Scarica tutta la rivista in formato pdf - Accademia Urbense
Scarica tutta la rivista in formato pdf - Accademia Urbense
Scarica tutta la rivista in formato pdf - Accademia Urbense
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Storia di mio bisnonno Ferd<strong>in</strong>ando del<strong>la</strong> Pietra<br />
Colonnello dei Bersaglieri a Porta Pia, XX Settembre 1870<br />
di Giancarlo Costa<br />
Lò cumpì anc’oi 140 õgni<br />
Che me bisnonu curunelu di Bersaglièi<br />
Per cumandu d’Raffaele Cadorna<br />
F<strong>in</strong>almente a Ruma lo pousciù antré.<br />
L’era arivò an’auta Itolia<br />
Ai dipende<strong>in</strong>se d’Vitoriu Emanuele II<br />
Õgni prima cun ra fameia,<br />
Peicà lè l’era napulitan.<br />
Cume so muiè e anche sò feia.<br />
Sulu ra màma ded me nona r’era <strong>in</strong>g<strong>la</strong>ise<br />
E Carol<strong>in</strong>a Hembell as ciamova<br />
Che però ro <strong>la</strong>sciò prestu u so omu e so feia,<br />
Per na bruta maruteia.<br />
A quei tempi u gueregiova cun Gariboldi<br />
E u Rà Vitoriu Emanuele sgoundu<br />
An l’Itolia per ei guere d’Indipenda<strong>in</strong>sa,<br />
lò girò dan sima an foundu.<br />
An tu taimpu che me nona ancura lera suvna d’etò.<br />
Quande sulu <strong>la</strong> restò<br />
L’avaiva u so acampama<strong>in</strong>tu<br />
An tl’Autu Munfrò<br />
E le stò fursò a afidè so feia a Uò<br />
A l’edûcandotu dei Madri Pieie.<br />
Se<strong>in</strong>que campõgne, cume i dimustru i so nastrigni<br />
Lo cumbatù per dl’Itolia l’Unitò<br />
E us lesa che an Crimea, Sulfere<strong>in</strong> e San Marte<strong>in</strong>,<br />
Sebastopoli e Cernoia, anche lò <strong>la</strong> stò.<br />
U so nume l’era Ferd<strong>in</strong>ando del<strong>la</strong> Pietra ded casaòtu<br />
E che l’era anche curunelu di suldõi “Fante Piumato”<br />
E a l’epuca ded l’onu du ‘70<br />
Ai urd<strong>in</strong>i du generole Raffaele Cadorna,<br />
Cõpu d’lesercitu e statu magiù<br />
Che cun ei artiglierie porta Pia a Ruma lo sbreciò<br />
E ei me Õvu cui so bersagliei<br />
Ra giurnò XX Setaimbre du ’70, ai Popa <strong>la</strong> andòa a piē.<br />
Sa pensuma che propi u giurnu prima<br />
U Rà a Pio IX, cun na lettra u lo <strong>in</strong>fuimò<br />
Che a tuci i custi řa Capitole l’avraiva piò<br />
Le u iõ rispostu, fregandse d’chi saraiva mortu<br />
Che mancu <strong>in</strong> sulu italian<br />
U saraiva n’trõ n’tei Vatican,<br />
A duvuma cunstatè che ra so previsioun<br />
A nò na<strong>in</strong>ta avù l’atestasion!<br />
Subtu Ruma, tuta cunta<strong>in</strong>ta<br />
D’ese stoia dai italiani reda<strong>in</strong>ta<br />
201<br />
Ferd<strong>in</strong>ando del<strong>la</strong> Pietra<br />
Chi ha visto - prima che venisse smembrata - <strong>la</strong> splendida<br />
collezione di armi, armature e militaria del Commendatore<br />
Giancarlo Costa, noto agli assidui lettori di “URBS” o ai soci<br />
dell’<strong>Accademia</strong> <strong>Urbense</strong> per le sue poesie <strong>in</strong> vernacolo, si sarà<br />
chiesto da dove provenisse questa sua passione per le armi.<br />
Semplice: non è altro che il frutto del<strong>la</strong> predisposizione trasmessagli<br />
dal suo avo, il Colonnello dei Bersaglieri Ferd<strong>in</strong>ando<br />
Del<strong>la</strong> Pietra che al<strong>la</strong> testa dei suoi uom<strong>in</strong>i - per ord<strong>in</strong>e del Generale<br />
Raffaele Cadorna - il XX Settembre 1870 assaltò <strong>la</strong><br />
Breccia di Porta Pia ed entrò <strong>in</strong> Roma. Episodio che, come è<br />
noto, pose term<strong>in</strong>e al potere temporale dei Papi.<br />
Sul<strong>la</strong> carriera militare del Del<strong>la</strong> Pietra conosciamo assai<br />
poco ma, essendo napoletano, verosimilmente l’aveva <strong>in</strong>iziata<br />
frequentando <strong>la</strong> “Nunziatel<strong>la</strong>”, l’<strong>Accademia</strong> Militare borbonica<br />
trasformata - dopo l’Unità d’Italia - <strong>in</strong> Scuo<strong>la</strong> militare dest<strong>in</strong>ata<br />
a forgiare i futuri allievi delle Accademie militari,<br />
uscendone con <strong>la</strong> promozione a sottotenente di Fanteria.<br />
Alcuni anni dopo Ferd<strong>in</strong>ando, ormai capitano, convolò a<br />
nozze con Carol<strong>in</strong>a Hembell, molto probabilmente figlia di un<br />
addetto all’Ambasciata Britannica presso il Regno delle Due<br />
Sicilie e dal matrimonio nacque <strong>in</strong> Napoli, nel 1856, quel<strong>la</strong><br />
Maria Del<strong>la</strong> Pietra dest<strong>in</strong>ata ad entrare a fare parte del<strong>la</strong> Famiglia<br />
Costa.<br />
Purtroppo non abbiamo dati sicuri sul progredire del<strong>la</strong> carriera<br />
militare del futuro colonnello e sul<strong>la</strong> partecipazione al<strong>la</strong><br />
Guerra di Crimea (probabilmente come volontario) ed alle<br />
varie campagne per l’Unità d’Italia, peraltro attestate da varie<br />
Medaglie al Valore (oggi esposte presso <strong>la</strong> sede dell’<strong>Accademia</strong><br />
<strong>Urbense</strong>). Ignoti anche i motivi che, all’<strong>in</strong>domani del<strong>la</strong>