Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
DIZIONARIO ITALIANO SARDO-ASUNESE<br />
-C-c sf. o m. terza lettera dell’alfabeto <strong>Asunese</strong>;<br />
A seconda dei casi è una affricativa palatoalveolare sorda, in altri è<br />
una occlusiva gutturale sorda<br />
cabala sf càballa<br />
cabalista smf. caballista<br />
cabaré sm. (vassoio) sraffatta<br />
cabina sf. gabina<br />
cabotaggio sm. cabotàggiu<br />
cacadubbi smf. (dubbioso, indeciso) cagadudasa ,<br />
dubbiosu<br />
cacaiola sf. (dissenteria) cagaredda, scurrèntzia,<br />
diarrea, scussi(n)a<br />
cacaione sm. (timoroso) caghettu, timerosu<br />
cacaletti smf. (pauroso) cagallettusu, timerosu<br />
cacao sm. (Theobroma cacao) cacau<br />
cacare vi. cagai, fai is abbisongiusu<br />
cacarella sf. fig. (paura, fifa) cagaredda, timorìa,<br />
scurrèntzia, assìcchidu, sprama<br />
cacaiola vds. cacarella<br />
cacasenno smf. (sputasentenze) barrosu, sciutottu,<br />
presumiu<br />
cacasodo smf. (spocchioso, che si dà soverchia<br />
importanza) bantaxeri, barrosu, palleri<br />
cacasotto smf. (vigliacco, incapace) caghettu,<br />
managu, culli cagàu, timerosu, frassu<br />
cacastecchi smf. (avaro, spilorcio) susuncu, asuriu<br />
cacata sf. cagada<br />
cacato pp. agg. cagau, iscagareddau<br />
cacatoio sm. cagadroxu, bassa, accorratzeddu,<br />
cómudu<br />
cacatura sf. cagadura<br />
cacazibetto sm. (bellimbusto, vagheggino)<br />
caghettu, bellimbustu, fastiggiadori<br />
cacca sf. medra, checchei (infant.)<br />
caccabaldole sf. pl. (lusinghe, moine) alliccadasa,<br />
carignusu<br />
caccavella sf. (pignatta, pentola di terracotta)<br />
pingiàda<br />
cacchio sm. (pollone non fruttifero) pillonatzu<br />
mascu<br />
cacchione sm. (larva delle api) abuddu<br />
caccia sf. cassa<br />
cacciadiavoli smf. (esorcista) abbrebadori,<br />
mallifatteri<br />
cacciadiavoli sm. bot. vds. ipèrico<br />
cacciafebbre sf. bot. vds. biondella<br />
cacciagione sf. cassa<br />
cacciamosche sm. cassamusca, acciappamusca<br />
cacciapasseri sm. (spaventapasseri) mustajo(n)i<br />
cacciare vi. (andare a caccia) cassài, andai a cassa<br />
cacciare vt. (mandare via) bogài, ixagarài, isciulliài,<br />
sciulliài, dispidì<br />
cacciata sf. bogada, bogamentu, sciulliàda,<br />
ixagaràda, dispedida<br />
cacciatora sf. (tasca del giaccone del cacciatore)<br />
cassadora<br />
cacciatore sm. cassadori<br />
cacciavite sm. cacciavita<br />
cacciucco sm. (zuppa di pesce alla marinara) pisci a<br />
cassolla<br />
caccola sf. caddajoni, làddara, tziddica<br />
caccolo sm. (picciuolo) tranaxu<br />
cacherello sm. dimin. cagalloneddu, caddajo(n)i,<br />
làddara<br />
cachessia sf. med. verusìmini, bivera<br />
cachet sm. med. franc. cascè (pindulla po dollor’e<br />
casciallisi)<br />
cachettico agg. med. cachétticu, cun su verusìmini<br />
cachi agg. (color della sabbia) grogàngiu, grogatzu<br />
cachinno sm. (sghignazzata) scraccàlliu<br />
caciaia sf. cannitzada<br />
caciaio sm.<br />
caciara sf. (gazzarra, confusione) carraxu, tréullu,<br />
trumbullu, avvollottu, stragàtzu, attruppelliu<br />
caciaro sm. vds. caciàio<br />
cacio sm. casu (piscedda o froma de casu)<br />
caciocavallo sm. casiacca, casiggiollu<br />
cacioso agg. casosu<br />
caciotta sf. casiggiollu, pisceddedda de casu friscu<br />
caco sm. bot. (Diosphyros kaki) cachi<br />
cacone agg. cago(n)i, cagareddosu<br />
cadauno pron. indef. a perómini<br />
cadavere sm. mottu<br />
cadaverico agg. cara de mottu, de mottu<br />
cadente p. pres. agg. mf. arruendi, tuvi-tuvi<br />
cadenza sf. cadèntzia, tràggiu<br />
cadenzare vt. cadentzai<br />
cadenzato pp. agg. cadentzau<br />
cadere vi. arrui, scartinai, atzappullai, attumbai,<br />
strumpài<br />
cadetto sm. agg. cadettu, fradi pitticcu<br />
cadimento sm. vds. caduta<br />
caditoia sf. arruidroxu, putzettu<br />
caducità sf. fragillidadi<br />
caduco agg. caducu, mall’accaducu (epilessia)<br />
caduta sf. arrutta, arruttroxa, arruimentu,<br />
scattinada, atzappullàda, sciusciada,<br />
cuccurumbeddu<br />
caduto pp. agg. arruttu, attumbau, iderroccau,<br />
sciusciàu<br />
caffè sm. bot. (Coffea arabica) caffei, caffeu<br />
caffeina sf. caffeina<br />
caffellatte sm. caffellatti<br />
caffetteria sf. caffetteria, offelleria<br />
caffettiera sf. caffettera<br />
caffettiere sm. caffetteri<br />
caffo sm. agg. (numero dispari) dìsparisi<br />
cafonaggine sf. grusseria, cafonada<br />
cafone sm. agg. cafo(n)i, grusseri, tzorbu<br />
1
cafoneria sf. cafoneria, grusseria, rustighènzia<br />
cagare vi. vds. cacare<br />
cagionare vt. intzimiai, causài<br />
cagione sf. intzimia, càusa<br />
cagionevole agg. intzimiosu, debilleddu,<br />
mallaidóngiu, indemàu<br />
cagliare vt. vi. callai, fai callai<br />
cagliarese sm. (moneta che valeva la sesta parte<br />
del soldo) cagliaresu<br />
cagliaritano sm. agg casteddaju<br />
cagliata sf. callada, casaxedu<br />
cagliato pp. agg. callau<br />
cagliatura sf. calladura<br />
caglio sm. callu<br />
caglio sm. bot. (Galium aparine) appìcciga-appìcciga,<br />
piga-piga<br />
cagna sf. cani, calledda, catzedda<br />
cagnaccio sm. dispreg. canatzu, ca(n)i mallu<br />
(mossiadori)<br />
cagnara sf. abboxinamentu, carraxu, trumbullu,<br />
stragàtzu, avvallottu, treullu<br />
cagnesco agg. (ostile, minaccioso, torvo)<br />
ammalletzosu, cun castiada malla<br />
cagnetto, -olino sm. dimin. calleddu, catzeddu,<br />
catzeddeddu, callelleddu, ca(n)ixeddu, lellei<br />
cagnotto sm. (sicario) sicàriu<br />
cagone agg. vds. cacone<br />
caicco sm. mar. (imbarcazione a remi) caiccu<br />
caino sm. cainu, traittori<br />
caio sm. vds. tale, tizio<br />
cajote sm. bot. (Sechium edule) croccoriga spinosa<br />
calabrache sm. fig. (timido) cagacratzo(n)isi,<br />
bregungiosu<br />
calabresella sf. vds. terziglio<br />
calabrone sm. zool. (Vespa crabro) moi-moi, abioi<br />
caladio sm. bot. (Caladium bulbosum) callàdi(n)u<br />
calafatare vt. mar. (rendere stagna una fessura)<br />
callifatai<br />
calamaio sm. tinteri, callamàiu<br />
calamaro, -etto sm. itt. (Loligo vulgaris) callamaru,<br />
callamarettu<br />
calamina sf. (idrosilicato di zinco) callamina<br />
calaminta sf. bot. vds. nepetella<br />
calamistro sm. (ferro per arricciare i capelli)<br />
castàngiasa, ferru po aneddai is pillusu<br />
calamita sf. callamida<br />
calamità sf. isciaccu, callamidadi, dannu mannu<br />
calamitare vt. callamidai<br />
calamitato pp. agg. callamidàu<br />
calamitoso agg. disgratziau, scedàu<br />
calamo sm. pinna<br />
calancà sm. (tela fine) callancà, callancau<br />
calanco sm. iscrébigu, spérrumu, sperefundu,<br />
strampu<br />
calancoe sf. bot. (Kalanchoe coccinea) ebra grassa<br />
calandra sf. orn. (Alauda arvensis) callàndria<br />
calandra granaria sf. zool. (Calandra granaria) vds.<br />
curculione<br />
calandrella sf. orn. (Calandrella cinerea) taccaterra<br />
calandrina pispoletta sf. orn. (Calandrella rufescens)<br />
taccaterra<br />
calandro (fanfarone) sm. fanfarroni, bragheri,<br />
barrosu, buccacciu<br />
2<br />
calandrone sm. mus. (flauto contadinesco) sullittu<br />
de canna<br />
calante p. pres. agg. mf. callanti<br />
calappio sm. (laccio) latzu, soga, loritta, cannaittu<br />
calare vt. vi. callài, conài<br />
calastra sf. (tronco su cui poggia la botte) accotzu,<br />
pei de carràda<br />
calastrelli sm. pl. (traverse di legno dell’affusto del<br />
cannone) truessasa<br />
calastro sm. (bietta, zeppa) accotzu, cotza,<br />
punciottu<br />
calata sf. callàda, abbasciàda, calladroxa<br />
calato pp. agg. callàu, abasciàu<br />
calaza sf. (filamento di albume che tiene sospeso il<br />
tuorlo) animedda de s’ou<br />
calca sf. stibba, attruppèlliu, cracca, truba<br />
calcabotto sm. orn. vds. caprimulgo<br />
calcagnare vt. accraccangiai, crancinai<br />
calcagnata sf. accracangiada, crancinada<br />
calcagno sm. anat. craccàngiu, carro(n)i,”<br />
calcara sf. (fornace da calce) forraxi, forru de<br />
craci(n)a<br />
calcare sm. pedr‘e craci(n)a<br />
calcare vt. incraccai, accatzigai, accracangiai,<br />
calcareo agg. calcàriu, de carci(n)a<br />
calcata sf. craccada, catzigada<br />
calcatoio sm. cracadròxiu, laccu de accatzigài<br />
calcatreppola sf. bot. (Centaurea calcitrapa) spina de<br />
cixiri, spro(n)ide oru<br />
calcatreppolo sm. bot. (Eryngium campestre) spinabra<br />
calcatura sf. craccadura, catzigadura<br />
calce sf. cracina<br />
calcestruzzo sm. impastu de cimentu e giarra<br />
calcestruzzu<br />
calciare vi. crancinai, tirai puntadepeis<br />
calciata sf. crancinada, puntadepeis<br />
calciatore sm. crancinadori, giogadori de bòccia<br />
calcina sf. craci(n)a<br />
calcinaccio sm. carcinaxru<br />
calcinare vt. crancinai<br />
calcio sm. (elemento chimico) càlciu, craci(n)a<br />
calcio sm. (pedata) puntadepei, cràncinu,<br />
accumburada, ficchid’’e pei., sticcad’’e pei<br />
calcio sm. (gioco del pallone) giogu de sa bòccia<br />
calcio sm. (piede delle armi) cullàtziga, calciu<br />
calcistico agg. de su giogu de sa bòccia<br />
calco sm. calcu, arrastu, imprenta<br />
calcola sf. (pedale del telaio) péiga, pèdalli<br />
calcolabile agg. mf. cracullàbili<br />
calcolare vt. cracullài<br />
calcolato pp. agg. cracullàu<br />
calcolatore sm. craculladori, calcolladori<br />
calcolo sm. cràcullu, contu; pedra<br />
calcolosi sf. med. malli de is pedrasa<br />
calcomania sf. carcumania, stampu<br />
caldaia sf. craddaxu<br />
caldallessa sf. (castagna lessata) castàngia a buddìu<br />
caldamente avv. callentementi<br />
caldana sf. basca, calledda, meigama, pampori<br />
caldano sm. (braciere, scaldino) braxeri, cupa<br />
caldaro sm. craddaxeddu, cupixedda<br />
caldarrosta sf. castàngia arrostìa<br />
caldarrostaio sm. bendidori de castangia arrostìa,<br />
castangeri
caldeggiamento sm. arrecumandu, accotzu,<br />
incumandìtzia<br />
caldeggiato pp. agg. accotzau, arrecumandau<br />
caldeggiatore sm. incumandadori, accotzadori<br />
calderaio sm. launeri, arraminàiu, craddaxeri<br />
calderone sm. craddaxu, pingiada<br />
calderotto sm. craddaxeddu<br />
caldezza sf. callentori<br />
caldo sm. callentori, callenti, affoghìggiu, basca<br />
calendario sm. calendàriu, ceravallu, lunàriu<br />
calende sf. pl. callendas, prima dì de su mesi<br />
calendula sf. bot. (Calendula arvensis) frori de dogna<br />
mesi<br />
calenzuola sf. bot. (Euphorbia helioscopia ) allùa<br />
calenzuolo sm. orn. vds. verdone<br />
calepino sm. (dizionario, vocabolario)<br />
vocabollàriu, ditzionàriu<br />
calere vi. ant. (interessare, importare) importai,<br />
impottài, interessai<br />
calesse, -ino sm. callessi, carrossinu<br />
caletta sf. dimin. (incastro, incasso) incàsciu,<br />
incrastu, incasciadura<br />
caletta sf. (piccola insenatura) vds. cala<br />
calettare vt. (incastrare, incassare) incasciai,<br />
incrastai<br />
calettatura sf. incasciadura, incrastadura<br />
calibrare vt. callibrai<br />
calibrato pp. agg. callibrau<br />
calibratura sf. càlibradura, fatta cun su mollu<br />
calicante sm. bot. (Calycanthus floridus) callicantu<br />
calice sm. càllixi<br />
calidario sm. ant. callidàriu, bagnu callenti<br />
calidra sf. orn. (Calidris canutus) tzurruliu de mari<br />
califfo sm. calliffu<br />
caligine sf. fumatzu, nebida, traschìa<br />
caliginoso agg. nebidosu<br />
calla sf. bot. (Zantedeschia aethiopica) càllixi, tromba<br />
callaia sf. (valico, viottolo) ingiassu, àidu, mori<br />
callidità sf. (astuzia, furberia) pinnica, arretroga,<br />
fraitzumini<br />
callido agg. abbistu, fraitzu, fillu de predi<br />
callifugo agg. sm. contr’a is callusu, paracallusu<br />
calligrafia sf. calligrafia, bell’iscrittura<br />
callo sm., callu<br />
callosità sf. callosidadi<br />
calloso agg. callosu<br />
calma sf. àsiu, discanzu, assélliu, paxi<br />
calmante p. pres. sm. agg. mf. calmanti, appaxiadori,<br />
asselliadori<br />
calmare vt. asselliai, asseriai, appaxiai, abbonatzai<br />
calmato pp. agg. asselliau, appaxiau, abbonatzau<br />
calmierare vt. calmierai<br />
calmiere sm. calmieri<br />
calmo agg. chietu, asselliau, asseriau<br />
calmucco sm. (specie di panno a pelo lungo)<br />
calmùc, calmuccu<br />
calo sm. callu, callada, mìngua, mìnguadura<br />
calore sm. callentori, callenti, affoghìggiu, pattera<br />
caloria sf. calloria<br />
calorico agg. calóricu, callentosu<br />
calorifero sm. radiadori, termosifo(n)i<br />
calorosamente avv. callorosamenti<br />
caloroso agg. callentosu, callenti<br />
calosce sf. pl. vds. galosce<br />
3<br />
calotta sf. callotta<br />
calpestare vt. appettigai, accraccangiai, accatzigai<br />
calpestato pp. agg. appettigau, accraccangiau,<br />
accatzigau<br />
calpestatore sm. accraccangiadori, appettigadori,<br />
accatzigadori<br />
calpestatura sf. appettigadura, appettigamentu,<br />
accraccangiadura, accatzigadura<br />
calpestio sm. appéttigu, stragatzu (de peisi)<br />
calugine sf. (lanugine, peluria) pillixeddu budru<br />
calunnia sf. impostura, tragallu, callùnnia,<br />
calunniare vt. calunniai, tragallai, infamai,<br />
imposturai<br />
calunniato pp. agg. calunniau, tragallau, infamau,<br />
imposturau<br />
calunniatore sm. calunniadori, tragalleri, impostori,<br />
lingua malla<br />
calunnioso agg. calunniosu, tragallosu, lingua malla<br />
calura sf. calledda, basca<br />
calvario sm. calvàriu, cravàriu<br />
calvizie sf. scuccadura, spinniadura<br />
calvo agg. scuccàu, spinniàu, conchispillìu<br />
calza sf. mìgia, mìngia<br />
calzamento sm. cratzamentu, cratzadura<br />
calzante sm. cratzanti<br />
calzare vt. cratzai, imbottai (c. gli stivali)<br />
calzari sm. pl. crapittasa, sabattasa, bottinusu<br />
calzato pp. agg. cratzàu<br />
calzatoia sf. (cuneo di legno o ferro) cotza,<br />
punciottu, accotzixeddu<br />
calzatoio sm. cratzadori<br />
calzatura sf. cratzadura, crapitta<br />
calzaturificio sm. fràbbica de crapittasa<br />
calzerotto sm. peuncu<br />
calzetta sf. mìgia, mìngia<br />
calzettaio sm. cratzetteri<br />
calzettoni sm. pl. caltzetto(n)is, peuncas<br />
calzino sm. peuncu<br />
calzolaio sm. sabatteri<br />
calzoleria sf. buttega de sabatteri<br />
calzoncini sm. pl. cratzoneddus, pantallo(n)isi<br />
gruzzusu<br />
calzoni sm. pl. cratzo(n)isi, pantallo(n)isi<br />
calzoppo (a) loc. avv. a peincareddu<br />
calzuolo sm. (bietta, cuneo, puntale) cotza, puntalli,<br />
punciottu<br />
camaleonte sm. zool. (Chamaeleo chamaeleo)<br />
camallionti<br />
camalo, -allo sm. (scaricatore di porto) bastràsciu<br />
camangiare sm. ant. (cibo prelibato) màndiariu<br />
liccangiu<br />
camara sf. bot. (Lantana camara) brebena budra<br />
camarilla sf. fig. (combricola, consorteria)<br />
cambarada, ghenga, cricca, cumbrìcculla<br />
camauro sm. ant. (zucchetto rosso del papa)<br />
camàullu, camàuru<br />
cambelotto sm. vds. cammellotto<br />
cambiale sf. cambialli<br />
cambiamento sm. cambiamentu, mudadura,<br />
mudàntzia, muda, tramudàntzia<br />
cambiare vt. cambiai, mudai, tramudai<br />
cambiato pp. agg. cambiau, mudau, tramudau<br />
cambio sm. càmbiu, càmbia, mudàntzia<br />
cambragio sm., -aia sf. vds. cambri(c)
cambri(c) sm. (tela di cotone di Cambray) cambré,<br />
trambicchi<br />
cambriglione sm. (rinforzo che si applica alla<br />
scarpa) suttacracàngiu, craccangilli<br />
cambusa sf. cambusa<br />
cambusiere sm. cambusieri<br />
camedrio sm. bot. (Teucrium chamaedrys) ebra de<br />
gattusu<br />
camèdrio bianco sm. bot. (Prasium majus) ebra<br />
craba, pa(n)i de conillusu<br />
camelia sf. bot. (Camellia japonica) camèllia<br />
camera sf. apposentu, càmara<br />
camerata sf. cambarada, dromitoriu<br />
camerella sf. dimin. (guscio che racchiude i semi<br />
del grano) camisa de su trigu (de su lori)<br />
cameriere sm. cammarieri<br />
camerino sm. dimin. apposenteddu, camerinu<br />
camerone sm. accr. cambero(n)i, apposentu mannu<br />
camice sm. càmici<br />
camiceria sf. camiseria<br />
camicetta sf. dimin. camisedda, brusetta<br />
camicia sf. camisa<br />
camiciaio sm. camisaju<br />
camiciola sf. dimin. camisedda, gipponeddu<br />
camiciotto sm. accr. camisottu<br />
caminetto sm. ziminera , forredda<br />
caminiera sf. (specchio sopra il camino) sprigu de<br />
ziminera<br />
camino sm. (focolare) forredda, ziminera<br />
camion sm. càmion, autocarru, macchina manna<br />
camionista sm. camionista<br />
cammello sm. zool. (Camelus bactrianus) gamellu<br />
cammellotto sm. (tessuto o indumento di pelo di<br />
capra o cammello) ciambellottu<br />
cammeo sm. cammeu<br />
camminamento sm. mori, andalla<br />
camminare vi., caminài, andài<br />
camminata sf. caminàda<br />
camminatore sm. caminadori, andadori<br />
cammino sm. caminu, bia<br />
camo sm. accamu<br />
camogina, -oglina agg. (qualità di pera di Camogli)<br />
pira camusi(n)a<br />
camola sf. (tarlo, tarma) tegadìa, arna , tingiollu<br />
camomilla sf. bot. (Matricaria chamomilla) camumilla,<br />
sitzia<br />
camorra sf. camorra<br />
camorrista smf. camorrista<br />
camosciare vt. camussai, conciai a camussa<br />
camosciato pp. agg. camussau<br />
camoscio sm. zool. (Rupicapra rupicapra) camosciu,<br />
crabu aresti (non esiste in Sardegna)<br />
camozza sf. zool. (femmina del camoscio) camussa<br />
camozza sf. fig. (donna sudicia, abbietta) troja,<br />
caddotza<br />
campagna sf. campagna, sattu<br />
campagnolo sm. agg. messaju, montraxiu<br />
campaio sm. ant. vds. barracello<br />
campamento sm. campongiu, mantenimentu<br />
campana sf. campa(n)a<br />
campanaccio sm. pittiollu, trinittu, campanedda<br />
campanaro sm. arreppiccadori<br />
campanella sf. dimin. campanedda<br />
campanello sm. dimin. campaneddu, campanedda<br />
4<br />
campanile sm. campanilli<br />
campano sm, pittiollu, pittiolleddu, trinittu,<br />
campanedda<br />
campanula sf. bot. (Campanula erinus) mellamida<br />
campare vi. campai, bivi<br />
campata sf. campada, bivia<br />
campatore sm. campadori, bividori<br />
campeggiare vi. campeggiai, si bì in mes’e tottu<br />
campeggiatore sm. campeggianti, campeggiadori<br />
campeggio sm. campéggiu<br />
campeggio sm. bot. vds. brasile<br />
campestre agg. mf. campestri, de su sattu<br />
campicchiare vi. campuggiai, campuriggiai, campai<br />
a sa bell’e mengiusu<br />
campicello sm. dimin. campixeddu, ottixeddu,<br />
tanchitedda<br />
campidano sm. campida(n)u<br />
campionario sm. campionàriu, mosta<br />
campionato sm. campionau<br />
campione sm. campio(n)i; mosta<br />
campo sm. campu<br />
camposanto sm. campusantu<br />
camuffamento sm. camuffamentu, travestimentu<br />
camuffare, -arsi vt. rifl. camuffai, travestì<br />
camuffato pp. agg. camuffau, tavestìu, bestìu a<br />
mascara<br />
camuso agg. nasu streccau, camusu, nas’e patata<br />
canaglia sf. canàllia, burrumballa<br />
canagliata sf. canalliada<br />
canagliesco agg. de canallia, maccatreffa, drittu,<br />
bribanti<br />
canagliume sm. canalliùmini, maccatrefferia<br />
canaio sm. vds. canattiere<br />
canale sm. canali, arritzollu<br />
canaletto sm. dimin. canalleddu<br />
canalizzare vt. canallizai, aperri corasa<br />
canalone sm. accr. canalli, strampu<br />
cànapa sf. bot. (Cannabis sativa) cànnau, cànapa<br />
canapa acquatica sf. bot. (Eupatorium cannabinum)<br />
cànnàu aresti<br />
canapè sm. canapei<br />
canapetta sf. dimin. (sorta di filo o tela di canapa<br />
sottile) cannàittu<br />
canapicchia sf. bot. (Helichrysum italicum) scova de<br />
santa Maria<br />
canapiglia sf. orn. (Anas strepera) conchidri<br />
canapino sm. orn. (Hyppolais polyglotta) topi de matta<br />
canapo sm. cànnau<br />
canapule sm. (fusto legnoso della canapa) ossu de<br />
li(n)u<br />
canaria sf. bot. vds. scagliola<br />
canarino sm. orn. (Serinus canarius) canarinu<br />
canasta sf. canasta (gioco di carte)<br />
canata sf. budrellu, tréullu, trumbullu, stragàtzu<br />
canattiere sm. canaxru, battidori<br />
cancellare vt. scancellai<br />
cancellata sf. cancellada<br />
cancellato pp. agg. scancellau, cancellau<br />
cancellatura sf. cancelladura<br />
cancellazione sf. scancelladura<br />
cancelleria sf. cancelleria (uffitziu)<br />
cancelliere sm. cancellieri<br />
cancellino sm. cancelladori, gom-ma<br />
cancello sm. ecca, gecca, cancellu, pottalli
canceroso agg. cantzirosu<br />
canchero sm. vds. cancro, grànchio<br />
cancrena sf. med. cangre(n)a, su mandigadori<br />
cancrenoso agg. cangrenosu<br />
cancro sm. med. càncuru<br />
candeggiante p. pres. sm. candeggianti<br />
candeggiare vt. scandixai, candeggiài<br />
candeggiato pp. agg. scandixau, candeggiàu<br />
candeggina sf. candeggina, varicchina<br />
candeggio sm. scandixu, candèggiu<br />
candela sf. candella, stiarica<br />
candelabro sm. candellobru<br />
candelaio sm. candelleri<br />
candeliere sm. . candelleri<br />
candelora sf. candelera<br />
candelotto sm. candellottu<br />
candidamente avv. candidamenti<br />
candidare vt. candidai<br />
candidato pp. agg. sm. candidàu<br />
candidatura sf. candidadura<br />
candidezza sf. nidesa, nidori, candidesa<br />
candido agg. biancu nidu, càndidu, nidu<br />
candire vt. candiri, candessi, cunfettài,<br />
candito pp. agg. candìu cunfettàu<br />
canditura sf. candidura, cunfettadura<br />
candore sm. biancura, candori, nidesa<br />
cane sm. zool. (Canis canis) ca(n)i, calleddu, catzeddu<br />
canea sf. accanaxrada, tzauladura, budrellu<br />
canestra sf., -ino sm. dimin. ca(n)isteddu, palli(n)u,<br />
scatteddu, cadi(n)u<br />
canestraio sm. scatteddaiu<br />
canestro sm. ca(n)isteddu, scatteddu, palli(n)u,<br />
cadi(n)u<br />
canfora sf., -o sm. bot. (Artemisia alba) cànfora,<br />
cànfura<br />
canforato agg. canforàu<br />
cangiante p. pres. agg. mf. cambianti, mudàngiu<br />
cangiare vt. cambiai, mudài<br />
canguro sm. zool. (Macropus rufus) canguru<br />
canicola sf. basca, meigama<br />
canicolare agg. mf. bascosu, imbaschiu, afosu<br />
canile sm. canilli<br />
caninamente avv. a manera de ca(n)isi<br />
canino agg. caninu<br />
canizza sf. cagnara, tzaullàda<br />
canna sf. bot. (Arundo donax) canna<br />
canna d’India sf. bot. (Canna indica) canna de<br />
Ìndiasa, canna froria, bambù<br />
canna da zucchero sf. bot. (Saccharum officinarum)<br />
canna de tzùccuru, cannamelli<br />
canna palustre sf. bot. (Arundo phragmites)<br />
canniso(n)i<br />
cannacoro sm. bot. vds. canna d’India<br />
cannaio sm. cannitzu<br />
cannamele sf. bot. vds. canna da zucchero<br />
cannata sf. cannada, cropu de canna<br />
canneggiare vi. (misurare il terreno con la canna)<br />
misurai cun sa canna<br />
canneggiatore sm. misuradori cun sa canna<br />
cannella sf. bot. (Cinnamomum zeylanicum) cannella,<br />
ganella<br />
cannello sm. canneddu, tùtturu de canna, scetta<br />
cannelloni sm. pl. cannello(n)isi<br />
canneto sm. cannedu<br />
5<br />
cannibale sm. cannìballi<br />
cannicciata sf. cannitzu, incannitzàda<br />
canniccio sm. incannitzau, cannitzu<br />
cannocchiale sm. cannoccialli, carnocchialli<br />
cannocchio sm. (tutolo della pannocchia del mais)<br />
tutturu de su cixillia(n)u<br />
cannolicchio sm. itt. (Solen vagina) arrasòa marina<br />
cannolo sm. cannoncinu<br />
cannonata sf. cannonada, sparu de canno(n)i<br />
cannoncino sm. dimin. cannoneddu<br />
cannone sm. canno(n)i<br />
cannoneggiare vt. cannonai, sparài a canno(n)i<br />
cannoniera sf. cannoniera<br />
cannoniere sm. cannonieri, cannoneri<br />
cannuccia sf. dimin. cannitta, cannixedda,<br />
canneddu<br />
cannula sf. dimin. canneddu<br />
canocchia sf. itt. (Squilla mantis) cicalledda de mari<br />
canone sm. affittu, cànoni, pesò(n)i<br />
canonica sf. canoniga, domu de su canonigu<br />
canonicato sm. canonigau<br />
canonico sm. canónigu, predi<br />
canonizzare vt. canonigai, fai santu<br />
canopo sm. (vaso funerario) màriga de mottusu<br />
canoro agg. canterinu<br />
canottaggio sm. mar. canottàggiu<br />
canottiera sf. cannottiera<br />
canottiere sm. canotteri, vogadori<br />
canotto sm. canottu<br />
canova sf. (baracca di vendita al minuto) barracca,<br />
butteghedda, paràda<br />
canovaccio sm. (tela di canapa usata per<br />
strofinaccio) canavàcciu, tzappullu<br />
canovaccio sm. abbotzu, intzimia, trama<br />
cansare vt. vds. scansare<br />
cantabile agg. mf. cantàbilli<br />
cantafera sf. (cantilena, tiritera) imballapipiusu,<br />
cantille(n)a<br />
cantaiolo sm. cantadori<br />
cantante p. pres. smf. cantanti, cantadori<br />
cantare vt. cantai<br />
cantaride sf. zool. (Lytta vesicatoria) cantàriga<br />
cantaro sm. (misura di peso pari a 100 libbre, ossia<br />
a 40 kg) moi<br />
cantaro sm. itt. (Spondyliosoma cantharus) tanuda<br />
cantaro sm. (sorgente, polla d’acqua) canno(n)i,<br />
tùvullu, mitza, funtanedda<br />
cantastorie smf. contacontusu, contafàullasa<br />
cantata sf. cantada, gara<br />
cantatore sm. cantadori, poeta<br />
canterano sm. cantera(n)u, cumò<br />
canterellare vt. vi. cantareddai, cantilenai,<br />
canticchiai<br />
canterino agg. cantari(n)u, cantareddu<br />
cantero sm. bassi(n)u, orinalli, siglietta<br />
canticchiare vt.vi. vds. canterellare<br />
cantico sm. càntigu, cantu<br />
cantiere sm. cantieri<br />
cantilena sf. cantillena<br />
cantilenare vt. vi. fai cantillenasa, cantilenai<br />
cantimplora sf. (fiasco di terracotta a 2 o 4 manici)<br />
carraffo(n)i<br />
cantina sf. cantina, magasi(n)u<br />
cantiniere sm. cantineri
cantino sm. mus. cantinu<br />
canto sm. cantu, càntigu, càntidu, muttettu,<br />
cantzo(n)i<br />
canto sm. (cantuccio, lato, banda) alla, chirru,<br />
arrogu, furrungo(n)i, costàu<br />
cantonata sf. contonada, sbagliu<br />
cantone sm. contonada, furrungo(n)i<br />
cantoniera sf. contonera<br />
cantoniere sm. contoneri<br />
cantore sm. cantadori<br />
cantoria sf. siglieria, coru<br />
cantuccio sm. dimin. furrungo(n)i<br />
canutezza sf. canudesa, murresa<br />
canuto agg. canu, canudu, murru<br />
canutolo sm. bot. vds. pòlio<br />
canzonare vt. vi. strocci, beffài, brullai, ponni sa<br />
canzo(n)i<br />
canzonatore sm. stroccidori, beffia(n)u, brullanu<br />
canzonatorio agg. brullanu, stroccidori, beffia(n)u<br />
canzonatura sf. stroccidura, brulla, beffa<br />
canzoncina sf. dimin. canzonedda, currenti(n)a,<br />
cantzo(n)i repenti(n)a<br />
canzone sf. cantzo(n)i<br />
canzonella sf. dimin. (burla, scherzo) brulla<br />
canzonetta sf. dimin. cantzonedda<br />
canzonettista smf., cantzoneri<br />
canzoniere sm. cantzonieri; cantzoneri, libureddu<br />
de cantzo(n)isi<br />
caolino sm. miner. caullinu, collovìu<br />
caos sm. attruppégliu, sciumbullu, tréullu,<br />
trumbullu, budrellu<br />
caotico agg. treullàu, ghettau a pari, trumbullau<br />
capace agg. capassu, càpiu, bo(n)u, abilli<br />
capacità sf. capassidadi, abillesa<br />
capacitarsi vt. vi. si cumbinci, nci fai capia<br />
capanna sf. pinnatzu, barracca<br />
capannello sm. (gruppo, crocchio) arrólliu<br />
arrógliu, munto(n)i<br />
capanno sm. barracca, pinnatzu,<br />
capannone sm. accr. capanno(n)i<br />
caparbietà sf. tostorrudesa, tìrria, abettiadura,<br />
accuccadura<br />
caparbio agg. tostorrudu, ostinàu, pettiatzu,<br />
cuaddudu, abbettiosu, bottùdu, tirriosu, trottu,<br />
corriatzu, pistullosu<br />
caparra sf. caparra<br />
capata sf. (colpo dato con la testa) cropu de conca,<br />
sconcorrada<br />
capatina sf. (visita brevissima) cumparimentu,<br />
bisitedda, s’intrad’’e s’’essida<br />
capecchio sm. ossu de linu, stuppa grussa<br />
capeggiare vt. ghiai, capeggiai, cumandai<br />
capeggiatore sm. ghiadori, cumandanti<br />
capelliera sf. vds. capigliatura<br />
capellini sm. pl. (pasta lunga e sottile) fillindeusu,<br />
findeusu<br />
capellini sm. pl. bot. (Agrostis pallida) ebra<br />
leppuri(n)a<br />
capellino agg. (colore castano dei capelli) castàngiu<br />
capello sm. pillu (de conca)<br />
capelvenere sf. bot. (Adiantum capillus-veneris) fratzia<br />
capere vt. ant. (contenere) capi<br />
capestro sm. crabistu, soga, murralli, ucchedda<br />
capezzagna sf. (testata di un podere) cobitzalli<br />
6<br />
capezzale sm. conca de lettu<br />
capézzolo sm. anat. simingioni<br />
capicciola sf. (bavella, faglia, borra di seta) burra<br />
capicerio sm. (capo del coro dei canonici)<br />
capicériu, corifeu<br />
capidoglio sm. itt. (Physeter macrocephalus) capidólliu,<br />
balle(n)a<br />
capiente p. pres. agg. mf. capassu, capienti<br />
capienza sf. capidura, capièntzia<br />
capigliatura sf. conch’e pillusu, pillusu<br />
capillare sm. capillari, venixedda<br />
capinera sf. orn. (Sylvia atricapilla) conchimoru,<br />
cherri<br />
capintesta smf. (chi guida una classifica) capu,<br />
primu de sa fillera<br />
capire vt. cumprendi<br />
capisterio sm. (catino, mastello) craddaxeddu,<br />
tianeddu, tianedda<br />
capitagna sf. cobitzalli<br />
capitale sm. capitalli, fundu, sienda<br />
capitale sf. capitalli<br />
capitalismo sm. capitalismu<br />
capitalista smf. capitalista<br />
capitalistico agg. capitalìsticu<br />
capitalizzare vt. capitalizai<br />
capitanare vt. capitanai<br />
capitanato pp. agg. capitanàu<br />
capitaneria sf capitaneria<br />
capitano sm. capita(n)u<br />
capitare vi. accadessi, incappai, sussedi, capitai,<br />
incontrai<br />
capitato pp. agg. capitàu, sutzédiu, incappàu<br />
capitello sm. capitellu, punta de sa collunna<br />
capito pp. agg. cumpréndiu<br />
capitolare vi. (arrendersi) s’arrendi<br />
capitolato sm. capitollau (specifica tecnica)<br />
capitolato pp. agg. arréndiu<br />
capitolazione sf. resa, cedimentu<br />
capitolo sm. capìtullu<br />
capitombolare vi. atzappulai, attumbai,<br />
capitobollài, arrui a palas a terra, arrumbullài,<br />
cuccurimbeddu, arruttroxa<br />
capitone sm. itt. (grossa anguilla) villatrota ,<br />
anguidda de nassràxu<br />
capitozza sf. (forma di potatura) ingruxada,<br />
cincinnàda<br />
capitozzare vt. (potare a capitozza) ingruxai,<br />
cincinnài<br />
capo sm. anat. conca<br />
capo sm. capu, cumandanti<br />
capo sm. (capo di bestiame) pegusu<br />
capoarma sm. cabuarma<br />
capobanda smf. capubanda<br />
capobarca smf. capubarca, rais<br />
capobianco sm. bot. (Tordylium apulum) paraculleddu<br />
biancu, pistinagra<br />
capocaccia smf. capugassa<br />
capocchia sf. conca<br />
capocchiuto agg. concudu<br />
capoccia smf. capu<br />
capocciata sf. cropu de conca, sconcorrada<br />
capociurma sm. gómitu, arrais (c. delle tonnare)<br />
capoclasse smf. capuclassi<br />
capocollo sm. coppa, moll’e s’utzugu
capodanno sm. prima dì de s’annu, annu nou<br />
capofila smf. capufilla<br />
capofitto (a) loc. avv. a conca a giossu, a sa tzruppa<br />
capogatto sm. vds. capogiro, capostorno<br />
capogiro sm. scimìngiu, furriamentu, fùrriu de<br />
conca, iscimìngiu<br />
capoguardia smf. capuguàrdia<br />
capolavoro sm. capolavoru, traballu perfettu<br />
capoletto sm. conca de su lettu<br />
capolino sm. (infiorescenza) froridura<br />
capolino (far) md. fai s’incaragùa<br />
capolista smf. capulista<br />
capoluogo sm. bidda manna, capulluogu<br />
capomastro sm. capumaistu<br />
capomorto sm. (residuo inutilizzato) fexi,<br />
fundurulla<br />
caponaggine sf. abbèttia, tostorrudesa<br />
caponata sf. caponada (de pisci)<br />
capopattuglia smf. capupattùglia<br />
capopopolo sm. capupópulu<br />
caporale sm. caporalli<br />
caporione sm. capotatzu, capurio(n)i<br />
caporosso sm. orn. vds. moriglione<br />
caposala smf. capusala<br />
caposaldo sm. fundamentu<br />
caposcuola smf. capuscolla<br />
caposquadra smf. capiscuadra<br />
capostazione smf. capustazio(n)i<br />
capostorno sm. med. furriamentu de conca,<br />
alluinadura<br />
capota sf. franc. capotta (de macchina)<br />
capotare vi. accapotai, sciusciai<br />
capotata sf. accapotada, sciusciada<br />
capotavola smf. capubanca<br />
capotreno smf. caputrenu<br />
capovolgere vt. sciusciai, furriai (francas a susu)<br />
capovolgimento sm. furriada, furriadura,<br />
sciusciada<br />
capovolta sf. sàttiu mottalli, furriada<br />
capovolto pp. agg. furriau francas a susu,conca a<br />
bàsciu, a truncucoma<br />
capozona smf. capuzona<br />
cappa sf. (mantello corto) mantella, prapallìssu<br />
cappa sf. (parte del camino) fumaiollu<br />
cappa sf. (lettera dell’alfabeto) lìttera cappa<br />
cappa sf. vds. glassa<br />
cappamagna sf. pompa, scioru<br />
cappella sf. cappella<br />
cappellaccia sf. orn. (Galerida cristata) calandriedda<br />
cappellaccio sm. (scoria, materiale di scarto) scartu<br />
cappellaio sm. berrittaju, cappedderi<br />
cappellano sm. cappella(n)u<br />
cappellata sf. cappeddada, cropu de cappeddu<br />
cappelleria sf. cappedderia, fràbbica de<br />
cappeddusu<br />
cappelletto sm. dimin. (malattia del cavallo al<br />
tallone) spòngia<br />
cappelliera sf. stùggiu po cappeddus<br />
cappellino sm., -a f. dimin. cappeddeddu,<br />
cappellina<br />
cappello sm. cappeddu, bonettu, sumbreri<br />
cappellotto sm. (fulminante dei fucili antichi)<br />
fulminanti<br />
capperi, -ina escl. capperina, caspitina<br />
7<br />
cappero sm. bot. (Capparis spinosa) càpperu, tàppara<br />
cappio sm. càbudu, lobu, nòu currenti, soga<br />
capponaia sf. càbbia po caboniscusu<br />
capponare vt. crastai<br />
capponata sf. vds. caponata<br />
cappone sm. cabo(n)i<br />
cappone sm. itt. (Trigla species) cabo(n)i de mari<br />
cappotto sm. cappottu, gabbanu, cavannu<br />
cappuccine sf. pl. bot. vds. nastùrzio<br />
cappuccino sm. (frate dei Minori francescani)<br />
cappuccinu<br />
cappuccio sm. cuguddu, cappùcciu<br />
capra sf. zool. (Capra hircus) craba<br />
capraio sm. crabaxu<br />
caprareccia sf. (stalla invernale per capre) crabilli,<br />
accorru, ailli<br />
capretta d’àlbero sf. (travicello) serraditzu<br />
caprettaia sf. ailli<br />
caprettaro sm. crabaxu, crabittaxu<br />
capretto sm. zool. crabittu, agrallu (de annu)<br />
capriata sf. capriada, intellaiadura<br />
capriccio sm. caprìcciu, acconcada, dengu<br />
incapricciada, pinniccu, bèttia, schinnitzu,<br />
millindru, bribilliscu, bottu<br />
capriccioso agg. bettiosu, cuaddudu, dengosu,<br />
schinnitzosu, bottùdu<br />
capricorno sm. crabucorru<br />
caprifico sm. bot. (Caprificus Risso) figu cràbiga<br />
caprifoglio sm. bot. (Lonicera caprifolium) ebra<br />
cràbina, sfundapingiadasa<br />
caprile sm. ailli<br />
caprimulgo sm. orn. (Caprimulgus europaeus)<br />
passiritrotta<br />
caprinella sf. bot. (Plumbago, europaea) ebra de dentisi<br />
caprino agg. cràbinu<br />
capriola sf. cuccurumbeddu<br />
capriolare vi. fai cuccurumbeddus<br />
capriolo sm. zool. (Capreolus capreolus) crabiollu, betta<br />
capro, -one sm. accr. beccu<br />
capruggine sf. (intaccatura delle doghe delle botti)<br />
ingi(n)a<br />
capsula sf. càssulla<br />
captare vt.pigài, pinnicai, attuai<br />
capuzia sf. bot. vds. catapuzia<br />
capziosità sf. imboddicu, mallesa<br />
capzioso agg. imboddicosu, mallignu<br />
carabàttole sf. pl. (bazzecola, bagattella)<br />
carramatzinasa, cositeddasa, cos’e nudda<br />
carabina sf. carabina<br />
carabiniere sm. carabineri<br />
caracallo sm. bot. (Phaseolus caracalla) caragollu<br />
carace sm. itt. vds. mórmora<br />
caràcia sf. bot. (Euphorbia characias) allua<br />
caracò sm. bot. vds. caracallo<br />
caracollare vi. assacchittai<br />
caracollo sm.(evoluzione acrobatica, capriola)<br />
cadrebuddada<br />
caraffa, -ina sf. dimin. carraffa, carraffi(n)a<br />
caràmbola sf. caràmbulla<br />
carambolare vi. carambullai<br />
caramella sf. caramella<br />
caramellàio sm. caramellàiu<br />
caramello sm. tzùccuru cottu<br />
caramente avv. caramenti
carapace sm. (corazza della tartaruga) coratza<br />
(croxu) de su tostói(n)u<br />
carapigna sf. (sorbetto) carapinnia<br />
caratello sm. (botticella) carradeddu<br />
carato sm. caratu<br />
caràttere sm. caràttiri<br />
caratterìstica sf. caratterìstica<br />
caratterìstico agg. caratterìsticu<br />
caratterizzare vt. caratterizai<br />
carbonàia sf. crabonera<br />
carbonàio, -aro sm. crabonaxu<br />
carbonato sm. crabonau<br />
carbónchio sm. med. pibisia de coi, pigo(n)i<br />
carbonchiu<br />
carbonchioso agg. carbonchiosu<br />
carboncino sm. dimin. craboneddu<br />
carbone sm. crabo(n)i<br />
carbone del grano sm. bot. (Ustilago tritici) trigu<br />
pìssinu<br />
carbonella sf. carbonella, craboneddu<br />
carbonìccio agg. in collori de crabo(n)i , nieddu<br />
carboniera sf. crabonera<br />
carbonìfero agg. carbonìferu, crabonosu<br />
carbonizzare vt. fai a carbo(n)i<br />
carbonizzato pp. agg. fattu a carbo(n)i<br />
carburante sm. carburanti<br />
carburare vt. vi. carburai<br />
carburatore sm. carburadori<br />
carburo sm. carburu<br />
carcame sm. ossi(n)a<br />
carcassa sf. istracassu, carcassa, speigu<br />
carceramento sm. impresonamentu,<br />
impresonadura, arrestu<br />
carcerare vt. impresonai, arrestai<br />
carceràrio agg. de preso(n)i<br />
carcerato pp. agg. impresonau, presoneri<br />
carcerazione sf. impresonamentu, impresonadura,<br />
arrestu<br />
càrcere sm. gallera, preso(n)i<br />
carceriere sm. cartzerieri, agruzi(n)u<br />
carcinoma sm. med. mandigadori, càncuru, semu<br />
carciofàia sf. cancioffàia<br />
carciofo sm. bot. (Cynara cardunculus) cancioffa<br />
carciofo selvàtico sm. bot. (Cynara cardunculus var.<br />
silvestris) gureu, cugùtzulla<br />
cardaiolo sm. cardadori<br />
cardare vt. craminai, accraminài<br />
cardarello sm. bot. (Pleurotus eryngii) cadrulli(n)u de<br />
spinabra, cadrulli(n)u de petza<br />
cardato pp. agg. craminàu, accraminàu<br />
cardatore sm. accraminadori<br />
cardatrice sf. (macchina per cardare)<br />
accraminadora<br />
cardatura sf. accraminadura<br />
cardellino sm. orn. (Carduelis carduelis) cadrelli(n)a-<br />
cardeto sm. cadriottu<br />
cardìaco agg. de su coru<br />
cardialgia sf. med. antrecoru<br />
càrdias sm. anat. bucca de su stógomu, s’enn’e<br />
s’anima<br />
cardinalato sm. cadrinallau<br />
cardinale sm. agg. cadrinalli<br />
cardinalìzio agg. de cadrinalli<br />
càrdine sm. groffalli<br />
8<br />
cardiopalmo sm. med. batticoru, palpitatzio(n)i<br />
cardiopatia sf. med. malladia de su coru<br />
cardiopàtico agg. mallàidu a su coru<br />
cardo sm. bot. (Cynara cardunculus altilis) cadriottu<br />
cardo asinino sm. bot. (Cirsium italicum; C.<br />
lanceolatum) cadru pastori--vds. anche cardone,<br />
onopordo (Onopordon tauricum)<br />
cardo dei campi sm. bot. (Carduus pycnocephalus)<br />
cadru pìscia-pìscia<br />
cardo dei lanaioli sm. bot. (Dipsacus fullonum)<br />
billóttiri<br />
cardo di Casabona sm. bot. (Chamaepeuce Casabonae,<br />
Ptylostemon Casabonae) cadru de Casteddu<br />
cardo leone sm. bot. vds. cardo di Casabona<br />
cardo macchiato o mariano sm. bot. (Silybum<br />
marianum) cadru biancu<br />
cardo nano sm. bot. (Carlina acualis) spinabra<br />
cardo rosso sm. bot. (Carduus nutans) cadru nieddu<br />
cardo saettone sm. bot. vds. cardo dei campi<br />
cardo santo sm. bot. (Cnicus benedictus) cadru santu<br />
cardo scardaccione sm. bot. (Scolymus hispanicus)<br />
cadru melli<br />
cardo selvatico sm. bot. (Cynara cardunculus silvestris)<br />
gureu, ‘ureu, cugùtzulla<br />
cardo stellato sm. bot. (Centaurea calcitrapa) cadr’e<br />
mollenti<br />
cardoncello sm. bot. (Carthamus coeruleus; Scolymus<br />
maculatus) cadru biancu<br />
cardone sm. bot. (Onopordon tauricum) cimoria(n)a<br />
carena sf. carena<br />
carenaggio sm. mar. carenàggiu<br />
carenare vt. mar. carenai<br />
carenatura sf. mar. carenadura<br />
carente agg. mf. carestosu, mancanti, malloccheddu,<br />
mangatzu<br />
carenza sf. mancànzia<br />
carestia sf. carestia<br />
carezza sf. carignu, millindru<br />
carezzare vt. carignai, ammilindrai<br />
carezzevole agg. carignosu, millindrosu<br />
carezzevolmente avv. carignosamente, cun<br />
millindrusu<br />
cariare vt. cariai, intaccai, taccai<br />
cariato pp. agg. intaccau, taccau, pudriau<br />
carica sf. càrriga, impiegu<br />
caricamento sm. carrigamentu<br />
caricare vt. carriai, attuài<br />
caricato pp. agg. carriau, attuau<br />
caricatore sm. carriadori, attuadori<br />
caricatura sf. carriadura, attuadura<br />
carice sf. bot. (Carex muricata) tzinniga<br />
carico sm. càrriu<br />
carico agg. càrrigu<br />
carie sf. intaccau, taccau, pudriau<br />
carino agg. bellixeddu, gratziosu<br />
carisma sm. autoridadi, poderi<br />
carismatico agg. importanti<br />
carità sf. caridadi<br />
caritatevole agg. caridadosu, piedosu<br />
carlina (raggio d’oro) sf. bot. (Carlina lanata; C.<br />
racemosa) spinabra<br />
Carlo sm. Carlu<br />
carlona (alla) loc. avv. a sa trallallera, a casàcciu, a sa<br />
bell’’e mengiusu
carme sm. muttettu<br />
carmelitano agg. cramellita(n)u<br />
Carmelo sm. Cramellu<br />
carminare vt. accraminai, craminai, scraminai<br />
carminato pp. agg. craminau, scraminau<br />
carminatore sm. craminadori, scraminadori,<br />
carminatura sf. craminadura, scraminadura<br />
Carmine sm. Càrmini<br />
carminio sm. mìniu<br />
carnagione sf. cara, carrìtzia<br />
carnaio sm. carraxu, logh’e petza, panga<br />
carnale agg. carralli (fradi)<br />
carname sm. carraxu, mortoxu, petza<br />
carne sf. petza<br />
carnefice sm. buggi(n)u, boccinu<br />
carneficina sf. motroxu, mattantza, degógliu<br />
carnevalata sf. mascarada, buffonada<br />
carnevale sm. carrasegai, crannovalli<br />
carniere sm. cassadora, tascapa(n)i, appicco(n)i<br />
carnivoro agg. pappapetza, petzàxriu, speigraxu<br />
carnosità sf. pruppàmini, prupposidadi<br />
carnoso agg. impruppiu, pruppudu<br />
caro agg. piberàu, sallìu, caru, chi costa meda<br />
carogna sf. carrogna, motroxu, speigu<br />
carola sf. (ballo in tondo, accompagnato dal canto)<br />
ballu tundu, carola (ballo gallurese)<br />
carolo sm. vds. golpe<br />
carosello sm. giostra, andirivieni<br />
carota sf. bot. (Daucus carota) pistrinagra<br />
carota selvatica sf. bot. (Daucus carota) pistinagra<br />
carotide sf. anat. agrue(n)a, cannarotza<br />
carovana sf. caravana<br />
carovaniere sm. caravaneri<br />
carpa sf. itt. (Cyprinus carpio) grappa<br />
carpenteria sf. buttega de maist’e carrusu<br />
carpentiere sm. maistu de carrusu, fusteri<br />
carpinella sf. bot. (Ostrya carpinifolia) àllinu<br />
carpino (nero) sm. bot. vds. carpinella<br />
carpire vt. stravacciài, unghittai, ndi pigài<br />
carpito pp. agg. pigàu, stravacciàu, unghittau<br />
carpo sm. anat. innoigadroxu de su brùtzu<br />
carponi loc. avv. a pampadasa, a cuattru peisi<br />
carrabile agg. mf. chi si ddui podit passai a carru e<br />
macchina<br />
carradore sm. (costruttore di carri, carrettiere)<br />
carradori, carrettoneri, maistu de carrusu<br />
carrata sf. carrettada, viaggiu de carru<br />
carreggiare vt. accarrucciai, carriggiai<br />
carreggiata sf. carriggiada, bia de carru<br />
carreggio sm. accarrettai, su viaggiu cun su carru<br />
carrellata sf. carrellada, filla<br />
carrello sm. carrellu, carrutzu, carrettu<br />
carretta sf. carretta (de su mollenti)<br />
carrettaio sm. carretteri, carrettoneri<br />
carrettata sf. carrettada<br />
carrettiere sm. carradori, carrettoneri,<br />
carretto sm. carrùcciu, carrettu<br />
carrettonaio sm. carrettoneri<br />
carrettonata sf. carrettonada<br />
carrettone sm. carretto(n)i<br />
carriera sf. carriera<br />
carriola sf. carrùcciu<br />
carriolante sm. carriollanti, carrullanti,<br />
carrucciadori<br />
9<br />
carrista sm. carrista<br />
carro sm. carru, tracca ( addobato per le feste)<br />
carro armato sm. carrarmau<br />
carrozza sf. carrotza, cócciu<br />
carrozzella sf. dimin. carrotzella, carrotzedda<br />
carrozzeria sf. carrotzeria<br />
carrozziere sm carrotzeri<br />
carrozzina sf. dimin. carrotzedda, carrossi(n)u<br />
carruba sf. carruba, sillibba<br />
carrubo sm. bot. (Ceratonia siliqua) carruba, sillibba<br />
carruccio sm. dimin. carrutzu, carrùcciu<br />
carrucola sf. tallora<br />
carta sf. paperi<br />
carta assorbente sf. paperi acciupposu<br />
carta bollata sf. catta bullada<br />
carta carbone sf. carta carbone<br />
carta da gioco sf. cattasa<br />
carta da musica sf. pillunca<br />
carta di identità sf. carta de identidadi<br />
carta geografica sf. carta geogràfica, mappa<br />
carta igienica sf. carta igiénica<br />
carta velina sf. paperi de seda, carta vellina<br />
carta vetrata sf. carta de pulliri, carta vetrata<br />
cartaccia sf. dispr. paperalla, paperàmini<br />
cartaceo agg. de paperi<br />
cartaio sm. paperaiu<br />
cartamo sm. bot. (Carthamus tinctorius) tzanfera(n)u<br />
cartamoneta sf. billettu de banga<br />
cartapecora sf. pergamena, peddi de cami(n)u,<br />
cartastraccia sf. paperistràcciu<br />
carteggio sm. cartéggiu, incartamentu<br />
cartella sf. cartella<br />
cartellino sm. dimin. cartellinu<br />
cartello sm. cartellu<br />
cartellone sm. accr. cartello(n)i<br />
cartiera sf. cartera, cartiera<br />
cartiglia sf. (carta di poco pregio) cartìllia, frillu<br />
cartilagine sf. anat. cartillàgini, tzaccarra-tzaccarra<br />
cartina sf. cartina, papereddu<br />
cartoccio sm. paperottu<br />
cartoccio del granoturco sm. croxiu de sa conca<br />
de su cixillià(n)u<br />
cartolaio sm. cartollàiu<br />
cartoleria sf. cartolleria<br />
cartolina sf. cattulli(n)a<br />
cartomante smf. intzettadori cun is cattasa<br />
cartoncino sm. dimin. cartoncinu, cattocedda<br />
cartone sm. cattóccia<br />
cartucc(i)era sf. cattuccera, carrighera<br />
cartuccia sf. cattùccia<br />
caruncola sf. (escrescenza carnosa) lùpia<br />
casa sf. domu<br />
casacca sf. casacca, gianchetta<br />
casaccio (a) loc. avv. a s’intzetta, a casàcciu<br />
casale sm. dominariu<br />
casalingo agg. de domu, meri de domu, casalingu,<br />
forredderi<br />
casamatta sf. sutterraneu, fortinu<br />
casamento sm. dominariu<br />
casaro sm casaju<br />
casata sf. (stirpe, lignaggio) arratza, erèntzia, strippi<br />
casato sm. (cognome di una famiglia) sangunàu<br />
cascaggine sf. (fiacchezza, sonnolenza) fracchesa,<br />
sonnighera, debillesa, fiacca
cascame sm. arrogalla, pitzialla<br />
cascamento sm. arruttroxa, scattinada<br />
cascamorto sm. fastiggiadori, femmi(n)axru<br />
cascante p. pres. agg. mf. xragu, scionchi-scionchi,<br />
tuvi-tuvi, tumba-tumba, pendi-pendi<br />
cascara sf. bot. (Rhamnus purshiana) croxu santu<br />
cascare vi. arrui, scattinai, atzappullai, attumbai<br />
cascarilla sf. bot. (Croton eleuteria) cascarìglia<br />
cascarone sm. (burla, scherzo) brulla<br />
cascata sf. istrampu, tzurru, spéndulla<br />
cascata sf. vds. caduta<br />
cascaticcio agg. tuvi-tuvi, scionchi-scionchi<br />
casciaia sf. vds. cannìccio, gratìccio<br />
cascina sf., -ale sm. domu de campagna, fattoria,<br />
dominariu<br />
cascino sm. (stampo di legno per fare il cacio)<br />
aiscu<br />
casco sm. cascu<br />
caseggiato sm. dominàriu, frabbicu<br />
caseifìcio sm. casifìciu<br />
casella sf. casella, regra<br />
casellante sm. casellanti, contoneri<br />
casellario sm. casellàriu<br />
casello sm. casellu, contonera<br />
casereccio agg. de domu, fattu in domu<br />
caserma sf. caserma<br />
casermaggio sm. casermàggiu<br />
casinista smf. casineri, cuvesioneri, cunfusioneri,<br />
carraxeri<br />
casino sm. casi(n)u, budrellu, stragatzu<br />
casinò sm. casinò, domu de giogus de arriscu<br />
caso sm. sotti , casu, cumbinazio(n)i<br />
casolare sm. domu de campagna, dominariu<br />
casomai cong. sincasumai, chi po sotti, in casu de<br />
casotto sm. casottu<br />
caspa sf. vds. ceppàia<br />
caspita, -ina, -iterina escl. balla, càspita, batziga<br />
cassa sf. càscia<br />
cassa da morto sf. baullu<br />
cassa toracica sf. anat. càscia de pettusu, tuvu,<br />
corada, s’enna de s’ànima<br />
cassaforte sf. casciafotti<br />
cassapanca sf. càscia<br />
cassare vt. annuddai<br />
cassata sf. cassata (drucci sicillia(n)u)<br />
cassato pp. agg. cassau, annuddau, annullau<br />
cassatura sf. cassadura, annuddamentu,<br />
annullamentu<br />
cassazione sf. cassatzio(n)i<br />
casseruola sf. cassarolla, sattai(n)a<br />
cassetta sf. dimin. cascietta, cascitta, cascittedda<br />
cassetto sm. cadàsciu<br />
cassettone sm. accr. cadasciu mannu<br />
cassiere sm. casceri<br />
cassone sm. accr. cascio(n)i<br />
cassonetto sm. dimin. cassonettu, bottu pò s’alliga<br />
casta sf. casta<br />
castagna sf. castàngia<br />
castagnaccio sm. pa(n)i de castàngia, farra de<br />
castàngia<br />
castagnaio sm., castangeri<br />
castagneto sm. boscu de castàngia<br />
10<br />
castagnette sf. pl. (schiocco prodotto<br />
stropicciando il medio col pollice) tzàcchidu de<br />
didusu<br />
castagno sm. bot. (Castanea sativa) matta de<br />
castàngia<br />
castagno d’India sm. bot. (Aesculus hippocastanum)<br />
castàngia de Ìndiasa<br />
castagnola sf. (petardo con polvere pirica) guettu<br />
castagnoli sm. bot. (Iris sisyrinchium) lillu budru<br />
castaldo sm. (fattore agricolo) fattori<br />
castano agg. castàngiu<br />
castello sm. casteddu<br />
castigare vt. castigai<br />
castigato pp. agg. castigàu<br />
castigatore sm. castigadori<br />
castigo sm. castigu, mallapaga<br />
castità sf. castidadi<br />
casto agg. castu, puru<br />
castoro sm. zool. (Castor fiber) castoru<br />
castracani sm. fig. (cattivo chirurgo) crastaca(n)isi<br />
castracani sm. bot. vds. àcero<br />
castrare vt. crastai, sanai<br />
castrato pp. agg. crastau, mallau, sanàu<br />
castratoio sm. (ferro per castrare) ferru po crastai,<br />
tanallasa<br />
castratore sm. crastadori<br />
castratura, -azione sf. crastadura<br />
castronaggine sf. xrimpóriu, sciallóriu<br />
castrone sm. (sciocco, insulso) scialloriàu, xrimpu,<br />
ballossu,bambu, sciàpidu<br />
castroneria sf. sciallóriu<br />
casuale agg. accasu, casualli<br />
casualità sf. casuallidadi, cumbinazio(n)i<br />
casualmente avv. po casu, casualmenti, intzetta,<br />
intzéttida<br />
casuarina sf. bot. (Casuarina equisetifolia) opinu<br />
budru<br />
casuccia sf. dimin. domixedda, straccaggiu<br />
casupola sf. domixedda, renghera, loggetta<br />
cataclisma sm. ira de Deusu, temporada malla<br />
catacomba sf. catacumba<br />
catafalco sm. cadallettu<br />
catafascio (a) loc. avv. ammesturadura, a catafàsciu,<br />
a spratzinadura<br />
catalessi sf. med. sonnighera, tremillesonnu<br />
cataletto sm. lettera, baullu<br />
catalizzare vt. catalizzai, attirai<br />
catalogare vt. catallogai, allistai<br />
catalogato pp. agg. catalogau, ellencau, catallogau,<br />
allistau<br />
catalogatore sm. catallogadori<br />
catalogazione sf. catallogatzio(n)i<br />
catalogna sf. bot. (Crepis vesicaria) gicòria furistera<br />
catalogo sm. catàllugu<br />
catapecchia sf. domu bèccia, stampu, straccaggiu<br />
cataplasma sm. med. impiastru, cataplasma,<br />
contrapàsimu<br />
catapulta sf. ballestra<br />
catapultare vt. ballestrai<br />
catapuzia sf. bot. (Euphorbia lathyris) allùa<br />
catara sf. vds. màndorla<br />
cataratta sf. vds. cateratta<br />
catarrale agg. mf. catarralli<br />
catarro sm. med. catarru
catarroso agg. accatarrau, catarrosu<br />
catarsi sf. (purificazione) purificatzio(n)i<br />
catasta sf. biga, muntoni, imbragu<br />
catastale agg. mf. catastalli<br />
catastare vt. accadastai; abbigai<br />
catasto sm. catastu, catastru<br />
catastrofe sf. disaccattu, sciàsciu, strossa<br />
catastrofico agg. sciasciadori , disastrosu<br />
catechismo sm. catechìsimu, catechismu ,<br />
dottri(n)a<br />
catechista smf. catechista<br />
catechizzare vt. catechizai, imparai sa dottri(n)a<br />
catechizzato pp. agg. catechizau<br />
categoria sf. categoria<br />
categoricamente avv. categoricamenti,<br />
prizzisamenti<br />
categorico agg. categóricu, prizzisu<br />
catello sm. (cagnolino) calleddu, catzeddu,<br />
cacciùcciu<br />
catena sf. cadena, arrollia(n)a, accappiu<br />
catenaccio sm. cadenatzu, barra, passanti<br />
catenella sf. dimin. cadenatzu (c. per orologi),<br />
cadenitta<br />
catera sf. méndulla budra<br />
cateratta sf. med. nappa de is ogus, cateratta<br />
Caterina sf. Caderina, Caterina<br />
caterinetta sf. (sartina) maistedda de pannusu<br />
caterva sf. munto(n)i, biga, cambarada, mulloni<br />
catetere sm. catètere<br />
cateto sm. geom. catetu<br />
catinaio sm. cadinaju<br />
catinella sf. tianeddu, lavamaneddu<br />
catinelle (a) loc. avv., a màrigasa, a srìcciasa<br />
catino sm. lavamanu, tia(n)u, cubidi(n)a cadi(n)u<br />
catorbia sf. vds. gattabùia<br />
catorchio, -orcio sm. (chiavistello della porta)<br />
crieddu, passanti<br />
catorzo, -orzolo sm. (prominenza nodosa su<br />
legno) nou de su linnàmini<br />
catramare vt. incatramai<br />
catrame sm. catramu<br />
catramoso agg. catramosu<br />
catriosso sm. fig. (persona magrissima) langiu<br />
meda, marrìu che canna<br />
cattedra sf. càttedra<br />
cattedrale sf. crèsia manna, cattedralli<br />
cattedratico sm. agg. cattedràticu, docenti<br />
cattivarsi vt. rifl. s’ingratziai, si fai ‘olli be(n)i<br />
cattiveria sf. mallesa, mallidadi<br />
cattività sf. presonìa, scravidadi<br />
cattivo agg. mallu, malintragnau<br />
cattolicesimo sm. cattolicésimu<br />
cattolico agg. cattólicu<br />
cattura sf. acciappu, cattura, arrestu, tentura<br />
catturare vt. tenturài, acciappiài, pigài, impresonai<br />
catturato pp. agg. tenturàu, acciappau, pigàu,<br />
impresonàu<br />
caudato agg. coudu, coacciudu, cun sa coa<br />
caule sm. (fusto, tronco, stelo) truncu, camba,<br />
canna<br />
causa sf. càusa, arrexo(n)i<br />
causale agg. causalli<br />
causalità sf. casu, cumbinatzio(n)i<br />
causare vt. causai, intzimai<br />
11<br />
causato pp. agg. cautzàu, intzimau<br />
causidico sm. ant. (avvocato di scarso valore)<br />
abbogadeddu<br />
caustico agg. pitziosu, aspu, arrasposu<br />
cautamente avv. a ogus abbettus, cun cautella, a<br />
bell’abellu<br />
cautela sf. abbistesa, cautella, prudènzia<br />
cautelare, -arsi vt. rifl. cautellai, giai a cura, si pigài<br />
su seguru<br />
cauterizzare vt. med. abbruxai cun ferru icrabigau,<br />
cauteritzai<br />
cauto agg. abbistu, cautellosu, prudenti<br />
cauzione sf. cautzio(n)i, fiantza, abbo(n)u<br />
cava sf. cava, pedriera<br />
cavadenti sm. fig. dispr. bogadentisi, tiracasciallisi<br />
cavafango sm. (draga) draga, carracca<br />
cavagno sm. (cesto, canestro) ca(n)isteddu,<br />
scatteddu, palli(n)u, coffinu, crobi<br />
cavalcamento sm. cuaddigamentu<br />
cavalcante smf. cavallanti, cavalleri, cuadderi<br />
cavalcare vt. vi. cuaddigai, cavalcai, incosciai, setzi<br />
a cuaddu, andai a cuaddu<br />
cavalcata sf. cuaddigada, setzidura, incosciada<br />
cavalcatore sm. cuadderi, setzidori<br />
cavalcatura sf. cuaddigada, cuaddigadura<br />
cavalcavia sm. ponti, cavalcavia<br />
cavalcioni (a) loc. avv. a s’imperriada, a<br />
imperriadura, a cuadd’e proceddu<br />
cavalierato sm. cavallierau<br />
cavaliere sm. cavalleri, cuadderi, setzidori<br />
cavaliere d’Italia sm. orn. (Himantopus himantopus)<br />
tzurruliu de àcua<br />
cavalla sf. ebba, ebbaresu (cuaddu de duus annusu),<br />
puddeca (chi non hadi tentu ancora fillusu)<br />
cavallaio, -aro sm. baso(n)i<br />
cavalleggero sm. cavalliggeri<br />
cavalleresco agg. a manera de cavalleris,<br />
cavallerescu<br />
cavalleria sf. cavalleria<br />
cavallerizzo sm. cavalleritzu, setzidori<br />
cavalletta sf. zool. (Tettigonia viridissima) pibitziri<br />
cavalletto sm. cuadd’e linna, trébini, mollu (po<br />
apparixai is pettiasa de ollastu arreccottasa)<br />
cavallina sf. dimin. puddeca, ebbixedda<br />
cavallino agg. sm. dimin. cuaddeddu, puddecheddu<br />
cavallo sm. zool. (Equus caballus) cuaddu<br />
cavallone sm. cuaddu de àcua, marettada<br />
cavalluccio sm. itt. (Hippocampus guttulatus)<br />
cuaddeddu de mari, cuadd’‘e proceddu<br />
cavalocchio sm. zool. (Libellula depressa) carabineri<br />
de acqua.<br />
cavamacchie sm. bogamàncias, tiramàncias<br />
cavapietre sm. piccapedreri<br />
cavare vt. bogai, tirai, scabulli<br />
cavastivali sm. bogabottasa, tirabottasa<br />
cavatappi sm. tirabuscio(n)i, stuppadori<br />
cavato pp. agg. bogau, tirau, scabùlliu<br />
cavatore sm. bogadori, tiradori<br />
cavaturaccioli sm. vds. cavatappi<br />
caverna sf. grutta, caverna, concalli, spillunca<br />
cavernicolo agg. gruttaju, forràinu<br />
cavernoso agg. bùidu, pre(n)u de gruttasa<br />
cavezza sf. murralli, crabistu, ucchedda<br />
cavezzale sm. cobitzalli
cavia sf. càvia<br />
caviale sf. cavialli, buttàriga<br />
cavicchia sf. crieddu, carìccia, passanti<br />
cavicchio sm. obbillu, cariccia, xetta<br />
caviglia sf. anat. brutzu de sa camba<br />
cavillare vi. pibincai, bogai pinnicas, bogai<br />
arreghesciasa<br />
cavillatore sm. pibincosu, arreghesciosu<br />
cavillo sm. cabillu, pibinca, pinnica, tzimia<br />
cavillosità sf. pibincùmini, pinnicùmini,<br />
arreghesciumini<br />
cavilloso agg. pibincosu, pinnicosu, arreghesciosu<br />
cavità sf. tuva, stampu, istuvadura<br />
cavo sm. cavu<br />
cavo agg. cuffudu, tuvu, tuvudu, bùidu, istuvau,<br />
cavu<br />
cavolaia sf. zool. (Pieris brassicae) arruca de su càulli<br />
cavolata sf. caullada<br />
cavolfiore sm. bot. (Brassica oleracea) càull’e frori<br />
cavolo sm. bot. (Brassica oleracea) càulli<br />
cavolo cappuccio sm. bot. (Brassica oleracea capitata)<br />
càull’e cuppa<br />
cavolo crespo sm. bot. vds. càvolo verzotto<br />
cavolo rapa sm. bot. (Brassica oleracea gongylodes)<br />
càulli a truncu<br />
cavolo rupestre sm. bot. (Brassica insularis) càulli<br />
aresti<br />
cavolo selvàtico sm. bot. (Brassica arvensis)<br />
ambrullatza<br />
cavolo verzotto sm. bot. (Brassica oleracea sabauda)<br />
càull’e cuppa<br />
cazzaccio sm. (uomo sciocco) ballossu,<br />
minchio(n)i, tontatzu<br />
cazzata sf. strollichèntzia, sciollóriu, tontesa,<br />
catzada, xrimporiu<br />
cazzeruola sf. cassarolla, sattai(n)a<br />
cazzo sm. anat. catzu, mrinca<br />
cazzo di mare sm. itt. (Holothuria) catzu marinu<br />
cazzottamento sm. scatzottada, scatzottadura,<br />
abbuccicconada<br />
cazzottare vt. scatzottai, abbuccicconai, gherrài,<br />
scaffiottài<br />
cazzottatore sm. scatzottadori, arroppadori<br />
cazzotto sm. catzottu, buccicco(n)i, barrad’e<br />
pungiu, scaffiottu<br />
cazzuola sf. pallitta<br />
ce pr. pers. nci, si<br />
ce avv. nci, ndi<br />
ceca sf. itt. (anguilla giovane filiforme)<br />
anguiddedda, zingorra<br />
cecaggine sf. tzrupimini<br />
cecca sf. orn. vds. ghiandàia<br />
cecchino sm. sparadori, intzettadori<br />
cece sm. bot. (Cicer arietinum) cìxiri<br />
cecilia sf. zool. (Caecilia species, Chalcides chalcides)<br />
lissiniebra<br />
cecità sf. tzruppìmini<br />
cedere vt. vi. giai, bendi, arrenuntziai, s’arrendi,<br />
indùlli, amméddai<br />
cedevole agg. masedu, moddi, debilli<br />
cedevolezza sf. cedimentu, masedèntzia<br />
cedimento sm. cedimentu<br />
cedola sf. cédulla<br />
cedracca sf. bot. (Ceterach officinarum) doradilla<br />
12<br />
cedragnola sf. bot. (Onobrychis viciaefolia) assudda<br />
budra<br />
cedraia sf., -eto m. boscu de sidru<br />
cedrata sf. sidrau<br />
cedrina sf. bot. (Aloysia citriodora, Lippia tryphylla)<br />
ebra de marialluisa<br />
cedrino agg. sìdrinu<br />
cedro sm. bot. (Citrus medica) sidru<br />
cedrone sm. orn. (Tetrao urogallus) cabo(n)i aresti<br />
cedronella sf. bot. (Melissa officinalis) amenta de abisi<br />
ceduo agg. chi si podi segai<br />
ceduto pp. agg. cédiu, giàu, béndiu<br />
cefaglione sm. prama de scovasa<br />
cefalea, -algia sf. med. dollor’e conca<br />
cefalico agg. de sa conca<br />
cefalo sm. itt. (Mugil cephalus) pix’e iscatta, pix’e<br />
Pontisi<br />
ceffo sm. murru, bruncu<br />
ceffonare vt. ant. (percuotere a ceffoni) scaffiottai,<br />
pigài a bussinadasa<br />
celebrità agg. presso(n)i connotta, famosa<br />
ceffone sm. scrantaxada, buccicco(n)i, sprutzigada,<br />
scaffiottu, sbruncada, ciaffu, pappamuccu<br />
ceffuto agg. murrudu, bruhchi mannu<br />
celare vt. cuai<br />
celatamente avv. a cuadura<br />
celato pp. agg. cuau<br />
celeberrimo agg. sup. ass. connósciu meda, meda<br />
famau<br />
celebrante p. pres. agg. smf. tzellibradori<br />
celebrare vt. tzellebrai, allabai<br />
celebrativo agg. tzellebradori<br />
celebrato pp. agg. tzellebrau, allabau<br />
celebratore sm. tzellebradori, allabadori<br />
celebrazione sf. tzelebratzio(n)i, funtzio(n)i<br />
celebre agg. tzéllebri, connottu, nomonàu<br />
celebrità sf. nomonada, fama<br />
celere agg. accoittadori, lestru, lepidu, crispu<br />
celerità sf. lestresa<br />
celermente avv. a sa lestra, in pressi in pressi, a<br />
coitt’a coittu<br />
celeste agg. in collor’e cellu, sanguingiu<br />
celestiale agg. de su cellu, celestialli<br />
celia sf. brulla<br />
celiare vi. brullai<br />
celiatore sm. brulla(nu)<br />
celibato sm. bagadióngiu<br />
celibe agg. bagadiu<br />
celidonia sf. bot. (Chelidonium majus) erba tzerra<br />
celirosa sf. bot. (Lychnis coeli-rosa) gravelleddu de<br />
campu<br />
cella sf. cella, tzella<br />
celleraio, -erario sm. (cantiniere) cantineri,<br />
magasineri<br />
celliere sm. (cantina, dispensa) cantina, magasi(n)u<br />
cellone sm. vds. orbace<br />
cellula sf. céllula<br />
celluloide sf. cellullóidi<br />
cellulosa sf. cellulosa<br />
celone sm. ant. (coperta di lana ruvida) manta<br />
celosia sf. bot. (Celosia cristata) cragarista de cabo(n)i<br />
celsia sf. bot. (Celsia cretica) codumbullu<br />
celsitudine sf. ant. (grandezza, eccellenza) attària,<br />
mannaria, primori
cembalo sm. mus. cémballu<br />
cembro sm. bot. (Pinus cembra) opi(n)u biancu<br />
cementare vt. accimentai, affottiai<br />
cementato pp. agg. accimentau<br />
cementazione sf. accimentadura<br />
cementificio sm. fàbbrica de cimentu<br />
cementista sm. cimenteri<br />
cemento sm. cimentu<br />
cena sf. xe(n)a<br />
cenacolo sm. xe(n)a santa<br />
cenare vt. vi. cenai<br />
cenciaiuolo sm. battillosu, tzappulàiu<br />
cencio sm. tzàppullu, stràcciu<br />
cencio molle sm. bot. (Cerastium glomeratum) ebr’e<br />
puddasa<br />
cencioso agg. istracciullau<br />
ceneraccio, -acciolo sm. cinisu, frarìa<br />
cenerata sf. lissìa, cinixada<br />
ceneratoio sm. cinixera<br />
cenere sf. cinisu, frarìa, fari-fari<br />
cenerentola sf. cinixedda, cinixàia<br />
cenericcio agg. cinisalli, in collor’e cinisu<br />
cenerino agg. cinisalli<br />
cenerognola sf. bot. (Chelidonium majus) ebra tzerra<br />
cenerognolo agg. cinisalli<br />
cenerume sm. cinisu<br />
cennamella sf. mus. lioneddasa, sullitt’e canna<br />
cenno sm. cìnnida, accinnu<br />
cenobio sm. cumbentu, guventu<br />
cenobita sm. para<br />
censimento sm. censimentu<br />
censire vt. censì<br />
censo sm. censu<br />
censore sm. censori<br />
censura sf. censura<br />
censurare vt. censurai<br />
centaurea gialla sf. bot. (Blackstonia perfoliata)<br />
centàura groga<br />
centaurea maggiore sf. bot. (Centaurea<br />
sphaerocephala) pappasoru<br />
centaurea minore sf. bot. (Centaurium umbellatum)<br />
ebra de ispre(n)i<br />
centaurea spinosa sf. bot. (Centaurea horrida) spi(n)a<br />
ratza<br />
centellinare vt. dde buffai a tziccheddus, buffai a<br />
istiddìusu<br />
centellino sm. tziccheddeddu, stiddìu<br />
centenario agg. sm. is cent’annusu<br />
centennale sm. vds. centènnio<br />
centenne agg. smf. de cent’annusu<br />
centennio sm. is cent’annusu<br />
centerbe sm. (liquore distillato di erbe) cent’ebrasa<br />
centesimo sm. agg. num. ord. centésimu, de centu<br />
unu, gintésimu<br />
centiara sf. metru cuadrau<br />
centigrammo sm. centigrammu<br />
centilitro sm. centìllitru<br />
centimano agg. cun centu ma(n)usu<br />
centimetro sm. centìmetru, gintìmetru<br />
centina sf. srìndia de sa bóvida<br />
centinaio sm. centina, centu ottas unu<br />
centinare vt. poni is srìndias<br />
centinodia sf. bot. (Polygonum aviculare) ebra de<br />
centu nousu<br />
13<br />
cento agg. num. card. centu<br />
centocchio sm. bot. vds. centonchio<br />
centofoglie sm. bot. vds. achillea millefoglie<br />
centogambe sm. zool. (Scolopendra cingulata)<br />
babballotti centupeisi<br />
centomila agg. num. card. centumilla<br />
centonchio sm. bot. (Stellaria media) ebr’’e puddasa<br />
centopelle sm. (omaso) centupillo(n)i<br />
centopiedi sm. zool. vds. centogambe<br />
centrale agg. sf. centralli<br />
centralinista smf. centrallinista<br />
centralino sm. centrallinu<br />
centralità sf. puntu de mesu, centrallidadi<br />
centralizzare vt. incentrai, centrallitzài<br />
centralizzato pp. agg. incentrau, centrallizàu<br />
centralizzatore sm. incentradori, cintrallizadori<br />
centralizzazione sf. incentradura<br />
centranto sm. bot. (Centranthus ruber) valleriana<br />
arrùbia<br />
centrare vt. centrai, incentrai<br />
centrato pp. agg. centràu, incentrau<br />
centratura sf. centradura, incentradura<br />
centro sm. centru, incentru, mesu, mettadi<br />
centuplicare vt. centuplicai fai a centu ottasa<br />
cenurosi cerebrale sf. med. araneddadura<br />
cepola sf. itt. (Cepola rubescens) bannera<br />
ceppa sf. molla (de s’utzugu, de cadrulli(n)usu)<br />
ceppaia sf. cotzi(n)a<br />
ceppica sf. bot. (Erigeron crispus) ebra de murusu<br />
ceppita sf. bot. (Dittrichia graveolens, D. viscosa) frisia<br />
ceppitone sm. bot. vds. cèppita<br />
ceppo sm. cotzi(n)a, truncheddu<br />
cera sf. cera (de abisi)<br />
cera sf. (espressione del viso) cara, facci, bisura<br />
ceraio, -aiolo sm. cereri, candelleri<br />
ceralacca sf. cerallacca, cera de Ispagna<br />
cerambice sm. zool. (Cerambyx cerdo) coipira<br />
ceramica sf. ceràmica<br />
cerare vt. incerai<br />
cerasa sf. ceresia<br />
cerasiola sf. bot. (Tamus communis) sparau de colloru<br />
ceraso agg. in colori de ceresia<br />
cerasta, -e sf. zool. (Cerastes cerastes) pìbera corruda<br />
cerata sf. incerada<br />
cerato pp. agg. incerau<br />
ceratura sf. inceradura<br />
cerbero sm. (persona intrattabile, facile all’ira)<br />
arrennegosu, primmosigu<br />
cerbiatto sm., -a f. betta<br />
cerboneca sf. vds. cercone<br />
cerbottana sf. cerbottana<br />
cerca sf. cicca, ciccalla, ciccadura, ciccamentu,<br />
busca, scrucculliu, cumpùdu<br />
cercante p. prs. agg. mf. ciccanti<br />
cercare vt. ciccai, scrucculliai<br />
cercato pp. agg. ciccau<br />
cercatore sm. ciccadori<br />
cercatura sf. ciccadura<br />
cerchia sf. xricu, giru, cambarada, cedda<br />
cerchia pisellina sf. bot. (Vicia sativa) pisu de<br />
colloru<br />
cerchiaio sm. xricheri<br />
cerchiare vt. xrichiai, ingiriai, arrodiai<br />
cerchiato pp. agg. ingiriau, arrodiau
cerchiatura sf. inxricadura<br />
cerchiettare vt. inxricai<br />
cerchietto sm. dimin. xrichixeddu<br />
cerchio sm. xriccu, xricullu<br />
cerchione sm. cerchio(n)i<br />
cercinare vt. attidillai<br />
cercine sm. tidilli<br />
cercone sm. (vino imbevibile) bi(n)u axedu<br />
cereale sm. lori<br />
cerebrale agg. de su xrobeddu<br />
cerebro sm. anat. xrobeddu, xrobeddera<br />
cereo agg. grogu che sa cera, ceratzu, in collor’e<br />
cera<br />
cerfoglio, -uglio sm. bot. (Anthriscus cerefolium)<br />
tzrapalliu<br />
cerimonia sf. tzirimò(n)ia<br />
cerimoniale sm. tzirimonialli<br />
cerimoniere sm tzirimonieri<br />
cerimonioso agg. tzirimoniosu<br />
cerino sm. allumi’’e xera<br />
cerinta, -e sf. bot. (Cerinthe major) succiamelli<br />
ceriola sf. (anguilla giovane) fillatrota, zingorra,<br />
anguiddedda<br />
cernecchio sm. (ciocca di capelli arruffati)<br />
chirrio(n)i de pillusu<br />
cernere vt. cerri, scieberai, spallinai<br />
cernia sf. itt. (Polyprion americanum) cèrnia<br />
cerniera sf. braghetta, cresuralampu<br />
cerniola sf. itt. vds. cèrnia<br />
cernita sf. scebèru, sceberadura, cerridura<br />
cernitoio sm. scedatzadori<br />
cernitore sm. scedatzadori<br />
cernitura sf. cérrida, scebèru<br />
cero sm. cìriu<br />
ceropegia sf. bot. vds. fior di cera<br />
ceroso agg. cerosu<br />
cerotto sm. cerottu, sparadrappa<br />
cerretano agg. (ciarlatano) ciacciarro(n)i, cràstullu,<br />
imboddicheri, buccacciu, bucch’e forru sconciu<br />
cerreto sm. boscu de arrollis furisteris<br />
cerro sm. bot. (Quercus cerris) arrolli furisteri<br />
certame sm. cettu, gherra<br />
certamente avv. tzettamenti, siguramenti<br />
certezza sf. certesa, tzertesa, siguresa<br />
certificare vt. certificai<br />
certificato sm. certificau<br />
certificatore sm. certificadori<br />
certificazione sf. certificatzioni<br />
certo agg. tzettu, certu<br />
certosa sf. certosa<br />
certosino agg. certosinu<br />
certuni pr. indef. pl. tzettusu, cancu(n)u<br />
ceruleo agg. in collori de cellu (de àiri), sanguinigiu<br />
cerume sm. cera de s’origa, sodri de s’origa<br />
cerusico sm. med. (chirugo di poco valore,<br />
flebotomo) frebotu, srangadori, arroppapaneri<br />
cerussa sf. vds. biacca<br />
cerva sf. zool. betta<br />
cervelletto sm. anat. xrobeddeddu, pistiddu<br />
cervello sm. anat. xrobeddu<br />
cervellone sm. accr. intelligenti; sciutottu , abbistu<br />
cervellotico agg. cuvesioneri, strambeccu<br />
cervicale agg. de su pistiddu<br />
cervice sf. anat. pistiddu<br />
14<br />
cervino agg. xrebinu<br />
cervo sm. zool.(Cervus elaphus corsicanus) xrebu<br />
cervo volante sm. zool. (Lucanus cervus) anzesa<br />
Cesare sm. Cèsare, Gesuru<br />
cesàreo (tàglio) agg. tàlliu cesàreu<br />
cesellare vt. burinai, scrapeddai a fini<br />
cesellato pp. agg. burinau, scrappeddàu a fini<br />
cesellatore sm. burinadori, incisori<br />
cesellatura sf burinadura,<br />
ceselladura,scrappeddadura<br />
cesello sm. bulli(n)u<br />
cesoiata sf. cropu de ferrus<br />
cespite sm. (reddito, entrata, guadagno) intrada,<br />
guadàngiu, arrenda<br />
cespo sm. matta, mattedu, fundu, cràcchilli,<br />
crispio(n)i, pillonatzu, tuppa<br />
cespuglioso agg. logu de cràcchillisi (de mattas),<br />
tupposu<br />
cessare vt. vi. agabbai, cessai, finì<br />
cessato pp. agg. agabbau, cessau, finìu<br />
cessazione sf. agabbàda, cessadura, finidura<br />
cessione sf. lassa, legau<br />
cesso sm. cómudu, bassa, accorratzeddu<br />
cesta sf. coffa, spotta, cadi(n)u, scatteddu,<br />
ca(n)isteddu, covunu (po piscài)<br />
cestaio sm. cadineri, scatteddàiu, cannitzeri<br />
cestello sm. scatteddu<br />
cestinaio sm. scatteddàiu<br />
cestinare vt. fulliai, scavullai<br />
cestino sm. cadinu, coffinu, scatteddu<br />
cestire vi. vds. accestire<br />
cesto sm. cadi(n)u, cadineddu, coffinu, scatteddu,<br />
spotta<br />
cestro sm. bot. (Cestrum elegans) tabaccu budru a frori<br />
arrùbiu<br />
cesura sf. (pausa, sospensione) pasiu,<br />
cesura sf. (taglio) segadura, trincu, tàgliu<br />
ceto sm. casta, cetu, ereu<br />
cetonia sf. zool. (Cetonia aurata, C. carthami)<br />
babballotti de serra<br />
cetra sf. mus. cetra, cìtera<br />
cetriolo sm. bot. (Cucumis sativus) cugùmini<br />
che pr. rel. chi<br />
che pr. interr. escl. ancu, anca, ita, itei a (C<br />
che cong. chi<br />
ché cong. perché, poiché ca, po chi, poita<br />
checché pr. rel. indef. callisisiada cosa chi,<br />
itamisiada, itasisiada, itasiollada<br />
checchessia pr. indef. vds. checché<br />
chela sf. franca, farranca<br />
chelone sm. itt. vds. mùggine<br />
chenopodio sm. bot. (Chenopodium album) cado(n)i<br />
cheppia sf. itt. (Alosa fallax) saboga, làccia<br />
cherubino agg. cheubi(n)u<br />
chetare, -arsi vt. vi. rifl. appaxiai, asselliai, calmai<br />
chetichella (alla) loc. avv. a sa muda, a cua, a iscusi,<br />
cittìu-cittìu<br />
cheto agg. chietu, asselliau, appaxiau, cittiu<br />
chi pr. rel. indef. interr. chini<br />
chiacchera sf. larèddia, ciarra, batalla, chistio(n)i<br />
chiaccherare vi. ciacciarrai, crastullai, chistionai,<br />
battallai<br />
chiaccherata sf. ciacciarrada, crastullada
chiaccherato pp. agg. ciacciarrau, crastullau,<br />
chistionau, foeddau, batallau<br />
chiaccherino agg. ciacciarro(n)i, cràstullu<br />
chiaccherio sm., ciacciarra, crastullìmini,<br />
crastullóngiu, batalla<br />
chiaccherone agg. ciacciarro(n)i, cràstullu,<br />
axrolleri, lareddiau, buccacciu<br />
chiama sf. (appello) tzérriu, tzerriada, appellu<br />
chiamare vt. tzerriai<br />
chiamata sf. tzérriu., tzerriada<br />
chiamato pp. agg. tzerriau<br />
chiana sf. (palude, radura) paulli, benatzu,<br />
lutzri(n)a<br />
chiappa sf. anat. nàdia<br />
chiappare vt. vds. acchiappare<br />
chiapparello sm. vds. acchiapparello<br />
chiappoleria sf. (bagatella, inezia) viollèra,<br />
minudèntzia, perreria, xrimporiu<br />
chiara sf. biancu de s’ou, s’rabu<br />
chiaramente avv. craramenti, limpiamenti<br />
chiarella minore sf. bot. (Salvia verbenaca) luccaja<br />
pitica, salviedda<br />
chiarello sm. (vino leggero, innacquato) piricciollu<br />
chiarezza sf. craresa, craridadi, limpiesa, limpiori<br />
chiarificare vt. fai craru<br />
chiarificatore sm. accraradori<br />
chiarificazione sf. accrarimentu, accraradura<br />
chiarimento sm. accrarimentu, scrarimentu<br />
chiarire vt. accrarai, fai craru, crarì<br />
chiarito pp. agg. accrarìu, crarìu, scrariàu<br />
chiaro agg. craru, lìmpiu, ladinu, ollia(n)u (de s’ou)<br />
chiarore sm. lugori, luxentori<br />
chiaroscuro sm. craruscuru<br />
chiaroveggente sm. intzettadori, indovinu<br />
chiaroveggenza sf. intzettadura, indovinamentu<br />
chiassaiola sf. banchina<br />
chiassata sf. treullu, stragatzu, budrellu<br />
chiasso sm. carraxu, tréullu, trumbullu, avvallottu,<br />
stragatzu, budrellu<br />
chiassone agg. carraxeri, treulleri<br />
chiassoso agg. battalleri, budrellosu, carraxeri,<br />
carraxosu, treulleri<br />
chiassuolo sm. (viuzza angusta) contonada, strintu<br />
chiatta sf. gozzu<br />
chiatto agg. ciattu<br />
chiavaccio sm. crieddu, passanti<br />
chiavaio, -aiuolo sm. craeri, maistu de craisi<br />
chiavare vt. coddai, futti, coberri,arregolli<br />
chiavata sf. coddada, crobetta, futtia, arregotta<br />
chiavatore sm. coddadori, coddànciu<br />
chiave sf. crai<br />
chiavetta sf. dimin. craixedda, craitta<br />
chiavica sf. madro(n)a<br />
chiavistello sm. bruccinittu, crieddu, passanti<br />
chiavisterio sm. coddóngiu<br />
chiazza sf. mància, sprellàcciu<br />
chiazzare vt. ammanciai, manciai<br />
chiazzato pp. agg.ammanciau, manciau<br />
chibrare: vds. setacciare, stacciare<br />
chicca sf. bobboi<br />
chicchera sf. cìccara<br />
chicchessia pr. indef. chinisisiada, chinisiollada<br />
chicchiriare vi. (fare chicchirichì) craccalliai<br />
chicchiriata sf. craccalliada<br />
15<br />
chicchirichì sm. escl. chicchirrichì, cuccuruccù;<br />
cantu de cabo(n)i<br />
chicco sm. gra(n)u, pipio(n)i<br />
chichinghero sm. bot. vds. alchechengi<br />
chiedere vt. pregontai, domandai, pediri<br />
chierica sf. chìriga<br />
chierichetto sm. dimin. scolla(n)u, sraghesta(n)u<br />
chierico sm. chirigu<br />
chiesa sf.<br />
chiesastico agg. de crèsia, cresiasticu<br />
chiesto pp. agg. pediu, pregontau<br />
chiesuola, -etta sf. dimin. cresiedda<br />
chiglia sf. mar. carena, chìglia<br />
chilo sm. med. chillu, dua llibbas’e mesu<br />
chilogrammo sm. chillu, dua llibbas’e mesu<br />
chilometro sm. chillómetru<br />
chimera sf. chimera<br />
chimerico agg. chiméricu, fantasiosu<br />
chimica sf. chìmica<br />
chimico agg. chìmicu<br />
chimo sm. med. chimu<br />
china sf. (terreno scosceso) callada, calladroxa,<br />
strampu, trempera, mraxini<br />
china sf. bot. (Cinchona species) achi(n)a<br />
chinare vt. incrubai, incruai<br />
chinato pp. agg. incrubau<br />
chinato agg. (che contiene china) cun achi(n)a,<br />
chinau<br />
chincagliere sm. bendidori de minudèntzia<br />
chincaglieria sf. chincaglieria, minudèntzia<br />
chinea sf. (cavallo che tiene l’ambio) cuaddu de<br />
pottanti, acchetta de pottanti<br />
chinino sm. achi(n)a<br />
chino agg. incrubau, colembru, pinnigàu<br />
chinotto sm. bot. (Citrus myrtifolia) chinottu<br />
chioccia sf. pudda frucidora<br />
chiocciare vi. craccalliai fruciri<br />
chiodo di garofano sm. bot. (Eugenia caryophyllata)<br />
pìbiri gravellu<br />
chioma sf. coma, conche pillusu, coromeddu<br />
chiomato agg. piludu; follosu, comosu,<br />
coromeddesu<br />
chiosa sf., cummentu, spricadura<br />
chiosare vt. cumentai, spricai<br />
chiosatore sm. cummentadori, spricadori<br />
chiosco sm. edìculla<br />
chiostra sf. cresura<br />
chiostro sm. guventu<br />
chiotto agg. (quieto, silenzioso) cittiu, asselliau<br />
chiragra sf. med. (gotta delle mani) gutta a i<br />
ma(n)usu<br />
chiromante smf. intzettadori, indovinu<br />
chirurgia sf. chirurgia, silluxria<br />
chirurgico agg. chirùrgicu, silluxria(n)u<br />
chirurgo sm. chirurgu, sollingia(n)u<br />
chissà avv. chini scidi , baixica<br />
chitarra sf. mus. ghitarra<br />
chitarrata sf. fig. (adulazione, incensamento)<br />
adulatzioni, frandigu, losinga, losingamentu ,<br />
allisadura, lintura, alliccadura<br />
chitarrista smf. ghitarrista<br />
chitarronata sf. sonada de ghitarra<br />
chiù sm. orn. (Otus scops) tzonca<br />
chiudenda sf. tanca serrada a muru
chiudere vt. serrai, inserrai, tancai, cungiai, siddai,<br />
criai<br />
chiunque pr. indef. chinisisiada, chinisiollada<br />
chiurlare vi. pispisai<br />
chiurlo sm. orn. (Numenius arquata) tzurrulliu<br />
chiusa sf. diga, bratza, serrada<br />
chiusino sm. tumbinu<br />
chiuso sm. cungiau, tanca<br />
chiuso pp. agg. cungiau, serrau<br />
chiusura sf. criadura, cungiadura, accabbada,<br />
accabbu , siddu, cresura<br />
ci pr. pers. si, nos, nosu, nci<br />
ci avv. du-i, nci<br />
ciabatta sf. sabatta, babbùccia<br />
ciabattare vi. cratzollai<br />
ciabattata sf. sabattada<br />
ciabattino sm. sabatteri<br />
ciabattone sm. impriasteri, ciapputzeri<br />
cialda sf. òstia, néulla<br />
cialdonaio sm. neulleri<br />
cialtronaglia sf. bassinalla, muscionalla<br />
cialtronata sf. bassinada<br />
cialtrone sm. agg.<br />
basseri, bassineri<br />
cialtroneria sf. bassinada, bassineria<br />
ciambella sf. coccoi, lada<br />
ciambella pasquale sf. coccoi<br />
ciambellaio sm. caschetteri<br />
ciambellini sm. pl. bugnollusu, ciambellasa<br />
ciambellotto sm. vds. cammellotto<br />
ciampanelle (andare in) md. stenteriai, pedri<br />
croppusu<br />
ciampicare vi. andai tzoppi-tzoppi<br />
ciampicone agg. tzoppu<br />
ciana sf. buccaccia<br />
cianca sf. vds. zanca<br />
ciancia sf. ciacciarra<br />
cianciafruscola sf. (cosa di nessun valore) friolera,<br />
minudèntzias, cos’e nudda<br />
cianciare vi. ciacciarrai, crastullai, foxilai,<br />
spaparottai<br />
ciancicare vi. (biascicare, mangiare lentamente)<br />
matzullai, ingutti a bell’a bellu<br />
ciancicone agg. matzuladori<br />
cianciugliare vt. vi. (parlare balbettando)<br />
acchicchiai<br />
cianciume sm. crastullamini<br />
cianfruglione sm. agg. atzrapodderi, ciapputzeri,<br />
impriasteri<br />
cianfrusaglia sf. carramatzi(n)asa, minudèntzias,<br />
bascheràmini, burrumballa<br />
ciangolare, -ottare vi. vds. cianciare<br />
cianosi sf. med. lidori<br />
cianotico agg. lidu<br />
cianuro sm. cianuru<br />
ciao escl. ciau, a si biri, adiosu<br />
ciappola sf. (scalpellino) scraffeddeddu, obbillu<br />
ciaramella sf. mus. lionedda, sullittu de canna<br />
ciarla sf. ciacciarra, crastullada<br />
ciarlare vi. ciacciarrai, crastullai, battallai,<br />
chistionai, foeddai, spricullai<br />
ciarlata sf. ciacciarrada<br />
ciarlataneria sf. fanfarronia, bravanteria<br />
16<br />
ciarlatano agg. ciacciarro(n)i, fanfarro(n)i,<br />
ciarlata(n)u, imboddicheri, bragheri, brafanteri<br />
ciarlatore sm. cràstullu, ciacciarroni<br />
ciarliero agg. ciacciarroni, foeddadori, lingudu,<br />
tzaullosu, chistionadori<br />
ciarlone agg. ciacciarroni, cràstullu, tzaullosu<br />
ciarpame, -ume sm., burrumballa,<br />
carramatzi(n)asa, alliga, bascheramini<br />
ciarpone sm. agg. ciapputzeri, impriasteri<br />
ciascheduno pr. indef. vds. ciascuno<br />
ciascuno agg. indef. perómini, dogna, dònnia,<br />
donniunu<br />
ciavardello sm. bot. (Pyrus torminalis) sobra aresti,<br />
muragessa<br />
cibare, -arsi vt. rifl. pappai, ingutti<br />
cibaria sf. cos’e pappai<br />
cibernetica sf. cibernética<br />
cibo sm. pappai, pappóngiu<br />
ciborio sm cibóriu<br />
cibreo sm. fig. ammesturu, improddu, matzamurru<br />
cicala sf. zool. (Lyristes plebejus) coibira<br />
cicala di mare sf. itt. cicalledda de mari<br />
cicalare vi. pispisai, ciacciarrai, crastullai, spricullai<br />
cicalata sf. pispisada, pispisadura, ciacciarrada,<br />
spricullada<br />
cicaleccio sm. crastullóngiu, crastullìmini, ciarra<br />
cicalio sm. pispisu, crastullóngiu<br />
cicalone agg. (blaterone, chiaccherone)<br />
chistionadori, foeddadori, ciacciarroni, buccacciu<br />
cicatrice sf. semu, mracheddu<br />
cicatrizzare vt. vi. cicatrizai, siccai sa ferida<br />
cicatrizzato pp. agg. serrau, sanau<br />
cicatrizzazione sf. serradura, sanadura<br />
cicca sf. (mozzicone di sigaretta) cicca<br />
ciccare vi. ciccai<br />
cicchettare vi. buffai a tassitteddasa<br />
cicchetto sm. (bicchierino di liquore) tassixedda,<br />
cicchettu<br />
cicchetto sm. (rimprovero, rabbuffo) stronciu,<br />
strattallada<br />
ciccia sf. scraxu, brenti<br />
cicciolo sm. gedra<br />
ciccione sm. agg. truddo(n)i, buddo(n)i, buddalli<br />
ciccioso, -iuto agg. grassu, brentudu, pruppudu<br />
ciccoso agg. ciccosu<br />
cicerbita sm. bot. (Sonchus oleraceus, S. arvensis, S.<br />
tenerrimus) camingio(n)i<br />
cicerchia sf. bot. (Lathyrus cicera, L. sativus, L. ochrus)<br />
pisu fà, piseddu<br />
cicerone sm. (guida turistica) cicero(n)i, ghia<br />
cicigna sf. zool. (Chalcides chalcides) lissiniebra<br />
cicisbeare vi. fastiggiai<br />
cicisbeo sm. caghettu, fastiggiadori, galantzettu<br />
ciclamino sm. bot. (Cyclamen repandum) ciclaminu,<br />
léppuri sposu<br />
ciclico agg. a periudusu, a ciclusu, a trettusu<br />
ciclismo sm. ciclismu<br />
ciclista smf. ciclista<br />
ciclistico agg. ciclìsticu<br />
ciclo sm. perìudu, ciclu<br />
ciclone sm dillùviu, istrasura malla , temporada<br />
ciclope sm. ciclopi<br />
ciclopico agg. ciclópicu<br />
cicogna sf. orn. (Ciconia ciconia) cicònnia, tzicònnia
cicoria sf. bot. (Cichorum intybus) gicòria<br />
cicuta acquatica sf. bot. vds. erba sardonica<br />
cicuta maggiore sf. bot. (Conium maculatum)<br />
feurredda<br />
cicuta rossa sf. bot. (Geranium robertianum) ebra de<br />
fogu<br />
cieca (alla) md. a sa tzrupa, a s’intretza, a intrétzidu,<br />
a ogus serraus<br />
ciecamente avv. tzrupamenti, a sa tzrupa, chen’e<br />
biri<br />
cieco agg. tzrupu<br />
cielo sm. cellu, airi<br />
ciera sf. vds. cera<br />
cifosi sf. med. tzùmburu<br />
cifra sf. cifra, tzifra<br />
cifrare vt. cifrai<br />
cifrario sm. cifràriu<br />
ciglio sm. cillu, pibirista<br />
ciglione sm. trémini, cobitzalli, mraxini<br />
cigliuto agg. cilludu, pibiristudu<br />
cigna sf. vds. cìnghia<br />
cignale sm. vds. cinghiale sribo(n)i<br />
cigno sm. orn. (Cygnus olor) cignu<br />
cigolamento sm. tzicchirriadura, tzicchirriamentu<br />
cigolare vi. tzicchirriai<br />
cigolio sm. tzicchìrriu<br />
cilecca sf. maschinganna, cillecca, negàu<br />
cilestrino agg. celesti, sanguingiu<br />
cilicio sm. sillìtziu<br />
ciliegia sf. cerèsia<br />
ciliegia bisciolina sf. bot. vds. ciliègio selvàtico<br />
ciliegia marchiana sf. ceresia carroffalli<br />
ciliegio sm. bot. (Prunus cerasus) matta de ceresia<br />
ciliegio selvatico sm. bot. (Prunus avium) ceresia<br />
budra<br />
ciliegio susino sm. bot. (Prunus myrobolana) pru(n)a<br />
ceresia<br />
cilindrare vt. cillindrai<br />
cilindrata sf. cillindrada<br />
cilindratura sf. cillindradura<br />
cilindrico agg. cillìndricu<br />
cilindro sm. cillindru<br />
cima sf. punta, cùccuru, cuccureddu, bruncu, pitzu<br />
cima sf. mar. (corda di canapa) cima<br />
cimare vt. scomai, scimai, scirrai, scoromeddai,<br />
cincinnài, sidài<br />
cimasa sf. listellusu<br />
cimata sf. scimada, scirrada, scoromeddada,<br />
cincinnada<br />
cimatura sf. scimadura, scirradura,<br />
scoromeddadura, cincinnadura, sidadura<br />
cimbalaria sf. bot. (Linaria cymbalaria) ninniasa<br />
cimbali sm. vds. cémbalo cimelio<br />
cimentare, -arsi vt. rifl. arriscai, intzullai, atzitzai<br />
cimentatore sm. intzulladori, arriscadori<br />
cimento sm. arriscu, cimentu<br />
cimice sf. zool. (Cimex lectularius) pìnnixi<br />
cimiciaio sm. niu de pìnnixisi<br />
cimicioso agg. pinnixosu<br />
cimiero sm. pinnàcciu<br />
ciminiera sf. fumaiollu<br />
cimitero sm. campusantu<br />
cimolo sm. coromeddu<br />
cimurro sm. med. cimurru<br />
17<br />
cinabro sm. chim. màngara, cenóbida<br />
cincia sf. orn. vds. cinciallegra<br />
cinciallegra sf. orn. (Parus major) conch’e moru<br />
cinciarella sf. orn. (Parus coeruleus) coa de seda<br />
cincinno sm. ant. (ricciolo) boccullu<br />
cincischiare vt. vi. su foeddai pagu craru<br />
cincischione sm. (persona lenta e inconcludente)<br />
pedritempusu<br />
cìnema, -atografo sm. cinema, cinematógrafu<br />
cineraria sf. bot. (Cineraria maritima) frori de mottu<br />
cinereo agg. cinisalli, murru<br />
cinese smf. agg. tzinesu, cinesu<br />
cingere vt. vi. cingi, serrai a giru giru<br />
cinghia sf. xringa, cintu, corria, tira, lo ritta, loru<br />
cinghiale sm. zool. (Sus scropha) sribo(n)i<br />
cinghiata sf. cropu de cintu, cropu de corria,<br />
cropu de xringa<br />
cìngolo sm. cìntu, singeddu<br />
cinguettare vi. piullai<br />
cinguettio sm. pìullu<br />
cinico agg. cìnicu, beffardu<br />
cinigia sf. (cenere) fari-fari, fraria, cinisu<br />
ciniglia sf. (cordoncino vellutato per guarnizioni)<br />
codronittu<br />
cinisco sm. bot. (Chenopodium ambrosoides) tè sadru<br />
cinismo sm. indifferèntzia<br />
cinodente sm. bot. vds. gramigna<br />
cinofilo sm. amigu de is ca(n)is<br />
cinoglosso sm., -a f. bot. (Cynoglossum officinale)<br />
lingua de ca(n)i, origa de ca(n)i<br />
cinquanta agg. num. card. cincuanta<br />
cinquantenario, -ennale sm. is cincuant’annusu<br />
cinquantenne smf. de cincuant’annusu<br />
cinquantennio sm. su cumprì cincuant’annus<br />
cinquantesimo agg. num. ord. su de cincuanta<br />
cinquantina sf. cincuantena<br />
cinque agg. num. card. cìncui<br />
cinquecento agg. num. card. cincuixentusu<br />
cinquefoglie sf. bot. (Potentilla reptans) ebra de cincui<br />
follasa, cincui follasa<br />
cinquemila agg. num. card. cincuimilla<br />
cinquenne smf. agg. de cinc’annus<br />
cinquennio sm. donnia cinc’annus, cinc’annusu<br />
cinquina sf. cincuina<br />
cinta sf. cintu, singeddu<br />
cinto pp. agg. ingiriau<br />
cintola sf. singeddu, cintroxu, cintu, gancera, loritta<br />
cintura sf. singeddu, chintu, cintroxu<br />
cinturino sm. cinturinu<br />
ciò pr. dim. custu, cuddu, su chi<br />
ciocca sf. chirrio(n)i de pillusu<br />
ciocca sf. bot. (Fedia cornucopia) ebra moddi<br />
ciocco sm. mrucio(n)i, cotzi(n)a, truncheddu<br />
cioccolata sf. ciccullatti<br />
cioccolatàio sm. ciccullatàiu<br />
cioccolatiera sf. ciccullatera<br />
cioccolatiere sm. ciccullateri<br />
cioccolatino sm. dimin. ciccullateddu<br />
cioccolato sm. ciccullatti<br />
cioè avv. est a nai, est a iscì<br />
ciombolino trilobo sm. bot. (Cymbalaria aequitriloba)<br />
ebra de funtaneddasa<br />
cioncare vt. (bere smodatamente) trincai, accirrai<br />
ciondolamento sm. santziadura, santziada
ciondolante p. pres. agg. mf. sàntzia-sàntzia, pendi- cirsio sm. bot. (Cirsium syriacum) cadru pastori<br />
pendi<br />
cispa sf. tziddica<br />
ciondolare vt. vi. santziai, pendi<br />
cisposità sf. tziddicosidadi<br />
ciondolo sm. pendenti, cióndullu, arreccada<br />
cisposo agg. tziddicosu<br />
ciondolone sm. (sfaccendato, bighellone)<br />
cisterna sf. gisterra<br />
mandro(n)i, oreri, sfainau, preitzosu, arreullau<br />
cisteto sm. mudregaxu<br />
ciondoloni avv. pendi-pendi<br />
cisti sf. med. procca<br />
ciotola sf. aìscu, ciccaroni, gavetta<br />
cistifellea sf. anat. busciuca de su felli<br />
ciottolato sm. impedrau<br />
cistite sf. med. malli de sa busciuca<br />
ciottolo sm. códullu, pedra de arriu<br />
cisto sm. bot. (Cistus monspeliensis) mudregu,<br />
ciottoloso agg. pedrosu, codullosu<br />
murdegu biancu,<br />
cìpero sm. bot. (Cyperus longus) séssini<br />
cisto femmina sm. bot. (Cistus salvifolius) mudregu<br />
cipiglio sm. crista, cillu<br />
budru<br />
cipiglioso agg. arrennegosu, tzaccosu, bottudu, citare vt. nomonai, tzerriai, citai<br />
barrosu<br />
citato pp. agg. nomonau, tzerriau, citau<br />
cipolla sf. bot. (Allium cepa) cibudda<br />
citazione sf. citatzioni, nomonada<br />
cipolla marina sf. bot. (Scilla maritima) cibudda de citiso sm. bot. (Cytisus monspessulanus) tiria<br />
mrexa(n)i<br />
citraggine sf. bot. vds. cedronella<br />
cipollàccio sm. bot. (Muscari comosum) allu de<br />
citriolo sm. vds. cetriolo<br />
corrogasa<br />
citrullaggine sf. tontesa, ballossìmini, scimproriu<br />
cipollata sf. (sciocchezza) sciallóriu, scialloccu citrullo agg. tontu, xrimpi, ballossu, bambu<br />
cipollina sf. dimin. chipuddedda<br />
città sf. tzittadi, cittadi<br />
cippo sm. tumba; truncu, pedra de lacana<br />
cittadella sf. dimin. fortinu, forti<br />
cipressina sf. bot. (Kochia scoparia) scova de forru cittadinanza sf. cittadinàntzia<br />
cipressina sf. bot. (Orchis papilionacea) orchidea<br />
cittadino sm. cittadinu, tzittadinu<br />
aresti<br />
ciucaggine sf. burriccùmini, mollenteria<br />
cipresso sm. bot. (Cupressus sempervirens) cipréssiu ciucca sf. (sbornia) imbriaghera, cottura<br />
cipresso d’estate sm. bot. vds. cipressina<br />
ciucciare vt. sui<br />
cipria sf. cìpria<br />
ciucciata sf. sutta<br />
circa avv. casi, aggimmai<br />
ciùccio sm. (succhietto) succettu<br />
circo sm. circu<br />
ciuco sm. burriccu, mollenti<br />
circolare agg. mf. circulari, tundu<br />
ciuffo sm. ciuffu, pubusa<br />
circolare vi. circullai, girai, camminai<br />
ciuffo rosso sm. orn. (Netta rufina) anadi coa arrùbia<br />
circolazione sf. circullatzio(n)i<br />
ciurma sf. ciurma, xruma<br />
circolo sm. cìrcullu, cungrega<br />
ciurmaglia sf. gentalla, marmallia, canallia,<br />
circolo sm. (cerchio) arrólliu<br />
muscionalla<br />
circoncidere vt. circuncìdiri, scrappuddai<br />
ciurmare vt. (ingannare con frottole e imposture)<br />
circonciso pp. agg. circuncìdiu, scrapuddau<br />
improsai, collionai<br />
circondare vt. ingiriai<br />
ciurmatore sm. improsadori, collionadori,<br />
circondàrio sm. arródiu, accanta<br />
trampaneri<br />
circondato pp. agg. ingiriau<br />
ciurmeria sf. trampana, troga, trobedda, raggiru,<br />
circonferenza sf. circunferèntzia<br />
ingannia, trassa<br />
circonfuso agg. ingiriau de luxi<br />
civea sf. cedra<br />
circonlocuzione sf. espressio(n)i, giru de foeddusu civetta m. (S), sf. igniriulatura orn. (Athene (G) noctua) cuccumeu<br />
circonvenire vt. improsai, collionai<br />
civettare vi. fai sa pibiruda, affruddiai<br />
circonvenzione sf. improsamentu, collionadura civetteria sf. dengu, affrùddiu<br />
circoscrivere vt. cuntenni, càppi, intr’e i limitisi<br />
circoscrizione sf. circoscritzioni, distrettu,<br />
civettuolo agg. dengosu, millindrosu, pibirudu<br />
civico agg. cìvicu<br />
cussroxia<br />
civile agg. civilli, tzivilli<br />
circospetto agg. cautellosu, cautellau, prudenti civilista sm. civillista<br />
circospezione sf. cautella, prudèntzia<br />
civilizzare vt. civillizai<br />
circostante agg. a ingìriu, accanta<br />
civilizzato pp. agg. civillizau<br />
circostanza sf. circustàntzia, occurrèntzia<br />
civilizzazione sf. civillizatzio(n)i<br />
circostanziare vt. circunstantziai, precisai<br />
civilmente avv. civilmenti<br />
circuire vt. ingiriai, arrolliai, improsai, collionai civiltà sf. tzivillidadi, civillidadi<br />
circuito pp. agg. ingannau, collionau, ingiriau,<br />
clamore sm. budrellu, carraxu, cramori, spantu<br />
arrolliau, improsau<br />
clamoroso agg. carraxeri, spantosu<br />
circuito sm. arrodeu, pista<br />
clan sm. (progenie) genìa, ereu, strippi<br />
circuizione sf. frigadura, improsadura,<br />
clandestinamente avv. a sa cuada, a fura<br />
imbovadura, collionadura<br />
clandestinità sf. cuadura<br />
cireneo sm. cireneu<br />
clandestino agg. cuau, clandestinu<br />
cirmolo sm. bot. (Pinus cembra) opi(n)u biancu<br />
clarinettista smf. mus. clarinettista, sonadori de<br />
cirro sm. (viticcio) antzillu<br />
clarinettu<br />
cirrosi sf. med., cirrosi<br />
clarino, -etto sm. mus. clarinu, clarinettu<br />
18
classe sf. crassi<br />
classicamente avv. classicamenti<br />
classico agg. clàssicu<br />
classifica sf. crassìfica, classìfica<br />
classificare vt. classificai<br />
classificato pp. agg. crassificau, classificau<br />
classificatore sm. classificadori<br />
classificazione sf. classificazio(n)i<br />
claudicante agg. mf. tzoppu, atzoppiau<br />
claudicare vi. atzoppiai, andai tzoppi-tzoppi<br />
claudicazione sf. tzoppìmini, atzoppiadura<br />
clausola sf. cunditzio(n)i<br />
claustrofobia sf. med. timòria de s’inserru<br />
clausura sf. clausura, inserru<br />
clava sf. matzocca, matzuccu, fusti<br />
clavicola sf. anat. crai de su coddu<br />
clematide sf. bot. (Clematis vitalba, C. cirrhosa)<br />
bintzillu<br />
clemente agg. mf. clementi, crementi, cumpassivu<br />
clementine sf. bot. (Citrus bigaradia) mandari(n)u<br />
cabudraxu<br />
clemenza sf. clemèntzia<br />
cleptomane smf. manìacu de furai, furànciu ,<br />
furo(n)i<br />
cleptomania sf. mania de furai<br />
clericale agg. mf. clericalli, de is predisi<br />
clero sm. cleru, preidalla<br />
clessidra sf. arrallógiu a are(n)a o a àcua<br />
cliente smf. clienti<br />
clientela sf. crientella<br />
clima sm. clima, crima<br />
climaterio sm. med. climatériu, foghiggiusu<br />
clinica sf. clìnica, crìnica<br />
clinico agg. crìnicu, clìnicu<br />
clinopodio volgare sm. bot. (Satureja vulgaris)<br />
tumbu, amenta<br />
cliscé sm. cliscè<br />
clistere sm. med. gristeri, servitzialli<br />
clitoride smf. anat. m. grillettu, pappu, linguedda,<br />
pillittu<br />
clivo sm. montixeddu, caladroxa, costera<br />
cloaca sf. bassa, accorratzeddu, comudu<br />
clorare vt. clorai<br />
cloro sm. cloru, varicchi(n)a<br />
clorofilla sf. crorofilla, clorofilla<br />
cloroformio sm. clorofórmiu, mexi(n)a po drommì<br />
cloroformizzare vt. croroformizai, drommì cun is<br />
mexi(n)asa<br />
cloruro sm. cloruru<br />
coabitare vi. bivi impari<br />
coabitazione sf. cumbivèntzia, su bivi impari<br />
coacervare vt. (ammucchiare) ammuntonai,<br />
abbigai, accabidai<br />
coacervo sm. (mucchio) munto(n)i, mullo(n)i,<br />
moderi(n)a<br />
coadiutore sm. aggiudadori, bastanti<br />
coadiuvare vt. aggiudai<br />
coagulante p. pres. agg. smf. calladori<br />
coagulare vt. vi. callai, gellai, cungellai, appedrai<br />
coagulato pp. agg. callau, gellau, cungellau,<br />
appedrau<br />
coagulazione sf. calladura<br />
coagulo sm. su callai, callamentu<br />
coalizione sf. alleàntzia, cumo(n)i<br />
19<br />
coalizzare, -arsi vt. rifl. s’alleai, s’unì<br />
coartare vt. (forzare, costringere) custringi,<br />
obbrigai, frotzai<br />
coartato pp. agg. custrintu, obbrigau<br />
coartazione sf. custringidura, fortzadura<br />
coattivo agg. frotzosu, obbligatóriu<br />
coatto agg. impostu, frotzau<br />
coazione sf. custringimentu, custringidura,<br />
impositzio(n)i<br />
còb(b)ola sf. cruba (canzo(n)i beffia(n)a)<br />
cocaina sf. cocaina<br />
cocca sf. conca de su fusu, càbudu de muncadori<br />
(de lentzoru)<br />
coccarda sf. fettixedda (de crespu), cuccarda, froccu<br />
cocchiere sm. carrotzeri, cocceri<br />
cocchio sm. cócciu<br />
cocchiume sm. màffullu, tappu (de cubasa)<br />
coccia sf. (scorza, buccia, guscio) croxu, croxollu,<br />
scroccia<br />
coccige sm. anat. codigo(n)i<br />
coccinella sf. zool. (Coccinella septempunctata)<br />
mammajolla<br />
cocciniglia sf. zool. (Coccidae species) tìngiu<br />
coccio sm. sitzillia, arrogu<br />
cocciola sf. (bernoccolo) bicchirroi<br />
cocciutaggine sf. abbèttia, tostorrudesa,<br />
tostorrudu, abbettiosu, pettiatzu, travessu,<br />
pistullosu<br />
cocco sm. bot. (Cocos nucifera) coccu<br />
cocco gnidio sm. bot. (Daphne gnidium) truiscu<br />
coccodè escl. coccodè, craccalliai<br />
coccodrillo sm. zool. (Crocodilus vulgaris) coccodrillu<br />
coccola sf. (galla) làddara<br />
coccola sf. vds. carezza<br />
coccolare vt. dengai, carignai, allicai, ammillindrai,<br />
sfranellai<br />
coccolato pp. agg. dengau, carignau, caritziau,<br />
sfranellau, ammillindrau, allicàu<br />
coccolo sm. (diletto, piacere) gosu, prexu, spàssiu,<br />
discàntzu<br />
coccolone sm. (colpo apoplettico) gutta, puntori,<br />
antrecoru, raju<br />
coccoveggia sf. orn. vds. civetta<br />
cocente p. pres. agg. mf. buddiu, incrabigau<br />
cociore sm. abbruxori, pitziori<br />
coclea sf. anat. caragollu de s’origa<br />
cocolla sf. cuguddu<br />
cocomero sm. bot. (Citrullus vulgaris) srìndia<br />
cocomero asinino sm. bot. (Ecballium elaterium)<br />
cugùmini aresti<br />
cocuzza sf. conchixedda, cugutza<br />
cocuzzolo sm. cùccuru, cùccuru, cùccuru de conca,<br />
cugutzu, téxilli<br />
coda sf. coa<br />
coda cavallina sf. bot. (Equisetum arvense) coa de<br />
cuaddu, strìggiulla<br />
coda di lepre sf. bot. (Lagurus ovatus) coa de topi<br />
coda di topo sf. bot. (Phleum pratense) coa de topi<br />
coda di volpe sf. bot. (Alopecurus pratensis) coa de<br />
gattu<br />
coda rossa sf. bot. (Amaranthus hypocondriacus)<br />
amarantu<br />
codalunga sf. itt. (Alopius volpinus) piscica(n)i<br />
codardia sf. govardia, villesa
codardo agg. villi, marra(n)u, govardu<br />
codato agg. coudu, coacciudu<br />
codazzo sm. is chi sighinti, i de fattu<br />
codesto agg. dim. custu<br />
codetta sf. dimin. tzirogna, coetta<br />
codiare vt. pottai a càstiu, andai a iscusi, scoccai<br />
codibianco sm. orn. (Oenanthe oenanthe) cullibiancu<br />
codice sm. códixi<br />
codificare vt. codificai<br />
codino agg. (pusillanime) govardu, timerosu,<br />
cagamudandasa<br />
codione sm. cullàcciu<br />
codirosso sm. orn. (Phoenicurus phoenicurus) coa<br />
arrùbia<br />
coditremola sf. orn. vds. cutrettola<br />
codolo sm. (costola del coltello) tollu<br />
codone sm. orn. (Dafila acuta) anadi de lagu<br />
codrione sm. vds. codione<br />
coduto agg. coudu, coacciudu<br />
coercitivo agg. frotzosu, obbligatóriu, impo(n)idori<br />
coercizione sf. custringimentu, óbbrigu<br />
coerente agg. mf. coerenti<br />
coerenza sf. coerèntzia<br />
coesione sf. coesio(n)i, aderèntzia<br />
coeso agg. accrobau, giuntu<br />
coetaneo agg. avedalli<br />
coevo agg. avedalli<br />
cofanetto sm. dimin. coffaneddu, baulleddu,<br />
cascixedda<br />
cofano sm. cófanu<br />
coffa sf. coffa, cadi(n)u<br />
cogitabondo agg. penzamentosu<br />
cogitare vt. vi. pentzai<br />
cogliere vt. boddiri, pinnicai, assoddiri<br />
coglionare vt. collionai, imbrolliai<br />
coglione sm.butto(n)i, callo(n)i, patata<br />
coglioneria sf. callonentzia<br />
coglitore sm. boddidori<br />
coglitura sf. boddidura, assoddidura<br />
cogliuto agg. callonudu, colludu<br />
cognac sm. cognacchi<br />
cognato sm. connau<br />
cognito agg. connottu<br />
cognizione sf. connoscidura, connoscimentu<br />
cogno sm. cóngiu, congialli<br />
cognome sm. sangunau<br />
cogolo sm. códullu<br />
coi prep. art. cun is<br />
coietto sm. (farsetto di cuoio) cossu, cropettu<br />
coincidente p. pres. agg. mf. coincidenti<br />
coincidenza sf. coincidèntzia, cuncedènzia,<br />
cumbinazio(n)i<br />
coincidere vi. coincìdi, cumbinai<br />
coinvolgere vt. ficchiri<br />
coinvolto pp. agg. ficchiu<br />
coire vi. (congiungersi carnalmente) coddai,<br />
coberri<br />
coito sm. coddada<br />
coke sm. crabo(n)i mineralli<br />
col prep. art. cun su<br />
colà avv. innia, ingu(n)i, ingudde(n)i<br />
colabrodo sm. collabrodu<br />
colabrodo sm. fig. (persona che non tiene i segreti)<br />
scoviadori, cullabettu, buccabettu<br />
20<br />
colapasta sm. collapasta<br />
colare vt. vi. collai<br />
colata sf. collada<br />
colato pp. agg. collau<br />
colatoio sm. colladori<br />
colatura sf. colladura<br />
colazione sf. murzu, sucche(n)a<br />
colbacco sm. colbaccu<br />
colchico sm. bot. (Colchicum autumnale) tzaffara(n)u<br />
budru<br />
colecisti sf. anat. busciucca de su felli<br />
coledoco sm. anat. canalli de su felli<br />
colei pr. dim. cussa, sa chi<br />
coleo sm. bot. (Coleus hortorum) folla pintadasa<br />
coleottero sm. babballotti, tzrepiu<br />
colera sm. med. collèra<br />
colerico agg. collerosu<br />
coleroso agg. collerosu<br />
colesterolo sm. med. collesterollu, grassu in su<br />
sanguni<br />
coletto sm. sadatzu, cilliriu, cerrigu<br />
colica sf. med. cóllica, francusi(n)a, dollor’e matza<br />
colico agg. cóllicu, francusi(n)u<br />
colimbo sm. orn. (Colymbus glacialis) topi de arriu<br />
colino sm. colladori, collalatti<br />
colio sm. vds. colatura<br />
colite sf. med. dolori de is stintinas, malappùntziu<br />
colla sf. colla, acuagotta<br />
colla prep. art. cun sa<br />
collaborare vi. aggiudai, favoressi, collaborai<br />
collaboratore sm. aggiudadori, collaboradori<br />
collaborazione sf. aggiudu, collaboratzio(n)i<br />
collana sf. collana, gutturada, cannacca, cadenatzu<br />
collare sm. gutturada, collari, cannacca<br />
collarino sm. dimin. tzughittu, tzugheddu<br />
collassare vt. dismajai, collassai<br />
collassato pp. agg. dismajau, collassau<br />
collasso sm. dismaju, collassu, puntori, antrecoru<br />
collata sf. tzugada, spistiddada<br />
collaudare vt. collaudai<br />
collaudato pp. agg. collaudau<br />
collaudatore sm. collaudadori<br />
collaudo sm. collàudu<br />
collazione sf. cumparàntzia, parago(n)i, cunfrontu<br />
colle sm. montixeddu, cùccuru, cuccureddu<br />
colle prep. art. cun is<br />
collega smf. collega, cumpàngiu<br />
collegamento sm. collegamentu<br />
colleganza sf. collegamentu<br />
collegare vt. collegai<br />
collegato pp. agg. collegau<br />
collegiale agg. smf. collegialli<br />
collegialmente avv. collegialmenti, impari<br />
collegio sm. collégiu ,culléggiu<br />
collera sf. còllera, felli, arràbiu, prima, arrennegu<br />
collerico agg. fellosu, tzaccosu, arrennegosu<br />
collettivamente avv. tott’impari, collettivamenti<br />
collettivo agg. collettivu, comunu<br />
colletto sm. tzughittu, tzugheddu, collettu<br />
collettore sm. collettori<br />
collezionare vt. colletzionai<br />
collezione sf. colletzio(n)i<br />
collezionista smf. colletzionista<br />
colliberto sm. ant. culliettu
collidere vi. attumbai, toccai a pari<br />
colligiano agg. montraxu<br />
collimare vi. cuncodrai, incasciai, andai parisi<br />
collina sf. montixeddu, cuccureddu, palla, serra,<br />
tzèppara, móguru<br />
collinoso agg. a seddasa e serragusu<br />
collirio sm. collìriu<br />
collisione sf. attumbada, attùmbidu, attumbausu’a<br />
pari<br />
collo sm. utzugu, sa moll’a s’utzugu<br />
collo prep. art. cun su<br />
collocamento sm. collocamentu, accàbidu, asséttiu<br />
collocare vt. collocai, accabidai, assettiai, ponni<br />
collocato pp. agg. collocau, accabidau, assettiau,<br />
assentau, postu<br />
collocatore sm. collocadori<br />
collocazione sf. collocadura, collocatzio(n)i,<br />
accabidu, asséttiu<br />
colloquiare vi. chistionai, arrexonai, foeddai<br />
colloquio sm. chistio(n)i, arrexonamentu<br />
collosità sf. appiccigumini, appoddadura<br />
colloso agg. appiccigosu, appoddosu<br />
collottola sf. atzilli, fossu de su pistiddu<br />
collusione sf. trassa, intendia malligna, accódriu<br />
tramposu<br />
collutorio sm. collutóriu<br />
colluttare vi. cettai, si pigai a strumpas, s’arropai<br />
colluttazione sf. cettu, gherra, briga<br />
colluvie sf. bascaràmini, attruppégliu, ammesturu<br />
colmare vt. accuccurai, prenni<br />
colmato pp. agg. accuccurau, pre(n)u<br />
colmatura sf. accuccuradura, pre(n)adura<br />
colmo agg. pre(n)u, accuccurau, a intippu, stibbau,<br />
a rasu, a craccu<br />
colmo sm. (sommità, vetta) vds. cùlmine<br />
colo sm. colladori, sadatzu, cilliriu<br />
colocasia sf. bot. (Colocasia antiquorum) cacallacasu,<br />
callàriu<br />
colofonia sf. (pece greca) pixarega<br />
colomba sf. orn. (Columba livia) collumba<br />
colombaccio sm. orn. (Columba palumbus) tidòriu<br />
colombaia sf. collumbraxu<br />
colombella sf. orn. (Columba oenas) collumbedda<br />
colombino agg. collumbi(n)u, de collumba<br />
colombo sm. orn. (Columba livia) collumbu<br />
colon sm. anat. istentina grussa<br />
colonia sf. colònia<br />
coloniale agg. colonialli<br />
colonialismo sm. collonialismu<br />
colonialista smf. collonialista<br />
colonna sf. collunna<br />
colonnato sm. collunnada<br />
colonnello sm. coronnellu<br />
colono sm. massaju, sótziu<br />
colorante sm. agg. mf. colloranti<br />
colorare vt. collorai, intingi<br />
colorato pp. agg. collorau, pintau, intintu<br />
coloratura, -azione sf. colloradura, pintadura,<br />
tintura<br />
colore sm. collori, tinta<br />
colorire vt. collorai, intingi<br />
colorito sm. colloriu, arrubiori, cara bella<br />
colorito pp. agg. colloràu, intintu, pintàu<br />
coloro pr. dim. cussus, cuddus, is chi<br />
21<br />
colossale agg. colossalli, mannu meda<br />
colosso sm. collossu<br />
colostro sm. collostu<br />
colpa sf. crupa, nexi, mori<br />
colpevole agg. chi te(n)i crupa, nexi<br />
colpire vt. iscùdi, intzettai<br />
colpito pp. agg. fettu, intzetta<br />
colpitore sm. su chi intzettada, su chi scudidi<br />
colpo sm. cropu, dubbu<br />
colposo agg. cruposu<br />
coltellaccio sm. dispr. spadi(n)u<br />
coltellaccio sm. bot. vds. spargànio<br />
coltellaio sm. maist’e gotteddusu<br />
coltellata sf. istoccada, istocchiggiada, isticchid’e<br />
leppa, sticchid’e ‘otteddu<br />
coltelliera sf. stùggiu de gotteddusu<br />
coltellinaio sm. maist’e gotteddusu<br />
coltello sm. otteddu, leppa, arrasoa, brocittu<br />
coltivare vt. manixai sa terra, ponni a, prantai<br />
coltivato pp. agg. prantau a, postu a, pre(n)u de,<br />
manixau<br />
coltivatore sm. messaju<br />
coltivazione sf. manixu, prantadura<br />
colto pp. agg. ingottu, boddiu, pinnigau, istruìu<br />
coltre sf., -one m. fànuga, manta<br />
coltro sm. (organo dell’aratro) obrada<br />
coltura sf. manixu, ottallitzia<br />
colubrina sf. mil. (antica bocca da fuoco)<br />
collumbrina<br />
colubro sm. zool. (Coluber viridiflavus) pìber’e siccu<br />
colui pr. dim. issu, cussu, cuddu,su chi<br />
colutea sf. bot. (Colutea arborescens) ebra de<br />
busciuccasa<br />
colza sf. bot. (Brassica campestris oleifera) caulli aresti<br />
coma sm. med. coma, antrecoru, puntori<br />
comandamento sm. cumandamentu<br />
comandante sm. cumandanti<br />
comandare vt. vi. cumandai<br />
comandato pp. agg. cumandau<br />
comando sm. cumandu<br />
comare sf. gommai, sa sant’uanni<br />
combaciamento sm. sezidura, appiggiamentu,<br />
incàsciu<br />
combaciare vi. incasciai, apparigai, crosai<br />
combattente p. pres. agg. smf. cumbattenti,<br />
cumbattidori, gherradori<br />
combattere vt. vi. cumbatti, gherrai, pelleai<br />
combattimento sm. cumbattimentu, gherra<br />
combattivo agg. gherradori, gherradori<br />
combattuto pp. agg. cumbàttiu, gherrau, pelleau<br />
combinata sf. cumbinada<br />
combinato pp. agg. cumbinau<br />
combinatore sm. cumbinadori<br />
combinazione sf. cumbinatzio(n)i<br />
combriccola sf. cumbrìccula, cricca, ghenga,<br />
cambarada, cunfrarìa<br />
combustione sf. abbruxamentu, abbruxadura<br />
combusto agg. abbruxau<br />
combutta sf. cambarada, ghenga<br />
combuttare vi. tramai, trassai<br />
come avv. cong. cumenti, ellusu, che<br />
comechessia avv. cumentisiollada, comentisisiada<br />
comedone sm. med. (acne puntata) impostema,<br />
pibisìa
cometa sf. steddu coudu<br />
comica sf. cómica, chi faid’arrì<br />
comico agg. cómicu, chi faid’arrì<br />
comignolo sm. fumajollu<br />
cominciamento sm. cumentzu<br />
cominciare vt. cumentzai<br />
comitato sm. cumitau<br />
comitiva sf. cambarada, cumitiva, cumpagnìa,<br />
cedda<br />
comito sm. mar. (nostromo) nostromu, gómitu<br />
comiziante smf. chistionadori, cumizianti<br />
comizio sm. discursu, cumìziu<br />
commediante smf. cummedianti, cummedieri<br />
commemorare vt. nomonai, arregodai<br />
commemorativo agg. arregodadori, chi rendidi is<br />
onorisi<br />
commemorazione sf. cummemorazio(n)i,<br />
arregodu, i(n) onori de<br />
commenda sf. cummenda<br />
commendare vt. (lodare, raccomandare) allabai,<br />
arrecumandai, bantai<br />
commendatore sm. cummendadori<br />
commensale smf. commensalli, cumbidau,<br />
cumpàngiu de mesa<br />
commensurare vt. mesurai, cumparai<br />
commentare vt. cummentai<br />
commentario sm. cummentàriu<br />
commentato pp. agg. cummentau<br />
commentatore sm. cummentadori<br />
commento sm. cummentu<br />
commerciale agg. cummertzialli , cummercialli<br />
commerciante smf. buttegheri, commertzianti<br />
commerciare vt. vi. cummertzai<br />
commercio sm. cummérciu, cummértziu, affariu<br />
commesso sm. cummissu<br />
commesso pp. agg. fattu, commìttiu<br />
commessura sf. incasciadura, incasciamentu.,<br />
incàsciu<br />
commestibile agg. mf. bell’a pappai<br />
commettere vt. cummìtti, fai<br />
commettere vt. vi. (connettere) incasciai, giungi,<br />
cummìtti<br />
commettitura sf. incàsciu, incasciadura, incrastu<br />
commiato sm. dispidia<br />
commilitone sm. commillito(n)i, cumpàngiu<br />
d’armas<br />
comminare vt. (infliggere una condanna)<br />
cundennai, giai u(n)a pena<br />
commiserare vt. lastimai, ammischinài<br />
commiserazione sf. làstima<br />
commiserevole agg. lastimosu, mischi(n)u<br />
commissariato sm. commissariau<br />
commissario sm. commissàriu<br />
commissionare vt. cummessionai<br />
commissionario sm. cummessionàriu<br />
commissione sf. cummessio(n)i, cumandu<br />
commistione sf. ammesturizia<br />
commisto agg. ammesturau<br />
commisurare vt. mesurai, mediri<br />
committente smf. ordinadori<br />
commosso pp. agg. cummóviu<br />
commovente agg. cummoventi, chi fai prangi<br />
commozione sf. cummotzioni, cummovidura<br />
commuovere, -ersi vt. vi. rifl. cummovi<br />
22<br />
commutare vt. cambiai, commutai<br />
commutato pp. agg. mudau, cambiau, cummutau<br />
commutatore sm. cambiadori, commutadori<br />
commutazione sf. cambiamentu, càmbiu, muda,<br />
mudàntzia, commutatzio(n)i<br />
comò sm. cumò<br />
comodamente avv. comodamenti, cun àsiu, a<br />
discantzu<br />
comodato sm. impréstidu, comodau<br />
comodino sm. cumodi(n)u<br />
comodità sf. comodidadi, àsiu, discànziu<br />
comodo sm. vds. comodità<br />
comodo agg. còmudu<br />
compaesano sm. paisanu, biddaju, de sa matessi<br />
bidda<br />
compaginare vt. collegai, compaginai<br />
compagine sf. unidadi, aggiuntura; scuadra<br />
compagnia sf. cumpagnia, cumpangia, cunfraria<br />
compagno sm. cumpàngiu<br />
companatico sm. incaùngiu, cumpànaticu<br />
comparabile agg. mf. cumparàbilli<br />
comparaggio sm. gopparàggiu, sant’uanni<br />
comparare vt. paragonai, cumparai<br />
comparatico sm. vds. comparaggio<br />
comparativo agg. cumparativu<br />
comparazione sf. parago(n)i, simbillàntzia,<br />
cumparatzio(n)i<br />
compare sm. goppai, su sant’uanni<br />
comparire vi. cumparri, parri, apparri<br />
comparizione sf. apparéssida, cumparimentu<br />
comparsa sf. apparessida, cumprassa,<br />
cumparimentu<br />
comparso pp. agg. apparéssiu<br />
compartimentale agg. cumpartimentalli<br />
compartimento sm. cumpartimentu<br />
compartire vt. cumpartì, dividi<br />
compassare vt. cumpassai<br />
compassato pp. agg. calmu, cumpassau, iscuadrau,<br />
misurau<br />
compassionare vt. vi. lastimai, cumpassionai<br />
compassione sf. làstima, cumpassio(n)i<br />
compassionévole agg. mf. lastimosu, cumpassivu,<br />
cori moddi<br />
compassionevolmente avv. lastimosamenti<br />
compasso sm. cumpassu<br />
compatibile agg. cumpatìbilli<br />
compatibilità sf. cumpatibillidadi<br />
compatimento sm. cumpodessimentu,<br />
cumpatimentu<br />
compatire vt. cumpatì, cumpodéssi<br />
compatriota smf. cumpatriota, cumpatriotu<br />
compatrono sm. cumpatronu, amparadori<br />
compattare vt. cumpattai<br />
compattezza sf. cumpattesa, chi è tostàu<br />
compatto agg. cumpattu, intippiu, fittu<br />
compendiare vt. cumpendiai, riassumi<br />
compendiario agg. cumpendiàriu, chi fai su<br />
riassuntu<br />
compendio sm. cumpéndiu, arresùmiu<br />
compendioso agg. compendiosu, arresumiu<br />
compenetrare vt. penetrai, prenetai, intrai<br />
compensare vt. cumpensai, cumpentzai, pagai<br />
compensato pp. agg. sm. cumpentzau, pagàu<br />
compensatore sm. cumpensadori, pagadori
compensazione sf. cumpensatzio(n)i, cumpensu<br />
compenso sm. cumpensu, cumpentzu, paga<br />
compera sf. còmpora, cómporu<br />
comperare vt. vds. comprare<br />
competente agg. mf. cumpetenti<br />
competenza sf. cumpetèntzia<br />
competere vi. cumpéti<br />
competitore sm. cumpetidori<br />
competizione sf. cumpetitzio(n)i, disputa<br />
compiacente p. pres. agg. mf. cumpraxenti,<br />
cumpraxentziosu<br />
compiacenza sf. cumpraxèntzia<br />
compiacere vi. cumpraxi<br />
compiacimento sm. cumpraximentu,<br />
cumpraxèntzia<br />
compiaciuto pp. agg. cumpràxiu<br />
compiangere vt. cumprangi, lastimai, attittài<br />
compianto sm. làstima, prantu, dollu, attittu<br />
compianto pp. agg. cumpiantu, cumprantu,<br />
lastimau, cundólliu<br />
compiere vt. cumprì, fai, lompi a<br />
compieta sf. cumpietas, vìsperas<br />
compilare vt. cumpillai<br />
compilato pp. agg. cumpillau<br />
compilatore sm. cumpilladori<br />
compilazione sf. cumpillazioni<br />
compimento sm. cumprimentu, lompimentu,<br />
arribu<br />
compire vt. vds. cómpiere<br />
compitare vt. vds. computare<br />
compitezza sf. criantza, grabbu, salludai cun amori<br />
compito pp. agg. grabosu, cumpodìu, de modus<br />
bellusu<br />
compito sm. cómpitu (de iscolla)<br />
compiutezza sf. su essi cumpriu, cumpletu<br />
compiuto pp. agg. cumpriu, fattu, trimpìu<br />
complanare pp. agg. figurasa geometricasa in su<br />
stessu pianu<br />
compleanno sm. cumpleannu, fai is annusu<br />
complementare agg. mf. cumplimentari, de<br />
aggiudu, in prusu<br />
complemento sm. cumplementu, su chi<br />
s’aggiungidi po cumpletài<br />
complessato agg. e sm., cumplessàu, cun<br />
problemasa de conca<br />
complessione sf. corporadura, fattura, cantellu<br />
complessità sf. traballosidadi, cumplicazio(n)i<br />
complessivamente avv. de su tottu, in tottu, cun<br />
tottu is cosasa<br />
complessivo agg. complessivu, in tottu<br />
complesso sm. cumpressu (de sonadorisi)<br />
complesso agg. cumplessu, cumplicau, difficilli<br />
completamente avv. cumpletamenti, dessintottu,<br />
de su tottu<br />
completamento sm. cumpletamentu,<br />
cumprimentu, accabbu<br />
completare vt. cumprì, cumpletai, accabbai,<br />
agabbai<br />
completato pp. agg. cumprìu, cumpletau, accabbau,<br />
agabbau<br />
completo agg. cumpletu , chi no ddi manca nudda<br />
complicanza sf. complicatzio(n)i, difficoltadi<br />
complicare vt. cumplicai, fai sa cosa prus difficilli<br />
23<br />
complicato pp. agg. cumplicau, mall’a cumprendi,<br />
mall’a fai<br />
complicazione sf. complicatzio(n)i, difficoltadi<br />
complice agg. mf. cómplici, cumpangiu de dellittusu<br />
complicità sf. complicidadi, accumpangiai in furasa<br />
o atras cosas mallasa<br />
complimentare vt. vi. rifl. cumplimentai, fai is<br />
cumplimentusu<br />
complimento sm. cumplimentu, appocu<br />
complimentoso agg. cumplimentosu, cerimoniosu<br />
complottare vi. fai cumplottusu, tramai, trassai<br />
complotto sm. cumplottu, trassa, congiura, intrigu<br />
compluvio sm. canalli de teullasa in crabettura<br />
componente p. pres. agg. smf. cumponenti, chi ndi<br />
fai patti<br />
componentistica sf. cumponentisi po elettronica<br />
componibile agg.componibilli, fattu de medas<br />
petzusu<br />
componimento sm. cumponimentu, opera<br />
letteraria o musicalli<br />
componitore sm. cumpo(n)idori (de operasa)<br />
comporre v tr. cuntzertai, cumponni<br />
comportamento sm. cumportamentu, cundotta<br />
comportare, -arsi vt. vi. rifl. cumportai<br />
composito agg. cumpostu, ammesturau<br />
compositoio sm. cumpositóriu<br />
compositore sm. cumpo(n)idori<br />
composizione sf. cumpositzio(n)i<br />
compostezza sf. cumpostesa, cumpostura<br />
composto pp. agg. cumpostu<br />
compra sf. còmpora, acchistu<br />
comprare vt. comporài<br />
comprato pp. agg. comporàu<br />
compratore sm. comporadori<br />
compravendita sf. còmpora e béndida<br />
comprendere vt. cumprendi, attinai<br />
comprendimento sm. cumprendimentu<br />
comprendonio sm. cumprendimentu,<br />
cumprendóniu<br />
comprensibile agg. mf. cumprensìbilli, craru,<br />
ladinu, chi si cumprendidi<br />
comprensibilità sf. cumprensibillidadi<br />
comprensione sf. cumprensio(n)i, cumprensiva<br />
comprensivo agg. cumprensivu, cumpraxentziosu<br />
comprensorio sm. cumprensóriu, distrettu<br />
compresente agg. mf. cumpresenti<br />
compresenza sf. cumpresèntzia<br />
compreso pp. agg. cumpréndiu<br />
compressa sf. pastìllia, pìndulla<br />
compressione sf., prentzadura, accatzigadura<br />
compresso pp. agg. cumprìmiu, prentzau,<br />
accatzigau<br />
compressore sm., cumpressori<br />
comprimibile agg. mf. prentzaditzu<br />
compromesso sm. cumpromissu<br />
compromesso pp. agg. cumpromìttiu<br />
compromettente p. pres. agg. mf. cumpromittenti<br />
compromettere, -ersi vt. rifl. cumpromitti<br />
compromissòrio agg. cumpromittidori, chi<br />
cumpromittidi<br />
comproprietà sf. compropriedadi<br />
comproprietario sm. cumproprietàriu<br />
comprova sf. cumprovamentu, cumprovatzioni<br />
comprovare vt. cumprovai
comprovato pp. agg. cumprovau<br />
comprovazione sf. cumprovatzio(n)i<br />
compungere vt. vi. arrepentì, affriggì, accorai<br />
compunto pp. agg. pentiu, appenau, accorau,<br />
arrepentiu, affriggiu, accorau<br />
compunzione sf. arrepentimentu, accoradura,<br />
affriggimentu<br />
computare vt. contai, cracullai<br />
computista smf. contadori<br />
computo sm. cómputu, contu<br />
comunale agg. mf. cumonalli<br />
comunanza sf. comunella, cumo(n)i<br />
comune sm. comù<br />
comune agg. cumoni, de tottusu<br />
comunella sf. comunella, a cumo(n)i<br />
comunemente avv. accostumàu, de sollitu<br />
comunicare vt. vi. cominigai (s’ostia); nài<br />
comunicativo agg. comunigadori<br />
comunicato sm. comunicau, comunigau<br />
comunicatore sm. comunigadori<br />
comunicazione sf. comunicatzio(n)i<br />
comunione sf. comunio(n)i<br />
comunismo sm comunismu<br />
comunista smf. comunista<br />
comunità sf. comunidadi<br />
comunitario agg. comunitàriu<br />
comunque avv. cong. comenti si ‘ollat,<br />
cumentisiollat, cumentisisiat, comenti si siat<br />
con prep. sempl. cun<br />
conato sm. med. vómitu, cacciada<br />
conca sf. cragallu, cóssiu<br />
concatenamento sm. concadenamentu,<br />
accappióngiu, lióngiu<br />
concatenare vt. concadenai, incadenai, alliongiai<br />
concatenazione sf. concadenamentu, lióngiu,<br />
accappiamentu<br />
concavità sf. concavidadi, caffudesa, tuvudesa<br />
concavo agg. cuffudu, cuppudu, cóncavu, tuvudu,<br />
fungudu<br />
concedere vt. cuncédi, cuntzedi<br />
concento sm. armonia<br />
concentramento sm. cuncentramentu<br />
concentrare vt. cuncentrai, arraffinai<br />
concentrato pp. agg. cuncentrau<br />
concentratore sm. cuncentradori<br />
concentrazione sf. cuncentratzio(n)i<br />
concentrico agg. cuncéntricu, a xricullu<br />
concepimento sm. cuntzepimentu, impringiadura<br />
concepire vt. cuntzepiri, impringiai<br />
concepito pp. agg. cuntzepiu, libettàu, nasciu<br />
conceria sf. còncia, dobberia<br />
concernere vt. arrechettai, apparténn, riguardai<br />
concertare vt. cuntzertai, cuncodrai<br />
concertato pp. agg. cuntzertau, cuncodrau<br />
concertazione sf. accódriu, cuncódriu<br />
concerto sm. cuncertu, accódriu<br />
concessionaria sf. cuncessionària<br />
concesso pp. agg. concédiu<br />
concessore sm. cuncessori<br />
concetto sm. cuncettu, cuntzettu<br />
concettuale agg. concettualli<br />
concettuosità sf. concettuosidadi<br />
concettuoso agg. concettuosu, pibincosu<br />
concezione sf. pensadura, pensamentu, bisura<br />
24<br />
conchello sm. dimin. tianedda<br />
conchiglia sf. conchillia<br />
conchiudere vt. accabbai, cumprì<br />
concia sf. còncia<br />
conciabrocche smf. acconciamàrigas<br />
conciaiuolo sm. conciadori, contzadori, ciuettori<br />
de peddis (de coràmini)<br />
conciapelli smf. ciuettori de peddis, conciadori<br />
conciare vt. conciai, suexi<br />
conciatetti smf. acconciacrabetturasa<br />
conciato pp. agg. conciau, ciuettu<br />
conciatore sm. conciadori, camussaju, ciuettori<br />
conciatura sf. conciadura, ciuettura<br />
conciliabolo sm. conciliàbullu, cambarada, obreria,<br />
adunànzia, ghenga<br />
conciliante agg. concillianti, cuntzillianti<br />
conciliare vt. cuntzilliai, concilliai<br />
conciliatore sm. concilliadori, cuntzilliadori<br />
conciliazione sf. concilliatzio(n)i, cuncilliatzio(n)i<br />
concilio sm. concìlliu, cuncìlliu<br />
concimaia sf. streccósciu, muntronaxu<br />
concimare vt. ladaminai, alladaminai, aligai,<br />
streccosciai<br />
concimato pp. agg. ladaminau, alladaminau,<br />
streccosciau<br />
concimatore sm. alladaminadori, ladaminaju<br />
concimatura, -azione sf. alladaminadura,<br />
alladaminamentu, ladaminadura, ladaminamentu,<br />
streccosciamentu<br />
concime sm. ladàmini, concimu<br />
concio sm. (pietra squadrata) canto(n)i, contonada<br />
concio agg. vds. acconcio<br />
concionare vt. vi. chistionai, fueddai, arrexonai,<br />
discurri, ciacciarrai, crastullai<br />
concione sf. discursu, ciacciarra, crastullada<br />
concisamente avv. brevementi, concisamenti, in<br />
pagu foeddusu<br />
concisione sf. brevidadi<br />
conciso agg. concisu, crutzu, brevi, de pagus<br />
foeddusu<br />
concistoro sm. concistóriu<br />
concitare vt. intzullai, atzitzai, avvolottai<br />
concitato pp. agg. intzullau, atzitzau, provocau,<br />
apprettau<br />
concitazione sf. attruppélliu, apprettu,<br />
intzulladura, atzitzadura<br />
concittadino sm. cuncittadinu, cuntzittadinu<br />
conclamare vt. conclamai, affrimai, acclamai<br />
conclave sm. conclavi,cuncravi<br />
concludere vt. concrui, agabbai, cumprì<br />
conclusione sf. accabbu, accabbada, a sa fini<br />
conclusivo agg. accabbadori, concruidori<br />
concluso pp. agg. accabbau, cumpriu<br />
concola sf. vds. concula<br />
concolino sm. dimin. (c. delle ghiande) crobedda,<br />
cuguddu<br />
concomitanza sf. concomitàntzia, coincidèntzia<br />
concordante p. pres. agg. mf. cuncodranti, de<br />
accódriu<br />
concordanza sf. accódriu, cuncódriu,<br />
cuncodràntzia<br />
concordare vt. vi. cuncodrai, ponni de accórdiu,<br />
essi de accodriu, andai de accodriu<br />
concordato sm. cuncodrau
concordato pp. agg. cuncódriu, cuncodrau<br />
concorde agg. de accódriu, cuncodru, cuncódriu<br />
concordemente avv., de accódriu, de cuncódriu<br />
concordia sf. cuncòdria, cuncodru, cuncódriu<br />
concordia sf. bot. (Orchis maculata) casucottu<br />
concorrente p. pres. agg. smf., cuncurrenti<br />
concorrenza sf. cuncurrèntzia<br />
concorrere vi. cuncurri<br />
concorso sm. cuncursu<br />
concretamente avv. concretamenti<br />
concretare vt. cuncretai<br />
concretezza sf. cuncretesa<br />
concretizzare vt. cuncretizai<br />
concubinàrio agg. affanceddau, amistadau, amistau<br />
concubinato sm. amistadi, affanceddamentu,<br />
amigànzia<br />
concubino sm. cucubinu, amanti<br />
concula sf. tianeddu<br />
conculcare vt. attruppellai, accatzigai, appettigai<br />
concupire vt. disiggiai, abbramì<br />
concupiscente p. pres. agg. mf. arrangullitzu,<br />
abbramiu, disiggiosu, ganosu<br />
concupiscenza sf. abbramidura, ga(n)a, disiggiu<br />
condaghe sm. condaghe, cundaxi<br />
condanna sf. cundenna<br />
condannare vt. cundennai<br />
condannato pp. agg. cundennau, sententziau<br />
condensare, -arsi vt. rifl. condensai, cundensai,<br />
callài<br />
condensato pp. agg. intippiu, craccu, condensau,<br />
callàu<br />
condensatore sm. intippidori, cundensadori<br />
condensazione sf. intippidura, cundensatzio(n)i<br />
condimento sm. cundimentu<br />
condire vt. cundì, cunfittai<br />
condiscendere vi. vds. accondiscéndere<br />
condito pp. agg. cundìu, cunfittàu<br />
condividere vt. cundividi, dividi<br />
condivisione sf. cundivisio(n)i, accódriu,<br />
cuncódriu<br />
condiviso pp. agg. cundivisu, dividìu<br />
condizionale agg. mf. cunditzionalli<br />
condizionante p. pres. agg. mf. cunditzionanti<br />
condizionare vt. cunditzionai<br />
condizionatore sm. cunditzionadori<br />
condizione sf. cunditzio(n)i, stadu<br />
condoglianza sf. passièntziasa, accunottusu,<br />
cundugliànzia<br />
condolersi vi. rifl. si dispraxi<br />
condominio sm. condomìniu<br />
condonare vt. pedronai, abbonai, cundonai<br />
condotta sf. cundutta<br />
condottiero sm. guida, ghia, cumandanti, capitanu<br />
condotto sm. cunduttu, canalli<br />
condotto pp. agg. condùsiu, ghiau<br />
conducente p. pres. agg. smf. cundusidori, ghiadori<br />
condurre vt. cundusi, agghiai<br />
conduttore sm. conduttori, ghiadori<br />
conduttura sf. condutta, cunduttu<br />
conduzione sf. condutzioni, ghia, agghiada,<br />
ghiadura, ghiamentu<br />
confabulare vi. chistionai, arrexonai, confabullai,<br />
foeddai<br />
25<br />
confabulazione sf. arrexo(n)u, chistio(n)i,<br />
foeddada, confabulatzio(n)i<br />
confacente p. pres. agg. mf. chi dexit, cunfaenti,<br />
cunfromas a<br />
confarsi vi. rifl. accunfài, si cunfai, cungeniai, déxi<br />
confederale agg. mf. cunfederalli<br />
confederare vt. cunfederai<br />
confederazione sf. cunfederatzio(n)i<br />
conferenza sf. cunferèntzia<br />
conferenziere sm. cunferentzieri, oradori<br />
conferimento sm. cunferimentu<br />
conferire vt. vi. cunférri, arrexonai, chistionai,<br />
foeddai<br />
conferma sf. cunfrima<br />
confermare vt. cunfrimai<br />
confermato pp. agg. cunfrimau<br />
confermazione sf. cunfrimatzioni, cunfrima,<br />
crésima<br />
confessare vt. cunfessai, avverai<br />
confessionale agg. cunfessionalli<br />
confessione sf. cunfessio(n)i<br />
confessore sm. cunfessori<br />
confettare vt. cunfettai, cunfittai, candiri<br />
confettato pp. agg. cunfittau, candiu<br />
confettatura sf. cunfittadura<br />
confetteria sf. cunfitteria, cunfittureria, offelleria<br />
confettiera sf. cunfittera<br />
confettiere sm. cunfitteri, cunfittureri, offelleri<br />
confetto sm. cunfittura, cunfettu, bobboi<br />
confettura sf. cunfittura<br />
confezionare vt. confetzionai, sestai<br />
confezionato pp. agg. confetzionau, sestau<br />
confezione sf. confetzio(n)i<br />
conficcamento sm. ficchidura, cravada, cravadura,<br />
cravamentu, ficchimentu,sticchidura<br />
conficcare vt. cravai, ficchì, sticchì, sticconai<br />
conficcato pp. agg. cravau, ficchiu, sticchiu<br />
conficcatore sm. ficchidori, cravadori, sticchidori<br />
confidare, -arsi vt. vi. rifl. cunfidai, cunfiai, tenni<br />
cunfiantza, scoviai, secretai<br />
confidente agg. smf. cunfidenti<br />
confidenza sf. cunfiantza, cunfidàntzia, allidantza<br />
confidenziale agg. cunfiantzosu, amistantziosu<br />
configgere vt. ficchì, cravai, sticchì<br />
configurare, -arsi vt. rifl. affigurai, configurai<br />
configurazione sf. configuratzio(n)i<br />
confinante p. pres. smf. laccananti, treminaxu,<br />
confinanti<br />
confinare vt. vi. laccanai, confinai, éssi accanta<br />
confinare vt. (mandare al confino) vds. esiliare<br />
confinato pp. agg. cunfinau, laccanau, disterrau<br />
confine sm. làccana, trémini, mullo(n)i (confine<br />
segnato da pietre), limitu<br />
confino sm. cunfinu, disterru<br />
confisca sf. confisca, sercuestu<br />
confiscare vt. confiscai, sercuestai<br />
confiscato pp. agg. confiscau, sercuestau<br />
conflitto sm. cettu, abbéttiu, gherra<br />
confluenza sf. ammesturadroxiu<br />
confluire vi. attoppai, attobiai, s’incontrai<br />
confondere vt. vi. rifl. cunfundi, truppellai<br />
conformare, -arsi vt. vi. rifl. cunfromai<br />
conforme agg. mf. cunfromi, cunfromu
conformemente avv. cunfromementi, cunfroma a,<br />
giusta<br />
conformismo sm. cunfromismu<br />
conformista smf. cunfromista<br />
conformità sf. cunformidadi<br />
confortante p. pres. agg. mf. cunfortanti, alliviadori<br />
confortare vt. cunfortai, accrunnotai, alliviai,<br />
incorai<br />
confortato pp. agg. cunfortau, accrunotau, alliviau,<br />
incorau<br />
confortatore sm. cunfortadori, accrunotadori,<br />
alliviadori, incoradori<br />
confortevole agg. cunfortadori, alliviadori,<br />
incoradori<br />
conforto sm. cunfortu, accrunotu, allìviu<br />
confratello sm. gruffàriu<br />
confraternita sf. gruffaria<br />
confricare vt. (strofinare con forza) sfrigongiai,<br />
frigài, affrigongiai<br />
confrontabile agg. mf. cumparaditzu<br />
confrontare vt. cunfrontai, cumparai, ponni a pari<br />
confronto sm. cunfrontu, cumparàntzia<br />
confusamente avv. confusamenti,<br />
cuvesionadamenti<br />
confusionario agg. confusioneri, sciumbulladori,<br />
ciapputzu, atzraprodderi, cuvesioneri<br />
confusione sf. confusio(n)i, cuvesio(n)i,<br />
attruppélliu, truppellu, tréullu, trumbullu,<br />
sciumbullu<br />
confuso agg. cunfùndiu, cuvesionau, alloriau,<br />
stronau, trobeddosu<br />
confutare vt. provai su contràriu<br />
confutativo agg. contràriu, chi provada su<br />
contràriu<br />
confutato pp. agg. contrariau<br />
confutazione sf. prova contrària<br />
congedare, -arsi vt. rifl. dispidì, andai in cungedu<br />
congedato pp. agg. dispidìu, andau (mandau) in<br />
cungedu, cungedau<br />
congedo sm. cungedu, dispidida<br />
congegnare vt. odringiai, cumponni<br />
congegno sm. odrìngiu, cungegnu<br />
congelamento sm. cungellamentu<br />
congelare vt. cungellai<br />
congelato pp. agg. cungellau, gellàu<br />
congelatore sm. cungelladori<br />
congelazione sf. cungelladura<br />
congeniale agg. mf. cungenialli<br />
congenito agg. de cand’e nasciu<br />
congerie sf. burrumballa, ammesturu,<br />
attruppégllu, cuvesio(n)i, munto(n)i<br />
congestionare, -arsi vt. vi. rifl. ammuntonai,<br />
ammesturai, accotzai<br />
congestionato pp. agg. ammuntonau, ammesturau,<br />
accotzau<br />
congestione sf. cungestio(n)i, muscionalla<br />
congettura sf. cungittura<br />
congetturare vt. cungetturai, presumi, crei<br />
congio sm. ant. cóngiu, cungialli<br />
congiungere vt. unì, ponni impari, acciuntai,<br />
accostai<br />
congiungimento sm. congiungimentu, acciuntura,<br />
unio(n)i<br />
congiuntamente avv. tottunu cun, impari, parisi a<br />
26<br />
congiuntivite sm. med. ogus mallusu<br />
congiuntivo sm. gramm. congiuntivu<br />
congiunto pp. agg. sm giuntu, cungiuntu, uniu;<br />
parenti<br />
congiuntura sf. cungiuntura, giuntura, unio(n)i,<br />
postura a pari<br />
congiunzione sf. congiuntzio(n)i, cungiuntura<br />
congiura sf. ingannìa, cumplottu, cungiura,<br />
tramperia<br />
congiurare vi. cungiurai, tramai, trassai<br />
congiurato pp. agg. sm. cungiurau, tramadori,<br />
trassadori<br />
conglobare vt. ammuntonai, accumonai,<br />
ammesturai a pari<br />
conglomerare vt. vi. vds. conglobare<br />
conglutinare vt. appoddai, appiccigai<br />
congratulare, -arsi vi. rifl. giai s’ora bona, si<br />
cumpraxi<br />
congratulazione sf. norabonasa, congratulatzio(n)i<br />
congrega sf. cùngrega, cambaràda, grunffarìa,<br />
ghenga<br />
congregare, -arsi vt. rifl. cungregai, assotziai, uniri<br />
congregato pp. agg. cungregau, uniu, assotziau<br />
congregazione sf. cungregatzioni, gruffariu<br />
congressista smf. cungressista<br />
congresso sm. cungressu<br />
congruente agg. mf. cumbenienti, congruenti<br />
congruenza sf. congruèntzia, cunformidadi,<br />
cumbenièntzia<br />
congruità sf. giustesa (de prétziu, de vallori),<br />
cunfromidadi<br />
congruo agg. cóngruu, congruenti, giustu<br />
conguagliare vt. agguallai, fai paris<br />
conguaglio sm. aggualladura, apparixadura<br />
coniare vt., coniai, batti muneda<br />
coniato pp. agg. coniau<br />
conico agg. cónicu<br />
conigliaia, -iera sf. conillera<br />
coniglio sm. zool. (Oryctolagus cuniculus) conillu<br />
conio sm. cóniu, imprenta<br />
coniugare, -arsi vt. rifl. coniugai, si cojai<br />
coniugato pp. agg. coniugau, cojau<br />
coniugazione sf. coniugatzio(n)i<br />
coniuge smf. pobiddu, pobidda<br />
connaturato agg. de natura, de cand’e nasciu<br />
connazionale smf. connatzionalli, cumpatriottu<br />
connessione sf. giungidura, giuntura, lióngiu,<br />
accàppiu<br />
connesso pp. agg. giuntu, accappiau<br />
connettere vt. vi. giungi, accappiai; arrexonai<br />
connivente agg. mf. cómplitzi<br />
connivenza sf. complitzidadi<br />
conno sm. cunnu, natura, udda, pillittu, topi<br />
connotato sm. connotau, bisura<br />
connubio sm. alliantza, unio(n)i, allobu<br />
cono sm. cannuga<br />
conoscente p. pres. agg. smf. connoscenti<br />
conoscenza sf. connoscèntzia<br />
conoscere vt. connosci<br />
conoscimento sm. connoscimentu<br />
conoscitore sm. connoscidori<br />
conosciuto pp. agg. connottu, connósciu<br />
conquassare vt. strattallai, sciusciai<br />
conquesto sm. (lagnanza, querela) chèscia, carella
conquista sf. cunchista, conchista<br />
conquistare vt. conchistai, cunchistai, concuistai<br />
conquistato pp. agg. cunchistau, conchistau<br />
conquistatore sm. cunchistadori, conchistadori<br />
consacramento sm. cunsagramentu<br />
consacrare vt. cunsagrai<br />
consacrato pp. agg. cunsagrau<br />
consacrazione sf. cunsagramentu<br />
consanguineità sf. matessi sànguni, carralli,<br />
parentalla<br />
consanguìneo agg. carralli, de su matessi sànguni<br />
consapevole agg. mf. cónsciu, cuscienti<br />
consapevolezza sf. connoscimentu, cuscièntzia<br />
consapevolmente avv. consciamenti<br />
consaputo agg. scìpiu, connottu<br />
conscio agg. cónsciu, cuscienti<br />
consecutivo agg. consecutivu, sighenti, un’in fatt’e<br />
s’atru<br />
consegna sf. cunsigna, intrega, intregu<br />
consegnare vt. cunsignai, intregai<br />
consegnato pp. agg. cunsignau, intregau, appottu<br />
conseguente p. pres. agg. mf. cunseguenti<br />
conseguenza sf. cunseguèntzia<br />
conseguibile agg. accantzadittu, accantzaditzu<br />
conseguimento sm. accantzada, cunsighimentu<br />
conseguire vt. ottenni, accantzai<br />
conseguito pp. agg. otténniu, cunsighiu, accantzau<br />
consenso sm. accussentimentu, cunsensu,<br />
cuntzentimentu<br />
consensuale agg. de accódriu, de cuncódriu<br />
consensualmente avv. de accódriu, de cuncódriu<br />
consentire vt. vi. accussentì, essi de accodriu<br />
consenziente p. pres. agg. mf. accussenti, de<br />
accódriu<br />
conserto pp. agg. intricciau, a bratzus intricciaus<br />
conserva sf. crunzeva<br />
conservare vt. chistiri, istuggiai, stuggiai, allogai, si<br />
mantenni, si tenni, castiai, incungiai<br />
conservato pp. agg. stuggiau, allogau<br />
conservatore sm. cunservadori, stuggiadori,<br />
allogadori<br />
conservatoria sf. cunservatoria<br />
conservatorio sm. cunservatóriu<br />
conservazione sf. chistidura, costoimentu<br />
consesso sm. accorru, accorramentu, adunànzia,<br />
riunio(n)i<br />
considerare vt. considerai, cunsiderai, cracullai,<br />
cuntziderai<br />
consideratezza sf. fundóriu, attinu, sabiori<br />
considerato pp. agg. cunsiderau<br />
considerazione sf. cunsideru, consideratzio(n)i<br />
considerevole agg. mf. de cunsiderai, mannu meda<br />
considerevolmente avv. cun mannesa<br />
consigliare vt. conzillai<br />
consigliato pp. agg. conzillau<br />
consigliatore sm. conzilladori<br />
consigliere sm. cunzilleri<br />
consiglio sm. contzillu, cuntzillu, impósitu<br />
consiliare agg. mf. de su cuntzillu<br />
consimile agg. mf. sìmbilli, simbillanti, ugualli<br />
consistente p. pres. agg. mf. consistenti, tostàu,<br />
prupposu<br />
consistenza sf. consistèntzia, prupposidadi,<br />
mannaria<br />
27<br />
consistere vi. consisti<br />
consociare vt. assotziai<br />
consociato pp. agg. sm. assotziau; sotzu<br />
consociazione sf. sotzu, sotziedadi, lega<br />
consolante p. pres. agg. mf. consolladori, attonadori,<br />
alliviadori<br />
consolare, -arsi vt. rifl. contzollai, accrunnotai,<br />
alliviai, attonai<br />
consolare agg. mf. de su cóntzolli<br />
consolat sm. contzollau<br />
consolato pp. agg. contzolau, accrunnotau, attonau,<br />
alliviau<br />
consolatore sm. cuntzolladori, alliviadori,<br />
attonadori<br />
consolatorio agg. cuntzolladori, cuntzollatóriu<br />
consolazione sf. cuntzollu, contzollatzio(n)i,<br />
accrunottu allìviu, attonadura<br />
console sm. cóntzulli<br />
consolida maggiore sf. bot. (Symphytum officinale)<br />
ebra de mollentisi, origa de mollentisi<br />
consolidamento sm. affottiada, affottiamentu,<br />
intostadura, arrefrotzu<br />
consolidare vt. affottiai, intostai, contzollidai<br />
consolidato pp. agg. affottiau, intostau,<br />
contzollidau<br />
consommé sm. franc. brodu strintu<br />
consonante sf. contzonanti<br />
consonanza sf. cuntzonu, accódriu, intèndia, intesa<br />
consono agg. cuncódriu, cunfromma<br />
consorella sf. mòngia<br />
consorte smf. pobiddu -a<br />
consorteria sf. cambarada, ghenga, obreria, cricca<br />
consortile, -orziale agg. mf. de su cunsrótziu<br />
consorzio sm. cunsrótziu<br />
constare vi. constai, cunsisti<br />
constatare vt. appurai, averiguai<br />
constatato pp. agg. appurau, averiguau<br />
constatazione sf. appuramentu, accraramentu,<br />
càstiu<br />
consueto agg. sóllitu, avvesu, accostumau<br />
consuetudinario agg. sóllitu, avvesàu, accostumau<br />
consuetudine sf. costumu, avvesu, abitudini<br />
consulente smf. contzullenti, contzilladori<br />
consulenza sf. contzulèntzia<br />
consulta sf. contzulta<br />
consultare vt. contzultai<br />
consultato pp. agg. contzultau<br />
consultazione sf., consultazio(n)i, parri<br />
consulto sm. contzurtu, parri<br />
consultorio sm. contzultóriu<br />
consumare vt. consumiri, consumai, spacciai,<br />
spappagallai<br />
consumato pp. agg. consumau, consumiu, affinau,<br />
spacciau, spapagallàu<br />
consumatore sm. contzumadori<br />
consumazione sf. consumatzioni, spacciu, finidura<br />
consumo sm. consumu, ispacciu<br />
consuntivo sm. contzuntivu<br />
consunto agg. consumiu, consuntu, allosingiau,<br />
affinigau, affinau, spacciau<br />
consunzione sf. med. tisichèntzia, tisichesa,<br />
arrennósigu<br />
consuocero sm. srogóngiu<br />
conta sf. conta, contu
contabile agg. smf. contàbilli<br />
contabilità sf. contabillidadi<br />
contabilizzare vt. ponni in contu, contai, fai<br />
contusu<br />
contachilòmetri sm. contachillómetrusu<br />
contadinesco agg. de messàiu<br />
contadino sm. massàiu, laureri<br />
contado sm. contàu, sattu, cussròxia<br />
contafrottole sm. contafàullasa, trampaneri,<br />
fraullanciu<br />
contagiare vt. contagiai, attaccai u(n)a malladia,<br />
impestai, cundì<br />
contagio sm. contàgiu, impestadura<br />
contagioso agg. contagiosu, chi impestada<br />
contagiri sm. contagirusu<br />
contagocce sm. contaguttasa<br />
contaminare vt. impestai, cundì<br />
contaminato pp. agg. impestau, cundìu<br />
contaminatore sm. impestadori, cundidori<br />
contaminazione sf. impestadura, cundidura, pesta<br />
contante p. pres. agg. sm. contanti<br />
contare vt. vi. contai, fai contusu<br />
contata sf. contada<br />
contato pp. agg. contau<br />
contatore sm. contadori, faidori de contusu<br />
contattare vt. contattai,<br />
contatto sm. cuntattu<br />
conte sm. conti<br />
contea sf. contea<br />
conteggiare vt. fai contusu, cuntéggiu, contu<br />
contegno sm. cumportamentu, arrecattu,<br />
arrecattamentu, spóntziu<br />
contegnoso agg. arrecattau, spontziosu<br />
contemperare vt. contemperai, mitigai<br />
contemplare vt. mirai, castiai , cuntemplai<br />
contemplazione sf. contemplatzio(n)i, miradura,<br />
castiadura<br />
contempo (nel) loc. avv. intantu, intrassintusu<br />
contemporaneamente avv. in su matessi tempusu,<br />
impari<br />
contemporaneo agg. avedalli<br />
contendente p. pres. agg. smf. avversanti, plettadori<br />
contendere vt. vi. rifl. pitzicorrai, brigai, fai a trivas,<br />
cettai<br />
contenente p. pres. agg. mf. contenenti, cun aintru<br />
contenenza sf. capidura, continèntzia<br />
contenere vt. cuntenni, càppi<br />
contenimento sm. cunte(n)imentu, cunte(n)idura<br />
contenitore sm. cunte(n)idori, bottu, strexu,<br />
trambulla(n)a<br />
contentabile agg. de cuntentai, chi si poi cuntentai<br />
contentare vt. accuntentai, fai cuntentu<br />
contentezza sf. cuntentu, cuntentesa, prexu,<br />
alligria, spassiu<br />
contentino sm. dimin. cuntenteddu<br />
contento agg. cuntentu, prexau, alligru<br />
contenuto sm. arretentu, cunténniu, càpiu<br />
contenzioso sm. cuntentziosu<br />
conterie sf. pl. (perle di vetro colorato per<br />
guarnizioni) prellasa de imbidriu, guarnitzio(n)isi,<br />
friollerasa<br />
conterraneo agg. de sa matessi terra<br />
contesa sf. abbèttia, cettu m., pitzicorru,<br />
chistio(n)i, tzirimònia<br />
28<br />
conteso pp. agg. arreusau, dennegau, cuntesu,<br />
disputau<br />
contessa sf. contissa<br />
contestare vt. cuntestai, arreusai, dennegai<br />
contestato pp. agg. cuntestau, arreusau, dennegau<br />
contestatore sm. cuntestadori<br />
contestazione sf. cuntestatzio(n)i<br />
contesto sm. countestu<br />
contezza sf. connoscènzia, contu fai sciri, fai<br />
connosci<br />
contiguità sf. bixinàntzia<br />
contiguo agg. accanta, probianu, accostàu,<br />
laccananti<br />
continentale agg. mf. continentalli, terramannesu<br />
continente sm. continenti, terramanna<br />
continenza sf. bo(n)u costumu, moderazio(n)i,<br />
grabbu<br />
contingente agg. mf. sm. casualli, occasionalli, de<br />
s’ora; fai patti<br />
contingenza sf. circustàntzia, cumbinatzio(n)i,<br />
intzimia; indennidadi<br />
continuamente avv. de sighida, tottu de sighida, de<br />
continu, di po dì<br />
continuare vt. vi. sighì<br />
continuativo agg. fittia(n)u, sighiu, cuntìnuu<br />
continuatore sm. sighidori<br />
continuazione sf. sighida, sighidura, sighìngiu<br />
continuità sf. sighida, sighidura<br />
continuo agg. continu, fittianu, sighiu<br />
conto sm. contu, cuentu<br />
contorcere, -ersi vt. rifl. attrottiai trottixai<br />
contorcimento sm. attrottiamentu, trottixu<br />
contornamento sm. ingiriada, ingiriamentu,<br />
arrodiamentu<br />
contornare vt. arrodiai, incodronai, ingiriai<br />
contornato pp. agg. ingiriau, arrodiau<br />
contorno sm. arrodiadura, ingiriadura, contornu,<br />
trobeddu<br />
contorsione sf. attrottiadura, trottixadura<br />
contorto pp. agg. trottu, attrottiau, trottixau,<br />
allumburau, crispionatzu, trumbullu<br />
contrabbandare vt. fai contrabbandu<br />
contrabbandiere sm. contrabbanderi,<br />
contrabbandista<br />
contrabbando sm. contrabbandu<br />
contrabbassista smf. mus. contrabbassista,<br />
contrabbasceri<br />
contrabbasso sm. mus. contrabbàsciu, budro(n)i<br />
contraccambiare vt. torrai, contraccambiai,<br />
aggiudu torràu (aiutarsi a vicenda<br />
contraccambio sm. torra, arrevesa contraccàmbiu<br />
contraccettivo sm. ghindò, guantu de Parigi<br />
contraccolpo sm. contracroppu<br />
contrada sf. cussroxa, trighingiu<br />
contraddetto pp. agg. contraìxiu, scontroriau<br />
contraddire vt. vi. contraixi, scontroriai<br />
contraddistinguere vt. contraddistìnghi, seberai<br />
contraddistinto pp. agg. contraddistintu, seberau<br />
contradditorio sm. contradditorju, scontrorju,<br />
scontroriadura<br />
contraddizione sf. contradditzioni, scontróriu<br />
contraerea sf. contraèrea<br />
contraffare vt. contraffai, strocci, trastoccai
contraffatto pp. agg. contraffattu, strócciu,<br />
trastoccau<br />
contraffattore sm. contraffattori, stroccidori,<br />
trastoccadori<br />
contraffazione sf. contraffattura, contraffatzioni,<br />
stroccidura, trastoccu, trastoccadura<br />
contrafforte sm. contrafforti, cronta (de arrocca)<br />
contraggenio sm. contraggéniu, tìrria, amarolla, de<br />
malla ga(n)a<br />
contralto sm. mus. contraltu<br />
contrammiraglio sm. contrammiràgliu<br />
contrappasso sm. contrappassu<br />
contrappello sm. contrappellu<br />
contrappeso sm. contrappesu<br />
contrapporre vt. contrapponni, accarai, cumparai<br />
contrapposizione sf. contrappositzioni,<br />
contrariedadi<br />
contrapposto pp. agg. contrappostu, contràriu<br />
contrappunto sm. contrappuntu<br />
contrariamente avv. contrariamenti, a su contras,<br />
inveci de<br />
contrariare vt. contrariai, scontroriai, andai<br />
contras,<br />
contrariato pp. agg. contrariau, dispraxu, primau,<br />
incilliu<br />
contrarietà sf. contrariedadi, travessumini<br />
contrario agg. contràriu, puriosu, travessu<br />
contrarre vi. arruntzai, cuntrai, si cojai; s’indepidai,<br />
pigai impignu<br />
contrassegnare vt. sinnai, marcai, contrassignai<br />
contrassegno sm. sinnu, contrassignu,<br />
contrassegnu, marcu<br />
contrastare vt. vi opponni, gherrai, cumbatti,<br />
scontroriai<br />
contrastato pp. agg. oppostu, poderau, gherrau,<br />
iscontriau, scorriau, scontroriau<br />
contrasto sm. cuntrastu, arrogàntzia scontróriu,<br />
cettu, briga, abbéttiu, abbèttia<br />
contrattaccare vt. contrattaccai<br />
contrattacco sm. contrattaccu<br />
contrattare vt. cuntrattai, barattai<br />
contrattato pp. agg. cuntrattau, barattau<br />
contrattazione sf. cuntrattatzio(n)i, aggiustamentu<br />
contrattempo sm. contrattempus, arrescìu,<br />
disaccattu, faddi(n)a, strubbu<br />
contratto sm. cuntrattu, giuratóriu<br />
contratto pp. agg. frungìu, arrungiàu, cancaràu,<br />
sicorràu, accuaddigau,<br />
contrattura sf. arrungiadura, sicorradura<br />
contravveleno sm. vds. controveleno<br />
contravvenire vi. no ponnamenti<br />
contravventore sm. contravventori, chi no<br />
po(n)idimenti<br />
contravvenzione sf. cuntravvinzio(n)i<br />
contrazione sf. cuntraidura, arruntzadura,<br />
contratzio(n)i<br />
contribuente smf. contribuenti, pagadori<br />
contribuire vt. cuncurri, pigai patti, contribuì<br />
contributo sm. contributu, aggiudu, patti<br />
contribuzione sf. contributzio(n)i<br />
contristare vt. contristai, intristai, affriggi<br />
contristato pp. agg. contristau, intristau, affriggìu<br />
contrito agg. arrepentiu, scorau<br />
29<br />
contrizione sf. arrepentimentu, contritzio(n)i,<br />
cuntrizioni, pentimentu<br />
contro prep. avv. contru, contrasa<br />
controanello sm. aneddu de seguresa, frim’aneddu<br />
controbattere vt. arrispundi, replicai<br />
controbilanciare vt. contraballantzai, billanciai,<br />
armudiai<br />
controcanto sm. controcantu<br />
controcorrente (andare) md. contracurrenti<br />
controffensiva sf. controffensiva, attaccu<br />
controfodera sf. intrefforru<br />
controllare vt. cuntrollai, castiai, pottai a càstiu,<br />
averiguai<br />
controllato pp. agg. cuntrollau, castiau, averiguau<br />
controllo sm. controllu, averiguamentu<br />
controllore sm. controllori<br />
controluce sf. contralluxi<br />
contromano avv. contrama(n)u, a ma(n)u travessa<br />
contromarca sf. contramarca<br />
contromossa sf. contramóvida, contramossa<br />
controparte sf. patti contrària, contrapparti<br />
contropartita sf. contrappartida<br />
contropelo sm. arrepillu, pilliessi<br />
contropiede sm. contrappei<br />
controproducente agg. mf. contràriu<br />
controprova sf. contraproa, cumprovamentu<br />
contrordine sm. contrórdrini<br />
controsenso sm. contrassentidu, disatti(n)u<br />
controveleno sm. contravvelle(n)u, sciàscinu<br />
controvento sm. avv. contrabbentu, a bentu<br />
contràriu<br />
controversia sf. arreghèscia, abbèttia, cuntierra,<br />
briga<br />
controverso pp. agg. abbettiau, cettau, postu in<br />
duda<br />
controvertere vt. vi. ponni in abbéttiu, cettai<br />
controvoglia avv. ammarolla, de malla ga(n)a<br />
contumace agg. mf. contumaci, contumaxi<br />
contumacia sf. contumàcia, palla, corantena<br />
contumelia sf. affrenta, offéndida, offesa, aggràviu<br />
contumelioso agg. affrentosu, aggraviosu,<br />
offensivu<br />
contundente p. pres. agg. mf. abbungiadori, pistadori<br />
contundere vt. pistai, abbungiai<br />
conturbamento sm. conturbamentu, allóriu, accisu<br />
conturbante agg. mf. contrubadori, attrudidori,<br />
ecciseri<br />
conturbare vt. contrubai, attrudì, ammainai, eccisai<br />
conturbato pp. agg. contrubau, attrudìu, ammainau,<br />
eccisau<br />
contusione sf. pistadura, abbungiadura<br />
contuso pp. agg. pistau, smremau, abbungiau<br />
convalescente agg. mf. allebiau, convallescenti<br />
convalescenza sf. allebiadura, convallescèntzia<br />
convalescenziario sm. allebiadroxu, domu de pasu<br />
convalida sf., -amento sm., -azione sf. cumbàllida<br />
convalidare vt. cumballidai, convallidai<br />
convalidato pp. agg. cumballidau, convalidau<br />
convallaria sf. bot. vds. mughetto<br />
convegno sm. cunvegnu, accorru<br />
convenevole agg. mf. cumbenienti<br />
conveniente p. pres. agg. mf. cumbenienti<br />
convenientemente avv. cumbenientementi<br />
convenienza sf. cumbenièntzia, cunfaimentu
convenire vi. cumbenni, dexi, torrai a contu,<br />
cungeniai<br />
conventicola sf. cambarada, guffrarìa, ghenga,<br />
cricca<br />
convento sm. cunventu, guventu<br />
conventuale agg. mf. de guventu, cunventualli<br />
convenuto pp. agg. cumbénniu, accuttu, approbiau,<br />
arribau, lómpiu, bénìu, imbàttiu<br />
convenzione sf. cunventzio, accómodu, accódriu<br />
convergente p. pres. agg. mf. convergenti<br />
convergenza sf. cunvergèntzia, accostamentu<br />
convergere vi. cunvérgi, accùdi, accostai, accùrri<br />
conversare vi. chistionai, arrexonai, foeddai<br />
conversatore sm. chistionadori, arrexonadori,<br />
foeddadori<br />
conversazione sf. chistionada, chistionadura,<br />
arrexonada, arrexonamentu, foeddada<br />
conversione sf. cunversio(n)i, cunvertimentu<br />
converso sm. (frate laico) para legu<br />
convertire vt. cunvétti, mudai, cambiai, furriai<br />
convertito pp. agg. cunvéttiu, mudàu, furriau,<br />
cambiau<br />
convessità sf. incrubadura, attrottiadura, cuppesa<br />
convesso agg. cuccurudu, incrubau, attrottiau,<br />
accolembrau, convessu<br />
convincente p. pres. agg. mf. cumbincidori, chi<br />
cumbincidi<br />
convincere vt. cumbinci<br />
convincimento sm. cumbincimentu<br />
convinto pp. agg. cumbintu, persuadiu<br />
convinzione sf. cumbincidura, cumbincimentu<br />
convitare vt. cumbidai, invitai<br />
convitato pp. agg. sm. cumbidau, invitau<br />
convito sm. cumbidu, scialla, invitu<br />
convitto sm. convittu<br />
convittore sm. convittori<br />
convivente p. pres. agg. mf. cumbiventi<br />
convivenza sf. cumbividura, cumbivimentu<br />
convivere vi. cumbivi, amistadai, bivi impari<br />
convivio sm. cumbidu, spadatzu<br />
convocare vt. cunvocai, fai benni, accorrallai,<br />
tzerriai<br />
convocato pp. agg. cunvocau, accorrallau, tzerriau<br />
convocazione sf. cunvocatzio(n)i, tzerriamentu ,<br />
accorradura<br />
convogliare vt. accorrai, accorrallai, approbiai<br />
convogliato pp. agg., accorrau, accorrallau,<br />
approbiau<br />
convoglio sm. accumpangiamentu, convógliu<br />
convolare vi. bolai impari, accurri; si cojai<br />
convolvolo sm. bot. (Convolvulus arvensis) mellamida<br />
convolvolo di mare sm. bot. (Calystegia soldanella)<br />
mellamida de mari<br />
convulsione sf. mottacinnusu, trémullìa, spàsimu<br />
cooperare vi. traballai impari, aggiudai, cuncurri,<br />
cooperai<br />
cooperativa sf. co(o)perativa, comprativa<br />
cooperazione sf. co(o)peratzio(n)i, aggiudu<br />
coordinare vt. coordinai, ordinai, cuntzertai<br />
coordinata sf. coordinada<br />
coordinatore sm. coordinadori, assentadori,<br />
cuntzertadori<br />
coordinazione sf. coordinatzio(n)i, sestu, órdini<br />
coperchiare vt. accoveccai<br />
30<br />
coperchio sm. crobeccu, crabettori, accoveccu<br />
coperta sf. manta, ammantadroxu, fànuga<br />
copertina sf. cobertina, mantixedda<br />
coperto pp. agg. ammantàu, carraxàu, serràu,<br />
tuppàu à<br />
copertone sm. coperto(n)i<br />
copertura sf. crabettura<br />
copia sf. còpia<br />
copiare vt. copiai<br />
copiativo agg. copiativu<br />
copiato pp. agg. copiau<br />
copiatore sm. copiadori<br />
copiatura sf. copiadura<br />
copiglia sf. cuppìglia<br />
copione sm. copio(n)i<br />
copiosamente avv. a fulliadura, abbundosamenti, a<br />
munto(n)isi, a bitzeffa, a scavulladura<br />
copiosità sf. abbundàntzia<br />
copioso agg. abbundantziosu, abbundanti<br />
copista smf. copista, trasladori, scrianu<br />
coppa sf. coppa, cuppa (braxeri)<br />
coppe f. pl. coppasa, cuppasa (semini de cattasa)<br />
coppetta sf. dimin. bentosa<br />
coppia sf. loba, periga, duusu<br />
coppiere sm. cupperi<br />
coppino sm. mar. covuneddu<br />
coppiola sf.(doppio sparo) doppietta, scuppettada<br />
coppo sm. (tegola) téulla, ziru<br />
coppo sm. (rete, fatta di rami di salice, per pescare<br />
trote) nassa, cóvunu<br />
copricapo sm. bonettu, barrettu, cappeddu,<br />
muncadori<br />
copricatena sm. cobricade(n)a<br />
coprifuoco sm. cobrifogu, arretiru<br />
copriletto sm. fànuga<br />
coprire vt. accoveccai, accrobeccai, cuai, tuppai,<br />
carraxai<br />
coprivivande sm. tuppaprattusu<br />
copula sf. gramm. cópulla<br />
copula sf. (atto sessuale) coddada, cravada de….,<br />
coberri<br />
copulare vt. vi. coddai, cravai, coberri<br />
copulativo agg. copulativu, de coddongiu<br />
coque sf. a moddi, latti-latti, a sa coca<br />
coraggio sm. coràggiu, attrivimentu, prontu<br />
coraggiosamente avv. coraggiosamenti,<br />
attrividamenti<br />
coraggioso agg. coraggiosu, allientosu, attriviu,<br />
atzudu, corale agg. mf. sf. coralli<br />
corallaio, -aro sm. corallaju, coraddaju<br />
corallifero agg. [coraddosu, coraddi(n)u<br />
corallina sf. coraddina<br />
corallini sm. pl. bot. vds. fusàggine<br />
corallo sm. bot. (Erythrina cristagalli); itt. (Corallium<br />
rubrum) coraddu, corallu<br />
corame sm. coràmini<br />
corampopulo avv. lat. ananti a tottusu<br />
Corano sm. Coranu<br />
corata sf. corada, frisciura<br />
coratella sf. frisciura, corada, códra, tratallìa<br />
corazza sf. coratza, cottìglia<br />
corazzare vt. coratzai<br />
corazzata sf. coratzada<br />
corazzato pp. agg. coratzau
corazziere sm. coratzeri<br />
corba, -ula sf. crobi, crobedda, coffi(n)u<br />
corbellagine sf. sciollóriu, scimproriu<br />
corbellare vt. cuglionai, imbovai, strocci<br />
corbellatore sm. coglionadori, imbovadori,<br />
stroccidori<br />
corbellatura sf. brulladura, buffonadura,<br />
buffonamentu, cuglionadura, imbovadura,<br />
stroccidura<br />
corbelleria sf. scimpróriu, sciollóriu, boveria,<br />
strollichèntzia, contesa<br />
corbello, -ino sm. dimin. crobedda, cadineddu,<br />
coffineddu, ca(n)isteddu, palli(n)u<br />
corbezzola sf. fruttu de s’ollio(n)i<br />
corbezzolo sm. bot. (Arbutus unedo) ollio(n)i<br />
corbula sf. vds. corba<br />
corda sf. codredda, fu(n)i, soga, cannaittu<br />
cordaio, -aiuolo sm. funaju, maistu de fu(n)isi<br />
cordame sm. fu(n)isi, funàmini<br />
cordata sf. cordada<br />
cordella, -ellina sf. dimin. fu(n)ixedda, cannaittu,<br />
codredda<br />
corderia sf. corderia<br />
cordiale agg. corali, cordialli, amistantziosu<br />
cordiale sm. succi de petza cotta, liccori<br />
cordialità sf. amistàntzia, amistadi, accantzu,<br />
cordiallidadi<br />
cordialmente avv. cordialmenti, cun amistàntzia,<br />
cun tottu su coru<br />
cordialone agg. accr. bonaccioni, de bo(n)u coru<br />
cordicella sf. dimin. fu(n)ixedda, codredda,<br />
codriolla,<br />
cordiglio sm. cordo(n)i<br />
cordoglio sm. corruttu, dollu, affriggimentu, teu<br />
cordolo sm. córdullu, bìttia<br />
cordonata sf. codronada<br />
cordoncino sm. dimin. codronittu, codriollu,<br />
codronera<br />
cordone sm. cordo(n)i<br />
cordula sf. codra, frisciura, trattalìa<br />
corea sf. med. vds. epilessia<br />
coretto sm. imbustu<br />
coriaceo agg. corriatzu, pettiatzu<br />
coriandolo sm. coriàndullu<br />
coricare, -arsi vt. vi. rifl. croccai, imbarài<br />
coricata sf. croccada, crocchera<br />
coricato pp. agg. croccau, imbaràu<br />
coricino sm. dimin. corixeddu<br />
corifena sf. itt. (Coryphoena hyppurus) lampuga<br />
corifeo sm. (capo dell’antico coro greco) corifeu,<br />
capicériu<br />
corinoli sm. bot. vds. macerone<br />
corista smf. corista<br />
cormorano sm. orn. (Phalacrocorax carbo) crobu de<br />
mari, crobu anguiddaiu<br />
cornacchia sf. orn. (Corvus corone sardonius) corroga<br />
cornaggine sf. (ritrosia, testardaggine) abbèttia,<br />
tostorrudesa, reghèscia, retrosia, tìrria<br />
cornamusa sf. mus. carramusa, lioneddasa, benasa<br />
cornare vi. (fischiare degli orecchi) ammuinai,<br />
incorrai; sonai su corru<br />
cornata sf. incorrada, affruconada, scaviada<br />
cornatura sf., corradura bàttillisi, corramenta<br />
cornea sf. anat. biancu de s’ogu<br />
31<br />
corneggio sm. (difficoltà respiratoria degli equini)<br />
arruncamentu, surrùschiu<br />
corneo agg. de corru<br />
cornetta sf. mus. cornetta<br />
cornetto sm. dimin. corrixeddu<br />
cornice sf. grunnissa<br />
corniciaio sm. grunnisseri, maistu de grunnissasa<br />
corniciame sm. grunnisàmini<br />
corniciare vt. vds. incorniciare<br />
cornicione sm. cornicio(n)i<br />
cornificare vt. ponni corrusu, traixi<br />
corniola sf. bot. (Cornus mas) tittiacca (axina)<br />
corno sm. corru<br />
cornuto agg. corrudu, battillosu<br />
coro sm., coru<br />
corolla sf.corodda<br />
corollario sm. coroddàriu<br />
corona sf. corona<br />
corona imperiale sf. bot. (Scilla peruviana) lillu<br />
persianu<br />
coronamento sm. coronamentu<br />
coronare vt. coronai<br />
coronato pp. agg. coronau<br />
coronopo sm. bot. (Plantago coronopus) ebra stèrria,<br />
ebra longa<br />
corpacciuto agg. brentudu, buddoni, scraxiudu<br />
corpetto sm. cropettu, corittu, cossu<br />
corpo sm. cropus<br />
corporale agg. croporalli, de su cropus<br />
corporatura sf. croporadura, enti(n)a, cantellu<br />
corporazione sf. sótziu, corporatzio(n)i<br />
corposo agg. corposu<br />
corpulento agg. mannàcciu<br />
corpulenza sf. grussària, grussesa, mannacciùmini<br />
Corpus Domini sm. lat. eccl. Corpusdómini<br />
corpuscolo sm. corpixeddu<br />
corredare vt. frunì, corredài, acchipaggiài<br />
corredino sm. dimin. spùllia<br />
corredo sm. corredu, frunimentu, pannamentu<br />
correggere vt. curreggi<br />
correggia sf. corria, loru<br />
correggiola sf. bot. (Polygonum aviculare) ebra de<br />
centu nousu<br />
correità sf. complitzidadi<br />
correlazione sf. correlatzioni, lióngiu, accàppiu,<br />
accappiadura<br />
corrente sf. currenti<br />
corrente agg. mf. currenti<br />
correntemente avv. currentementi<br />
correntino sm. agg. crabiolla, listelu<br />
correntista smf. currentista<br />
correo agg. cómplitzi<br />
correre vt. vi. curri, currellai<br />
correttezza sf. currettesa, curréggiu<br />
correttivo agg. curreggidori<br />
corretto pp. agg. corrìggiu, curréggiu<br />
correttore sm. curreggidori<br />
correzione sf. curreggidura, curretzio(n)i, curréggiu<br />
corrida sf. corrida<br />
corridoio sm. curridóriu, passaritzu<br />
corridore sm. curridori<br />
corriera sf. corriera, postalli<br />
corriere sm. curreri
corriere grosso sm. orn.(Charadrius hiaticula)<br />
tzurrullìu<br />
corrimano sm. passama(n)u, barandau<br />
corrispondente p. pres. agg. smf. corrispondenti<br />
corrispondenza sf. currispondèntzia; posta<br />
corrispondere vt. vi. currispundi<br />
corrisposto pp. agg. currispustu<br />
corrività sf. abbentiadura, sconcadura, sfundóriu,<br />
stravanadura<br />
corrivo agg. abbentiau, sconcau, sfundoriau,<br />
disattinau<br />
corroboramento sm. attonamentu, affottiadura,<br />
arrefrotzu<br />
corroborante p. pres. agg. mf. attonadori,<br />
affottiadori, corroboranti<br />
corroborare vt., affottiai, attonai, corroborai<br />
corroborato pp. agg. affottiau, attonau, corroborau<br />
corroboratore sm. attonadori, affottiadori<br />
corrodere vt. arroi, pertugi, pappai<br />
corrompere vt. corrumpi<br />
corrompimento sm. corrumpimentu<br />
corrompitore sm. corrumpidori<br />
corrosione sf. arroidura, pappadura<br />
corrosivo agg. arroidori, corrosivu<br />
corroso pp. agg. arroiu, arrósiu<br />
corrotto pp. agg. corrùmpiu, currùmpiu<br />
corrucciare, -arsi vi. rifl. s’annuggiai, s’intristai,<br />
s’incilliri, si primai, s’incorruttai<br />
corrucciato pp. agg. annuggiau, intristau,<br />
abbruddau, incilliu, incristau, primau, incorruttau,<br />
sangiosu<br />
corruccio sm. annùggiu, primma, arrennegu<br />
corrugamento sm., arruntgiamentu, frungimentu,<br />
incillimentu<br />
corrugare vt. vi. frungì, incillì, corrugai<br />
corrugato pp. agg. frungìu, arrungiau, incilliu<br />
corruscare vi. luxi, cinciddai<br />
corrusco agg. luxenti, cinciddosu<br />
corruttela sf. corrumpidura, corrumpimentu,<br />
corruzio(n)i<br />
corruttibile agg. corrumpìbilli, corrumpiditzu<br />
corruttore sm. corrumpidori<br />
corruzione sf. corrutzio(n)i, corrumpimentu,<br />
corrumpidura<br />
corsa sf. currella, currellada, cursa<br />
corsaro sm. corsàriu, pirata<br />
corsetto sm. cottìllia, imbustu<br />
corsia sf. corsia, passàggiu, corridoriu<br />
corsicano agg. sm. corsicanu, crossigga(n)u,<br />
corsiero sm. cuaddu curridori<br />
corsivo sm. cursivu<br />
corso sm. cursu, passillu, caminada, bia manna<br />
corso pp. agg. cuttu, cùrriu<br />
corso agg. sm. vds. corsicano<br />
corsoio agg. currenti<br />
corte sf. cotti, corralli, corratzu<br />
corteccia sf. croxollu, croxu<br />
corteggiamento sm. fastìggiu, cortéggiu<br />
corteggiare vt. corteggiai, fastiggiai<br />
corteggiato pp. agg. fastiggiau, corteggiau<br />
corteggiatore sm. fastiggiadori, corteggiadori<br />
corteo sm. corteu, accumpangiamentu<br />
cortese agg. mf. cortesu, donosu, amistantziosu,<br />
garbosu, de modu bellusu<br />
32<br />
cortesemente avv. cortesementi, donosamenti<br />
cortesia sf. cortesia, donosidadi, amistàntzia,<br />
grabbu<br />
cortezza sf. grutzesa, grutzidadi<br />
cortigiana sf. cottesana, bagassa, truggiotta<br />
cortigianeria sf. cottesanìa<br />
cortigiano agg. cottesa(n)u<br />
cortile sm. corralli, corratzu, cotti, pratza<br />
cortina sf. cortina, crotina, corona<br />
cortinaggio sm. cortinàggiu, papallio(n)i<br />
cortisone sm. cortiso(n)i<br />
corto agg. crutzu, grutzu<br />
corvetta sf. cuccurumbeddu, crancinu, cumburada,<br />
sàttiu (de su cuaddu); corvetta (Marineri)<br />
corvettare vi. crancinai, accumburai, sattiai<br />
corvina sf. itt. (Corvina nigra) grobàlliu<br />
corvino agg. de crobu, nieddu che sa pixi, che<br />
s’appretta<br />
corvo sm. orn. (Corvus corax) crobu<br />
corvo marino sm. orn. (Phalacrocorax aristotelis) crobu<br />
anguiddàxriu, cormora(n)u<br />
cosa sf. cosa, taddinanta m., itaddinanta<br />
cosare vt. vi. itesinantai<br />
coscia sf. anat. còscia<br />
cosciale sm. coscialli<br />
cosciente agg. mf. cuscienti, scienti, cuscentziosu<br />
coscienza sf. cuscièntzia<br />
coscienziosamente avv. attinadamenti, cun<br />
cuscientzia<br />
coscienziosità sf. ti(n)u, cuscientzia<br />
coscienzioso agg. cuscientziosu<br />
cosciotto sm. dimin. coscixeedda<br />
coscritto agg. coscrittu, arruollàu<br />
coscrizione sf. leva<br />
così avv. aici, ainci, deainci<br />
cosicché cong. e ainci<br />
cosiddetto agg. ainci nau<br />
cosifatto agg. ainci fattu<br />
Cosma sm. Cósimu, Cósumu<br />
cosmesi sf. cura de bellesa, bellettu<br />
cosmo sm. universu<br />
coso sm. cosittedda, itaddinanta, stricchibiddatzu,<br />
taddinanta<br />
cospargere vt. spraxi, spainai, spratzinai<br />
cosparso pp. agg. spratu, spai(n)au, spratzinau<br />
cospetto sm. presèntzia, ananti de<br />
cospicuamente avv. mannamenti,<br />
abbundantementi. discretamenti<br />
cospicuo agg. mannu meda, abbundanti<br />
cospirare vi. cungiurai, odringiai, trassai, ordì<br />
cospiratore sm. cungiuradori, odridori, trassadori<br />
cospirazione sf. trama, tramadura, trassa<br />
costa sf. costa, costera, costera, palla<br />
costà avv. deinnìa, ingudde(n)i, ingu(n)is, innia<br />
costalgia sf. med. dollor’e costau<br />
costante agg. mf. costantementi, cun frimesa<br />
Costantino sm. Costanti(n)u, Anti(n)u<br />
costanza sf, frimesa, seguràntzia, costàntzia<br />
costare vi. costai<br />
costata sf. costada<br />
costato sm. anat. costau<br />
costato pp. agg. costau<br />
costeggiamento sm. costeggiadura<br />
costeggiare vt. costeggiai
costei pr. dim. f. issa, custa, cussa<br />
costellare vt. arrosiai, spainai, spraxi<br />
costellato pp. agg. arrosiau, spainau, spratu<br />
costellazione sf. costellatzio(n)i<br />
costernare vt. vi. intristai, incorruttai, disisperai,<br />
affriggì<br />
costernazione sf. affriggimentu, scoramentu,<br />
affinamentu<br />
costì avv. ingu(n)i, innia, innoi, ingudde(n)i<br />
costiera sf. costera<br />
costiero agg. de sa costera, costeri<br />
costipamento sm. arramadìu<br />
costipare vt. vi. arramadiài<br />
costipato pp. agg. arramadiàu<br />
costipazione sf. arramadìu<br />
costituente p. pres. agg. smf. costituenti<br />
costituire vt. costituìi, fundai<br />
costituito pp. agg. costituiu, fundau<br />
costituzione sf. costitutzio(n)i<br />
costo sm. costu, pretziu<br />
costola sf. anat. costa, costalla<br />
costoletta sf. costelletta, costixedda<br />
costone sm. costa, costera, mràxini, spéndulla<br />
costoro pr. dim. mf. pl. issus -as, custus -as, cussus -<br />
is<br />
costoso agg. carestosu, gastosu, costosu, caru,<br />
costosu, carittu, caru, piberàu<br />
costretto pp. agg. custrintu, obbligau, frotzau,<br />
aprettau<br />
costringere vt. custringi, obbligai, frotzai, aprettai<br />
costringimento sm. custringimentu, frotzadura,<br />
obblìgu<br />
costrittivo agg. custringidori, frotzadori<br />
costrizione sf. m. apprettu, custringidura,<br />
frotzadura<br />
costruire vt. fabbricai, pesài<br />
costruito pp.agg. frabbicau, pesàu<br />
costruttivo agg. frabbicadori, chi aggiudada,<br />
ingegnosu<br />
costrutto sm. sensu<br />
costruttore sm. costruidori, fabbricadori<br />
costruzione sf. fàbbricu, domu<br />
costui pr. dim. m. issu, custu, cussu<br />
costumanza sf. costumu, costumau m.,<br />
costumàntzia, connottu, avvesu<br />
costumare vi. accostumai, costumai<br />
costumato pp. agg. costumau, accostumau, educau<br />
costume sm. costùmini, avvesu<br />
costura sf. cosidura, costura (così a pari)<br />
cosuccia sf. dimin. vds. bagattella<br />
cotale agg. indef. mf. talli, fulla(n)u<br />
cotanto agg. indef. tanti, ainci<br />
cote sf. pedra de acutzai, coda<br />
cotenna sf. croxollu, croxolleddu<br />
cotesto agg. dim. custu, cussu, cuddu<br />
cotica sf. croxolleddu, croxollu<br />
coticone sm. vds. cotenna<br />
cotile sf. anat. ossu de su lutto(n)i<br />
cotogna sf. mellaghidòngia<br />
cotognata sf. marmellada de mellaghidongia<br />
cotoletta sf. cotolletta<br />
cotonare vt. cotonai, incotonai<br />
cotone sm. bot. (Gossypium herbaceum) cato(n)i,<br />
coto(n)i de frùsciu, bambaxi<br />
33<br />
cotoniere sm. cotoneri<br />
cotonifìcio sm. cotonifìtziu, fràbbica de coto(n)i<br />
cotonina sf. cotonina<br />
cotonoso agg. cotonosu<br />
cotta sf. (indumento religioso) prapallissu<br />
cotta sf. (quantità di roba che si cuoce in una volta)<br />
cotta, coidura<br />
cotticcio agg. pitzullau, pischillau, alligrittu<br />
cottile agg. mf. (di terracotta) de terralla<br />
cottimista smf. cottimista, scaraderi<br />
cottimo sm. cóttimu, scarada<br />
cotto pp. agg. cottu<br />
cottoia sf. cottura, coidura<br />
cottura sf. cottura, coidura, coimentu, coxibi<br />
cotula sf. bot. (Anthemis cotula) sitzia pudèscia<br />
coturnice sf. orn. (Alectoris graeca) xrìcuri<br />
cova sf. cria, criadroxu, frucidura<br />
covare vt. vi. fai sa cria, criai, fruciri<br />
covata sf. cria, frucidura, niada<br />
covato pp. agg. criau, fruciu<br />
covatore sm. frucidori<br />
covatura sf. cria, frucidura<br />
covile sm. cuilli, acculliadroxu, ta(n)a<br />
covo sm. acculliu, cuilli, niu, ta(n)a, croccadroxiu<br />
covone sm. mannùga<br />
coxale sm. anat. ossu de sa còscia , ossu de su<br />
lutto(n)i<br />
cozione sf. digiridura<br />
cozza sf. itt. (Mytilus edulis) cotza<br />
cozzare vi. attumbai, accollai, incorrai, scaviai<br />
cozzata sf. attumbada, incorrada, sciamiada, scàviu<br />
cozzo sm., accirrada, attumbu, attùmbidu,<br />
accollada, incorrada, scàviada, sciamiada, sigorrada<br />
crac escl. sm. fig. (fallimento finanziario) crac;<br />
faddimentu, attumbu, arruttroxa<br />
crampo sm. crampu, càncaradura<br />
cranio sm. anat. conca<br />
cranteri sm. pl. (denti del giudizio) casciallisi de su<br />
giudiziu<br />
crapula sf. picchettada, satzada, scialla,<br />
sciaballabatta<br />
crapulare vi. picchettai, fai scialla, si satzai<br />
crapulone sm. satzago(n)i, picchetteri, satzago(n)i<br />
crassazione sf. grassatzio(n)i, fura, bardana,<br />
dorrobatoriu<br />
crassezza sf. grussària, grussesa, grassesa<br />
crasso agg. grussu, grusseri<br />
crassula sf. bot. (Crassula falcata; Rochea coccinea) ebra<br />
grassa<br />
cravatta sf. crobatta, grobatta<br />
cravattaio sm. crobatteri, maistu de crobattasa<br />
creanza sf. criantza, criàntzia, pullìtiga<br />
creanzato agg. criantzau, be(n)educau<br />
creare vt. criai<br />
creativo agg. criativu<br />
creato pp. agg. criau<br />
creatore sm. criadori<br />
creatura sf. criadura<br />
creazione sf. criazio(n)i<br />
credente agg. mf. creenti, credenti, creidori<br />
credenza sf. crièntzia<br />
credenza sf. (mobile) credentza, arrebustu<br />
credenziale sf. crientzialli, credentzialli, littra de<br />
fidi
credenziere sm. dispenseri, credentzeri<br />
credenzone agg. (credulone) buccabentu, bovu,<br />
creidori<br />
crédere vi. crei<br />
credibile agg. creìbilli<br />
credibilità sf. creibillidadi<br />
credito sm. créditu, fidu<br />
creditore sm. accreidori, credidori<br />
credo sm. credu<br />
credulità sf. creèntzia, creidura<br />
credulo agg. creidori, crédullu, buccabentu<br />
credulone agg. buccabentu, bovu, creidori<br />
creduto pp. agg. créttiu<br />
crema sf. crema, pillu de latti (panna)<br />
cremagliera sf. cremagliera<br />
cremare vt. abbruxai mottusu, cremài<br />
crematoio sm. abbruxadroxu, scallatoriu<br />
crematorio agg. abbruxadori<br />
cremazione sf. abbruxadura (de mottusu)<br />
cremeria sf. cremeria<br />
cremisi agg. mf. arrubiu<br />
cremoso agg. cremosu<br />
crenato agg. sm. follasa a serraccu<br />
crenilabro grigio sm. itt. vds. labbro<br />
creolina sf. criollina (disinfettanti)<br />
creolo s.m. mullattu, de Cuba<br />
crepa sf. tzaccadura, crepadura, fillidura<br />
crepaccio sm. corroppu, spérrumu, strampu<br />
crepacuore sm. crepacoru, fèngia<br />
crepapancia (a) loc. avv. a prus non potzu, fintzas a<br />
scoppiai<br />
crepapelle (a) loc. avv. a prus non potzu, a<br />
iscraccalliusu<br />
crepare vi. tzaccai, crepai, cherpai, scioppai,<br />
scuattarai, morri<br />
crepato pp. agg. crepau, scioppau, scuattarau,<br />
mottu<br />
crepatura sf. cherpu, crepadura, tzaccadura<br />
crepide fetida sf. bot. (Crepis foetida) gicòria<br />
pudèscia<br />
crepitacolo sm. matracca<br />
crepitante p. pres. agg. mf. tzacarra-tzacarra,<br />
tzaccadori, tzaccarradori<br />
crepitare vi. scocchidai, tzaccai, tzaccarrai<br />
crepito sm. , tzàcchidu, tzaccarru, scócchidu<br />
crepuscolare vt. vds. luxi de su scurigadroxu o<br />
s’obrexidroxiu<br />
crepuscolo sm. obrexidroxu, scurigadroxiu<br />
crescendo sm. crescendi, crescimentu<br />
crescente p. pres. agg. mf. crescenti<br />
crescenza sf. crescimentu<br />
crescere vi. cresci, ammanniai<br />
crescimento sm crescimentu, accrescimentu<br />
crescione sm. bot. (Nasturtium officinale) mattutzu<br />
crescita sf. , crèscia, créscida, crescimentu<br />
cresciuto pp. agg. , crésciu, ammanniau<br />
cresima sm. cunfrima, cunfrimu, crésima,<br />
cunfirmatzio(n)i<br />
cresimare vt. cresimai, cunfrimai<br />
cresimato pp. agg. cresimau, cunfrimau<br />
creso sm. fig. arricconi, arriccu meda<br />
crespa sf., frungia, arritzadura, pinnigadura<br />
crespare vt. frungiri, arritzai, aneddai<br />
crespato pp. agg. frungìu, arritzau, frisau, aneddau<br />
34<br />
crespatura sf. frungidura, arritzadura, frisadura<br />
crespelli sm. pl., -e f. pl. (nastrini di pasta dolce<br />
fritti) orilliettasa, maravìlliasa, millindrusu<br />
crespino sm. bot. (Berberis vulgaris) spi(n)asanta<br />
crespo sm. crespu<br />
crespo agg. crispu, frungìu, arritzau<br />
crespolina sf. bot. (Santolina chamaecyparissus)<br />
allupacuaddusu<br />
cresposo agg. crisposu, frungiosu, frungìu<br />
cresta sf. cragarista<br />
cresta di gallo sf. bot. (Celosia cristata) cragarista de<br />
cabo(n)i<br />
crestaia sf. (modista) maista de pannu, modista<br />
crestato agg. cristau, cuccuruddau, pubusau,<br />
acchighiristau<br />
creta sf. collovìu<br />
cretaceo agg. colloviosu<br />
cretinaggine, -eria sf. ballossìmini, ballossada,<br />
tontesa, scimproriu<br />
cretinata sf. cretinada, ballossada, sciolloccada,<br />
scimpreria, sciolloriada<br />
cretino agg. ballossu, scialloriau, xrimpi,<br />
scialloccau<br />
crettare vi. (fendersi, creparsi, screpolarsi) tzaccai,<br />
fresai, fillì, scroxollai<br />
cretto sm. (crepatura, fessura) tzaccadura, fillidura,<br />
fresadura, scroxolladura<br />
cribrare vt. (passare al crivello) cerri, scedatzai<br />
cribro sm. ant. (crivello, vaglio) cilliriu, sadatzu<br />
cric escl. sm. fig. vds. crìcchio, scricchiolio<br />
cricca sf. (banda, combriccola) cricca, greffa,<br />
ghenga, cambarada<br />
criccare vi. (fendersi, screpolarsi) tzaccai, fresai,<br />
scroxollai, fillì<br />
cricchetto sm. crieddu<br />
cricchiare vi. scriccai, tzaccarrai<br />
cricchio sm. (rumore secco) tzaccàrru, tzàcchidu,<br />
tzicchìrriu<br />
cricco sm. criccu, altzadériu<br />
criminale smf. agg. criminalli, dillicuenti<br />
criminalità sf. criminallidadi, dillincuentzia<br />
crimine sm. crìmini<br />
criminoso agg. criminosu<br />
crinale sm. serra de monti, cùccuru, pitzu, costera,<br />
palla<br />
crine sm. crinu<br />
criniera sf. giua<br />
crinito agg. criniu, crinudu<br />
crino sm. vds. crine<br />
crinolina sf. (sottoveste ottocentesca) sirindongu<br />
crio sm. vds. ultimogènito<br />
cripta sf. tumba, losa<br />
crisalide sf. zool. mam’e sonnu<br />
crisantemo sm. bot. (Chrysanthemum species) frori de<br />
campusantu<br />
crisettina selvatica sf. bot. (Geranium rotundifolium)<br />
ebra de sànguni<br />
crisi sf. crisi<br />
crisma sm. (olio santo) ollu santu<br />
cristalleria sf., cristalleria, gristalleria<br />
cristalliera sf. cristalliera, gristalliera<br />
cristallino sm. anat. cristallinu (de s’ogu)<br />
cristallino agg. cristallinu, lìmpiu, craru, làdi(n)u<br />
cristallizzare vi. cristallizai
cristallizzato pp. agg. cristallizau<br />
cristallizzazione sf. cristallizatzio(n)i<br />
cristallo sm. cristallu, gristallu<br />
cristianesimo sm. cristianésimu<br />
cristianità sf. cristianidadi, cristiania<br />
cristianizzare vt. cristianizai<br />
cristiano sm. agg. cristia(n)u<br />
Cristo sm. Cristu, Cristusu<br />
critamo sm. bot. (Crithmum maritimum) erba de santu<br />
Pedru, fenugu de mari<br />
criterio sm. critériu, fundamentu<br />
critica sf. crìtica, , strùnciu<br />
criticare vt. criticai, strunciai, nai cosa<br />
criticato pp. agg. criticau, strunciau<br />
criticatore sm. criticadori, strunciadori<br />
critico agg. sm. crìticu, giudicheri, strunciadori<br />
criticone agg. accr. criticheri, strunciadori<br />
criticume sm. criticatzio(n)i<br />
crivellare vt. cerri, xedatzai, prugai<br />
crivellato pp. agg., cérriu, xedatzau, prugau<br />
crivellatore sm. cerridori, xedatzadori<br />
crivellatura sf. cerridura; taccheddadura<br />
crivello sm. cilliru, sadatzu<br />
croccante agg. mf., tzaccar(r)osu, tostàu<br />
croccare vi. vds. crocchiare<br />
crocchetta sf. bomba (de petza)<br />
crocchia sf. cuccajo(n)i<br />
crocchiare vi. (gorgogliare) croccollai,<br />
abbrubuddai<br />
crocchio sm. arrólliu, cambarada<br />
crocchiolare vi. (chiocciare) craccalliai, fruccì<br />
crocciare vi. vds. crocchiolare, chiocciare<br />
crocco sm. mar. (uncino, gancio) groffalleddu,<br />
gànciu, franca<br />
croccolare vi. vds. crocchiare<br />
croccolone sm. orn. vds. beccaccino<br />
croce sf. gruxi, ruxi<br />
croceo agg. (color giallo zafferano) grogu, grogatzu<br />
crocesegno sm. sinnu de gruxi<br />
crocetta sf. dimin. gruxitta, gruxixedda<br />
crocevia sm. gruxi de biasa, ingruxadura, incrociu<br />
crociata sf. crociada, grux(i)ada<br />
crociato agg. sm. cruciau, gruxau, ingruxau<br />
crocicchio sm. gruxi de biasa, incrociu<br />
crociera sf. gruxera<br />
crociere sm. orn. (Loxia curvirostra) bicchitrottu<br />
crocifero agg. pottadori de gruxi<br />
crocifiggere vt. crucificai, cravai in gruxi, ponni in<br />
gruxi<br />
crocifissione sf. cravamentu, crucifissioni<br />
crocifisso sm. santucristu, crucifissu<br />
crocifisso pp. agg. cravau in gruxi, gruxificau<br />
crocione sm. orn. vds. crociere<br />
croco sm. bot. (Crocus minimus) tzaffara(n)u aresti,<br />
tzaffara(n)u budru<br />
crogiolare vt. callentai in su craddaxiu<br />
crogiolato pp. agg. callentau<br />
crogiuolo sm. craddaxiu<br />
crollare vi. ii, idorroccai, isciarroccai, sciarroccai,<br />
sciusciai, arrui, crollai<br />
crollo sm. idorroccu, sciarroccu, sciusciada,<br />
arruttroxa<br />
croma sf. mus. croma<br />
cromare vt. cromai<br />
35<br />
cromato pp. agg. cromau<br />
cromatura sf. cromadura<br />
cromo sm. cromu<br />
cronaca sf crònaca<br />
cronicario sm. cronicàriu, po malladis cronicasa<br />
cronico agg. crónicu, pédriu<br />
cronista smf. cronista<br />
cronologia sf. cronologia<br />
cronometro sm. cronómetru<br />
crosciare vi. (strepitare, rumoreggiare) sciumbullai,<br />
stragamullai, tzaccai, tzaccarrài<br />
croscio sm. sciumbullu<br />
crosta sf. crosta, croxu, croxollu, pilloncu<br />
crostaceo sm. babballotti, croxiu, crustàceu<br />
crostare vt. arridai, carasiai, turrai<br />
crostata sf. crostada, pastissu<br />
crostino sm. pa(n)i arridàu<br />
crotalo sm. zool. (Crotalus mutus) crótalu (pibar’e siccu)<br />
crotontiglio sm. bot. (Croton tiglium) granatìllia<br />
crubera sf. bot. (Krubera peregrina) priogu de proccu<br />
crucciare, -arsi vi. rifl. annuggiai, affriggi, appenai,<br />
mattanai, trumentai<br />
crucciato pp. agg. annuggiau, affriggiu, appenau,<br />
mattanau, trumentau, arrennegàu<br />
cruccio sm. annùggiu, pena, prima, trumentu<br />
cruccioso agg. arrennegosu<br />
cruciale agg. mf. detzididori<br />
cruciforme agg. mf. a gruxi<br />
cruciverba sm. fueddus in gruxi, cruciverba<br />
crudele agg. crudelli, de coru mallu<br />
crudelmente avv. crudelmenti, chen’e coru<br />
crudeltà sf. crudellidadi, a mallu coru<br />
crudezza sf. cruesa<br />
crudo agg. cruu, cruàngiu<br />
cruento agg. sangunosu<br />
crumiro sm. susuncu, asuriu<br />
cruna sf. cullu de s’agu<br />
crusca sf. póddini<br />
cruscaio sm. bendidori de póddini<br />
cruschello, -etto sm. dimin. poddineddu,<br />
civraxeddu<br />
cruscone sm. póddini grussu<br />
cruscoso agg. poddinosu<br />
cruscotto sm. cruscottu<br />
cubare vt. cubai<br />
cubatura sf. cubadura<br />
cubico agg cùbicu<br />
cubito sm. anat. gùidu<br />
cubo sm. cubu<br />
cuccagna sf. cuccagna<br />
cuccare vt. (ingannare, abbindolare) frigai,<br />
conchistai<br />
cuccetta sf. cuccetta<br />
cucchiaia sf. (mestolone) gragallu, turra<br />
cucchiaiata sf. cullerada<br />
cucchiaino sm. dimin. cocceri(n)u<br />
cucchiaio sm. cullera, cragàllu, turra<br />
cucchiaione sm. accr. turra, cragallu<br />
cuccia sf. cùccia, croccadroxiu<br />
cucciare vi. accugucciai, appattai, croccài<br />
cuccio, -olo sm. cacciùcciu, ca(n)ixeddu, calleddu,<br />
callelleddu, catzeddeddu, catzeddu<br />
cucco sm. (persona prediletta) cuccu, cicciu de<br />
domu
cuccuma sf. (bricco) caffattera<br />
cucicchiare vt. vi. così de malla ga(n)a<br />
cucina sf. coxina, dom’e fogu<br />
cucinare vt. coxinai, accottai, coi<br />
cucinato pp. agg. coxinau, cottu<br />
cucinino sm. dimin. coxinedda, omixedd’e fogu<br />
cucire vt. così,<br />
cucita sf. cosìda<br />
cucito sm. cosìngiu<br />
cucito pp. agg. cosìu<br />
cucitoio sm. cosidroxu<br />
cucitore sm. cosidori, maist’e pannusu<br />
cucitrice sf. cosidora, maist’e pannusu<br />
cucitura sf. cosidura, cosìngiu<br />
cucù escl. (canto del cuculo) cucù<br />
cuculiare vi. (fare il verso del cuculo; beffare,<br />
canzonare) fai cucù; strocci, fai motacinnusu<br />
cucullo sm. (cappuccio) cuguddu, caretta<br />
cuculo sm. orn. (Cuculus canorus) cuccu<br />
cucurbita sf. bot. vds. zucca<br />
cucuzza sf. vds. cocuzza<br />
cuffia sf. cùffia, caretta, bìttulla, giggìa<br />
cugina sf. sorresta, sorresta carralli<br />
cugino sm. fradilli carralli, fradilli, ğrema(n)u<br />
(cugino di secondo grado)<br />
cui pr. rel. e duncas<br />
culaccino sm. (liquido che resta nel fondo di un<br />
bicchiere) fundurulla<br />
culaccio sm. ancùa<br />
culata sf. cropu de paneri, nadiàda, cull’a terra<br />
culatta sf. cullàttiga<br />
culattare vt. ant. (oziare) ammandronai, fai preitza<br />
culbianco sm. orn. (Oenanthe oenanthe) cullibiancu<br />
culinaria sf. culinària (de coxi(n)a)<br />
culla sf. bratzollu, lettixeddu, nacca<br />
cullare vt. anninniai, nanniai, santziai<br />
cullata sf. anninniada,<br />
cullato pp. agg. anninniau, santziau<br />
cullatore sm. anninniadori, santziadori<br />
culminante agg. mf. culminanti, a sa fini<br />
culminare vi. culminai, atziai a punta<br />
culmine sm. cùccuru, pitzu, punta<br />
culmo sm. canna, cima, cambu, cima<br />
culo sm. anat. paneri, traseri, cullu<br />
culone agg. fig. (fortunato) cullimannu, coffàu<br />
culto sm. cultu<br />
cultore sm. cultori<br />
cultura sf. cultura<br />
culturale agg. culturalli<br />
cumulare vt. ammuntonai, abbigai, incungiai<br />
cumulativamente avv. a munto(n)i<br />
cumulativo agg. postu a munto(n)i<br />
cumulatore sm. ammuntonadori, incungiadori<br />
cumulazione sf. ammuntonadura, incungiadura<br />
cumulo sm. munto(n)i, ammuntonamentu,<br />
moderi(n)a (de pedra), mullo(n)i<br />
cuna sf. bratzollu<br />
cuneo sm. accotzu, cotza<br />
cunetta sf. coretta, cora<br />
cunicolo sm. passàggiu, strintu, cumbulleri<br />
cuocere vt. coi, accottai<br />
cuoco sm. coxineri<br />
cuoiaio sm. peddaiu<br />
cuoiame sm. croxiàmini, coràmini, peddamini<br />
36<br />
cuoietto sm. vds. corpetto<br />
cuoio sm. croxu, coiràmini, peddi, pilloncu,<br />
facchetta<br />
cuore sm. anat. coru<br />
cupidigia sf. asurèntzia, asurùmini, abbramidura,<br />
disiggiu<br />
cupidità sf. asurèntzia, asuria, abbramidura,<br />
disiggiu<br />
cupido agg. oghia(n)u, disiggiosu, abbramiu, asuriu<br />
cupo agg. scuriosu, incillìu<br />
cupola sf. cùpulla, tzimbóriu<br />
cupolino sm. crobeddedda, cuguddu<br />
cupreo agg. arraminosu, in collori de arràmini<br />
cura sf. cura, incuru, coidau, cóidu<br />
curabile agg. curàbilli, chi podi sanài<br />
curante p. pres. agg. mf. curanti, curadori<br />
curare vt. curai, incurai, coidai, ammexinai<br />
curasnetta sf. (arnese del maniscalco) incassinu,<br />
incrastu<br />
curativo agg. curativu, curadori<br />
curato sm. eccl. curatu, domeri, arrettori, predi<br />
curato pp. agg. curau, incurau, coidau, sanàu<br />
curatore sm. curadori, albasea<br />
curatoria sm. curadoria<br />
curbascio sm. (scudiscio di pelle) acciottu, nébriu,<br />
tzirogna, fuettu,<br />
curculione sm. zool. (Sitophilus granaius,Calandra<br />
granaria) grugullo(n)i<br />
curcuma sf. bot. (Carcuma zeodaria) tzaffara(n)u de<br />
Ìndiasa<br />
curia sf. eccl. cùria (de sa cresia)<br />
curiosare vi. curiosai, essi ficchettu<br />
curiosità sf. curiosidadi, crosidadi<br />
curioso agg. curiosu, crosidadosu, ficchettu<br />
curro sm. (rullo per scorrimento) rùllu, arrùmbullu<br />
cursore sm. curreu, missu<br />
curva sf. furriada, girada<br />
curvabile agg. incrubaditzu<br />
curvamento sm. incrubamentu, pinnicamentu<br />
curvare, -arsi vt. rifl. curvai, incrubai, colembrai<br />
curvato pp. agg. incrubau, arcau, cullembrau curvau<br />
curvatura sf. incrubadura, collembradura<br />
curvo agg. arcau, incrubau, collembru, curvu<br />
cuscinetto sm. cuscinettu<br />
cuscino sm. cusci(n)u, cobitzalli<br />
cuscuta sf. bot. (Cuscuta epithymum) fillu biancu<br />
cuspide sf. punta, cùccuru<br />
cussorgia sm. (tratto di terreno boschivo ripartito<br />
dai baroni fra i pastori a titolo di semplice<br />
ademprivio e previo il pagamento di un canone<br />
annuo) cussroxa<br />
custode smf. castiadori, guadria(n)u, padraxu (c. dei<br />
pascoli)<br />
custodia sf. custòdia, càstiu, istùggiu, stùggiu<br />
custodire vt. castiai, accorrai, chistì, cundrexi,<br />
stuggiai, allogai<br />
custodito pp. agg. castiau, chistiu, allogau<br />
cutaneo agg. de sa peddi<br />
cute sf. anat. peddi, pilloncu<br />
cuticagna sf. (pelle della nuca) pilloncu , pedd’e su<br />
pistiddu<br />
cuticola sf. dimin. pilloncu, pilloncheddu<br />
cutrettola sf. orn. (Motacilla flava; M. cinerea)<br />
madixedda