biologia IX klasi III turi
biologia IX klasi III turi
biologia IX klasi III turi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
iologia <strong>IX</strong> <strong>klasi</strong> <strong>III</strong> <strong>turi</strong><br />
1. SeadareT erTmaneTs limfisa da sisxlis mimoqcevis sistemebi:^<br />
1. ra mimarTulebiT moZraobs sisxli da limfa?<br />
2. ra ganapirobebs sisxlis da ra - limfis moZraobas ZarRvebSi?<br />
3. ra gansxvavebaa sisxlisa da limfis kapilarul sistemebs Soris?<br />
4. wvrili nawlavis xaoebis romel kapilarebSi (limfurSi Tu sisxlis)<br />
xdeba glicerinis, cximovani mJavebis, aminomJavebisa da monosaqaridebis<br />
Sewova.<br />
pasuxi: 1. sisxli moZraobs organoebidan gulisaken da piriqiT, gulidan<br />
organoebisaken; limfa mxolod organoebidan gulisaken.<br />
2. sisxlis moZraobas ZarRvebSi ganapirobebs sxvadasxva ubanze wnevaTa<br />
sxvaoba (an gulis parkuWebis SekumSvis Zala), kunTebis SekumSva da<br />
sarqvelebi venebSi; limfis moZraobas - kunTebis SekumSva da sarqvelebi.<br />
3. sisxlis kapilarebi warmoqmnian kapilarul qsels, limfis kapilarebi<br />
ki brmad bolovdebian qsovilur siTxeSi.<br />
4. sisxlis kapilarebSi Seiwoveba aminomJavebi da monosaqaridebi;<br />
limfur kapilarebSi - glicerini da cximovani mJavebi.<br />
2. Cveni organizmis mudmivi tempera<strong>turi</strong>s SenarCuneba damokidebulia<br />
siTbos warmoqmnasa da mis gacemaze.<br />
1. romel organoebSi xdeba SedarebiT didi raodenobiT siTbos<br />
warmoqmna?<br />
2.romeli organoidebis simravlea mosalodneli am organoebis<br />
ujredebSi?<br />
3. axseniT, romeli organoebi da rogor uzrunvelyofen Warbi siTbos<br />
gamoyofas organizmidan.<br />
pasuxi: a) ConCxis kunTebi, RviZli;<br />
b) mitoqondriebi;<br />
g) kani da filtvebi. kani - sisxlZarRvebis gafarToebiT da oflis<br />
gamoyofiT; filtvebi - haeris amosunTqviT.<br />
3. 1. daasaxeleT cxoveluri organizmebis maregulirebeli sistemebi.<br />
2. qvemoT CamoTvlilTagan romeli xorcieldeba TiToeuli<br />
maregulirebeli sistemis monawileobiT ?<br />
1. sunTqvis SeCerebisas xdeba uneblie CasunTqva.<br />
2. hidras sxeuli Sexebis sapasuxod swrafad ikumSeba.<br />
3. adrenalinis gavleniT icvleba gulis muSaobis riTmi.<br />
4. sakvebis danaxvisas ZaRls gamoeyofa kuWis wveni.<br />
5. Tu maZRari ZaRlis sisxls SeviyvanT mSieri ZaRlis venaSi, am<br />
ukanasknels uxvad gamoeyofa kuWis wveni.<br />
pasuxi: a) nervuli da humoruli sistemebi.<br />
b) 1. 3, 5 – humoruli; 2, 4 – nervuli.<br />
1
4. aRwereT filtvis, RviZlisa da Tirkmlis sisxliT momaragebis<br />
Taviseburebebi.<br />
pasuxi: 1. filtvSi _ arteriiT Sedis venuri da veniT gamodis arteriuli<br />
sisxli;<br />
2. RviZlSi _ Sedis rogorc vena (karis vena) ise arteria (RviZlis<br />
arteria), gamodis mxolod vena (RviZlis vena).<br />
3. TirkmelSi _ nefronSi gorglis kapilarul qselSi Sesuli<br />
arteriuli sisxli ar gardaiqmneba venurad da TiToeul kafsulidan<br />
gamosuli arteriola kvlav qmnis kapilarul qsels (anu nefronSi<br />
orjer warmoiqmneba kapilaruli qseli: pirvelad xdeba filtracia,<br />
xolo Semdeg organos kveba.<br />
5. 1. daasaxeleT da aRwereT RviZlis oTxi funqcia.<br />
2. daasaxeleT RviZlisa da elenTis saerTo funqciebi.<br />
pasuxi: 1. barieruli, naRvelis warmoqmna, eriTrocitebis daSla,<br />
sisxlis depo. (glikogenis dagroveba, Tboregulacia).<br />
2. eriTrocitebis daSla, sisxlis depo.<br />
<strong>biologia</strong> X <strong>klasi</strong> <strong>III</strong> <strong>turi</strong><br />
1. CamoTvlilTagan romeli procesi axasiaTebs anaerobul baqteriebs?<br />
1. mitozi 2. sporebiT gamravleba 3. sporebiT gavrceleba<br />
4. fagocitozi 5. dnm-s replikacia 6. glikolizi 7. ujreduli sunTqva.<br />
pasuxi: 3, 5, 6.<br />
2. baqteriebi gazardes sakveb areze, romelic Seicavda azotis,<br />
gogirdisa da fosforis mZime izotopebs. CawereT da axseniT axlad<br />
warmoqmnili baqteriebis romel polimerebSi aRmoCndeba es izotopebi?<br />
pasuxi: 1. 15 N aRmoCndeba cilebsa da dnm-Si(rnm-Si), radgan maTi<br />
monomeruli erTeulebi - aminomJava da nukleotidi Sesabamisad Seicaven<br />
aminojgufs da azotovan fuZes.<br />
2. 32 P aRmoCndeba dnm-Si(rnm-Si), radgan misi monomeruli erTeuli<br />
nukleotidi Seicavs fosformJavas naSTs.<br />
3. 35 S aRmoCndeba cilebSi, radgan erT-erTi aminomJavas (cisteinis)<br />
radikali Seicavs gogirds.<br />
3. hormoni insulini, romelic Sedgeba ori polipeptiduri jaWvisgan,<br />
Seicavs 51 aminomJavur naSTs. isini erTmaneTTan dakavSirebuli arian<br />
ori Ddisulfiduri bmiT.<br />
CawereT da axseniT:<br />
2
1. ramdeni nukleotidi gansazRvravs am cilis struqturas dnm-is<br />
molekulaSi.<br />
2. wylis ramdeni molekula gamoiyofa insulinis erTi molekulis<br />
sinTezis dros?<br />
pasuxi : 1. erT aminomJavas Seesabameba sami nukleotidi - 3 x 51 = 153.<br />
2. ori aminomJavis erTmaneTTan dakavSirebisas gamoiyofa erTi molekula<br />
wyali. amdenad, 51 aminomJavuri naSTiT agebuli orWimiani polipeptiduri<br />
jaWvis sinTezisas gamoiyofa 49 molekula wyali.<br />
4. rogor icvleba sxeulis temperatura, gulis cemis sixSire da<br />
nervuli sistemis aqtiuroba 1. hiper - da 2. hipoTireoidizmis dros?<br />
pasuxi: 1. – izrdeba, izrdeba, Zlierdeba.<br />
2. – mcirdeba, mcirdeba, sustdeba.<br />
5. kuWqveSa jirkvlis normaluri funqcionirebis da sisxlSi insulinis<br />
normaluri koncentraciis miuxedavad adamians SeiZleba ganuviTardes<br />
diabeti (e.w. meore tipis diabeti).<br />
1. ra SeiZleba iyos amis mizezi?<br />
2. ra darRvevebia mosalodneli am daavadebis dros nivTierebaTa cvlis<br />
procesebSi?<br />
pasuxi: 1. cila-receptori ver aRiqvams insulins;<br />
2. a) ar moxdeba glukozis gardaqmna glikogenad;<br />
b) ar moxdeba glukozis SeTviseba ujredebis mier da misi Jangva;<br />
g) Seneldeba cilebisa da cximebis sinTezi.<br />
6. CawereT sisxlis romeli jgufis mixedviT SeiZleba iyos adamiani:<br />
1. homozigo<strong>turi</strong> genebis matarebeli?<br />
2. heterozigo<strong>turi</strong> genebis matarebeli?<br />
3. rogorc homozigo<strong>turi</strong> aseve heterozigo<strong>turi</strong> genebis matarebeli?<br />
sisxlis romeli jgufis arsebobis SemTxvevaSi aqvs adgili:<br />
4. kodominantobas ?<br />
5. genTa srul dominirebas?<br />
6. rogori genebis urTierTqmedebas aqvs adgili kodominantobis dros?<br />
pasuxi : 1. I, II, <strong>III</strong>.<br />
2. II, <strong>III</strong>, IV.<br />
3. II da <strong>III</strong>.<br />
4. IV.<br />
5. II da <strong>III</strong>.<br />
6. dominan<strong>turi</strong> aleluri<br />
3
7. kbilebis gamuqeba SeiZleba gamowveuli iyos autosomuri dominan<strong>turi</strong><br />
(A) AgeniT an aseve dominan<strong>turi</strong> (B) geniT, romelic moTavsebulia X<br />
qromosomaSi.<br />
mSobelTagan erT-erTis muqkbilianoba gamowveulia mxolod X<br />
qromosomaSi moTavsebuli dominan<strong>turi</strong> geniT, xolo meorisa autosomaSi<br />
moTavsebuli dominan<strong>turi</strong> geniT. muqkbila mSoblebs SeeZinaT TeTrkbila<br />
gogona.<br />
gansazRvreT:<br />
1. gogonas genotipi;<br />
2. mamis genotipi;<br />
3. dedis genotipi;<br />
4. mSoblebis gametebi; .<br />
5. am ojaxSi janmrTeli (TeTrkbila) bavSvis dabadebis albaToba.<br />
pasuxi : 1. aaX b X b<br />
2. AaX b Y<br />
3. aaX B X b<br />
4. mSoblebis gametebi; dedis aX B , aX b ;<br />
mamis AX b ,AY , aX b , aY.<br />
5. 1/4.<br />
<strong>biologia</strong> XI _XII <strong>klasi</strong> <strong>III</strong> <strong>turi</strong><br />
1. CawereT romeli Canasaxovani furclidan viTardeba TiToeuli:<br />
1. badura 2. mxedvelobis nervi 3. Tvalis mamoZravebeli kunTebi<br />
4. Tvalis mkvebavi sisxlZarRvebi.<br />
pasuxi:<br />
badura da mxedvelobis nervi viTardeba eqtodermidan.<br />
Tvalis mamoZravebeli kunTebi da Tvalis mkvebavi sisxlZarRvebi<br />
viTardeba mezodermidan.<br />
2. 1. daasaxeleT ori nivTiereba, romelic warmoqmnis ribosomas;<br />
2. romeli procesebis Sedegad warmoiqmneba TiToeuli maTgani?<br />
3. sad warmoiqmneba ribosomis suberTeulebi?<br />
pasuxi: 1. cila, r-rnm;<br />
2. cila warmoiqmneba translaciis (transkripciisa da translaciis),<br />
r-rnm ki transkripciis Sedegad;<br />
3. ribosomis suberTeulebi warmoiqmneba birTvakSi;<br />
3. Roris gripis gamomwvev virusTan brZola sakmaod gaZnelebulia.<br />
msoflioSi iqmneba gripis sawinaaRmdego preparatebi, magram virusi<br />
4
swrafad ganicdis mutacias da medikamentebisadmi mdgrad, axal formebad<br />
gardaiqmneba. ra aris virusis aseTi formebis Camoyalibebis mizezi?<br />
pasuxi: bunebrivi gadarCevis mamoZravebeli forma.<br />
4. CamoTvlilTagan romel ujredebSia SedarebiT didi raodenobiT:<br />
a. granularuli endoplazmuri bade?<br />
b. citoplazmaSi Tavisuflad ganlagebuli ribosomebi?<br />
1. kunTovani ujredi 4. sanerwyve jirkvlis ujredi<br />
2. kuWqveSa jirkvlis ujredi 5. kvercxujredi<br />
3. limfociti<br />
pasuxi: 1. kuWqveSa jirkvalSi, sanerwyve jirkvalsa da limfocitebSi<br />
ganviTarebulia granularuli endoplazmuri bade.<br />
2. kunTovan ujredsa da kvercxujredSi citoplazmaSi Tavisuflad<br />
ganlagebuli ribosomebis SedarebiT didi raodenobaa.<br />
5. 1. daasaxeleT cxovelis sasqeso jirkvlis zonebi.<br />
2. ra procesebi mimdinareobs TiToeul maTganSi?<br />
pasuxi: 1. gamravlebis, zrdis, momwifebis.<br />
2. gamravlebis zonaSi _ mitozi, zrdis zonaSi _ zrda,<br />
momwifebis zonaSi _ meiozi.<br />
6. 1. homozigo<strong>turi</strong> ruxi da yviTeli drozofilebis SejvarebiT<br />
miRebulia Semdegi Sedegebi:<br />
a. ruxi mdedrisa da yviTeli mamris SejvarebiT gaCndnen mxolod ruxi<br />
individebi.<br />
b. ruxi mamrisa da yviTeli mdedris Sejvarebis Sedegad aRmoCnda, rom<br />
yvela mamri yviTelia, xolo yvela mdedri ruxi.<br />
CawereT:<br />
1. mSobliuri formebis genotipebi I Sejvarebisas;<br />
2. STamomavlebis genotipebi I Sejvarebisas;<br />
3. mSobliuri formebis genotipebi II Sejvarebisas;<br />
4. STamomavlebis genotipebi II Sejvarebisas.<br />
pasuxi: 1. ruxi mdedri – X A X A , yviTeli mamri – X a Y<br />
2. ruxi mdedri – X A X a , ruxi mamri -X A Y<br />
3. ruxi mamri – X A Y, yviTeli mdedri – X a X a<br />
4. yviTeli mamri – X a Y, ruxi mdedri – X A X a<br />
7. virTxis muqbewvianobis (A) da wiTeli Tvalebis (d) ganmsazRvreli<br />
genebi moTavsebulia erT qromosomaSi, xolo TeTrbewvianobisa (a) da<br />
vardisferi Tvalebis (D) – mis homologiurSi.<br />
profaza I-is dros sasqeso ujredebis 26%-Si xdeba A da a genebis<br />
Sesabamisi monakveTebis gacvla.<br />
5
diheterozigo<strong>turi</strong> individi Seajvares dihomozigotur TeTrbewvian<br />
vardisferTvalebian individs.<br />
1. CawereT mSobliuri formebis genotipebi;<br />
2. CawereT mSobliuri formebis mier warmoqmnili gametebi;<br />
3. CawereT hibridebis genotipebi da TiToeuls miuwereT warmoqmnis<br />
albaToba procentebSi;<br />
4. CawereT miRebuli genotipebi da TiToeuls miuwereT Sesabamisi<br />
fenotipebi;<br />
5. CawereT miRebuli fenotipebi da TiToeuls miuwereT warmoqmnis<br />
albaToba procentebSi.<br />
pasuxi: 1. AaDd x aaDD<br />
2. AD, Ad, aD, ad da aD.<br />
3. AaDD – 13% , AaDd – 37% , aaDD – 37% , aaDd – 13% .<br />
4. AaDD – muqi vardisferTvalebiani, AaDd – muqi<br />
vardisferTvalebiani, aaDD – TeTri vardisferTvalebiani,<br />
aaDd – TeTri vardisferTvalebiani.<br />
5. muqi vardisferTvalebiani – 50%, TeTri vardisferTvalebiani –<br />
– 50%.<br />
aaDD<br />
AaDd an AaDd<br />
26% 74%<br />
AD ad Ad aD<br />
13% 13% 37% 37%<br />
AaDd<br />
AD - 13% Ad - 37% aD - 37% ad – 13%<br />
aD AaDD – 13% AaDd – 37% aaDD – 37% aaDd – 13%<br />
muqi vardisferTvaleba 50% TeTri vardisferTvaleba 50%<br />
6