19.05.2013 Views

biologia IX klasi III turi

biologia IX klasi III turi

biologia IX klasi III turi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

iologia <strong>IX</strong> <strong>klasi</strong> <strong>III</strong> <strong>turi</strong><br />

1. SeadareT erTmaneTs limfisa da sisxlis mimoqcevis sistemebi:^<br />

1. ra mimarTulebiT moZraobs sisxli da limfa?<br />

2. ra ganapirobebs sisxlis da ra - limfis moZraobas ZarRvebSi?<br />

3. ra gansxvavebaa sisxlisa da limfis kapilarul sistemebs Soris?<br />

4. wvrili nawlavis xaoebis romel kapilarebSi (limfurSi Tu sisxlis)<br />

xdeba glicerinis, cximovani mJavebis, aminomJavebisa da monosaqaridebis<br />

Sewova.<br />

pasuxi: 1. sisxli moZraobs organoebidan gulisaken da piriqiT, gulidan<br />

organoebisaken; limfa mxolod organoebidan gulisaken.<br />

2. sisxlis moZraobas ZarRvebSi ganapirobebs sxvadasxva ubanze wnevaTa<br />

sxvaoba (an gulis parkuWebis SekumSvis Zala), kunTebis SekumSva da<br />

sarqvelebi venebSi; limfis moZraobas - kunTebis SekumSva da sarqvelebi.<br />

3. sisxlis kapilarebi warmoqmnian kapilarul qsels, limfis kapilarebi<br />

ki brmad bolovdebian qsovilur siTxeSi.<br />

4. sisxlis kapilarebSi Seiwoveba aminomJavebi da monosaqaridebi;<br />

limfur kapilarebSi - glicerini da cximovani mJavebi.<br />

2. Cveni organizmis mudmivi tempera<strong>turi</strong>s SenarCuneba damokidebulia<br />

siTbos warmoqmnasa da mis gacemaze.<br />

1. romel organoebSi xdeba SedarebiT didi raodenobiT siTbos<br />

warmoqmna?<br />

2.romeli organoidebis simravlea mosalodneli am organoebis<br />

ujredebSi?<br />

3. axseniT, romeli organoebi da rogor uzrunvelyofen Warbi siTbos<br />

gamoyofas organizmidan.<br />

pasuxi: a) ConCxis kunTebi, RviZli;<br />

b) mitoqondriebi;<br />

g) kani da filtvebi. kani - sisxlZarRvebis gafarToebiT da oflis<br />

gamoyofiT; filtvebi - haeris amosunTqviT.<br />

3. 1. daasaxeleT cxoveluri organizmebis maregulirebeli sistemebi.<br />

2. qvemoT CamoTvlilTagan romeli xorcieldeba TiToeuli<br />

maregulirebeli sistemis monawileobiT ?<br />

1. sunTqvis SeCerebisas xdeba uneblie CasunTqva.<br />

2. hidras sxeuli Sexebis sapasuxod swrafad ikumSeba.<br />

3. adrenalinis gavleniT icvleba gulis muSaobis riTmi.<br />

4. sakvebis danaxvisas ZaRls gamoeyofa kuWis wveni.<br />

5. Tu maZRari ZaRlis sisxls SeviyvanT mSieri ZaRlis venaSi, am<br />

ukanasknels uxvad gamoeyofa kuWis wveni.<br />

pasuxi: a) nervuli da humoruli sistemebi.<br />

b) 1. 3, 5 – humoruli; 2, 4 – nervuli.<br />

1


4. aRwereT filtvis, RviZlisa da Tirkmlis sisxliT momaragebis<br />

Taviseburebebi.<br />

pasuxi: 1. filtvSi _ arteriiT Sedis venuri da veniT gamodis arteriuli<br />

sisxli;<br />

2. RviZlSi _ Sedis rogorc vena (karis vena) ise arteria (RviZlis<br />

arteria), gamodis mxolod vena (RviZlis vena).<br />

3. TirkmelSi _ nefronSi gorglis kapilarul qselSi Sesuli<br />

arteriuli sisxli ar gardaiqmneba venurad da TiToeul kafsulidan<br />

gamosuli arteriola kvlav qmnis kapilarul qsels (anu nefronSi<br />

orjer warmoiqmneba kapilaruli qseli: pirvelad xdeba filtracia,<br />

xolo Semdeg organos kveba.<br />

5. 1. daasaxeleT da aRwereT RviZlis oTxi funqcia.<br />

2. daasaxeleT RviZlisa da elenTis saerTo funqciebi.<br />

pasuxi: 1. barieruli, naRvelis warmoqmna, eriTrocitebis daSla,<br />

sisxlis depo. (glikogenis dagroveba, Tboregulacia).<br />

2. eriTrocitebis daSla, sisxlis depo.<br />

<strong>biologia</strong> X <strong>klasi</strong> <strong>III</strong> <strong>turi</strong><br />

1. CamoTvlilTagan romeli procesi axasiaTebs anaerobul baqteriebs?<br />

1. mitozi 2. sporebiT gamravleba 3. sporebiT gavrceleba<br />

4. fagocitozi 5. dnm-s replikacia 6. glikolizi 7. ujreduli sunTqva.<br />

pasuxi: 3, 5, 6.<br />

2. baqteriebi gazardes sakveb areze, romelic Seicavda azotis,<br />

gogirdisa da fosforis mZime izotopebs. CawereT da axseniT axlad<br />

warmoqmnili baqteriebis romel polimerebSi aRmoCndeba es izotopebi?<br />

pasuxi: 1. 15 N aRmoCndeba cilebsa da dnm-Si(rnm-Si), radgan maTi<br />

monomeruli erTeulebi - aminomJava da nukleotidi Sesabamisad Seicaven<br />

aminojgufs da azotovan fuZes.<br />

2. 32 P aRmoCndeba dnm-Si(rnm-Si), radgan misi monomeruli erTeuli<br />

nukleotidi Seicavs fosformJavas naSTs.<br />

3. 35 S aRmoCndeba cilebSi, radgan erT-erTi aminomJavas (cisteinis)<br />

radikali Seicavs gogirds.<br />

3. hormoni insulini, romelic Sedgeba ori polipeptiduri jaWvisgan,<br />

Seicavs 51 aminomJavur naSTs. isini erTmaneTTan dakavSirebuli arian<br />

ori Ddisulfiduri bmiT.<br />

CawereT da axseniT:<br />

2


1. ramdeni nukleotidi gansazRvravs am cilis struqturas dnm-is<br />

molekulaSi.<br />

2. wylis ramdeni molekula gamoiyofa insulinis erTi molekulis<br />

sinTezis dros?<br />

pasuxi : 1. erT aminomJavas Seesabameba sami nukleotidi - 3 x 51 = 153.<br />

2. ori aminomJavis erTmaneTTan dakavSirebisas gamoiyofa erTi molekula<br />

wyali. amdenad, 51 aminomJavuri naSTiT agebuli orWimiani polipeptiduri<br />

jaWvis sinTezisas gamoiyofa 49 molekula wyali.<br />

4. rogor icvleba sxeulis temperatura, gulis cemis sixSire da<br />

nervuli sistemis aqtiuroba 1. hiper - da 2. hipoTireoidizmis dros?<br />

pasuxi: 1. – izrdeba, izrdeba, Zlierdeba.<br />

2. – mcirdeba, mcirdeba, sustdeba.<br />

5. kuWqveSa jirkvlis normaluri funqcionirebis da sisxlSi insulinis<br />

normaluri koncentraciis miuxedavad adamians SeiZleba ganuviTardes<br />

diabeti (e.w. meore tipis diabeti).<br />

1. ra SeiZleba iyos amis mizezi?<br />

2. ra darRvevebia mosalodneli am daavadebis dros nivTierebaTa cvlis<br />

procesebSi?<br />

pasuxi: 1. cila-receptori ver aRiqvams insulins;<br />

2. a) ar moxdeba glukozis gardaqmna glikogenad;<br />

b) ar moxdeba glukozis SeTviseba ujredebis mier da misi Jangva;<br />

g) Seneldeba cilebisa da cximebis sinTezi.<br />

6. CawereT sisxlis romeli jgufis mixedviT SeiZleba iyos adamiani:<br />

1. homozigo<strong>turi</strong> genebis matarebeli?<br />

2. heterozigo<strong>turi</strong> genebis matarebeli?<br />

3. rogorc homozigo<strong>turi</strong> aseve heterozigo<strong>turi</strong> genebis matarebeli?<br />

sisxlis romeli jgufis arsebobis SemTxvevaSi aqvs adgili:<br />

4. kodominantobas ?<br />

5. genTa srul dominirebas?<br />

6. rogori genebis urTierTqmedebas aqvs adgili kodominantobis dros?<br />

pasuxi : 1. I, II, <strong>III</strong>.<br />

2. II, <strong>III</strong>, IV.<br />

3. II da <strong>III</strong>.<br />

4. IV.<br />

5. II da <strong>III</strong>.<br />

6. dominan<strong>turi</strong> aleluri<br />

3


7. kbilebis gamuqeba SeiZleba gamowveuli iyos autosomuri dominan<strong>turi</strong><br />

(A) AgeniT an aseve dominan<strong>turi</strong> (B) geniT, romelic moTavsebulia X<br />

qromosomaSi.<br />

mSobelTagan erT-erTis muqkbilianoba gamowveulia mxolod X<br />

qromosomaSi moTavsebuli dominan<strong>turi</strong> geniT, xolo meorisa autosomaSi<br />

moTavsebuli dominan<strong>turi</strong> geniT. muqkbila mSoblebs SeeZinaT TeTrkbila<br />

gogona.<br />

gansazRvreT:<br />

1. gogonas genotipi;<br />

2. mamis genotipi;<br />

3. dedis genotipi;<br />

4. mSoblebis gametebi; .<br />

5. am ojaxSi janmrTeli (TeTrkbila) bavSvis dabadebis albaToba.<br />

pasuxi : 1. aaX b X b<br />

2. AaX b Y<br />

3. aaX B X b<br />

4. mSoblebis gametebi; dedis aX B , aX b ;<br />

mamis AX b ,AY , aX b , aY.<br />

5. 1/4.<br />

<strong>biologia</strong> XI _XII <strong>klasi</strong> <strong>III</strong> <strong>turi</strong><br />

1. CawereT romeli Canasaxovani furclidan viTardeba TiToeuli:<br />

1. badura 2. mxedvelobis nervi 3. Tvalis mamoZravebeli kunTebi<br />

4. Tvalis mkvebavi sisxlZarRvebi.<br />

pasuxi:<br />

badura da mxedvelobis nervi viTardeba eqtodermidan.<br />

Tvalis mamoZravebeli kunTebi da Tvalis mkvebavi sisxlZarRvebi<br />

viTardeba mezodermidan.<br />

2. 1. daasaxeleT ori nivTiereba, romelic warmoqmnis ribosomas;<br />

2. romeli procesebis Sedegad warmoiqmneba TiToeuli maTgani?<br />

3. sad warmoiqmneba ribosomis suberTeulebi?<br />

pasuxi: 1. cila, r-rnm;<br />

2. cila warmoiqmneba translaciis (transkripciisa da translaciis),<br />

r-rnm ki transkripciis Sedegad;<br />

3. ribosomis suberTeulebi warmoiqmneba birTvakSi;<br />

3. Roris gripis gamomwvev virusTan brZola sakmaod gaZnelebulia.<br />

msoflioSi iqmneba gripis sawinaaRmdego preparatebi, magram virusi<br />

4


swrafad ganicdis mutacias da medikamentebisadmi mdgrad, axal formebad<br />

gardaiqmneba. ra aris virusis aseTi formebis Camoyalibebis mizezi?<br />

pasuxi: bunebrivi gadarCevis mamoZravebeli forma.<br />

4. CamoTvlilTagan romel ujredebSia SedarebiT didi raodenobiT:<br />

a. granularuli endoplazmuri bade?<br />

b. citoplazmaSi Tavisuflad ganlagebuli ribosomebi?<br />

1. kunTovani ujredi 4. sanerwyve jirkvlis ujredi<br />

2. kuWqveSa jirkvlis ujredi 5. kvercxujredi<br />

3. limfociti<br />

pasuxi: 1. kuWqveSa jirkvalSi, sanerwyve jirkvalsa da limfocitebSi<br />

ganviTarebulia granularuli endoplazmuri bade.<br />

2. kunTovan ujredsa da kvercxujredSi citoplazmaSi Tavisuflad<br />

ganlagebuli ribosomebis SedarebiT didi raodenobaa.<br />

5. 1. daasaxeleT cxovelis sasqeso jirkvlis zonebi.<br />

2. ra procesebi mimdinareobs TiToeul maTganSi?<br />

pasuxi: 1. gamravlebis, zrdis, momwifebis.<br />

2. gamravlebis zonaSi _ mitozi, zrdis zonaSi _ zrda,<br />

momwifebis zonaSi _ meiozi.<br />

6. 1. homozigo<strong>turi</strong> ruxi da yviTeli drozofilebis SejvarebiT<br />

miRebulia Semdegi Sedegebi:<br />

a. ruxi mdedrisa da yviTeli mamris SejvarebiT gaCndnen mxolod ruxi<br />

individebi.<br />

b. ruxi mamrisa da yviTeli mdedris Sejvarebis Sedegad aRmoCnda, rom<br />

yvela mamri yviTelia, xolo yvela mdedri ruxi.<br />

CawereT:<br />

1. mSobliuri formebis genotipebi I Sejvarebisas;<br />

2. STamomavlebis genotipebi I Sejvarebisas;<br />

3. mSobliuri formebis genotipebi II Sejvarebisas;<br />

4. STamomavlebis genotipebi II Sejvarebisas.<br />

pasuxi: 1. ruxi mdedri – X A X A , yviTeli mamri – X a Y<br />

2. ruxi mdedri – X A X a , ruxi mamri -X A Y<br />

3. ruxi mamri – X A Y, yviTeli mdedri – X a X a<br />

4. yviTeli mamri – X a Y, ruxi mdedri – X A X a<br />

7. virTxis muqbewvianobis (A) da wiTeli Tvalebis (d) ganmsazRvreli<br />

genebi moTavsebulia erT qromosomaSi, xolo TeTrbewvianobisa (a) da<br />

vardisferi Tvalebis (D) – mis homologiurSi.<br />

profaza I-is dros sasqeso ujredebis 26%-Si xdeba A da a genebis<br />

Sesabamisi monakveTebis gacvla.<br />

5


diheterozigo<strong>turi</strong> individi Seajvares dihomozigotur TeTrbewvian<br />

vardisferTvalebian individs.<br />

1. CawereT mSobliuri formebis genotipebi;<br />

2. CawereT mSobliuri formebis mier warmoqmnili gametebi;<br />

3. CawereT hibridebis genotipebi da TiToeuls miuwereT warmoqmnis<br />

albaToba procentebSi;<br />

4. CawereT miRebuli genotipebi da TiToeuls miuwereT Sesabamisi<br />

fenotipebi;<br />

5. CawereT miRebuli fenotipebi da TiToeuls miuwereT warmoqmnis<br />

albaToba procentebSi.<br />

pasuxi: 1. AaDd x aaDD<br />

2. AD, Ad, aD, ad da aD.<br />

3. AaDD – 13% , AaDd – 37% , aaDD – 37% , aaDd – 13% .<br />

4. AaDD – muqi vardisferTvalebiani, AaDd – muqi<br />

vardisferTvalebiani, aaDD – TeTri vardisferTvalebiani,<br />

aaDd – TeTri vardisferTvalebiani.<br />

5. muqi vardisferTvalebiani – 50%, TeTri vardisferTvalebiani –<br />

– 50%.<br />

aaDD<br />

AaDd an AaDd<br />

26% 74%<br />

AD ad Ad aD<br />

13% 13% 37% 37%<br />

AaDd<br />

AD - 13% Ad - 37% aD - 37% ad – 13%<br />

aD AaDD – 13% AaDd – 37% aaDD – 37% aaDd – 13%<br />

muqi vardisferTvaleba 50% TeTri vardisferTvaleba 50%<br />

6

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!