17.05.2013 Views

maka anTiZe

maka anTiZe

maka anTiZe

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong><br />

daviT kandelaki<br />

ang li<br />

hilari klintoni VS. barak obama<br />

interviu: ia anTaZe<br />

komentarebi:<br />

`praimtaimi~<br />

giorgi TargamaZis politikuri ritorika<br />

mediasizmrebi<br />

aqcentebi:<br />

nino kirTaZe<br />

zemfira<br />

herbi henkoki<br />

berlinale 2008<br />

avtori: giorgi gvaxaria<br />

spec-proeqti:<br />

8 mwerali qali<br />

erTxel saqarTveloSi<br />

avtori: aka morCilaZe<br />

marti, 2008, #36<br />

fasi 5 lari<br />

literatura<br />

ilia WavWavaZe<br />

laSa buRaZe<br />

irakli beriaSvili<br />

givi alxaziSvili<br />

zviad ratiani<br />

ameli notemi<br />

aka morCilaZe


Tqveni silamazisTvis


Boss Store Tbilisi<br />

37, Rustaveli ave.<br />

0108 Tbilisi<br />

Georgia<br />

Tel: (+ 995 32) 92 10 35<br />

Fax: (+995 32) 92 33 44<br />

E-mail: victoria_fashion@caucasus.net<br />

www.victoria98.com


Ze Zenias Cveneba<br />

niu-iorkSi<br />

ama wlis 2 Tebervals moewyo Ze Zenias Semodgoma-zamTris<br />

2008/09 wlis koleqciis Cveneba niu-iorkSi.<br />

Ze Zenia aris Tanamedrove formis tansacmeli qalaquri<br />

stilis ma<strong>maka</strong>cisaTvis, Txeli formebiTa da daxvewili<br />

mdidruli qsovilebiT. konstruqtivizmis mo-<br />

Zraoba, romelsac saTaveSi edga ruseTSi dabadebuli<br />

fotografi aleqsandre rodCenko, warmoadgens sezonis<br />

STagonebas; igi modas warmoaCens, rogorc TviTgamoxatvis<br />

moZraobas struqturiTa da SinaarsiT.<br />

inovaciuri, fufunebis qsovili da ostatobis Zveli<br />

mdidruli msoflio gamocdileba Sexamebulia ermenejildo<br />

Zenias koleqciebis Tanamedrove imijTan. Ze Zenias<br />

Semodgoma-zamTris 2008/09 wlis koleqcia Seqmnilia<br />

Tanamedrove dizainiT, specialurad saqmiani axali<br />

TaobisaTvis da xazs usvams kontrastul proporciebs,<br />

qsovilebs da ZiriTadi formebis dekonstruqcias.<br />

romantikuli konstruqtivizmi<br />

Tanamedrove saqmian adamianebs garderobi ganasxvavebs<br />

formisa da proporciebis gamococxlebuli kon-<br />

trastulobiT. axali romantikuli eleganturoba<br />

uzrunvelyofilia martivad, konstruqtivizmisa da<br />

poeturi emociis SereviT. pijakebs aqvs praqtikuli,<br />

mokle forma, metalis kauWiani samagrebiT, praqtikuli<br />

jibeebiTa da dekonstruqciuli reglaniT mxrebze.<br />

axali formis Sarvlebi Sexamebulia Sesaferis<br />

perangebsa da halstuxebTan. moxdenili orbortiani<br />

tansacmeli, maRali WrilebiTa da uniformis sayelo-<br />

Ti Seesabameba Zenias eqskluziur `moTelil qiSmirsa”<br />

da `alpakis qiSmirs”.<br />

industriuli dizaini<br />

Ze Zenia erTmaneTs uTavsebs avangardul dizainsa da<br />

kuturie sportul tansacmels. zamTris tansacmlis-<br />

Tvis Tanamedrove moxatuloba Seqmnilia qalaquri industriuli<br />

dizainiTa da fufunebis qsovilebiT, romelic<br />

Sewyvilebulia gansxvavebul struqturasa da<br />

formebTan. trikotaJi warmodgenilia mravali tonis<br />

`Cinuri Salisa da qiSmiris” qsovilebiT an sufTa Salis<br />

nakuwebisagan Sedgenili geometriuli qsoviliT,<br />

rac konstruqtivizmis Janrs asaxierebs.<br />

misamarTi: rusTavelis 50; tel.: +995 32 983068; faqsi: +995 32 920850<br />

el. fosta: Tbilisi.ErmenegildoZegna@caucasus.net


CELIO IS MEN<br />

mizanmimarTulia konkretul stilze da ma<strong>maka</strong>cebs elegantur, Tavisufal da bunebriv<br />

stils sTavazobs, rac maT saSualebas aZlevs gamoxaton pirovnuloba da yvelanair<br />

garemoSi Tavi komfortulad igrZnon.<br />

• 5 biznes faseuloba: inovacia, pasuxismgebloba, momxmareblis konsultacia, momgebianoba, bazris dapyroba •<br />

• brendis 5 daxasiaTeba: ma<strong>maka</strong>curoba, mimzidveloba, Ria xedva, didsulovneba, momsaxureba •<br />

• 20 wliani gamocdileba •<br />

• 15 dizaineri koleqciebis miRma •<br />

• 4 koleqcia yovelwliurad •<br />

• 500 modeli yoveli koleqciisTvis •<br />

• 80% axali produqcia yovel koleqciaSi •<br />

• 28 milioni gayiduli saqoneli yovelwliurad •<br />

• 4 bazari: sportuli tansacmeli/ yoveldRiuri tansacmeli/ biznesi/ aqsesuarebi •<br />

• maRaziis 2 tipis koncefcia Saguez & Partners saagentos dizainiT •<br />

• 2 brendi celio da celio club •<br />

• 40 celio-club- is maRazia •<br />

brendis umTavresi miznebi: warmoebis, socialuri sakiTxebis, garemo pirobebis ganvi-<br />

Tareba. koleqciebis ganaxleba, saCvenebeli gamofenebis mowyoba, klientebis moTxovnebis<br />

umaRles doneze dakmayofileba.


p e k i n i s 5


veleda<br />

naturaluri kosmetika<br />

SeiZineT `GPC~-s saafTiaqo qselSi<br />

saqarTveloSi veledas produqciis importisa da gavrcelebis eqskluziuri licenziis mflobelia Sps `naturafarmi~<br />

Tbilisi, gamsaxurdias gamz. 45; tel/faqsi: 38 21 28; el. fosta: naturapharm@gol.ge<br />

www.weleda.ge


52<br />

48<br />

80<br />

16 cxeli Sokoladi<br />

58<br />

22<br />

24<br />

28<br />

redaqtoris werili<br />

Cveni avtorebi<br />

kult-mimoxilva<br />

34-46 aqcentebi<br />

durakovo - briyvebis sofeli<br />

avtori: nata amaRlobeli<br />

48<br />

52<br />

58<br />

64<br />

68<br />

74<br />

mapatie, Cemo siyvarulo<br />

avtori: ana korZaia-samadaSvili<br />

yuranis qarTuli Targmanis warmateba<br />

avtori: nino beqiSvili<br />

herbi henkokis Tbilisuri premiera da gremi<br />

avtori: nino lomaZe<br />

Sokoladi girCevT<br />

fexiTmosiarules Canawerebi<br />

avtori: ana korZaia-samadaSvili<br />

komentarebi<br />

saukeTeso jonjoli<br />

gadacema `praimtaimi~<br />

avtori: sandro naveriani<br />

marTlmadidebeli<br />

giorgi TargamaZis politikuri ritorika<br />

avtori: nino beqiSvili<br />

mediasizmrebi<br />

avtori: salome jaSi<br />

meri popinsi<br />

avtori: nino leJava<br />

interviu<br />

ia anTaZe<br />

saqarTvelos televizia<br />

esaubra Sorena SaverdaSvili<br />

№ 36<br />

marti


98<br />

110<br />

88<br />

18 cxeli Sokoladi<br />

134<br />

80<br />

88<br />

98<br />

110<br />

118<br />

128<br />

werili berlinidan<br />

seqsi, politika da bavSvebi<br />

avtori: giorgi gvaxaria<br />

istoria<br />

<strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong><br />

reportaJi reportioris cxovrebidan<br />

avtori: Tamar babuaZe<br />

istoria<br />

ang li<br />

rogor gaxda ang li goliaTi<br />

avtori: jon leri, inglisuridan Targmna Tamar babuaZem<br />

esse<br />

arCevani<br />

hilari klintoni da barak obama<br />

avtori: jorj pekeri, inglisuridan Targmna<br />

Tamar suxiSvilma<br />

istoria<br />

daviT kandelaki<br />

amerika erT oTaxSi<br />

avtori: nino ZanZava<br />

istoria<br />

zurab sexniaSvili<br />

pop-arti saburTalos 38-Si<br />

avtori: nino beqiSvili<br />

134 spec-proeqti<br />

8 qali<br />

avtori: daTo gabunia, foto: niko tarielaSvili<br />

148<br />

152<br />

156<br />

164<br />

esse<br />

nakiani weliwadi<br />

avtori: ana korZaia-samadaSvili<br />

uaxlesi istoria<br />

iyo da ara iyo ra<br />

avtori: daTo turaSvili<br />

cremliani saTvale<br />

gadareuli. 2000<br />

avtori: giorgi gvaxaria<br />

erTxel saqarTveloSi<br />

erTxel in jorjia<br />

avtori: aka morCilaZe


20 cxeli Sokoladi<br />

garekanze: <strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong><br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

mTavari redaqtori<br />

Sorena SaverdaSvili<br />

aRmasrulebeli redaqtori<br />

nino lomaZe<br />

art-redaqtori<br />

giorgi nadiraZe<br />

redaqtor-stilisti<br />

nino beqiSvili<br />

koreqtori<br />

nino saiTiZe<br />

nomerze muSaobdnen:<br />

ana korZaia-samadaSvili, Tamar babuaZe, salome kikaleiSvili, Tamar suxiSvili,<br />

salome jaSi, sandro naveriani, nino leJava, daTo gabunia, nino ZanZava, nata<br />

amaRlobeli, giorgi gvaxaria, daTo turaSvili, aka morCilaZe, kaxa Tolordava,<br />

nino lomaZe, maia cecaZe, nino beqiSvili<br />

foto<br />

daviT mesxi, levan xerxeuliZe, qeTo caava, niko tarielaSvili<br />

ilustracia<br />

maia sumbaZe, giorgi mari<br />

dizaini<br />

Tornike lorTqifaniZe, kaxa doliZe<br />

sazogadoebasTan urTierToba<br />

lela SubiTiZe<br />

sareklamo da gayidvebis samsaxuris ufrosi<br />

nestan avaliani<br />

reklamis ganTavseba<br />

Sps `msa Tbilisi~, faliaSvilis q. 108<br />

tel./faqsi: 91 23 26<br />

el-fosta: advertise@shokoladi.ge<br />

distribucia<br />

zviad Sengelia<br />

gamomcemeli<br />

`cxeli Sokoladi~, `kino-cxeli Sokoladi~, `ozoni~, `biznesi-adamianebi, meTodebi,<br />

strategiebi~, `dialogi~, `Tibisi da Tibiselebi~.<br />

Sps `em fabliSingi~, Tbilisi 0105, faliaSvilis q. 108,<br />

tel./faqsi: 91 23 26<br />

el-fosta: mpublishing@caucasus.net<br />

stamba<br />

Sps `sezani~, Tbilisi, wereTlis gamz. 140<br />

tel.: 35 70 02<br />

el-fosta: lika@cezanne-web.com<br />

Jurnali gamodis 2004 wlis 25 dekembridan<br />

© “M Publishing” saavtoro uflebebi daculia.<br />

JurnalSi gamoqveynebuli masalebis nawilobrivi<br />

an mTliani gamoyeneba akrZalulia.<br />

www.shokoladi.com


edaqtoris werili<br />

22 cxeli Sokoladi<br />

axali gasarTobi maqvs _ amerikis prezidentis winasaarCevno kampaniaze dakvirveba, rac gulisxmobs<br />

teledebatebis mosmenas, amerikul Jurnal-gazeTebSi xetials, Cveni JurnalisaTvis obama-klintonmakqeinze<br />

statiebis moniSvnas da, bolos _ SuriT gaskdomas. SuriT gaskdomas imitom, rom zustad 1000<br />

sinaTlis weliwadiT Sors mgonia Cveni polit-realoba imisagan, rac amerikaSi xdeba. arada, ra xdeba<br />

aseTi gansakuTrebuli? kandidatebi orwlian winasaarCevno maraTonSi arian Cabmulni, amomrCevlebTan<br />

Sesaxvedrad Statidan StatSi mogzauroben, monawileobas iReben satelevizio debatebSi, sadac yvela<br />

kiTxvaze, iqneba es piradi cxovreba, jandacvis sistema, ganaTleba, omi eraySi, palestina da birTvuli<br />

SeiaraReba _ kargad gaazrebuli pasuxebi aqvT mzad. 1000 sinaTlis weliwadiT simbolurad aRniSnuli<br />

manZilic, imis brali mgonia, rom Cven, amerikis kritikulad moazrovne moqalaqeebisagan gansxvavebiT,<br />

ar vsvamT im kiTxvebs, romlebze pasuxis gasacemadac politikosebi seriozulad unda irjebodnen. Cven<br />

ar vsvamT saWiro, informirebul kiTxvebs, ar vaiZulebT medias dasvas is kiTxvebi, rac Cven gvaqvs. Cven<br />

mxolod vWoraobT realobaze da nebas vrTavT Jurnalistebs, Cvens gasarTobad sajarod iWoraon.<br />

albaT, amitomac gaxda `cxeli Sokoladis~ am nomris mTavari Tema media da Jurnalistebi.<br />

<strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong> britanuli saiformacio saagentos `roiteris~ kavkasiis biuros korespondentia,<br />

romlisTvisac reportioroba, kiTxvebze pasuxis miReba TviTkmari profesiaa, rTuli profesia, romelic<br />

mudmivad iTxovs nabijs win da Tavgadadebul Sromas.<br />

am nomerSivea interviu ia anTaZesTan, JurnalistTan, romelmac gamoTqva survili, kenWi iyaros<br />

sazogadoebrivi mauwyeblis direqtoris postze. misi mizanic rTulia _ moixveWos ndoba, gaaTavisuflos es<br />

televizia politikuri gavlenebisagan da miiRos pasuxebi rTul kiTxvebze, ara mxolod politikosebisagan,<br />

aramed yvelasgan, vinc qmnis sazogadoebriv cnobierebas.<br />

saWiro kiTxvebs ar svams “analitikuri Toq-Sou `praimtaimi~ da amitom, gTavazobT kritikul komentars<br />

am gadacemaze im mizniT, rom satelevizio `praimtaimi~, marTlac, analitikuri da sasargeblo gaxdes im<br />

uamravi mayureblisaTvis, vinc am gadacemas uyurebs.<br />

unda gamocxaddes Tu ara marTlmadidebloba qveynis oficialur religiad da ras niSnavs<br />

aTeistebisaTvis omis gamocxadeba? yofili Jurnalistis, giorgi TargamaZis fsevdonacionalistur<br />

da fsevdoreligiur politikur ritorikaze saubroben dekanozi kaxaber kurtaniZe da Teologi beqa<br />

mindiaSvili.<br />

am nomris stumari sxva bevri saintereso adamiania, magaliTad, nino kirTaZe, romlis dokumenturma<br />

filmma `durakovo~ sandansis kinofestivalis jildo da ruseTSi didi aJiotaJi gamoiwvia da zemfira,<br />

romlis Cavlil meamboxeobasac mistiris ana korZaia-samadaSvili.<br />

amerikis politikur realobaSi meamboxe barak obamaa. CvenTan?<br />

Sorena SaverdaSvili


Tbilisi . G.Tabidze Sreet 3/5 . (032) 98 52 81 . 995 99 93 12 14


Cveni avtorebi<br />

daTo gabunia<br />

aqa ambavi 8 qalisa da specroeqtisa<br />

qalebi qarTul literaturaSi, es is Temaa, romelzec<br />

bolo ramdenime welia, ganuwyvetliv<br />

vfiqrob. araerTi kamaTisas miyviria xmis CaxleCamde,<br />

rom qalTa Semoqmedebaze nihilisturi<br />

qiliki literaturaSi naklebad gaTviTcnobierebulobas<br />

niSnavs da mets arafers, magram<br />

xom gagigoniaT, karg mTqmels kargi gamgone<br />

undao... hoda, axsna-dasabuTebis SemovliTi<br />

gzebis Ziebisas saJurnale specproeqtis idea<br />

momivida: vesaubroT mkiTxvelebs Tanamedrove<br />

qarTvel mweral qalebze, ras weren isini, rogor<br />

weren, ra wignebi gamouciaT da es yvelaferi<br />

maTi fotoportretebis fonze moxdes.<br />

daviwyeT qali mwerlebis arCeva, vin da ratom<br />

unda moxvedriliyo am proeqtSi. am saqmeSi ana<br />

korZaia-samadaSvilic mogvexmara, ZiriTadad,<br />

Tavs gviqnevda, sworad agirCeviaTo. yvelani<br />

erTad vwuxdiT, rom 8 avtoris SerCevisas<br />

uTuod bevri dagvrCeboda `miRma”, sabolood<br />

ki pasuxismgebloba sakuTar Tavze aviRe da<br />

isic davamate, WeSmaritebis ukanaskneli instancia<br />

namdvilad ara var da modi, es Cemi subieqturi<br />

sia iyos-meTqi. Tavad ana (romelic<br />

usityvod unda yofiliyo proeqtis erT-erTi<br />

monawile), misi didsulovani TanxmobiTa da<br />

Cemi usindisobiT, movaSTe siidan, Sinaur mRvdelzec<br />

uTuod gagonili geqnebaT andaza,<br />

Tanac vanugeSe: raRa dros Seni Tanamedrove<br />

mwerlobaa, ukve klasikosebSi gadabargdi-me-<br />

Tqi.<br />

erTi sityviT, davirazmeT da 8 Tanamedrove<br />

qarTvel mweral qals Jurnalis furclebze<br />

movuyareT Tavi. Tu maT ukve icnobT, Zalian<br />

gagvixardeba, xolo Tu am proeqtis saSualebiT<br />

gaicnobT, sixarulisgan sulac cas veweviT.<br />

mokled, 8 marts `cxeli Sokoladis” martis<br />

nomerSi `8 qaliT” aRvniSnavT.<br />

24 cxeli Sokoladi<br />

daTo turaSvili<br />

davakvirdi da aRmovaCine, rom sxvebis svetebi zomieria (aramxolod moculobiT) da Cemi ki<br />

_ aSkarad maniakaluri. adre megona, es imitom xdeboda, rom svetebis wera miyvars da axla<br />

ki eWvi gamiCnda, rom raRac axal avadmyofobas mivageni, radgan problema mxolod zoma<br />

ar aris. samwuxarod, Sinaarsic problemaa da wina SemTxvevaSi (magaliTad), sul sxva ambavi<br />

mindoda momeyola, magram Tavi mainc ver Sevikave da isev Cvens xelisuflebas mivadeqi.<br />

arada, mindoda sruliad sxva, arapolitikur Temaze damewera da, mgoni, marTlac iseTi<br />

mniSvnelovani ambavi moxda TbilisSi, svetis ki ara, wignis dawerasac rom imsaxurebs.<br />

amitomac bodiSs vixdi da Cvens mkiTxvels dagvianebiT vulocav sasixarulo movlenas _<br />

Tbilisis zooparkSi patara spilo daibada.<br />

mgoni, noembris movlenebis Semdeg, aseTi interesi saerTaSoriso organizaciebs, saqar-<br />

TveloSi momxdari sxva romelime movlenis mimarT arc gamouCeniaT. marTalia, Cvens saprezidento<br />

arCevnebsac mTeli msoflio gamoexmaura, magram spilos dabadeba (arCevnebisagan<br />

gansxvavebiT), qarTvelebis umravlesobas, ubralod arc gaugia. danarCeni samyaros<br />

sainformacio saSualebebma ki bavSvuri mouTmenlobiT aitaces Zvirfasi niusi da mTels<br />

msofliosac sixaruliT mosdes saqarTveloSi axali spilos dabadebis ambavi.<br />

spilos dabadeba, Turme, ukve iseTi iSviaTobaa dedamiwaze, rom mTeli msoflio gamoexmaura<br />

Tbilisis zooparkSi deda spilos mSobiarobas da am faqtiT yvelgan dainteresdnen, saqarTvelos<br />

garda. rogorc Cans, dRevandel qarTvels (sakmaod did nawils) mxolod iseTi<br />

cxovelis bedi ainteresebs, romelic iWmeva an Cven spiloebisTvis marTla ver movicaleT,<br />

radgan swored im dReebSi yvelaze metad awuxebs Cvens xalxs gastriti, iJoga da buasili.<br />

Tbilisic im dReebSi (rogorc yovelTvis axali wlis Semdeg), winaRamiTdabombil xirosimas<br />

hgavda, romlis quCebSic kantikuntad Tu moZraobdnen adamianebi da spliyvisTvis, aba vin<br />

moiclida.<br />

sxvaTa Soris, karga xans ar vicodi, rom spilos Svils (anu yrma spilos), spliyvi hqvia da<br />

pirvelad sakuTari Svilebisgan gavige am sityvis mniSvneloba.<br />

isic Cemi Svilebis damsaxurebaa, rom ukve SarSan vicodi Tbilisis zooparkSi fexmZime<br />

spilos arsebobis Sesaxeb, magram Svilebisagan gansxvavebiT, qarTveli spliyvis dabadebas,<br />

sakmaod mSvidad Sevxvdi. imasac ver vityvi, rom ar gamixarda, magram mainc megona, rom<br />

ufro mniSvnelovani movlenebi xdeboda Cvens qveyanaSi da Cveni tvinebic sul sxva faqtebiTa<br />

da informaciebiT gadavRaleT.<br />

Cven gvgonia, rom adamiani ufro mniSvnelovania CvenTvis da upirvelesad adamianebze unda<br />

vifiqroT da vizrunoT, vidre spiloebze, irmebze Tu niangebze. Tumca aseTi arCevanis<br />

pirobebSi arc adamiani gaxda ukeTesi da arc Cveni qveyana Seicvala ise, Cven rom gvindoda.<br />

amitomac (Tundac eqsperimentis saxiT) iqneb im cxovelebzec vifiqroT, romlebsac ar<br />

vWamT, radgan sinamdvileSi adamianebi yvelaze ukeT swored im qveynebSi cxovroben, sadac<br />

cxovelebze fiqroben da zrunaven.<br />

mokled, gilocavT da imedia, rom roca Cveni spilo erTi wlis gaxdeba, im droisTvis ukve<br />

saxelic eqneba SerCeuli da patara tortiT mainc mivakiTxavT Tbilisis egreT wodebul<br />

zooparks...


Cveni avtorebi<br />

giorgi gvaxaria<br />

axali wlidan germaniaSi sazogadoebriv adgilebSi<br />

moweva aikrZala. am novaciis gemo er-<br />

Txel ukve vigrZeni _ sami wlis win, italiaSi.<br />

megona, italielebi ar damorCildebodnen<br />

evrokavSiris Cinovnikebis gadawyvetilebas _<br />

gawmindon beberi evropis haeri. magram ara _<br />

maSinve damorCildnen.<br />

axla germaniis droc dadga. yvela kafeSi,<br />

restoranSi, Cem sayvarel avstriul sakonditroSi<br />

berlinis safestivalo darbazTan,<br />

saferfleebi aiRes. yavas aq sigarets veRar<br />

miayoleb. swrafad unda dalio da yinvaSi gamoxvide<br />

erTi-ori nafazis dasartymelad.<br />

dagezareba da cotas mowev. Seni sxeulic gaiwmindeba<br />

da beber evropasac moakldeba nikotinis<br />

Sxami. amerika da evropa haers asufTavebs.<br />

Tumca, sigaretis warmoeba ar mcirdeba. `filip<br />

morisi” isev boboqrobs da isev Slis fr-<br />

Tebs _ aqeT, aRmosavleTisken. davrCiT Cven,<br />

`aziatebi” da darCnen firze aRbeWdili mwevelebi<br />

_ hemfri bogarti, ani Jirardo, anuk eme,<br />

marleni. ra CamoTvlis am karg xalxs!<br />

sul male, haergawmendil dasavleTSi mxolod<br />

Zvel filmebSi Tu naxav mwevelebs. Sexedaven<br />

bavSvebi am filmebs da ikiTxaven, dediko, mamiko,<br />

ra udevs am kacs (am qals) pirSi?<br />

Zalian mainteresebs, ras upasuxeben. anda, aq,<br />

CvenTan, Cvens `aziatur samflobeloSi” rom Camoiyvanen<br />

sufTa haerSi Casaxul TavianT naSierebs<br />

(saqarTvelos dRes xom turizmze aqvs sworeba),<br />

ras etyvian, ra qveyanaa es, sadac yvelgan<br />

sigaretis buRi dgas? iqneb, es WuWyiani, Sxamiani<br />

haeria mizezi Cveni `aziaturi samflobelos”<br />

depresiulobisa, siyalbisa, fanatizmisa, totaluri<br />

usiyvarulobisa? im yvelafrisa, rac gansakuTrebiT<br />

giklavs guls, roca haergawmendil<br />

evropaSi xar da iq igeb saqarTvelos ambebs.<br />

`TbilisSi aTeistebisTvis omi gamoucxadebiaT”<br />

_ gviTxra viRacam berlinSi, avstriul<br />

sakonditroSi yavis smisas.<br />

aba, rogor ar unda mogindes am dros moweva?<br />

26 cxeli Sokoladi<br />

ana korZaia-samadaSvili<br />

bolo dros sul erTi romani maxsendeba,<br />

`wyvdiadis marcxena xeli~, avtoris vinaoba,<br />

vaglax, damaviwyda. moqmedeba xdeba planetaze,<br />

romelsac zamTari hqvia. sul civa. zafxuli,<br />

Tu ar vcdebi, ori dRea da iseTi cxeli,<br />

rom isev is yinva jobs.<br />

am planetaze kacebi da qalebi ki ara, adamianebi<br />

cxovroben. gaicnobs erTmaneTs ori<br />

adamiani da Tu erTmaneTi SeuyvardebaT, qali<br />

da kaci mere xdebian. SesaniSnavi planetaa, Tu<br />

ar CavTvliT, rom sul zamTaria.<br />

amboben, rom zamTarze ki ara, dedamiwaze<br />

vcxovrob, Tan mziur saqarTveloSi, magram<br />

mainc rom sul zamTaria! ra ari esa? aki Tebervalio<br />

da xeSi wyalio da Citi-Ciorao _<br />

aba, sad? Cem garSemo kacebsa da qalebSi adamiani<br />

mokvda, isini amindis prognozs Cahkirkiteben<br />

da sixaruliT meubnebian, rom marti<br />

Zalian, Zalian civi iqneba.<br />

me ar meSinia sicivis. saerTod, ar mciva, rogorc<br />

erTma kacma miTxra, raRac uCveulo endemuri<br />

jiSi var _ mgoni, arc is kaci iyo adamiani.<br />

ubralod, zamTari Zalian mombezrda da<br />

am saqmes verafriT vSveli, rac erTiaTad mosabezrebelia.<br />

amitom vifiqre, rom weliwadis<br />

am usasrulo dros yvelaze upriani qaloba,<br />

kacoba da adamianoba ki ara, daTvobaa: davwvebodi<br />

CemTvis Tbilad, briyvul sizmrebs<br />

vnaxavdi, TaTis wovasac ra uSavs, mainc sul<br />

amas ar vakeTeb? Tan suxi damicavda, daTvebis<br />

deda...<br />

suxis gaxsenebaze: sad xaro, momwera, da saunaSi-meTqi,<br />

mivwere. ar ikiTxavT, ra mipasuxa?<br />

daTvi mWle da Sen msuqanio.<br />

arc suxi yofila adamiani. arada, Cemi megobaria.<br />

P.S. esec Cemi megobaria, daTo mesxi. am suraTs<br />

rom vuyureb, mjera _ gazafxuli mainc mova.<br />

Tamar babuaZe<br />

erTi Tvea, aqtiuri Sexvedrebi maqvs gaCaRebuli<br />

<strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong>sTan _ Reuters-is kavkasiis<br />

biuros ufros korespondentTan. am erTi<br />

Tvis ganmavlobaSi oriode sircxvili vWame.<br />

jer iyo da, erTxel, roca intervius Cawera<br />

gadavwyviteT, Cemi diqtofoni gajiqda da ga-<br />

SeSda, verafriT avamuSave. simwris oflma ar<br />

damasxa mxolod imitom, rom <strong>maka</strong> Zalian ubralo<br />

adamiania da amis gamo, vicodi, jvars ar<br />

macvamda, Tumca, Jurnalisti rom interviuze<br />

teqnikurad gaumarTavi aRWurvilobiT midis<br />

_ sircxvili, sircxvili! mokled, is ambavi<br />

imiT damTavrda, rom <strong>maka</strong>s interviu <strong>maka</strong>sve<br />

diqtofonsa da kasetaze Cavwere _ `Cemi<br />

oqroa es, Cemi, arasdros uRalatia!” _ karga<br />

xans esiyvarula <strong>maka</strong> diqtofons, sanam REC-is<br />

Rilaks davaWerdiT TiTs. mere iyo da, meored<br />

CaviWeri profesionalizmSi da, principSi<br />

_ saqarTvelos moqalaqeobaSic _ mitingebis<br />

meti ra minaxavs, magram roca erT-erT bolo<br />

mitingze <strong>maka</strong>s gavyevi, xalxis masam Zalian<br />

SemaSina. ise SemaSina, rom Sua mitingze mivatove<br />

<strong>maka</strong> da samSvidobos rom gamovedi, mxolod<br />

maSin amovisunTqe... minda, dagarwmunoT,<br />

rom <strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong>s aseTi sircxvilebi arasdros<br />

daemarTeboda, arc karieris dasawyisSi da,<br />

miT umetes, arc axla, imitom, rom namdvili<br />

reportioria _ zustad iseTi, rogorsac es<br />

cneba gulisxmobs da ara iseTi, rogorebsac<br />

Cvens media realobaSi xSirad Sevxvedrivar.<br />

metic, CvenTan xom reportioris profesias<br />

almacerad uyureben da Jurnalistobis ufro<br />

maRal niSad ekrans Tvlian, sadac sul Canxar<br />

da cnobili saxe xdebi. amitom, minda, <strong>maka</strong> an-<br />

TiZis gamocdileba, gansakuTrebiT, damwyebma<br />

reportiorebma gaiziaron da mixvdnen, ra momxibvlelia<br />

Tavs grZnobde profesionalad.


kult-mimoxilva<br />

28 cxeli Sokoladi<br />

Sexvedra givi SahnazarTan<br />

10 Tebervals, literaturul art-kafe `qaravanSi” kidev erTi Tbili da<br />

saintereso literaturuli saRamo gaimarTa. amjerad, `qaravanma,” cnobil<br />

qarTvel mTargmnels _ givi Sahnazars umaspinZla.<br />

vinc givi Sahnazaris mTargmnelobiT saqmianobas Tvals adevnebs, albaT, isic<br />

kargad moexseneba, rom mTargmneli, poezias dedniseul formas, TiTqmis, ar<br />

ukargavs da avtoris Canafiqric zustad gadmoaqvs qarTul enaze... ,,qaravanSi”<br />

Sekrebil auditorias givi Sahnazarma somxuri da rusuli poeziis gamorCeuli<br />

nimuSebis Targmanebic gaacno da urTulesi xelobis _ poeziis Targmanis<br />

saidumloebebzec esaubra.<br />

mkiTxvelTan Sesaxvedrad avtori sagangebod ar momzadebula da<br />

amitomac, Sexvedra mTlianad improvizirebuli gaxldaT. vusmen mis leqsebs,<br />

pasuxebs darbazidan wamosul SekiTxvebze da vfiqrob, rom Tavadac iseTive<br />

gawonasworebulia, rogorc misi Semoqmedeba. im dRes sxvebmac aRmoaCines, rom<br />

saRamos mTavari stumari, mTargmnelis garda, mxatvruli kiTxvis ostatic<br />

yofila. msurvelebs kafeSive SeeZloT givi Sahnazaris somxuridan naTargmni<br />

axali wignis, parvir sevakis ,,iqmenin naTelis” SeZena.<br />

im dResve gacxadda art-kafe ,,qaravanis” kidev erTi sasiamovno monapovaris<br />

Sesaxeb. amieridan, farmacevtuli kompania ,,aversi” ,,qaravanSi” mowveul<br />

avtorebs 200 larian honorars gadascems.<br />

gamofena-aqcia yvelasaTvis<br />

mxatvarTa wyvilis _ mamuka cecxlaZisa da lia SveliZis mier<br />

daarsebuli ,,samxatvro studia yvelasaTvis” marTlac rom,<br />

yvelasaTvisaa. studiaSi nebismieri msurveli, profesionalic<br />

da araprofesionalic, gamocdil mxatvrebTan individualuri<br />

swavlebis yoveldRiur kurss gadis. Tu gsurT, didi xnis ocneba<br />

aisruloT da Zalebi mxatvrobaSi mosinjoT, SegiZliaT, samxatvro<br />

studias ewvioT, dadgeT molbertTan, xatoT rac gnebavT da<br />

xatvis unar-Cvevebsac daeufloT. aq yvela saWiro inventari mzad<br />

dagxvdebaT: palitrebic, funjebica da kaparolis saRebavebic.<br />

TveSi erTxel ki, studia sakuTar originalur sivrceSi xan studiis<br />

wevrebis, xan ki gamocdili mxatvrebis gamofenebs maspinZlobs.<br />

7 TebervlisTvis mamuka cecxlaZem studiis stumrebs, kolegisa<br />

da megobris _ karlo kaWaravas gamofena-aqcia warudgina.<br />

adre gardacvlili, dasavlur kulturasa da eqsperimentebze<br />

orientirebuli mxatvrisa da poetis namuSevrebis gamofena,<br />

saRamos maspinZelma avtoris dabadebis dRes miuZRvna, misi naxatebi<br />

sakuTari xeliT Camokida, meti emociisTvis ki karlo kaWaravas<br />

leqsebi zemodan gadmoyara. gamofenaze misulebs post-sabWoTa<br />

sivrceSi moRvawe mxatvris (im drois erT-erTi mTavari orientiris)<br />

TiTqmis yvela periodis namuSevrebi daxvdaT, misi poeturi<br />

striqonebic gadaikiTxes da, albaT, afiSaze ganTavsebulma avtoris<br />

frazamac CaafiqraT: ,,Cemi Rameebi Tqvens dReebze ukeTesia”.<br />

avtori: maia cecaZe foto: qeTo caava


kult-mimoxilva<br />

30 cxeli Sokoladi<br />

afrikul-amerikuli portretebis seria<br />

mixeil gogriWiani mesame personaluri gamofenisTvis sagangebod<br />

ar momzadebula. amerikaSi, luizianas StatSi cxovrebisas Seqmnili<br />

afro-amerikuli portretebi TbilisSi Camoitana da jer megobrebs<br />

uCvena, Semdeg ki, maTi gamofenis ideac gaCnda. sivrcec Sesabamisi<br />

SearCia _ “New Art-Kafe”-s interieri, iq ganTavsebuli portretebidan<br />

ki damTvalierebels Tormeti afro-amerikeli umzerda. marTalia,<br />

namuSevrebi erT konkretul seriaSi erTiandeba, magram misi gmirebi<br />

realuri personaJebi ar arian. mxatvari intensiurad muSaobs da am<br />

naxatebsac, gantvirTvisTvis qmnida. mogexsenebaT, rom luizianas<br />

Stati, ZiriTadad, SavkanianebiTaa dasaxlebuli.<br />

marTalia, miSa gogriWiani samSobloSi sakuTari Semoqmedebis<br />

wardgenas intensiurad ver axerxebs, magram, amjerad, misi afroamerikelebi<br />

yovelgvari ukmarisobis gancdis gareSe miiRo qarTvelma<br />

damTvalierebelma. art-kafes interiers ki momcro zomis ferweruli<br />

portretebic miesadaga da sazeimo ganwyobac.<br />

Tamaz xuciSvilis morigi vernisaJi<br />

qali yvaviliT, qali sarkis win, qali balzakis asakSi,<br />

SiSveli qali xaliCaze... qals, mxatvar Tamaz xuciSvilis<br />

SemoqmedebaSi yovelTvis mniSvnelovani adgili ekava.<br />

aqtualoba am Temas arc mis morig gamofenaze daukargavs.<br />

5 Tebervals, galerea ,,vernisaJis” sagamofeno sivrceSi,<br />

yvelaze metad ferwera (niu da portretuli eskizebi)<br />

Warbobda. miuxedavad imisa, rom Tamaz xuciSvils,<br />

ZiriTadad, Teatris mxatvrad icnoben, man, amjerad,<br />

speqtaklis personaJebs yvelaze mcire nawili dauTmo.<br />

samagierod, bevrisTvis aRmoCena iyo fermweris<br />

grafikuli Canaxatebi, cnobili zRapris gmirebis<br />

ilustraciebi ki _ nostalgiis momgvreli. amas garda,<br />

gamofenaze damTvalierebeli Tamaz xuciSvilis wignkatalogsac<br />

gaecno.<br />

avtori: maia cecaZe foto: qeTo caava


kult-mimoxilva<br />

taim-auti<br />

32 cxeli Sokoladi<br />

Tma cocxalia da Zvirfasi. iswavleT misi pativiscema<br />

30 ianvars, sastumro `ambasadorSi~ farmacevtuli kompania `ji pi si~-s da<br />

Sps. `prestiJis~ erToblivi organizebiT franguli brendis _ PHYTO-s<br />

prezentacia gaimarTa.<br />

`fitos~ saerTaSoriso trening-menejerma _ dominik veZim Jurnalistebsa da<br />

dermatologebs `fitos~ koncefcia gaacno.<br />

`fito~ Tmis movlis mcenareuli saSualebebis pirveli xazia. ukve 35 welze<br />

metia, brendi aris novatoruli da, amasTanave, myarad dgas Tavis sawyis<br />

koncefciaze: `fitos~ formulebi zrunaven Tmasa da Tavis kanze maRali<br />

mcenareuli koncentraciiTa da konservantebis gamoyenebis gareSe.<br />

fitosolbas kvleviTi laboratoriis fuZemdebelma _ patrik alem pirvelma<br />

moaxerxa Tmis movlasa da mkurnalobasTan mcenareebis integracia, Seqmna<br />

specialuri programebi Tmisa da Tavis kanis bunebidan gamomdinare.<br />

`fitos~ produqcia mowodebulia aluminis WurWelSi, rac am brendis erT<br />

-EerTi upiratesobaa. aseTi SefuTva ara mxolod esTeturad ufro sasiamovno,<br />

msubuqi, praqtikuli da advilad transportirebadia, aramed ekologiurad<br />

sufTaa. SigTavsi maqsimalurad daculia sinaTlisgan, rac xels uwyobs<br />

konservantebis gamoyenebis minimalizacias.<br />

`fito~ momxmarebels sTavazobs yvelanairi tipis Tmisa da Tavis kanis movlis<br />

saSualebebs: Sampunebs, balzamebs, niRbebs, samkurnalo Sratebs, Sesasxurebel<br />

lakebs.<br />

`fitos~ produqciis SeZena mxolod `ji pi si~-s saafTiaqo qselSia SesaZlebeli,<br />

sadac kvalificiuri konsultantebi sadiagnostiko aparatis meSveobiT<br />

Sesabamis produqts SeurCeven momxmarebels.<br />

`ar arsebobs cudi Tma, arsebobs mxolod cudad movlili Tma~<br />

,,Tavisuflebis~ dRiurebis meore gamocema<br />

sakuTar TavTan marto darCenis da ganvlili 7 dRis mimoxilvis SesaZlebloba, radio<br />

,,Tavisuflebis” proeqtis wyalobiT, sazogadoebisTvis kargad nacnob bevr adamians<br />

mieca. amas winaT, ,,Tavisuflebis~ dRiurebis meore wignma ixila dRis sinaTle.<br />

winamorbedi gamocemis msgavsad, wignSi 52 dRiuri Sevida. swored imdeni, ramdeni<br />

kviracaa weliwadSi. ,,Tavisuflebis~ dRiurebis avtorTagan, zogi qveynis, zogic<br />

sakuTar cxovrebaSi momxdar ambebs yveba. zogi gulwrfelia, zogi ki, cdilobs, iyos<br />

gulwrfeli... erTi sityviT, dRiurebis mTeli eSxic is gaxlavT, rom TiToeuli adamiani<br />

dakisrebuli misiis Sesasruleblad gansxvavebul gzebs irCevs.<br />

proeqtis avtorma, daviT kakabaZem, ,,Tavisuflebis~ dRiurebi marina vaSaymaZesTan da<br />

Tamar CiqovanTan erTad Seadgina. wigns (52-ve dRiuris mcire fragmentebis CanaweriT)<br />

Tan kompaqtdiskic erTvis. dRiurebis garkveul nawils ,,cxeli Sokoladis” aqtiuri<br />

mkiTxvelebic icnoben. mogexsenebaT, rom Cveni Jurnali periodulad aqveynebs<br />

`Tavisuflebis dRiurebs”.<br />

,,Tavisuflebis dRiurebis” 2007 wlis gamocemis prezentacia literaturul kafe<br />

,,qaravanSi” Sedga. uamrav mowveul stumars Soris ki, albaT, momavali dRiurebis<br />

avtorebic erivnen.<br />

patrik ale<br />

fitos damfuZnebeli<br />

avtori: maia cecaZe<br />

foto: levan xerxeuliZe


aqcenti<br />

`esaa filmi, romelic putinis Tanamedrove ruseTis gamaognebel mikrokosmoss giCvenebT.”<br />

recenziidan nino kirTaZis dokumentur filmze `durakovo _ briyvebis sofeli”<br />

`yvelaferi amerikelebs mivyideT. erTaderTi, rac darCa, rusuli marTlmadidebeli eklesiaa.”<br />

citata filmidan<br />

`durakovo _ briyvebis sofeli”<br />

eqvsi Tvis win, yuri movkari, nino kirTaZe ruseTSi axal<br />

dokumentur films, 42 televiziis erToblivi dakveTiT iRebso.<br />

reJisori Temas, saTaurisagan gansxvavebiT, asaidumloebda<br />

_ filmis Janri sagamoZiebo publicistikaa. amitom, safr-<br />

Txe, marTlac didi iyo. `megobrebi meubnebian _ aranormaluri<br />

xar, ruseTSi, cxovrebaSi, Tavs veRar Seyofo, rogorc ki filmi<br />

gamova, sacxovrebeli adgili, telefoni, garegnoba, saxeli<br />

da gvari unda Seicvaloo.”_ ase uTxra ninom parizSi, Cem megobars,<br />

eka qadagiSvils. maSin, `durakovo _ briyvebis sofeli<br />

“, jer kidev montaJdeboda. `durakovo” _ ase hqvia moskovidan<br />

100 kilometriT daSorebul rusul sofels, sadac nino kir-<br />

TaZis dokumenturi filmis gmirebi cxovroben.<br />

dekemberSi, me da nino Tbilisis kinofestivalze SemTxveviT<br />

SevxvdiT da, zedmeti kiTxvebiT arc maSin Semiwuxebia. erTader-<br />

Ti, rac vkiTxe, `durakovos” rodis Camoitan TbilisSi da rodis<br />

SeiZleba vnaxo-meTqi. saaxalwlod aq viqnebi (axal wels, Sardenze,<br />

axali filmis gadaReba hqonda dagegmili) da viwro wreSi Cvenebas<br />

maSin movawyob, Senc ar dagiviwyebo. ianvris bolos filmis<br />

premiera sandansis kinofetivalze iyo dagegmili, amitom, far-<br />

To auditorias da oficialur premieras erideboda.<br />

dividi asli, parizidan CamofrenisTanave, saRamos 7 saaTze<br />

gamovarTvi da TiTqmis, mTeli Rame gavaTene. imis miuxedavad,<br />

rom `durakovos” qronometraJi mxolod saaTnaxevaria.<br />

34 cxeli Sokoladi<br />

durakovo<br />

briyvebis sofeli<br />

avtori: nata amaRlobeli<br />

foto: nino kirTaZis piradi arqivi<br />

SokSi iman ki ar Camagdo, rac vnaxe, ufro iman, samwuTiani<br />

reportaJiT es yvelaferi rogor unda meCvenebina telemayureblisTvis.<br />

“durakovo _ briyvebis sofeli” _ filmi uCvenes<br />

arteze da kidev 42 arxze mTels msoflioSi. da rac aseve,<br />

Zalian mniSvnelovania – sandansis kinofestivalze filmi<br />

priziT aRiniSna _ nino kirTaZe saukeTeso ucxoel dokumentalistad<br />

aRiares.<br />

42 arxze erTdroulad naCvenebi da prestiJuli kinofestivalis<br />

priziori filmi yuradRebis miRma arc ruseTSi darCenila<br />

da arc mis sazRvrebs gareT. `patriotizmis cxovelad qceuli<br />

saxe” _ filmze pirveli rusulenovani recenzia am saTauriT<br />

gamoCnda emigrantul presaSi, gazeT `evropa-eqspresSi” avtori,<br />

valeri butovi aRSfoTebas ar malavda. `filmi saSiSia, rogorc<br />

simarTle. is, rac am dReebSi, frangul telearx arteze<br />

aCvenes, darwmunebuli var, bevri CvenganisTvis, rusisTvis _<br />

`naRmi” iyo. ara! es unda genaxaT! gatretili mTvrali muJikebi<br />

kameris win erTmaneTs exutebodnen, obieqtivs gulwrfelad<br />

uRimodnen da Rrialebdnen `Cven Tqvens natos dedas..…… Cven<br />

vaCvenebT natos, Cven _ magaT! Cven _ Tqven! Cven _ ruseTis mebr-<br />

Zoli Sevardenebi varT! dideba Cven, daumarcxebel arwivebs!”<br />

yofili sadesanto danayofebis wevrebi svamdnen, aryis Wiqebs<br />

uWaxunebdednen, tirodnen da erTmaneTs exveodnen. `RmerTis,<br />

mefisa da mamulisaTvis” _ aseTi saTauri aqvs dokumentur


aqcenti<br />

films Tanamedrove rusul patriotizmze (sxvadasxva telearxebze<br />

filmi sxvadasxva saTaurebiT gadioda). magram, Tu es<br />

patriotizmia, maSin raRaa Sovinizmi, nacionalizmi, da, bolo<br />

da bolos, faSizmi? me, rus emigrants, wasuls samSoblodan,<br />

romelTanac sulieri kavSiri ar gamiwyvetia, mrcxvenoda am<br />

didrusuli SabaSis yureba, romelsac ruseTis dRevandeli<br />

xelisufleba yvela Zalis gamoyenebiT aRvivebs. `rusisTvis<br />

mTavaria _ srola icodes!” _ ambobs filmSi durakovos axalgazrda<br />

binadari. samSoblos siyvaruli ruseTSi mowamluli<br />

wveniT sazrdoobs _ siZulviliT yvela `araCvenianis”, ucxos,<br />

ararusis mimarT~…<br />

bunebrivia, mravalmilionian rusul sainformacio sivrce-<br />

Si, es azri umciresobaSi aRmoCnda. rusul internetSi am filmze<br />

bevrs weren, ZiriTadi tendenciebis saCveneblad, sul ramdenime<br />

citatac ki sakmarisia: `filmi germanuli publikisTvis<br />

kargad gamomcxvar morig paskvils hgavs ruseTze. gadaRebulia<br />

qarTeli reJisoris, nino kirTaZis mier. `es domunturi<br />

filmi imis Sesaxebaa, ra amoZravebs dRes rusul patriotizms.<br />

suraTi aCvenebs, ra xdeba maSin, rodesac demokratizaciis<br />

procesi koreqtirebas istoriuli da kulturuli tradiciebis<br />

zegavlenis gamo ganicdis.” `ai, ase eSiniaT maT ruseTis<br />

dabrunebisa Tavis sulier da kulturul wyaroebTan, im SemTxvevaSic<br />

ki, Tu es `putinis kultiTaa” gamowveuli.”<br />

Jurnalma `le mondma” durakovos Sesaxeb, domenik dambersis<br />

statia gamoaqveyna _ artem saocari proeqti wamoiwyo. frankogermanulma<br />

arxma 10 qveyanaSi adamianebis garkveul wreebSi<br />

gamokiTxva Caatara Temaze, ras fiqroben demokratiaze. Sedegi<br />

8-dan 16 oqtombris CaTvliT artes arxma da kidev 42 telearxma,<br />

bibisis CaTvliT, mTel msoflioSi uCvena. 9 oqtombers<br />

ruseTis demokratiaze midga jeri. qarTvelma reJisorma nino<br />

kirTaZem miagno personaJs, romelmac Tavisi arcTu ise demokratiuli<br />

gziT, ruseTis aRorZineba, erT konkretul rusul<br />

sofelSi gadawyvita.”<br />

runetSi arc es statia darCaT SeumCneveli da maleve upasuxes:<br />

`am statiam Tavisi tendenciurobiTa da Ria antirusuli<br />

ganwyobiT gamaoca. im SemTxvevaSic ki, Tu mkiTxveli eWvis Tva-<br />

36 cxeli Sokoladi<br />

liT Sexedavs imas, rac iq weria _ es erTaderTia, rac ruseTze<br />

dasavluri mediidan esmis da erTaderTia, rasac uCveneben.<br />

amitomac, swored es uqmniT warmodgenas Cvens qveyanaze.”<br />

filmis mTavar gmirs, mixeil morozovs, romelmac fuli xatebis<br />

biznesiT iSova, ori saficari aqvs _ jari da marTlmadidebeli<br />

eklesia. swored man gaxsna kalugis olqSi TavSesafari<br />

`durakovo”. es Taviseburi komunaa, kari iq yvela msurvelis-<br />

Tvis Riaa, nebayoflobiTi monebi sakuTar cxovrebaze, yovelgvari<br />

Zaldatanebis gareSe amboben uars da mTel energias durakovoSi<br />

muSaobasa da sulier ganwmendaze zrunvaSi xarjaven.<br />

TiTqos yvelaferi wesrigSia _ visac sxva gza ara aqvs, TavSesafars<br />

durakovos koSkSi miagno, iq moxvedris erTaderTi pirobaa<br />

_ uari Tqva garesamyarosTan yovelgvar kontaqtze. samuSaosac<br />

gaZleven, pursac da gavleniani mfarvelebis wyalobiT,<br />

rusul politikur, samxedro Tu biznes karieraSi brwyinvale<br />

perspeqtivebic gexsneba.<br />

ubedureba isaa, rom patara `monastris” patrons demokratiasa<br />

da Tavisuflebaze Taviseburi warmodgena aqvs.<br />

`rogor fiqrobT, mixeil fiodovis Zev, sWirdeba Tu ara<br />

ruseTs dasavluri demokratia? – ekiTxeba filmis erT-er-<br />

Ti personaJi `durakovos” liders ma<strong>maka</strong>cebis sayovelTao<br />

yovelkvireul Sekrebaze. `RmerTi zecaSia, mefe miwazea. Tu<br />

RmerTis arsebobis pirobebSi demokratiis arseboba gamoricxulia,<br />

wesrigi ierarqiulia. yvela adamians Tavisi misia da<br />

adgili aqvs. Cven gvesmis, rom RmerTi zemoT mefobs da putini<br />

_ miwaze. gamoCnda, rom demokratia im formiT, rogorc<br />

gvqonda, arafers ar gvaZlevs. man mxolod ngreva da qaosi mogvitana.”<br />

Cans, rom auditoria am sityvebs pirvelad ar ismens.<br />

oTaxSi, sadac durakovos ma<strong>maka</strong>cebis saerTo Tavyriloba yovel<br />

kviras, tradiciulad imarTeba xolme, kedlebze, marTlmadideblur<br />

xatebsa da nikoloz meores portrets SeamCnevT.<br />

es yvelaferi Zalian mSvidobianad, ulamazesi rusuli Zveli<br />

soflis Tvalwarmtaci peizaJebis da tipuri axali rusebis<br />

arqiteqturiT aSenebuli cixesimagris kedlebSi, kameris win,<br />

realurad xdeba.


www.peugeot.ge<br />

axali<br />

Seqmnilia siamovnebisTvis<br />

iberia biznes jgufi “peJo”-s oficialuri dileri saqarTveloSi<br />

Sourumi: abaSiZis 41, tel.: (995 32) 25 10 23<br />

servis-centri: WavWavaZis 49 a, tel.: (995 32) 25 10 33


aqcenti<br />

mapatie, Cemo siyvarulo<br />

avtori: ana korZaia-samadaSvili<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

ama wlis 13 Tebervali. yuriT moTreuli, fulis gakeTebis<br />

niWiT dajildoebuli adamianebis gulis gasaxareli valentinobis<br />

dResaswaulis winadRes Tbiliss zemfira ewvia. pasuxad<br />

Jurnalistis kiTxvaze, Tu ratom Camovida is saqarTveloSi<br />

ukve meored maincdamainc brwyinvale valintinobas, zemfiram<br />

brZana, rom es dRe yoveli Seyvarebuli adamianisTvis mniSvnelovania,<br />

Sesabamisad, misTvisac Zalian mniSvnelovania, da ai,<br />

amitom.<br />

wlevandeli valentinoba Cemi biografiis erT-erTi yvelaze<br />

cudi dRe iyo. me didi siyvaruli davkarge. swored amis winapirobis<br />

Sesaxeb giambobT: mogiyvebiT ambavs imisa, Tu rogor<br />

velodi zemfiras da am saqmidan ra gamovida.<br />

gmadlobT<br />

gasul wels sagamomcemlo saxlma `komersantma~ da kompania<br />

`evrosetma~ warmoadgines zemfiras mexuTe albomi `Спасибо~,<br />

romelSic Sesulia 2006 wlis Semodgomidan 2007 wlis Semodgomamde<br />

Seqmnili `zemfiras Tormeti absoluturad axali<br />

38 cxeli Sokoladi<br />

sevda pirdapir TavSi mimiznebda...<br />

SemTxveviT gaxsenebuli simReridan<br />

simRera~ (citata presrelizidan; am `absoluturobam~ bolo<br />

momiRo).<br />

axali albomis gamosvlamde ukve JRerda radiosingli<br />

`Мальчик~ _ SesaniSnavi, da trialebda videoklipi `Мы<br />

разбиваемся~, romelic renata litvinovam gadaiRo da ver<br />

avitane _ o, ra lamazia! savsebiT litvinovuri.<br />

Tavad zemfiram axali albomis Sesaxeb Tqva: `es albomi Cemi<br />

dRevandeli arsis anareklia. me ocdaaTisa moviyare, garkveuli<br />

Sinagani qariSxlebis Sedegad bevr rames mivxvdi. diax, Zalian<br />

pozitiuri albomia! Tu `vendeta~ mousvenari iyo, raRacas<br />

veZebdi, _ aq vipove. gaugebrobis xana _ gagebis xana.~<br />

Zalian guldasawyvetia _ maS, zemfirasac gaugia, rom cxovreba<br />

cudia da bolos kvdebi. qali, romelic amsxvrevda turniketebs,<br />

romelsac sayvareli adamianisTvis varskvlavebis afeTqeba da mezoblebis<br />

daxocva SeeZlo, Cemi sayvareli gogo, romelsac uzarmazari<br />

stadionebi hyavda monusxuli da romelTan saubris drosac<br />

tolstaia da smirnovac ki keTilSobili gimnazistebiviT<br />

iqceodnen, `gogo _ skandali, gogo _ haeri~, ai, es gogo daZabul,


Tbilisi . 995 99 44 70 80 . www.bally.com<br />

Tbilisi . G.Tabidze Street 3/5 . (032) 98 52 81


aqcenti<br />

isteriul arsebad qceula, patara, galeul Citad, romelsac, maqsimum,<br />

venebis gadaWra Tu SeuZlia, isic cudad, uSedegod.<br />

`vin miTxra, ar gamovao? Tu minda _ iqneba!~ nuTu es gindoda,<br />

Cemo siyvarulo?<br />

Tbilisi, 13-14 Tebervali, 2008 weli<br />

Cemi megobris mobilur telefons SesaniSnavi gamosaxuleba<br />

amSvenebs, warweriT Fuck Love. miwaze amuri gdia, isriT gangmiruli,<br />

takos patara gulis gamosaxuleba umSvenebs.<br />

mkvdaria.<br />

axia Senze!<br />

xom meubnebodnen brZeni maswavleblebi, rom adamians survilebi<br />

Rupavs, rom is, rac ginda da ar gamogdis, wagaxdens,<br />

rom arasodes unda ifiqro, rom yvelaferi ise iqneba, rogorc<br />

ginda, Torem imasac dakargav, rac gaqvs.<br />

yvelaferi Cemi bralia. me aviCeme, rom zemfirasTan Sexvedra<br />

minda, rom minda interviu, rom koncerti minda _ rad mindoda?<br />

es me movikali Tavi da SevWame redaqtori, es me Sevawuxe<br />

Cemi TBC banki, xom Tqven CamogyavT da miSveleT-meTqi, es me<br />

SevuCndi `ivenT promouSens~ da me CamovuTvale eka qarciva-<br />

Zes, Tu ra kiTxvebis dasmas vapirebdi stumrisTvis _ sul ar<br />

madardebs, Cemo kargo, lamazo zemfira, rogor cxovrob, vis-<br />

Tan da ratom, me mainteresebs...<br />

neta, raSi mainteresebda?<br />

40 cxeli Sokoladi<br />

ase Tu ise, gadawyda, rom mividodi preskonferenciaze, mere<br />

meqneboda interviu, mere amayi gamovcxaddebodi redaqciaSi<br />

da saRamos _ koncertze. vinmes mainc eTqva, Cqar-Cqara gaimeore,<br />

yelze ar dagadgeso...<br />

preskonferencia gaimarTa sastumro `Seraton metexi palasSi~,<br />

romelic zemfiras maspinZlobda, Canafiqris Tanaxmad<br />

pirvel, sinamdvileSi ki _ or saaTze. molodini, mogexsenebaT,<br />

drois gayvanis yvelaze uniWo xerxia. `ara uSavs~, vumtkicebdi<br />

sakuTar Tavs da kolegas, patara vikeas, romelic sagangebod<br />

morTuli da sagmiro saqmeebisTvis momzadebuli cmukavda savarZelSi,<br />

`samagierod...~<br />

samagierod ra?<br />

preskonferencia saukeTesod asaxavda qarTul mediaSi arsebul<br />

mdgomareobas:<br />

`ra urTierToba gaqvT renata litvinovasTan?~<br />

`ras grZnobT, roca werT?~<br />

`ras ityviT Tqvens axal (naxevari wlis winaT gamosul _<br />

a.k.s.) albomze?~<br />

`mogwonT saqarTvelo?~<br />

`gzaze nisli rom iyo, xom STagonebiT agavsoT, ara?~<br />

No comment.<br />

momavali intervius molodinSi Cems gulSi qariSxali<br />

mZvinvarebda, da _ Rirsi var! preskonferencia rom damTavrda,<br />

miTxres, wadi saxlSi, genacvale, mere modio, saRamos rvazeo,<br />

Night Offi ce-Sio, iq ilaparakebTo.<br />

kai.<br />

codvas ver vityvi _ rvaze klubSi SegviSves. jer kidev repeticiaze.<br />

scenaze vuyurebdi gogos, romelic mravali weli<br />

Cemi cxovrebis Tanamgzavri iyo, da Tumca gulma da nekaTiTma<br />

miTxres, veraa kargi dRe da arc koncerti gaamarTlebs<br />

da verc intervius eRirsebio, mainc mixaroda, ra _ ar vici.<br />

organizatorebma nugeSi mces, koncerti rom damTavrdeba,<br />

SegiSvebTo _ kargi, ra!<br />

daiwyo simReriT `В метро~, da kargi iyo. es kargi iyo. sxva<br />

_ ra giTxraT... vfiqrobdi cota kokainze, cota _ cxovrebis<br />

amaoebaze, gamaxsenda, rom gasuli wlis 15 oqtombers Cemi<br />

kargi gogo saavadmyofoSi moxvda da sakoncerto turi ori<br />

kviriT Sewyvites.<br />

netav samaxsovrod dagetovebina Seni sigareti!<br />

netav erTad avfeTqebuliyaviT metroSi!<br />

koncertis Sesaxeb zemfiras trfialTa internet-gverdze wavikiTxe.<br />

erT-erTi Tayvanismcemeli, romelsac, Cans, Tavisi kerpis<br />

kvalSi devnisas realobis aRqma sulmTlad daukargavs, wers:<br />

`TbilisSi zemfiras aSkarad elodnen...~<br />

es marTalia.<br />

`...am faqtze metyvelebs Night offi ce-Si mTlianad gayiduli<br />

bileTebi, saswaulis imedad salarosTan dilidan Sekrebili<br />

ubileToebis rigi da darbazSi gamefebuli marTla maaagari<br />

atmosfero. darbazi misi (zemfiras _ a.k.s.) saxelis skandirebas<br />

axdenda...~<br />

principSi, marTalia. oRond is xalxi, gareT rom idga, metwilad<br />

bileTiani iyo, cota daSavebul-SelanZRuli mTeli<br />

koncertis ganmavlobaSi Semodioda darbazSi. iRblianebma<br />

es mexuTe-meeqvse simReridan moaswres. rac Seexeba skandirebas<br />

_ iyo, Tan rogori, sul velodi, vinme aenTeba da `zviadi,<br />

zviadis~ iyvirebs-meTqi.


aqcenti<br />

`es iyo Zalian Zlieri da rTuli koncerti...~<br />

nawili tyuilia, nawili _ marTali. rTuli namdvilad iyo,<br />

radgan darbazSi gaugonari ram xdeboda _ xalxi ganuwyvetliv<br />

daiareboda, ufro sworad, daeteneboda gadatenil<br />

darbazSi, skaSi mobzuile futkariviT, ratom _ danamdvilebiT<br />

ver getyviT. mgoni, ZiriTadad imisTvis, rom mobiluri<br />

telefoniT Caewera, ras sCadioda scenaze zemfira. meore nawili<br />

erTmaneTs ganuwyvetliv kocnida, exveoda da danarCen<br />

moyvass wixlavda. zemfira mReroda, rom misi guli carieli<br />

da civia, zemfira tiroda, mis Tavze buStebi frenda, Tbiliselebi<br />

maT sigaretebiT aqrobdnen: bax!<br />

zemoT moyvanil azrs fani amgvarad ganavrcobs:<br />

`...misi (koncertis _ a.k.s.) uCveuloba imiTac ganisazRvreba,<br />

rom is moxda (Targmani sityvasityviTia _ a.k.s.) ori dRis gasayarze,<br />

im Rames, roca 14 Tebervali Tendeboda _ `14 Tebervali<br />

ukve dadga, Semdegi simRera eZRvneba yvela Seyvarebuls~...<br />

SeveSvaT Tayvanismcemlis Canawerebs _ amdens veRar vuZleb,<br />

iseve, rogorc veRar gavuZeli imas, rom Мы разбиваемся. wamovedi.<br />

mere ki, gvian RamiT, roca mrgval magidasTan me da Cemi<br />

megobari, mflobeli telefonisa warweriT Fuck love, siyvaruls<br />

davtirodiT, movida lamazi, morTuli, janmrTeli, sicocxliT<br />

savse dadu.<br />

42 cxeli Sokoladi<br />

RmerTma gamoggzavnaT, madam dadulina! man xeli gvtaca,<br />

manqanaSi Cagvsxa da migviyvana Two side-Si, sadac zemfira vaxSmobda.<br />

dadus, jerac Seyvarebuls, egona, rom rame moxdeboda,<br />

cxadia _ Zalian kargi.<br />

araferi ar moxda.<br />

`zamTaria,~ miTxra sagangebod am koncertisTvis baTumidan<br />

Camosulma momReralma gogom, `zemfirasac zamTari<br />

daudga.~<br />

miT umetes, zemfira da zamTari sexniebi arian.<br />

araferi ar moxda da aRarc moxdeba.<br />

me iq intervius aRebis Sansi mqonda da ar aviRe, anu araprofesionalurad<br />

moviqeci. ra unda mekiTxa patara gogosTvis,<br />

romelic fexze Zlivs idga da Tan egona, rom ocdaaTi wlis<br />

asakSi yvelafers mixvda da usasrulobis niSani amoicno?<br />

ar mindoda.<br />

me mindoda, rom yvela wasuliyo, damebrunebina embrionis<br />

mdgomareoba da dameZina, da imdenxans mZineboda, rom verc<br />

gamego, rodis gaTenda da rodis daRamda is cudi valentinis<br />

dRe.<br />

me mgoni, mze Caqra.<br />

mapatie, Cemo siyvarulo.


aqcenti<br />

yuranis qarTuli Targmanis warmateba<br />

avtori: nino beqiSvili<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

wels, 9 Tebervals, iranis islamuri respublikis saxelmwifo<br />

premia, `wlis wigni~ qarTvel mTargmnels, giorgi lobJaniZes<br />

gadaeca `yuranis~ qarTuli gamocemisTvis. esaa 700 gverdiani<br />

mecnieruli gamocema, romelic yuranis teqsts, vrcel<br />

komentarebsa da Sesaval werils aerTianebs.<br />

giorgi lobJaniZem, yuranis surebis Targmna jer kidev<br />

studentobisas, 20 wlisam daiwyo. maSin, giorgis, albaT, imis<br />

warmodgenac ki gauWirdeboda, rom es Targmani odesme, dRis<br />

sinaTles ixilavda, miT umetes, Tu aseT mniSvnelovan premias<br />

miiRebda. rogorc maxsovs, es poeturi Targmani gaxldaT da<br />

Zalian lamazad JRerda. Semdeg giorgim, raxan qarTulad<br />

ar arsebobda yuranis mecnieruli gamocema, filologiuri<br />

Targmani arCia da bolo 4 welia, fond `horizontisa~ da<br />

`kavkasiuri saxlis~ xelSewyobiT, intensiurad muSaobda<br />

muslimTa wminda wignis qarTul Targmanze. mniSvnelovania<br />

isic, rom `yuranis~ am gamocemas ara mxolod filologiuri,<br />

literaturuli, da zogadad, kulturologiuri mniSvneloba<br />

aqvs. es wigni Cveni muslimi TanamemamuleebisTvis didi<br />

saCuqaria, dRes maT ukve SeuZliaT, mSobliur enaze, maRalmxatvrul<br />

TargmanSi ikiTxon wminda wigni. sainteresoa isic,<br />

rom mTargmneli, `yuranis~ teqstze muSaobisas, xvdeboda<br />

aWaraSi mcxovreb mahmadian qarTvelebs, ismenda maT SeniSvnebsa<br />

da komentarebs.<br />

44 cxeli Sokoladi<br />

giorgis vTxoveT, oriod sityviT, Tavadve moeyola premiis<br />

Sesaxeb:<br />

_ esaa iranis islamuri respublikis `wlis premia~, romelic,<br />

ZiriTadad, wlis ganmavlobaSi sparsul enaze gamocemul wignebs<br />

afasebs. ucxoelebisTvis ori nominaciaa – iranistika da<br />

islamologia. qarTuli `yuranis~ gamocema, swored, am nominaciaSi<br />

iyo wardgenili. wels, islamologiaSi, Tavidan 15 aTasi<br />

naSromi ganixiles, iqidan pirvel etapze SeirCa 233, Semdeg, am<br />

223-dan, bolo etapze 10 saukeTeso gavida. premia aTivesTvis<br />

erTnairi gaxldaT, magram CamonaTvals, mainc hqonda mniSvneloba,<br />

am aTidan, Cemi Targmani meore iyo. dajildoeba 9 Tebervals,<br />

iranis yvelaze mTavar, `erTianobis~ darbazSi gaimarTa,<br />

premia iranis islamuri respublikis prezidentma mahmud ahmadinejadma<br />

gadmogvca; am nominaciaSi premiebi gadaecaT aRmosavleTmcodneebs<br />

safrangeTidan, inglisidan, germaniidan,<br />

amerikis SeerTebuli Statebidan da es iseTi didi saxelebia<br />

aRmosavleTmcodneobaSi, rom maT gverdiT dgoma, CemTvis,<br />

didi pativi iyo.<br />

erTxel giorgim ixumra, megobrebi meubnebian, Sen imxela saqme<br />

gaakeTe, SegiZlia, mSvidad mokvdeo! sikvdili Sors iyos da,<br />

saqme marTlac didi gakeTda; CvenTvis ormagad sasixarulo da<br />

saamayoa is faqti, rom muslimTa wminda wigni qarTulad, swored<br />

qristianma qarTvelma Targmna.


aqcenti<br />

herbi henkokis Tbilisuri premiera da gremi<br />

avtori: nino lomaZe<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

10 Tebervals, gremis 50-e dajildoebis ceremonialze, 67<br />

wlis jazis legendam, herbi henkokma orjer gaimarjva _ sauke-<br />

Teso Tanamedrove jazuri albomisa da wlis albomis nominaciebSi<br />

yvela musikosis sanatreli prizi _ gremis ori jildo<br />

moipova.<br />

gremis dajildoebis ceremonialis im amaRelvebel wuTs,<br />

rodesac henkoki sapatio prizis misaRebad scenisaken miemarTeboda,<br />

qarTvel melomanebs 2006 wlis koka-kola jaz<br />

festivali, da henkokis dauviwyari saRamo aucileblad gaaxsendebodaT.<br />

wlis saukeTeso albomis nominaciaSi gamarjvebuli<br />

`RIVER-the joni letters~-Si, xom is kompoziciebicaa<br />

Sesuli, romelic henkokma pirvelad TbilisSi, filarmoniis<br />

did sakoncerto darbazSi Seasrula. herbi henkokis<br />

kvinteti, 28 ivniss, msmenelis winaSe axali SemadgenlobiT<br />

(bendTan erTad, pirvelad ukravda cnobili vokalisti da<br />

mevioline lili haidni) da sruliad gansxvavebuli sakoncerto<br />

programiT warsdga. SeiZleba, swored am moulodnelobis<br />

gamo, bevri aRSfoTebula kidevac, herbis es ar<br />

ekadreboda, rogor gagvacura, raRac saSinelebas ukravso.<br />

musikosis ormocdaaTwliani gamocdilebiT, henkokma kargad<br />

icoda, did darbazebSi gansxvavebuli gemovnebis xalxi<br />

rom ikribeba da sagangebod maTTvis, visac novatorul ide-<br />

46 cxeli Sokoladi<br />

ebs da axal proeqtebs Zveli hitebi urCevniaT, `qameleonis~<br />

45 wuTiani jaz sesia Seasrula.<br />

msoflio musikalur industriaSi sul ramdenime musikosia,<br />

vinc sakuTari Semoqmedebis wyalobiT iseTi gavlena da<br />

pativiscema moipova, rogorc es henkokma SeZlo. mailz devisi<br />

sakuTar avtobiografiaSi werda: `herbi bad pauelisa da Telonius<br />

monkis Rirseuli memkvidrea da me jerac ar meguleba<br />

iseTi musikosi, vinc henkokis memkvidreobas imsaxurebs~.<br />

`RIVER – the joni letters~ meore jaz albomia, romelsac mTeli<br />

gremis istoriis manZilze, wlis saukeTeso albomis nominacia-<br />

Si gamarjveba xvda wilad. henkokamde, es jildo Zalian didi<br />

xnis win, 1964 wels, stan getcis da Joao Jilbertos erTobliv<br />

alboms gadasces. mas Semdeg, jazis albomebi, ratomRac, grems<br />

yuradRebis miRma darCa. swored amas gulisxmobda henkoki Tavis<br />

samadlobel sityvaSi, rodesac gremis akademias gabeduli<br />

nabijisTvis didi madloba gadauxada: `amiT, jazuri musikis<br />

im gigantebs mivageT pativi, visi musikaluri memkvidreobac<br />

Cems Semoqmedebaze aisaxa. aseTebi bevrni arian, magram maT Soris,<br />

mainc ors gamovyof _ mailz devissa da jon koltreins.<br />

ise, jildoebs, oriveni, jer kidev didi xnis win imsaxurebdnen.<br />

Tumca, dRes axali dro daiwyo, rac CemTvis imas niSnavs,<br />

rom xandaxan, SeuZlebelic SeiZleba moxdes.~


Sokoladi girCevT<br />

fexiTmosiarulis<br />

Canawerebi<br />

avtori: ana korZaia-samadaSvili<br />

pirdapir mowodebiT daviwyeb: gaiar-gamoiareT! fexiT siaruli<br />

Zalian kargia.<br />

dagezogebaT nervebi: metroSi ar daixrCobiT; avtobusSi msuqani<br />

Zia mucliT ar gagsresT; samarSruto taqsSi politikur debatebs<br />

gadarCebiT; ar mogiwevT mZRolisTvis imis axsna, Tu sad<br />

mdebareobs WavWavaZis gamziri; Tu sakuTari manqana gyavT _ arc<br />

gaCerebis gamo geqnebaT problemebi da arc imis gamo gacofdebiT,<br />

rom `im debilma qalma isev mesame rigidan Cauxvia”.<br />

dagezogebaT fuli _ mgzavrobis, benzinis, trankvilizatorebis.<br />

48 cxeli Sokoladi<br />

aRmoaCenT axal qalaqs _ cota isteriuls, cota WuWyians, cota<br />

jRans, magram sruliad araCveulebrivs.<br />

agimaRldebaT TviTSefasebis koeficienti da mixvdebiT, rom<br />

sxvebTan SedarebiT uflis ubeSi Tbili adgili gaqvT napovni.<br />

piradad me ki sakuTari gamocdilebiT girCevT: ar ahyveT pro-<br />

vokaciebs! me avyevi, Tavi wavixdine, da Cems daRupvaSi or adamians<br />

edeba brali: madonas da beso uznaZes.<br />

dekembris sevdian saRamos youtoube-Si viqeqebodiT da vnaxe,<br />

rogor xarobda madona or saswaul kacTan, `gogol bordelos-<br />

Tan” erTad, Tan ara sadme maxaTas mTis midamoSi, rac warmodgenas<br />

savsebiT Seefereboda, aramed uimbldonis stadionze. qalbatoni<br />

Cikone, maTusalas kbila, idga umaRles quslebze (mec minda), ecva<br />

kaba _ sul tyuilad, magram uxdeboda (egre mec minda), exura<br />

daujereblad briyvuli qudi (Zalian minda), mReroda Tavis erTerT<br />

yvelaze briyvul simReras (minda!!!) da, ramac guli momikla,<br />

TavdaviwyebiT cekvavda. mas yvelaferi saukeTesod gamosdioda<br />

da araCveulebrivi sanaxavi iyo.<br />

mec minda-meTqi, vifiqre, da ase daiwyo Cemi gasaWiri. `Tormeti<br />

skami” xom gaxsovT, eloCka rom vanderbildis asuls ejibreba?<br />

ai, asea Cemi saqme. kabas, quds da simReras, ha, kidev davTmob, magram<br />

sxeuli? hoda, dil-dilobiT presis gaxeTqva ar vikmare da<br />

Cavidine is, ris gamoc mTeli cxovreba sxvebs davcinodi: gadavde<br />

Tavi da erT Zalian burJuaziul gamajansaRebel dawesebuleba-<br />

Si daviwye siaruli, romelSi _ ar vityvi, Torem daiwyeben mere,<br />

reklamao...<br />

meore dartyma beso uznaZem momayena da londonidan Camomitana<br />

patara, Sav-yviTeli, gulis formis eSmakis manqana, romelsac,<br />

sicicqnis miuxedavad, uamravi ramis gakeTeba SeuZlia: maRviZarac<br />

aqvs, musikasac awripinebs – cuds, _ da nabijebs iTvlis.<br />

swored esaa ganadgurebis sawindari. manqanas instruqcia mohyva,<br />

sadac weria, rom adamianma yoveldRiurad aTi aTasi nabiji unda<br />

gadadgas imisTvis, rom lamazi, bednieri da janmrTeli iyos.<br />

yoveldRiurad aTi aTasi nabiji mimarTulebiT madona!<br />

da ai, amxela memarcxene qali yoveldRe vikideb zurgCanTas<br />

da vadgebi Sor gzas ZviradRirebuli darbazisaken. welze Cemi<br />

patara gamgebeli _ nabijebis sazomi mikakunebs, maxsenebs, rom<br />

aTi aTasi, aTi aTasi nabiji, ana, Torem verasodes SeZleb naxevarmetrian<br />

quslebze dadgomas, sxeuli giRalatebs da ver gaxdebi<br />

madona! mivabijeb, vimagreb isedac gaqvavebuli gulis kunTs da<br />

Zalian verTobi, radgan gzadagza iseTebs vawydebi – mters da<br />

avs, sxvisi sisulele ki, mogexsenebaT, adamianSi yvelaze dadebiT<br />

amociebs aRZravs.<br />

. . .<br />

sanam madonobas gadavwyvetdi, mebaReoba mindoda. es saqme kargad<br />

gamomdis, marTla. oRond araferi ar vici. is, rom sxvisi<br />

kaqtusebi saxlSi momyavs xolme sareabilitaciod, sulac ar<br />

niSnavs, rom maTi movla-patronoba mexerxeba, ubralod, Zalian<br />

momwonan da adamianebisgan gansxvavebiT, kaqtusebi madlieri sazogadoebaa.<br />

mcenareebis znisa dRemde didad araferi gamegeba, magram imas<br />

mainc vxvdebi, rom xe dekemberSi ar unda darga, imitom, rom gaiyineba<br />

_ ra didi filosofia unda amas? imasac vxvdebi, rom kviparosebi<br />

erTmaneTisgan erTi mtkavelis daSorebiT ar unda CaarWo,<br />

_ sxva Tu araferi, Cvens ezoSi kviparosebi dgas da zustad vici,<br />

rom Zalian didi xea, cxadia, Tu gazrda acale, da Tu ar apireb,<br />

rom gaizardos, raRad rgav, sawyals?


Tbilisi . G.Tabidze Sreet 3/5 . (032) 98 52 81 . 995 99 70 10 90


Sokoladi girCevT<br />

centralur vakeSi ise sevdianad dgas yviTeli cocxebi... neta,<br />

ras erCodnen?<br />

...gasul wels nebisyofa movikribe, Cavicvi grZeli kaba, movi-<br />

xvie Tavsafari da sapatriarqosken gaveSure, mebaReobis saswavleblad.<br />

rogorc gaveSure, iseve gamoveSure. ar dadgeba Cemgan<br />

mokrZalebuli morwmune. madona ufro realuria.<br />

. . .<br />

siaxle: Tbilisel quCis ZaRlebs sayelurebi ukeTiaT, anu patroni<br />

hyavT. miuxedavad amisa, zne sulac ar SecvliaT da dabindebisas<br />

maTTan Sexvedra fexiTmosiarules kargs arafers uqadis.<br />

`nu geSinia, ar ikbineba,” mixsnian gulkeTili cxovelTa damcvelebi,<br />

“Tu Sen ar awyenineb, arafers gizams.” aba, me ra vici, ra<br />

swyins verel cugas da ra – ara? rom damkbinos, Zalian mewyineba.<br />

neta, rogor iqceva aseT dros wesier qalaqSi mcxovrebi wesieri<br />

xalxi? miTxres, erTi gamosavali arsebobs: yvela unda daiWiron,<br />

sqesobrivi sterilizacia Cautaron da yvelaferi kargad<br />

iqnebao.<br />

aseTi faSisturi araferi gamigia.<br />

. . .<br />

sadRac sastumro `saqarTvelosTan” iwyeba giJebis zona. isini<br />

butbuteben, SfoTaven, xelebs iqneven, gamvlelebs epotinebian.<br />

yvavilebis gamyidvelebic ki afrenen: vardi ra Rirs-meTqi da<br />

xeli amiqnia, aqaoda, amxela kacs SenTvis sad mcaliao. vai?!<br />

daica, davdge madona! mTeli qalaqis giJebi Seni gamxmari vardebiT<br />

momifenen gzas, uzrdelo vardis gamyidvelo.<br />

. . .<br />

globaluri daTboba, globaluri daTboba... ra adgilas? zemelze,<br />

kibesTan, maradiuli yinuli devs, ma<strong>maka</strong>cebi uneblie mo-<br />

Zraobebs akeTeben, qalebi saxifaTo monakveTebs xoxviT gadian.<br />

kidev kargi, jer maRal quslebze ar Sevmdgarvar da odesRac<br />

kaSkataSis myinvarze vswavlobdi siaruls. ar var, albaT, am dros<br />

kargi sanaxavi, magram malayebs mainc ase jobia.<br />

niSnad imisa, rom zamTari arasodes damTavrdeba, magram amisa<br />

ar unda gveSinodes, rusTavelis gamzirs saaxalwlo naZvisxeebi<br />

amSvenebs da amSvenebs! viS, ra lamazia! ramdeni Cavuare, imdeni<br />

Cemi denis gadasaxadi gamaxsenda da siyvaruliT amevso guli.<br />

. . .<br />

am qalaqSi xom yvelaferi kompaqturadaa ganlagebuli, rogorc<br />

meidanze _ yvela konfesiis taZari. Tavisuflebis moedanze misuls<br />

Tvalwin mTeli Cemi zizRis jgufi midgas: kuSti da agresiu-<br />

50 cxeli Sokoladi<br />

li qali _ qarTveli dedis naTeli saxe, brWyviala wminda giorgi,<br />

romelic saxeze asemc ver vnaxe, mxolod misi cxenis genitaliebs<br />

Sevcqeri, saqarTvelos bankis saxuravze avismomaswavleblad<br />

mociale ori kukuSka da kidev raRac-raRacebi, romlebsac ar<br />

davasaxeleb, radgan SeCvenebisa mainc meSinia. viTom, lamazia es<br />

yvelaferi?<br />

. . .<br />

orTqlis abano janmrTelobis da mSvenierebis sawindaria. Sesabamisad,<br />

potenciurma madonam saunaSi sistematurad unda iaros.<br />

Cems karg klubSi sauna cidaa da or qalze meti Sig ver gaixarebs,<br />

arada, mTavari sixaruli xom Worebia, ise mteri ijdes gavarvarebul<br />

kuboSi.<br />

iRbalze, TbilisSi kidev SemorCa erTi-ori demokratiuli, anu<br />

lariani dawesebuleba, romlebsac fexiT mosiarule enTuziasti<br />

iolad miagnebs. hoda, mec mivageni.<br />

saubari saunaSi (bodiSi ucenzurobiza, magram gaxdil da gaoflil<br />

qalebs ra unda mosTxovo?):<br />

`naxe imis coli?”<br />

`ki, kraxi da giomi.”<br />

ganmarteba: kraxi qalia, goimi – kaci.<br />

qalis dasaxasiaTebeli saukeTeso sityvaTSeTanxmeba: `didubis<br />

relsis bozi.” ras niSnavs – ver mivxvdi.<br />

yvelaze xSiri SeZaxili: `aba, qalebi, ложись!” saunaSi orTqli<br />

dgeba, qalebi mZimed sunTqaven da krusuneben _ kargia!<br />

yvelaze aqtualuri Tema _ cxadia, ma<strong>maka</strong>cebi. erTi hyveba, aTi<br />

arCevs.<br />

mTxrobels saxeze Tafli usvia: `Camojda es Cemi kaci, gadaido<br />

fexi fexze da gogo ise miyvars, ise miyvarso... sul meyvarebao.<br />

imas ar vuyvarvar, magram me meyvarebao.”<br />

komentari zeda Tarodan: `raRa giWirs.”<br />

mTxrobeli: `Yes. `Cemi gogo, Cemi gogo~, meTqi, gogoa. cota ga-<br />

Txovilia Turme, mgoni orjer, aqtualuri qmaric arsebobs...”<br />

komentari zeda Tarodan: `maladec, devoCka!”<br />

mTxrobelis daqali, raRac talaxi usvia, Tan yvelgan, da karg<br />

suns ayenebs: `sxvaTa Soris, eklesiuria.”<br />

komentari zeda Tarodan: `kaci Tu devoCka?”<br />

mTxrobeli hyveba sevdiani siyvarulis ambavs, romelic sms-ebiT<br />

daiwyo (!) da iseTi goimuria, rom sruliad saunas rcxvenia. qalebs<br />

erToblivi ganaCeni gamoaqvT: ma<strong>maka</strong>ci >>>a, mTxrobeli –<br />

gamo>>>buli. gadawyda, rom kaci unda Caiwixlos da Tavis odnav<br />

qaliSvil da naxevrad orsul `devoCkasTan”, anu na xui iqnes gaSvebuli.<br />

`magas, Cemo dao, ici, ra hqvia?” askvnis zeda Tarodan Camosuli,<br />

tatuirebuli takos patroni, `Люблю Машу, >>> Дашу, >>> и<br />

плачу.”<br />

cota xanSi galamazebul-gapatiosnebuli qalebi dakarguli kaloriebis<br />

asanazRaureblad saxinkleSi midian, me ki _ savarjiSod,<br />

cxadia, fexiT. ori aTasi nabiji kidev gasavlelia.<br />

. . .<br />

ai, ase davdivar da davdivar.<br />

jerjerobiT Tmis gadaRebvamde saqme ar mimsvlia.<br />

`cxeli Sokoladis” redaqciaSi dampirdnen, dabadebis dReze Zaalian<br />

maRalquslian fexsacmels giyidiTo.<br />

mere viyidi i-pod-s, Caviwer madonas simRerebs da ase ganvagrZob<br />

varjiSs da siaruls.<br />

sabolood gavmadondebi da, albaT, mere gasxivosnebis jeric<br />

dadgeba.


komentari<br />

saukeTeso<br />

jonjoli<br />

avtori: sandro naveriani<br />

`praimtaimi~ yvelaze reitinguli gadacemaa. amas, arc qalbatoni<br />

inga malavs da amayad acxadebs xolme, yvelaze popularuli da reitinguli<br />

gadacemis wamyvani varo. magram, `popularuli~ ar niSnavs<br />

`kargs~ da `sainteresos~. popularuli, SeiZleba, iyos gamyidveli<br />

azatas jonjoli, _ ver vitan jonjols! _ imitom, rom azatas jonjoli<br />

sxva gamyidvelebis jonjolze ukeTesia. anu, is, rom `praimtaimi~<br />

yvelaze popularuli da reitinguli gadacemaa, ar niSnavs<br />

imas, rom is yvelaze sainteresoa, Tumca, sxva jonjolebs Soris<br />

saukeTesoa.<br />

albaT, yvelas gaxsovT, batoni Salva ramiSvilis `genialuri~<br />

da eqscentruli `debatebi 202~-ze, sadac is, cxonebul irakli Carkvians<br />

Txovda, midi ra, erTi, magari yverebiani simRera dawereo.<br />

meore dRes ki batoni zaza oraSvili aRSfoTebas ver malavda _<br />

`yverebis~ da egeTi `cudi~ sityvebis Tqma rogor SeiZleba laivSio.<br />

batoni Salva ramiSvili ki, baton zaza oraSvils pirdapir eTer-<br />

Si eubneboda, sul fexebze mkidia yvelaferi, me masa minda, masao,<br />

mayurebeli mWirdeba, romelic bevr reklamas momitans da reitings<br />

amiwevso. `debatebi 202~-ze, rac ki ToqSouebi minaxavs, albaT, erTerTi<br />

yvelaze cudi ToqSou iyo, amaze, Tavis droze, gazeT `24 saaTSi~,<br />

mTeli erTi gverdic ki davwere, magram batoni Salvasgan arc<br />

arafers viTxovdi, imitom, rom vicodi, rac undoda _ reitingi. da<br />

swored reitingis asawevad ambobda `yverebsac~ da kidev ufro gaugonarebs.<br />

amitomac, im werilSi, romelic `24 saaTSi~ gamovaqveyne,<br />

ubralod, davcinodi da vicinodi, vTqvi, rom cudia da ar miTqvams,<br />

es ase unda iyos da is ase-meTqi.<br />

`praimtaimi~ sul sxva movlenaa. isini amboben, rom analitikur<br />

52 cxeli Sokoladi<br />

jgufs warmoadgenen, magram jer verakacs ver gaugia, icis Tu ara<br />

`praimtaimis~ jgufma, ra aris analitika.<br />

am sityvis axsnas ar daviwyeb, albaT, isedac yvelasTvis gasagebia,<br />

is ki aucileblad unda vTqva, ras ar unda akeTebdes analitikuri<br />

jgufi.<br />

sul cota xnis win, lado gurgeniZem parlamentSi, egreT wodebuli,<br />

siRaribis dasaZlevi, revoluciuri paketi Seitana, qalbatonma<br />

ingam da analitikurma jgufma `praimtaimma~ ki im saRamos gugava_xaCiZe_padoSas<br />

benefisi SemogvTavaza da ismina iq saqarTvelom<br />

gugavas margalitebi, is, Tu rogor dawyda guli, rom goga xaCiZe<br />

scenidan wavida, operacia `fxuto~, grifiT saidumlo J.F.K da ase<br />

dausruleblad. mere xaCiZemac, Tavis mxriv, gia TorTlaZis dalaSqrul<br />

pikebze gamoTqva gulistkivili da isurva _ netav, jomolungmaze<br />

axvideT da iqve darCeTo. qalbatonma ingam ki, yvelaze didi<br />

margaliti SesTavaza saqarTvelos da xaCiZes kiTxviT mimarTa _ `ise,<br />

ratom aris miSa magari?~ vinme Tu metyvis, rom im, an wina dReebSi<br />

analitikurma jgufma `praimtaimma~ kraetiuli, an, Tundac, fizikuri<br />

jafa gaswia, ubralod, gamitydeba da meti araferi.<br />

ar vici, analitikur jguf `praimtaimSi~ vin arCevs ToqSous Temebs.<br />

qalbatoni inga, prodiuseri, Tu mTeli analitikuri jgufi<br />

`praimtaimi~; Tumca, eWvi maqvs, rom Temas, mainc, qalbatoni wamyvani<br />

arCevs. am SemTxvevaSi, mTavari isaa, rom analitikur jguf `praimtaims~<br />

ar aqvs alRo, Tu gnebavT, Sno uwodeT, SearCios saintereso<br />

Temebi da stumrebsac iseTs iwvevs, efemerulad karg Sous ro mouwyoben,<br />

cotas ro waienakvimateben, erT-ors ro iyvireben, oponents<br />

warsulis laqas gaaxseneben, kargad iCxubeben da kidev is, rom ver


komentari<br />

Cajdebian gadacemis formatSi _ `analitikuri ToqSou~. `praimtaimi~<br />

verafriT ver gaxda analitikuri ToqSou.<br />

rac Seexeba stumrebs, arc is vici, vin adgens maT sias, Tumca,<br />

SerCevis kriteriumi _ `varskvlavi-inteleqtualebi~, faqtia,<br />

rom wina planzea wamoweuli da TiTqmis yvela gadacemaSi gvxvdebian<br />

TavTavianTi msuye-msuye margalitebiT, magaliTad, iseTiT,<br />

rogoric aris `ar megona, aseTi ojaxisSvili Tu miSas miscemdi<br />

xmas~. qalbaton basa focxiSvils vgulisxmob. es ise, sxvaTa Soris.<br />

eWvi maqvs, oponentebis SerCevis erT-erTi kriteriumi erTmaneTis<br />

mimarT sarkastuli damokidebulebaa, rac gadacemas er-<br />

Tgvar interess sZens da Teorias `сарказм брат близнец внутреннего<br />

гнева~ amarTlebs _ oponentebi erTmaneTis mimarT Sinagan brazs<br />

amJRavneben.<br />

axla, is gamaxsenda _ `batono iozef k. me minda erTi aseTi kiTxva<br />

dagisvaT~... oh, RmerTo Cemo, es xom margalitze metia?! sul minda,<br />

rom viRacam kiTxva Seubrunos qalbaton ingas: `rogori kiTxva gindaT<br />

damisvaT?~ netav ras etyvis, pirdapir kiTxvas dausvams Tu imis<br />

axsnas daiwyebs, rogori kiTxva iqneba is, romelsac mere dasvams. Zalian<br />

sainteresoa kiTxvebis daanonseba, rodesac qalbatoni inga respondents<br />

sami-oTxi wuTiT adre afrTxilebs, rom sam-oTx wuTSi erT<br />

aseT kiTxvas dausvams da Tan, Zalian ainteresebs respondentis pasuxi,<br />

magram rodesac gadis sami-oTxi wuTi, respondenti ki ukve sxva Temaze<br />

laparakobs, arc qalbaton ingas, arc gadacemis prodiusers da arc<br />

analitikur jguf `praimtaims~ aRar axsovs is kiTxva, romelze pasuxic<br />

egzom ainteresebda sami-oTxi wuTis win. ar axsovs aravis, mayureblis<br />

garda, imitom, rom qalbaton ingas da analitikur jguf `praimtaims~,<br />

saerTod, ar ainteresebs, ra Temaze ilaparakeben respondentebi.<br />

wamyvanis kiTxvebic misi interesis xarisxis Sesabamisia, anu Woraobas<br />

ufro hgavs. Tumca, isic aRsaniSnavia, rom Worebis mimarT interess<br />

ufro maRali xarisxi aqvs, vidre mocemul gadacemaSi mocemuli Temis<br />

mimarT interess. qalbatoni ingas azrovnebis stili ar icvleba, iseve,<br />

rogorc misi kiTxvebi wlidan wlamde. Tu uyurebT da, albaT, uyurebT<br />

kidec analitikur ToqSou `praimtaims~, imitom, rom is saukeTeso jonjolia,<br />

gexsomebaT, saprezidento kampaniis dros analitikur ToqSou<br />

`praimtaimSi~ stumrad misuli naTelaSvilebis ojaxi, rodesac batoni<br />

Salva naTelaSvilis Svils, qalbatonma ingam hkiTxa, rogoria Salva<br />

naTelaSvilis Svilobao, Salvas-Zem ki ar daindo qalbatoni wamyvani da<br />

miugo, eg kiTxva xom SarSanac damisviTo. qalbaton ingas gaecina.<br />

Zalian sainteresoa respondentebis frazebis citireba. magali-<br />

Tad, batoni goga xaindrava mis win mjdom baton givi TargamaZes eubneba,<br />

rom is lukaSenkos winaaRmdeg teraqts amzadebda. qalbatoni<br />

inga ki Setrialdeba batoni givisken da `situacias Zabavs~, `eqSeni~<br />

54 cxeli Sokoladi<br />

Semoaqvs _ `givi TargamaZe lukaSenkos winaaRmdeg teraqts gegmavda,<br />

rogor upasuxebT aseT braldebas?~ am dros ki, Temaa opoziciis<br />

memorandumi, an sazogadoebrivi mauwyeblis momavali, an, ra vici, ra<br />

mniSvneloba aqvs?! aseTi situaciebi baga-baRis enataniobas hgavs.<br />

`eqSenis~ Seqmna Zalian rTulia, spilbergi `eqSenis~ Seqmnas wlebs<br />

andomebs, qalbaton ingas ki amis gakeTeba or wamSi, romelime respondentis<br />

citirebiT unda.<br />

amas winaT BBC-is saxelmZRvanelos vkiTxulobdi imis Sesaxeb, Tu<br />

rogori unda iyos ToqSou. Zalian bevri saintereso ram amovikiTxe.<br />

vkiTxulobdi da kiTxvisas vxvdebodi, ratom ar momwons analitikuri<br />

ToqSou `praimtaimi~.<br />

`rogor unda mimarTos wamyvanma respondents?~ _ aseTi Tavi iyo<br />

erT-erTi da magaliTi iyo moyvanili: rodesac piter jeqsonma pirveli<br />

`beWdebis mbrZanebeli~ gadaiRo da didi aRiareba moipova, aseve<br />

didi aRiareba moipova elaia vudma, romlis asakic zustad ar maxsovs,<br />

magram oci wlis rom ar yofila, danamdvilebiT vici. raRa bevri<br />

gavagrZelo da elaia vudi lari kingma Tavis laivSi miiwvia da sul<br />

mister vud, mister vud eZaxa. lari kingi ki, kargad mogexsenebaT,<br />

ramxelac aris. qalbatoni inga ki baton daviT tyeSelaSvils daTos<br />

eZaxis, baton ramaz sayvareliZes _ baton ramazs, baton giorgi gugavas<br />

ki _ leiborists. simarTle giTxraT, sul ar mainteresebs, ras<br />

dauZaxebs, nebavs `kliCkebiT~ mimarTos, magram profesionalizmis<br />

xarisxi Tavs iCens aseT SemTxvevebSi.<br />

yvelaze saintereso, rac iq amovikiTxe, is iyo, rom satelevizio<br />

ToqSou, wamyvanma, ise unda waiyvanos, rom Semdeg, misi radioversiis<br />

mosmena SegeZlos.<br />

yvelaferi SeiZleba moxdes am qveyanaze, sul yvelaferi, magram<br />

analitikur-politikuri ToqSou `praimtaimis~ radioversias verakaci<br />

ver mousmens da Tu mousmens, verafers gaigebs.<br />

minda, isev kiTxvebs davubrunde, ufro sworad, qalbatoni ingas<br />

interess Tavisive dasmuli kiTxvis mimarT. erT-erT orSabaTs an<br />

xuTSabaTs baton mamuka kacitaZes mimarTa: `batono mamuka, me minda,<br />

erTi aseTi kiTxva dagisvaT~... da iyo kiTxva. batonma mamukam,<br />

sanam kiTxvaze pasuxs gascemda, qalbaton ingas erTi wuTi sTxova<br />

imisTvis, rom darbazisTvis miemarTa da mimarTa kidec. daamTavra,<br />

marTlac erTwuTiani mimarTva da qalbatoni wamyvanis mier dasmul<br />

kiTxvaze pasuxi unda gaeca, magram wamyvanma qalbatonma ar acada<br />

da meore Tu mesame stumars mimarTa sxva kiTxviT. batonma mamukam<br />

gaikvirva, ar gindaT kiTxvaze pasuxi gagceTo, qalbatonma ingam ki<br />

miugo, Tqven ukve gqondaT dro, axla aRaro.<br />

darwmunebuli ar var, Tumca didi eWvi maqvs, darbazSi Cxubi<br />

rom atydes, im gadacemas qalbatoni inga grigolia da analitiku


Savi<br />

rkalebis<br />

Semcireba<br />

35%-iT<br />

TvalebqveS muqi rkalebis<br />

sawinaaRmdego sacxi<br />

kanis teqsturis<br />

gaumjobeseba<br />

42%-iT<br />

difuzuri<br />

siwiTlisagan<br />

dacva<br />

eqskluziuri distributori saqarTveloSi Sps `azuri~<br />

saloni FRANCK PROVOST PARIS; pekinis 28; tel.: 38 60 68, 38 60 58<br />

klinikurad testirebuli kosmetikuri saSualeba. moxmareba - dReSi orjer 8 kviris ganmavlobaSi.


komentari<br />

ri jgufi `praimtaimi~ warmatebul laivad CaTvlian. warmatebulad<br />

imitom, rom aTiaTasobiT mayurebeli didi interesiT uyurebs<br />

seirs, romelic laivSi imarTeba. kidev imitom, rom meore dRes<br />

adgeba viRac da CemsaviT dawers imaze, Tu ra moxda analitikur<br />

ToqSou `praimtaimSi~. kidev imitom, rom `reklamadawelebi~ miawydebian<br />

`praimtaimis~ sareklamo dros da bevrniSna fulebs gadaixdian<br />

da aTasi egeTi ambavi, romelic aucilebelia tele-SousTvis<br />

da romlis mizanic eg aris.<br />

Salva ramiSvili tyuilad ar mixsenebia _ is pirdapir ambobda,<br />

masa mindao. qalbatoni inga grigolia ki ar ambobs, magram, swored<br />

imas akeTebs, rac Salva ramiSvils Zalian undoda da ar acales.<br />

ras akeTeben qalbatoni inga grigolia da analitikuri jgufi<br />

`praimtaimi~?<br />

analitikur jgufze ra giTxraT, magram qalbatoni inga grigolia<br />

ver arCevs obieqturad aqtualur Temas. is irCevs uintereso, magram,<br />

skandalur Temas da TviTonve cdilobs SesZinos mas aqtualoba,<br />

rac, minda Tamamad vTqva, Zalian kargad gamosdis.<br />

qalbatoni inga ver arCevs saintereso stumrebs... ara, es araswori<br />

formulirebaa. qalbatoni inga ver arCevs iseT oponentebs, romelTa<br />

dialogi an polemika mayureblisTvis saintereso da, rac<br />

mTavaria, Sinaarsobrivad msuye iqneba. imis gamo, rom sworad ver<br />

arCevs oponentebs, eqmneba problemebi _ ver akontrolebs maT. ara,<br />

ki ver akontrolebs, ar akontrolebs zustad im mizezis gamo, rac<br />

cota xnis win mogaxseneT _ misi interesis xarisxi Woraobis dones<br />

ar scdeba. gamonaklisi erTaderTxel moxda, maSin, roca `praimtaims~<br />

batoni lado gurgeniZe stumrobda. premier-ministri biujetze<br />

saubrobda da amas imdenad sainteresod da detalurad axerxebda,<br />

rom qalbatonma ingamac ki ver SeZlo misTvis xeli SeeSala da Zalauneburad,<br />

ToqSous statusic gamarTlda im saRamos. danarCen<br />

SemTxvevebSi ki, qalbatoni inga imdenad aRvivebs respondentebis<br />

demagogias, rom veRarc vxvdebi, qalbatoni ingas arakompetenturobaa<br />

amis mizezi Tu mTeli qarTuli politikuri speqtris gonebrivi<br />

ganviTarebis maCvenebelia dabali.<br />

`varskvlavi-inteleqtualis~ garda, masTan studiaSi ibadebian<br />

axali `inteleqtualebi~, romelTac qalbatoni inga Tavad qmnis.<br />

Tumca, me amis sawinaaRmdego araferi maqvs da, SeiZleba iTqvas,<br />

momxrec ki var imis, rom axali saxeebi Cndebodnen, magram, mainc,<br />

mgonia, rom `praimtaimSi~ axali `inteleqtualebi~ subieqturi SexedulebebiT<br />

ibadebian. eWvi maqvs, rom qalbatoni inga flobs sias,<br />

romelic Tavadve Seqmna garkveuli drois win da iq Sesulia is adamianebi,<br />

romelTa mimarTac qalbaton ingas piradi simpaTiebi gaaCnia<br />

da fiqrobs, rom isini kompetenturebi arian _ ukiTxon sazogadoe-<br />

56 cxeli Sokoladi<br />

bas morali. magaliTad, qalbatoni qeTevan ignatova, romelic qalbatonma<br />

ingam `imedSi~ yofnis dros `gaastara.~ aseve batoni nikuSa<br />

Sengelaia, ninia kakabaZe da kidev sxvani da sxvani.<br />

qalbaton ingas ver mihyavs gadacema erTi mimarTulebiT _ konkretuli<br />

Temis garSemo, rac imaSi gamoixateba, rom Zalian xSirad interesdeba<br />

iseTi informaciebiT, romelsac oponentebi erTmaneTis<br />

provocirebis mizniT afrqveven da xSir SemTxvevaSi, es informaciebi<br />

arafrismTqmelia wamyvanisTvis da, miT ufro, mayureblisTvis, magram<br />

qalbatoni inga, mainc cdilobs moeWidos am informaciebs da<br />

gadacemis mniSvneloba erTiorad gazardos, Tumca, arasdros araferi<br />

gamosdis. garda imisa, rom mayurebels kidev ufro aRizianebs.<br />

qalbatoni inga ver svams iseT kiTxvebs da, Sesabamisad, ver Rebulobs<br />

pasuxebs im sakiTxebze, romelTa codnac sazogadoebas ki ar<br />

ainteresebs, aramed sWirdeba. saWiroeba da interesi ki identuri<br />

cnebebi ar aris, radgan, SeiZleba, ufro udardelad da saintereso<br />

sanaxavi iyos xaindrava-TargamaZis urTierTlanZRva, vidre analitikuri<br />

msjeloba saqarTvelos natoSi Sesvlis sakiTxze. swored<br />

amis gamo iqmneba Sou, seiri, romlis mimarT interesic sazogadoebis<br />

mxridan Zalian didia. imitom, rom Sou xalxs saSualebas aZlevs<br />

gadaerTos yofiTi problemebidan garTobaze, rac saukeTeso saSualebaa,<br />

daiviwyo is, rac gawuxebs. qalbatonma ingam da analitikurma<br />

jgufma `praimtaimma~ Zalian kargad ician, rom is, rasac qmnian,<br />

sazogadoebas ar sWirdeba, magram, amave dros, xelmZRvaneloben<br />

principiT `vasrulebT sazogadoebis dakveTas~. anu, gamodis is, rom<br />

isini muSaoben sazogadoebaze da ara sazogadoebisTvis.<br />

zustad ar maxsovs, romeli `praimtaimi~ iyo, stumrebi vin iyvnen,<br />

vin yviroda da vin provocirebda, magram maxsovs, gadacemis bolos<br />

qalbatonma ingam bolo sityva misca gazeT `asaval-dasavalis~ Jurnalists,<br />

man ki, mTeli redkolegiis saxeliT, kategoriulad uaryo<br />

Wori, TiTqos `asaval-dasavalis~ Jurnalistebi gadavidnen axal<br />

gazeTSi, romelic, Turme, erekle koduas unda gamoeca. bodiSi momiTxovia<br />

da, sul ar mainteresebs gadavidnen Tu ara `asaval- dasavalis~<br />

Jurnalistebi sxva gazeTSi an JurnalSi. es aris informacia,<br />

romelic mxolod konkretul Jurnalistebs exeba da ara sazogadoebas.<br />

es imitom vaxsene, rom amiT ganisazRvreba yvelaze reitinguli<br />

ToqSous seriozuloba.<br />

aqedan erTi, Zalian martivi daskvnis gamotana SeiZleba: qalbatoni<br />

inga grigolia da analitikuri jgufi `praimtaimi~ muSaobs mayureblis<br />

garTobaze, `akeTebs~ sakuTar Tavs da ToqSous reitings,<br />

Tumca, amas axerxebs ara misi aqtualuri da seriozuli Sinaarsidan<br />

gamomdinare, aramed bunebrivi `spec-efeqtebis~ xarjze. swored ase<br />

keTdeba saukeTeso jonjoli.


komentari<br />

marTlmadidebeli<br />

avtori: nino beqiSvili<br />

foto: levan xerxeuliZe, gogita buxaiZe, daviT mesxi<br />

axlaxan, giorgi TargamaZem, TanamoazreebTan erTad, `qristianul-demokratiuli<br />

partia” Camoayaliba da aRniSna, rom<br />

misi partiis mizani marTlmadideblobis oficialur religiad<br />

gamocxadeba da qarTuli Rirebulebebis dacvaa. Tan daazusta,<br />

rom brZolas mxolod “mebrZol aTeistebs” ucxadebs,<br />

danarCenebs ki, arafers erCis. didsulovnad miiRebs maT xmebs<br />

arCevnebze da Tu Zalian moindomeben, partiis rigebSic Caricxavs!<br />

ras gulisxmobs giorgi TargamaZe `qarTul RirebulebebSi”,<br />

cota gaugebaria. iqneb kulturas? rogorc dedamiwaze<br />

arsebul yvela ers, Cvenc gamorCeuli kultura gvaqvs, magram,<br />

eTqva pirdapir, qarTul kulturas davicavo. yvelaferi cxadi<br />

iqneboda. rogorc Cans, es `Rirebulebebi” raRac iseTia,<br />

ris bundovan mniSvnelobasac mxolod TviTon TargamaZe Tu<br />

mohfens naTels. rac Seexeba eklesias, da imas, sWirdeba Tu<br />

ara politikuri partiebis mfarveloba qarTul samociqulo<br />

marTlmadidebel eklesias da ras niSnavs marTlmadideblobis<br />

oficialur religiad gamocxadeba _ am Temebze Teologs, esperts<br />

beqa mindiaSvilsa da wminda miqael mTavarangelozis eklesiis<br />

mRvdelmsaxurs, dekanoz kaxaber kurtaniZes vesaubre.<br />

_ oriod sityviT SevexoT qristinul-demokratiul partiebs<br />

da maT istorias.<br />

58 cxeli Sokoladi<br />

beqa: evropaSi qristianuli partiebi XIX saukunis Sua wlebSi<br />

Cndeba, swored am dros gadauara evropas liberalur-sekularulma<br />

talRam, da maSin, swored qristianul-demokratiuli<br />

partiebi icavdnen kaTolikuri da sxva eklesiebis Seryeul<br />

poziciebs. Tumca, XX saukunis dasawyisidan es partiebi nelnela<br />

CamoSordnen eklesiebs, isini cdilobdnen, rom qristianobis<br />

moraluri da socialuri safuZvlebi politikaSi<br />

SeetanaT. swored, qristianul-demokratiuli partiebis damsaxurebaa,<br />

rom evropa socialuri liberalizmiT ganimsWvala,<br />

dRes es ufro memarcxene tipis saxalxo partiebia.<br />

TargamaZis SemTxvevaSi saqme ara gvaqvs memarcxene partias-<br />

Tan, arada, man Tqva, rom evropul gamocdilebasac iziarebs<br />

da partias eklesiis da qarTuli Rirebulebebis dasacavad<br />

qmnis. me ver vxedav gulwrfel survils, rom eklesiis<br />

poziciebi ganamtkicos, verc TargamaZis mxridan da verc<br />

sxva politikosebis mxridan, piriqiT, isini eklesiis Seuval<br />

avtoritets iyeneben. es yvelaferi evropuls ki ara, rusul<br />

nacionalur-marTlmadideblur memarjvene partiebs ufro magonebs,<br />

marTalia, jer ar vici am partiis ideologia, magram<br />

rasac TargamaZe pirvel gancxadebaSi axmovanebda, es ufro<br />

ultramemarjveneobas waagavs. dRes moqmed partiebs Soris<br />

es erTaderTi ar aris, romelic iTxovs marTlmadideblobis<br />

foto: gogita buxaiZe


oficialur religiad gamocxadebas da romelic konservatiul<br />

da tradiciul faseulobebze akeTebs aqcents. kidev erTi da<br />

mTavaric unda iTqvas _ eklesias politikuri partiebi ar icaven,<br />

es aqsiomaa. eklesia icavs adamianebsa da mTel samyaros,<br />

Tu gnebavT partiebsac. Teologiuri TvalsazrisiT, eklesias<br />

aravis dacva ar sWirdeba. eklesia TviTonaa damcveli. amitomac,<br />

eklesiias ar sWirdeba dacva TargamaZis an romelime sxva<br />

politikosis mxridan.<br />

mama kaxaberi: qristianul-demokratiuli partiebi warmoiSva<br />

saeklesio politikis gasatareblad, franguli revoluciis<br />

kulturuli Sedegebis da socialuri darvinizmis, marqsizmis<br />

winaaRmdeg. im periodis kaTolikuri eklesia Zalian antimodernistuli<br />

iyo da zogierT dRevandel marTlmadideblur<br />

eklesias Camohgavda. is ambobda _ Cven gvaqvs WeSmariteba, yvelaferi<br />

kargad viciT, aravin ar gvWirdeba, Tu moxvalT CemTan,<br />

cxondebiT _ araviTari eWvi da sxvebiT daintereseba. CemTvis<br />

cxadia _ TargamaZem iseTi gza moZebna, romelic misTvis<br />

yvelaze misaRebi da ioli iyo. ise, albaT, sjobda qristianulis<br />

nacvlad, marTlmadidebluri daerqmia, ufro ukeT miiRebdnen.<br />

ki, vambobT, rom CvenSi didi avtoriteti aqvs marTlmadideblur<br />

eklesias. magram, es gamokiTxva Catarda afxazebs<br />

da osebs Soris, Tu aRar vTvliT maT Cvens moqalaqeebad? Catarda<br />

azerbaijanelebsa da somxebs Soris, Tu isinic ar arian<br />

Cveni moqalaqeebi? da Tu es gamokiTxvebi mTeli saqarTvelos<br />

teritorias moicavs, vfiqrob, gansxvavebul suraTs miviRebT.<br />

vici, rom am jgufebs garkveuli pretenziebi aqvT qarTuli<br />

marTlmadidebluri eklesiis mimarT.<br />

_ magram, es pretenziebi ar xmovandeba. mediac gaurbis amaze<br />

saubars. ramdenadaa sapatriarqo CarTuli politikaSi?<br />

beqa: patriarqis qadagebebs da epistoleebs Tvali rom<br />

gavadevnoT, davinaxavT, rom maT erTgvari politikuri veqtori<br />

gasdevs. patriarqi ambobs, Tqven ar unda iyoT arc<br />

liberalebi, arc konservatorebi. aramed unda iyoT marTlmadideblebi.<br />

patriarqi acxadebs, rom saqarTveloSi odes-<br />

Rac iyo mefe, kultura da eklesia, dRes saero, samoqalaqo<br />

konsolidaciis TvalsazrisiT darCa mxolod erTi _ eklesia.<br />

am politikas Tanmimdevrulad axorcielebs sapatriarqo da,<br />

aqedan gamomdinare, gamodis kidec konstituciuri monarqiis<br />

Seqmnis ideiT. amavdroulad, dRes politikurad polarizebul<br />

Zalebs Soris sapatriarqo cdilobs Seasrulos stabilurobis<br />

garantis funqciac. es erTi mxriv, kargia, meore<br />

mxriv ki, iq, sadac, eklesiis politikuri gavlena Zalian<br />

Zlieria, da cxadia, rom aris, absoluturad yvela politikuri<br />

Zala eklesiis mosyidvas cdilobs, ver vilaparakebT im<br />

saxelmwifoze, romelic gamijnulia religiisgan da religia-<br />

TargamaZis mier Semotanili termini, oficialuri ri<br />

religiis statusis Sesaxeb, gaugebrad mimaCnia. esaa<br />

is mimarTuleba, romelsac Tavis droze, radikaluri luri<br />

nacionalisti, guram SaraZe atarebda, dRes is<br />

TargamaZis saxiT aRorZinda.<br />

komentari<br />

ze, romelic gamijnulia saxelmwifosgan. ra tipis saxelmwifoSi<br />

vcxovrobT, Zneli saTqmelia.<br />

mama kaxaberi: patriarqi, erTi mxriv, ambobs, religia ar CarioT<br />

politikaSio, meore mxriv ki, akurTxa TargamaZis qristianuldemokratiuli<br />

partia. es TiTqos araTanmimdevrulobaa, magram<br />

saqme isaa, rom patriarqi yovelTvis iWers wonasworobas. misi<br />

mTavari motivia, nel-nela, nabij-nabij moxdes cvlilebebi. is,<br />

bunebrivia, aris progresis momxre, magram frTxilobs. gavixsenoT,<br />

aWaris revoluciis dReebi, is maSinac gamodioda da<br />

mSvidobisken mouwodebda orive mxares, patriarqi yvelafers<br />

akeTebs mSvidobisTvis. misi mTavari survilia, SeinarCunos<br />

status-kvo. SeinarCunos eklesia, rogorc birTvi, koncentrireba<br />

qarTuli saxelmwifoebriobisa. danarCeni, vin gamoiyenebs<br />

eklesiis saxels, misTvis es, rogorc Cans, meoradia. monarqiis<br />

sakiTxsac Sevexebi. dRes politikosebisa da sazogadoebis<br />

mxridan eklesiaze ki ar keTdeba aqcenti, aramed _ patriarqis<br />

pirovnebaze. is ki, fiqrobs am centris gaorebas anu gadatanas<br />

mefezec. am SemTxvevaSi ori centri iqneba. daviT aRmaSeneblis<br />

Sesaxeb qadagebaSi ilia meorem mianiSna, rom momavali mefe,<br />

sasurvelia, gaizardos eklesiis wiaRSi. aq, bunebrivia, isev<br />

gviwevs eklesiocentrulobaze saubari. (am religiur pozicias<br />

sWirdeba Teologiuri argumentaciac, romelic, viRacam unda<br />

gaakeTos.) aseTi zogadi gancxadebebi da, farTod, politika Zalian<br />

hgavs premodernuli xanis inglisis saeklesio politikas,<br />

rodesac Teologiuri bundovanebis gziT saxelmwifoSi, erTi<br />

mxriv, mSvidoba da, meore mxriv, anglikanuri eklesiis dominireba<br />

narCundeboda. ucnauria, magram Cven erTdroulad premodernul<br />

da postmodernul xanaSi vimyofebiT.<br />

_ SeiZleba, es imis bralic iyos _ qarTuli nacionalizmi ise<br />

Camoyalibda, rom sekularizaciis gamocdileba ar gvqonia. is,<br />

rac komunistebis periodSi moxda, mainc Zaladobrivi, garedan<br />

Tavsmoxveuli aqti iyo.<br />

beqa: sekularizacia istoriis procesis erTi monakveTia.<br />

qarTvelebi amovvardiT dasavluri istoriuli diskursidan.<br />

saukuneebis ganmavlobaSi saqarTvelos teritoria ar iyo SekavSirebuli<br />

politikuri mTlianoba, konsolidirebuli erToba.<br />

bunebrivia, amitomac sekularizacias ar hqonda adgili. is<br />

procesebi, romlebic Cven ar gagvivlia, TiTqos axla viTardeba.<br />

dRev dRevandeli del qqarTuli ul realoba, e l religiuri el g u TvalsazrisiT,<br />

v l<br />

Suasaukuneebs ufro hgavs, vidre demokratiis periods.<br />

foto: foto fot fo f oto ot to :go : :go :gooo : :go :ggggg :gggggg :gggggggggggggg :gggg : :gggg ::: :::::::::: go<br />

go gooo go goooo go gooo go goo go goooooo go goo go gooo go goo go gggggggggggg gogita gita git gii gi giiiiiiiiiiiiiiii gi giiiiiiii giiiiii gi giii g ita it i ta t bux<br />

bux bu buu bu buu bu buuuu bu buuuu buuuuu bu buuuuuuuuu buuu buuuuuu bu buu bu buuuuu bu bbuxaiZe ux aiZe aiZ ai aiiiii ai aiiii aii ai aiii aiiiiiii aiiiiii ai aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa iZe iZ Ze<br />

cxeli Sokoladi 59


komentari<br />

am urTierTaTqvefam srul<br />

kolafsamde miiyvana<br />

saxelmwifoc da religiac.<br />

es yvelaze didi safrTxea,<br />

saxelmwifo religiam, SeiZleba,<br />

religiac mospos da saxelmwifos<br />

arsebobasac Seuqmnas safrTxe.<br />

_ Tu, vTqvaT, sazogadoebaSi, TargamaZis da am tipis partiebs<br />

eqnaT mxardaWera, ganxorcielda es idea, ras niSnavs es qveynis-<br />

Tvis? arsebobs fundamentalizmis safrTxe?<br />

beqa: saxelmwifo religiis cneba tradiciulia anglosaqsur<br />

qveynebSi, inglissa da SotlandiaSi arsebobs establishment<br />

church _ damkvidrebuli eklesia _ anglikanuri da<br />

episkopaluri eklesia, SvedeTSi, norvegiaSi da daniaSi didi<br />

xnis ganmavlobaSi arsebobda da norvegiaSi dRemde arsebobs<br />

oficialuri evangelur-luTeruli eklesia da a. S. saxelmwifo<br />

religiis arsebobis SemTxvevaSi, saxelmwifo mTlianad axdens<br />

eklesiis uzurpacias da iyenebs mas misTvis aucilebeli<br />

mimarTulebebiT. magram Crdilodasavlur qveynebSi, sadac<br />

saxelmwifoc da eklesiac demokratiulebi da liberalurebi<br />

arian, orientirebulebi arian socialur msaxurebaze,<br />

es fundamentalizmis saSiSroebas ar qmnis. sxva SemTxvevaSi,<br />

es safrTxe arsebobs. fundamentalizmi ar aris religia, is<br />

religiaze dafuZnebuli ideologiaa, es ori cneba sruliad<br />

gansxvavdeba erTmaneTisagan. fundamentalizmi garkveuli<br />

adamianebis jgufis mier SemuSavebuli koncefciaa religiis<br />

safuZvelze, imaze, Tu rogori unda iyos religia, es ar aris<br />

saRvTo gamocxadebaze dafuZnebuli swavleba. es koncefcia<br />

religiis safuZvelze politikur marTvas emyareba, rac gvaqvs<br />

iranSi, bevr muslimur qveyanaSi, ris elementebsac zogierT<br />

marTlmadideblur qveyanaSic vawydebiT, maT Soris,<br />

ruseTsa da saqarTveloSic. sxvaTa Soris, politikuri radikaluri<br />

marTlmadideblobis niSnebiT ruseTisa da saqarTvelos<br />

moZraobebi Zalian waagavs erTmaneTs. Tumca, vfiqrob,<br />

rom CvenTan, fundamentalizmis safrTxe imdenad TvalsaCino<br />

araa, saqarTveloSi, ufro religiuri farisevlobis problema<br />

dgas, rac dabal religiuri kulturaze migvaniSnebs.<br />

politikuri partiebis mxridan eklesiis TemiT gamudmebuli<br />

xanjlaoba mxolod dabali religiuri kulturis da farisevlobis<br />

maCvenebelia. saqarTveloSi aqtiuri mrevli sul<br />

raRac 11%-ia, es is xalxia, vinc aqtiurad dadis eklesiaSi,<br />

eziareba da a. S. ZiriTadi nawili mainc kulturul-esTetikuri<br />

marTlmadideblobis konteqstSi Tavsdeba, maTTvis<br />

marTlmadidebloba imdenadvea mniSvnelovani, ramdenadac,<br />

vTqvaT, fexburTis yureba an qeifi. marTlmadidebloba Tan<br />

sdevs maT yofasa da komforts. swored aqaa safrTxe da amis<br />

gamoyenebas cdiloben politikosebi. aq eklesiam unda Tqvas<br />

Tavisi sityva da gamijnos WeSmariti morwmuneoba da tradi-<br />

60 cxeli Sokoladi<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

ciuli kulturuli religiuroba, samwuxarod, amaze eklesias<br />

jer araferi uTqvams, Tavis droze ar uTqvams Tavisi<br />

sityva socialur mankierebebzec, korufciaze, qurdebis Temaze,<br />

Zireulad ar SesWidebia siRaribis sakiTxs, daucveli<br />

adamianebis, bavSvebis, moxucebis, problemebs. magram sapatriarqo<br />

yovelTvis akeTebda aqcents imaze, rom loialuri<br />

yofiliyo mmarTveli politikuri Zalis mimarT da gamoeyenebina<br />

es Zala saTavisod. rodesac saqarTveloSi momravlda<br />

sxvadasxva religiuri jgufebi, amas eklesiam samisionero<br />

moRvaweoba ki ar daupirispira, aramed, mTavrobas samar-<br />

Taldamcavi struqturebis gaaqtiureba mosTxova religiuri<br />

umciresobebis winaaRmdeg. 1997 wels, patriarqma, pirdapir<br />

miswera werili parlaments, rom saqarTvelo daecvaT am religiuri<br />

jgufebisgan. es bizantiuri tradiciaa, romelic Semdeg<br />

ruseTSi gagrZelda da e.w imperiuli marTlmadideblobisTvisaa<br />

damaxasiaTebeli. viciT, rom orive SemTxvevaSi, am<br />

urTierTaTqvefam srul kolafsamde miiyvana saxelmwifoc<br />

da religiac. es yvelaze didi safrTxea, saxelmwifo religiam,<br />

SeiZleba, religiac mospos da saxelmwifos arsebobasac<br />

Seuqmnas safrTxe. rodesac konstantinopoli ecemoda, 1453<br />

wels, samjer meti adamiani iyo berZnul monastrebSi, vidre<br />

konstantinopolis damcav jarebSi.<br />

_ mainteresebs, ra gansxvavebaa oficialur religias da saxelwifo<br />

religias Soris. giorgi TargamaZem gamijna, Tqva, rom<br />

saberZneTis modeli, sadac eklesias saxelmwifo statusi aqvs,<br />

misTvis miuRebelia.<br />

beqa: aq, albaT, ubralod, SecdomasTan gvaqvs saqme. Targama-<br />

Zes, mgoni, terminebi aeria. saqme isaa, rom Cvens saxelmwifoSi<br />

oficialuria yvela is religiuri gaerTianeba, romelic, raime<br />

formiT aris daregistrirebuli da iuridiulad samarTlebriv<br />

sivrceSia moqceuli, aseve, oficialuria is religiuri organizaciebi,<br />

romlebic uars acxadeben registraciaze, da arseboben<br />

konstituciuri garantiebis _ rwmenisa da aRmsareblobis Tavisuflebis<br />

safuZvelze. oficialurobis yvelaze maRali statusiT,<br />

ra Tqma unda, sargeblobs marTlmadidebluri eklesia, mas<br />

aqvs sajaro iuridiuli piris statusi, da daaxloebiT imgvari<br />

uflebebiT sargeblobs, rogoriTac SeiZleba arsebobdes saxelmwifo<br />

religia. TargamaZis mier Semotanili termini, oficialuri<br />

religiis statusis Sesaxeb, gaugebrad mimaCnia, Tumca,<br />

Tavidan, igi saxelmwifo religiis aucileblobaze saubrobda.<br />

foto: levan xerxeuliZe


komentari<br />

esaa is mimarTuleba, romelsac Tavis droze, radikaluri nacionalisti,<br />

guram SaraZe atarebda, dRes is TargamaZis saxiT<br />

aRorZinda. Tumca, CvenSi arsebuli yvela politikuri aqtori<br />

met-naklebad cdilobs eklesiis TemiT spekulirebas, es Zalian<br />

cudia, es religiuri farisevlobis da umecrebis maniSnebelia.<br />

ar SeiZleba amaze cudi ram gaukeTo eklesias, vidre is, rom<br />

misi rwmena, ideologiad aqcio.<br />

_ ra meqanizmebi arsebobs amis winaaRmdeg? ra unda SesTavazos<br />

eklesiam Cvens sazogadoebas?<br />

mama kaxaberi: saxarebaSi saubaria oficialuri religiisa<br />

da ideologiis winaaRmdeg iesos brZolaze. qriste, swored<br />

oficialurma ideologiam, erTi mxriv, nacionalur-iudeurma<br />

da, meore mxriv, romaul-imperiulma, gaakra jvarze. eklesiam<br />

unda gaaRvivos moraluri pasuxsimgebloba TiToeul adamian-<br />

Si, dRes ki, mrevls raRac garantiebs pirdebian. arada, saxarebis<br />

mixedviT, saWiroa, adamiani mudam fxizlad iyos, araferia<br />

garantirebuli. eklesiam xalxs unda SesTavazos gonebaze<br />

dafuZnebuli eTika, unda SesTavazos teqstebi, azrovneba.<br />

mamardaSvili ambobda, eSmaki gveTamaSeba, roca ar vfiqrobT<br />

zustado. aseTi azrovneba unda SesTavazos eklesiam mrevls.<br />

gavixsenoT, rodis gaakres ieso jvarze, maSin, roca pilates<br />

uTxres, rom ieso keisars, anu gabatonebul, am SemTxvevaSi,<br />

imperiul ideologias upirispirdeboda. Cven ki, saeklesio<br />

pirebi, mowodebuli varT msaxurebisTvis ara mxolod viwro<br />

62 cxeli Sokoladi<br />

samrevlo sferoSi. Cven, Cveni piradi magaliTiT, msaxurebiT,<br />

da mrevlma, rogorc erTobam da cocxalma sazogadoebrivma<br />

organizmma, Tavisi samrevlo cxovrebiT, magaliTi unda vu-<br />

CvenoT mravalerovan da multireligiur sazogadoebas, unda<br />

viyoT `naTeli ama soflisani..”<br />

beqa: viqnebi trivialuri, eklesiam saxarebiseuli qriste<br />

unda SesTavazos sazogadoebas. saxarebaSi qriste yvelaze mdabio<br />

da sazogadoebisgan gariyul xalxTan erTad Cndeba da mas,<br />

amitom sdevnian. saxareba Zvel qarTulad ki ara, Tanamedrove,<br />

CvenTvis gasageb enaze unda wavikiTxoT, im enaze, romelzec<br />

is Tavis droze daiwera _ yvelaze ubralo xalxisTvis gasageb<br />

enaze. Cveni eklesia, dRes, Cemi azriT, ufro sxva sakiTxebiT<br />

aris dakavebuli, vidre qristes saxarebiseuli uwyebiT. es CemTvis<br />

yvelaze didi tragediaa da es ara mxolod saqarTvelosTvis<br />

da Cveni droisTvisaa damaxasiaTebeli. meoce saukunis<br />

didi marTlmadidebeli mRvdeli, aleqsandre meni ambobda,<br />

qristianoba jer ar dawyebulao. nicSes azriT _ qristianebma<br />

qristes auges saflavebi. vxedavT did taZrebs, simdidres,<br />

romelic aqvs eklesias, Zvirfas SesamoslebSi Semosil saeklesio<br />

pirebs, Zvirfas ydebSi Casmul grandiozul saxarebebs,<br />

magram, TiTqmis ar Canan adamianebi, romlebic am saxarebas<br />

kiTxuloben da misi sicxadiT cxovroben. verc politikuri<br />

partiebi, verc liberaluri mimarTulebebi da verc politikis<br />

progresuloba ver gadaWris am problemas, es TiToeulma<br />

adamianma TviTon, sakuTari ZalisxmeviT unda gadawyvitos.<br />

foto: daviT mesxi


komentari<br />

mediasizmrebi<br />

avtori: salome jaSi<br />

ilustracia: giorgi mari<br />

luiza 097 da gia nodia kabrioleti jipiT gertra 088-sTan ofisSi<br />

midian. ofisi zemo verazea. Zalian zemoT. gertra 088 Sesagebeblad<br />

gamodis da amayad ambobs, _ naxe, ra magar adgilas gvaqvs ofisio!<br />

gertra 088 gia nodias xelSi celofnis parks aZlevs. parkSi dana-<br />

Cangali yria _ gasarecxi dana-Cangali. gia nodia dana-Cangals mSvidad<br />

yris gverdze _ agdebs. am moqmedebiT aRSfoTebuli luiza 097<br />

WuWyiani dana-Canglis akrefas iwyebs, Tan axlad daniSnul ministrs<br />

gulmosuli uyurebs _ ras yri, maita, gavrecxoTo.<br />

luiza 097 da gertra 088, gia nodias msgavsad, realuri adamianebi<br />

arian. es ambavi ki, erT-erTi maTganis warmosaxvaa. ufro<br />

sworad, sizmari. maT vinaobas kodirebuls davtoveb, radgan sizmari,<br />

xom gesmiT, Cveni cnobieri kontrolidan wasuli moqmedebaa<br />

da masze pasuxs ar vagebT.<br />

SarSandeli seqtembridan, televizori, raRac, gansakuTrebulad<br />

intensiuri gaxda. ase maxsovs, intensiuri gaxda sworxazovani<br />

informacia. Semdeg, roca noembris aqciebi 7-Si dasrulda, televizorma,<br />

sazogadoebis aRzrdis funqcia, kidev ufro meti mondomebiT<br />

aiRo sakuTar Tavze. xelisuflebam agenturaSi mxilebuli<br />

mravali adamiani gamoavlina, xolo saqarTveloSi demokratiulobis<br />

dasamtkiceblad, saprezidento arCevnebi dainiSna. am periodSi<br />

televizoris mier mowodebuli informacia nakleb Rirebuli<br />

iyo, vidre Worad miRebuli informacia, radgan, televizoridan<br />

miRebuli informacia, bevrad ufro mwiri iyo, vidre Wori. am<br />

cnobieri informaciis simcirem sizmrebi daZaba.<br />

sizmrebi mkacrad individualuria. swored amaSia maTi xibli<br />

da aSkara upiratesoba realur samyarosTan SedarebiT. am individualuri<br />

sizmrebis krebuli realuris alternativa xdeba _<br />

erTi saerTo cxovreba, romelic sxvadasxva adamianebis sxvadasxva<br />

sizmrebisgan Sedgeba. am mcire statiaSi is sizmrebia moyolili,<br />

romelic televizorSi politikuri movlenebis asaxva/arasaxvas<br />

ukavSirdeba da SesaZloa, isteriasac ki Camohgavs.<br />

64 cxeli Sokoladi<br />

noembris dReebia da televizorSi mijriT gadaicema satelefono<br />

mosmenebi _ erTmaneTis mxileba, faruli Canawerebi _<br />

braldeba SpionaJSi, telefilmebi _ braldebebis argumentireba<br />

da mokled, iseTi ambebi xdeba, sakuTar TavSic rom eWvi Segepareba,<br />

iqneb, Cemi kritikuli Sexedulebebi `borotma Zalebma~<br />

ganapirobeso. am dros marki 017 did siurealistur oTaxSia<br />

gamoketili:<br />

_ auzi oTaxSi naxevarze met farTs ikavebs, nawili ki iatakia, anu<br />

napiri. me viRac sxvebTan erTad, navSi vimalebi oTax-auzis kuTxeSi.<br />

vici, rom unda movidnen… isini, vinc ar miyvars, visic meSinia, imitom,<br />

rom raRac moxda da unda gamoiZion.…<br />

cxad, cnobier samyaroSi marki 017 profesiiT iuristia da esmis,<br />

rom danaSaulis gamosaaSkaraveblad TanamSromloba kargi ki<br />

ara, aucilebelia.<br />

_ movidnen… adeiSvili, merabiSvili da kidev viRac. Sinagani dilema<br />

mawuxebs _ ra vqna? davenaxo da vuTxra rac vici, Tu gavcuro<br />

Sors da davimalo?! isev SemeSinda gacurvis, gaqcevis da navi napir-<br />

Tan mivayene. gadavedi da vuTxari, vici, rac moxda-meTqi.<br />

marki 017-ma mosulebs yvelaferi gadmoulaga. uambo.<br />

_ erT-erTi meubneba (ai is, mesame), kidev kargi, wamoxvedi TanamSromlobaze<br />

da magrad gamoZverio. me vpasuxob _ da, ra vuyo moralur<br />

kompromiss? ra vqna, rom ar mindoda TqvenTan rame Sexeba<br />

mqonoda?<br />

rogor momwons es idea _ moraluri kompromisi, romelic sindisis<br />

qenjnas iwvevs. marki 017 gaiyida.<br />

gadis ramdenime dRe da joni 034 SeSfoTebuli iRviZebs. realur<br />

cxovrebaSi joni 034-s gamZafrebuli protestis grZnoba<br />

aqvs. cdilobs ebrZolos sistemas, Tumca, mcire arealze da Tan,<br />

aSkarad, gamomwvevi formebiT. joni 034-s me vesizmrebi:<br />

_ sufTa Cinovnica iyavi, varcxnilobac ki sxva gqonda. da vfiqrobdi,<br />

azrze xar, salomec ki gadaibireso.


komentari<br />

`salomec ki…~ CemTvis komplimenti iyo da realur samyaroSic<br />

Tavi raRac brZolis monawiled vigrZeni, iq Cems gadabirebas cdilobdnen.<br />

amasobaSi klakla 065, 7 noembridan 5 ianvramde varaudebs ismenda,<br />

Tu ra SeiZleboda mohyoloda arCevnebs. axlac ar vici, ra<br />

mohyva sinamdvileSi, radgan mohyva is, rasac isev televizorSi<br />

vuyureb. maSin ki, klakla 065 didad ar Relavda. aba, ra unda mohyoloda.<br />

iqneb, kargic aris, televizorSi rom bevrs arafers amboben.<br />

ese igi, bevri araferi xdeba da bevri araferi cudic ar<br />

xdeba da, bunebrivia, es bevri araferi cudi, kidev bevr arafer<br />

cudsac ar iwvevs. aris amaSi raRac xibli da provokacia _ arsebobs<br />

realoba, arsebobs telerealoba da arsebobs sizmrebis samyaro.<br />

mokled, klakla 065-is sizmrebis samyaroSi, arCevnebs omi mohyva:<br />

_ portSi videqiT, Cven win yure iyo. moulodnelad, marjvnidan<br />

patara gemebis gundi gamoCnda da Zalian swrafad Cagviqrola. gundurad<br />

Cairbines. aSkarad raRacas gaurbodnen. aRmoCnda, rom maT<br />

xakisferebSi Cacmuli da katerze amxedrebuli kaci mosdevda. erTi<br />

xeliT doinji hqonda Semortymuli, meoreSi ki pistoleti eWira da<br />

im patara gemebs esroda. rom SegvamCnia, iaraRi Cvenken moatriala<br />

da Cven xelebi avwieT. _ visken xarT? _ ikiTxa im doinjSemortymulma<br />

kacma. aRar maxsovs, ra vupasuxe, magram vkiTxe, amas ratom akeTebmeTqi.<br />

patara miSikosTviso, miTxra.<br />

davamateb, rom sakuTar cnobier samyaroSi klakla 065 ase arasodes<br />

moixseniebs saqarTvelos prezidents.<br />

arCevnebma rom gadaiara da viTom, televizoric cota unda<br />

Serbilebuliyo, anu gaTavisuflebuliyo, araferi Secvlila. televizori<br />

isev imave televizorad darCa, rac 8 noembers iyo. ara,<br />

raodenoba axla ukve meti iyo, magram informacia _ isev is. ufro<br />

sworad, informaciis miwodebis kuTxe ar Secvlila.<br />

informaciis dasacinclad gurCi 053 sizmreTSi saxelmwifo kancelarias<br />

ewvia.<br />

_ saakaSvilma gvimaspinZla. fotoebi iyo gamofenili. vaTvalierebdi<br />

da am dros movida. raRac politikur Temaze Camoagdo saubari...…<br />

ra Tqma unda...…<br />

_ ar daveTanxme, geSleba-meTqi, mixeil.<br />

esec kai Tavxedi yofila.<br />

66 cxeli Sokoladi<br />

_ me, mainc, Cemsas gavitan. kiseri gitexia-meTqi.<br />

mere gurCi 053-ma da sizmreTSi prezidentma, sakamaTo Temis<br />

gadasawyvetad, Wadraki iTamaSes.<br />

_ movuge! da miTxra, mogagebine, patara xar da guli ar dagwyviteo.<br />

visTvis vin aris patara… ver gaigeb. vin vis agebinebs kidev.<br />

televizori ki acxadebs, rom Wadraki gurCi 053-s sulac ar<br />

mougia. ese igi _ asea. sizmrebi inforealobis balansia… an isteriuli<br />

refleqsia. Tan, yvela sizmari cnobieri emociuri gamofxizlebiT<br />

sruldeba da mis azrs patroni sawolSi wrialiT<br />

ganagrZobs.<br />

_ mivixed-movixede. bevri adamiania. erTi lideria aSkarad. putkuna.<br />

patara ulvaSebiT.<br />

ambavs sizmreTidan farfara 064 hyveba. erT-erTia, romelic<br />

satelefono mosmenebis msxverpli gaxda. mere eubnebodnen, ai,<br />

amitomac ar unda iWorao telefonzeo.<br />

_ is lideri sityviT gamodioda. rasac ambobda, darwmunebuli<br />

viyavi, rom sigiJe iyo, absurdi. xalxi Cumad usmenda. ici, rogori<br />

gancda mqonda? xafangSi rom aRmoCndebi, gamouval situaciaSi…da<br />

xvdebi, rom yvela giJia. ixedebi aqeT-iqiT, iqneb, vinme Tanamoazre<br />

ipovo. vinme nacnobi… da erTi vnaxe _ vera 024.…<br />

cnobisaTvis: vera 024 erT dRes aseve gaxda satelefono mosmenebis<br />

msxverpli da, vityodi, politikuri manipulaciebisac.<br />

_ vera 024, megona, mxars amibamda, magram piriqiT. meubneboda _ ara,<br />

farfar 064-o, ar arian eseni giJebi. amas ambobda da Tan ecineboda.<br />

SeSinebuli wamoxta farfara 064, asanTi dawva da Tavze samjer<br />

Semoitara. viTom, amis mere, aseT giJebs aRar naxavs. Tu metad<br />

TviTon aRar gagiJdeba. da ram gaagiJa kidev kontr 021, giorgi<br />

TargamaZes rom mumitrolis genealogias uyveboda, xSirad borZikobda<br />

da Jurnalisti-politikosic yovel waborZikebaze `RmerTs<br />

ebarebodeTo~, rom eubneboda. eh, sizmrebs kidev ra uSavs. cxadSi,<br />

axla, eg kaci ambobs _ mebrZoli aTeistebi Cveni samizneao. ai, axla<br />

ki, Tvalebis mofSvnetis droa da cxadi _ wyals gasatanebeli...<br />

sizmrebi dasizmrebulia 2007 wlis 2 noembridan 2008 wlis 2 Tebervlamde.<br />

maTi avtorebi realuri adamianebi arian. avtorTa mier<br />

damaxsovrebuli da gadmocemuli sizmrebis Sinaarsi ucvlelia.


komentari<br />

meri popinsi<br />

avtori: nino leJava<br />

foto: qeTo caava<br />

es recenzia ar aris!<br />

Teatri garderobidan ar iwyeba. vaso abaSiZis saxelobis mu-<br />

sikisa da dramis Teatri mecenatebis mosaxsenebeli marmarilos<br />

filiT iwyeba. „...SesaZlebeli gaxda qarTveli mecenatebis daxmarebiT“.<br />

badri patarkaciSvili, elguja bubuteiSvili, gogi Tofa-<br />

Ze, jemal inaiSvili, zaza sioriZe, vano CxartiSvili... ucnauria,<br />

erTi qalicaa am siaSi. meti veRar davimaxsovre; Tumca, es Semadgenloba<br />

met-naklebi sisruliT, sul mcire, erTi-ori eklesiis<br />

SesasvlelTanac iqneba aseTive vardisferi marmarilos, anac granitis<br />

filaze amotvifruli.<br />

kari mowyenilma axalgazrda kapeldinerma gagviRo. aqeT-iqiT<br />

dacvis brge TanamSromlebi edgnen. ra daaSava am tanadma gogom,<br />

aseTi Waobisferi da gombeSos nakecebiviT uniforma rom<br />

Seukeres?<br />

Cemi meri popinsi<br />

suraTi pirveli:<br />

skolis win kvadratuli cisferi avtobusi dgas. saqare minis<br />

ukan abraa warweriT „bavSvebi“. kvadratul avtobuss plexanovze<br />

mivyavarT da Tojinebis Teatris win gamwkrivebulebs yvelas<br />

saguldagulod gvisinjaven „aboniments“. mere warmodgena<br />

iwyeba da naoWebian yviTel kabaSi gamowyobili qali gvexveweba:<br />

„bavSvebo, aba, davuZaxoT ixvis Wuuuu-Wuuuuls!!!“ verafriT<br />

68 cxeli Sokoladi<br />

davijere, rom es pitkina qali ixvis WuWulis megobari gogo<br />

iyo.<br />

suraTi meore:<br />

Zalian mrcxvenia qarTulis maswavleblis. ukve, meramdene dRea<br />

saZaglad vatyueb. viTom TvalebSi vuyureb da Tan merxis qveSidan<br />

inga gigineiSvilis motanil pamela traversis `meri popinsis”<br />

qarTul Targmans vacureb. aRar maxsovs, inga wigns saxlSi ratom<br />

ar matanda. yovel dRe didsulovnad ki mohqonda wigni da mec<br />

gatacebiT vkiTxulobdi.<br />

suraTi mesame:<br />

zinaida kverenCxilaZe mkacri gadia iyo da miuxedavad imisa,<br />

rom `rusTavelis” warmodgena disneis miuziklis mixedviT iyo<br />

dadgmuli, is ufro traversis Cafiqrebuli sufraJisti meri popinsi<br />

iyo. maxsovs piJamoebis scena. wesiT, jeins maqmanebiani unda<br />

scmoda, maikls _ zolebiani piJamo. `maaa-ikl! je-in!” _ albaT,<br />

deida polic ase eZaxda toms.<br />

suraTi meoTxe:<br />

saymawvilo Teatr `berikonis” primadona meri odiSvili mSvenie-<br />

ri meri popinsi iyo. ostaturad atrialebda qolgas da `superkalifraJelistikeqspielidoSess”<br />

misZaxoda rkinigzelTa kultu


komentari<br />

ris darbazs. 1989 wlis martSi poloneTSi sagastrolod naswavli<br />

`alublebis quCa-ze, quCa-ze, 17 nomer-Si, 17 no-mer-Siii” dRemde<br />

maxsovs da speqtaklis molodinSi ukve Cems Svilsac davaswavle.<br />

suraTi mexuTe:<br />

90-ianebis dasawyisSi `Teatraluris” sakursoebze mosiarulee-<br />

bze `doim” didi STabeWdileba datova: sadiplomo speqtakli `madam<br />

bovari” CvenTvis uCveulo – 2 ganzomilebaSi gadawyvita. Tamar gegeWkoris<br />

ema bovari da, Tu sworad maxsovs, zura gewaZis rudolf<br />

bulanJe Semodgomis tyeSi seirnobdnen da Cven maT – scenis ukan<br />

gaWimul kinoekranze vuyurebdiT. 95-Si `marjaniSvilSi” dadgmul<br />

`mefe lirze” oTar meRvineTuxucesis naTamaSevi mefe liris sanaxavad<br />

ar mivlia: nata murvaniZis plastika, gogi ZoZuaSvilis musika,<br />

simon maCablis mxatvroba da swored daTo doiaSvilis reJisura<br />

maSin CvenTvis axali Taobis niSnebs atarebda.<br />

suraTi meeqvse:<br />

2008 wlis gamociebul TebervalSi ki 6 wlis qaliSvilis garTo-<br />

bis problemiT SeRonebuli amas winaT myspace-is erTi sivrcidan<br />

meore sivrceSi moxtunave, www.musictheatre.ge-s gadavawydi. davuwkapune,<br />

afiSaze `meri popinsi” aRmovaCine da gavixare. gadavwyvite,<br />

anukas kvira dRes waviyvan speqtaklze, cotaTi mainc xom<br />

gaerToba-meTqi.<br />

roca qari aRmosavleTidan uberavs: iginive da sxva<br />

suraTi pirveli:<br />

`muskomediis” Senoba, romelic TiTqmis 2 aTwleuli Sendeboda,<br />

orsaxovani ianusiviTaa. gzajvaredinic ucnauri struqturisaa:<br />

daviT aRmaSeneblis gamzirisa da telmanis quCis gadakveTas<br />

70 cxeli Sokoladi<br />

kavkasiis saabreSumo sadguris yofil plantaciebze aSenebuli<br />

`dinamos” ovaluri stadioni gadmohyurebs. Teatris mopirdapire<br />

mxares socialisturi Tbilisis pirveli mikroraionia _ `tramvaelebis”<br />

saxlebi fsevdonacionaluri dekoriT. quCis gadmoRma,<br />

Teatris Senobasac fasadi ovaluri aqvs. gare arqiteqtura ufro<br />

mkacri da sadaa. did saafiSe CarCoebSi frontonis gayolebaze<br />

„meri popinsis“, „marlen ditrixis“, `salomes” anonsebia. Senobis<br />

wina nawili momwvano-yavisfradaa SeRebili da sakmaod bunebrivad<br />

gadadis gaulesavi betonis ukana konstruqciaSi. foieSi mwvane<br />

marmariloa da oqrosfrad SeRebili, mgoni, doriuli svetebi. iarusze<br />

iataki naxevrad gaurandavi ficrebiTaa dagebuli da naxevradac<br />

cementia; amfiTeatrSi _ koCiala kubebia kibeebis magivrad<br />

(`SuaSi daadgiT fexi!” _ yuradRebiani kapeldineris SeZaxili).<br />

suraTi meore:<br />

warmodgenis dawyebamde naxevari saaTiT adre misulebs dar-<br />

bazSi Sesvlamde lodini mogviwia. xanSiSesulma megarderobem<br />

moridebiT mirCia, speqtakli saaT-naxevari grZeldeba da bavSvs<br />

SesaZloa, Sescivdeso. holisgan gansxvavebiT, darbazSi marTlac,<br />

cioda. kapeldinerebis xmamaRali gadaZaxilebisa da Cumi WoraobisTvis<br />

rom ar gvesmina, mrgval foies SemovuareT da „marlenis“<br />

fotoebi davaTvaliereT. subieqturi winaTgrZnobiT Sepyrobils<br />

manamde survili ar gamCenia, menaxa „marlen ditrixi“. oqrosfer<br />

CarCoebSi Casmulma fotoebma Cemi subieqturoba kidev ufro gaamZafra.<br />

roca Ria kulisebSi SeviWyiteT da ori Cafskvnili irmis<br />

figura davinaxe, gavifiqre, ui, yinulis dedofalic daudgamTmeTqi.<br />

„is cxenebi rom ar gamouyenebiaT?“- Cemma Svilma ori putkuna<br />

iremi igulisxma, romlebic speqtaklis dasawyisisaTvisac<br />

avanscenaze idga da mere jeini da maikli erTxel Seaxtnen.


marmarilo graniti travertini oniqsi parketi xelovnuri qva<br />

al. yazbegis gamz.1 tel: 37 70 00 wereTlis gamz. 117 tel: 35 65 45<br />

www.phoenix.ge


komentari<br />

suraTi mesame:<br />

damdgmel mxatvars londoni swored aseTi warmoudgenia: wiTel<br />

grZiv tiloze big-benis TeTri konturi da kidev erTi _ CemTvis<br />

ucnobi _ koSkis (pizis?) waferdebuli siluetiT. scenaze wiTlad<br />

SeRebili nergebi dgas alublis *(Cut-)yvavilebiT* da, ra Tqma<br />

unda, telefonis wiTeli jixuri, saidanac mogvianebiT wiTelkombinezoniani<br />

buxris mwmendavebi gamodian.<br />

warmodgena daiwyo da maleve Zalian sevdianma da ojaxobiT Tavmobezrebulma<br />

mister benqsma gazeTSi gancxadeba „misca“. gadiebis<br />

konkursi berts mihyavda _ `daumesijeT Tqvens rCeul gadias!”<br />

misi Semxedvare davrwmundi, rom duta yvelganaa; duta & Co. (iSifreba,<br />

rogorc `kaveenis Taoba”). arada, misi da zvios SiSiT gogo<br />

kinoSic ver wamiyvania: Tu raime sabavSvo filmi an multfilmi<br />

gamovida kinoekranze, qarTulad mas & Co axmovanebs; Tu filmi<br />

gaxmovanebas gadaurCa, mainc araferSi gvargia: anukam rusuli<br />

ar icis. `seqsualuri gadia” rikulebze ukuRma gadamjdari Camosrialda<br />

mayureblisaken, `gadia aziidan” kiviliTa da karates<br />

ileTebiT Camoqanda kibeze. `gadia saqarTvelodan” _ darejanisa<br />

da xanumas gulis gasaxeTqi Ciqiliani kompoziti _ kulisebidan<br />

gamovarda da davluri dauara. qarTul socialur realobas WeSmariti<br />

britanuli ojaxic ver gadaurCa. hoda, raRa darCenoda<br />

benqsebis ojaxs, garda WerSi mikiduli Rrublidan haerovnad daSvebuli<br />

WeSmariti britaneli meri popinsis dasaqmebisa?<br />

suraTi meoTxe:<br />

bavSvebis rolebs msaxiobebi zustad ise asruleben, rogorc<br />

ufrosebs warmoudgeniaT, rom patarebi unda iTamaSon: gaparWyuli<br />

xelebiT, gaCaCxuli fexebiTa da Wyipina xmiT (`is gogo, rom<br />

Wyavida”, _ Tqva Cemma Svilma jeinze. „Wyaoda“ ver auRla sworad.)<br />

neta, sad unaxavT aseTi bavSvebi? arada, jeini 7 wlis gogoa, maikli<br />

ki _ 5 wlisaa. Cvili tyupebi barbara da joni ki _ rogorc<br />

mogvianebiT davadgine, erTmaneTisagan damoukideblad mec da<br />

anukasac _ polareTidan gamoqceuli TeTri daTvebi gvegona.<br />

72 cxeli Sokoladi<br />

suraTi mexuTe:<br />

anukam 4-jer aifara yurebze xelebi da 5-jer xalisiT gadaikiskisa.<br />

ise ki, saxlSi sul imas vemuqrebi, rom Tu magnitofons<br />

ar Cauwevs, dayruvdeba. mSvenieri ram iqneboda msaxiobebis Tavebze<br />

damagrebuli mobiluri mikrofonebi, amasTan erTad Teatr-<br />

Si xmis daregulirebac rom xdebodes. da kidev: Tu gadawyviteT<br />

TqvenTvis da Tqveni SvilisTvis parteris kargi adgilebisaTvis<br />

10 laris gadaxda, icodeT, rom centraluri adgilebis dakaveba<br />

ar Rirs: scenis siRrmidan, faqtiurad, kulisebidan manaTobeli<br />

proJeqtori Tvalebs mogWriT.<br />

suraTi meeqvse:<br />

ratom ar damTavrda saqarTveloSi _ Tundac mxolod _ saxel-<br />

mwifo TeatrebSi mainc fexmoryeuli, gaTxunuli magidebis esTetika?<br />

maSinac ki, roca reJisoris da kostiumebis mxatvris CanafiqriT,<br />

misis benqsi glamuris gansaxierebas unda TamaSobdes?<br />

nuTu, es imis bralia, rom am Teatris qtitorebis grZel siaSi<br />

biZina ivaniSvili ar weria?<br />

erTi kovzi Saqari<br />

lamazad yelmoRerebulma meri popinsma kinaRam gadamafiqrebi-<br />

na am striqonebis dawera. Zalian momxiblavad mReroda da cekvavda.<br />

oRond mere binZurkombinezoniani uzarmazari tyupebi isev<br />

ajRavldnen (`koka (`soska”) ginda?”) uzarmazar marxilSi da brazi<br />

isev momeria. meri popinsi zedmiwevniT asrulebda odri hepbernis<br />

ukve morjulebuli eliza dulitlis rols. qudic SesaniSnavi<br />

hqonda. zustad iseTi, rogoric juli endriussa aqvs uolt disneis<br />

filmSi.<br />

warmodgena rom damTavrda, gasasvlelSi kapeldineri Cven win<br />

mimaval bavSvebs gulianad CaekiTxa: `xom mogewonaT Cveni speqtakli?”<br />

me Tvalebi davxare da swrafad Cavuare. ar mominda, mis-<br />

Tvis guli damewyvita.<br />

axla Tojinebis Teatrs davuwkapuneb.


interviu<br />

saqarTvelos televizia<br />

interviu ia anTaZesTan<br />

foto: daviT mesxi<br />

74 cxeli Sokoladi


Jurnalistma ia anTaZem sajarod ganacxada, rom apirebs kenWi<br />

iyaros saqarTvelos sazogadoebrivi mauwyeblis direqtoris<br />

postze da imedovnebs, rom mas eqneba ndoba da mxardaWera rogorc<br />

xelisuflebis, ise opoziciisa da sazogadoebis mxridan.<br />

qalbatoni ia filologiur mecnierebaTa kandidatia da dRemde<br />

`radio Tavisuflebis~ Jurnalistad muSaobs. aseve gaxlavT<br />

fond `Ria sazogadoeba _ saqarTvelos~ aRmasrulebeli sabWos<br />

wevri, arasamTavrobo organizacia `samoqalaqo ganviTarebis<br />

institutis~ gamgeobis Tavmjdomare da ivane javaxiSvilis saxelobis<br />

Tbilisis saxelmwifo universitetis socialuri da<br />

politikuri mecnierebebis fakultetis sakonkurso komisiis<br />

wevri. 2004 - 2006 wlebSi, ia anTaZe muSaobda saqarTvelos saxalxo<br />

damcvelis ofisSi, informaciisa da ganaTlebis departamentis<br />

ufrosis moadgiled da samoqalaqo ganaTlebis jgufis<br />

xelmZRvanelad. amave periodSi kiTxulobda „politikuri<br />

Jurnalistikis` speckurss Tsu-s Jurnalistikis fakultetze<br />

ra amocanebi dgas sazogadoebrivi mauwyeblis winaSe da rogor<br />

asrulebda Tavis funqciebs is dRemde? Tu ver asrulebs am funqciebs,<br />

ratom?<br />

Tavidanve vityvi, rom dRes visaubreb mxolod zogadi principebisa<br />

da xedvebis Sesaxeb, magram ara _ detalebze. Tqven meki-<br />

TxebiT, ra amocanebi dgas sazogadoebrivi mauwyeblis winaSe?<br />

pasuxs am kiTxvaze vipoviT sazogadoebrivi mauwyeblis vebgverdis<br />

pirvelsave gverdze, iq, sadac Camowerilia Rirebulebebi:<br />

damoukidebloba, miukerZoebloba, keTilsindisiereba. gamodis,<br />

sazogadoebrivi mauwyeblis winaSe dgas amocana, gaacocxlos is<br />

Rirebulebebi, romlebic dRes mxolod usicocxlo Canaweria da<br />

am Rirebulebebs daafuZnos mTeli saqmianoba. rogor asrulebda<br />

Tavis funqciebs es televizia dRemde? Tu sazogadoebrivi<br />

mauwyeblis funqciaa, iyos sazogadoebisTvis saWiro da sando<br />

televizia, is Tavis funqciebs, samwuxarod, ver asrulebda. amis<br />

dasturia am televiziis mudmivad dabali reitingi. ufro sistemuri<br />

analizi da damajerebeli pasuxi ki SegiZliaT ixiloT<br />

kvlevaSi, romelic saqarTvelosa da somxeTSi evrokomisiis warmomadgenlobis<br />

mxardaWeriT Catarda gasuli wlis gazafxulze.<br />

Tu davsvamT kiTxvas _ ratom ver asrulebs sazogadoebrivi<br />

mauwyebeli Tavis funqcias, mokle pasuxi aseTi iqneba: swored<br />

imitom, rom am televiziis saqmianobaSi ver gacocxlda is, rac<br />

mis mierve Zalian sworad iyo deklarirebuli.<br />

mniSvnelobisa da aqtualurobis mixedviT, iqneb CamovTvaloT<br />

is problemebi, rac sazogadoebriv mauwyebels aqvs. rogor xedavT<br />

Tqven am problemebis gadaWris gzebs?<br />

vfiqrob, mauwyeblis upirvelesi problema politikuri gavlenebia,<br />

rac arTmevs mas damoukideblobas da, Sesabamisad, sazogadoebis<br />

ndobas ukargavs. magaliTad, 5 ianvris saprezidento<br />

arCevnebis Semdeg, rodesac bevr adamians sWirdeboda, moesmina<br />

arCevnebSi CarTuli mxareebis komentarebi Tu Sefasebebi, sazogadoebrivma<br />

mauwyebelma erTi kviriT daxura Toq-Sou `dRis komentari”.<br />

Sedegad, sazogadoebam mTeli kviris ganmavlobaSi ver<br />

miiRo pasuxebi arCevnebTan dakavSirebul uaRresad aqtualur<br />

SekiTxvebze. aseTi faqtebi, romlebic mxolod politikuri gavlenebiT<br />

SeiZleba aixsnas, saqarTvelos sazogadoebas ndobas ukarga-<br />

interviu<br />

da „Jurnalistikis safuZvlebs` Teatrisa da kinos saxelmwifo<br />

universitetSi.<br />

aseve gaxldaT ganaTlebis saministrosTan arsebuli Sefasebis<br />

erTiani erovnuli centris saapelacio sabWos wevri da qalaq Tbilisis<br />

meriis mrCevelTa sabWos wevri. 2004 wlamde, sxvadasxva dros<br />

qalbatoni ia iyo gazeT `kavkasionis~ saparlamento korespondenti<br />

da mTavari redaqtoris moadgile, Jurnal `arilis~ saredaqcio<br />

sabWos wevri, fond `IREX~-is, `evraziisa~ da `horizontis~ mrCevel-<br />

Ta sabWos wevri, qarTuli enisa da literaturis maswavlebeli, `vefxistyaosnis~<br />

akademiuri teqstis damdgeni komisiis wevri.<br />

2007 wlidan dRemde, ia anTaZe aris mmarTveli proeqtebisa `qar-<br />

Tuli media da moqalaqeTa informirebuli arCevani~ da `Tbilisis<br />

axalgazrduli saganmanaTleblo klubi da studenturi klubi~.<br />

radgan mniSvnelovnad vTvliT sazogadoebrivi mauwyeblis momavali<br />

direqtoris sakiTxs, gTavazobT intervius ia anTaZesTan.<br />

qalbatonma iam kiTxvebze pasuxebi werilobiT mogvawoda.<br />

vs sazogadoebrivi mauwyeblis mimarT. ase rom, vfiqrob, realuri<br />

damoukidebloba sazogadoebrivi televiziis umTavresi problemaa,<br />

yvela danarCeni problema ki _ cudi menejmentis, usicocxlobis,<br />

civi urTierTobebis, usamarTlobis gancdis da sxva _ xiluli Tu<br />

uxilavi ZafebiT am mTavarzea mibmuli. rac Seexeba pasuxs Seki-<br />

Txvaze, Tu rogor vxedav am problemis gadaWris gzebs. vfiqrob,<br />

axla SesaniSnavi momentia sazogadoebrivi mauwyeblobis realuri<br />

funqciis gansaxorcieleblad, radgan dRes politikosebi _ maT<br />

Soris, xelisuflebaSic da opoziciaSic _ iZulebulni arian, gai-<br />

Tvaliswinon xalxis, sazogadoebis interesebi. Tu moxerxda iseTi<br />

sameurveo sabWos Camoyalibeba da iseTi generaluri direqtoris<br />

arCeva, romlebsac sazogadoeba endoba, maT ar gauWirdebaT, swored<br />

sazogadoebaze dayrdnobiT da misi mxardaWeriT, televizias<br />

realurad moupovon damoukidebloba. Zalian farTo konsensusi da<br />

maRali xarisxis ndoba _ es is faqtorebia, romlebic, Cemi azriT,<br />

axal xelmZRvanelobas ZiriTadi problemis gadaWras SeaZlebinebs.<br />

rogoria Tqveni xedva da miznebi, rogori unda iyos es televizia?<br />

ufro rom davkonkretdeT, ra mimarTulebebi, programebi da tendenciebi<br />

iqneba prioritetuli im SemTxvevaSi, Tu Tqven gaxdebiT<br />

direqtori?<br />

martivad Tu vityviT, televizia unda iyos iseTi, rom rodesac<br />

mayureblis pulti am arxze moxvdeba, is unda SeCerdes _ sxva<br />

arxze ar unda gadairTos. am miznis miRweva Zalian rTulia, radgan<br />

gulisxmobs, rom televizia unda iyos marTali, energiuli da saintereso.<br />

misi mTavari principi unda iyos movlenebis adekvaturad<br />

asaxva da Rirebulebebis danergvaze dauRalavi zrunva. konkretuli<br />

programebis Sesaxeb axla ver visaubreb. cxadia, bevrs vfiqrob<br />

am mimarTulebiT, magram calkeul gadacemaze saubari, ubralod,<br />

arakoreqtulad mimaCnia. mxolod or rames vityvi: televizia unda<br />

iyos gansjiTi, ganmartebiTi suliskveTebis da, drois TvalsazrisiT,<br />

upirvelesi prioriteti unda iyos sainformacio politika.<br />

imisaTvis, rom Cven miviRoT Tvisebrivad axali sainformacio programa,<br />

gvWirdeba Tavisufleba, siswrafe da sizuste. paralelurad,<br />

gvWirdeba mudmivi swavla, mudmivi ganaxleba da es procesi<br />

ar dasruldeba arasdros, Tuki da sanam sazogadoebriv mauwyebels<br />

me vuxelmZRvaneleb. mTavari principi unda iyos da iqneba<br />

sazogadoebis rac SeiZleba meti CarTuloba da meti monawileoba.<br />

cxeli Sokoladi 75


interviu<br />

Cven dagvWirdeba TiToeuli moqalaqis Tanadgoma ara mxolod imisaTvis,<br />

rom viyoT Tavisuflebi, aramed imisTvisac, rom nebismieri<br />

Secdoma rac SeiZleba swrafad gamovasworoT.<br />

ra Tvisebebi da unarebi unda hqondes am arxis direqtors imisa-<br />

Tvis, rom miaRwios am miznebs? migaCniaT Tu ara, rom is faqti, rom<br />

Tqven ar gaqvT satelevizio gamocdileba, problematuria da xels<br />

SegiSliT dasaxuli miznebis ganxorcielebaSi? aqve, mniSvnelovania<br />

Tu ara, televiziis direqtori iyos kargi menejeri? Tu asea, gaqvT<br />

Tu ara menejeruli gamocdileba? SeZlebT Tu ara, aawyoT efeqturi<br />

struqtura da marToT is?<br />

Zalian advilia im Tvisebebis da unarebis CamoTvla, romlebic<br />

unda hqondes sazogadoebrivi mauwyeblis direqtors: unda iyos<br />

keTilsindisieri, principuli, samarTliani, kargi menejeri, televiziis<br />

kargi mcodne da ase Semdeg... me am Tvisebebs Cemi mxridan<br />

davamatebdi ganaTlebas da humanizms. kidev, mimaCnia, rom<br />

sazogadoebrivi mauwyeblobis direqtori Tavis qveyanas, Tavis<br />

xalxs unda icnobdes. cxadia, mkiTxveli sworad gagvigebs _ Cven<br />

axla vsaubrobT ara romelime konkretul adamianze, aramed, im<br />

Tvisebebze, romlebic nebismier direqtors miznis misaRwevad<br />

dasWirdeba. rac Seexeba satelevizio gamocdilebas. jer kidev im<br />

droidan moyolebuli, rodesac pirveli arxi saxelmwifo televizia<br />

iyo da dRemde _ mas hyolia kargi satelevizio gamocdilebis<br />

mqone direqtoric da iseTic, romelsac aseTi gamocdileba<br />

ar hqonda. magram sazogadoebriv televizias Tavisi WeSmariti<br />

funqciis Sesruleba jer ar dauwyia. satelevizio gamocdilebis<br />

qona-arqona ar aris is kriteriumi, romelic dRes am televiziis<br />

mTavari problemis gadaWras ganapirobebs. ase rom, Tu mizani sazogadoebisTvis<br />

sando, saWiro da saintereso televiziis Seqmnaa,<br />

satelevizio gamocdileba Zalian sasurvelia, magram gadamwyveti<br />

faqtori _ gansakuTrebiT, dRevandel etapze _ mgoni, ar unda<br />

iyos. rac Seexeba menejers. rodesac davTanxmdi, rom Cemi kandidatura<br />

ganxiluli yofiliyo generaluri direqtoris postze,<br />

viTvaliswinebdi, rom es komerciuli da mogebaze orientirebuli<br />

televizia ar aris. me vfiqrob, generalurma direqtorma unda Seqmnas<br />

harmoniuli garemo, romelic sxvadasxva dargisa da sferos<br />

profesionalebs saSualebas miscems, sakuTari SesaZleblobebi<br />

maqsimalurad gamoavlinon. bolo wlebis ganmavlobaSi ramdenime<br />

seriozuli proeqtis direqtori viyavi da, imedi maqvs, is adamianebi,<br />

romlebic CemTan erTad muSaobdnen da dRemde muSaoben am<br />

proeqtebSi, kmayofilni arian im garemoTi, romelic Cven erTad<br />

SevqmeniT. TiToeuli adamianis mimarT yuradReba da Tanadgoma is<br />

principia, romelzec me vageb urTierTobebs samsaxurSic da mis<br />

gareTac. rac Seexeba organizaciuli struqturis awyobas, amasac,<br />

sxva bevr saqmesTan erTad, profesionalebi gaakeTeben. me viqnebi<br />

Tu vinme sxva _ dRes imdenad warmatebuli politikuri momentia<br />

sazogadoebrivi mauwyeblobis xalxisTvis dasabruneblad, rom<br />

am misiis Sesrulebis idea, darwmunebuli var, televiziis yvela<br />

TanamSromels uaRresad dadebiTi muxtiT da energiiT aavsebs.<br />

oRond, kidev erTxel vimeoreb, mTavari gamowvevebis dasaZlevad<br />

aucilebelia, rom televiziis axali direqtoric da sameurveo<br />

sabWoc sazogadoebis da politikuri Zalebis mxridan rac SeiZleba<br />

maRali ndobiT sargeblobdnen da nebismier amocanas am ndobaze<br />

dayrdnobiT umklavdebodnen.<br />

rogor fiqrobT, ra iqneba am postze Tqveni yvelaze didi gamowveva?<br />

76 cxeli Sokoladi<br />

yvelaze didi gamowveva swored is aris, rom sazogadoebrivi<br />

mauwyebeli erTxel da samudamod gaxdes damoukidebeli da mis<br />

muSaobaSi garedan veravin ereodes. vici, rom dRes es ararealur<br />

amocanad gamoiyureba im adamianebisTvis, romlebic am Tu sxva<br />

televiziaSi muSaoben. magram CemTvis swored is aris gaugebari,<br />

rogor SeiZleba, rom Jurnalisti ar iyos Tavisufali Tavis saqmianobaSi;<br />

rogor SeiZleba, mas urekavdnen da raRacas hkarnaxobdnen.<br />

da saerTod, erTi ramis rwmena maqvs, Cemi piradi gamocdilebidan<br />

gamomdinare: rodesac adamiani sworad iqceva, Zalian<br />

Znelia, mas vinmem mosTxovos, ginda Tu ara, arasworad moiqecio.<br />

namdvilad darwmunebuli var, `sworad moqcevis” reJimze Tu gadavalT,<br />

televiziaSi momuSave Jurnalistebi srulad gamoavlenen<br />

sakuTar resurss. saqarTveloSi namdvilad aris sakmarisi profesionalizmi<br />

imisaTvis, rom adamianebs uxarodeT am arxis CarTva<br />

da yureba.<br />

rogor fiqrobT, ratom aqvs dRes sazogadoebrivi mauwyeblis<br />

sainformacio gamoSvebebs dabali reitingi? rogor warmogidgeniaT,<br />

rogor unda gakeTdes maRal profesiul standartebze dayrdnobili<br />

reitinguli sainformacio gamoSveba?<br />

vfiqrob, `moambis” dabali reitingi imiT aris ganpirobebuli,<br />

rom es sainformacio programa adekvaturad ar da ver gadmoscemda<br />

qveyanaSi ganviTarebul movlenebs. mediam skandali xelovnurad ar<br />

unda Seqmnas, magram rodesac is realurad arsebobs, arc unda damalos.<br />

sazogadoebrivi arxis sainformacio programa Sedgeba grZeli<br />

da dune siuJetebisgan, romlebSic ar aris muxti mayureblis misazidad.<br />

arada, telemayurebeli yovelTvis grZnobs, rogor iqmneba<br />

sainformacio programa _ movaleobis moxdis mizniT Tu sakuTari<br />

saqmis siyvaruliT. profesiul standartebze dafuZnebuli, reitinguli<br />

sainformacio gamoSveba gveqneba maSin, rodesac mauwyebeli<br />

bolomde pasuxismgeblobiT moekideba sakuTar misias da maqsimalurad<br />

zust da keTilsindisier informacias miawvdis mayurebels.<br />

kidev vityvi, reitinguli sainformacio programis mosamzadeblad<br />

saWiroa Tavisufleba, siswrafe, sizuste da mudmivi ganviTareba.<br />

saWiroa meti energia, energiis wyaro ki is suliskveTebaa, rom Cven<br />

vemsaxurebiT sazogadoebas da rom es aris udidesi pativi CvenTvis.<br />

TvliT Tu ara, rom mogiwevT gavlenebis winaaRmdeg brZola? rogor<br />

apirebT saredaqcio damoukideblobis uzrunvelyofas?<br />

kanoni mauwyeblobis Sesaxeb srulad icavs sazogadoebriv mauwyebels<br />

gavlenebisgan. ese igi, direqtoris da yvela TanamSromlis<br />

movaleobaa, aRasrulos kanoni. srulebiT ar vapireb gavlenebTan<br />

brZolas, vapireb kanonis aRsrulebas. saerTod, gavlenis problema<br />

maSin Cndeba, rodesac adamiani raRac materialurzea mibmuli da misi<br />

dakargvis eSinia, magaliTad, direqtorobis. Tu sameurveo sabWo me<br />

amirCevs sazogadoebrivi mauwyeblis direqtorad, es niSnavs, rom me<br />

meqneba ndoba da ara mxolod 9 adamianis ndoba, aramed, gacilebiT<br />

metis _ maT Soris, xelisuflebis da opoziciis mxridan. es ndoba<br />

CemTvis aris TviTkmari Rirebuleba. amis meti araferi mWirdeba.<br />

aqedan gamomdinare, erTaderTi, risi pirobac axlave SemiZlia mivce<br />

sazogadoebas, isaa, rom Tu me viqnebi sazogadoebrivi mauwyeblis<br />

direqtori, gavlenebis Tema Sinaarsisgan srulad daicleba. gulwrfelad<br />

vambob, rom mxolod ndobis dakargvis meSinia da swored amitom<br />

ar meSinia direqtorobis dakargvis da, ese igi, arc gavlenebis.<br />

erT ambavs giambobT: marTalia, iq direqtori ar vyofilvar, magram<br />

mqonia SemTxveva, rodesac 2000 lariani samsaxuridan 200 larian sa


msaxurSi wavsulvar swored imis gamo, rom sakuTari RirsebisTvis<br />

Crdili ar mimeyenebina. da, sxvaTa Soris, arCevanis winaSec ar damiyenebia<br />

sakuTari Tavi, ase movqceuliyavi Tu sxvagvarad.<br />

rogor gesmiT cneba `xalxis televizia”? ras niSnavs es Tqven-<br />

Tvis?<br />

xalxis televizia niSnavs im televizias, romlis damfuZnebeli,<br />

romlis mflobeli aris xalxi, saqarTvelos TiToeuli moqalaqe;<br />

televizia, romelic xalxis jibidan finansdeba da romlis<br />

yvelaze maRali motivia, emsaxuros xalxis interesebs. es in-<br />

interviu<br />

teresia, rom sazogadoeba iyos sworad informirebuli, iyos<br />

CarTuli am televiziis cxovrebaSi da miiRos maRali xarisxis<br />

produqcia. amis sapirispirod arsebobs kerZo televizia, romelic,<br />

ginda Tu ara, gamoxatavs kerZo interess, romelic, raRac<br />

SemTxvevaSi, SesaZloa, sazogadoebis Zalian maRal interesebs<br />

Tanxvdebodes, magram SeiZleba _ arc Tanxvdebodes. es etapebi<br />

Cvenma kerZo televiziebma ukve gaiares. piradad CemTvis `xalxis<br />

televizia” niSnavs udides, sruliad gansakuTrebul pasuxismgeblobas<br />

im adamianebis mxridan, vinc am televiziaSi muSaobs _<br />

im adamianebis mimarT, vinc am televizias Tavisi arcTu mdidari<br />

jibidan afinansebs.<br />

cxeli Sokoladi 77


interviu<br />

rogor fiqrobT, ra molodini aqvs Tqvengan opoziciur partiebsa<br />

da opoziurad ganwyobil sazogadoebas? xelisuflebas? kritikulad<br />

ganwyobil mayurebels?<br />

albaT, unda visaubroT imis Sesaxeb, Tu ras elodebian ara Cemgan,<br />

aramed _ zogadad, direqtorisgan. ufro koreqtulia, vTqvaT, ra<br />

molodinis gamo dasTanxmdnen politikuri Zalebi cvlilebebs sazogadoebriv<br />

mauwyebelSi. aqamde es televizia ar iyo obieqturi. ramdenadac<br />

cvlilebebis ganxorcieleba realuri procesia, imdenadve<br />

arsebobs molodini, rom televizia imuSavebs keTilsindisierad da<br />

arc erTi politikuri mxarisken ar gadaixreba. es drois moTxovnaa.<br />

sazogadoebrivi mauwyebeli, romelic Tavis arsebiT funqcias<br />

warmatebiT asrulebs, faqtobrivad, tons sxva televiziebsac aZlevs.<br />

albaT, amasac gulisxmobs cvlilebebis molodini. ras elodeba<br />

kritikulad ganwyobili mayurebeli? vfiqrob, imaves. erTi adamiani<br />

SeiZleba ufro optimisturad uyurebdes sazogadoebrivi mauwyeblis<br />

momavals, meore – ufro meti eWviT. piradad CemTvis orives<br />

ganwyoba mniSvnelovania da namdvilad gamiWirdeba giTxraT, romlis<br />

_ ufro metad. kidev erT ambavs giambobT: Tbilisis forumSi mis<br />

erT-erT monawiles dauweria Cemze, rom me zemodan vuyureb Cems<br />

kolegebs da rom imaze Wkviani minda gamovCnde, vidre sinamdvileSi<br />

var. am dReebSi bevri Tbili da imediani sityva movismine Cems mimarT<br />

da yvelasi Zalian madlobeli var; magram aravis sityvebze imis meaTedic<br />

ar mifiqria, ramdenic im ucxo adamianis sityvebze vifiqre:<br />

sad davuSvi Secdoma, ra vTqvi, an ra gavakeTe iseTi, rom am adamianze<br />

aseTi _ CemTvis sruliad moulodneli _ STabeWdileba davtove.<br />

amitom, gulwrfelad madlobeli var yvelasi, vinc meti fiqrisken,<br />

meti jafisken da naklebi Secdomis daSvebisken mibiZgebs.<br />

migaCniaT Tu ara, rom sazogadoebrivi mauwyebeli sazogadoebis<br />

dakveTas unda asrulebdes? Tu asea, sazogadoeba ar aris erTgvarovani,<br />

amitom rogor ecdeba sazogadoebrivi mauwyebeli daicvas<br />

`warmomadgenlobiTi pluralizmis” principi da sxvadasxva interesTa<br />

jgufi Tanabrad warmoaCinos?<br />

diax, ra Tqma unda, mimaCnia, rom sazogadoebrivi mauwyebeli sazogadoebisTvis<br />

unda arsebobdes. sazogadoebam rac SeiZleba meti<br />

unda icodes sakuTari Tavis Sesaxeb da mauwyebelma unda moZebnos<br />

sando meqanizmebi imisaTvis, rom mudmivad usmendes sazogadoebis majiscemas.<br />

mravalferovneba Cveni simdidrea, erT-erTi yvelaze Rirebuli<br />

ganZia. ar mgonia, SemTxveviTi yofiliyo, rom SoTa rusTaveli<br />

`vefxistyaosnis” pirvelsave strofSi amgvarad axasiaTebs samyaros<br />

Semoqmeds: `Cven kacTa, mogvca qveyana, gvaqvs uTvalavi feriTa”. araerTgvarovnebis<br />

warmoCena sazogadoebis mTavari interesic aris da<br />

erTianobis safuZvelic. xalxis televiziis mizania, mTel qveyanas<br />

daanaxos sakuTari Tavi _ iseTi, rogoric is aris, Tavisi bunebrivi<br />

mravalferovnebiT. xelovnuroba am SemTxvevaSi, iseve, rogorc yvela<br />

sxva SemTxvevaSi, Zalian saSiSia. Tumca, aqve unda vTqva, rom yvelaferi<br />

erTbaSad ver gakeTdeba. drois mxriv mTavari prioritetia<br />

sainformacio programebi, sxva gadacemebi ki aseTive prioritetulia<br />

xarisxis kuTxiT, magram droSi _ etapobrivad unda ganxorcieldes.<br />

arsebuli adamianuri resursebiT, SeZlebT dasaxuli amocanebis<br />

Sesrulebas? Tu apirebT sakadro cvlilebebis ganxorcielebas, vin<br />

iqnebian Tqvens axal gundSi?<br />

didi imedi maqvs, rom is adamianebi, romlebic dRes sazogadoebriv<br />

mauwyebelSi saqmianoben, axal pirobebSi maqsimalurad gamoa-<br />

78 cxeli Sokoladi<br />

vlenen sakuTar SesaZleblobebs da Zalianac konkurentunarianebi<br />

iqnebian. e.w. `kadrebis” sakiTxi CemTvis metad faqizia. TiToeuli<br />

adamiani sakuTar TavSi atarebs Tavis beds, Tavis Rirsebas, Tavis<br />

problemebs, Tavis damokidebulebas saqmis mimarT. es CemTvis xel-<br />

Seuvali Rirebulebebia. Cemi winaswari ganwyoba iseTia, rom cxadia,<br />

cvlilebebi Tu gadaadgilebebi iqneba, magram _ minimaluri. mets<br />

axla verafers getyviT.<br />

sxva televiziebisagan gansxvavebiT, sazogadoebrivi mauwyebeli,<br />

rogorc brendi, ar arsebobs. rogor fiqrobT, rogor unda Seiqmnas<br />

es brendi da rogor imarTos is? anu, garda Jurnalisturi amocanebisa,<br />

televiziis direqtoris winaSe dgas biznesamocanebic da televiziac<br />

iseve unda imarTos, rogorc nebismieri biznesi. gaqvT Tu ara<br />

warmodgenili, ra biznesamocanebi dgas sazogadoebrivi mauwyeblis<br />

direqtoris winaSe?<br />

pasuxs kiTxvis meore nawilidan daviwyeb. sazogadoebrivi<br />

mauwyebeli ar aris Cveulebrivi biznesorganizacia, romelic<br />

orientirebulia mogebaze. sazogadoebrivi mauwyeblisTvis fuls<br />

ixdian saqarTvelos moqalaqeebi da am televizias saxsrebis Zebnisgan<br />

swored imitom aTavisufleben, rom man garantirebulad<br />

Seasrulos Tavisi sazogadoebrivi amocanebi. amitom, rogorc<br />

me vxedav, sazogadoebrivi mauwyeblis mTavari biznesgamowvevaa,<br />

arsebuli finansebi gankargos efeqtianad, samarTlianad, moamzados<br />

xarisxiani produqcia da mudmivad iyos mimarTuli ganviTarebisken.<br />

modiT, vTqvaT, rom is mravali milioni, romelsac<br />

sazogadoeba ixdis sazogadoebrivi mauwyeblisTvis, jerjerobiT,<br />

avansad gadaxdili fulia. Sesabamisad, televiziis biznesamocanaa,<br />

xalxs gauCndes gancda, rom mis mier am saqmisTvis gaRebuli<br />

fulis sanacvlod, Sesabamis produqcias ibrunebs. ramdenadac<br />

mauwyeblobis finansebia garantirebuli, zustad imdenadve<br />

garantirebuli unda iyos sazogadoeba, rom misgan swor, sando<br />

da Rirebul informacias miiRebs. sinamdvileSi, es aris sazogadoebrivi<br />

mauwyeblis biznesamocana, romelic srulad Tanxvdeba<br />

profesiul, politikur da zneobriv gamowvevebs.<br />

rac Seexeba brends. Cemi xedviT, es televizia yvelaze Zveli, yvelaze<br />

cnobili da Rirebuli brendia qarTul telebazarze. mravali<br />

aTwleulis ganmavlobaSi, swored es televizia iyo saqarTvelos<br />

kulturuli da sulieri cxovrebis erT-erTi mTavari kera. es is<br />

televiziaa, romelsac adamianebi xis televizorebSi uyurebdnen ma-<br />

Sin, roca Cven jer kidev dabadebuli ar viyaviT. es aris televizia,<br />

romelic inaxavs unikalur arqivs, oqros fonds. es aris televizia,<br />

romlis derefnebSi da oTaxebSi sruliad araCveulebrivi adamianebi<br />

dadiodnen. am televiziasTan aris dakavSirebuli qarTuli interesebis,<br />

qarTuli Rirebulebebis movla-patronoba sabWoTa epoqaSi.<br />

bolos da bolos, cisferi ekrani saqarTveloSi swored am televiziam<br />

ar Semoitana? gaxsovT `yelsabami lalisferis” hangi? an Zveli<br />

satelevizio anZa? es aris namdvili brendi, romelic droTa dineba-<br />

Si CaiZira, radgan, mravali mizezis gamo, drois gamowvevebs ver upasuxa.<br />

Tavisi iuridiuli formiT, sazogadoebrivi mauwyebeli dRes<br />

sruliad saqarTvelos televiziaa da piradad CemTvis umTavresi gamowvevaa,<br />

xval mauwyebeli Sinaarsobrivadac Camoyalibdes saqarTvelos<br />

televiziad. Cemi Rrma rwmeniT, swored dRevandeli mauwyebeli<br />

iyo da momavalSic iqneba saqarTvelos televizia. es aris brendi,<br />

romelic miZinebulia droTa mdinarebaSi da swored axla aris momenti,<br />

rodesac man unda SeiZinos axali sicocxle da axali Rirseba.<br />

CemTvis udides pativad mimaCnia, Tuki saSualeba momecema, mec mivi-<br />

Ro monawileoba am marTlac istoriul saqmeSi.


werili berlinidan<br />

av a to tori ri r : gi gior or o gi g g<br />

ggva<br />

va vaxa xa x ri ria<br />

fo f to to: : gi gior or o gi nnad<br />

ad adir ir iraZ aZ a e<br />

80 cxeli Sokoladi


REUTERS<br />

cxeli Sokoladi 81


werili berlinidan<br />

82 cxeli Sokoladi<br />

airia ara marto faseulobebi, airia<br />

Janrebi. airia avtoritetebi.<br />

berlinis 58-e saerTaSoriso kinofestivalze<br />

madona (romelic molodinis<br />

miuxedavad, berlinSi Cvilebis gareSe<br />

CamobrZanda) bevrad ufro mniSvnelovani<br />

figura iyo, vidre Tanamedrove kinos<br />

cocxali klasikosi, 78 wlis iaponeli re-<br />

Jisori, ioZi iamada, britaneli maikl li<br />

da TviT pol tomas andersoni, romlis<br />

axal films _`navTobi” zogierTi kritikosi<br />

`moqalaqe keinsac” ki adarebs.<br />

madonam, gansakuTrebiT, ioZi iamada<br />

daazarala. diliT, roca safestivalo<br />

darbazSi uCvenebdnen iaponeli klasikosis<br />

sakonkurso films `dedaCveni”, presisTvis<br />

madonas pirveli filmis damatebiTi<br />

seansi gaimarTa.<br />

im imediT, rom madonas suraTs `WuWyi<br />

da sibrZne” saRamos vnaxavdiT, esTetikuri<br />

da `sufTa” kinos moyvarulebma<br />

iamada varCieT. SuadReze madonas kidev<br />

erTxel gamovucxadeT protesti _ mis<br />

preskonferenciaze daswrebas somxuri<br />

warmoSobis frangi reJisoris, rober<br />

gedigianis `ledi jeins” mivaniWeT upiratesoba.<br />

amboben, rom `berlinales”<br />

sapreskonferencio darbazi im dRes namdvil<br />

brZolis vels daemsgavsa _ `cocxali<br />

madonas” sanaxavad Jurnalistebi<br />

jer xels kravdnen erTmaneTs, mere ki<br />

pirdapir dartymaze gadavidnen. maTi<br />

agresia, rogorc Cans, Tavad reJisoris<br />

ampluaSi movlenil `pop-divasac” gadaedo.<br />

germaneli Jurnalistis kiTxvas:<br />

`Tqven seqsualuri revoluciis simbolo<br />

iyaviT, axla raRas apirebT?”, madonam ase<br />

upasuxa: `coli gyavT? jer coli Seir-<br />

TeT da mere vnaxoT, isev Tu SegawuxebT<br />

seqsualuri problemebi”.<br />

am dros esTetikuri da `sufTa” kinos<br />

moyvarulebi darbazSi visxediT da gedigianis<br />

mosawyen filmze vamTqnarebdiT.<br />

darbazi naxevrad carieli iyo.<br />

arada, wlevanadel `berlinaleze” festivalis<br />

direqtorma, diter koslikma<br />

yvelaferi gaakeTa, raTa mayurebels<br />

aq erTi wamiTac ar mowyenoda; kosliki<br />

TiTqmis erTi weli exveweboda martin<br />

skorsezes, swored berlinSi moewyo Tavisi<br />

axali filmis, `dae iyos sinaTles”<br />

premiera. `rolingebi” Camoiyvana da ganacxada,<br />

rom wlevandeli `berlinales”<br />

mTavari Tema musikisa da kinos erTianoba<br />

iqneboda.<br />

skorsezes suraTis premieris Semdeg<br />

berlinSi xma dairxa, madona SeiZleba ar<br />

Camovides, bavSvi gauxda avado. Tumca,<br />

imave dRes gavrcelda sxva informaciac<br />

_ madona ukmayofiloa, misi axali sura


Ti ara oficialur programaSi, aramed<br />

`panoramaSi” rom CarTeso. am yvelafers<br />

daemata `a” klasis saerTaSoriso kinofestivalisTvis<br />

sruliad ucxo skandali<br />

_ festivalis dawyebis dRes Jiuris<br />

orma wevrma uari ganacxada berlinSi<br />

Camosvlaze (frangma msaxiobma, sandrin<br />

bonerma Tavisi gadawyvetileba `ojaxuri<br />

pirobebiT” axsna); naTeli gaxda, rom<br />

Jiuris Semcirebuli Semadgenloba veRar<br />

gauwevda winaaRmdegobas mis Tavmjdomares,<br />

berZnuli wamoSobis frang reJisors<br />

kosta-gavrass da 58-e `berlinaleze”<br />

gaimarjvebda politikurad mwvave kino _<br />

iseTi, Tavad kosta-gavrass rom uyvars<br />

_ kvazidokumenturi, principulad `antiesTeturi”<br />

da principulad `WuWyiani”<br />

gamosaxulebiT.<br />

asec moxda. `oqros daTvi” _ braziliur<br />

films `elituri razmi”, imaze,<br />

Tu raoden sastikia policia brazilia-<br />

Si da rogoraa CarTuli narkomafiaSi;<br />

`vercxlis daTvi” _ amerikel dokumentalists,<br />

erol moriss filmisTvis<br />

`standartuli procedurebi”, imaze, Tu<br />

rogor awameben tyveebs amerikeli jariskacebi<br />

eraySi _ erTi Cveulebrivi<br />

satelevizio gadacema, romelic axals<br />

arafers gveubneba. ubralod, gvaxsenebs,<br />

raoden araadamianuria jorj buSis `re-<br />

Jimi”. dajildoebis sazeimo ceremonialze<br />

kosta-gavrasma mravalmniSvnelovnad<br />

ixumra, `oqros daTvis” mTavari laureati<br />

`berlinales” generaluri direqtori,<br />

diter koslikiao. rogorc Cans,<br />

imitom, rom koslikma ver, an ar gauwia<br />

winaaRmdegoba Jiuris gadawyvetilebas.<br />

publikis gamxiarulebisTvis ki `berlinales”<br />

daxurvis mosawyen ceremonialze,<br />

anegdotebs mohyva, bevri iqilika jorj<br />

buSis `reJimze” da kidev erTxel moiwona<br />

Tavi _ wlevandel `berlinales” uamravi<br />

mayurebeli daeswroo.<br />

kinosa da musikis erTianobaze aRaraferi<br />

uTqvams. `rolingebisa” da madonas<br />

gaxseneba darbazSi, sadac erTi varskvlavic<br />

ki aRar ijda, `sapatio daTvis”<br />

laureati, franCesko rozi ki yvelas dasanaxad<br />

amTqnarebda, uxerxuli iyo.<br />

ase rom, `berlinale” musikiTa da varskvlavebiT<br />

daiwyo da `WuWyiani kinos”<br />

gamarjvebiT dasrulda. festivalis mTavari<br />

favoritebi _ pol tomas andersonis<br />

`navTobi” (igive `daiRvreba sisxli”)<br />

da maikl lis `bednieri _ warmatebulia”<br />

Jiurim meorexarisxovani prizebiT aRniSna.<br />

sali hokinsi, romelsac `daTvi”<br />

ergo qalis rolis saukeTeso SesrulebisaTvis,<br />

cekva-cekviT avida scenaze da<br />

sagangebod aRniSna, rom misi warmateba<br />

werili berlinidan<br />

maikl lis genialurobam ganapiroba. maikl<br />

lis xsenebaze Jurnalistebma taSi<br />

dacxes. es ufro `saprotesto taSi” iyo<br />

_ wlevandelma `berlinalem”, sabolood,<br />

moirgo kliSe politikurad angaJirebuli<br />

kinoforumisa, sadac, maincdamainc,<br />

ara aqvs mniSvneloba, rogor ityvi sa-<br />

Tqmels. socialisturi realizmis tradiciis<br />

Tanaxmad, aq, mTavaria, ras etyvi<br />

mayurebels.<br />

arada, am kliSes, ufro sworad, `stigmas”,<br />

Tavad maikl limac ki mouRo bolo.<br />

wlebis ganmavlobaSi kritikosebi `saidumlo<br />

da tyuilebis” avtors `ukanasknel<br />

socrealists” uwodebdnen. magram berlinSi<br />

reJisorma warmoadgina filmi, romelsac<br />

aRaraferi aqvs saerTo politkoreqtul<br />

kinosTan. komedias mxiarul da,<br />

cota ar iyos, Tavqarian popize, 30 wlis<br />

skolis maswavlebelze, faqtobrivad, siu-<br />

Jeti ara aqvs; maikl li da sali hokinsi<br />

mxolod da mxolod gmiris xasiaTs qmnian,<br />

gviamboben qalze, romelic endoba yvelas,<br />

visTanac, Tundac, wamiT uwevs kontaqti.<br />

Riaa cxovrebisTvis da Riaa adamianebis-<br />

Tvis. bednieria. da e.i. _ warmatebuli!<br />

araviTari politika. araviTari ”mZime<br />

socialuri foni”. arc erayi da arc<br />

ulukmapurod darCenili afrikeli bavSvebi.<br />

arc umciresobebi _ eTnikuri,<br />

REUTERS<br />

cxeli Sokoladi 83


1<br />

interviu<br />

werili berlinidan<br />

84 cxeli Sokoladi<br />

3<br />

1, 2, 6 _ kadri filmidan `navTobi~; 3, 4 _ kadri filmidan<br />

`bednieri _ warmatebulia~; 5 _ kadri filmidan `dedaCveni~;<br />

7 _ kadri filmidan `elituri razmi~; 8 _ iaponeli reJisori<br />

ioZi iamada.<br />

5<br />

4<br />

2


8<br />

8<br />

8<br />

werili berlinidan<br />

7<br />

cxeli Sokoladi 85<br />

6


werili berlinidan<br />

kadri filmidan `WuWyi da sibrZne~ kadri filmidan `WuWyi da sibrZne~<br />

86 cxeli Sokoladi<br />

seqsualuri... maikl li demonstratiul<br />

uars ambobs yvelaferze, rac guls uCqarebs<br />

msoflio kinematografistTa `mafias”<br />

da uZRvnis Tavis films yvelaze<br />

`arapolitikur” reJisors Tanamedrove<br />

kinoSi _ erik romers, im romers, romlis<br />

suraTis, `zamTris zRapris” Cvenebis<br />

dros berlinSi, 1994 wels, lamis mTeli<br />

darbazi daicala.<br />

2008 wlis berlinis kinofestivalze<br />

`warmatebuli _ bednieria” bolo dRemde<br />

liderobda kritikosTa gamokiTxvebSi<br />

`navTobis” Semdeg. rogorc Cans,<br />

berlinis festivalze akreditebuli<br />

Jurnalistebi Seicvalnen. rogorc Cans,<br />

mobezrdaT WuWyiani kino, `politkoreqtuli<br />

azrebiT”.<br />

ubralod, moenatraT is, rasac kargi<br />

kino hqvia _ saxeebiT mdidari, sanaxavad<br />

sasiamovno, virtuozulad awyobili filmi,<br />

romelic arc erTi wuTiT ar gaZlevs<br />

damTqnarebis saSualebas. ager `navTobic”<br />

ki, wlevandeli `oskaris” mosalodneli<br />

triumfatori, marTalia, banalur azrs<br />

amkvidrebs, gvaxsenebs, rom `fuli afuWebs<br />

adamians”, kinematografiuli sivrcis<br />

iseTi SegrZnebiT gamoirCeva, rogoric<br />

mxolod jon fordTan Tu gvinaxavs, rogoric<br />

arc ki dasizmrebiaT wlevandeli<br />

`berlinales” gamarjvebulebs.<br />

raRa dros jon fordiao _ gvetyoda,<br />

albaT, `berlinales” Jiuris Tavmjdomare.<br />

raRa dros esTetikaa, raRa dros<br />

kinematografiuli sivrce da ritmia,<br />

roca braziliaSi policia Tavs gavida,<br />

eraySi ki amerikelebi patimrebs<br />

awamebeno. `berlinaleze”, yovelTvis,<br />

uxerxulad iTvleboda kinematografiuli<br />

nostalgia. amitomacaa, albaT, rom<br />

wlevandeli retrospeqtivebi _ luis<br />

bunuelis festivali da franCesko rozis<br />

filmebis Cveneba, naxevrad cariel<br />

darbazebSi gaimarTa.<br />

magram, es moda memarcxene-liberalur<br />

ideebze, etyoba, male warsuls<br />

Cabardeba. yovel SemTxvevaSi, pirveli<br />

nabiji wlevandel `berlinaleze” ukve<br />

gadaidga; festivalis sakonkurso programaSi,<br />

TiTqmis yvela filmSi, moulodnelad<br />

wamoiwia bavSvebis Temam _<br />

Zaladoba bavSvebze, sisastike mozardebSi,<br />

mSoblebis gulgriloba, omi da<br />

bavSvebi, seqsi da bavSvebi... Tuki gaviTvaliswinebT,<br />

rom berlinis kinoforumis<br />

sakonskurso programas adgens<br />

ara erTi da ori adamiani, aramed<br />

`berlinales” direqciis asamde wevri,<br />

SeiZleba, raRac mistikuri kanonzomierebac<br />

ki viwamoT; ratom gaxda sa-<br />

Wiro bavSvis Temis wamoweva iq, sadac,


tradiciulad, seqsualur revolucias<br />

qadagebdnen da yvelanair `moralizmze”<br />

guli ereodaT? ratomaa, rom `berlinaleze”<br />

akreditebuli Jurnalistebi<br />

sul `pantapuntiT” tovebdnen darbazs<br />

festivalis yvelaze kargad reklamirebuli<br />

filmis, `elegiis” Cvenebis dros?<br />

ratom ecineboda yvelas penelopa kruzisa<br />

da ben kingslis am duetze, kubeli<br />

moswavlis (ramdenadac ucnauri ar unda<br />

iyos, swored moswavles TamaSobs penelopa,<br />

romelic, jer kidev, SarSanwin<br />

`daabera” pedro almodovarma) da misi<br />

maswavleblis sasiyvarulo-erotikul<br />

Tavgadasavalze. aba, rogor aitanda<br />

aseT kinos `berlinales” publika, romelsac<br />

wels TiTqmis yvela sakonskurso<br />

filmis avtorma gaaxsena _ bavSvebs<br />

SiaT, bavSvebs awameben!<br />

ager, madonamac lamis uari Tqva berlinSi<br />

Camosvlaze _ bavSvi gamixda avado,<br />

magram mainc Camovida (uCvilod) da Camoitana<br />

Tavisi pirveli filmi `WuWyi da<br />

sibrZne” _ suraTi ukrainel emigrantze,<br />

romelic, winaaRmdegobebis miuxedavad,<br />

pank-ansambls aarsebs londonSi. preskonferenciaze<br />

madonam Jurnalistebs colis<br />

SerTva urCia da ganacxada, rom Tavisi<br />

pirveli filmi viskontis, pazolinis, felinisa<br />

da godaris gavleniT gadaiRo.<br />

esTetikisa da `sufTa kinos” moyvarulebma<br />

bevri vicineT madonas am gancxadebaze.<br />

saRamos `WuWyi da sibrZnis” sanaxavad<br />

gavemarTeT, magram darbazSi ar<br />

SegviSves _ dRes `gamonaklisi saRamoa”,<br />

seanss madona eswreba, amitom bileTis<br />

gareSe ar vuSvebTo.<br />

gavbrazdiT. madonas Semoqmedebaze godaris,<br />

viskontis, pazolinisa da felinis<br />

gavlenaze viqilikeT.<br />

17 Tebervals ki daixura, albaT, yvelaze<br />

samarcxvino 58-e `berlinale” da<br />

RamiT, roca gamoirkva, rom aRaraferi<br />

darCa programaSi madonas filmis garda,<br />

`WuWyi da sibrZnis” sanaxavad gavemarTeT.<br />

aRmoCnda, rom 49 wlis madonam, odes-<br />

Rac `seqsualuri revoluciis” mexotbem,<br />

axla ki ori Svilis dedam, gadaiRo uaRresad<br />

sada da Zalian ironiuli filmi<br />

uiRblo emigrantebze, romelTac didi<br />

Zalisxmeva dasWirdaT sakuTari adgilis<br />

mosapoveblad did da gulgril qalaqSi.<br />

aRmoCnda, rom pop-varskvlavma viskontisa<br />

da felinis ara, magram godaris gavlena<br />

marTlac ganicada _ CarTo suraTSi<br />

musikaluri nomrebi, romlebic `zongebis”,<br />

e.i. musikaluri komentarebis rols<br />

ufro asrulebs, mimarTa asociaciuri<br />

montaJis teqnikas, TiTqmis sruliad gan-<br />

werili berlinidan<br />

devnils Tanamedrove kinoSi da, rac mTavaria,<br />

Tavisi saxeli, popularoba, fuli<br />

ar gamoiyena holivudis morigi blokbasteris<br />

gadasaRebad (rasac dRes popularuli<br />

artistebis umravlesoba akeTebs).<br />

ar vici, SesaZlebelia `WuWyi da sibrZnisgan”<br />

miRebuli siamovneba wlevandeli<br />

`berlinales” saerTo fonma gansazRvra.<br />

roca sakonkurso filmebis umravlesoba<br />

Rrma Zilisken gibiZgebs, anda, darbazs<br />

gatovebinebs imis fiqrSi, rom kargi kino<br />

didi xania warsuls Cabarda, sruliad<br />

saSualo filmmac ki, SeiZleba, Sedevrad<br />

mogaCvenos Tavi. SeiZleba, Tavi movityueT<br />

_ madonas filmis sanaxavad imdeni<br />

energia davxarjeT, raRacnairad xom<br />

unda gagvemarTlebina Cveni Zalisxmeva.<br />

`_ ar Tqva axla, rom cudi festivali<br />

iyo. TbilisSi vamayob, rom berlinis<br />

festivalze viyavi. Sen ki sponsorebs<br />

damifrTxob amiT,” _ mTxova Cemma erTma<br />

kolegam sami Tu oTxi wlis win, berlinis<br />

kinoforumis dasrulebis Semdeg.<br />

sami, Tu oTxi weli vikavebdi Tavs.<br />

magram yvelanair moTminebas sazRvari<br />

aqvs.<br />

sponsorebis gasagonad ki vityvi _ kanis<br />

festivalze ase ar xdeba, politika iq<br />

ase ar Cagravs xelovnebas. ase rom, Zvirfaso<br />

sponsorebo _ jeri axla kanzea!<br />

REUTERS<br />

cxeli Sokoladi 87


istoria<br />

88 cxeli Sokoladi


istoria<br />

reportaJi reportioris<br />

cxovrebidan<br />

avtori: Tamar babuaZe<br />

foto: levan xerxeuliZe, <strong>maka</strong> anTiZis piradi arqivi<br />

cxeli Sokoladi 89


istoria<br />

`reportiori? zustad eg var mTeli cxovreba. vakeTeb<br />

imas, rasac sainformacio JurnalistikaSi momuSave<br />

adamiani unda akeTebdes da saerTod ar mbezrdeba...<br />

gaviare Zalian grZeli gza, da, TiTqos, am oci wlis<br />

ganmavlobaSi yovelTvis erTsa da imaves vakeTebdi,<br />

magram, sinamdvileSi, yovelTvis iyo nabiji win~.<br />

Tebervals daniSnuli mitingis<br />

15 dawyebamde naxevari saaTi dar-<br />

Ca. video kameriT, gasaSleli kibiT da<br />

mikrofoniT aRWurvili Reuters-is operatorebi<br />

CitaZis quCidan parlamentis<br />

SenobasTan eSvebian.<br />

`<strong>maka</strong>, Cven wavediT~, _ ismis gamoRebuli<br />

karidan.<br />

`kargi, male Camoval. sami adgili SeminaxeT~,<br />

_ Reuters-is kavkasiis biuros<br />

ufrosi korespondenti <strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong> Tavis,<br />

arc ki vecdebi, gamovicno, meramdene<br />

mitings `atarebs~. rogorc Zalian<br />

xSirad, axlac xumrobis gunebazea. xmamaRla<br />

da emociurad laparakobs. xSirad<br />

icinis da Tan gadamdebad. energiuli da<br />

enTuziazmiT savse Cans, TiTqos, naxevar<br />

saaTSi sacekvaod midiodes.<br />

mitingamde darCenil naxevar saaTSi <strong>maka</strong><br />

yvelafers aswrebs. xumrobebiT da siciliT<br />

mec miyoliebs, paralelurad, erT<br />

90 cxeli Sokoladi<br />

kompiuterSi sainformacio saagentoebis<br />

informaciebs kiTxulobs, meoreSi erevan-<br />

Si gasagzavn imeils wers da vinme levons<br />

somxeTis saprezidento arCevnebisTvis<br />

daniSnul interviuebs uTanxmebs, fotograf<br />

daTo mZinariSvilsac epasuxeba da<br />

sarqsianis gvaris marTlweraSi arkvevs,<br />

mere kolegas, nikos ubarebs: `niko, maregulirebeli<br />

komisia `imedis~ sakiTxs ganixilavs,<br />

xom ar dagereka da gagerkvia,<br />

ra xdeba?~, xolo ramdenimewamiani pauzis<br />

Semdeg, _ `17 Tebervali ar dagaviwydes.<br />

ki miTxres, rom soxumSi da cxinvalSi<br />

dasWirdebaT komentarebi, magram SeiZleba<br />

aqac saWiro gaxdes ramis gakeTeba~.<br />

TviTon <strong>maka</strong> imave naSuadRevs, mitingis<br />

dasrulebisTanave, erevanSi midis, saprezidento<br />

arCevnebis gasaSuqeblad.<br />

Tumca, jer mitingi. xmebi parlamentidan<br />

CitaZis quCis boloSic aRwevs. `ar vagvianebT.<br />

rogorc rokkoncertebzea xolme,<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

jer rom ise-ra jgufebs uSveben scenaze<br />

da bolos `rolingebi~ gamodian, ase xdeba<br />

mitingebzec. mniSvnelovani gamomsvlelebi<br />

jer ar gamovlen~, _ varaudobs <strong>maka</strong>. parlamentis<br />

win moZraoba ukve gadaketilia,<br />

magram satransporto gzaze xalxi jerac<br />

meCxerad dgas. gamocdili damkvirvebeli<br />

meore varauds gamoTqvams: `dRes, wesiT,<br />

bevri xalxi ar unda movides da, albaT,<br />

mitingic male damTavrdeba. quCis aqciebs<br />

Tavisi fsiqologia aqvs. mitingebma dramatizmi<br />

ukve dakarga. pikma gadaiara~. <strong>maka</strong><br />

bodiSebiT miikvlevs gzas masaSi. iq, sadac<br />

`ukacravad~ ar Wris, xalxs sTxovs, Tavis<br />

operatoramde miuSvan. toni kvlavac<br />

Tavaziani aqvs, magram ufro momTxovni,<br />

moZraoba _ swrafi da jiuti. <strong>maka</strong> anTi-<br />

Ze gawafuli `momitingea~. axla 37 wlisaa,<br />

reportioroba 17 wlisam daiwyo. amitom,<br />

SeiZleba iTqvas, rom is kavkasiis regionis<br />

yvelaze staJiani reportioria.


nebarTva am terminis gamoyenebaze<br />

<strong>maka</strong>sgan pirvelive intervius dros aviRe.<br />

`reportiori? zustad eg var mTeli cxovreba.<br />

vakeTeb imas, rasac sainformacio<br />

JurnalistikaSi momuSave adamiani unda<br />

akeTebdes da saerTod ar mbezrdeba~.<br />

<strong>maka</strong>s ar bezrdeba, magram axalbeda reportiorebs<br />

Tu hkiTxavT, gulwrfeli pasuxis<br />

SemTxvevaSi, aucileblad getyvian,<br />

rom reportioroba karieris kibis mxolod<br />

pirveli safexuria. rom am safexurze<br />

ar aqvs mniSvneloba, rogor Caatareb<br />

interviuebs, rogor gaaSuqeb quCis aqciebs<br />

da rogor dasvam kiTxvebs preskonferenciebze,<br />

(an dasvam Tu ara saerTod, Tu<br />

mxolod mikrofonis miSveraSi imarjveb),<br />

radgan, reportioroba mxolod etapia,<br />

romelsac sul sxva simaRleebi _ brwyinvale<br />

Jurnalistikuri kariera, popularoba<br />

da varskvlavoba unda mohyves. <strong>maka</strong><br />

<strong>anTiZe</strong> ase arc 17 wlis asakSi fiqrobda<br />

da, miT umetes, ar fiqrobs axla. mas ar<br />

bezrdeba reportioroba, radgan uyvars<br />

siaxleebi, grZnobs, rom kavkasiis regionSi<br />

bolo periodSi momxdari ambebi<br />

gardamtexi mniSvnelobisaa da surs, maTi<br />

uSualo monawile iyos. maRali profesiuli<br />

standarti misTvis yvelaze Rirebuli<br />

cnebaa. `gaviare Zalian grZeli gza,<br />

da, TiTqos, am oci wlis ganmavlobaSi<br />

yovelTvis erTsa da imaves vakeTebdi, magram,<br />

sinamdvileSi, yovelTvis iyo nabiji<br />

win~. albaT, amitomac aris, rom <strong>maka</strong> an-<br />

TiZe dRemde interesiT aSuqebs kavkasiis<br />

regionis yvela mniSvnelovan sakiTxs.<br />

aSuqebs mSralad, mxolod informaciis<br />

doneze da kiTxvaze _ misi codnisa da gamocdilebis<br />

patrons, undeba Tu ara vrcel<br />

analitikur mimoxilvebze muSaoba _<br />

ase pasuxobs: `sakuTar Tavs Zalian maRal<br />

moTxovnebs vuyeneb. saSualo dones ver<br />

veguebi. Tu analitikur statias davwer,<br />

maSin ise unda vwerde, rogorc devid remniki<br />

wers, anda iseTive unda viyo, rogoric<br />

seimor herSia sagamoZiebo JurnalistikaSi.<br />

rasakvirvelia, zedapirulad Tu<br />

Sexedav, ufro iolia iyo reportiori,<br />

vidre werde vrcel da ambiciur analitikur<br />

statiebs. magram, isic unda gaiTvaliswino,<br />

rom rasac me vakeTeb, moiTxovs<br />

iseTi Tvisebebis gamomJRavnebas, rogoric<br />

SeiZleba, bevri fantastikuri werilis<br />

avtors ar hqondes~.<br />

es Tvisebebia, pirvel rigSi, muSaobis-<br />

Tvis mzadyofna 24-saaTis ganmavlobaSi,<br />

sifxizle, energia da mobilizeba. <strong>maka</strong>s da<br />

biuros mTel jgufs sul aqvT erTi Calagebuli<br />

samgzavro CanTa. masSi maisurebi,<br />

piradi higienis nivTebi da erTi jinsis<br />

Sarvali devs. am Sarvals <strong>maka</strong> CanTidan<br />

arc iRebs, mxolod mogzaurobis dros<br />

acvia. misi saqme gamoricxavs yavis nebaneba<br />

wrupviT originalur Sedarebebze<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

cxeli Sokoladi 91


fiqrs, muzis lodins da uxasiaTobis momizezebas.<br />

reportiorisTvis avad gaxdoma<br />

fufunebaa. am sityvebis simarTle <strong>maka</strong>s<br />

sakuTar Tavze aqvs gamocdili. Tundac,<br />

ramdenime wlis win erevanSi prezidentebis<br />

Sexvedra gavixsenoT. <strong>maka</strong>s maSin mwvave<br />

radikuliti awuxebda. Reuters-i ki misgan<br />

putinTan kiTxvis dasmas moiTxovda. Sexvedris<br />

Semdeg dagegmil preskonferenciaze<br />

<strong>maka</strong> mikrofonTan kiTxvis dasasmelad<br />

gavida, magram Tavis wardgenisas ise<br />

etkina weli, rom kiTxvis dasmis magivrad,<br />

xmamaRla Sekivla. mTeli darbazi misken<br />

Setrialda. yuradReba putinmac miaqcia:<br />

`Все в порядке девушка?~, _ hkiTxa da daamSvida,<br />

_ `Mы любим Великобританию. Тони<br />

Блер мой большой друг~. `iseT uxerxul<br />

mdgomareobaSi Cavvardi, sakuTari kiTxvis<br />

Sinaarsic damaviwyda da veubnebi, `Мой<br />

тоже”. “Я вас слушаю”, _ gamimeora putinma.<br />

`Сейчась, секундочку~, _ vuTxari da TvaldaxuWuli<br />

gavCumdi. xuTi wami damWirda<br />

mobilizebisTvis, mere Cveulebrivad davsvi<br />

kiTxva. preskonferenciis bolos,<br />

92 cxeli Sokoladi<br />

pressamsaxurebma amikles. calke ruseTis,<br />

calke somxeTis. mikiodnen, `Вы кто! как вы<br />

посмели!~. me ki is miviRe, rac mWirdeboda<br />

_ prezidentis pasuxi. aseT garCevebs<br />

preskonferenciebis bolos miCveuli var.<br />

pressamsaxurebs veubnebi xolme, damSviddiT,<br />

Tu prezidents ar undoda pasuxis<br />

gacema, arc mipasuxebda, radgan mipasuxa,<br />

ese igi, saWirod CaTvala ase, da Tqven ra,<br />

prezidentis gadawyvetilebas eWqveS ayenebT?<br />

ibnevian da Cumdebian~.<br />

Tebervals <strong>maka</strong>s Reuters-is ofis-<br />

15 Si velodebodi. vuyurebdi, rogor<br />

gadioda dro kedelze erTmaneTis<br />

gaswvriv Camokidebul saaTebze _ erTi<br />

niu iorkis dros aCvenebda, meore londonisas,<br />

mesame moskovis, meoTxe Tbilisis.<br />

Tbilisis droiT 1-is 15 wuTze SemoaRo<br />

kari. mobilurze laparakobda. savaraudod,<br />

londonSi mjdom morige redaqtors<br />

inglisur enaze uTanxmebda detalebs:<br />

`dRes, demonstracias gavakeTebT, Tu yvelaferi<br />

adrianad damTavrda, dResve jobia<br />

wasvla. Tu ara, maSin xval dilas wavalT<br />

erevanSi~. saubari karga xans gagrZelda.<br />

mis inglisurs SigadaSig gamokveTili britanuli<br />

gamoTqma dakravda. mere wamierad<br />

rusulze gadaerTo, saboloo detalebi<br />

rusulad gaacno viRacas. bolos, me qar-<br />

Tulad momibrunda. samenovan azrovnebas<br />

<strong>maka</strong> pataraobidanve SeeCvia. Tavidan mxolod<br />

qarTuli da rusuli sWirdeboda<br />

_ rusul skolaSi swavlobda da imitom.<br />

Semdeg ucxoelebTan urTierToba daiwyo<br />

da inglisurad swrafad azrovnebasac mie-<br />

Cvia. axla ukve wlebia, <strong>maka</strong> anTiZis reportaJebis<br />

ena yovelTvis inglisuri da rusulia.<br />

xSirad xdeba isec, rom weris dro<br />

ar rCeba da axal ambavs mobilurze redaqtorTan<br />

saubrisas zepirad `wers~. aseTi<br />

eqstremaluri situaciebi super-mniSvnelovani<br />

movlenebis dros xdeba. `magali-<br />

Tad, vardebis revoluciis dros. ramden<br />

saaTs imuSava im dReebSi Cemma mobilurma,<br />

ver davTvli~. akvirdeboda situacias,<br />

dahyveboda demonstrantebs da am yvelafers<br />

pirdapir reJimSi gadascemda ingli


sur enaze: `ai, axla parlamentis SenobaSi<br />

SevediT. xalxi aRelvebulia, SevardnaZe<br />

sityviT gamodis...~ SigadaSig respondentebsac<br />

varCevdi da komentars vTxovdi.<br />

isini qarTulad melaparakebodnen, me ki<br />

maT naTqvams telefonSi inglisurad vimeorebdi~.<br />

msgavs reJimSi muSaoba 7 noembersac<br />

mouxda, vidre goneba daekargeboda,<br />

Tumca, amaze odnav qvemoT.<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

istoria<br />

`patara sagiJeTebi maqvs xolme da es momwons. unda genaxe,<br />

premier-ministrma evrobondebis Sesaxeb rom gaakeTa<br />

gancxadeba. atyda sagiJeTi, gadarekva, dawera, dazusteba,<br />

sul 15 wuTs gagrZelda da mere Cacxra yvelaferi.<br />

`blumbergma~ ki 48 wuTis mere gaiRviZa. vifiqre, aba,<br />

kargaaad!~<br />

ukve giTxariT, <strong>maka</strong>s maRali profesiuli<br />

standarti mudmiv sifxizles<br />

gulisxmobs-meTqi, Tanac rogorc gadataniTi,<br />

aseve pirdapiri mniSvnelobiT.<br />

erTi SenjRreva da unda geRviZos. ra<br />

mniSvneloba aqvs, dRe-Ramis romel nawilSi<br />

darekavs mobiluri. yovelTvis<br />

fxizlad unda upasuxo, Tundac, Ramis<br />

xuT saaTze. `rodesac wiTelubnis inci-<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

denti moxda, Sinagan saqmeTa saministros<br />

prescentridan gamTenias damirekes, eqvsi<br />

saaTic ar iqneboda. pirvelive zarze<br />

vupasuxe, maSinve gadaveci londonSi,<br />

davureke biWebs, mZRols, saswrafod wavediT<br />

momxdaris gasaSuqeblad da karga<br />

xans vimuSaveT. roca situacia odnav<br />

Cawynarda, saministros pressamsaxuris<br />

TanamSromelma mkiTxa, dilas rom dagireke,<br />

ar geZinao? rogor ara-meTqi.<br />

ara, iseTi fxizeli xma gqonda, vifiqre,<br />

geRviZao. eh, ra icoda, rom am wlebSi<br />

miveCvie ase Zils. uceb vfxizldebi. am<br />

samsaxurs es aqvs cota mZime _ 24-saa-<br />

Tiani grafiki. raRac SemTxveva moxda<br />

da moxda, verafers Secvli, ra droc<br />

ar unda iyos, unda adge da gaaSuqo, Tan<br />

konkurentebze fiqriT, es rac SeiZleba<br />

swrafad unda moaxerxo~.<br />

miuxedavad imisa, rom <strong>maka</strong> ucxouri<br />

sainformacio saagentosTvis wers kavkasiur<br />

qronikebs, konkurentebis Tema mis-<br />

Tvis mainc mwvavea. <strong>maka</strong>s konkurentebi saerTaSoriso<br />

doneze hyavs _ `blumbergi~,<br />

cxeli Sokoladi 93


istoria<br />

`zukas hyavs deda, romelic dilas adre gadis, Rame<br />

brundeba da maSinac cud xasiaTze naxos? amitom mqonia<br />

SemTxveva, roca saxlSi Sesvlamde, daaxloebiT 10 wuTi<br />

mainc vmdgarvar karTan, saxe rom damelagebina~.<br />

`esoSieitid presi~, `frans presi~, `dou<br />

jonsi~ da a.S. konkurenciis dros Ti-<br />

Toeuli wami izomeba. yovelgvari utrirebis<br />

gareSe _ TiToeuli wami. movlena<br />

moxdenisTanave erT striqonad unda gadaices.<br />

am erT striqons, ara ugvianes 3<br />

wuTisa, unda mohyves pirveli ramdenime<br />

abzaci da mere, maleve, ukve sruli teqsti.<br />

`Tu pirveli informaciis gadacema,<br />

Tundac, erTi wuTiT sxva saagentom damaswro,<br />

ukve wagebuli var~. aris SemTxvevebi,<br />

roca wuTebiT manipulireba ukeT<br />

SeuZlia. es maSin, roca axali ambis Sesaxeb<br />

pres-relizi vrceldeba. `magaliTad,<br />

5 ianvris arCevnebidan meore dRes euTos<br />

sakuTari daskvna unda gamoeqveynebina.<br />

euTos damkvirvebelTa prescentrSi Cemi<br />

megobari qali muSaobs, islandielia,<br />

ukve wlebia, masTan vurTierTob. vTxove<br />

da preskonferenciamde 15 wuTiT adre<br />

momca pres-relizi. cxadia, sanam oficialurad<br />

ar gamoqveynda, informacia ar<br />

gamivrcelebia, es 15-wuTiani lufti ki<br />

niusis dasawerad gamoviyene. roca daskvna<br />

gamocxadda, me ukve niusi dawerili<br />

mqonda da pirdapir gavuSvi. sxvebze 2-3<br />

94 cxeli Sokoladi<br />

wuTiT adre gadaveci da es ici, ramdens<br />

niSnavs? auuu!!!~<br />

<strong>maka</strong> ver ixsenebs SemTxvevas, roca<br />

drois gaTvlis mxriv, wagebuli dar-<br />

Ceniliyos. piriqiT, Tvis bolos, roca<br />

Reuters-is redaqtorebi e.w. `Taimingebs~<br />

adgenen _ cxrilebs, sadac aRnusxulia,<br />

romeli informaciis gaSvebaSi drois ra<br />

maCvenebeli hqondaT sxva saagentoebTan<br />

SedarebiT, <strong>maka</strong> gamarjvebulic gamosula.<br />

bolos es ianvarSi moxda, oTx ZiriTad<br />

informaciaSi arCevnebis Sesaxeb seriozuli<br />

winswreba hqonda _ 12 wuTi, 5 wuTi,<br />

3 wuTi. <strong>maka</strong>s droTi ase TamaSic raRac<br />

profesiul siamovnebas aniWebs. `patara<br />

sagiJeTebi maqvs xolme da es momwons.<br />

araferi ar xdeba, mSvidad vzivar ofisSi,<br />

uceb raRac moxdeba, daiwyeba sagiJeTi


da maleve mTavrdeba. ai, magaliTad, unda<br />

genaxe, premier-ministrma evrobondebis<br />

gamoSvebis Sesaxeb rom gaakeTa gancxadeba.<br />

es Zalian seriozuli biznes niusia da<br />

atyda sagiJeTi, gadarekva, dawera, dazusteba,<br />

gavrcoba, sul 15 wuTs gagrZelda<br />

da mere Cacxra yvelaferi, mere aRaraferi<br />

momxdara. `blumbergma~ ki 48 wuTis<br />

mere gaiRviZa. vifiqre, aba, kargaaad!~<br />

<strong>maka</strong>s 13 Tebervals gvian saRamos davureke,<br />

Sexvedraze unda SevTanxmebodi. 13<br />

Tebervals badri patarkaciSvilis gardacvalebis<br />

ambavi gavrcelda da winaswar<br />

vicodi, ra sagiJeTic eqnebodaT Reuters-<br />

Si, Tan 15-wuTiani ki ara, mTel dReze gawelili.<br />

asec aRmoCnda. `arc ici, reebi<br />

vakeTe. Reuters-Si, londonSi, ukve karga<br />

xania, aRar ukvirT, ministrebs mobilurze<br />

rom vurekav da dRes axali ambavi momigones.<br />

unda gamego, badri patarkaciSvils<br />

gulis genetikuri daavadeba xom<br />

ar awuxebda. anu, unda gamego, mamamisi<br />

riTi gardaicvala... bolos, mivageni mis<br />

or klasels, romelTac damidgines mamis<br />

gardacvalebis mizezi... magram morCa ukve<br />

dRes Cemi sagiJeTi, dReisTvis morCa!~<br />

<strong>maka</strong>s megobars, Tea sxierels roca Sevxvdi,<br />

<strong>maka</strong> ukve erevanSi iyo wasuli.<br />

Tumca, CvenTan erTadac rom mjdariyo,<br />

Tea mainc ityoda, rasac megobarze fiqrobs:<br />

`iSviaTad minaxavs Jurnalisti,<br />

romelsac aseTi myari Sinagani eTika<br />

hqondes da iyos aseTi principuli. im<br />

kompaniazec rom mouxdes rame uaryofi-<br />

Tis dawera, romelSic me vmuSaob, uyoymanod<br />

gaakeTebs amas. sxvanair damokidebulebas<br />

misgan arc moveli~. megobris<br />

Sesafaseblad Tea kidev erT sityvas xmarobs<br />

xSirad _ `Zalian koreqtuli~. am<br />

Tvisebebs <strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong> arc eqstremalur<br />

situaciebSi kargavs. rodesac 2003 wlis<br />

22 noembers momitingeebi mixeil saakaSvilis<br />

TaosnobiT parlamentis SenobaSi<br />

Sevidnen da sxdomaTa darbazSi, tribunasTan<br />

mdgar eduard SevardnaZes gadadgoma<br />

grZeli vardiT mosTxoves, <strong>maka</strong><br />

<strong>anTiZe</strong> movlenebis SuagulSi trialebda.<br />

telefons ar TiSavda. mudmiv xazze iyo<br />

saagentos saTavo ofisTan da TiToeul<br />

sagulisxmo detals gadascemda. moulodnelad,<br />

darbazis erT kuTxeSi sa-<br />

Sineli xmauri atyda. xalxi im adgils<br />

miawyda. <strong>maka</strong>m veRaraferi dainaxa. arada,<br />

aucileblad im wamsve unda gaego<br />

ayal-mayalis mizezebi. Zalian rcxvenoda,<br />

magram sxva gamosavali ar iyo, ipova<br />

furclebi, daafina magidaze, zed Sedga<br />

da ise gaarkvia, ra xdeboda im kuTxeSi.<br />

roca Zirs Camovida, SeniSna, rom parlamentis<br />

aparatis erT-erTi TanamSromeli<br />

qali gaocebuli adevnebda Tvals mis<br />

saqciels. uxerxul mdgomareobaSi Cavardnil<br />

<strong>maka</strong>s bevri ar uyoymania, mivida<br />

nacnob qalbatonTan da bodiSi mouxada<br />

Tavisi saqcielis gamo, Tan auxsna,<br />

ratom dasWirda aucileblad magidaze<br />

Sedgoma. me ki mgonia, is qalbatoni <strong>maka</strong>s<br />

moridebulobam gaaoca, darbazSi, sadac<br />

im dRes skamebic dailewa da magidebzec<br />

blomad iares, <strong>maka</strong> iyo erTaderTi, vinc<br />

Tavis saqcielze ifiqra.<br />

gamodis, rom <strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong>s cnobili<br />

Jurnalisturi sibrZne _ `Tu karidan<br />

ar giSveben, fanjridan unda Sexvide~<br />

_ pirdapir arasdros esmis. <strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong><br />

fanjridan ar Sedis _ akrZaluli wesebiT<br />

arasdros TamaSobs, magram, Tavisi<br />

Sinagani eTikis da koreqtulobis fon-<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

cxeli Sokoladi 95


interviu<br />

ze, mainc yovelTvis axerxebs sasurveli<br />

pasuxis miRebas. Tea ixsenebs: `<strong>maka</strong>s 15<br />

welia vicnob. Tavidan megobrebi arc<br />

viyaviT, ubralod, preskonferenciebze<br />

vxvdebodi. ar maxsendeba SemTxveva,<br />

<strong>maka</strong>s preskonferenciaze pirveli ki-<br />

Txva ar daesvas da Tan yvelaze mniSvnelovani.<br />

ar maxsendeba, <strong>maka</strong> winaswar<br />

moumzadebeli mosuliyos da situacia-<br />

Si adgilze garkveuliyos. misi kiTxvebi<br />

yovelTvis nafiqri da kargad gaanalizebulia...<br />

es samsaxuri mas siamovnebas<br />

aniWebs, garkveulwilad, amiT erToba,<br />

sakuTar rols TamaSobs, magram mxolod<br />

TamaSobso, <strong>maka</strong>ze verafriT ityvi~. dRemde<br />

ase grZeldeba. <strong>maka</strong>s reportioroba<br />

siamovnebas aniWebs, magram rolebSi<br />

ise ar iWreba, rom saqmis seriozuloba<br />

daaviwydes. pasuxi kiTxvaze yovelTvis<br />

unda miiRos, Tundac amisTvis ruseTis<br />

prezidentis yuradRebis mipyroba gansakuTrebuli<br />

xerxiT dasWirdes. putin-<br />

96 cxeli Sokoladi<br />

Tan dakavSirebuli erTi SemTxveva elcinis<br />

gadadgomis Semdeg moxda. maSin,<br />

ori Tvis ganmavlobaSi, putini prezidentis<br />

movaleobis Semsrulebeli iyo<br />

da dsT-s prezidentebis samits moskovSi<br />

maspinZlobda. winaswar iyo Sevsebuli<br />

presis im warmomadgenlebis sia,<br />

romelTac preskonferenciaze kiTxva<br />

unda daesvaT, ZiriTadad eseni iyvnen<br />

adgilobrivi sainformacio saagentoebi<br />

_`azer presi~, `inter faqsi~, Reuters-i<br />

arsad WaWanebda, arada, <strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong>s<br />

aucileblad unda moesmina putinisgan<br />

pasuxi CeCneTis Sesaxeb. Tavidan Cveulebrivad<br />

mimarTa: `Господин президент,<br />

один вопрос, пожалуйста!~. `putinisgan<br />

noli yuradReba miviRe. bedi meoredac<br />

vcade, xmas avuwie da mivmarTe _<br />

`Господин исполняющий обязанности!~...<br />

gaocda putini. ise Semomxeda, vifiqre,<br />

sad gaviparo, sufTa `kagebeSnikuri~<br />

mzeriT damwva~.<br />

moswrebuli da efeqturi mimarTvebis<br />

garda, <strong>maka</strong>s reportioruli saidumlo<br />

zomierebis dacvaSia. Tavisi respondentebis<br />

umravlesobas ori aTeuli welia,<br />

icnobs, miuxedavad amisa, arasdros aris<br />

maTTan urTierTobisas familaruli.<br />

TiToeul respondents (Tundac, masTan<br />

megobrobdes) sajaro gamosvlisas, anda<br />

intervius Cawerisas `batonoTi~ mimar-<br />

Tavs. `magaliTad, axla erT-erT ministrad<br />

Cemi uaxloesi megobari dainiSna.<br />

cxadia, roca CemTan saxlSia, TqvenobiT<br />

arasdros velaparakebi, magram sajaro<br />

Sexvedrebze da preskonferenciebze araviTari<br />

Caxutebebi da gadakocnebi. distanciis<br />

dacvis iniciativa yovelTvis<br />

Cemgan modis. xSirad ver migeben, magram<br />

vcdilob, avxsna. veubnebi, rom cxadia,<br />

ar dagkargav, raxan ministri gaxdi, cxadia,<br />

isev Cemi megobari iqnebi, magram imaze,<br />

rasac vwer da gadavcem, es arafriT<br />

aisaxeba~. <strong>maka</strong> Tavisi wyaroebisgan mego-


obas ar moiTxovs, samagierod, iTxovs<br />

informacias, romelsac yovelTvis<br />

uproblemod iRebs. mizezi wlebis ganmavlobaSi<br />

naSenebi ndobaa. `arc erTxel am<br />

oci wlis ganmavlobaSi ar damirRvevia<br />

sityva da wyarosgan miRebuli informacia<br />

imaze adre ar gadamicia, vidre saWiro<br />

iyo. bolo oTxi wlis ganmavlobaSi<br />

TiTqmis yovelTvis winaswar vicodi, Tu<br />

ra gadaadgilebebi mzaddeboda mTavrobaSi,<br />

magram winaswar ar gamiSvia. xom SemeZlo,<br />

gamomeyenebina miRebuli forma<br />

_ rogorc samTavrobo wyarom aRniSna...<br />

magram arc es gamikeTebia. am adamianebs<br />

ver gavukeTeb amas~.<br />

mitingze wasvlamde, <strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong> megobars<br />

urekavs. xma mxiaruli da<br />

energiuli aqvs. maSin, roca Tbilisis<br />

gafamilarebul saqmian urTierTobebSi<br />

(Tundac politikur-Jurnalistur ur-<br />

TierTobebSi) Warbobs mimarTva (albaT,<br />

ufro yalbi) _ `Cemo sayvarelo~, <strong>maka</strong><br />

xSirad xmarobs mimarTvas `genacvale~,<br />

oRond mxolod pirad saubrebSi.<br />

_ rogora xar, genacvale? mee? kargad,<br />

kargad, cota xanSi mitingze mivdivar.<br />

_ `kaska~ daixure da ise wadi!<br />

_ ver davixurav `kaskas~, ar mixdeba.<br />

_ komblebs rom girtyamen TavSi, eg<br />

gixdeba?<br />

_ kargi ra, magaze xom viciniT xolme,<br />

_ <strong>maka</strong> am wuTSic gulianad icinis.<br />

reportioris kidev erTi eqstrimi<br />

quCis aqciebi da sagangebo mdgomareobebia.<br />

es gansakuTrebuli SemTxvevebi sagangebod<br />

Cacmasac gulisxmobs, magram <strong>maka</strong><br />

ambobs, rom reportiori WuWyiani jinsiT<br />

_ es ubralod miTia. `arasdros maviwydeba,<br />

rom qali var da rom Cemi profesia<br />

adamianebTan urTierTobas gulisxmobs.<br />

amitom garegnobas yuradRebas yovel-<br />

Tvis vaqcev. cxadia, revoluciis dros<br />

aseT detalebze fiqrisTvis ar mcalia,<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

istoria<br />

magram xSirad yofila asec _ miWiravs<br />

CanTa, mikrofoni, mxarze _ gasaSleli<br />

kibe da am dros, saxeze `rumianas~ visvam.<br />

Reuters-is biWebi icinian, xo, xo, `tuSic~<br />

gaklia, `tuSic~, midi, daimate~.<br />

rac Seexeba Jurnalistur eqstrims _<br />

revoluciebsa da areulobebs, am dros<br />

<strong>maka</strong>s kidev ramdenime Tviseba mJRavndeba:<br />

amtanoba da myari nervebi. es ukanaskneli,<br />

gansakuTrebiT saWiroa maSin, roca<br />

xeliT gexebian. <strong>maka</strong>s mitingebze ki, xeliT<br />

zviadistebis aqciebidan moyolebuli<br />

exebian. bolos droSis tari TavSi<br />

televiziasTan gamarTul mitingze moxvda.<br />

am ambis gaxmaureba (cnobili Toq-<br />

Sous eTerSi gamocxadeba) maSin saSinlad<br />

ar isurva. mizezi isev misi profesiuli<br />

eTikidan momdinareobda _ `msgavsi ram<br />

nebismier mitingze SeiZleba momxdariyo,<br />

amitom, imis xazgasma, rom maincdamainc<br />

opoziciis aqciaze ucxouri sainformacio<br />

saagentos Jurnalisti gailaxa, ra-<br />

Rac sarCuls udebda mTel situacias, es<br />

ar mindoda~. da es <strong>maka</strong>s poza ar yofila,<br />

masze megobrebic amboben, rom <strong>maka</strong> saku-<br />

Tari Tavis promouSeniT arasdros aris<br />

dakavebuli. rasac akeTebs, Cveulebriv<br />

ambad miaCnia, movaleobis Sesrulebad.<br />

Tumca, es ar niSnavs imas, rom sakuTar<br />

Tavs ver afasebs. roca eubnebian, rom<br />

raRac kargad gaakeTa _ es TviTonac<br />

icis, sakuTar TavSi daurwmuneblobis<br />

momenti ar awuxebs.<br />

<strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong> eqstremalur situaciaSi<br />

saqarTvelos farglebs gareTac moxvedrila.<br />

erTxel _ baqoSi, maSin, roca<br />

arCevnebis Semdeg opoziciis mitingi Zalis<br />

gamoyenebiT daSales, gazi gauSves<br />

da demonstrantebi xelketebiT scemes,<br />

xelketebi Reuters-is jgufis wevrebsac<br />

moxvdaT. `me da fotografi daTo mZinariSvili<br />

viyaviT erTad. daTo maSin axali<br />

mosuli iyo CvenTan da aseT situaciaSi<br />

pirvelad aRmoCnda CemTan erTad. is iRebda,<br />

mec mis gverdiT videqi. moulodnelad,<br />

roca xelketi momiqnies, gadaRebas<br />

Tavi daaneba da gadamefara. morCa _ im<br />

wams daTo gaxda Cemi. am erTianobas Zalian<br />

vafaseb.<br />

>>> gagrZeleba gv. 168<br />

cxeli Sokoladi 97


istoria<br />

rogor gaxda<br />

ang li goliaTi<br />

ang li fiqrobs, rom Tavis<br />

urCxulTan bevri ram aqvs saerTo<br />

avtori: jon leri<br />

Jurnali `niu iorkeri~<br />

inglisuridan Targmna Tamar babuaZem<br />

98 cxeli Sokoladi


istoria<br />

cxeli Sokoladi 99


istoria<br />

oqtombridan dawyebuli, maisis bolomde<br />

reJisori ang li studiidan ar gamosula.<br />

mTel dros is san franciskodan<br />

11 milSi mdebare patara dasaxleba san<br />

rafaelSi, jorj lukasis kinostudiaSi<br />

atarebda. dReSi 15 saaTs muSaobda. mis<br />

gverdiT iyo lis rigiT merve filmis `goliaTis~<br />

(The Hulk) cnobili varskvlavic.<br />

supervarskvlavuri standartebiTac ki<br />

es personaJi yvelasgan gamorCeuli iyo.<br />

mas mwvane sxeuli hqonda da roca Zalebis<br />

maqsimalur mobilizebas axdenda, simaRle<br />

15 futamde emateboda. goliaTi<br />

mTlianad kompiuterze aewyo. amocana,<br />

romelic vizualur efeqtebze momuSave<br />

samaskaciani gundis winaSe idga, aseTi<br />

iyo: maT mier Seqmnili goliaTi zedmiwevniT<br />

unda damsgavseboda namdvil arsebas,<br />

raTa mas SeZleboda filmis cocxal<br />

msaxiobebTan _ nik noltTan, jenifer<br />

konelisTan da erik banasTan _ warmosaxvis<br />

doneze Tanaarseboba. rTuli amocana<br />

arc lis aklda: mas unda moexerxebina,<br />

Tavisi eqsperimentuli kinosTvis damaxasiaTebeli<br />

sentimentebi holivudis<br />

sazafxulo blokbasteris moTxovnebTan<br />

Seejerebina. blokbasters ki li pirvelad<br />

iRebda. san rafaelSi Tavisi droebiTi<br />

ofisis samuSao magidasTan reJisors<br />

dabadebis dRis misaloci baraTi<br />

ekida. baraTi `goliaTis~ Semqmnelebs<br />

`marvel komiqss~ gamoegzavnaT. furclis<br />

zeda mxares lis saxe exata _ sada,<br />

upretenzio da pirquSi gamometyvelebi-<br />

Ta da Tavze qudiviT Camocmuli TmiT.<br />

lis karikatura iqve mixatul RrubelSi<br />

Caweril frazas ambobda: `goliaTo, Sen<br />

me mabrazeb da mgoni, ar mogewoneba, rogori<br />

gabrazebac vici~ (ang lis giganturi<br />

personaJis cnobili mantra). baraTis<br />

qveda mxares ki TviTon goliaTi iyo daxatuli<br />

_ gamoweuli SubliTa da oTxku-<br />

Txa ybiT, da ambobda: `goliaTs ar aqvs<br />

motivacia~.<br />

goliaTi, romelzec ang lim Semdeg<br />

filmi gadaiRo, Tavidan komiqsis personaJad<br />

daibada. am komiqsSi mas samoqmedo<br />

motivacia, marTlac, ar gaaCnda.<br />

danarCeni supergmirebisgan gansxvavebiT,<br />

romlebic sikeTis despanebs warmoadgenen,<br />

goliaTi, ubralod, mutanti<br />

iyo. nawilobriv gargantua, nawilobriv<br />

_ mwvane kaci. is ver akontrolebda<br />

sakuTar Zalas, romelic arc keTili<br />

iyo da arc gonivruli. is mxecdeboda,<br />

Tu gaaRizianebdi da garSemo yvelafers<br />

namsxvrevebad aqcevda. misi gaavebuli<br />

qceva TviTganadgurebisken iyo<br />

100 cxeli Sokoladi<br />

mimarTuli. is warmoadgenda safrTxes,<br />

rogorc Tavisi Wkuadamjdari nawilis<br />

brius benerisTvis, aseve _ sakuTari TavisTvisac.<br />

personaJi 1962 wels Seiqmna<br />

da srulyofili saxe ramdenime wlis Semdeg<br />

miiRo, roca mravalmxrivi gardasaxvis<br />

ideam narkotikebiT gajerebuli<br />

kultura da rok-en-rolis revolucia<br />

kidev ufro gaamZafra. maSin gardasaxvis<br />

idea iyo fantazia, romelic adamianebs<br />

vietnamis omis sisastikisgan TavdaRwevis<br />

saSualebas aZlevda. veluri, gaorebuli,<br />

arakontrolirebadi Zalis mqone<br />

goliaTi erTdroulad safrTxec iyo da<br />

saswaulic. aseTi TvisebebiT ki is 60ianebis<br />

axalgazrdobis ocnebad iqca. is<br />

iseve gaorebuli da Tavgzaabneuli iyo,<br />

rogorc yoveli meore adamiani im epoqa-<br />

Si, magram, amave dros, maTze gacilebiT<br />

ufro saSiSi.<br />

amgvari istoriis mqone goliaTs lim<br />

Tavis filmSi meti fsiqologiuri siRrme<br />

SesZina. goliaTis Tavgadasavali man<br />

dainaxa, rogorc universaluri brZola<br />

patriarqats, TviTSezRudvas da survils<br />

Soris _ am Temas ang li mTeli cxovrebaa,<br />

ikvlevs. li wers: `aseTi goliaTi<br />

yvela CvenganSia da TiToeuli Cvenganis<br />

goliaTi Tanabrad saSiSi da potenciurad<br />

sasiamovnocaa. ufro zustad, esaa<br />

siamovneba, romelic, amave dros, yvelaze<br />

saSiSia~.<br />

erTi SexedviT, rTulia, aRiaro, rom<br />

goliaTi ang liSic cxovrobs. holivuduri<br />

standartebis gaTvaliswinebiT,<br />

is uCveulod mSvidi da sada adamiania.<br />

tandabali da Zlieri agebulebis,<br />

odnav mxrebSi moxrili reJisori, nik<br />

noltis TqmiT, `mudam RimiliT gesalmeba<br />

da garSemo sikeTes afrqvevs~. lis<br />

meuRle, jein lic, romelic niu iorkis<br />

samedicino kolejSi ujreduli biologiis<br />

specialistia, qmars ase axasiaTebs:<br />

`moTminebidan arasdros gamosula. amitom<br />

arasdros gviCxubia~. dasavluri<br />

drama daZabulobis eskalacias efuZneba,<br />

Cinuri ki _ mis Semcirebazea agebuli.<br />

bunebiT cnobismoyvare lic, rogorc<br />

Sereuli minerali, orives gavlenis qveS<br />

iolad eqceva. Cinur enaSi ar arsebobs<br />

`individualizmis~ Sesatyvisi sityva da<br />

ang lic, romelic axla 48 wlisaa, ambobs,<br />

rom Tavi zrdasrul kacad pirvelad<br />

maSin igrZno, roca 1995 wels misma filmma<br />

`grZnoba da goneba~ warmateba moipova;<br />

xolo Tavi reJisorad manam ar ugr-<br />

Zvnia, vidre, xuTiode wlis Semdeg, misi<br />

filmi `Casafrebuli vefxvi, damaluli<br />

drakoni~ moulodnel hitad ar iqca. es<br />

iyo istoriaSi yvelaze didi Semosavlis<br />

mqone ucxouri suraTi da pirveli Cinuri<br />

kinoproduqti, romelmac uzarmazari<br />

saerTaSoriso mayurebeli moipova.<br />

radganac ang li ar avlens iseTive<br />

diqtatorul xasiaTs, misi rangis sxva<br />

reJisorebs rom axasiaTebT, lis gageba<br />

zogjer Wirs. ted houpma, romelic lis<br />

pirveli sami filmis prodiuseri iyo<br />

(Pushing Hands, 1992. The Wedding Banquet,<br />

1993; Eat Drink Man Woman, 1994), umal aRmoaCina,<br />

rom sxva amocanebTan erTad mas<br />

evaleboda, g,aego, ras fiqrobda gulis<br />

siRrmeSi ang li; moexerxebina da misTvis<br />

uaryofiTi Sefaseba daecdina. pirveli<br />

filmis erT-erT epizodze muSaobisas,<br />

prodiuserma SeniSna, rom ang li raRaciT<br />

ukmayofilo Canda.<br />

_ raSia saqme? _ hkiTxa houpma.<br />

_ kabaSia saqme, es kaba yavisferia, _<br />

upasuxa lim.<br />

_ xom Tqvi, rom yavisferi kaba mogwonda?<br />

_ ki, momwonda.<br />

_ aba, ra moxda?<br />

_ is, rom lurji kaba merCivna.<br />

_ da, geTqva, mere.<br />

_ Sen marto is mkiTxe, yavisferi kaba<br />

Tu mogwonso...<br />

ang li aravis euxeSeba. aravis lanZRavs<br />

da aravis uyviris. ang li arasdros afiqsirebs<br />

sakuTar upiratesobas sxvebTan.<br />

da is arc materialistia. dRemde Tavisi<br />

pirveli manqaniT dadis _ 1995 wels<br />

nayidi `merkuris~ miniveniT. elegantur<br />

samoss ki sportuli sviteri, jinsi da<br />

kedi urCevnia. 1997 wlamde, is niu iorkis<br />

StatSi, uaiT fleinsSi, 825 futi<br />

farTis samoTaxian binaSi cxovrobda,<br />

saZinebels col-qmari or vaJTan iyofda<br />

(axla ang li mamaronikSi cxovrobs, oTxsaZineblian<br />

saxlSi, romlis baRSic Svidi,<br />

iSviaTi saxeobis qaTami daseirnobs).<br />

arc ang lis qcevebidanaa rame TvalSisacemi,<br />

garda misi niWisa. ted houpi mas<br />

ase axasiaTebs: `ang li siarulisas yvelaze<br />

SeumCnevel nakvalevs tovebs. yvelaze<br />

mokrZalebuli adamiania. erTxel,<br />

pirad saubarSi miTxra, rom, ubralod,<br />

sakuTari filmebis gamtaria~.<br />

da mainc, radganac ang lis moswons,<br />

Tavisi filmebs gadaRebis process maqsimalurad<br />

yvela kuTxiT daakvirdes,<br />

sxvebisgan gansakuTrebul daxmarebas sa-<br />

Wiroebs. nik nolti ambobs: `ang li iseve<br />

koncentrirebulia sakuTar samuSaoze,<br />

rogorc sxva reJisorebi, romlebTanac


mimuSavia. msaxiobebs bolomde wuravs.<br />

yovelTvis iswrafvis gavides miRma da<br />

raRac axali aRmoaCinos~.<br />

ema tompsoni, `grZnoba da gonebis~ varskvlavi<br />

ki dasZens: `ramdenadac kargi<br />

msmeneli xar, imdenad Zlierad cdilob,<br />

bolomde daixarjo, oRond ki ang lis<br />

gaoceba SeZlo. is samoqmedo sivrces mudam<br />

gitovebs. is robert de niros Cum variants<br />

hgavs, romelic ise bluyunebs, iZulebuli<br />

xar, maqsimalurad daiZabo, misi<br />

gageba rom SeZlo. mis niWs da inteleqts<br />

erTi SexedviT ver amCnev, magram rogorc<br />

ki yuradRebas miapyrob, maSinve ZaliT ivsebi.<br />

angs yovelTvis SeeZlo sityviTac da<br />

saqmiTac Cveni Sinagani balansis darRveva.<br />

SemoqmedebiT adamians ki swored es sWirdeba<br />

_ sakuTari naWuWidan gamoyvana~.<br />

roca ang li nik nolts Sexvda, raTa daerwmunebina,<br />

devid beneris roli iTama-<br />

Seo (gaiZvera mecnieri, romelic moklavs<br />

cols, Svils ki sakuTari, fausturi Zalis<br />

gagrZelebad aqcevs), nolti dainteresda,<br />

Tu ratom undoda lis am filmis<br />

gadaReba. `mipasuxa, komiqsis dawera ar<br />

SemiZlia, samagierod, vici, rogor gadaviRo<br />

tragediao~, _ ixsenebs nolti. li<br />

fiqrobs, rom `goliaTi~ `qvecnobieris<br />

xorcSesxmaa _ mas ar aqvs logika~. li ambobs:<br />

`goliaTi~ aris is agresia, SiSi da<br />

is idumali Zala, romelic Senc gaqvs da<br />

romelic sibneleSi imaleba, radgan, Seni<br />

Tavi aseTi, arc TviTon mogwons~. lis SemTxvevaSi,<br />

es boboqari da faruli Zalebi<br />

mxolod erT Sedegad gardaiqmneba: kinod.<br />

reJisorobas li Tavisi `Sinagani eSmakis~<br />

istoria<br />

gamovlinebas uwodebs. lisTvis filmis<br />

keTeba sasiamovno procesicaa da safr-<br />

Txiloc. es aris uzarmazari energiis<br />

amofrqveva, romlis drosac Zalaufleba<br />

da sikeTe mudam upirispirdeba erTmaneTs.<br />

kinoindustria ang lis normaluri<br />

cxovrebisa da ojaxisgan Sors ityuebs,<br />

piradi fantaziebis saZebnelad iwvevs,<br />

umowyalo martoobisTvis swiravs da diqtatorad<br />

aqcevs, romlis qcevac reJisorisTvis<br />

sxva SemTxvevaSi ucxo iqneboda.<br />

amitom, ang li ambobs, rom `goliaTma~<br />

mas saSualeba misca, Tavisi alter ego<br />

vizualurad gamoexata. li azustebs: `SemoqmedebiToba<br />

faruli Sinagani mxarea _<br />

damwyvdeuli mxeci. CemTvis kinos keTebis<br />

procesic am giganturi mxecis gareT gamodevnaa.<br />

nebismieri aseTi procesi arabu-<br />

cxeli Sokoladi 101<br />

REUTERS REUT RE REUT EU ERS ER RS


istoria<br />

nebrivia. Tan mtkivneulicaa, imitom, rom<br />

sakuTar TavSi poulob da zrdi Zalas,<br />

raTa Seni sxva Zala gatexo. imisTvis, rom<br />

raRac ufro dids mivaRwio, vidre Tvi-<br />

Ton var, xandaxan, sakuTar Tavs vvneb da<br />

tkivils vayeneb. es jojoxeTs hgavs. afe-<br />

Tqebis zRvarze dgebi _ depresiaSic vvardebi<br />

_ oRond ki rames mivaRwio. aseTive<br />

iyo CemTvis `goliaTze~ muSaobis procesic~.<br />

rogorc Tavad ambobs, yoveldRiur<br />

cxovrebaSi sul mcired riskze wasvlac<br />

ki arasdros SeuZlia. kinoSi ki piriqiT<br />

_ `marTalia, gariskva SiSs iwvevs, magram<br />

Tu am SiSs realurad ar Sevexe, verafriT<br />

davijereb, rom bolomde davixarje; ara<br />

mgonia, rom xalxma aTi dolari unda gadaixdos<br />

Cemi cudi mxaris sanaxavad~.<br />

`goliaTSi~ uwyveti montaJis axleburi<br />

midgoma da kinoekranis ramdenime fanjrad<br />

dayofis originaluri xerxia gamoyenebuli.<br />

ang lim stilistikis TvalsazrisiT,<br />

Zalian moindoma. Focus Features-is Tanaprezidenti<br />

da `goliaTis~ scenaris avtori<br />

102 cxeli Sokoladi<br />

jeims Samusi, romelmac ang lisTan erTad<br />

kidev eqvs sxva scenarze imuSava, acxadebs:<br />

`goliaTi~ teqnologiuri TvalsazrisiT<br />

yvela drois yvelaze ambiciuri<br />

filmia~. miuxedavad imisa, rom fanjrebad<br />

dayofili ekrani kinoSi siaxle araa,<br />

`goliaTamde~ arc erT sxva komerciul<br />

filmSi ar gamouyenebiaT danawevrebuli<br />

ekrani ase kompleqsurad. `goliaTSi~ Ti-<br />

Toeuli ujra Tavis ambavs hyveba. ekrani<br />

Tavsatexs emsgavseba da iqmneba komiqsis<br />

maxvrilgonivruli imitaciis efeqti. suraTebi<br />

amodian, nawevrdebian, qrebian. es<br />

fragmentebad dayofili Txroba ki siu-<br />

Jetsac aviTarebs da daZabulobasac qmnis.<br />

li azustebs: `orive mxares Wris gareSe<br />

xedav. msaxiobs sunTqvis saSualeba eZleva<br />

da ise TamaSobs, montaJi ver exeba~.<br />

ang lize xSirad amboben, rom is Janrebis<br />

maestroa, arada, Janrebis Semzavebeli<br />

ufro eTqmis. magaliTad, `Casafrebul<br />

vefxvsa da damalul drakonSi~<br />

man erTmaneTs Seuzava kung-fus filme-<br />

bis mgrZnobeloba da daoistebis Rrma<br />

filosofia. `goliaTSi~ ki, amerikul<br />

kulturaze gaaCaRa igive TamaSi. filmi<br />

reJisorma sam-kartiani fokusis kinoversiad<br />

aqcia _ roca usircxvilod<br />

TvalTmaqc xelebs SeuZlia, gacilebiT<br />

meti moxvetos, vidre Tvali aRiqvams. li<br />

qmnis orives: mZafrsiuJetian boeviksac<br />

da xelovnebasac. is erTmaneTSi azavebs<br />

dramis inteleqtualur siRrmes da komiqsis<br />

zedapirul sensaciurobas. ang li<br />

cdilobs, Seqmnas orive _ miTic da dovlaTic,<br />

anda, rogorc TviTon ambobs,<br />

`swrafi kveba delikaturi gaxados.~<br />

is ingredientebi, romelTac reJisori<br />

erTmaneTs ekranze uzavebs, `goliaTze~<br />

muSaobisas, mis ofisSi kedlebze iyo gamofenili.<br />

erT kedelze misi kinopalitris<br />

STamagonebeli naxatebi ekida: de<br />

kiriko samxreT-dasavleTis amsaxveli<br />

ferebiTa da formebiT (`goliaTis~ nawilSic<br />

moqmedeba samxreT-dasavleTSi<br />

viTardeba), roso da mdinare hadsonis<br />

skolis mxatvrebi TavianTi masStabis SegrZnebiT,<br />

pikasos `dora~ daZabulobis<br />

Taviseburi kaleidoskopiT da sezani yvelaferi<br />

danarCeniT. oTaxis meore mxares<br />

komiqsebis nawyvetebi iyo mimofantuli,<br />

uiliam morisis da jeqson polokis tiloebTan<br />

erTad. `SigniT mimarTuli xedva~,<br />

_ Cailaparaka lim da morisis amebas<br />

formis ornamenti SeaTvaliera, _ `goliaTma~<br />

did masStabebTan muSaoba momandoma.<br />

magram is, rac goliaTis Tavs<br />

xdeba, ufro mcire da umniSvnelo zomebTanaa<br />

dakavSirebuli, vidre grandiozulTan.<br />

saqme mis ujredebSia. am naxatebis<br />

Tvalierebisas ki mivxvdi, rom isini<br />

erTdroulad molekulebsac hgvanan da<br />

Tan kosmiurebic arian~.<br />

goliaTisa da brius beneris msgavsad,<br />

TviTon lisac memkvidreobiT dahyva fizikuri<br />

da emociuri winaaRmdegobebi:<br />

didi da patara, ugergilo da profesionali,<br />

Sinauri da ucxo. taivanSi dabadebuli<br />

li 1978 wlidan StatebSi cxovrobs,<br />

magram moqalaqeobis miReba arasdros<br />

moundomebia. is sakuTar Tavs aRiqvams,<br />

rogorc wylis zedapirze motivtive fo-<br />

Tols _ `vgrZnob, rom fesvebi Rrmad arsad<br />

maqvs gadgmuli~. gadaRebul filmebs<br />

is iyenebs msoflios winaSe sakuTari Tavis<br />

warsadgenad. am filmebis saSualebiT<br />

is warmosaxvaSi mainc SeiZleba gaxdes im<br />

peizaJebis da realobebis mflobeli, romlebTan<br />

mimarTebaSic Tavs sinamdvileSi<br />

ucxod grZnobs. `vqmni kulturas, raTa<br />

mere daveuflo mas. vcdilob Sevqmna is,<br />

elizabet el eli el eliz el eliz el eliz el eliz liz l liz z zabe<br />

abet abe ab abe aabet a b bet bbee<br />

et e II I II<br />

I da dda d da vaclav v acla ac acla ac a acla ac a cla cl cla la l la lav avh<br />

vha v vvha v hha<br />

h ha h ha h ha hha haveli, a vel veli ve veli ve veli vel ve veli vel veli vel eli li lii<br />

, b br b br bbrno no n o , ,<br />

,<br />

19 199 19 199 19 199 119<br />

1996 99 999<br />

6<br />

vaclav vacl clav av v h hhavelis<br />

avel ave is sofici o<br />

oficialuri fici fic alur al alur aluri i vi v vi viziti ziti vaS va vaSingtonSi, ingt ngtonSi onSi onSi, , Te TeTri<br />

Tri ri r saxl sax saxl saxli, a li, i, 11998<br />

1998 998 9 8


asac sinamdvileSi ar vekuTvni da am Cemi<br />

qmnilebiT msurs masSi fesvebi gavidga.<br />

vcxovrob adamianebis warmosaxvebSi da<br />

ara miwaze, romlis zedapirzec vdgavar~.<br />

`Casafrebul vefxvSi~ man daxata ise-<br />

Ti CineTi, rogoric arasdros scodnia;<br />

`yinvis StormSi~ (Ice Storm, 1997 wels<br />

rik mudis romanis mixedviT gadaRebuli<br />

filmi, romelSic moqmedeba periferiul<br />

amerikaSi xdeba) aRwera epoqa, romelic<br />

StatebSi mis Casvlamde cota xniT adre<br />

damTavrda; filmSi `gaseirneba eSmakTan<br />

erTad~ (Ride With a Devil, 1999 w. samoqalaqo<br />

sagaa misureli mawanwalebis monawileobiT)<br />

gamoikvlia mizezebi, romel-<br />

Tac iankebis imperializmi efuZneba da<br />

es gaakeTa, nawilobriv, imitomac, Tavi<br />

amerikelad rom egrZno; `goliaTis~ sa-<br />

SualebiT ki, ang lim Tavi pop-kulturis<br />

centrSi daimkvidra, ara mxolod imiT,<br />

rom Tavisi pirveli holivuduri filmi<br />

gadaiRo, aramed imiTac, rom holivuduri<br />

dramis organuli nawilic gaxda.<br />

mTeli cxra Tvis ganmavlobaSi, kviraSi<br />

orjer da yovel jerze rva saaTis<br />

ganmavlobaSi, ang li icvamda specialur<br />

formas, romelic sensorebiT iyo daxun-<br />

Zluli, kompiuterebi ki, mis TiToeul<br />

moZraobas afiqsirebda da swavlobda.<br />

mxolod am proceduris gavlis Semdeg,<br />

ang lis personaJs argebdnen yovel SesaZlo<br />

Jestsa da mimikas. Tavidan sensorebiani<br />

kostiumis Cacmas li sxva<br />

msaxiobebs andobda, magram yvelaze mniSvnelovan<br />

epizodebSi saWiro mimikebisa<br />

da moZraobebisTvis msaxiobebs piradad<br />

enacvleboda. am samuSaos Tavisi dadebi-<br />

Ti Sedegebi mohyva. `saWiro iyo yvirili<br />

da agresiis gamovlena. amas ki Cemze Terapiuli<br />

efeqti hqonda~, _ ixsenebs li.<br />

filmis operatori frederik elmsi ki<br />

dasZens: `raRac Sinagani Zala lis bolis<br />

istoria<br />

vaclav vacl vaclav av v h<br />

haveli avel aveli da italiis<br />

iis premier ppremier-ministri,<br />

mi -min -m istr istri, i, mmasim<br />

masimo asim imood' o d dd'<br />

d'alema al ale alem al a ap pr praRis aRis aRi sasaxle sasaxleSi, x Si, S 1999<br />

REUTERS S<br />

gamoSvebaSi exmareboda. jer Rrialebda,<br />

mere ki Wers axedavda da yvirils iwyebda.<br />

erTxel, es saqme ise kargad gamouvida,<br />

rom meored mxolod imitom aRrialda,<br />

Tavi isev kargad rom egrZno~.<br />

roca filmis daskvniT nawilSi mama-Svili<br />

benerebi erTmaneTs xvdebian, sasworis<br />

pinaze Svilis grandiozuli Zala devs. `me<br />

Seni Zala mWirdeba~, _ mimarTavs devidi<br />

bruss, _ `sicocxle gaCuqe da axla ukan<br />

unda damibruno~. TviTon ang lis, cxadia,<br />

arasdros gaubedavs, mamamisis winaaRmdeg<br />

aseTive brZola gaemarTa. metic, is ambobs:<br />

`me mamaCems vekuTvni. misi cxovrebis<br />

gagrZeleba var~. lis mama, li Sengi _ taivanSi<br />

cnobili saswavleblis direqtori<br />

_ 37 wlis iyo, anu maSindeli standartebiT,<br />

ukve xanSiSesuli, roca 1954 wels<br />

pirveli vaJi, angi gauCnda (angs ufrosi<br />

tyupi debi, veni da reni da umcrosi Zma<br />

khani hyavs. khani taivanSi kinoreJisori<br />

cxeli Sokoladi 103


istoria<br />

104 cxeli Sokoladi<br />

da scenaristia, debi ki buRaltrebad mu-<br />

Saoben). TviTon li Sengi mTavar kunZulze<br />

aRizarda, rogorc miwis mflobelTa<br />

klasis warmomadgeneli da erTaderTi iyo<br />

mTeli Tavisi ojaxidan, romelic maoistebis<br />

wmendas cocxali gadaurCa. Tavs man<br />

taivanSi gaqceviT uSvela da ramdenime<br />

xanSi dawyebiTi klasebis maswavlebelze<br />

Su zvang iangze iqorwina. ang li ixsenebs:<br />

`mamaCemi Tavs martosulad grZnobda. evaleboda,<br />

ojaxi sruliad martos, damoukideblad,<br />

wamoeyenebina fexze. misi Taobis<br />

kacebs xSirad tanjavdaT daucvelobis<br />

grZnoba, maT xom cxovrebaSi yvelaferi<br />

naxes _ adamianebis kvla da yvelafris<br />

dakargva. amitom mamaCems surda, saWiro<br />

da pativsacem kacad gavezarde. raRac<br />

mniSvnelovani mekeTebina~.<br />

liebis ojaxs mzareuli, mebaRe da<br />

meurne emsaxureboda. amitom angis mTavari<br />

movaleoba swavla iyo. li ganmartavs:<br />

`Cinur kulturaSi asea _ Tu gsurs, im<br />

sazogadoebriv klasze win waxvide, romelsac<br />

warmoadgen, bevri unda iswavlo.<br />

sul wigni, wigni da kidev erTxel wigni.<br />

me ki SemoqmedebiTi tipi var. sad Semi-<br />

Zlia amdeni wignis atana da imis moTmena,<br />

sxvebma maswavlon, ra gavakeTo?~ bunebiT<br />

dabneul lis skolis CanTa xSirad avtobusSi<br />

rCeboda. erTxel ki, sauzmeze, sufrasTan<br />

jdomisas, `fiqrebma ise wamiRo,<br />

rom skami gadamiyiravda, ukan gadavvardi~.<br />

li Sengi mkacri, didaqtikosi kaci<br />

iyo. amitom ojaxis safuZvlad da farad<br />

konfucis Segonebebi dasaxa, Svilebis movaleobebis<br />

Sesaxeb. is mudam mdumared<br />

sadilobda. `xuT wuTSi rCeboda Wamas da<br />

sufras tovebda. unda geloca, neta, araferi<br />

Tqvaso, radgan Tu Wamis dros saubars<br />

daiwebda, ese igi, raRac davaSaveT<br />

da wasuli iyo Cveni saqme. li ambobs, rom<br />

mamamiss moTminebis saocari niWi hqonda.<br />

`mudam mis nervebze vTamaSobdi. bolos,<br />

yviriliT, cemiT visjebodi. SemeSindeboda,<br />

magram cota xanSi SiSi maviwydeboda<br />

da isev Cemsas miverekebodi. ase gavizarde:<br />

manam asruleb sxvebis wesebs, vidre<br />

asaki ar Segiwyobs xels da ufrosobas<br />

TviTon ar daiwyeb. ase igeba urTierTobebi<br />

ojaxSi. erTmaneTs ar velaparakebiT.<br />

ar vekamaTebiT. arafers vuxsniT. Sesabamisad,<br />

am morCilebebiTa da movaleobebiT<br />

savse garemoSi `arc SemoqmedebiTi ideebisadmi<br />

siyvaruli arsebobda, rom aRaraferi<br />

vTqvaT Sou-biznesiT gatacebaze~.<br />

amitomac bavSvobaSi li `gulCaTxrobili,<br />

morcxvi da daSinebuli~ biWi iyo. misi samyaro<br />

saZinebeli oTaxis lurji kedle-


iT da fanjriT iyo SemosazRvruli, romelic<br />

bambukis saqaTmes gadahyurebda.<br />

lic kung-fus filmebis fantaziebSi eZebda<br />

gamosavals da warmosaxvebSi TviTon<br />

dgamda saTavgadasavlo scenebs; `scenebs,<br />

romelTa mTavari gmiric me TviTon<br />

arasdros viyavi~. zogjer, SabaTobiT,<br />

kinoSic dadioda. erTxel, erTma filmma,<br />

romelic mSoblebis sisastikiT daSinebuli<br />

Seyvarebuli wyvilis istoriaze iyo<br />

agebuli, ang li ise gulamoskvniT aatira,<br />

`wina rigebidan aseve cremlmoreuli<br />

publika gaCumda da Cemken gamoixeda, ase<br />

vin xmaurobso~.<br />

li kolejis misaReb gamocdebsac ixsenebs<br />

da ambobs, rom warmatebaSi xeli<br />

fsiqologiurma kompleqsma SeuSala.<br />

`Zalian meSinoda, kinaRam guli wamivida~.<br />

gamocdebze CaiWra. CaiWra meoredac.<br />

dRemde tanjavs koSmari, romelic<br />

drodadro sul esizmreba: `viTom, maTematikis<br />

gamocdaze gavdivar. SeSinebuls<br />

da gaoflils meRviZeba~. imis SiSiT, mesamedac<br />

ar CaviWra da savaldebulo samxedro<br />

samsaxurSi ar mikran Tavio, lim<br />

araakademiur disciplinebs Soris, ojaxis<br />

azriT, umdablesi airCia _ 18 wlisa<br />

taipeiSi, taivanis xelovnebis akademiaSi,<br />

samsaxiobo fakultetze Sevida. li yovelTvis<br />

fiqrobda, rom dedas hgavda. am<br />

mosazrebas sastiki bunebis mamac eTanxmeboda.<br />

`deda Zalian keTili da kargi<br />

xasiaTisaa, sando adamiani, morCili<br />

bunebis da nerviuli~. aseTive iyo lic,<br />

magram scenaze gasvlisas sakuTar TavSi<br />

sul sxva pirovneba aRmoaCina. li ixsenebs:<br />

`kargad gamomdioda. yvelasTvis gasagebi<br />

viyavi. scenaze TamaSisas, TiTqos,<br />

simaRle memateboda. simorcxve sadRac<br />

qreboda. Sedegic ar ayovnebda. skolaSi<br />

istoria<br />

saukeTeso msaxiobad viTvlebodi. nacionaluri<br />

prizebiT majildoebdnen~.<br />

1978 wels lim ganacxadi Seitana ilinoisis<br />

Statis universitetis Teatralur<br />

programaSi da maleve miiRes (mama rom<br />

daerwmunebina, brZnuli gadawyvetileba<br />

miviReo, eubneboda, taivanSi profesori<br />

davbrundebi, sul cota, magistris xarisxiTo).<br />

magram amerikaSi Casvlidan maleve<br />

darwmunda, rom inglisuri enis arasistemuri<br />

codna did problemebs uqmnida.<br />

`warmoTqmamde, TiToeul sityvas vukvirdebodi.<br />

Zalian mtkivneuli procesi iyo.<br />

aTi saaTi mWirdeboda piesis wasakiTxad,<br />

romelsac sxvebi erT saaTSi uRebdnen bolos~.<br />

li mixvda, rom aseTi inglisuriT<br />

artistobaze verc iocnebebda da sare-<br />

Jisoro programaze gadavida. swavlobda<br />

cnobili dramaturgebis piesebs: brextis,<br />

o’nilis, pinteris, tenesi uiliamsis. am<br />

cxeli Sokoladi 105


istoria<br />

ukanasknelis sityvebi gansakuTrebulad<br />

axlobeli iyo misTvis. `naswavli piesebidan<br />

mxolod naxevari mesmoda, magram dasavluri<br />

Teatris gacnobam, Tundac amgvarma<br />

zedapirulma, Cemze didi gavlena moaxdina.<br />

Zabav mTel Sens grZnobebs. bolo xmaze<br />

yviri. Zvrebis mosaxdenad iyeneb dramas da<br />

am gziT wmend da alageb sakuTar grZnobebs.<br />

es CemTvis didi kulturuli Soki iyo.<br />

scenaze konfliqti sityvebiT unda gadmosce.<br />

amaSi saocrad gaviwafe~.<br />

programaSi Caricxvis pirvelive kviras<br />

mcire ligis TamaSis sanaxavad indianas<br />

Statis qalaq geriSi wavida. avtobusi<br />

savse iyo taivanidan Camosuli gacvliTi<br />

studentebiT. `isini magar-magar kolejeb-<br />

Si swavlobdnen, zogi medicinas, zogi mecnierebebs,<br />

zogic soflis meurneobis saki-<br />

Txebs, me ki jerac transferze mdgomi,<br />

bakalavriatis studenti viyavi Teatris<br />

programidan _ sasaciloc ki viyavi maTTan<br />

SedarebiT,~ _ ixsenebs li. imave avtobusSi<br />

ang lim Tavisi momavali meuRle gaicno _<br />

jein lini, damoukidebeli, mizandasaxuli,<br />

gambedavi gogo iyo, mikrobiologiis<br />

samagistro programidan (swored Tavisi<br />

colis rigi TvisebebiT gaamdidra ang lim<br />

iu Sus sastiki da uSiSari personaJi `Casafrebuli<br />

vefxvidan~). axla li am Semxvedras<br />

ase ixsenebs: `qali arasdros Semibia.<br />

jeini TviTon movida da gamomelaparaka.<br />

Zalian yuradRebiani msmenelia da yvela<br />

Cems nacnob adamians Soris, yvelaze patara<br />

egoTi gamoirCeva. me maSin morcxvi biWi<br />

viyavi, magram kargad mesmoda, rom momava-<br />

106 cxeli Sokoladi<br />

li reJisori merqva, amis ambicia mqonda<br />

da yovelTvis mindoda, gamomexata, magram<br />

azrebis gaziarebas veravisTan vaxerxebdi.<br />

swored am dros gamoCnda jeini, romelsac<br />

Cemi saqme ainteresebda~. pirvel Sexvedras<br />

Tavad jeinic ixsenebs: `mniSvneloba<br />

ar hqonda, qali viyavi, skami, saTli Tu<br />

wyali, lis, ubralod, laparaki undoda,<br />

laparaki yvelaferze. dameZina, gameRviZa,<br />

is ki isev laparakobda~. maleve jein lini<br />

ang lisTvis mTavari emociuri sayrdeni<br />

gaxda. lins kargad axsovs, rom ioneskos<br />

`skamebis~ dadgmis Semdeg, romelSic qmari<br />

cols kalTaSi ujdeba, ang lic xSirad<br />

ujdeboda mas kalTaSi. `es ubralod, Jesti<br />

iyo, magram Zalian Zalian damamSvidebeli~,<br />

_ ambobs jeini, romelic TiTqmis<br />

meuRlis simaRlea, _ `me Zlieri aRnagobis<br />

var, is ki Zalian gamxdari iyo~.<br />

ilinoisSi gatarebuli ori wlis Semdeg,<br />

ang li mixvda, rom speqtaklebis dadgma ki<br />

ara, filmebis gadaReba surda. grZnobda,<br />

rom TeatrSi `msaxiobi ipyrobs scenas da<br />

ara reJisori~ maSin, roca ekranze enobrivi<br />

Cixis garRveva moZrav suraTebs SeeZlo.<br />

`kinos keTeba CemTvis nawilobriv igivea,<br />

rac msaxioboba _ orives SemTxvevaSi xdeba<br />

sakuTari Tavis gamovlena, dafaruli<br />

grZnobebis gamomJRavneba, sxva adamianebis<br />

gancdebis gamowveva~. taipeis akademia-<br />

Si swavlisas, lis TavisTvis ori super-8<br />

formatis filmi hqonda gadaRebuli. erTerTi<br />

maTgani iyo 18-wuTiani munji filmi,<br />

romlis gadaRebis drosac ang li operatoric<br />

TviTon iyo, reJisoric da memon-<br />

taJec. samontaJo manqanas ubralo firis<br />

saWreli warmoadgenda. `mayurebeli ar<br />

myavda, amitom CemiT unda gameTvala. Cemi<br />

Sroma sakmaod novatoruli iyo, Tavisufali<br />

stiliT gamoirCeoda~. swored am<br />

filmebis wyalobiT, 1980 wels ang li niu<br />

iorkis universitetis kinoskolaSi miiRes.<br />

`iq yvelaferi iolad wamivida. misvlisTanave<br />

pirveli studenti gavxdi~, _ ixsenebs<br />

li. meore kursze gadaRebuli studenturi<br />

filmiT lim stipendia moipova. sadiplomo<br />

namuSevriT `Fine Line~ _ romelic<br />

romantikuli komedia gaxldaT CainaTaunsa<br />

da liTl italiaSi kulturaTa konfliqtis<br />

Sesaxeb _ ang lim daamtkica, rom,<br />

erTdroulad, ramdenime JanrSi muSaoba<br />

exerxeboda. Tumca, roca am films dRes<br />

ixsenebs, li ambobs, es mxolod wavarjiSeba<br />

iyo da rame axalis Tqma am namuSevriT<br />

ar mindodao. 1984 wels, roca kinoskola<br />

daamTavra, ang lim erTi samwuxaro ambavi<br />

aRmoaCina _ SeuZlebeli iyo Cinurad molaparake<br />

reJisors StatebSi filmi gadae-<br />

Ro. am epizods stiven louenSteinis wign-<br />

Si li Tavad ukeTesad ixsenebs:<br />

`gadavwyvite, isev taivanSi davbrunebuliyavi,<br />

magram manamde msurda filmi<br />

kinoskolis festivalze mainc meCvenebina.<br />

mivxvdi, rom amas didi mniSvneloba<br />

hqonda, radgan festivals Cveni skolis<br />

gareTac uamravi adamiani akvirdeboda,<br />

warmodgenil filmebs ki, bevri azielic<br />

uyurebda. asea Tu ise, ukve bargs valagebdi,<br />

roca telefonis zari gaisma. mi-<br />

Txres, rom uiliam morisidan viRac meZe-


da. vekiTxebi: `vin uiliami?~ ...mokled,<br />

agentma Cemi gadarwmuneba daiwyo: `darCi,<br />

ar waxvide~. veubnebi: `ras qvia, ar wavide.<br />

CaTvale ukve wasuli var~. is ki holivudur<br />

stilSi Cems Sebmas mainc agrZelebda:<br />

`imuSaveb aqa da aq, bla-bla-bla~.<br />

meore dRes kinofestivalze Cemma filma<br />

saukeTeso suraTis da saukeTeso reJisuris<br />

prizebi aiRo... Cemi Svili ki im dros<br />

sul erTi Tvis iyo~.<br />

1983 wels linma da lim daqorwineba<br />

gadawyvites. ase undoda ang lis mamasac.<br />

`mamamisi im wels pensiaSi gavida. Cinelebs<br />

uyvarT ormagi bednierebis gancda~, _<br />

miTxra jeinma. Tumca, Svilis qorwinebam<br />

guli jeinis dedas gaucrua: `meubneboda,<br />

amdeni kargi biWi gexvia gars _ inJinrebi,<br />

normaluri adamianebi, Sen ki raRa<br />

maincdamainc es airCieo. me ki vpasuxobdi,<br />

Tavs TviTon virCen, ufleba maqvs, is<br />

avirCio, vinc TviTon momindeba~. qorwilis<br />

dRes Tavs gadamxdari ori ambavi ang<br />

lim mogvianebiT sakuTar komediaSi We-<br />

dding Banquet-Si gamoiyena: swrafi da sada,<br />

sasxvaTaSoriso rituali qalaqis meriaSi<br />

da mTvrali nefe, romelic qorwinebis<br />

pirvelive Rames afexmZimebs patarZals.<br />

col-qmrobis pirveli wlebi wyvilis-<br />

Tvis sirTulebiT savse aRmoCnda. haani<br />

1984 wels daibada. jeins manamde bavSvi<br />

arcki sWeroda xelSi. axla ki cdilobda<br />

axalSobilzec martos ezruna da Tan rogorme<br />

sadoqtoro disertaciaze muSaobac<br />

daesrulebina. ang li, amasobaSi mTlianad<br />

Tavis proeqtebze iyo gadarTuli. gamwarebuli<br />

darboda ilinoiss, niu iorksa da<br />

los anjeless Soris. 1986 wels samiveni<br />

CapaquaSi, megobris saxlSi gadavidnen.<br />

surdaT, esargeblaT gamoTvisuflebuli<br />

droiT da erTad yofiliyvnen, sanam angi<br />

niu iorkSi samsaxurs eZebda. magram ojaxuri<br />

idilia ver Sedga: oTaxi, romelic<br />

megobrebma gamouyves, saSinlad civi iyo.<br />

Tan col-qmari dardobda, rom awuxebdnen<br />

megobrebs, romelTac maTgan gansxvavebiT<br />

bavSvi ar hyavdaT. `Tavs tyveebiviT<br />

istoria<br />

vgrZnobdiT~, _ ixsenebs jeini. maSindeli<br />

gancda ang lim mogvianebiT filmSi<br />

Pushing Hands gamoiyena. tai-Cis pensioneri<br />

mwvrTneli, romelsac wiTeli gvardia<br />

sdevnida, sacxovreblad Tavis SvilTan<br />

periferiul amerikul qalaqSi gadavida.<br />

masTan TanacxovrebiT ki saSinladaa ga-<br />

Rizianebuli rZali. mama Svils eubneba:<br />

`daimaxsovre, martosulobasTan SedarebiT,<br />

devna da Seviwroeba araferia~. yoveldRe,<br />

roca lins samsaxurSi, valhalas<br />

laboratoriaSi gaistumrebda, ang li fexiT<br />

midioda erT-naxevar milSi mdebare<br />

saCogburTo kortze. `CogburTi arafer<br />

SuaSi iyo, sxeulis gavarjiSeba mindoda<br />

da kidev _ dartyma, dartyma, dartyma~.<br />

roca ang li kidev erTxel gaemgzavra<br />

dasavleT sanapiroze Tavisi morigi proeqtis<br />

gansaxorcieleblad, linma Tavi gariyulad<br />

da mitovebulad igrZno. erTi<br />

piroba, gayrazec ki fiqrobda.<br />

1986 wels, bolos da bolos, sakuTari<br />

binac eRirsaT. uaiT fleinsSi, orsarTu-<br />

cxeli Sokoladi 107


istoria<br />

liani, fsevdo-kolonialuri saxlis pirvel<br />

sarTulze. fanjrebi mwvane gazonsa<br />

da dabali xis buCqebs uyurebda. ojaxuri<br />

cxovrebis saZirkvelic gamyarda. mTel<br />

ojaxs erT saZinebelSi eZina. meoreSi li<br />

scenarebs werda. saRamoobiT seirnobdnen.<br />

gaivlidnen mezobel quCebs da im mamuls<br />

miadgebodnen, sadac erT xans jorj<br />

vaSingtoni cxovrobda. iqve, platodan<br />

liebis ojaxi qalaqs da Zirs gawolili<br />

manqanebis grZel klaknils gadahyurebda.<br />

`Zalian ubralod vcxovrobdiT. sul patara<br />

detalebic ki bednierebas gvaniWebda~,<br />

_ ixsenebs li, romelic vera da ver<br />

axerxebda karieraSi axali nabijis gadadgmas.<br />

`kinoskolaSi xSirad gvqonda Sexeba<br />

moklemetraJian filmebTan. rac Seexeba<br />

srulmetraJian filmebs, wlebi damWirda<br />

imis gasaazreblad, rom srulmetraJian<br />

filmSi personaJebis ganviTareba da filmis<br />

struqtura sul sxvagvari iyo~. li<br />

kvlavac werda scenarebs, magram muSaobda<br />

sakuTari agentis mier naSovn samsaxurSi _<br />

sxva reJisorebis filmebze dadgmis asistenti<br />

iyo. Tumca, sxvaTa namuSevars ang<br />

li guls ver udebda, saqmes uyuradRebod<br />

akeTebda da amitom male kontraqtic Seuwyvites.<br />

ojaxis rCena mTlianad linis kiserze<br />

iyo. ang li diasaxlisis funqciebs<br />

108 cxeli Sokoladi<br />

asrulebda. eTamaSeboda bavSvs, amzadebda<br />

sadilebs. xandaxan werda statiebs Cinuri<br />

gazeTisTvis da cdilobda, gadawyvetileba<br />

mieRo: `yvelgan uariT mistumrebdnen.<br />

Tavs saSinlad vgrZnobdi, TiTqos<br />

bolomde fskerze daveSvi~, _ ixsenebs li<br />

da ganmartavs: `saqme isaa, rom Tu films<br />

ar viReb, meCveneba, rom movkvdi, gvami<br />

var. maSin zustad ase viyavi. jeinmac Cems<br />

nebaze mimiSva. araferSi ereoda, sakuTari<br />

cxovrebiT cxovrobda. Tu Sematyobda,<br />

rom gagiJebas aRaraferi miklda, kentukurad<br />

Semwvari qaTmis saWmelad mivyavdi~ _<br />

KFC-Si, ang lis yvelaze sayvarel restoranSi.<br />

im mZime periods linic ixsenebs:<br />

`uZilo Rameebi arasdros sruldeboda.<br />

xandaxan meCveneboda, rom mTeli cxovreba<br />

ase vicxovrebdiT. is ilaparakebda bevrs<br />

Tavis ideebze, filmebs ki verasdros gadaiRebda.<br />

bolos, gadavwyvite, mefiqra,<br />

rom adamiani ar unda gansajo imiT, aqvs<br />

Tu ara mas samsaxuri~.<br />

1990 wels linsa da lis meore vaJi meisoni<br />

gauCndaT. li am dros ukve 36 wlis<br />

iyo, miRwevebiT ki ver daikvexnida. sabanko<br />

angariSze sul 23 dolari edo. ramdenime<br />

TviT adre is taivanis mTavrobis<br />

mier gamarTul konkurss gamoexmaura,<br />

romlis mTavari prizic saukeTeso scena-<br />

risTvis gadasacemi 16 aTasi dolari iyo<br />

da sakonkurso programaze Pushing Handsis<br />

anotacia da Wedding Banquet-is scenari<br />

gagzavna. es ukanaskneli karga xnis win iyo<br />

dawerili, magram mis gadaRebaze lis xeli<br />

hqonda Caqneuli, radgan `filmi Cinuri<br />

iyo da amerikaSi ver gadaiRebdi, magram<br />

cisferebzec iyo da amitom verc taivanSi<br />

gadaiRebdi~. 1990 wlis bolos gaigo, rom<br />

misma scenarebma ara mxolod konkursis<br />

ori mTavari prizi moigo, aramed taivanis<br />

centraluri kinostudiis axalma xelmZRvanelma<br />

gadawyvita, 400 aTasi dolari Caedo<br />

Pushing Hands-is ekranizaciaSi.<br />

konkursSi gamarjvebidan ori kviris Tavze,<br />

ang lim kompania Good Machine-is niu<br />

iorkul ofisSi Seabija. es iyo jeims Samusisa<br />

da ted houpis mier dafuZnebuli<br />

firma, romlis profilic dabalbiujetiani<br />

filmebis prodiusingi iyo. pirveli,<br />

rac lim zRurblze gadabijebisTanave<br />

Tqva, iyo: `Tu filmi ar gadaviRe, mgoni,<br />

movkvdebi~. Samusi ixsenebs: `roca oTaxidan<br />

gavida, CvenTvis ukve cxadi iyo, Tu<br />

ratom ver axerxebda li 6 wlis ganmavlobaSi<br />

filmis gadaRebas. es tipi los anjelesSi<br />

unda gageSva siuJetis ganxilvaze?<br />

ras laparakob, daiviwye! roca li wavida,<br />

teds mivubrundi da ori ram vuTxari. pir-


veli: `gadavirie! es kaci iseTia, sakuTari<br />

Crdilic daamarcxebs~ da meore: `magram<br />

ici, ra xdeba? is filmis gadaRebas ki ar<br />

apirebs, is gviyveba films, romelic warmosaxvaSi<br />

ukve gadaRebuli aqvs. ubralod,<br />

viRac sWirdeba, filmi realobad rom uqcios~.<br />

Samusi dasZens: `ang lis pirvel<br />

stumrobas Cveni oTaxi jadosnuri auriT<br />

ar auvsia, magram arc umagisoba iyo. Sexvedris<br />

bolos ukve virwmune, es kaci namdvili<br />

reJisoria-meTqi~. am erTma vizitma samive<br />

ma<strong>maka</strong>cis cxovreba Secvala. rogorc<br />

iyo, li Sexvda Tanamoazreebs, romelTac<br />

misi fasi icodnen.<br />

ted houpi ixsenebs: `filmze muSaobis<br />

dros, jeimss nawilobriv isic evaleboda,<br />

rom aucileblad furcelze dafiqsirebuliyo<br />

is, rac lis TavSi hqonda.<br />

Samuss Seswevda unari inglisurad eTargmna<br />

da ang lisTan SeeTanxmebina idiomebi,<br />

calkeuli gamoTqmebi da amerikuli manerebi.<br />

li ambobs: `Tu ucxoeli xar, ufro<br />

briyvulad gamoiyurebi, ufro nela laparakob.<br />

adamianebi ki, romelTac bevri<br />

fuli aqvT da SeuZliaT, es fuli SenSi<br />

daabandon, yoymanoben, radgan Sen TviTon<br />

ar aCveneb maT sakmaris Tavdajerebas. mec<br />

es mWirda. sakmarisad amerikeli ar viyavi~.<br />

Samusi kinokulturis, kinobiznesis<br />

da kinodramaturgiis brwyinvale codniT<br />

sammagad RvTisgan gamogzavnili Canda. Tu<br />

ang li ugergilo, Cumi da gulCaTxrobili<br />

kaci iyo, socialur situaciebSi ki mosa-<br />

wyenic, Samusi misi antipodi gaxldaT _<br />

energiuli, sicocxliT da ideebiT savse,<br />

romelTa Sesaxebac mTeli vnebiT, zustad<br />

da naTlad msjelobda. Samusi reJisors<br />

ase axasiaTebs: `miuxedavad imisa, rom<br />

ang li amerikel biWad gaizarda, aris mis<br />

fsiqologiur wyobaSi raRac iseTi, risi<br />

Targmna da gadmocemac uWirs. Tu Cven vumklavdebiT<br />

fiqrebsa da situaciebs, romlebic<br />

cxadi da gamovlenilia, dialogi,<br />

romelic ang lis TavSi midis, absoluturad<br />

daxurulia. es Sinagani dialogi rCeba<br />

zedapirs qvemoT, magram mainc udidesi<br />

energiiT da ZaliT gamoirCeva~. li xSirad<br />

ambobs xolme: `erTi wuTiT damacade, movifiqreb~<br />

da mere marTlac amas akeTebs<br />

_ fiqrobs. fiqrobs xan TavCaqindruli<br />

da mkerdze xelebgadaWdobili, xanac _<br />

marjvena mtevaniT loyas dayrdnobili.<br />

reJisoris am pozas ema tompsoni ang lis<br />

`tkivilis apogeas~ uwodebs. ted houpi<br />

miambobs: `ang lis tvinSi filmis mTeli<br />

strategia aqvs SemuSavebuli. amCnevs Ti-<br />

Toeul umniSvnelo niuanss da Jests, romelic<br />

ukve gadaRebuli gvaqvs, an romelic<br />

unda, rom ekranze gadaitanos~.<br />

lis pirveli sami filmi _ misi Cinuri<br />

trilogia _ ikvlevs Targmnisa da gagebis<br />

problemebs, romelic dasavlursa da<br />

aRmosavlur samyaroebs Soris arsebobs.<br />

TviTon scenarebi ki, rogorc Samusi ixsenebs,<br />

`daiwera Cinurad, iTargmna inglisurad,<br />

xelaxla gadasworda inglisurad,<br />

istoria<br />

Tavidan iTargmna isev Cinurad, da Semdeg<br />

subtitrebic am or enaze gakeTda, iseve,<br />

rogorc bevr sxva enaze~. li-Samusis<br />

erToblivi muSaoba adasturebs ndobas,<br />

romelic am or ma<strong>maka</strong>cs Soris arsebobs.<br />

Samusi mixsnis: `scenaris dasawerad, Cems<br />

soroSi ganvmartovdebi xolme, mere zeviT<br />

amovdivar, lis rom furclebi vaCveno.<br />

magram weris procesi tvirTad TiTqmis<br />

arasdros mawveba. li nebas maZlevs, mivedmovedo,<br />

avur-davurio. erTaderTi kiTxva,<br />

romelic scenaris werisas uCndeba xolme,<br />

aris `ratom~ _ ratom viRebT films? ra<br />

aris masSi saintereso? ra aris mTavari<br />

Tema? mas yovelTvis sjera xolme, rom am<br />

kiTxvebs pasuxebs gavcemT, magram, isic<br />

kargad icis, rom pasuxebis povnis gare-<br />

Se kargi filmi ar gamova. filmis Wedding<br />

Banquet-is SemTxvevaSi (romelic 1993 wlis<br />

yvelaze Semosavliani filmi iyo, biujetisa<br />

da kinoTeatrebidan Semosuli Tanxis<br />

Sefardebis mxriv, riTac spilbergis `iuriul<br />

parksac~ ki gadaaswro), li Samuss<br />

furcelze furcels uwunebda, dawerils<br />

ukan ubrunebda da umtkicebda, rom personaJebi<br />

ar iyvnen sakmarisad Cinelebi.<br />

`bolos, roca ukve nervebma mimtyuna, tvinis<br />

Wyletas SeveSvi da daviwye epizodebis<br />

maqsimaluri gaebrauleba. roca furclebi<br />

ang lis vaCvene, gaexarda: `hahaha, kargia,<br />

Zalian Cinuria!~<br />

>>> gagrZeleba gv. 172<br />

cxeli Sokoladi 109


esse<br />

110 cxeli Sokoladi


arCevani<br />

klintoni da obama: ori gansxvavebuli<br />

koncefcia prezidentobis Sesaxeb<br />

avtori: jorj pekeri<br />

inglisuridan Targmna Tamar suxiSvilma<br />

© pirvelad gamoqveynda Jurnal `niu iorkerSi~, 2008<br />

cxeli Sokoladi 111


esse<br />

1971 wlis Semodgomaze ielis samar-<br />

Tlis skolis studentma, vinme greg<br />

kreigma Tavisi bina, romelic niu heven-<br />

Si ejvudis aveniuze mdebareobda, hilari<br />

rodhemsa da mis megobar biWs _ bil<br />

klintons miaqirava, TveSi 75 dolarad.<br />

kreigisa da klintonis gzebi mas Semdegac<br />

araerTxel gadaikveTa. kreigi, romelic<br />

vaSingtonSi cnobili iuridiuli<br />

firmis _ `uiliams end konolis~ partniori<br />

gaxda, regularulad iRebda mowvevebs<br />

TeTri saxlis saSobao wveulebebze.<br />

am wveulebebze hilaris erTxelac<br />

ar daviwyebia misi xuTi Svilis ambis gamokiTxva.<br />

1998 wlis Semodgomaze prezidentma<br />

klintonma greg kreigs Tavdacvis<br />

gundis xelmZRvaneloba sTxova. es gundi<br />

TeTr saxlSi impiCmentis winaaRmdeg sabrZolvelad<br />

iqmneboda. kreigis ofisSi<br />

wignis Taroze fotoebia Camwkrivebuli:<br />

gregi da bili, an gregi da hilari, an samive<br />

erTad _ gregic, bilic da hilaric.<br />

am fotoebs Sorisaa kadri, romelzec<br />

prezidenti da misi advokatebia gamosaxuli,<br />

xelebi gulze aqvT gadajvaredinebuli<br />

gamarjvebis niSnad, es foto<br />

senatis procesze kreigis warmatebuli<br />

gamosvlis Semdegaa gadaRebuli. `gregs.<br />

Cven swori pozicia avirCieT. Sen ki swori<br />

akordebi aiRe! gmadlob _ bil klintoni,<br />

2/99,~ _ vkiTxulobT warweraSi.<br />

miuxedavad imisa, rom kreigs klintonebTan<br />

aseTi xangrZlivi nacnoboba akav-<br />

Sirebs, is barak obamas kampaniis mrCeveli<br />

gaxlavT. `am arCevanis 95 procenti<br />

obamas mimarT Cemi enTuziazmiTaa ganpirobebuli,<br />

_ ambobs kreigi, _ namdvilad<br />

112 cxeli Sokoladi<br />

REUTERS<br />

pativs vcem barak obamas _ rogorc axal<br />

da imedismomcem xmas amerikul politikaSi.<br />

aseTi ram Cems cxovrebaSi robert<br />

kenedis Semdeg aRar yofila.~ 1968 wels<br />

kreigma, romelic axla 62 wlisaa, iujin<br />

<strong>maka</strong>rTis kampaniaSi monawileobis<br />

dros bobi kenedis gamosvlas mousmina<br />

nebraskas universitetSi da iqve irwmuna<br />

kenedis sityvebi. amis Semdeg kreigi<br />

arcerTi amerikeli prezidentiT aRar<br />

yofila STagonebuli. `rac Seexeba klintonis<br />

mosalodnel prezidentobas, ar<br />

gamovricxav, rom momavalSi manac Se-<br />

Zlos Cemi STagoneba, magram hilaris<br />

jer ar STavugonebivar, obamam ki es moaxerxa,~<br />

_ ambobs greg kreigi.<br />

STagoneba _ politikuri cxovrebisa<br />

da saprezidento mmarTvelobis es komponenti<br />

saTanadod ar aris Seswavlili.<br />

Tavisi yvelaze viwro da yvelaze gavrcelebuli<br />

formiT STagoneba ubralo<br />

qarizmaa, romelsac aZlierebs media; ase<br />

xdeboda ronald reiganisa da bil klintonis<br />

dros. Tumca, iSviaTad lideri<br />

SesaZloa gaxdes ganwmendis, gaerTianebis,<br />

ganaxlebis ukiduresad pirovnuli,<br />

lamis sulieri moTxovnilebis obieqti.<br />

1969 wlis uelslis ceremonialze hilari<br />

klintonma lideris es Tvisebebi am<br />

sityvebiT daaxasiaTa: `pirdapiri, aRtyinebuli<br />

da gulSi Camwvdomi”. sadRac,<br />

martooden didebul oratorebsa da<br />

miwier wmindanebs Soris, iSviaTad gamoCndebian<br />

xolme iseTi politikosebic,<br />

romlebic, hilaris azriT, `politikas<br />

ganixilaven rogorc xelovnebas, romelic<br />

SeuZlebels SesaZleblad aqcevs.~<br />

robert b. raixs, romelic axla berkli-<br />

Si aswavlis, xolo klintonis pirveli saprezidento<br />

mmarTvelobis dros Sromisa<br />

da socialuri dacvis mdivani iyo, sjera,<br />

rom politikuri STagonebis wyalobiT,<br />

SesaZlebelia `sazogadoebrivi moZraobisa<br />

da cvlilebebis damkvidreba, yvela<br />

tipis adamianebisa da adamianTa jgufebis<br />

mobilizeba imisaTvis, rom maT Tavad<br />

ganaxorcielon es cvlilebebi. erT<br />

dros raixi klintonebis axlo megobari<br />

iyo _ hilaris studentobis periodidan<br />

icnobda, is da bili erTdroulad gaxdnen<br />

rodosis stipendiantebi _ magram is<br />

ar uWers mxars hilaris, rogorc prezidentobis<br />

kandidats da, rogorc Cans,<br />

obamasken ixreba, imave mizezebis gamo,<br />

ramac kreigi moxibla. `CemTvis obama Zalian<br />

hgavs robert kenedis, _ ambobs raixi,<br />

_ rac ufro axlos mixvidodi masTan,<br />

miT ufro naTlad xvdebodi, rom misi<br />

xibli adamianebze zemoqmedebis unari<br />

iyo da ara konkretuli politikuri gadawyvetilebebi.<br />

is sruliad gamorCeuli<br />

mamoZravebeli Zala gaxda, gansakuTrebuli<br />

stimuli axalgazrdebisaTvis. misi<br />

persona sakmarisi iyo imisaTvis, rom<br />

adamianis transformireba gamoewvia. da<br />

is, rasac socialuri samarTlianobis<br />

Sesaxeb laparakobda, xalxs akmayofilebda.<br />

obama am yvelafers sruliad bunebrivad<br />

axerxebs, yovelgvari Zaldatanebis<br />

gareSe.~<br />

demokratebis winaSe mdgom alternativebs<br />

sxvadasxvagvarad axasiaTebdnen:<br />

ganixilavdnen rogorc arCevans gamocdilebasa<br />

da cvlilebas Soris, rogorc<br />

REUTERS


arCevans insaidersa da autsaiders da<br />

or pirvels _ qalsa da Savkanian ma<strong>maka</strong>cs<br />

Soris. magram yvelaze mniSvnelovani<br />

gansxvaveba am or politikoss Soris,<br />

romelTa politikuri Sexedulebebic<br />

TiTqmis ganurCevelia, albaT mainc prezidentobis<br />

Sesaxeb gansxvavebuli koncefciebia.<br />

obama xalxs sakuTar Tavs im<br />

katalizatorad warudgens, romlis meSveobiTac<br />

imedgacruebuli amerikelebi<br />

SeZleben gadalaxon ulmobeli partiuli<br />

dapirispirebebis ori aTwleuli, aamoqmedon<br />

Cveni demokratia da aRadginon<br />

rwmena mmarTvelobisadmi. klintoni ki<br />

ganixilavs politikas rogorc SesaZleblis<br />

xelovnebas, sadac cvlilebebi kargi<br />

mmarTvelobis wyalobiT mkvidrdeba<br />

_ es aris advokatobisa da senatorobis<br />

karierasa da pirveli ledis ampluaSi<br />

nawrTobi unari. sinamdvileSi swored<br />

amas gulisxmobda hilari niu hemfSiris<br />

erT-erTi debatis dros gamoTqmul mosazrebaSi:<br />

`doqtor kingis ocneba maSin<br />

asrulda, rodesac prezidentma lindon<br />

jonsonma samoqalaqo uflebebis aqti<br />

miiRo, 1964 wels, rodesac man SeZlo<br />

kongresis mxardaWeris mopoveba _ es<br />

isaa, risi gakeTebis imedic hqonda prezident<br />

kenedis _ wina prezidents es arc<br />

ki ucdia _ magram amis gakeTebas swored<br />

prezidenti dasWirda.~<br />

gaxurebuli winasaarCevno rbolis atmosferoSi<br />

am istoriulad logikur gancxadebas<br />

braldebebis, Seuracxmyofeli<br />

replikebisa da mediaisteriis jaWvuri<br />

reaqcia mohyva. ramdenime dRis ganmavlobaSi<br />

demokratiuli partia TiTqos<br />

wonasworobas inarCunebda, `identobis<br />

politikis” TviTdamangrevel sigiJeSi<br />

rom ar CaZiruliyo. `taimsis~ redaqciam<br />

gakicxa klintoni rasobrivi politikuri<br />

TamaSisaTvis da kidev imisaTvis, rom<br />

idealad jonsoni airCia. svetebis avtorma<br />

bob herbertma mas `iaffasiani dartymebis~<br />

gamoyenebaSi dasdo brali. magram<br />

klintonma ubralod sakuTari mrwamsi<br />

gamoxata. mas sjera, rom prezidentis movaleoba<br />

sazogadoebis gardaqmna ki ara,<br />

rTuli kanonmdeblobis fraqciul kongresSi<br />

gatanaa. nevadas partiis Sekrebis<br />

wina debatSi obamam aRiara, rom araorganizebuli<br />

iyo da ganacxada, rom prezidentobas<br />

uwyebis efeqtian marTvasTan<br />

araferi aqvs saerTo: `iyo prezidenti _<br />

es niSnavs, gqondes momavlis xedva, xedva<br />

imisa, Tu saiTken unda wavides qveyana...<br />

Semdgom ki Segwevdes Zala, STaagono da<br />

gaaerTiano amerikeli xalxi, rom cvli- REUTERS<br />

cxeli Sokoladi 113


114 cxeli Sokoladi<br />

REUTERS<br />

lebebis am programas gverdSi daudges~.<br />

amis sapirispirod, klintonma prezidentis<br />

Tanamdeboba `mTavari aRmasrulebeli<br />

piris~ Tanamdebobas gauTanabra,<br />

romelsac `unda Seswevdes biurokratiis<br />

marTvisa da xelmZRvanelobis unari.~<br />

amgvarad, Tu es kampania referendumia<br />

TeTri saxlis mflobelis vinaobis gamosavlenad<br />

_ da es garduvalia xolme ma-<br />

Sin, rodesac wina prezidentis mmarTveloba<br />

kraxiT mTavrdeba _ maSin kampaniis<br />

Sedegi nawilobriv ganpirobebuli iqneba<br />

imiT, Tu raSi adanaSauleben amomrCevlebi<br />

jorj buSs _ arakompetenturobasa<br />

Tu amerikuli politikis damcirebaSi.<br />

klintoni Tavs Zlier kandidatad warmoaCens,<br />

romelmac kargad icis, Tu rogor<br />

SeakeTos mmarTvelobis dangreuli sistema:<br />

uSiSroebis saagentoebi, iusticiis<br />

departamenti, sakanonmdeblo procesi<br />

da Tavad TeTri saxli. gasul kviras kaliforniidan<br />

satelefono saubarSi man<br />

ganacxada, rom prezidenti nebas rTavs<br />

mrCevlebs, sakuTari riskis fasad adevnon<br />

Tvali mTavrobis marTvas. `sxvagvarad<br />

Tqven TmobT Zalauflebis did<br />

nawils. SesaZloa es maSinve ar gaxdes<br />

naTeli xalxisaTvis, magram mTavroba<br />

advilad iRebs am signalebs, _ ambobs<br />

igi, _ vinaidan dRes ukve viciT, Tu<br />

rogor akontrolebda dik Ceini im informacias,<br />

romelic buSamde midioda,<br />

es niSnavs imas, rom realurad arasodes<br />

gvecodineba, Tu ra pasuxismgebloba Sei-<br />

Zleba davakisroT buSs seriozuli gadawyvetilebebis<br />

miRebisas. wyali dinebis<br />

mimarTulebiT wava da xSir SemTxvevaSi<br />

Zalauflebis did wyalsacavSi dagubdeba,<br />

rac Semdeg im adamianebs moutans<br />

sargebels, romlebic ufro gonierni<br />

aRmoCndebian da sworad gansazRvraven,<br />

Tu rogor unda gamoiyenon es saTavisod.<br />

sakuTari gamocdilebidan vici, Tu<br />

ra gijdeba, rodesac cdilob, mTavrobisgan<br />

pasuxi miiRo. es bilis gamocdilebidanac<br />

vici, vxedavdi, Tu rogor ZirisZiramde<br />

iyo Cafluli im sferoebSi,<br />

romlebsac gansakuTrebiT mniSvnelovnad<br />

miiCnevda. es advili araa. Cven xom<br />

masobriv biurokratiaze vsaubrobT...<br />

da Tqven momzadebuli unda iyoT, rom<br />

prezidentobis pirvelsave dRes mTeli<br />

Zalisxmeva mimarToT imisaken, rom gaacnobieroT<br />

Tqveneuli miznebi da xedva<br />

Tqveni qveynis momavlisaTvis.~<br />

marTalia, klintons Tavisi metoqe piradad<br />

ar dausaxelebia, magram mis mier<br />

gamoTqmuli araerTi SeniSvnis adresa-


tad swored obama moiazreboda. ase iyo,<br />

magaliTad, rodesac man gaixsena maikl<br />

kordas eizenhaueris biografia da erTmaneTs<br />

Seadara aikisa da savele marSlis<br />

_ bernard montgomeris portretebi:<br />

`xalxis STagonebis miseuli unari udavod<br />

maRal qulebs imsaxurebda, Tumca,<br />

uWirda rTuli gadawyvetilebis miReba,<br />

amis gamo xSirad ukan ixevda da iTxovda,<br />

rom ufro meti informacia sWirdeboda,<br />

sanam Caxmaxs gamohkravda xels.~ klintonma<br />

aRiara, rom Tu mas prezidentad<br />

airCeven, is gamaerTianebel ritorikasac<br />

gamoiyenebs da Tanamoazreebsac partiuli<br />

niSniT aRar aarCevs. magram klintoni,<br />

obamasTan SedarebiT, naklebad optimisturadaa<br />

ganwyobili brZolis amgvari<br />

SesaZleblobebis mimarT; is ufro imis-<br />

Tvisaa mzad, rom win wavides da imaTac<br />

misces amis saSualeba, vinc mas gahyveba.<br />

`aseve mniSvnelovania iTqvas isic, rom<br />

Cven, rogorc qveyanam, garkveuli amocanebi<br />

unda gadavWraT. Tqven SeiZleba<br />

ar dameTanxmoT, magram neba miboZeT,<br />

dagisabuToT da imis uflebac momeciT,<br />

Tqveni darwmuneba vcado. magram<br />

Tu Tqvens darwmunebas ver SevZleb, Cven<br />

mainc win unda wavideT. vfiqrob, rom SesaZlebelia<br />

rqebiT miwolamac gamoiRos<br />

Sedegi _ SesaZlebelia marTo mTavroba<br />

ise, rom man ar gmarTos Sen da amgvarad<br />

is Seni politikis instrumentad aqcio.<br />

es iqneba Cemi naTqvamis dasturi.~<br />

prezidentis rolis ori gansxvavebuli<br />

koncefcia ikveTeba: klintonisTvis mTavari<br />

aRmasrulebeli funqciaa, obamasTvis<br />

_ xedva. prezidentobis kandidatebis es<br />

sapirispiro Sexedulebebi asaxavs im did<br />

sxvaobasac, Tu rogor aanalizeben isini<br />

qveynis mTavar problemas. obamas diagno-<br />

zi ufro fundamenturia: misTvis qveynis<br />

seni scildeba buSis mmarTvelobis wlebsa<br />

da vaSingtonSi partiuli dapirispirebebis<br />

epoqas. es avadmyofoba qveyanaSi<br />

maSin gaCnda, roca politikosebma amerikelebis<br />

gaerTianeba gadawyvites da didi<br />

marcxic ganicades. Tu Tqveni manqana<br />

talaxSia Cafluli, martooden Zlieri<br />

xeliT saWis datrialeba ar giSveliT;<br />

kargma liderma sakmarisi xalxi unda<br />

Sekribos da daarwmunos imaSi, rom manqanis<br />

adgilidan dasaZravad miwolaa sa-<br />

Wiro. klintonis Sexedulebebi CerCilis<br />

naTqvamis gamoZaxilia: `mogveciT iaraRi<br />

da Cven davamTavrebT samuSaos~, obama ki<br />

linkolns axmovanebs: `radganac axal realobaSi<br />

varT, axleburad unda vifiqroT<br />

da axleburad vimoqmedoT. Cven unda vixsnaT<br />

Cveni Tavi monobisgan da amis Semdeg<br />

Cven gadavarCenT qveyanas.~<br />

Jurnalis yofili TanamSromeli sidni<br />

blumenTali, Tavis droze bil klintonis,<br />

amJamad ki hilari klintonis kampaniis<br />

mTavari mrCeveli, miiCnevs, rom 2008<br />

wlis arCevnebi momaval wlebSi progresuli<br />

mmarTvelobis uzrunvelyofis Sansia.<br />

`problema orpartiuli sistemis daZleva<br />

ki ar aris, _ acxadebs igi, _ mTavari misi<br />

gamoyenebaa. Tuki SevZlebT gamarjvebas,<br />

kargad marTvas, mravalricxovani krizisis<br />

daZlevasa da kongresSi warmatebis<br />

mopovebas, maSin SevZlebT, gamoviyvanoT<br />

qveyana respublikelebis am epoqidan da<br />

xangrZlivi droiT gadaviyvanoT progresul<br />

demokratiul epoqaSi.~<br />

piter veneri 2007 wlis agvistomde bu-<br />

Sis TeTr saxlSi administraciis mTavari<br />

strategosisTvis _ karl rouvisTvis<br />

muSaobda; axla vaSingtonis eTikisa da<br />

sazogadoebrivi politikis centrSi mTa-<br />

REUTERS<br />

esse<br />

vari stipendianti mkvlevaria. misi SefasebiT,<br />

hilari klintoni `Tavdasxmebisa-<br />

Tvis ufro noyier niadags Seqmnis”, vidre<br />

obama. respublikelebs axali skandalebis<br />

gamoaSkaraveba aRar dasWirdebaT; sakmarisia<br />

mxolod Seaxsenon amomrCevlebs<br />

klintonis omebi, arcTu ise Soreuli<br />

warsulidan. `adamianis tvinSi raRacebi<br />

dafarulia, _ ganmartavs veneri, _ magram<br />

Tu mis mexsierebaSi raime nacnobi sityva,<br />

bgera an mogoneba wamotivtivdeba, tvinis<br />

es latenturi monakveTi maSinve gaaqtiurdeba.<br />

Tu demokratebi amas TviTon<br />

ar gaamJRavneben, maSin amas respublikelebi<br />

gaakeTeben. swored aq gamoCndeba<br />

klintoniT daRlis sindromi.~ rac Seexeba<br />

obamas, veneris erTaderTi sayveduri<br />

misi misamarTiT misi liberalobaa: `Cemi<br />

azriT, uaRresad STambeWdavi adamiania.<br />

respublikelebs ufro gauZneldebaT<br />

misi marTva. obamas amboxebis potenciali<br />

ufro didia.“<br />

klintonis mrCevlebi amboben, rom qveynis<br />

marTvis obamaseul xedvaSi, romlis<br />

mizania qveynis gamoyvana mimdinare politikuri<br />

brZolebidan, aris raRac miamituri,<br />

SesaZloa fataluric ki. aq isini<br />

gulisxmoben obamas Sexedulebas imis<br />

Taobaze, rom civiluroba da partiuli<br />

neitraliteti is amuletia, romelsac<br />

tyviis SeCereba ZaluZs. obamas am Tvalsazriss<br />

`respublikelebis Setevis manqana~<br />

(ase uwodebs amas klintonis kampania)<br />

gaanadgurebs. hilaris kampaniis politikis<br />

xelmZRvaneli neera tandeni obamaTi<br />

aRtacebulia, magram gvafrTxilebs, rom<br />

generaluri arCevnebi daundobeli iqneba:<br />

`am biWebTan dacva ar unda SeasustoT,<br />

_ ambobs memarjvene politikosebze, _<br />

isini adamianis Zlier mxareebs aiReben<br />

cxeli Sokoladi 115<br />

REUTERS


esse<br />

da maT sisusteebad gardaqmnian. erT<br />

inCs Tu dauTmob, erT mils wagarTmeven.<br />

isini danebebisaTvis mzad ar arian. arc<br />

kongresisa da saprezidento arCevnebis<br />

wagebisaTvis arian mzad. ara mgonia, rom<br />

konservatori lobisti grover norqisti<br />

ijdes da fiqrobdes, rom es misTvis SesaniSnavi<br />

iqneba. bolos da bolos, amazea<br />

damokidebuli misi xelfasi. hilari da<br />

bil klintonebs warsulSi es gamovlili<br />

aqvT da gaumarjviaT kidec. magram Tu<br />

gvgonia, rom demokrat nominants, sul<br />

erTia, vinc ar unda iyos, didi winaaRmdegobebi<br />

ar Sexvdeba saarCevno procesis<br />

dasasruls, maSin giJebi vyofilvarT.~<br />

gasuli wlis bolos, rodesac politikur<br />

brZolaSi demokratebma poziciebi<br />

gaimagres, klintonis banakSi kama-<br />

Ti mimdinareobda, gaegrZelebinaT Tu<br />

ara Seteva obamas winaaRmdeg, momxreTa<br />

argumentma gaimarjva. rodesac greg<br />

kreigs vuTxari, rom klintonis kampania<br />

skeptikuradaa ganwyobili partiuli<br />

winaRobebis daZlevis mimarT,<br />

man ase mipasuxa: `Tqven hilaris im xuT<br />

procents SeexeT, rac me ar momwons _<br />

yovel kuTxe-kunWulSi SeTqmulebas an<br />

mowinaaRmdeges xedavs, romelic unda<br />

gaacamtveros. ai, Tundac misi komentari<br />

aviRoT: `axla saxaliso nawili iwyeba~.<br />

aiovaSi klintonma am gancxadebiT<br />

mianiSna, rom axla is obamas Seutevda.<br />

`es erTgvari Tvisebaa, iTamaSo ganiara-<br />

Rebuli da daCagruli msxverplis roli.<br />

CemTvis es arc gulisamaCuyebelia da<br />

arc misasalmebeli~, _ dasZina man, _ `me<br />

minda prezidenti, romlis pozitiuri<br />

ideebic qveyanas STaagonebs da SeZravs<br />

da ara prezidenti, romelic brZolas<br />

116 cxeli Sokoladi<br />

gamoucxadebs cud biWebs da gamarjvebas<br />

reaqciuli Zalebis damarcxebiT izeimebs.<br />

minda, rom SemovierToT reaqciuli<br />

Zalebi da STavagonoT maT, rom saWiroa<br />

gaerTianebuli brZola xalxis cxovrebis<br />

gasaumjobeseblad, imisaTvis, rom<br />

gatanjul da safrTxeSi myof adamianebs<br />

tkivili da gansacdeli SevumsubuqoT.~<br />

impiCmentis mcdelobis dros kreigma,<br />

romelmac es procesi `Zalauflebis<br />

uzarmazar darRvevad~ Seafasa, ra Tqma<br />

unda, naTlad dainaxa, rom kongresis<br />

respublikelebs TiTqmis ar gamouxatavT<br />

demokratebTan mSvidobis damyarebis<br />

aranairi interesi. `diax, magram Semdgomi<br />

polarizaciiTa da dayofiT verc maT<br />

daamarcxeb da verc progress miaRwev<br />

qveyanaSi,~ _ ambobs kreigi. `erTaderTi<br />

gonivruli gamosavali aris konsensusi<br />

garkveul poziciebTan dakavSirebiT.<br />

magaliTad, Tqven ver gaitanT saxelmwifo<br />

jandacvis dazRvevis kanons, Tu<br />

respublikelebs daipirispirebT; da Tu<br />

gindaT, rom 47 milioni amerikeli dazRvevis<br />

gareSe ar darCes, Tqven isini<br />

unda SemoierToT.~<br />

klintonis Tayvanismcemlebi ar iziareben<br />

im azrs, TiTqosda hilarim kompromisis<br />

xelovneba aSS-is senatis wevrad<br />

yofnis dros iswavla. sul raRac 7 wlis<br />

ganmavlobaSi man ostaturad SeiTvisa am<br />

yvelaze rTuli „klubis“ Zalauflebis<br />

urTierTobebi da sakanonmdeblo labirinTebi.<br />

`hilaris sjera mmarTvelobisa~,<br />

_ ambobs neera tandeni. rodesac tandeni<br />

hilaris sakanonmdeblo mmarTvelad mu-<br />

Saobda, klintoni xSirad urekavda xolme<br />

senatidan, raTa gaeazrebina, Tu ra Sedegs<br />

moitanda kanonproeqtSi Setanili axali<br />

REUTERS<br />

cvlilebebi. kanonmdeblisagan iSviaTia<br />

detalebisadmi aseTi yuradReba. Tumca,<br />

ismis aseTi kiTxva: misi ucilobeli niWi<br />

_ Sromismoyvareoba, inteleqtualuri<br />

gamWriaxoba da politikis codna _ idealurad<br />

Seesabameba Tu ara TeTr saxls?<br />

senatorma 50-60 kolega politikosi unda<br />

daarwmunos, prezidentma ki 300 milioni<br />

moqalaqe unda gamoafxizlos.<br />

`xasiaTi gadamwyvetia~ _ es gamoTqma<br />

uyvardaT 90-ian wlebSi respublikelebs,<br />

romelTac samizneSi hyavdaT amoRebuli<br />

„zedmetad adamianuri“ demokrati<br />

prezidenti. mere es fraza demokratebma<br />

aitaces da geslianad imeorebdnen<br />

buSis mmarTvelobis wlebSi. Tu hilari<br />

klintonis xasiaTSi raime naklia, ramac<br />

SesaZloa Seaferxos misi, rogorc<br />

warmatebuli prezidentis, an saerTod<br />

prezidentis kariera, es is Tvisebaa, rasac<br />

hilaris saukeTeso biografi karl<br />

bernStaini uwodebs `xrikebisa da ignorirebisaken~<br />

mimarTul tendencias.<br />

bernStainiseuli klintonis biografia<br />

`qali mmarTveli~ (A Woman in Charge)<br />

siRrmiTa da TanagrZnobiT aRsavse portretia,<br />

romlis mudmivi Tema damcirebis<br />

SiSi gaxlavT; uxeSi da ulmobeli<br />

mamis xelSi hilarim adridanve iswavla,<br />

Tu rogor daefara nebismieri sisuste<br />

da sabolood isic, Tu rogor mieCqmala<br />

sakuTari humanuroba. las vegasis<br />

bolodroindel debatSi, rodesac klintons<br />

sTxoves sakuTari sisuste daesaxelebina,<br />

erTaderTi, rac moafiqrda, is<br />

gaxldaT, rom Zalian mouTmenelia, erTi<br />

suli aqvs, saqmes rodis daamTavrebs.<br />

>>> gagrZeleba gv. 176<br />

REUTERS


istoria<br />

amerika amerika erT erT oTaxSi oTaxSi<br />

avtori: nino ZanZava<br />

foto: levan xerxeuliZe, daviT kandelakis piradi arqivi<br />

118 cxeli Sokoladi


`xalxs nel-nela miaviwyda es biWi. mindoda, Semexsenebina. rogor unda gamekeTebina es? kardakar<br />

siaruli da xelmowerebis Segroveba ukve moZvelda. bolos, gadavwyvite, filmi gadameRo, romelic<br />

gaaxsenebs xalxs, rom es biWi gadagdebulia.~<br />

daviT kandelaki<br />

informacia patimarze<br />

istoria<br />

patimris nomeri 94A7438<br />

patimris saxeli gegeWkori nikolai<br />

sqesi mamrobiTi<br />

dabadebis TariRi 04/03/1956<br />

rasa/eTnosi TeTri<br />

sapatimros dasaxeleba sing sing<br />

dapatimrebis TariRi 11/01/1994<br />

sasamarTlos dasaxeleba qings<br />

danaSauli me-2 xarisxis mkvleloba<br />

patimrobis minimaluri vada 23 weli, 00 Tve, 00 dRe<br />

patimrobis maqsimaluri vada<br />

patimrobis dasrulebis<br />

s a m u d a m o<br />

uaxloesi TariRi 01/06/2017<br />

saqmis mosmenis TariRi 11/2016<br />

patimrobis maqsimaluri vada samudamo<br />

cxeli Sokoladi 119


istoria<br />

koka (nikoloz gegeWkori) ukve 14 welia,<br />

amerikis SeerTebuli Statebis cixeSi<br />

sasjels ixdis im mkvlelobisTvis, romelic<br />

ar Caudenia. 90-iani wlebis dasawyisSi,<br />

iZulebuli gaxda, saqarTvelo daetovebina.<br />

dokumentur filmSi, romlis premiera<br />

2007 wlis dekemberSi Tbilisis merve saer-<br />

TaSoriso kinofestivalze gaimarTa, re-<br />

Jisori daviT kandelaki mayurebels, kriminaluri<br />

istoriis gamoZiebis nacvlad,<br />

erTi adamianis istorias warmoudgens, rogorc<br />

mTeli epoqis portrets.<br />

_ Tavidan filmze ar vfiqrobdi. vfiqrobdi,<br />

rogor davxmarebodi kokas. jer<br />

xelmowerebs vagrovebdi, mTavrobaSi davdiodi.<br />

SevardnaZis garda, yvelasTan<br />

var namyofi.<br />

2006 wels saqarTvelos kinematografiis<br />

erovnul centrSi dokumenturi<br />

filmebis proeqtebze konkursi gamocxadda.<br />

Sevitane proeqti _ `amerika erT<br />

120 cxeli Sokoladi<br />

oTaxSi~, magram konkursSi ver gavimarjve.<br />

dafinanseba maSin sxva proeqtma miiRo.<br />

bolos, kote ClaiZis da levan koRuaSvilis<br />

mxardaWeriT, 8 000 dolari mainc<br />

miviRe. sul arafers varCie, es fuli<br />

mainc gamomeyenebina da kokas sanaxavad<br />

wavsuliyavi. marto wavedi, kameris Casadebi<br />

CanTis damWeric aravin myavda.<br />

TviTon viRebdi. CanTas rom davdebdi,<br />

im wuTasve sxvadasxva mxridan policielebi<br />

modiodnen. terorizmis gamo CanTis<br />

datoveba didi problemaa. CanTianad xom<br />

ver gadaviRebdi? cixesTan da biurokratiasTan<br />

urTierTobac saSinelebaa. kokas<br />

TveSi mxolod oTxjer darekvis uflebas<br />

aZlevdnen. aseTi sixSiris reJimSi moxvda<br />

da veRar Secvlidnen. rogor ar vTxove<br />

administracias. bolos, erTi iqauri qalbatonis<br />

cremlmma gaWra da bolo TveSi,<br />

eqvsjer daarekines.<br />

yovel jerze cixeSi Sesvla, gamosvla da<br />

kokasTan daSoreba umZimesi iyo. rodesac<br />

Sexvedris damTavrebis Sesaxeb acxadebdnen,<br />

saSinlad iZabeboda. is Tavis sakan-<br />

Si brundeboda, me kidev gamovdiodi am<br />

cixidan. fexebs Zlivs movaTrevdi. didi<br />

nerviuli stresi iyo CemTvis.<br />

sul xuTi Tve davrCi amerikaSi. Zalian<br />

didi wvaleba gamoviare. quCebSi gadaReba<br />

ar SeiZleba. SedarebiT patara kamera waviRe,<br />

da vambobdi, mogzauri var-meTqi.<br />

sanam imis gamoZieba daiwyeboda, Tu ras<br />

viRebdi da ratom viRebdi, manamde rasac<br />

movaswrebdi, sul eg iyo. erTxel, rodesac<br />

matareblis sadgurze Semosvlas vi-<br />

Rebdi, policielma gamaCera da momTxova,<br />

meCvenebina ras viRebdi. vkiTxe, jazi Tu<br />

uyvarda da diuk elingtonis Sesaxeb Tu<br />

smenia. dameTanxma. mere vkiTxe, elingtons<br />

aseTi kompozicia aqvs Take The A Train, gsmeniaT-meTqi?<br />

kio, rogor arao. Sevatyve,<br />

rom eg ukve naRdad ar icoda…... Cavaxede<br />

kameraSi da modis A matarebeli. gauxarda,<br />

rom saqme gaxsna. gamiRima da miTxra _<br />

foto: levan xerxeuliZe


gasagebia, axla waxval Sens samSobloSi da<br />

ityvi _ matarebeli maqvs nanaxio...<br />

marto kinos gadaReba iq Zalian Znelia.<br />

erTi Cemi amxanagi damcinoda, TamaSobo,<br />

rogor unda gadaiRo martom kinoo.<br />

erTi poetis naTqvamia _ «каждый пишет,<br />

как он дышет». imis Tqma minda, rom ramdeni<br />

adamianic gaixedavs fanjaraSi, imden<br />

sxvadasxva rames dainaxavs da sxvadasxva<br />

dros moscildeba mas.<br />

daviT kandelaki Tvlis, rom nebismiers<br />

SeuZlia aiRos kamera da gadaiRos, razec<br />

fiqrobs, rasac grZnobs. mas sjera, rom<br />

adamiani male kinematografSic gaxdeba<br />

iseTive Tavisufali da SeuzRudavi,<br />

rogorc mwerlobaSi da mxatvrobaSia.<br />

misTvis `dokumenturi kino ufro naRdia~.<br />

Tumca, bavSvobidan uyvars Caplini,<br />

romelic yvelafers dgams, yvelafers<br />

igonebs. TviTon mxatvruli filmebi<br />

arasdros gadauRia, arc survili aqvs da<br />

gulwrfelad ambobs, rom msaxiobebTan<br />

urTierToba ar icis. pirveli profesiiT<br />

is arqiteqtoria.<br />

_ me da koka erT periodSi vswavlobdiT<br />

samxatvro akademiaSi _ arqiteqturis<br />

fakultetze. Cven is Taoba varT,<br />

romelic saReW rezinasac da amerikul<br />

sigaretsac, rogorc dRes narkotikebs<br />

yiduloben, ise vyidulobdiT _ aralegalurad.<br />

sabWoTa dros araferi iSoveboda.<br />

gansakuTrebiT, dasavluri. koka<br />

Zalian niWieri kacia da moduri Sarvlis<br />

Sekervasac TviTon axerxebda. erTxel<br />

mec Semikera Sarvali. samxatvro akademia<br />

maSin saqarTveloSi yvelaze Tavisufali<br />

da liberaluri sivrce iyo. moxatuli<br />

kafe gvqonda, sadac, sruliad gansxvavebuli<br />

adamianebi ikribebodnen. iq rom<br />

Sediodi, TiTqos sabWoTa kavSirSi aRarc<br />

iyavi. garemosgan gansxvavebuli sivrce<br />

iyo. Znelia, mxatvrebi CarCoSi Casva. komunistebma<br />

ar icodnen, rogor gaekeTebinaT<br />

eg. Tumca, SeeZloT namuSevari CamoexiaT,<br />

diplomSi niSans ar dagiwerdnen,<br />

Tu maTTvis uCveulo rames gaakeTebdi.<br />

studentebis marTva mainc ar icodnen.<br />

akademiis dasrulebis Semdeg es ufro<br />

ioli xdeboda, magram studentebis mo-<br />

Tviniereba uWirdaT.<br />

iluziebi akademiasTan erTad damTavrda,<br />

roca saproeqtoSi daviwye muSaoba.<br />

iq aseTi amocana gvqonda _ marneulisken<br />

iaponelebTan erTad axali pnevmotrasa<br />

unda gaeyvanaT. iaponiis delegacia unda<br />

Camosuliyo da teritoria daeTvaliere-<br />

`rogorc amerikelebma ician erTi kacis<br />

dasaxsnelad mTeli eris gaerTianeba, igive unda<br />

gavakeToT Cvenc da, Tu RmerTis nebac iqneba,<br />

yvelaferi gamogviva.~<br />

binaT. magram garSemo saSineli peizaJi<br />

iSleboda. amitom, gadawyda gaeSenebinaT<br />

is, rasac потёмкинская деревня hqvia, soflis<br />

dekoraciebi unda agvego _ carieli<br />

tyuili. muSaoba aravis undoda. TanamSromeli<br />

qalebi TavianT saxlebSi xinkalze<br />

gvepatiJebodnen. Semdeg samsaxurSi<br />

daiwyes WurWlis motana. karadebi gaivso<br />

da samzareulo, saproeqtos xarjze,<br />

nel-nela gadidda. bolos iqve Seudgnen<br />

xinklis mzadebas. ar vicodiT, ra gveke-<br />

Tebina. breJnevis periodi iyo _ zastois<br />

xana. Semdeg andropovis epoqa movida. samsaxuridan<br />

gasvlisas axsna-ganmartebiTi<br />

baraTebi unda gvewera imis Sesaxeb, Tu<br />

sad gavdiodiT da ukan rodis davbrundebodiT.<br />

erTxel, maxsovs, xandazmuli<br />

kaci liftSi sakuTar TavTan gadioda<br />

repeticias Tu ra unda eTqva `vaxtioris-<br />

Tvis~: `mivdivar aq, rom mkiTxos risTvis?<br />

vetyvi: amisTvis~ da a.S.<br />

iq darCena gausaZlisi gaxda. mogvianebiT,<br />

am situaciisgan kriminalebma gadagvarCines.<br />

samuSao saaTebSi `laRiZis<br />

wylebSi~ milicionerebad gadacmulebi<br />

Sevidnen, iq myofebi datuqses da yve-<br />

istoria<br />

lani viTom Sesamowmeblad qalaqgareT<br />

gasaZarcvad waiyvanes...<br />

miuxedavad imisa, rom arqiteqtura Zalian<br />

miyvars, kinostudiaSi gadavwyvite<br />

muSaobis gagrZeleba, iq, sadac SedarebiT<br />

aranormirebuli samuSao dRe iyo.<br />

Teatralur institutSi Cavabare, saoperatoro<br />

fakultetze. levan paataSvilis<br />

saxelosnoSi movxvdi. es mxolod imitom<br />

gavakeTe, rom dokumenturi filmebis damoukideblad<br />

gadaReba SemZleboda.<br />

filmSi `amerika erT oTaxSi~ dro mudmivad<br />

figurirebs, rogorc fizikuri da materialuri,<br />

ise aramaterialuri saxiT. drois<br />

dakarguli SegrZneba; satelefono saubrebisTvis<br />

da cixeSi piradi SexvedrebisTvis<br />

gamoyofili dro; dro, romelic rCeba; ganvlili<br />

drois rekonstruireba im adgilebis<br />

gadaRebiT, sadac mkvlelobis istoria<br />

ganviTarda; studentobisas `amerikis xmis~<br />

talRaze uilis qonoveris gadacemis `jazis<br />

saaTi~ dawyebis dro - Ramis TerTmetis-naxevari:<br />

jon koltreini, mailz devisi, mil jeqsoni,<br />

jo pasi, bil evansi.. iluziebis dro<br />

da axali, amerikis miwaze daSvebis dro.<br />

cxeli Sokoladi 121


istoria<br />

erTi poetis naTqvamia _ «КАЖДЫЙ ПИШЕТ, КАК ОН<br />

ДЫШЕТ». imis Tqma minda, rom ramdeni adamianic<br />

gaixedavs fanjaraSi, imden sxvadasxva rames<br />

dainaxavs da sxvadasxva dros moscildeba mas.<br />

_ `amerikis xmas~ vusmendiT da Jurnal<br />

`amerikas~ vkiTxulobdiT, romelic ministrTa<br />

sabWoSi rigdeboda da Zalian Znelad<br />

iSoveboda, patara WuWrutanaSi gaxedvis<br />

saSualebas gvaZlevda. bunebrivia,<br />

bevr rames damaxinjebulad vxedavdiT.<br />

ufro idealuri warmodgena gvqonda dasavleTze,<br />

vidre realurad iyo. Caketil<br />

sivrceSi rom xar, geCveneba, TiTqos, gareT<br />

yvelaferi lamazia. jazi, bitnikebi,<br />

hipebi da vudstoki sufTa haeri iyo.<br />

arqiteqtura, romelsac JurnalebSi vxedavdiT,<br />

imaze ufro magaria, vidre furclebze.<br />

saocrebaa pirvelad rom naxav.<br />

pirveli STabeWdileba Sokismomgvrelia,<br />

sunTqva Semekra. TviTon qveyana ki Za-<br />

samxatvro akademia, 1973w<br />

122 cxeli Sokoladi<br />

lian rutinulia. jer erTi darbian, amas<br />

ver Sevegue. adre mxolod Tavisufleba<br />

gvainteresebda. socialur problemebze,<br />

fulis gulisTvis brZolaze naklebad<br />

vfiqrobdiT. xom gvgonia aq, iq dardimandi<br />

tipebi ar arseboben, romlebic dRes<br />

fuls mTlianad daxarjaven da xval araferi<br />

aqvT. arada, arseboben Turme. arian<br />

adamianebi, romlebic am rutinas ewinaaRmdegebian.<br />

ver vityvi, rom romelime miTi<br />

daingra CemTvis. ubralod, ar megona Tu<br />

sasamarTlo ese advilad imetebda adamians.<br />

da advokats amxela mniSvneloba<br />

hqonda. adamianis cxovreba faqtobrivad<br />

gadaxazulia. elementarulad, eqspertiza<br />

ar Catarebula. Torem is, cxadia, rom<br />

amerika didi SesaZleblobebis qveyanaa.<br />

me vkiTxe kokas, ra ar dagvxvda iseTi am<br />

qveyanaSi, rac Cven gvegona, rom iyo-me-<br />

Tqi. mipasuxa _ Cven rom warmogvedgina,<br />

egeTi qveyana sinamdvileSi ar arsebobs<br />

dedamiwis zurgze. Cven TviTon movigoneT<br />

egeTi amerikao.<br />

saqarTveloSi uyvarT calkeuli erebis<br />

ganxilva rogorc erTiani, monoliTuri<br />

masisa, romelic ganuyofelia Sexedulebebsa<br />

da msoflaRqmaSi. pasuxi fulTan<br />

dasavluri sazogadoebis mimarTebis stereotipis<br />

absurdulobaze katalinas arsebobaa.<br />

katalina kokas frangi meuRlea.<br />

kokas dapatimrebam misi cxovreba radikalurad<br />

Secvala. am qalbatonma ara mxolod<br />

moraluri, aramed, mniSvnelovani<br />

materialuri daxmareba gauwia mas. ukve<br />

ramdenime weliwadia parizidan niu-iork-<br />

Si gadasaxlda. kokaze rva wlis win iqorwina,<br />

rodesac ukve patimrobis vadas ixdida.<br />

pirveli xuTi weliwadi koka sxvadasxva<br />

cixeSi ixdida sasjels, qorwinebam ki, mas<br />

meuRlis sacxovrebel adgilTan axlomdebare<br />

an imave Statis cixeSi stabilurad<br />

yofnis saSualeba misca.<br />

samxatvro akademiis baza, axalqalaqi, 1973w


_ CvenSi ratomRac, hgoniaT, rom frangebi<br />

Zunwebi arian. arc erT qarTvels ar<br />

gaukeTebia is, rac katalinam gaakeTa, Tavi<br />

Sewira kokas, Sansi imisa, rom gareT gamoeyvana,<br />

Tavidanve Zalian mcire iyo, magram,<br />

saqmes xeli rom mokida, aRar gauSva, aRar<br />

miatova. ase gaiara TxuTmetma welma. katalinas<br />

ukve Tormeti weliwadia vicnob.<br />

parizSi viyavi masTan, vnaxe, rogor cxovrobda,<br />

ranairad hqonda saqme awyobili.<br />

fotografia da saukeTeso JurnalebTan<br />

TanamSromlobda. ojaxic SeZlebuli hyavs.<br />

miatova es yvelaferi da niu-iorkSi<br />

gadasaxlda. axla ki xandaxan, dReSi erT<br />

nayins Wams. alalbedze cxovrobs, Zalian<br />

amaRelvebeli istoriaa, kinoSi mogonili<br />

ki araa, namdvili, marTali istoriaa.<br />

erTxel kafeSi viyaviT, dafleTiltansacmliani<br />

kaci Semovida, romelsac sisxli<br />

sdioda. katalinam icno, isic grinviC vilijSi<br />

cxovrobs, dauZaxa, sisxli mouwminda,<br />

me kinaRam guli ameria iseTi suni<br />

udioda im tips. saocari adamiania. CemTvis<br />

katalina Zalian didi stimulia.<br />

katalinam memkvidreobiT miRebuli<br />

Zvirfasi nivTebi gayida da sakuTari oja-<br />

>>><br />

epizodi _ 1<br />

koka yveba: bavSvobaSi bebia mzrdida da<br />

sakmaod mkacrad. maswavlida etikets, sworad<br />

jdomas sufrasTan, mikeravda specialurad<br />

CemTvis gankuTvnil tansacmels,<br />

romelic axla, aq amerikaSi Zalian Zvirfasad<br />

iTvleba, hqvia - taylored.<br />

gverdze aivanze moxuc kacs Zalian lamazi<br />

dana hqonda. Tavi ver Sevikave da movpare.<br />

ra Tqma unda, es male gairkva. bebiam xeli<br />

uxmod momkida, parikmaxerTan wamiyvana<br />

da Tavi gadaaparsina. ukan wamosvlisas mi-<br />

Txra: ese ivli, mTel cxovrebas katorRaSi<br />

gaatarebo... Jinx wyevlas, daTarsvas, ga-<br />

Tvlas niSnavs.<br />

mere, rogorc ki damoukidebloba igrZno,<br />

egreve Tma mouSva. im dros es ikrZaleboda<br />

da milicias SeeZlo ZaliT gadaeparsa Tma,<br />

gansakuTrebiT, plexanovis milicia aqtiurobda.<br />

amitom, koka, roca plexanovisken<br />

gviwevda wasvla, yovelTvis raRacas imizezebda<br />

da ar modioda.<br />

xis advokati miiwvia. magram saqme ganxilvamde<br />

ar mivida. advokatma ganacxada: `es<br />

kaci Tevzia, arafers ambobs da fuls tyuilad<br />

xarjav, arc arafers ityvis~.<br />

filmis yurebisas mayurebelic xvdeba,<br />

rom danaSaulis istoria misTvis bolomde<br />

bundovani rCeba. mas mxolod ramdenime<br />

miniSneba aCvenebs, rom cixeSi udanaSaulo<br />

adamiani zis da rom man icis, vin SeiZleba<br />

iyos namdvili mkvleli.<br />

_ kriminalur gamoZiebas Segnebulad<br />

moveride. ZiriTadad, ambavi gasagebia.<br />

mec meti araferi vici. kokam gaarkvia,<br />

savaraudod, vis SeiZleboda, Caedina mkvleloba<br />

da es aRar Tqva, gaCumda. zustad<br />

arc CemTvis uTqvams. am istorias Segnebulad<br />

ar Sevexe, imitom, rom yvelafers<br />

mtkicebulebebi sWirdeba. pirvel sasamarTloze<br />

kargi advokati rom hyoloda,<br />

aranairi problema ar iqneboda. realuri<br />

mtkicebuleba ar arsebobs, rom danaSauli<br />

misi Cadenilia. katalinas TqmiT, arsebobs<br />

piramidis sistema, romelic saqmis<br />

ganxilvebisas moqmedebs. amotrialebuli<br />

piramidis sqemis mixedviT pirvel procesze<br />

yvelaze didi Sansi gaqvs, magram<br />

epizodi _ Tvalebi<br />

is, rac sabWoTa kavSirSi davtoveT, TiTqos amerikaSi<br />

damxvda. totaluri kontroli, TvalTvali<br />

da SiSi.<br />

samwuxarod, man, visac undoda dasavleTSi Tavisuflebis<br />

SezRudva, nawilobriv, miaRwia mizans.<br />

kafeSi saWmeli aviRe, magram wyali damaviwyda.<br />

davtove magidasTan saWmeli da CanTa da maqsimum<br />

2 wuTSi movbrundi. vxedav, or msuqan qals auRia<br />

TavianTi TefSebi da garbian.<br />

rom daminaxes, ise gauxardaT, ukan mobrundnen<br />

da sixarulis Tu SiSis cremlebiT meubnebian:<br />

“Thank you… thanks god…” warmoidgineT, yoveldRe<br />

aseTi SiSis qveS cxovreba, es yvelaferi Cven<br />

sabWoTa kavSirSi gaviareT, Tumca, aman im qveyanas<br />

ver uSvela.<br />

Tu dainaxav rames, Tqvi rame, niu-iorkSi gavrcelebuli plakati<br />

>>><br />

cxeli Sokoladi 123


istoria<br />

epizodi _ 2<br />

iZulebuli gaxda, Tbilisidan gaqceuliyo. maSin amerikis saelCo marto<br />

moskovSi iyo. amitom, jer moskovSi Cavida. iq zura wereTeli daexmara<br />

mowvevis miRebaSi, magram saelCoSi uari uTxres. amoxia pasportidan is<br />

furceli, sadac es aRniSnuli iyo da erT kviraSi isev mivida saelCoSi. iq,<br />

ra Tqma unda, uTxres, Cveni motyueba ese advili ar aris, ymawviloo…..<br />

…..magram amis mere saocreba moxda.<br />

koka yveba: vwevar nomerSi, sastumro Россия-Si da uceb, Cem nomerSi vi-<br />

Rac Semodis. ise vwevar, rom saxes ver vxedav. is kacic xvdeba, rom Secda<br />

da meubneba `извините, ошибсья~. xmaze vicani, qarTvelia. movtrialdi<br />

da vxedav _ tukiaa. mekiTxeba, ras Svrebi? vuyvebi, rom saelCo amerikaSi<br />

ar miSvebs. is meubneba, me ki miSveben, magram viRac aferistma mTeli jgufis<br />

fuli waiRo da aorTqlda, amitom, mec ver mivdivaro. mokled, me maqvs<br />

fuli, magram ara maqvs pasporti, tukias aqvs pasporti, magram ara aqvs<br />

fuli.<br />

_ tuki, momcem pasports?<br />

arc dafiqrebula, egreve momca, Tan maswavla, Cekistebis erT-erTi mTavari<br />

dakvirvebis wertili aris yurebi, amitom, rogorme Cem yurebs unda<br />

daamsgavso Senio.<br />

wavedi, viyide saTvale, movRune ise, rom yurebi tukiasaviT mqonoda…...<br />

ise mtkioda mere yurebi, vifiqre, aRar minda amerika…...<br />

sabolood `kagebec~ da `febeeric~ gavacure. ase aRmovCndi niu-iorkSi<br />

tukias pasportiT.<br />

rac ufro qveviT Cadixar, Sansebi mcirdeba.<br />

meore procesze garda imisa, rom<br />

sasamarTlo gagamarTlebs, mas wina sasamarTlos<br />

Semadgenlobis diskreditacia<br />

uwevs. rogorc wesi, amis gakeTebas eridebian.<br />

filmSi katalina ambobs _ cudi<br />

naxati SeuZlebelia Sedevrad aqcio, jobia<br />

sufTa tiloze axali daxatoo. adamianis<br />

cxovrebasac ver gadawer.<br />

kokasTan erTad erTi puerto rikoeli<br />

kaci muSaobda. romelic mowmed gamoiyena<br />

braldebis mxarem. kokasTvis uTqvams<br />

erTxel, rom nasamarTlevi iyo, aqedan<br />

gamomdinare. SeiZleboda zewolis qve-<br />

Sac yofiliyo. sasamarTloSi ki amaze<br />

araferi Tqmula. es iseTi mizezia, ris<br />

gamoc saqme SeiZleba daiSalos _ tyuilia<br />

naTqvami. mec vcdilobdi am mowmis<br />

kvalisTvis mimegno, internetSi nasamar-<br />

Tlev xalxSi arsad aRmoCnda _ Znelia<br />

Tivis zvinSi nemsis povna. erT xans, amerikaSi<br />

saqarTvelos elCi levan miqela-<br />

Ze iyo, kokas bavSvobis megobari, masac<br />

gulwrfelad undoda daxmareba, magram<br />

realurad, didi fulis gareSe araferi<br />

gamova. Zalian didi Tanxaa saWiro.<br />

saqmis mogebis pirveli SesaZlebloba<br />

xelidan gagvisxlta. Tamarma arasworad<br />

Seafasa movlenebi. yvelaferi gaugebrobad<br />

aRiqva, romelic maleve gairkveoda,<br />

amitom katalinas da Cemi iniciativa<br />

kargi advokatis daqiravebasTan dakavSi-<br />

124 cxeli Sokoladi<br />

rebiT araseriozulad miiCnia. pasuxismgebloba<br />

sakuTar Tavze aiRo da Sedegic<br />

damRupveli aRmoCnda.<br />

axla aravin icis, sad cxovrobs da ras<br />

akeTebs Tamari. man warsuls xazi gadausva.<br />

Tamaris megobarma miTxra, rom SeiZleboda<br />

SemTxveviT gadavyrodi quCaSi da<br />

ver mecno. rogorc Cans, gadawyvita ise<br />

moqceuliyo, rogorc devid loki miqelanjelo<br />

antonionis filmidan `profesia<br />

reportiori~. magram, SeuZlebelia am<br />

survilis asruleba _ erT mdinareSi orjer<br />

ver Sexval. es arc jek nikolsonis<br />

personaJs gamosdis.<br />

koka ki cixeSia, idiotiviT. imeorebs nestani,<br />

Tamaris megobari, romelic maSin amerikaSi<br />

cxovrobda da saqmis Sesaxeb bevri<br />

ram icis. kandelaki imasac xSirad axsenebs,<br />

rom koka yovelTvis infantiluri iyo. ma-<br />

Sinac, rodesac erovnul moZraobaSi aRtacebiT<br />

CaerTo. 78-Si koka gegeWkori da<br />

daviT kandelaki jer kidev samxatvro akademiaSi<br />

swavlobdnen. 14 aprils qarTuli<br />

enis dasacavad amxedrebul protestantebs<br />

quCaSi SemTxveviT SeuerTdnen.<br />

rusTavelis TeatrTan podiumi iyo<br />

gakeTebuli da Tamar CxeiZe irakli aba-<br />

SiZis leqss `deda enas~ kiTxulobda. mikrofoni<br />

ar hqonda da kioda. Cvendauneburad,<br />

gaucnobiereblad CaverieT am<br />

saqmeSi. Tumca, me moZraobis wevri arasodes<br />

vyofilvar. disidentur literaturas<br />

vkiTxulobdiT. kokam im xanebSi<br />

1832 wlis SeTqmulebis ideologis, solomon<br />

dodaSvilis mowodeba dabeWda.<br />

am da sxva teqstebis gavrcelebas vapirebdiT,<br />

magram, gambedaoba ar gveyo.<br />

gvindoda, Cinovnikebis Seviwrovebis mizniT<br />

maTi saxlebis karebebze gancxadebebi<br />

migvekra. maSin, roca ukve moqmedebas<br />

vapirebdiT, erTi biWi daiWires, am<br />

faqtma gagvaCera.<br />

koka yovelTvis radikali iyo. mxedrionis<br />

rigebSi gaerTianebac amis ma-<br />

Cvenebelia. banditobas samSoblos siyvarulis<br />

saxeliT eweodnen. gaqsuebul<br />

komunistebs ayaCaRebdnen. Semdeg fulma<br />

da narkotikebma sruliad garyvna es<br />

situacia. Tavidan, koka ver xvdeboda,<br />

rom binZur politikur TamaSebSi iara-<br />

Rad iyenebdnen. sul anTebuli TvalebiT<br />

melaparakeboda, verafriT gavaCere.<br />

rodesac daaskvnes, rom jaba ioseliani<br />

sabWoTa nomenklaturasTan iyo Sekruli,<br />

isini, visac marTla patriotuli miznebi<br />

amoZravebda, ajanydnen. koka mxedrions<br />

gamoeTiSa. TbilisSi samoqalaqo omis dawyebamde<br />

cota xniT adre mxardamWerebma<br />

jaba ioselianis gasaTavisufleblad,<br />

romelic maSin daWerili hyavdaT, saprotesto<br />

aqcia gamarTes. ratomRac, kokac<br />

aRmoCnda am mitingze. rom dainaxes, dae


cixe `sing sing~ osiningis sadguri da Cemi CanTa<br />

cxeli Sokoladi 125


istoria<br />

taknen, Sen aq ra gindao. maSin kokam erTerTs<br />

ipodromze namdvili dueli dauniSna.<br />

aki vambob, idealisti iyo meTqi.<br />

duelze marto wavida, aravisTvis araferi<br />

uTqvams. mowinaaRmdege ki marto ar<br />

mosula _ xuTni iyvnen. tyviebi dauSines.<br />

erTi fexSi moxvda. rom waiqca, danarCenebma<br />

ifiqres mkvdariao da gaeridnen.<br />

mogvianebiT ki misi mokvlis sadRegrZeloc<br />

Sesves. aseTi ram, Cemi azriT, marto<br />

saqarTveloSi SeiZleba moxdes, kacma<br />

jer sufraze misi mokvlis sadRegrZelo<br />

dalia da rom gaigo rom cocxalia, saavadmyofoSi<br />

miakiTxa da daxmareba Ses-<br />

Tavaza. es biWi erT mxaresTanac karg<br />

damokidebulebaSi iyo da meoresTanac<br />

megobrobda. ai, eseTi dro iyo!<br />

epizodi _ 3<br />

qvecnobierad, sul vfiqrobdi, rogor Sei-<br />

Zleboda davxmarebodi cixidan gamoqcevaSi.<br />

mere gamaxsenda Sagali da daviwyeT cixeSi<br />

Cumad Setanili fanqriT qaRaldis xelsaxocebze<br />

Canaxatebis gakeTeba.<br />

gadavwyviteT, animaciuri filmi gagveke-<br />

Tebina kokas cixidan gaqcevaze. Sinaarsi mofiqrebuli<br />

gvqonda.<br />

dRes mxolod is namuSevrebi da gegmebi<br />

maqvs, romlebsac cixeSi vaxatinebdi. animaciaze<br />

fiqri Cveni ocnebis warmosaxviTi realizebis<br />

saSualebad iqca. gegma ki aseTi iyo:<br />

me vertmfreniT vuaxlovdebi sing sings,<br />

niSans vaZlev, koka gamofrindeba, rogorc<br />

Sagalis figura, vertmfrenSi amyavs da saqarTvelosken<br />

movfrinavT.<br />

katalina da patimaris figura<br />

126 cxeli Sokoladi<br />

mas Semdeg kokas gamudmebiT aviwroebdnen,<br />

saqarTveloSi aRar daedgomeboda.<br />

reJisori ambobs, rom religiam kokas<br />

cxovrebaSi didi roli iTamaSa. simSvidis<br />

safuZveli kokasTvis dRes sinanulis gancdaa.<br />

filmis bolo epizodsac `sinanuli~<br />

hqvia, sadac koka ambobs, rom mTeli cxovreba<br />

arasworad ucxovria da sasjels amitom<br />

ixdis. is veraviTar gamarTlebas ver<br />

uZebnis sakuTar Tavs, sakuTar warsuls.<br />

axla misTvis mTavari isaa, rom amaze saubari<br />

ar rcxvenia.<br />

am epizodSi mayurebels kidev ufro<br />

umZafrdeba gancda, rom filmis ganmavlobaSi<br />

konkretuli adamianis cxovrebis<br />

istorias ki ar adevnebda Tvals, ara-<br />

med Taobis, adamianTa jgufis, periodis<br />

istorias. istoriuli, politikuri da<br />

socialuri konteqstis gaTvaliswinebis<br />

gareSe filmi dakargavda pirvelad mniSvnelobas.<br />

es alternativa mayurebels<br />

arc eZleva. samagierod, eZleva saSualeba,<br />

daakvirdes cvlilebis process adamianSi,<br />

romelmac moaxerxa gverdidan Seexeda<br />

sakuTari TavisTvis. amisTvis araa<br />

aucilebeli cixeSi an gamosasworebel<br />

koloniaSi moxvedra. ubralod, rogorc<br />

koka ambobs, you got to do what you got to<br />

do _ unda gaakeTo is, rac unda gaakeTo,<br />

is, rac gasakeTebelia da Sens magivrad<br />

aravin izams. iseve, rogorc, SeuZlebelia,<br />

erTma Taobam meoris nacvlad aRiaros<br />

Secdomebi.<br />

P.S. daviT kandelakma da misma megobrebma ukve Camoayalibes fondi, romelic<br />

saqarTveloSi kokas gadmoyvanis sakiTxze imuSavebs. `rogorc amerikelebma<br />

ician, erTi kacis dasaxsnelad mTeli eris gaerTianeba, igive unda gavakeToT<br />

Cvenc da, Tu RmerTis nebac iqneba, yvelaferi gamogviva.~ fondis oficialuri<br />

prezentacia martis Sua ricxvebSi Sedgeba da msurvelebs SesaZlebloba eqnebaT,<br />

sakuTari wvlili Seitanon proeqtis ganxorcielebis saqmeSi.


cxeli Sokoladi 127


istoria<br />

128 cxeli Sokoladi


daibada 1945 wels. 1962-68 wlebSi swavlobda saqarTvelos saxelmwifo<br />

politeqnikuri institutis arqiteqturis fakultetze. 1965-89<br />

wlebSi muSaobda ZeglTa dacvis da restavraciis sammarTveloSi.<br />

1970 wlidan monawileobs sxvadasxva jgufur gamofenebSi. maT Soris<br />

_ `saSemodgomo gamofena”, `sagazafxulo gamofena”.<br />

1989 wels _ sagnobrivi xelovnebis gamofena. `cisferi galerea~.<br />

1996-98 w.w. _ saSobao gamofena.<br />

1990 weli _ qarTveli mxatvrebi. Sveicaria.<br />

2000 weli _ gamofena gaeros qarTul ofisSi.<br />

2005 weli _ `represirebuli xelovneba Cvidmeti wlis Semdeg _ kolaJi,<br />

obieqti”, galerea `vernisaJi~.<br />

misi namuSevrebi daculia kerZo koleqciebSi: Tbilisi, moskovi,<br />

Jeneva, ciurixi, milani.<br />

pop-arti<br />

saburTalos<br />

38-Si<br />

avtori: nino beqiSvili<br />

foto: daviT mesxi<br />

istoria<br />

`mxatvari bunebisgan Rebulobs rCevas, ivseba, iaxlebs xedvas, iazrebs<br />

garemos. roca tilos ujdeba, Tavad ar icis mxatvarma, ra gamova am namu-<br />

Sevridan, radgan mxatvari mxolod muSaobis dros cxovrobs. mTavaria,<br />

naxati gesaubrebodes da sunTqavdes. marTalia, naxatis bolo lursmania,<br />

romelzec unda ekidos mudmivad Tu droebiT, magram mxatvars ar<br />

unda aviwydebodes, rom im lursmanze misi cxovrebis nawili hkidia.”<br />

avTo varazi<br />

cxeli Sokoladi 129


istoria<br />

zurab sexniaSvils sakuTar Tavze da Semoqmedebaze<br />

saubari ar uyvars. vekiTxebi<br />

da, kedlebze Camokidul namuSevrebze mi-<br />

TiTebs, eseni Tavad amboben saTqmelso.<br />

misi didi da naTeli binis kedlebze imdeni<br />

namuSevari hkidia, erT mozrdil galereas<br />

(magaliTad, Cvens `cisfer galereas~, romelic<br />

axla daxurulia da vin icis, odesme<br />

mainc, gaixsneba Tu ara) namdvilad gaavsebda.<br />

marTlac, bevr rames amboben es kompoziciebi,<br />

magram minda, Tavad mxatvarma<br />

momiyves maTze. uarobs da erideba. ege-<br />

Tia, Tavmdabali kacia. da egreve vxvdebi,<br />

es ubralo koketoba ki ar aris, Sinagani<br />

stoicizmia. verafers vizam, imiT unda davkmayofilde,<br />

rasac metyvis.<br />

zurab sexniaSvili ganaTlebiT arqiteqtor-restavratoria<br />

da mTeli cxovreba<br />

qarTuli kulturuli memkvidreobis, eklesia-<br />

monastrebisa da cixeebis aRdgenaze<br />

muSaobda. samoci eklesiisa da cixis<br />

azomva-restavraciaSi miiRo monawileoba,<br />

muSaobda sveticxovelze, SatilSi, qsnis<br />

cixeze, ruispiris wminda Sios monasterSi,<br />

samSvildeSi da kidev bevrgan. mokled, Zalianac<br />

`tradiciuli~ profesia aqvs, restavratorebi<br />

xom yvelaze ukeT `grZnoben~ Zegls,<br />

yvelaze axlos arian Cvens kulturul<br />

memkvidreobasTan, yvelaze metad exebian<br />

mas. 30 wlis manZilze amas akeTebda zurab<br />

sexniaSvilic. arada, roca is saxelosno-<br />

Si, sakuTar TavTan marto rCeba, sruliad<br />

gansxvavebul rames qmnis. erTi SexedviT,<br />

qarTuli tradiciuli kulturisagan cotaTi<br />

ucxosa da ganyenebuls, imas, rasac<br />

adre, komunistebis dros `mavne xelovnebasa~<br />

da `kapitalizmis gadmonaSTs~ eZaxdnen<br />

da imave komunistebma moskovSi, izmailovos<br />

parkSi, 1974 wels buldozerebiT gadauares.<br />

zurab sexniaSvili avangardistia.<br />

misi namuSevrebi, sxvadasxva sagnebisa da<br />

nivTebisagan Seqmnili kolaJebi da kompoziciebi,<br />

klasikuri pop-artisagan gansxva-<br />

130 cxeli Sokoladi<br />

vebiT, naklebadaa socialuri simZafriT<br />

datvirTuli da Zalian daxvewili esTetizmiT<br />

gamoirCeva. faqturiTa da SinaarsiT<br />

sruliad gansxvavebuli da xSirad urTier-<br />

Tgamomricxavi nivTebi erT sivrceSi, erT<br />

CarCoSi axal sicocxles iwyebs. zogierTi<br />

namuSevari enTeba da anaTebs, dekoratiuli<br />

daniSnulebisaa, zogierTi _ msubuqi<br />

iumoriT gxiblavs. magaliTad _ `totemi~<br />

(Sevxede da _ gameRima), zogi Zalian stoikuri<br />

da mkacria (rkinis konstruqciisgan<br />

Seqmnili kompoziciebi), zogic, ubralod,<br />

lamazia. raRa ar uxmaria masalad, Zveli,<br />

antikvaruli saaTebis budeebi Tu kauCukis<br />

burTebi, 30 TeTrad rom iyideboda yvela<br />

`budkaSi~, imave saaTebis meqanizmebi Tu<br />

manqanis motoris nawilebi, qalis maraoebi<br />

Tu sunamoebis daclili boTlebi. erTi<br />

namuSevari, romelic wamlebis ampulebisgan<br />

Seqmna, da roca kerZo koleqcioners<br />

saqarTvelodan mihqonda, Zlivs gaatanes<br />

sabaJoze, narkotikebi egonaT!<br />

bavSvobaSi, albaT, Zalian Cxirkedela<br />

iqneboda-meTqi, vfiqrob CemTvis.<br />

_ TelavSi gavizarde, Zalian kargi mSoblebi<br />

myavda, albaT, iseve, rogorc yvelas.<br />

myavda saamayo babua, dedaCemis mama _ miqel<br />

patariZe erT-erTi pirveli gimnasti,<br />

pirveli mTamsvleli, mTargmneli da poeti<br />

iyo. niko nikolaZis axlo megobari da Tanamoazre.<br />

Zalian lamazi kaci yofila, nikoloz<br />

meoris piradi dacvis gusarTa polkis<br />

oficeri. ymawvilkacoba veraze gavatare,<br />

perovskaias quCaze. xatva gvian, 14-15 wlis<br />

asakSi daviwye, Tanac, pirdapir abstraqciiT.<br />

yvelas ukvirda, rogorc wesi, jer<br />

naturidan iwyeben da mere gadadian xolme<br />

abstraqciaze. me ukuRma gamomivida, ise,<br />

abstraqciis xatva ufro advili iyo da,<br />

albaT, imitom. davamTavre politeqnikuri<br />

institutis arqiteqturis fakulteti da<br />

pirdapir restavratorad wavedi. wavedi<br />

imitom, rom Zalian bevri komunisti iyo Cem<br />

garSemo, ar miyvardnen komunistebi, ar mindoda<br />

imaT samsaxurSi yofna. arada, ojaxSi<br />

myavdnen `mTavari~ komunistebi. mamaCemis<br />

Zma cekas mdivani iyo, dedis Zma _ ministr-<br />

Ta sabWos Tavmjdomare. sul vekamaTebodi<br />

da veubnebodi, es qveyana dageqcevaT Tavze-meTqi,<br />

ar sjerodaT, sul vCxubobdiT<br />

da rogorc namdvil giJs, ise miyurebdnen,<br />

mere ki, roca daingra sabWoTa kavSiri, mi-<br />

Txres, ai, Wkviani Sen yofilxaro.<br />

avTo varazi<br />

xom gaxsovT avTo varazi? firosmanis<br />

roli rom iTamaSa giorgi Sengelaias cnobil<br />

filmSi da sicocxleSive rom iqca legendad.<br />

80-ian wlebSi, xelovnebis skolaSi<br />

rom davdiodi, pedagogebi aTas tyuilmarTals<br />

gviyvebodnen avToze, varazis<br />

adamiani sul raRacas eZeb, ginda, raRac sakuTari gaakeTo,<br />

peizaJebis xatva yelSi amomivida. utriloze ukeT quCas ver<br />

daxatav, van gogze ukeT _ mzesumzirebs da a. S. raRac unda naxo<br />

Seni, Torem, mxatvrebis meti ra aris!..<br />

gakeTebuli ki, mxolod arqeologiuri gamofena<br />

menaxa janaSias saxelobis istoriis<br />

muzeumSi. da roca `mxatvris saxlis~ mesame<br />

sarTulze varazis sami kompozicia gamofines,<br />

Tavi marTla ubednieresi adamiani megona.<br />

zurab sexniaSvils Zalian gaumarTla<br />

_ avTo varazis axlo megobari iyo.<br />

_ avTo saocari kaci gaxldaT. avTos<br />

ZmisSvilTan, vasikosTan vmegobrobdi. perovskaiaze<br />

vcxovrobdi maSin, Cems pirdapir<br />

avTo cxovrobda. erTi patara oTaxi<br />

hqonda. bina didi iyo, iq maTi ojaxi cxovrobda,<br />

avTos ki is erTi oTaxi hqonda. iq<br />

eZina, iqve muSaobda. avTo Cvenze gacilebiT<br />

ufrosi iyo, magram iseTi kaci iyo, megobroba<br />

didTanac SeeZlo da patarasTanac.<br />

TiTqos, erTi SexedviT, rbili, magram Sinaganad,<br />

Zalian mdgradi kaci iyo, SeeZlo<br />

zrdilobianad gascloda im situacias, romelic<br />

miuRebeli iyo misTvis. Zalian saintereso<br />

kaci iyo. avTosTan vmegobrobdi,<br />

imitom, rom mec vxatavdi da, bunebrivia,<br />

mindoda avTosgan raRacebi meswavla. Tanac,<br />

maSin im asakSi viyavi, momwonda cxovrebis<br />

is bohemuri wesi, riTic avTo da misi


istoria<br />

cxeli Sokoladi 131


istoria<br />

megobrebi cxovrobdnen _ vsvamdiT, vlo-<br />

TobdiT, magram Tan bevrsac vmuSaobdiT.<br />

avTo fantastikur kompoziciebs akeTebda,<br />

maSin amas pop-arts veZaxdiT. es namdvilad<br />

araa pop-arti, imitom, rom pop-arti isaa,<br />

rasac uorholi akeTebda. es sxva ramea. ai,<br />

ra aris, zustad, arc ki vici. ufro adre,<br />

daviT kakabaZe qmnida SuSis kompoziciebs,<br />

uorholze adrec ki. erTxelac, avTo varazi<br />

dilas paxmeliaze adga, daxeda Tavis<br />

Sarvals, gaixada, daasxa webo, daaweba ficarze<br />

da ase Seqmna `xaris Tavi~, romelic<br />

dRes gugenhaimis muzeumSi hkidia da Sedevradaa<br />

aRiarebuli. mere, ramdenjerme gaakeTa<br />

kidev egeTi `xaris Tavebi~, magram, ma-<br />

Sin ukve icoda, rasac akeTebda. is, pirveli,<br />

sxva iyo. erTxelac, raRac nagavi moagrova<br />

avTom, daaweba kartonze, sigaretis kolofi,<br />

`biCokebi~, asanTis Rerebi _ daarqva `Jitani~.<br />

es namuSevari Zalian momewona. mainc<br />

vTvli, rom swored am namuSevarma momca bi-<br />

Zgi. nel-nela mec daviwye amis keTeba. arada,<br />

im periodSi, ZiriTadad vxatavdi. maSin<br />

am kompoziciebiT ufro verTobodi. adamiani<br />

sul raRacas eZeb, ginda, raRac sakuTari<br />

gaakeTo, peizaJebis xatva yelSi amomivida.<br />

utriloze ukeT quCas ver daxatav, van gogze<br />

ukeT _ mzesumzirebs da a. S. raRac unda<br />

naxo Seni, Torem, mxatvrebis meti ra aris!..<br />

Tu es niSa ver ipove, iqnebi erTi Cveulebrivi<br />

mxatvari da morCa. darwmunebuli<br />

ara var, rom raime vipove, magram raRacas<br />

Cemsas, namdvilad vakeTeb. adre, sadac ki<br />

amgvar namuSevrebs vnaxulobdi, TiTqos,<br />

yvela cdilobda, raimesTvis daemsgavsebina<br />

es kompoziciebi. zogi adamians hgavda, zogs<br />

raRac siuJeti hqonda. ar momwonda es. me<br />

ufro abstraqtuli, Sinaarsisgan daclili<br />

namuSevrebi mindoda mekeTebina.<br />

samocianebi<br />

_ rac micxovria, samocianebi, yvelaze<br />

kargi wlebia. maSin `inostrannaia literatura~<br />

gamodioda, uceb markesi daibeWda.<br />

gavigeT, vin iyo kafka. vnaxeT impresionistebi,<br />

axla sasaciloc kia, magram mone da<br />

mane ki vicodiT, rom arsebobda, magram naxati<br />

ar gvenaxa. maSin vnaxeT. wavikiTxeT manamde<br />

akrZaluli axmatova, pasternaki, gumiliovi,<br />

mandelStami _ cota ufro gvian.<br />

maSin gamoCnda bulat okujava, visocki,<br />

raRac afeTqda, gaskda. es namdvili kulturuli<br />

revolucia iyo! miuxedavad imisa,<br />

rom xruSCovi axSobda da mweralTa yrilobaze<br />

fexebsac abakunebda, ukve awyvetili<br />

hqondaT, am talRis gaCereba SeuZlebeli<br />

iyo. marTalia, axSobdnen, magram mainc vaxerxebdiT<br />

da vusmendiT `amerikis xmas~ da<br />

132 cxeli Sokoladi<br />

radio `Tavisuflebas~, Zalian datvirTuli<br />

da saintereso periodi iyo, sibnelidan<br />

sinaTleSi rom gamoxval, da rom dainaxav,<br />

cac aris, balaxic aris, miwac aris... brmas<br />

rom Tvalebi agexileba, ai, egeTi dro iyo.<br />

erT-erTi mizezi, ratomac am kompoziciebis<br />

keTeba daviwye, protesti iyo. oficiozisTvis<br />

am tipis xelovneba maSin miuRebeli<br />

gaxldaT. swored komunistebis jibrze<br />

vakeTebdi, maSin gamofenaze ar vfiqrobdiT,<br />

arc imaze, ra SeiZleboda momxdariyo,<br />

mxolod dRevandeli dRiT vcxovrobdiT<br />

da amdenad, Zalian saintereso iyo is cxovreba.<br />

maSin erTi gamoTqma gviyvarda, Samils<br />

aqvs egeTi sityvebi _ Tот не храбрец,<br />

кто думает о последствиях!<br />

vawyvetineb da vekiTxebi, ar giyoymaniaT,<br />

Tqven, aseTs, mTlad mTavari komunistebis<br />

naTesavs, im dros xom SegeZloT brwyinvale<br />

kariera gagekeTebinaT-meTqi da mpasuxobs:<br />

_ arasdros. babuaCemi miqel patariZe, Te-<br />

Trgvardieli da komunistebTan meomari<br />

kaci iyo. albaT, imis genma imZlavra Cem-<br />

Si, bavSvobidan mZulda komunistebio. geni<br />

genad, magram mgonia, is, ramac zurab sexniaSvili<br />

sabWoTa arqiteqtoris karieras<br />

gadaarCina, albaT, mainc misi niWia (nu<br />

megverideba am cota xmamaRali sityvis!),<br />

romelic niWier kacs mosvenebas ar aZlevs<br />

da aiZulebs, gansxvavebulad icxovros,<br />

umcros ZmasaviT yvelaze Zneli, saxifaTo<br />

da gaukvalavi gza airCios.<br />

TiTqmis menagve<br />

_ TiTqmis menagve var, verc verafers<br />

vagdeb, da Tu rame davinaxe quCaSi saintereso,<br />

egreve saxlSi momaqvs. Zalian<br />

miyvars lamazi nivTebi, magram vcdilob,


om am lamazi nivTebisgan ar gavakeTo<br />

kompoziciebi. nivTi xom viRacis gakeTebulia,<br />

viRacis xeldanadebia... raRac, Tavisi<br />

siTbo aqvs, aura. ucnauria es keTebis<br />

procesi. raRacas rom gavakeTeb, SeiZleba,<br />

erTi Tvis mere raRac detali davamato da<br />

sul sxva rame gamovides; ara, ki ar vubrundebi,<br />

uceb, gavivli, Sevxedav, da vxvdebi,<br />

rom raRac aklia. erTi namuSevari manqanis<br />

haeris filtrisgan gavakeTe. Cveulebrivi<br />

manqanis haeris filtri pataraa, es raRac,<br />

Zalian didi manqanis filtria, vnaxe, quCa-<br />

Si egdo, damezara wamoReba, mZime iyo. meore<br />

dResac rom Caviare im quCaze da isev<br />

iq egdo, vifiqre, namdvilad CemTvis agdiameTqi,<br />

raRa gaewyoboda, wamoviRe da es namuSevari<br />

gavakeTe. ramdenime kompozicia,<br />

manqanis motorSi raRac rkinis firfitebia<br />

da imiT avawyve. es Zalian Sromatevadi saqmea,<br />

damRleli.<br />

cotaTi ucnaurad meCveneba is faqti, rom<br />

zurab sexniaSvils mxolod erTi personaluri<br />

gamofena hqonda 2000 wels, gaeros<br />

ofisSi (xom giTxariT, uamravi namuSevari<br />

aqvs). esec, albaT, misi moridebulobis<br />

bralia. 1970 wlidan jgufur gamofenebSi<br />

sul Rebulobda monawileobas, 1989 wels,<br />

roca qarTvelma mxatvrebma (amir kakaba-<br />

Ze, gogi miqelaZe, gogi aleqsi-mesxiSvili,<br />

zura sexniaSvili, giorgi xuciSvili, levan<br />

maRalaSvili, oTar CxartiSvili) cisfer<br />

galereaSi, `sagnobrivi xelovnebis~ Tu<br />

qarTuli `pop-artis~ (xelovnebaTmcodneebo,<br />

termini mosafiqrebelia!) pirveli gamofena<br />

moawyves, sabWoTa kavSiris aCrdili<br />

jer kidev dabancalebda TbilisSi. magram<br />

`andegraundidan~ zemoT amosvla ukve aRar<br />

iyo saxifaTo da arc represiebi _ mosalodneli.<br />

magram erTi kia, albaT, maSin qarTvelebs,<br />

yvelaze naklebad xelovnebisaTvis<br />

ecalaT. es terminic _ `sagnobrivi xelovneba~<br />

_ swored oTar CxartiSvilma moifiqra<br />

am gamofenis win. 2005 wels mxatvrebis<br />

imave jgufma galerea `vernisaJSi~ gaimeo-<br />

ra is proeqti. `represirebuli xelovneba<br />

Cvidmeti wlis Semdeg _ kolaJi, obieqti~ _<br />

ase erqva 2005 wlis gamofenas da mxatvrebis<br />

uaxloesi megobris, kinodokumentalistis<br />

ruslan RonRaZis xsovnas eZRvneboda.<br />

am gamofenebzec bevrs arafers miyveba batoni<br />

zura, da mec aRar vekiTxebi. gamofena<br />

xom lamis speqtakliviTaa, erTjeradi<br />

aqtia, anu ukve _ Cavlili ambavi, romelic<br />

aRar ganmeordeba. erTi ram mainteresebs,<br />

ramdenad aisaxa da gamoixata es Cvidmeti<br />

weli qarTul xelovnebaSi:<br />

_ albaT, dro unda gavides, jerjerobiT,<br />

stresSi varT yvelani, Tavis droze,<br />

roca yvelafers movxarSavT da SevafasebT,<br />

mjera, es Zalian mZafrad da mkafiod<br />

aisaxeba qarTul kulturaSi. ar mgonia,<br />

rom Tavs varidebdeT rames, albaT, ufro<br />

damcavi meqanizmi muSaobs _ Ria Wrilobebze<br />

saubari Zalian Znelia.<br />

P.S. roca pirvelad wavedi baton zuras-<br />

Tan intervius asaRebad, ise moxda, rom ver<br />

visaubreT. noembris dReebi idga da swored<br />

7 noembers daemTxva Cveni Sexvedra.<br />

ucnauria es keTebis procesi. raRacas rom gavakeTeb, SeiZleba,<br />

erTi Tvis mere raRac detali davamato da sul sxva rame<br />

gamovides; ara, ki ar vubrundebi, uceb, gavivli, Sevxedav, da<br />

vxvdebi, rom raRac aklia.<br />

istoria<br />

dilidan viyavi saxlidan gasuli, araferi<br />

vicodi da baton zurasTan rom mivedi,<br />

yvela arxze swored mitingis darbevas<br />

uCvenebdnen. gaognebulebi vuyurebdiT,<br />

enaCavardnilebi. imanac amanerviula, rom<br />

ar vicodi, sad iyo Cemi qmar-Svili. jer<br />

vreke da imaTi ambavi varkvie, mere, mainc<br />

amoviRe diqtofoni, ise, wesis gulisTvis;<br />

rom viRebdi, maSinve vicodi, rom _ sul<br />

tyuilad, da batonma zurabmac iseTi mudaris<br />

TvalebiT Semomxeda, egreve mivxvdi _<br />

mivqare, xelovnebaze saubris dro namdvilad<br />

ar iyo. anda, ra unda gveTqva?<br />

noembris nomrisTvis es masala ukve aRar<br />

eswreboda, da dekemberSi rom davureke,<br />

miTxra, gulis infarqti gadavitane, axla<br />

ukeT varo. me is 7 noembris, televizoris<br />

win mdgari, gabrazebuli da Tan, raRacnairad,<br />

umweo zura sexniaSvili damidga<br />

Tvalwin. martSi mas gulze patara operacia<br />

elodeba. janmrTelobas vusurveb!<br />

cxeli Sokoladi 133


spec-proeqti<br />

8 qali<br />

avtori: daTo gabunia<br />

foto: niko tarielaSvili<br />

134 cxeli Sokoladi<br />

Res {...} sxva qveynebidan CvenSiac Semovida axa-<br />

`dli dro ganaTlebisa da ayvavebisa; axla mainc<br />

Cvenma kacebmac daanebon Tavi zvaobas da moSurneobas,<br />

miscen TavianT debsac Tanaswori swavla da mimarTuleba,<br />

rom SeeZloT kidec kvalSi Cadgoma da angariSis<br />

moTxovna Tanamedrove qalebisa, Torem Zvel<br />

deda-kacebs samaris meti veRara gagvasworebs - ra da<br />

axali Taobis qalebic Rvawlsa da Sromas ar Seudrkebian<br />

Tu ki saqmes uSvelian rasme.~<br />

ase guldawyvetiT werda 1893 wels barbare jorjaZe<br />

da misi sityvebi sulac ar iyo safuZvels moklebuli<br />

_ saerTod gavrcelebuli da miRebuli Sexedulebebis<br />

mixedviT, `wigni” qalis saqme ar iyo, yovel SemTxvevaSi,<br />

am sferoSi aqtiurobas aravin mouwonebda.<br />

ubralo armowonebas vin Civis, xels aravin Seuwyobda<br />

da Sesabamisad, XIX saukunis qarTvel mwerlebs Soris<br />

qalebi TiTze CamosaTvlelni arian. vinc iyo, maT saxelebsac<br />

`meorexarisxovanis” da `umniSvnelos” iarliyi<br />

miakres da warmatebiT daiviwyes.<br />

XX saukunes bevri siaxle moaqvs, axalgazrda sabWoTa<br />

saxelmwifo ki sulac erT-erT mTavar miznad<br />

isaxavs qalebis `sibnelidan” gamoyvanas. es saqme ar<br />

aRmoCnda ise ioli, rogoradac mis mTavar sulisCamdgmels,<br />

aleqsandra kolontais warmoedgina. sabWo-<br />

Ta emansipatorulma proeqtma, marTalia, erTbaSad<br />

bevri ufleba da SesaZlebloba misca qalebs, magram<br />

sul ramdenime weliwadSi xelisuflebam idealebi<br />

daTmo da Tanasworobis idea industrializacias<br />

Seswira. samagierod, sabWoTa kavSiri msoflios wina-<br />

Se keklucobda, rom qalTa da ma<strong>maka</strong>cTa statusi am<br />

diad qveyanaSi Tanasworia, orive sqess mze sworad<br />

moefinebis da problemac aRar arsebobs.<br />

erTi sityviT, procesi, avad Tu kargad, mainc dai-<br />

Zra. Tumca, rogorc Cans, `didi literatura” kvlav ma<strong>maka</strong>cTa<br />

saqmed darCa, erTeul qalebs Tu ar CavTvliT,<br />

aRiarebuli avtoritetebi isev ma<strong>maka</strong>cebi iyvnen.<br />

saerTo sabWoTa qvabSi qarTuli literaturac ixar-<br />

Seboda... duRilis temperaturam bevri qali avtori<br />

aaorTqla ukvalod da Tu qarTvel mkiTxvelebs<br />

davekiTxebiT, XX saukunis mwerlebs Soris maTTvis<br />

sayvareli da gamorCeuli avtorebi dagvisaxelon, Zalian<br />

cotas Tu moagondeba qalebi.<br />

es vrceli da mosawyeni msjeloba dRevandelobamde<br />

mosasvlelad dagvWirda. jer kidev gasuli saukunis<br />

bolodan, roca qarTuli literaturis krizisze da<br />

sikvdilzedac ki alaparakdnen, ucnauri ram xdeba:<br />

hoi, sakvirvelebav, sruliad moulodnelad (?) qar-<br />

Tul literaturaSi qalebi modian. isini erTbaSad<br />

iwyeben weras! maTi saxelebi Tavidan gaubedavad, Semdeg<br />

ki sul ufro Tamamad da xmamaRla ismis. 2001<br />

wlidan dReis CaTvliT gamocemul wignebsa Tu sxvadasxva<br />

krebulebs Tu gadaxedav, ubralod, brma unda<br />

iyo, qali avtorebis simravle ver SeamCnio, magram<br />

mkiTxvelTa farTo wre maT umravlesobas mxolod<br />

yurmokvriT icnobs... viTareba TiTqos Seicvala, qalebi<br />

weren, gamoscemen wignebs, konkursebSi imarjveben,<br />

sxvadasxva literaturuli premiebiTac jildovdebian,<br />

magram maT iSviaTad Tu vinme cnobs.<br />

es mwerlebi Cven gverdiT cxovroben da qmnian Tanamedrove<br />

qarTul literaturas. maT saxeebs Cveni Jurnalis<br />

furclebze ixilavT, Semdegi etapi ki wignis ma-<br />

RaziebSi stumroba da maTi wignebis SeZenaa. marTalia,<br />

am proeqts amomwuravobis pretenzia ara aqvs da verc<br />

srulad asaxavs mimdinare literaturul procesebs,<br />

magram pirveli mcdelobaa da mogviteveT.<br />

maS ase, Tqven winaSea 8 Tanamedrove qarTveli mwerali<br />

qali, rogoradac isini Cven davinaxeT.


spec-proeqti<br />

cxeli Sokoladi 135


spec-proeqti<br />

136 cxeli Sokoladi


foto: niko tarielaSvili<br />

spec-proeqti<br />

<strong>maka</strong> miqelaZis gaelvebani<br />

<strong>maka</strong>s samwerlo debiuti poeturi krebulebis<br />

gamocemiT Sedga, Tumca, sul male misi yuradReba<br />

mTlianad prozisken gadaerTo da qar-<br />

Tvel mkiTxvels Tavi warmatebiT daamaxsovra.<br />

<strong>maka</strong> is mweralia, romelic socialur Temebs ar<br />

erideba, ar eSinia, iyos banaluri da yovelTvis<br />

da yvelgan cdilobs, sakuTari Tavi ar gaimeoros.<br />

albaT, am mcdelobis Sedegia is, rom misi<br />

moTxrobebi naklebad hgavs erTmaneTs: maTSi<br />

mTxrobelebad xan ma<strong>maka</strong>cebi gvevlinebian, xan<br />

ki _ qalebi. <strong>maka</strong> orive `tyavSi” Tavisuflad<br />

grZnobs Tavs da Txrobis laR maneras inarCunebs.<br />

Tamami eqsperimentebisac ar eSinia, stilisturi<br />

TamaSebi, literaturuli Ziebebi _<br />

<strong>maka</strong> miqelaZis prozis `samarko niSania”, misi<br />

mravalferovnebis safuZvelia. gansakuTrebul<br />

yuradRebas imsaxurebs bolo 2-3 wlis manZilze<br />

dawerili moTxrobebi, sadac avtori Tvisebrivad<br />

axal simaRleebs miswvda, mravalgzis `uaryo”<br />

sakuTari Tavi da erTimeoreze ukeTesi,<br />

TemebiT, stilistikiTa da saTqmeliT srulebiT<br />

gansxvavebuli moTxrobebiT araerTxel<br />

gaielva qarTul periodikaSi. <strong>maka</strong> im kategoriis<br />

mwerlebs miekuTvneba, TavianT SemoqmedebaSi<br />

yovelTvis myar niadagze rom dganan da am<br />

niadagidan axal-axal, moulodnelad ekleqtur<br />

teqstebs aRmoaceneben.<br />

gamocemuli wignebi:<br />

`qali~ & `ocdacametamde~<br />

(ori poeturi krebuli, 1996, paata nacvliSvilis<br />

gamomcemloba)<br />

`FLASH!~<br />

(moTxrobebi, 2004, bakur sulakauris gamomcemloba)<br />

`ixvis tolma~<br />

(romani, Tanaavtori: beso xvedeliZe, 2005, bakur<br />

sulakauris gamomcemloba)<br />

`berZnul-romauli miTebi~<br />

(Tanaavtori: jemal qarCxaZe, 2007, bakur sulakauris<br />

gamomcemloba)<br />

cxeli Sokoladi 137


spec-proeqti<br />

Tamri fxakaZis ori `me~<br />

Tamris Semoqmedebas `uSvelebeli humanizmi” SeiZleba davarqvaT.<br />

Zaldautanebeli, laRi stili, sisadave da gamWvirvaleba,<br />

romelsac avtori gamudmebiT azavebs gansakuTrebulad<br />

momxiblav, adamianur siTboSi. misi teqstebi uSualod gelaparakebian,<br />

Tanagancdis SegrZnebas gitoveben, miuxedavad imisa,<br />

siuJeti an personaJi ramdenad axlobeli an nacnobia mkiTxvelisaTvis.<br />

Tamri gardasaxvis ostatia, misi mTxrobeli personaJebi<br />

qalebic arian, soflis biWebica da qalaqeli `birJavikebic”.<br />

is zustad iWers saWiro intonaciebs, stilisturad<br />

gamocemuli wignebi:<br />

`sanam dagviZaxeben~ (moTxrobebi, 2003, `diogene~)<br />

`(S)ori me~ (romani, 2005, `diogene~)<br />

`vnebani~ (moTxrobebi, 2006, `palitra-l~)<br />

`xaWapuri~ (sabavSvo leqsebi, 2006, `palitra-l~)<br />

`gafrena~ (piesa, 2007, `abuli~)<br />

`Cven samni da angelozi~ (romani, 2007, bakur sulakauris gamomcemloba)<br />

138 cxeli Sokoladi<br />

gansxvavebul teqstebSi erTnairi warmatebiT axerxebs, siyalbe<br />

arsad gaeparos. misi erTi moTxrobisa ar iyos, darajebs<br />

darajobs, marcval-marcval, guldasmiT awyobs saTqmels,<br />

romelsac xan misi erTi `me” gviyveba, xanac _ meore. Tamri<br />

fxakaZis prozaSic mravlad ipoviT erTmaneTisgan gansxvavebul<br />

JReradobas, mravalferovan Temebsa Tu siuJetebs. am<br />

yvelafris erT-erTi logikuri Sedegi ki isicaa, rom Tamrim<br />

sabavSvo literaturaSic warmatebiT scada bedi.<br />

foto: niko tarielaSvili


irma taveliZe frangulad<br />

irmas mkiTxvelebi qarTuli literaturuli periodikidan kargad<br />

icnoben, misi moTxrobebi xSirad ibeWdeboda Jurnal-gazeTebSi,<br />

Tumca, Targmanic bevri dabeWdila (uelbeki, JiJeki,<br />

kundera, aleni, voneguti, famuqi da a.S.). irmas prozis ganmasxvavebeli<br />

niSani `frangulobaa” _ misi teqstebi gamudmebuli<br />

TamaSia, erTi SexedviT, martivi da ubralo siuJetebi mas<br />

mkiTxvelTan CaxlarTuli gziT miaqvs. aq ver naxavT zedmet<br />

sentimentebs; Tundac yvelaze melodramatuli Sinaarsis mo-<br />

TxrobebSic ki, irma yovelTvis axerxebs distancirebas, arasodes<br />

pirdapir ar gaxlis saTqmels da `SemovliTi”, wmindad<br />

literaturuli xerxebiT TamaSs amjobinebs. misi moTxrobebis<br />

spec-proeqti<br />

nawili gamocanaa, rebusad qceuli simarTlea (iqneb, tyuilic),<br />

sadac mkiTxvels teqstis daxvewiloba da labirinTebi itacebs.<br />

es yvelaferi namdvilad mogagonebT frangul kinos, romelic<br />

savsea qveteqstebiT, naxevartonebiT da arasodes ar aris uxe-<br />

Si an pirdapiri. am niSniT irma Tavis sayvarel frangulenovan<br />

avtorebs enaTesaveba, mis moTxrobebSi aqa-iq Zveli nacnobebiviT<br />

gaielveben markiz de sadi, miSel uelbeki, fredrik begbederi,<br />

ameli notomi da kidev mravali sxva. gamocdili mkiTxveli<br />

am aluziebiT didad isiamovnebs, Tumca, mxolod es rodia<br />

irmas teqstebis Rirseba, isini TavisTavad `siamovnebasac” ganacdevineben<br />

mkiTxvelebs, am sityvis bartiseuli gagebiT.<br />

gamocemuli wigni:<br />

`avtobiografia frangulad~ (moTxrobebi, 2007, `siesta~)<br />

foto: niko tarielaSvili<br />

cxeli Sokoladi 139


spec-proeqti<br />

140 cxeli Sokoladi<br />

maia sariSvilis<br />

sastiki pasuxi<br />

maias poezia gaSiSvlebul nervTan TamaSs hgavs,<br />

roca simarTles imaze meti doziT gawvdian,<br />

vidre amas miCveuli xar. mis leqsebSi `cxadi”<br />

dafarulia, ukiduresad axlodan, mikroskopiT<br />

danaxuli realoba ucnaur, Sokismomgvrel xatebad<br />

gardaiqmneba. maia, ZiriTadad, wers qalze,<br />

romelic Cveulebrivi cxovrebiT cxovrobs, magram<br />

araCveulebrivad, xalasi niWiTa da origanalurobiT<br />

gadmoscems nafiqrsa da gancdils. mis<br />

uSualo poetur winamorbeds qarTul poeziaSi<br />

tyuilad davuwyebT Zebnas, ganwyobiTa da saTqmeliT<br />

sariSvili silvia plaTTan gacilebiT axlosaa.<br />

axlo xedebi, mZafri da cocxali vizualuri<br />

xatebi mkiTxvelze waruSlel STabeWdilebas<br />

axdens. Tumca, naturalizmi ar aris is sityva,<br />

romelic zustad daaxasiaTebda maias poezias,<br />

is ufro hiper-naturalisturia, Tavzardamcemad<br />

gulaxdili da daundobeli. es swored is SemTxvevaa,<br />

roca avtori ar midis kompromisze, ar<br />

anebivrebs mkiTxvels simyudroviT, aramed bolomde<br />

marTali rCeba sakuTar TavTan da aRiarebs,<br />

rom poezia yoveldRiurobisaTvis gacemuli<br />

sastiki pasuxia.<br />

gamocemuli wignebi:<br />

`cxadis dafarva~ (leqsebi, 2001, “merani”)<br />

`mikroskopi~ (leqsebi, 2007, `link~)


spec-proeqti<br />

foto: daviT mesxi<br />

cxeli Sokoladi 141


spec-proeqti<br />

142 cxeli Sokoladi<br />

eka qevaniSvilis<br />

eretikuli erotika<br />

eka gamorCeuli avtoria, mis poeziasTan pirvel<br />

Sexvedras momnusxavi efeqti aqvs: gatyvevebs da<br />

gaocebs gulaxdiloba, sakuTari qalurobiT ase<br />

Tamamad TamaSi. gadaWarbebuli ar iqneba, Tu<br />

eka qevaniSvils qarTul poeziaSi imave adgils<br />

mivuCenT, rac amerikulSi en seqstons ukavia,<br />

Tumca, es aramc da aramc ar gulisxmobs raime<br />

saxis pirdapir msgavsebas. ubralod, ekas poezia<br />

ganwyobiT exmianeba seqstonisas. mis leqsebSi<br />

yoveldRiuroba, erTi Cveulebrivi qalis cxovreba,<br />

iseT mZafr da cocxal xatebadaa gardaqmnili,<br />

rom mkiTxvels uTuod gaakvirvebs. originaluroba<br />

da siTamame, esaa Zala, romelic ekas<br />

saSualebas aZlevs, daangrios poeziis gaqvavebuli<br />

CarCoebi, uaryos `amaRlebuli” gamoxatvis<br />

formebi da, imavdroulad, sakuTar, srulebiT<br />

gansxvavebul simaRleebs miaRwios. ekas TiToeuli<br />

leqsi aRsarebaa, gulwrfeli aRiarebaa, sadac<br />

sxeulebrivi gamocdileba raRac sxvad,<br />

simbolurad iqceva, ganzogaddeba. aq RmerTis<br />

Ziebis TiTqosda banaluri Temac originalurad<br />

JRers, `eretikuli” da `erotikuli” momijnave<br />

cnebebia da araTu ewinaaRmdegeba, aramed avsebs<br />

kidec erTmaneTs. eka utyuari intuiciiT<br />

axerxebs, arasodes gadascdes sazRvars, iSviaTi<br />

poeturi alRo yovelTvis aZlevs saSualebas,<br />

iyos gulwrfeli da sakuTari gulwrfelobiT<br />

ar ikeklucos.<br />

gamocemuli wigni:<br />

`Woria~ (leqsebi, 2006, `diogene~)


spec-proeqti<br />

foto: niko tarielaSvili<br />

cxeli Sokoladi 143


spec-proeqti<br />

Tea Tofurias sada simarTle<br />

Teas adreuli leqsebi xalxurobis gansakuTrebul xibls atarebs<br />

da avtoris sasaxelod unda iTqvas, rom am xSirad gamoyenebul<br />

meTods man axali suli Cabera, warmatebiT moaxerxa,<br />

gascdenoda fsevdo `xalxurobas”. Semdegi periodis leqsebi<br />

Tvisebrivad gansxvavebul, moulodnel suraTs qmnis, erTi SexedviT<br />

daujerebelic kia, rom erTsa da imave avtors aseTi<br />

saxecvlilebis unari Seswevs. Tumca, Tea bolo ori wlis man-<br />

Zilze kidev erT axal ampluaSi warsdga mkiTxvelis winaSe da<br />

amjeradac _ warmatebulad. misi moTxrobebi gansakuTrebuli<br />

humanizmiT gamoirCeva, miuxedavad imisa, maTi siuJeti pata-<br />

gamocemuli wigni:<br />

`pitnis kalo~ (leqsebi, moTxrobebi, 2007, `diogene~)<br />

144 cxeli Sokoladi<br />

ra warmosaxviT qalaqSi viTardeba, Tu Tbilisis gareubanSi,<br />

soflad Tu sulac mxatvrul, daunawevrebel sivrceSi. Tea<br />

yvelgan axerxebs zogadadamianur Temebze weros, iolad gadmosces<br />

saTqmeli. Teas moTxrobebic, leqsebisa ar iyos, sxvadasxva<br />

”xmazea” dawerili, Tu erTgan zRapriseuli, fantastikuri<br />

elementebi iCens Tavs, meoregan yvelaferi realisturi<br />

da yofiTia; personaJebic erTnairad damajereblad laparakoben<br />

dialeqtebsa Tu gamarTul saliteraturo enaze. am yvelafers<br />

erTi axsna aqvs: Tea Tofurias SeuZlia sadad da zustad<br />

uTxras mkiTxvels mTavari _ simarTle.<br />

foto: niko tarielaSvili


lela samniaSvilis Zvirfasi Tvlebi<br />

lelam pirveli seriozuli ganacxadi qarTul literaturaSi<br />

TargmanebiT gaakeTa, 1999 wels gamocemuli silvia plaTis<br />

leqsebis krebuli lamis legendad iqca. plaTis lelaseuli<br />

interpretacia saqarTveloSi bevri poetisTvis STagonebis<br />

wyaro gaxda. Tumca, Tavad lelas poezia Tematuradac da<br />

formiTac sakmaod Sorsaa plaTis poeziisgan. sami poeturi<br />

krebulis avtori namdvili qameleonia, erTnairad warmatebiT<br />

da brwyinvaled flobs leqsis konvenciur formebsa da<br />

verlibrs. elifsuri winadadebebi, saocrad daxvewili<br />

ritmis grZnoba da msoflio poeziis SesaSuri codna – ai,<br />

spec-proeqti<br />

im Tvisebebis arasruli CamonaTvali, rac lela samniaSvils<br />

sxva poetebisgan gamoarCevs. lelasTan TiToeuli sityva<br />

Tavis adgilas dgas, araferia zedmeti an gaurandavi, emocia<br />

TavSekavebulia da iuveliruli sizustiT morgebulia<br />

SesaniSnav formebs. mis poezias ar axasiaTebs grZnobebis<br />

uecari afeTqeba, aq yvelaferi safuZvlianad gaTvlil, didi<br />

ostatobiT da rudunebiT Seqmnil yalibSi eqceva da Sedegad<br />

mravalwaxnagian Zvirfas Tvlebs viRebT – namdvil poezias,<br />

zusti da gansacvifreblad originaluri poeturi saxeebiT<br />

savse leqsebs, gadakiTxvis survils xSirad rom gagiCens.<br />

gamocemuli wignebi:<br />

silvia plaTi, `leqsebi~ (Targmani, 1999, `merani~)<br />

`foto abebi~ (leqsebi, 2000, `merani~)<br />

`gvelis weliwadi~ (leqsebi, 2004, `kavkasiuri saxli~)<br />

`mudmivi tatu~ (leqsebi, 2006, `siesta~)<br />

virjinia vulfi, `sakuTari oTaxi~ (Targmani, 2007, `fondi taso~)<br />

foto: niko tarielaSvili<br />

cxeli Sokoladi 145


spec-proeqti<br />

146 cxeli Sokoladi<br />

Teona dolenjaSvilis<br />

egzotika<br />

Teonas moTxrobebma literaturuli periodikidanve<br />

miiqcia mkiTxvelis yuradReba Tavisi gamorCeuli<br />

elferiT. Teona swored is avtoria,<br />

vinc `qarTul” siuJetebTan erTad ar moerida<br />

egzotikis importirebas Tavis prozaSi. avtori<br />

Txzavs uCveulo garemosa da situaciaSi myofi<br />

gmirebis romantikul istoriebs, amdidrebs maT<br />

yofiTi detalebiT, siuJetis moulodneli da<br />

dramatuli ganviTarebiT. Teona wers meocnebe,<br />

gambedav, Zlier da, amavdroulad, mowyvlad qalebze,<br />

romelTac siZneleebi ar aSinebT, Tumca ki<br />

xSirad marcxdebian bediswerasTan brZolaSi. mis<br />

moTxrobebSi iluziebi xSirad qarwyldeba, radgan<br />

realoba sastikia da gmirebis saTuT Sinagan<br />

samyaros angrevs. egzotikuri garemo ki mxolod<br />

anturaJia, garegani samkauli, romelic mware simarTlesTan<br />

Sejaxebisas kontrasts kidev ufro<br />

aZlierebs. Teona dolenjaSvili is avtoria, visganac<br />

mkiTxveli lamaz istoriebs elodeba, miuxedavad<br />

imisa, rom es silamaze mxolod droebiTi da<br />

warmavalia, mTavari saTqmeli ki swored am sevdanarev<br />

kontrastzea agebuli.<br />

gamocemuli wigni:<br />

`ianvris mdinare~<br />

(moTxrobebi, 2005, bakur sulakauris gamomcemloba)


spec-proeqti<br />

cxeli Sokoladi 147<br />

foto: niko tarielaSvili


esse<br />

148 cxeli Sokoladi<br />

nakiani<br />

weliwadi<br />

avtori: ana korZaia-samadaSvili<br />

ilustracia: maia sumbaZe<br />

me 1968 wels davibade da am ambiT Zalian<br />

kmayofili var. sxva Tu araferi, wels mas<br />

mTeli msoflio aRniSnavs _ ara Cemi movlinebis,<br />

aramed yvelaze gadareuli 366<br />

dRis meormoce iubiles.<br />

am welma yvelaze kargi saqme gamikeTa _<br />

gavCndi, da amave dros, rogorc Cans, cota<br />

damCagra, radgan Cemi megobrebis nawili<br />

Tvlis, rom dRemde iq var CarCenili, da es<br />

ambavi me ki momwons, magram etyoba, didad<br />

mosawoni araa _ erTgvari reliqturi warmonaqmni<br />

aRmovCndi, romelsac dRemde sjera,<br />

rom politikaSi CaZvromas jobs talax-<br />

Si CaZvre, romelsac Tavi realisti hgonia<br />

da SeuZlebels iTxovs da darwmunebulia,<br />

rom dadgeba dRe, roca omi iqneba da omSi<br />

aravin wava.<br />

dideba 1968 wels! rogorc erTxel bi-<br />

Zina mayaSvilma miTxra, es arc Cacmis stilia<br />

da arc azrovnebis wesi, 1968 weli<br />

sulis mdgomareobaa.<br />

es iyo ocnebebis weli _ ocnebobdnen<br />

mSvidobaze, siyvarulsa da musikaze. maSin<br />

egonaT, rom momavali mSvenieria, da es mSvenieri<br />

momavali Zalian advilad miiRweva:<br />

yvela unda giyvardes _ da amis dasturi<br />

Tavisufali siyvarulia. sakmarisia yvavilebis<br />

revolucia moaxdino (Intermezzo:<br />

vardebis revoluciaSi ar agerioT; am ors<br />

imdenive akavSirebs erTmaneTTan, ramdenic<br />

masze mimarTul SaSxanaSi mixakis gamyrel<br />

san-franciskoel gogos _ vardebis<br />

darigebiT garTul maia nadiraZesTan.) da<br />

omi aRar iqneba _ ar waxval vietnamis omSi<br />

da morCa! modi, vimReroT kargi simRerebi<br />

da siZulvili gaqreba. modi, uari vTqvaT<br />

kerZo sakuTrebaze da mesakuTreebi veRar<br />

dagvCagraven. da rac mTavaria, modi, gavafarTovoT<br />

sakuTari `me~ da mTeli kacobrioba<br />

erTiani gaxdeba...<br />

ai, aseTi mSvenieri weli iyo. siyvarulis<br />

weli. gulubryviloze gulubryvilo.<br />

mere yvelaferi damTavrda. Turme mixaki<br />

SaSxanas verafers daaklebs. Turme<br />

rac mets mReri siyvarulze, mavanT miT<br />

metad sZulxar. Tavisufal siyvaruls<br />

dabralda Sidsi. aRmoCnda, rom cnobierebis<br />

gafarToebam SeiZleba adamiani<br />

moklas, rogorc mokla jenis joplini<br />

da jimi hendriqsi. gairkva, rom hipebs<br />

kerZo sakuTrebam iseTi wauWira, rom<br />

usastikesi pragmatikosebi gaxada da mSvenieri<br />

musika mxolod wami yofila, isic<br />

iluzoruli.<br />

`ra uqnes Cems simReras?~ mReroda melani.<br />

amis pasuxs rogor davwer, es xom respeqtabeluri<br />

Jurnalia...<br />

`ambob, rom revolucia ginda,<br />

xom ici,<br />

yvelas gvinda samyaros Secvla...~<br />

`biTlzi~ Revolution<br />

1968 weli nakiani iyo, misticizmSi gadavardnilTa<br />

rwmeniT _ Tarsi.<br />

im wels parizSi erTma demonstrantma<br />

studentma kedelze dawera: `1968 weli<br />

mousvenari mzis welia. kacma ar icis, ra<br />

moxdeba~.<br />

kacma ar icis, ra moxda. faqti isaa mxolod,<br />

rom im wels samyaro cota gadairia.<br />

parizSi barikadebi aRimarTa.<br />

praRaSi tankebi Sevida.<br />

studentebi SfoTavdnen marselsa da<br />

lionSi, dasavleT berlinSi da hamburg-<br />

Si, studenturi saprotesto moZraobis<br />

talRam gadauara madrids, barselonas,<br />

briusels, milans, buenos-airess, panamas,<br />

limas da kuskos.<br />

SeerTebul StatebSi Savkaniani mosaxleoba<br />

amboxebulia martin luTer kingis<br />

mkvlelobis gamo. odesRac doqtorma<br />

Tqva: `Tu erT adamians mainc vaswavle imedi,<br />

tyuilad ar micxovria~ _ mas tyuilad<br />

ar ucxovria.<br />

grZeldeba sruliad amerikuli sapro


testo kampania `axalgazrdebi vietnamis<br />

omis winaaRmdeg~.<br />

bostonSi eqimi benjamin spoki gaasamarTles<br />

_ swored is, romlis wignebis<br />

mixedviTac dedebma gagvzardes. gaasamarTles<br />

imisTvis, rom antisaomar mo-<br />

Zraobas miemxro da Tqva: `ara aqvs azri<br />

bavSvis aRzrdas, Tu Semdeg mas cocxlad<br />

dawvaven~.<br />

milionobiT Rataki vaSingtonisken dai-<br />

Zra _ Zalian moSivdaT da danayrebis imedi<br />

gauCndaT.<br />

angolaSi partizanuli brZola mZvinvarebs.<br />

kolumbiaSi partizanuli brZola mZvinvarebs.<br />

gvatemaleli partizanebi mobiluri policiis<br />

Sefs daesxnen Tavs _ warmatebiT.<br />

samxreT vietnamSi partizanebma operacia<br />

Caatares _ warmatebiT.<br />

saudis arabeTidan iemenSi monarqistebi<br />

SeiWrnen.<br />

sidneisa da melburnSi antisaomari mitingebi<br />

imarTeba.<br />

tailandis sajariso nawilebi kvlav<br />

uteven kompartiis razmebis mier kontrolirebul<br />

olqebs.<br />

erTi kviris ganmavlobaSi kubaze mesame<br />

amerikuli laineri gaitaces.<br />

saxelisuflebo aviacia CrdiloeT eray-<br />

Si qurTi meamboxeebis poziciebs bombavs.<br />

CineTSi `kulturuli revolucia~ gr-<br />

Zeldeba.<br />

Cadis CrdiloeTiT SeiaraRebuli Setakebebi<br />

grZeldeba.<br />

siera-leoneSi xelisuflebis saTave-<br />

Si mosuli samxedroebi qveynis Soreul<br />

raionebze kontrols aweseben.<br />

teroristuli aqtebi ar wydeba argentinaSi,<br />

braziliaSi, urugvaiSi.<br />

sadRac wavikiTxe, sad _ ver vixseneb,<br />

rom jojoxeTSi lev trocki eSmakebs 1968<br />

wlis magaliTze uxsnida, Tu ras niSnavs<br />

`permanentuli revolucia~.<br />

`wamovdgeT yvelani da vicekvoT<br />

simReraze,<br />

romelic hiti iyo,<br />

sanam dedaSeni daibadeboda.<br />

is didi, didi xnis winaT gaCnda,<br />

magram dedaSenma unda icodes,<br />

dedaSens ecodineba~.<br />

`biTlzi~, Your Mother Should Know<br />

mas mere ormoci weli gavida. dRes saqarTveloSi<br />

im wlis Sedegebs vxedavT,<br />

Tumca, cxadia, cota jRanad da ukuRma.<br />

daviwyoT.<br />

1968 weli wina wlis miwuruls bolivia-<br />

Si mokluli Ce gevaras triumfis weli iyo.<br />

Ce amboxebuli axalgazrdobis droSad da<br />

simbolod iqca. imxanadve Caisaxa gevarizmi<br />

_ partizanuli moZraoba `klasikuri~<br />

proletaruli revoluciis nacvlad. yvelaferi<br />

imiT damTavrda, rom gevaristebma<br />

_ sandinistebma nikaraguaSi gamarjveba<br />

SeZles. gevaristebi iyvnen tupak amarus<br />

saxelobis revoluciuri moZraobis mebrZolebic,<br />

romelTac limaSi iaponiis<br />

saelCo aiRes da mTeli msoflio yiraze<br />

daayenes. gevaristebi dRemde moqmedeben<br />

kolumbiaSi, venesuelaSi, peruSi, meqsikaSi<br />

da amiT imis Tqma minda, rom Tbili<br />

xalxiao, ver davabralebT.<br />

oRond aseTi ambebi sul ar adardebT<br />

Tbilisis quCebSi moarul gogo-biWebs,<br />

romelTac maisurebs legendaruli komandantes<br />

gamosaxuleba umSvenebT. mec<br />

Zalian momwons komandante _ ra vqna, Zalian<br />

lamazia, magram, ha, ra ambavia, bolosdabolos!<br />

imis ar iyos, wahipo axalgazrdebs<br />

rom aweriaT СССР an namgali da<br />

uro axatiaT: `namgali da uro, unda vi...!~<br />

bodiSi.<br />

amis gaxsenebaze: dasavleTSi seqsualuri<br />

revolucia ormoci wlis win (!!!) moxda.<br />

is neokonservatorebmac ki ukve moineles,<br />

CvenTan ki axlac mZvinvarebs, cota<br />

ar iyos, ulamazod, anu tyuilad, radgan<br />

esse<br />

qarTveli ma<strong>maka</strong>ci mainc kuStia da qar-<br />

Tveli qali _ marad ubiwo. ise, me Tu mki-<br />

Txav, TvalTmaqci moralistebi ufro sazizRari<br />

sanaxavebi arian, da Tan gaixaron<br />

bavSvebma, ra gvenaRvleba. xom zustad viciT,<br />

riTac daamTavreben _ ojaxuri seqsiTa<br />

da uzrunvelyofili siberiT.<br />

parizis studenturi revoluciisa da<br />

wiTeli maisis Sedegia is, rom amboxebuli<br />

studenti sruliad normaluri movlena<br />

gaxda, rom wesia aseTi _ studenti<br />

unda ajanydes. gaaCnia, ra mimarTulebiT,<br />

magram es CvenSi aravis ainteresebs. mTavaria,<br />

iRriancelos. mere studkavSiris<br />

aqtivisti da dawinaurebuli wevri gaxdeba<br />

da wvrilburJuaziul bednierebasac<br />

gamohkravs xels.<br />

1968 weli feminizmis ganviTarebis<br />

RirsSesaniSnavi TariRi iyo. qalebma gadawyvites,<br />

sqesTa Tanasworoba ar kmara,<br />

Zirs ma<strong>maka</strong>cebi, gaumarjoT qalebso, da<br />

`ma<strong>maka</strong>cTagan gaTavisuflebis armiis~<br />

damaarsebelma da erTaderTma wevrma, valeria<br />

solanasma mTlad endi uorhols<br />

esrola. (Intermezzo: es qali saerTod borotsa<br />

da keTils miRmaa. `mamri biologiurad<br />

mZime SemTxvevaa: ma<strong>maka</strong>curi Y geni<br />

arasrulyofili mdedrobiTi X genia, rac<br />

imas niSnavs, rom is qromosomebis naklebobas<br />

ganicdis, anu ma<strong>maka</strong>ci arasrulfasovani<br />

qalia. mamrobiToba SezRudulia,<br />

emociurad ganuviTarebeli, ma<strong>maka</strong>coba<br />

avadmyofobaa da sulieri seni~ _ rogoria?!<br />

gadavirie! ai, mesmis!) Cven jer aqamde<br />

ar mivsulvarT, magram, albaT, magasac<br />

vizamT _ gamxecebul qalebs ra dalevs,<br />

oRond uorholi vin iqneba _ es jer ar<br />

vici.<br />

imave 68 wels memfisSi mokles doqtori<br />

martin luTer kingi. araZalmomreobis<br />

momxre da rasobrivi segregaciis mowinaaRmdege,<br />

kingi Tanasworobas da Zmur siyvaruls<br />

qadagebda. Cven es ambavi ar Segvxebia<br />

da ar gvainteresebs, rogori nacionaliste-<br />

cxeli Sokoladi 149


esse<br />

bic viyaviT, iseTebad davrCiT da rasobriv<br />

Tanasworobaze saerTod, xma ar amogveReba<br />

_ ise gveSinia Cinelebis da iseTi saxiT va-<br />

TvalierebT quCaSi Savkanianebs, rom aSkarad<br />

ar viciT da arc gvainteresebs, rogori<br />

iyo martin luTer kingis xilva.<br />

1968 wels amerikis istabliSmentis cnobiereba<br />

vietnameli partizanebis mier saigonSi<br />

aSS-s saelCos Senobis aRebam SeZra.<br />

amerikam dakarga rwmena imisa, rom am omSi<br />

gamarjveba SesaZlebeli iyo. samxreT vietnamis<br />

gaTavisuflebis erovnuli frontis<br />

droSis qveS milionobiT axalgazrda<br />

gaerTianda. esec ar gvainteresebs _ dagvidga<br />

dardi, vin vis sad klavs, mTavaria,<br />

Cven viyoT kargad.<br />

1968 wels fsiqodeliuri revoluciis<br />

didi talRa agorda. sadac agorda, iq<br />

miwyda, Cven ki kvlavac samoTxis gasaRebi<br />

gvgonia. Lsd-s kide ra uSavs!<br />

(Intermezzo: rac mets vwer, miT ufro<br />

vavdebi. droze unda movrCe CamonaTvals<br />

da godaris “Masculin/Féminin” CavrTo, Torem<br />

davZaxeb saSinel xmaze: `universiteti<br />

_ studentebs! qarxnebi _ muSebs! radio<br />

_ Jurnalistebs! Zalaufleba _ yvelas!~<br />

gavvardebi quCaSi da gamapatruleben da<br />

ukan momrCeba jenis joplinic da saocnebo<br />

momavalic.)<br />

hoda, imas mogaxsenebdiT, rom mwvaneTa<br />

moZraoba 68 wlis naSieria _ 21-e saukunis<br />

saqarTveloSi is moclili xalxis kaprizad<br />

miiCneva. seqsualur umciresobaTa<br />

uflebebisTvis brZolac 68-Si gamwvavda<br />

_ gei-aRlumis gagonebisTanave qarTvelma<br />

ma<strong>maka</strong>cebma bavSvebi da orsulebi gadamales<br />

da sadarbazoebTan qviSiani tomrebi<br />

daaxvaves. kontrkulturac im, 68 wlis<br />

droindeli ambavia da ararepresiuli pedagogikac,<br />

magram kargi, ra.<br />

kargi, ra! xalxi 1968-Si San Franciscan Nights-s<br />

mReroda, da amisTana ra mogvivida,<br />

rom `sami dalie, Segergeba~-s ver gavcdiT?<br />

150 cxeli Sokoladi<br />

(Intermezzo: sul sxva wlebis simRera<br />

gamaxsenda:<br />

Воровка никогда не станет прачкой<br />

А жулик не подставит финке грудь.<br />

Эх, грязной тачкой рук не пачкай, ха-ха!<br />

Мы это дело перекурим как-нибудь.<br />

ar ikiTxoT, ra SuaSiao.)<br />

`Tavisufleba sxva sityvaa imis<br />

aRsaniSnavad,<br />

rom dasakargi araferia,<br />

araferi, mas mere, rac bobim damtova,<br />

magram ra kargad viyavi, RmerTo,<br />

roca is bluzs mReroda,<br />

kargad yofna savsebiT myofnida,<br />

gvyofnida me da Cems bobi makgis.~<br />

jenis joplini, Bobby McGee<br />

albaT, yvelaferi imis bralia, rom swored<br />

1968-Si, praRis movlenebis Semdeg,<br />

sabWoTa kavSirSi dasavleTis radiosadgurebis<br />

CaxSoba daiwyes da 1968 weli aq<br />

is ar iyo, rac danarCen msoflioSi _ dro<br />

gaCerdasaviT. `ottepeli~ morCa. amitom<br />

aravin arafers Cxubobda, didi-didi, samzareuloebSi<br />

bzuodnen raRaca `antis~,<br />

cota roks usmendnen, cota kabebs imoklebdnen,<br />

cota, cota...<br />

`imdroindels~ visac ar vkiTxe, saqar-<br />

TveloSic da kapitalistur dasavleTSic,<br />

yvelam miTxra, rom 1968 wels cxovreba<br />

kargi iyo. mere ra, rom erTni marjvniv<br />

miiwevdnen, meoreni _ marcxniv. am welma<br />

mainc raRaca Secvala. darCa ocneba, da<br />

imitomac miyvars 1968, da roca rame cerad<br />

midis xolme, aucileblad vixseneb<br />

`Cems~ biWebs da gogoebs, romlebmac, ukve<br />

xnierebma, maswavles: `akrZalva akrZalulia.<br />

gaakeTe, rac ginda, oRond ise, rom<br />

aravis avno.~<br />

Zalian vcdilob. ra gamomdis, ar vici.


esse


foto: gogita buxaiZe<br />

uaxlesi istoria oria<br />

152 cxeli Sokoladi<br />

wignidan<br />

iyo<br />

da ara<br />

iyo ra<br />

avtori: daTo turaSvili<br />

(gagrZeleba)<br />

sakuTari studenturi gazeTi ukve gvqonda, magram mitingebis<br />

gemoc ukve vicodiT da amitom guli quCiskenac migviwevda.<br />

Tumca es arc ise advili iyo, radgan dasawyisSi marTla cotani<br />

viyaviT da mitingebis dasarbevad mosul milicielebTan<br />

gamklaveba, sakmaod gviWirda. imdenad gviWirda (dasawyisSi) da<br />

imdenad cotani viyaviT, rom Cveni Tanakurseli da megobari<br />

gogonebi, aranaklebi mondomebiT Cxubobdnen xolme (CvenTan<br />

erTad) da isic unda iTqvas, rom milicielebs zogjer gogonebTan<br />

gamklaveba ufro uWirdaT, vidre biWebTan. zogjer ki<br />

Cveni Zvirfasi leqtorebic gvexmarebodnen xolme Tavisi mZime<br />

portfelebiT, Tumca es iSviaTad xdeboda.<br />

iSviaTad (magram mainc) isic xdeboda, rom zogierTebi<br />

xalxmraval adgilebSi (SiSis gamo) arc ki gvesalmebodnen da<br />

maTi saxelebi ubralod daviviwye.<br />

samagierod kargad maxsovs maTi leqciebic ki, vinc sruliad<br />

sxva samyaros gvTavazobda studentebs da Cveni Tavisuflebis<br />

dasawyisic, SeuZlebelia, am leqtorebsac ar<br />

ukavSirdebodes. SeuZlebelia Tengiz kikaCeiSvilisa Tu<br />

giorgi jafariZis leqciebis daviwyeba, magram piradad (samarTlianobisaTvis)<br />

imis gaxsenebac aucileblad mimaCnia,<br />

rac leqciebis Semdeg xdeboda, roca saRamoobiT universitetis<br />

meeqvse korpusis bolo sarTulze arnaxul filmebs<br />

uCvenebdnen xolme. arnaxuls imitom, rom im filmebis did<br />

nawils sabWoTa mayurebeli, ubralod, ver ixilavda verc<br />

kinoTeatrebSi da verc teleekranebze da miT umetes, ver<br />

moismenda gogi gvaxarias komentarebs, romelic maSin Cveni<br />

leqtori iyo.<br />

maSin universitetis nebismier students (paralelurad),<br />

meore fakultetzec SeeZlo swavla da xelovnebaTmcodneoba<br />

sulac ar amirCevia SemTxveviT, radgan maSin universitetis<br />

meeqvse korpusSi aranakleb saintereso leqciebi tardeboda,<br />

vidre pirvel korpusSi, Tumca universitets yovelTvis<br />

im korpuss uwodebdnen, romelic cxvedaZem da kldiaSvilma<br />

aaSenes. CvenTvisac universiteti erqva pirvel korpuss da<br />

roca universiteti gvenatreboda (magaliTad zafxulobiT,<br />

ardadegebis dros), yovelTvis varazisxevis Senobas vgulisxmobdiT.<br />

Tumca dasaZineblad universitetSi zamTarSic<br />

bevrjer davrCenilvarT da erTxel (irakli doCanaSvilTan<br />

erTad) saprofesoroSic gagveRviZa da gagvaRviZa swored<br />

batonma leo menabdem, visTanac im dRes gamocda gvqonda.<br />

ar vici axlac Tu ise uyvarT universiteti, rom gansxvavebulebis<br />

Semdeg saxlSi wasvla ezarebaT da universitetSi<br />

dasaZineblad iparebian. Zalian meeWveba, rom zemoTqmuli<br />

axlac xdebodes, radgan ramdenime wlis win universitetis misadgomebTan<br />

iseTi gaZlierebuli dacva daayenes, rom SigniT<br />

SeRweva araTu RamiT, dRisiTac ki Zalian Zneli iyo. yvelaze<br />

ucnauri ki is iyo, rom swored maSin universitets taZari daarqves<br />

da samyaroSi arc arsebobs sxva taZari, SigniT SesvlisaTvis<br />

saSvs rom iTxovdnen. arc sxva universiteti arsebobs<br />

dedamiwaze (iseTi), policia rom icavdes studentebisagan da<br />

sinamdvileSi xom universiteti yvelaze Ria adgili unda iyos<br />

qveyanaSi da saqarTveloSic universiteti imitom daaarses,<br />

rom adamianebs upirvelesad Tavisufleba eswavlaT.<br />

Tumca TviTon sityva Tavisufleba (saqarTvelosTan mimarTebaSi),<br />

pirvelad universitetis gareT movismine, magram<br />

iqve, WavWavaZis prospeqtze, sadac irakli baTiaSvilis mama<br />

cxovrobda. baton dimitri baTiaSvilis binaSi kviraSi er


Txel egreT wodebuli xuTSabaTobebi imarTeboda qarTveli<br />

disidentebis monawileobiT da piradad am saidumlo krebaze<br />

pirvelad irakli baTiaSvilma dampatiJa. TviTon irakli<br />

ki universitetis gadaRma, Cais saxlis win idga xolme SuadRisas,<br />

rogorc axalgazrda dendi-filosofosi, romelsac<br />

kiserSi mudmivad hqonda Cafenili Tavisi ganuyreli kaSne<br />

da gogoebic giJdebodnen xolme irakli baTiaSvilze, ise<br />

moswondaT. iyvnen gamonaklisebic da Cveni megobari da Tanakurseli<br />

mako WoRoSvili ambobda xolme _ aseTi pranWia<br />

biWebi saerTod ar momwonso, magram roca mitingebma rusTavelis<br />

prospeqtze gadainacvles 1988 wlis noemberSi da asi<br />

aTasi adamianis winaSe irakli baTiaSvilic gamovida sityviT,<br />

makom Cvens win mdgar qalbatons zrdilobianad sTxova –<br />

cota iqiT gaiwieTo.<br />

is qalbatoni aRSfoTda (Tanac dauyonebliv) da sakmaod<br />

uxeSadac upasuxa Cvens megobars – genacvale, aq xalxi mosasmenad<br />

dadis da ara sayureblado. makom ki misTvis Cveuli iumoriT,<br />

Zalian mSvidad upasuxa didaqtikos qalbatons – didi<br />

bodiSi, magram me irakli baTiaSvilis sanaxavad var mosuli da<br />

Tu SeiZleba cota gverdiT gaiwieTo...<br />

Tumca es iyo mogvianebiT, manamde ki baTiaSvilebis saxlSi<br />

pirvelad movismine xmamaRla gamoTqmuli azri saqarTvelos<br />

damoukideblobis Sesaxeb da arasodes damaviwydeba ramdenime<br />

dRis Semdeg universitetis saaqto darbazSi adamianebis reaqcia,<br />

roca maT zurab WavWavaZem Zalian martivi WeSmariteba<br />

gaando – male saqarTvelo damoukidebeli gaxdeba da ar gaikvirvoTo.<br />

gakvirveba arc erqva im samarisebul dumils, romelmac<br />

maSin iq, universitetis saaqto darbazSi daisadgura<br />

uaxlesi istoria<br />

da maxsovs, rom adamianebs ubralod Zalian SeeSindaT damoukideblobis<br />

xsenebisac ki. mas Semdeg adamianebis umravlesobas<br />

saqarTveloSi (da ara mxolod saqarTveloSi), Cemis dakvirvebiT,<br />

yvelaze metad isev Tavisuflebis eSiniaT da, rogorc<br />

Cans, swored amitom aris CvenSi amdeni agresia da siZulvili.<br />

rodindel ambavs vyvebi, magram axlac qarTvelebis did nawils,<br />

gansxvavebuli azris atanac ki, ubralod ar SeuZlia da<br />

advili warmosadgenia rogori gasakviri iqneboda maSindeli<br />

cekas pirveli mdivnisaTvis yvelaferi, rac maSin man universitetSi<br />

naxa da moismina.<br />

Cveni pirveli mitingebis Semdeg, jumber patiaSvili (1988<br />

wlis gazafxulze) universitets pirvelad ewvia da misTvis<br />

aSkarad moulodneli iyo Cveni azrebi da siTamame yvela im<br />

problemasTan dakavSirebiT, rac maSindel saqarTvelos awu-<br />

xebda. batoni jumberi, sinamdvileSi, sulac ar iyo iseTi<br />

cudi adamiani, rogori cudi misiis Sesrulebamac SemdgomSi<br />

mas mouwia, magram 9 aprilTan dakavSirebiT is mainc mTavari<br />

pasuxismgebeli piria, miuxedavad imisa, rom mTavari damnaSave<br />

sxva iyo.<br />

9 aprilamde ki jumber patiaSvili (gansakuTrebiT Cveni<br />

mSoblebis TaobaSi), aSkara popularobiT sargeblobda, magram<br />

man, am popularobis gamoyeneba, samwuxarod, ver SeZlo.<br />

jumber patiaSvilma, samwuxarod, ar daijera, rom sabWoTa<br />

kavSiris daSlis procesi dawyebuli da rac mTavaria, Seuqcevadi<br />

iyo da mSvenieri Sansi imisa, rom XX saukunis saqarTvelos<br />

istoriaSi udides da umniSvnelovanes figurad<br />

qceuliyo, ubralod dakarga da xelidan gauSva. gasagebia,<br />

rom Cveni (an Tundac yvelaze keTilismsurvelTa) rCeva<br />

foto: gogi cagareli<br />

cxeli Sokoladi 153


uaxlesi istoria<br />

baton jumbers araferSi gamoadgeboda im ubralo mizezis<br />

gamo, rom ubralod ar gaiTvaliswinebda. magram mas mSvenieri<br />

magaliTi hqonda baltiis qveynebis saxiT da piradad, maxsovs,<br />

rogor mSurda gansakuTrebiT litvelebis. brazauskasi,<br />

miuxedavad imisa, rom komunisti iyo da ufro metic,<br />

litvis kompartiis centraluri komitetis pirveli mdivani<br />

gaxldaT, aramarto gabedulad, saocrad gonivrulad moiqca<br />

da sakuTari xalxis liderad iqca TavisuflebisaTvis<br />

brZolaSi. brazauskasma sakuTari xalxisa da qveynis interesebi<br />

yvelaze maRla daayena da CaTrevas, isev Cayola amjobina.<br />

patiaSvilma ki, litveli kolegisagan gansxvavebiT, ver<br />

gaacnobiera dro, romlis SeCereba marTlac SeuZlebelia<br />

da liderobazec uari Tqva. mogvianebiT am uars (Segnebulsa<br />

Tu uneblies) aramarto samwuxaro, tragikuli Sedegebic<br />

mohyva cxra aprilis saxiT da maSin patiaSvilic ise rom moqceuliyo,<br />

rogorc manamde ungreTisa Tu CexeTis liderebi<br />

moiqcnen, mogvianebiT jumber patiaSvilic saqarTvelos<br />

prezidentic gaxdeboda.<br />

batonma jumberma ki jer kidev 1988 wlis gazafxulze pirveli<br />

Secdoma dauSva da liderobis kandidats zviad gamsaxurdias,<br />

arapirdapir daupirispirda. qarTul presaSi gaCnda<br />

werilebi da paskvilebi zviad gamsaxurdias winaaRmdeg, magram<br />

iseTi ususuri da briyvuli, romelsac mxolod ukureaqcia<br />

mohyva _ Cveni sazogadoebis is nawilic ki, vinc zviad gamsaxurdias<br />

Tavis droze arc ki esalmeboda, mis damcvelad da<br />

qomagad iqca. albaT zogierTi werili, albaT zogierTi redaqtoris<br />

iniciativiTac ibeWdeboda patiaSvilis saameblad<br />

magram faqtia, rom patiaSvils araferi gaukeTebia am Secdomis<br />

gamosasworeblad. faqtia isic, rom komunisturi xelisuflebis<br />

yovlad ugunur kampanias Sesabamisi Sedegi mohyva da<br />

zviad gamsaxurdia gmirad iqca. yovel SemTxvevaSi, qarTuli<br />

sazogadoeba ise moiqca, rogorc aseT SemTxvevaSi iqceva xolme<br />

– igi xelisuflebis mxridan daCagrulis mxares aRmoCnda.<br />

jumber patiaSvilis universitetSi pirvelmobrZanebis drosac<br />

es dapirispireba ukve dawyebuli iyo. amitomac ambavi misi<br />

universitetSi stumrobisa, Zalian swrafad gavrcelda mTels<br />

154 cxeli Sokoladi<br />

TbilisSi, miuxedavad imisa, is Sexvedra televiziiT (gasagebi<br />

mizezebis gamo) ar gadauciaT. televiziiT aCvenes mxolod<br />

meore Sexvedra, romelic isev universitetSi, magram naxevari<br />

wlis Semdeg, 1988 wlis seqtembris bolos Sedga. maSin ki adamianebma<br />

(ara mxolod TbilisSi) im droisaTvis sruliad uCveulo<br />

movlena aRmoaCines _ Turme SesaZlebelia, cekas pirvel<br />

mdivansac ki ar daeTanxmo da ekamaTo kidec. ufro metic _<br />

aseTi tutuci studentebi Turme marTla arseboben universitetSi<br />

(da rogorc maSin erT-erT gazeTSi Cvens Sesaxeb dabeWdes<br />

kidec), isini ufro da ufro tutucdebian. sxva gazeTSi<br />

kidev ufro radikaluri azric daiwera _ am bavSvebis popularobas<br />

droulad Tu ar aRvudeqiT win, Tavsac daiRupaven da<br />

Cvenc dagvRupaveno (etyoba maSin marTla bavSvi viyavi, rom<br />

es ubralo WeSmariteba ar davijere). Tumca ukve gvian iyo<br />

da Cveni saxelebi TbilisSi da ara mxolod TbilisSi (samwuxarod),<br />

ukve icodnen. Tanac Cvens Sesaxeb aSkarad gazviadebuli<br />

warmodgenebi hqondaT da im 1988 wlis gazafxulis dadgomasac<br />

saqarTvelos maSindeli xelisufleba SeSinebuli Tu ara,<br />

sakmaod SeSfoTebuli mainc eloda. maT molodins isic amZafrebda,<br />

rom (rogorc cnobilia) Cveneburi gazafxuli susti<br />

nervebisa da nebisyofis adamianebze uaryofiTad moqmedebs<br />

da qarTvelebi Tu metnaklebad Seguebulebi arian Tbilisuri<br />

klimatis Taviseburebebs, ucxoelebs araerTxel gamoumJRavnebiaT<br />

aqauri gazafxulis mavne gavlena. magaliTisTvis<br />

cnobilia, rom swored aq, moskovis `spartakis~ fexburTelma<br />

(Tbilisuri gazafxuliT aforiaqebulma) feodor Cerenkovma,<br />

fexSiSvelma Semoirbina Cveni qalaqis quCebi, radgan darwmunebuli<br />

iyo, rom bucebi (matCis win) Tanagundelma iuri<br />

gavrilovma mohpara da rogorc Semdgom feodorma partiul<br />

xelmZRvanelebs ganucxada _ Tbilisis quCebSi swored Tavis<br />

dakargul bucebs eZebda. Cerenkovi mas Semdeg TbilisSi aRarc<br />

CamouyvaniaT, radgan darwmunebulebi iyvnen, rom mis fsiqika-


ze Tbilisuri gazafxuli mkveTrad uaryofiTad moqmedebda.<br />

rogorc Cans, saqarTvelos maSindeli xelisuflebis nawilic<br />

darwmunebuli iyo, rom gazafxulze (radgan normalurebad<br />

ar migviCnevdnen) Cvenc gansakuTrebiT gagvimZafrdeboda mitingebis<br />

moTxovnileba da SiSsac, mogexsenebaT, Zalian didi<br />

da farTo Tvalebi aqvs. azrad rom ar mogvsvlia, im dReebSic<br />

egonaT xolme rom raRac saSineleba gvqonda Cafiqrebuli da<br />

manamde rom saerTod ar gaxsenebiaT, mitingebis Semdeg, yovel<br />

SabaT-kviras, mSvenieri eqskursiebi dagvigegmes. aSkarad<br />

cdilobdnen (SeZlebisdagvarad) Tbilisidan xSirad gaveyvaneT<br />

universitetis kuTvnili avtobusiT da tye-tye da sofelsofel<br />

siaruliT sakmaod kmayofilebi viyaviT. hqondaT sxva,<br />

alternatiuli meTodic _ swored im dros, roca maTi varaudiT,<br />

mitingi unda gamarTuliyo, televiziiT mayurebels<br />

iseT filmebs sTavazobdnen, adre rom TviTonve krZalavdnen,<br />

magram am gzam da saSualebam ar gaamarTla da moZraoba dRi-<br />

TidRe ufro mravalricxovani xdeboda.<br />

kidev erTi da mniSvnelovani, risic (agreTve aSkarad) eSinoda<br />

xelisuflebas, iyo disidenturi da studenturi moZraobis<br />

gaerTianeba, magram Cven ar vCqarobdiT, radgan gvegona,<br />

rom studenturi moZraoba disidentebis gareSe gacilebiT<br />

9 aprilamde ki jumber patiaSvili<br />

(gansakuTrebiT Cveni mSoblebis TaobaSi),<br />

aSkara popularobiT sargeblobda,<br />

magram man, am popularobis gamoyeneba,<br />

samwuxarod, ver SeZlo. jumber<br />

patiaSvilma, samwuxarod, ar daijera,<br />

rom sabWoTa kavSiris daSlis procesi<br />

dawyebuli da rac mTavaria, Seuqcevadi<br />

iyo da mSvenieri Sansi imisa, rom XX<br />

saukunis saqarTvelos istoriaSi udides<br />

da umniSvnelovanes figurad qceuliyo,<br />

ubralod dakarga da xelidan gauSva.<br />

Zlieri iqneboda. Tumca maTTan urTierToba, rasakvirvelia<br />

gvqonda (koordinirebis CaTvliT) da xSiradac vxvdebodiT<br />

erTmaneTs. isinic iseve gansxvavdebodnen erTmaneTisagan,<br />

rogorc Cven da isinic CvensaviT rTuli adamianebi iyvnen<br />

Zalian xSirad. yvelaze advili iyo irakli wereTlis gageba,<br />

romelic Zalian gulaxdilad swored imas ambobda xolme,<br />

rasac fiqrobda. piradad mec gulaxdilad mirCevda xolme<br />

(universitetis win), rom ar vyofiliyavi aseTi emociuri da<br />

radikaluri da sanam momiwodebda simSvidisa da racionalurobisaken,<br />

Cvens garSemoc nel-nela studentebi grovdebodnen<br />

xolme da xalxis momatebasTan erTad, irakli wereTeli<br />

uaxlesi istoria<br />

xmasac umatebda xolme da bolos ki bednieri irakli sruliad<br />

ganwiruli xmiT yviroda sayvarel lozungs: qajeTis<br />

cixe unda daingres!<br />

rasakvirvelia, am mowodebas aranairi kavSiri ar hqonda<br />

`vefxistyaosanTan~ da qajeTis cixe mxolod cekas maSindel<br />

Senobas niSnavda, magram piradad (sxvebTan SedarebiT), mainc<br />

yvelaze metad misi mosvla mixaroda xolme universitetSi da<br />

upirvelesad misi gulwrfelobis gamo. zogierTebi daufaravad<br />

ambobdnen kidec, rom giJiao da upirvelesad ki imis gamo,<br />

rom irakli wereTeli saqarTvelos natoSi Sesvlas imTaviTve<br />

iTxovda. vinc amis gamo mas dascinoda kidec, ramdenime wlis<br />

Semdeg sakuTari TvaliT vnaxe (televiziiT) foTis portSi,<br />

roca Cveni politikuri istebliSmenti (buStebiTa da yvavilebiT<br />

xelSi) natos samxedro gems xvdeboda. ramdenime wlis<br />

Semdeg, ukve iuridiulad damoukidebeli saqarTvelos xelisuflebaSi<br />

isinic ki aRmoCndnen, vinc saqarTvelos damoukideblobas<br />

mTeli cxovreba ebrZoda, xolo irakli wereTels<br />

ki patimrobas usjida swored damoukideblobis gamo. TviTon<br />

iraklis, im wlebis sanacvlod, arasodes araferi mouTxovia<br />

da amitomac, rogorc ki erovnuli moZraobis liderebs Soris<br />

urTierToba iZabeboda xolme, yvelaze metad irakli were-<br />

Tlis imedi mqonda.<br />

erTxelac, roca marTla Zalian seriozuli safrTxe daemuqra<br />

Cveni moZraobis erTianobas, dapirispirebuli liderebi<br />

Sesarigeblad universitetSi moviwvieT. yvelani droulad<br />

movidnen da irakli wereTelma ki cota dagvianebiT SemoaRo<br />

auditoriis kari da maSinve mixura. mec maSinve wamovdeqi da<br />

gareT gavedi. wereTeli derefanSi Zalian gabrazebuli damxvda<br />

imis gamo, rom auditoriaSi zviad gamsaxurdias colic<br />

ijda. coli ra SuaSia, wavides da kacebi davsxdebiT da yvelaferze<br />

davilaparakebTo. auditoriaSi davbrundi da baton<br />

zviads yurSi vuCurCule – wereTeli ar Semodis, albaT arc<br />

Semova, Tu Tqven qalbaton mananas ar etyviT, rom auditoria<br />

datovos-meTqi. gamsaxurdiam jer Tavis meuRles gaxeda, mere<br />

ki calybad, misTvis damaxasiaTebeli RimiliT miCurCula –<br />

genacvale, im wereTels gadaeci, rom Tu ase Zalian unda,<br />

TviTonve uTxras mananas da vnaxoT erTi, vis mouwevs aqaurobis<br />

datovebao.<br />

mere gaicina da mec gamecina. gareT kidev erTxel gavedi,<br />

magram irakli wereTeli Semosvlaze mainc ver daviTanxme da<br />

is Sexvedrac, ra Tqma unda, uSedegod dasrulda. Tumca maSin<br />

imaze arc mifiqria, rom am kinklaobas (zogjer sruliad usafuZvlos),<br />

SesaZlo iyo raime cudi, mZime da seriozuli Sedegi<br />

mohyoloda momavalSi, radgan arcTu iSviaTad, liderebs<br />

Soris dapirispireba, ubralod, romelime maTganis ucnauri<br />

axirebis brali iyo.<br />

maxsovs isic, rom jer kidev ronald reiganis prezidentobis<br />

dros TbilisSi xma gavrcelda, rom amerikis prezidenti<br />

saqarTveloSi apirebda Camosvlas da specialurad am sakiTx-<br />

Tan dakavSirebiT, erovnuli moZraobis liderebi erT-erT<br />

konspiraciul binaze Seikribnen. Sexvedraze daswrebis saSualeba<br />

sam studentsac mogvces, magram ara kamaTSi monawileobis<br />

uflebiT da CvenTvis, esec Zalian didi pativi iyo.<br />

jer gakvriT isaubres sxvadasxva Temebze da bolos ki mTavari<br />

sakiTxis ganxilvac daiwyo _ ramdenime dReSi Tbiliss<br />

ronald reigani estumreboda (saxelmwifo mdivnis TanxlebiT)<br />

da saWiro iyo uamravi detalis SeTanxmeba...<br />

cxeli Sokoladi 155


cremliani saTvale<br />

giorgi gvaxaria<br />

nawili ocdamerve<br />

gadareuli<br />

4 wlis iyo fiqria, roca mamamisma, murman lebaniZem es<br />

leqsi dauwera.<br />

_`me ara... dedaCems miuZRvna. ver xedav, `Zlier siyvarul-<br />

Si~ eficeba~?<br />

ase, mokled, momiWra. mas Semdeg, rac gamomicxada, saxlSi<br />

Cvenebs veCxube, yvelaferi `Tavze davamxeo~. murmanis leqsis<br />

gaxsenebam ver gaWra. guli ver auCuya.<br />

saerTod, SeuZlebeli iyo fiqrias gulis aCuyeba. egreve<br />

igrZnobda, ra gqonda ganzraxuli da Tavisi `safirmo~ re-<br />

pirveli Cemi nacnobi gogo iyo, romelsac quCaSi<br />

mowevis ar SeeSinda. Tanac, `primas~ abolebda.<br />

imxanad, 70-ian wlebSi viRacam `amerikis droSiani~<br />

qurTuki Camoutana. hoda, gamodioda gareT am<br />

`droSiT~ da saerTod ar anaRvlebda, ras ityoda<br />

xalxi. varskvlavebiani droSa samzareuloSic<br />

ekida, marto cxovrobda da amayobda saxelovan<br />

mamaze rom ar iyo damokidebuli.<br />

plikiT mogiRebda bolos _ `midi ra... gaiar-gamoiare da<br />

gaixed-gamoixede!~. amis mere, rogorc wesi, daikargeboda<br />

xolme. aRar darekavda, zarze ar gipasuxebda. kars ar gagiRebda.<br />

erTxel, morigi `taimautis~ win, sairmeze, Tavisi<br />

oroTaxiani binis karze uzarmazari abra dakida: `nu momiki-<br />

TxavT, nu daakakunebT, fiqria mokvda!~<br />

ramdenime Tvis mere isev `gacocxldeboda~, dagiZaxebda,<br />

Tavis axal proeqtebze dagelaparakeboda. xan kiplingis<br />

axal Targmanze giambobda, xan `firosmanis klubis~ gaxsnis<br />

perspeqtivaze. bolos, raRac grandiozuli banki aiCema _<br />

qveyanas axla gamarTuli sabanko sistema Wirdebao.<br />

156 cxeli Sokoladi<br />

2000<br />

`Tu rasme niSnavs Zliereba im siyvarulis,<br />

romlis nayofic Sen xar, fiqriav, -<br />

Sen unda geqnes - kiseri irmis!<br />

Sen unda geqnes - fexebic irmis!<br />

Sen unda iqne,<br />

erTi sityviT, gadasarevi...”<br />

ilustracia: maia sumbaZe<br />

ase grZeldeboda 1976 wlidan, roca fiqria lebaniZe gavicani.<br />

2000 wels fiqria kidev erTxel, amjerad sabolood gardaicvala.<br />

mgoni, raRac ucnauri simsivniT. ar vici. didi<br />

xani ar menaxa. maincdamainc, ar davinteresebulvar. verasdros<br />

davijereb, rom fiqria raRac gadauxarSavi, mounelebeli<br />

dardis, e.i. kibos msxverpli gaxda. saerTod ver<br />

davijereb, rom fiqria aRaraa cocxali.<br />

imdenjer momatyua, movkvdio, rom ver davijereb.<br />

Tanac, ra? wlebi gadioda da erTmaneTs<br />

ar vnaxulobdiT. 2000 wlidan dRemde mxolod<br />

8 weli gavida. hoda, xom SeiZleboda<br />

8 weli dagvekarga erTmaneTi? Tumca, ase<br />

dRes vimSvideb Tavs, Torem, 2000 wels<br />

Zalian mWirdeboda fiqria lebaniZe. sul<br />

imas vixsenebdi, rogor amayobda _ omis<br />

mere, eduardi rom Camovida (marTla ase<br />

ambobda _ `eduardi~), mamaCems davureke<br />

da veCxube, ratom ara xar aeroportSi,<br />

ratom ar xvdebio.<br />

netav, igives gaimeorebda 2000 wels, roca<br />

qarTulma saparlamento umravlesobam daSla<br />

daiwyo da roca ukve aSkara gaxda, rom<br />

fiqrias saTayvanebel eduards misive Svilebi<br />

gadatrialebas umzadebdnen? albaT _<br />

ara. fiqrias xom Zalian ar uyvarda damarcxebulebi!<br />

pirveli Cemi nacnobi gogo iyo, romelsac quCaSi mowevis<br />

ar SeeSinda. Tanac, `primas~ abolebda. imxanad, 70-ian wlebSi<br />

viRacam `amerikis droSiani~ qurTuki Camoutana. hoda,<br />

gamodioda gareT am `droSiT~ da saerTod ar anaRvlebda,<br />

ras ityoda xalxi. varskvlavebiani droSa samzareuloSic<br />

ekida, sairmis quCaze _ saxlSi, romelsac Tavis `monapovrad~<br />

Tvlida _ amayobda, rom marto cxovrobda da saxelovan<br />

mamaze ar iyo damokidebuli. Tumca, drodadro imasac<br />

aRiarebda, rom mamamisis nebarTvis gareSe Tavis leqsebs<br />

arasdros dabeWdavda.


cremliani saTvale<br />

ver gaugebdi, ra!<br />

rogorc ki yoymans Segatyobda, amerikis im droSaze migi-<br />

TiTebda xolme _ ai, xalxi! amaT ar eSinodaT siZlieris, ar<br />

eSinodaT gmirebis, amitomac Seqmnes qveyanao!<br />

ase uyvarda jer zviadi, mere eduardi.<br />

gardacvalebamdec eyvareboda vinme. SeiZleba aslani, Sei-<br />

Zleba Jvania, an, Tundac, saakaSvili, romelic nel-nela Zalian<br />

popularuli xdeboda xalxSi. eyvareboda, magram arafers<br />

sTxovda. SeiZleba, mamamisisTvis daereka mxolod da<br />

ebrZanebina, wadi da gverdSi daudeqio.<br />

fiqriaSi Tavmoyrili iyo yvelaferi, rasac mTeli cxovreba<br />

vebrZodi _ Zlieris kulti, gamarjvebulis Tayvaniscema,<br />

nicSeanuri `zamaJkebi~, romelsac am planetisTvis da am<br />

qveynisTvis kargi araferi moutania.<br />

magram, mainc, Zalian, Zalian miyvarda fiqria! gansaku-<br />

TrebiT maSin, roca dabneulsa da skepticizmis `tropebSi~<br />

CayvinTuls, mWirdeboda viRacas eTqva: `midi ra! gaiar-gamoiare<br />

da gaixed-gamoixede!~<br />

`viyurebi kameraSi da vxedav mxolod imas, rac obieqtivSi<br />

moxvda, Cemi mzeris arealSi moxvda... arada, ici rogor minda,<br />

isic davinaxo, rac Cems zurgs ukanaa?~<br />

levan paataSvilma miTxra erTxel.<br />

ucnauri damTxvevaa _ levani fiqriasTan axlos, mickeviCze<br />

cxovrobda.<br />

amitomac, ver gadaatriales samyaro kubistebma.<br />

darwmunebulebi iyvnen, rom daZravdnen<br />

xelovnebas, romelic aqamde mxolod erTi<br />

wertilidan gamoxatavda yvelafers (principiT _<br />

rasac vxedav, imas vxatav) _ sezanma feriT daiwyo<br />

axali formis `konstruireba~, brakma `kubikebi~<br />

aawyo... da ra mere? eSvela rame amiT xelovnebas?<br />

eSvela rame samyaros?<br />

levansac es `gavla-gamovla~ da `gaxed-gamoxedva~ hqonda<br />

aCemebuli. `neilonis naZvis xis~ gadaRebaze raRac axali<br />

kamera moigona _ erTi obieqtivi win iyureboda, meore gverdze.<br />

kadrSi orive gamosaxuleba erTad aRibeWdeboda.<br />

simultanurobis miRwevis es survili, ra Tqma unda, axali<br />

ar iyo. mgoni, el grekom daiwyo jer _ toledos xedi sxvadasxva<br />

rakursebidan gamoxata da erT suraTSi `daamontaJa~.<br />

mere kubistebi movidnen. ager pikasomac xom Tqva, profili<br />

rom gamoixatos, saWiroa ara erTi, aramed sami cxvirio? es<br />

xalxi darwmunebuli iyo _ samyaro cudia imitom, rom Cveni<br />

xedvaa cudi, rom borotebis saTavea ~tromp l’oeil~, anu `mcdari<br />

xedva~ da im realobaze mijaWvuloba, romelsac Tavisi<br />

TvalebiT xedavs adamiani.<br />

xedavs mxolod imas, rac misi mzeris arealSi xvdeba.<br />

kinokamera levanma raRac ucnaur, siurealistur konstruqciad<br />

aqcia _ obieqtivze celofanis nakuwebi, foTlebi,<br />

mavTulebi moamagra _ Tavad kamera gaxada xelovnebis<br />

nawarmoebi. aseTi kamera veRar aRbeWdavs im gamosaxulebas,<br />

romelsac misi Tvali, e.i. obieqtivi xedavs… da roca gver-<br />

158 cxeli Sokoladi<br />

dze kidev erTi obieqtivi aqvs mimagrebuli (`Tvali~, romelic<br />

gverdze iyureba), operators eZleva SesaZlebloba,<br />

isic ki dainaxos, rac misi mzeris areals scildeba.<br />

albaT, gagikvirdebaT, ikiTxavT, nuTu levan paataSvilamde<br />

aravis mosvlia TavSi es ideao? ki, rogor ara. viRacebi<br />

moindomebdnen. yvela karg operators xom kompleqsi aqvs<br />

_ unda, rom mxatvrad aRiaron. arada, rogorc wesi, `karg<br />

operatorad~ mxolod imas miiCneven, vinc kinos mxolod da<br />

mxolod suraTebs, ufro sworad `slaidebs~ daamsgavsebs;<br />

`TeTri cxeni wiTel yayaCoebSi~ _ operatoris did gamarjvebad<br />

iTvleba _ lamazia da dasamaxsovrebeli!<br />

es kidev sul ar aris lamazi _ erTmaneTSi Sereuli, sxvadasxva<br />

wertilidan danaxuli ramdenime gamosaxuleba. arc<br />

erTi Cans mkafiod, arc meore da arc mesame.<br />

mkafiod ar Cans! adamianis Tvals ki sicxade uyvars. Tvalsac<br />

da tvinsac.<br />

amitomac, ver gadaatriales samyaro kubistebma. darwmunebulebi<br />

iyvnen, rom daZravdnen xelovnebas, romelic aqamde<br />

mxolod erTi wertilidan gamoxatavda yvelafers (principiT<br />

_ rasac vxedav, imas vxatav) _ sezanma feriT daiwyo axali<br />

formis `konstruireba~, brakma `kubikebi~ aawyo... da ra<br />

mere? eSvela rame amiT xelovnebas? eSvela rame samyaros?<br />

`gaixed-gamoixedeo~ rom mibrZanebda, TviTon ratom ijda<br />

saxlSi? mTeli dRe ras akeTebda? gansakuTrebiT, maSin, roca<br />

kars aravis uRebda? leqsebs werda, romlis<br />

dabeWdvas mamis nebarTvis gareSe ver bedavda?<br />

Tavis sayvarel kiplings Targmnida?<br />

Tu mxolod da mxolod `varskvlavebian<br />

droSas~ umzerda da im Zlier xelisufalze<br />

ocnebobda, romelic Cemnair gaubedav,<br />

iWvneul da lamis mTeli cxovreba sagonebelSi<br />

Cavardnil xalxs dedas utirebda?<br />

sxvaTa Soris, im 2000-Si, `varskvlavebsac~<br />

daetyoT es WoWmani da gaoreba, roca<br />

saprezidento arCevnebze, sul ramdenime<br />

aseuli xmiT gaamarjvebines jorj buSs.<br />

holivudis mier, jer kidev 10-ian wlebSi,<br />

grifitTan damkvidrebuli stereotipi _<br />

Tu `hepi-endi~ ginda, aucileblad unda<br />

Seqmna mteri _ isev warmatebiT amuSavda. magram, warmateba,<br />

amjerad, didi vai-vaglaxiT iyo mopovebuli.<br />

ho. aq cota daibneoda Cemi fiqria. magram didxans ar<br />

gaugrZeldeboda yoymani. bolos da bolos, samzareulos<br />

kedelze, jer kidev 80-ianebis bolos gamoakra jorj bu-<br />

Si-mamis suraTi (Jurnal `amerikidan~). politikaze roca<br />

vsaubrobdiT, Sexedavda xolme da ambobda: `ai, kaci!~.<br />

putinze raRas ityoda? am axladgamomcxvar prezidentze,<br />

romelmac mSvenivrad icoda, rom iq, ruseTSi, holivudis<br />

miTebi jer kidev aqtiurad moqmedebdnen. faqti saxezea _<br />

2000-Si daiwyo `meore CeCnuri omi~ da putinis popularobam<br />

arnaxul masStabebs miaRwia.<br />

Tavis droze SevardnaZemac ase daiwyo. amitomac mouwodebda<br />

mamamiss, gaxarebuli fiqria, eduardi Camodis, wadi axla<br />

aeroportSi da daxvdio. 2000-Si is veRar dainaxavda daRlil<br />

da Zalian dabneul moxucs, romelic aprilSi, saprezidento<br />

arCevnebze, qarTvelma xalxma didi umravlesobiT airCia,<br />

radgan isev daezara `gaxedva~ da `gamoxedva~... an, ubralod,<br />

SevardnaZis sistemis mier Seqmnilma `mterma~ SeaSina.


cremliani saTvale<br />

Tavad eduardi, icocxle, cdilobda _ erTdroulad win,<br />

ukan da gverdebze ixedeboda.<br />

fiqria ukve cocxali ar iyo, roca `fsiqoSi~ SevardnaZis<br />

mier axladdaniSnuli iusticiis ministri, mixeil saakaSvili<br />

moviwvieT. oruelis `1984~-is Zalian cudi ekranizacia<br />

vnaxeT da gavarCieT. visaubreT mosmenebis, TvalTvalis,<br />

dabezRebis tradiciaze. 32 wlis ministri siamovnebiT<br />

msjelobda yvelaferze, rac `moqalaqeTa kavSiris~ mTavar<br />

mters, aslan abaSiZes gulisxmobda da yvelanairad gverds<br />

uvlida zogadad, xalxis kritikas. im xalxisa, romelmac<br />

erTi maSindeli gamokiTxviT, stalini yvela drois did qar-<br />

Tvelad aRiara, prezidentis inauguraciidan ramdenime Tvis<br />

Semdeg ki, sul qoqola daayara didi umravlesobiT arCeul<br />

SevardnaZes, romelmac saqarTveloSi romis papi, ioane-pavle<br />

meore moiwvia.<br />

`Tavisufal kalatozTa loJis ideologi TbilisSi Camodis!~<br />

_ aseTi saTauriT gamovida erTi Zalian popularuli<br />

gazeTi mas Semdeg, rac sapatriarqom TxovniT mimarTa mrevli,<br />

Tavi Seekavebina papis mier Catarebul wirvaSi monawileobisgan.<br />

manamde, ioane-pavle meores didi zar-zeimiT<br />

daxvdnen marTlmadideblur rumineTSi, romelic, sul cota<br />

xanSi, aseTive zar-zeimiT Seiyvanes evrokavSirSi.<br />

savaraudod, is xalxi, romelmac stalini yvela drois<br />

qarTvelad gamoacxada, aqtiurad CaerTo papis vizitis saprotesto<br />

kampaniaSi. jer moskovSi, saqarTvelos saelCos-<br />

ara. saqarTvelos arasdros emuqreba wyvdiadSi<br />

CaZirva, radgan Cven snobizmiT gamorCeuli<br />

inteleqtualur-artistuli elita gvyavs _ romelic<br />

sulierebasa da tradiciebze bevrs msjelobs, magram<br />

uyvars `kai cxovreba da rameebi~... hoda, aba, rogor<br />

ar Seirgebda SevardnaZis kancelariidan gagzavnil<br />

mosawvevs romis papis wirvaze dasaswrebad!<br />

Tan gamarTa mitingi, mere ki, TbilisSi daiwyo `moZraoba~,<br />

romlis damagvirgvinebeli akordi `kurieri~ iyo xolme.<br />

`davarbevT!~, `wyals SevasxamT!~, `taZars ar wavabilwinebT!~<br />

_ TiTqmis yovel saRamos ismoda teleekranebidan.<br />

inteleqtualur-artistuli elita? poetebi, msaxiobebi,<br />

musikosebi... ho, cota daibnen. maincdamainc, ver mixvdnen,<br />

ratom SeiZleboda yofiliyo saSiSi romis papis viziti.<br />

Tanac, im papis, romlis piesa Tavis droze marjaniSvilis<br />

TeatrSi daidga, romelmac Tavis teqstebSi adamiani poeziis<br />

doneze aiyvana. 2000 wels es elita jer kidev xSirad<br />

imeorebda sityvas `qristianuli~ (da ara mxolod `marTlmadidebluri~),<br />

jer kidev ver gaego, ratom emuqreba Cvens<br />

sulierebas im adamianis viziti, romelmac mniSvnelovani<br />

roli Seasrula komunisturi sistemis ngrevaSi.<br />

`kurierSi~ uxsnidnen xolme zogjer. magram, moZRvarTa Segoneba<br />

ar ismines da sportis sasaxleSi mainc mividnen. mere<br />

Camwkrivdnen da xelze eambornen.<br />

ara. saqarTvelos arasdros emuqreba wyvdiadSi CaZirva,<br />

radgan Cven snobizmiT gamorCeuli inteleqtualur-artis-<br />

160 cxeli Sokoladi<br />

tuli elita gvyavs _ sruliad gansakuTrebuli socialuri<br />

fena, romelic sulierebasa da tradiciebze bevrs msjelobs,<br />

magram uyvars `kai cxovreba da rameebi~... ~evropa da rameebi~<br />

... hoda, aba, rogor ar Seirgebda SevardnaZis kancelariidan<br />

gagzavnil mosawvevs romis papis wirvaze dasaswrebad!<br />

rais pazolini da rais fasbinderi _ sicilad rom ar eyofodaT<br />

`wminda mamis~ es sazeimo wirva sportis sasaxleSi.<br />

Cven aseTi Tavqeifa artistebi ara gvyavs.<br />

yovel SemTxvevaSi, jer ar gvyavda 2000 wels, roca eduard<br />

SevardnaZe buxarTan patiJebda xolme inteleqtualurartistul<br />

elitas Cais dasalevad.<br />

papis vizitze isev fiqria gamaxsenda. warmovidgine, rogor<br />

daurekavda mamamiss da ubrZanebda, romis papi Camovida,<br />

wadi da eamboreo. isic maxsovda, rogor davkaliT erTmane-<br />

Ti 80-ian wlebSi, pavle florenskize CxubiT.<br />

~Столп и утверждение Истины~ _ wakiTxvisTanave samagido<br />

wigni gaxda CemTvis. momewoneboda, aba ra; mudmivi winaaRmdegobebisa<br />

da `erTis mxriv _ meores mxriv~ ritorikis<br />

moyvaruls, didma Teologma da xelovnebaTmcodnem, SesaZlebelia<br />

yvelaze Wkvianma kacma meoce saukunis marTlmadideblur<br />

samyaroSi, damidastura (sul mecineba am sityvaze),<br />

rom `antinomiebSi~ (florenskis termini rom vixmaroT) livlivi<br />

sulac araa paTologia.<br />

aba, ra aris imaze ufro saamuri, roca daTrgunulsa da Se-<br />

Sinebuls, iWviansa da Tavgzaabneuls, ara froidi da nicSe,<br />

aramed, Senive eklesiis Svili, RvTismetyveli<br />

da filosofosi getyvis: `winaaRmdegobebi<br />

da gaoreba nu SegaSinebs! swor<br />

gzas adgaxar. dainaxe, aRiare es antinomiebi<br />

da mere guls hkiTxe. guli yovel-<br />

Tvis marTalia!~<br />

am mxriv florenskisa da voitilas teqstebi<br />

raRaciT hgavs erTmaneTs (florenskis<br />

gansakuTrebiT hgavs `oqromWedlis<br />

saxelosnos win~, romelic voitilam<br />

episkoposod yofnis periodSi dawera).<br />

gansxvaveba mxolod isaa, albaT, rom ka-<br />

TolikeebTan RmerTisa da WeSmaritebis<br />

Ziebis procesSi vatikanis taxtze dasmuli<br />

`wminda mamaa~ CarTuli, Cven ki, ramdenadac mesmis, aseTi<br />

Suamavali ar gvWirdeba. arsi ki igive unda iyos _ `nu mieja-<br />

Wvebi wuTisofels. suli ukvdavia!~<br />

fiqria raRac dietebiT cdilobda, rogorc Tavad ambobda,<br />

`sxeulis gawmendas~ _ gamoxdil wyals svamda xolme.<br />

erTxel, dainteresda, ramden xans SeuZlia adamians gau-<br />

Zlos uZilobas _ yavis smaSi da `primis~ qaCvaSi gadaagora<br />

erTi kvira. uZilo fiqria gaRizianebuli da aforiaqebuli<br />

iyo. Teologiur diskusiebze cofebs yrida _ erTsa da imaves<br />

gaiZaxoda _ `RmerTi mokvda, RmerTi mokvdao!~. magram,<br />

kidev ufro Riziandeboda, roca raRacaSi daeTanxmebodi,<br />

ubralod etyodi _ `amaSi marTali xar~. Segxedavda, Tvals<br />

gagisworebda, marjvena xels zeviT aswevda da ityoda: `ra<br />

kargia cxovreba!~<br />

es, ra Tqma unda, damcinavi Jesti iyo. damfrTxali adamianis<br />

miuRebloba. imis miniSneba, rom ar unda SegeSindes<br />

ukacriel quCaze bodialis, sadac mxolod da mxolod Seni<br />

nabijebis xma gesmis. martoobis am sazarelze sazarel gancdas<br />

SeuZlia gagaCeros pirvelive karTan, dagakakunebinos


cremliani saTvale<br />

da gaTqmevinos: `SemomiSviT, xalxo. me TqvensaviT vcxovrob,<br />

Tqvennairi var, TqvensaviT vfiqrob!~. spenser tresis gmiri,<br />

darvinisti maswavleblis advokati ambobs amas stenli krameris<br />

filmSi `rasac moimki~: `amas Tu ityviT, yvela saxlis<br />

kari gaiReba TqvenTvis da aRarasdros igrZnobT Tavs marto.<br />

amas Tu ityviT, Cemi dacva aRar dagWirdebaT~<br />

fiqria! ijda TavisTvis saxlSi, sairmis quCaze. xandaxan<br />

merve sarTulis aivnidan gadmohyurebda sruliad saqar-<br />

Tvelos yavis WiqiTa da ~primiT~ xelSi da ar eSinoda martoobis,<br />

Tqvennairi varo, aravis eubneboda. amitomac darCa<br />

unikaluri, erTaderTi Cems warmodgenaSi.<br />

gadareuli.<br />

fiqrias dakrZalvis Semdeg, sul ramdenime dReSi, me da laSa<br />

baqraZe adlerSi, qarTul-afxazur Sexvedraze gavfrindiT.<br />

paata zaqareiSvilma, bolos da bolos, daakmayofila Cveni<br />

daJinebuli Txovna da saqarTvelos delegaciaSi Segviyvana.<br />

Zalian mindoda piradad gamego rogor cxovroben afxazebi<br />

_ `rogori simarTliT~ cxovroben. Tundac, imitom, rom `Sereuli<br />

gamosaxuleba~ damenaxa _ is gamosaxuleba, romelic<br />

arc soxumSi uyvarT da arc TbilisSi.<br />

gamonaklisebi arseboben, ra Tqma unda. Tundac paata _<br />

kaci, romelic arasdros endoba am ~tromp l’oeil~-s da yovel-<br />

Tvis cdilobs, sxvisi TvaliTac dainaxos realoba. paatas<br />

rom rames ekiTxebodnen TbilisSi, afxazeTis problema<br />

qarTvelebisTvis gadaWrili iqneboda. da ara imitom, rom<br />

aba, ra aris imaze ufro saamuri, roca<br />

daTrgunulsa da SeSinebuls, iWviansa da<br />

Tavgzaabneuls, ara froidi da nicSe, aramed,<br />

Senive eklesiis Svili, RvTismetyveli da<br />

filosofosi getyvis: `winaaRmdegobebi da gaoreba<br />

nu SegaSinebs! swor gzas adgaxar. dainaxe,<br />

aRiare es antinomiebi da mere guls hkiTxe. guli<br />

yovelTvis marTalia!~<br />

kargad icis am konfliqtis istoria, arc imitom, rom pativs<br />

scemen afxazebi. paata _ empaTiuri politikosis iSviaTi<br />

magaliTia saqarTveloSi. misi cxovrebis wesi da misi politika<br />

_ sxvisi simarTlis gagebis survilia. roca vinmes<br />

xvdeba da elaparakeba, misTvis sxva arc aravin arsebobs<br />

am samyaroSi. es `vinme~ TiTqos mTlad RmerTma miugzavna,<br />

raTa mousminos da rogorme gadalaxos ~tromp l’oeil~-ze mijaWvuloba.<br />

ratomRac mgonia, rom afxazebTan Sexvedrebi paata zaqareiSvilisTvis<br />

erTgvari sulieri `treningia~ _ gamocda gamZleobaze.<br />

hoda, viTom me ratom ar unda Camebarebina es<br />

gamocda? miT umetes, rom afxazebisgan gansakuTrebuli winaaRmdegoba<br />

arc migrZvnia. piriqiT, me da laSas gagvikvirda<br />

kidec _ qarTulad gvelaparakebodnen, TavianT mTavrobaze<br />

qilikobdnen, Tbilisel megobrebs mokiTxvas uTvlidnen. magram<br />

sakmarisi iyo, erTad Sekrebiliyvnen da `oficialur<br />

diskusiaze~ gadasuliyvnen, qarTuli `aviwydebodaT~. mome-<br />

162 cxeli Sokoladi<br />

Cvena, rom erTmaneTs, maincdamainc, ar endobodnen.<br />

ho, albaT, momeCvena. TbilisSi rom davbrundi, `radio<br />

TavisuflebisTvis~ siuJeti movamzade. etyoba, Zalian mindoda<br />

gamexarebina Cemi Tanamemamuleebi _ am undoblobaze<br />

gavaxure.<br />

masalis eTerSi gasvlidan ramdenime saaTis Semdeg paatam<br />

dareka:<br />

`ra siuJeti gavida Seni? soxumidan darekes aRSfoTebulebma~<br />

rac Tqves, is gadaveci. Tanac, Sexvedrebis dros xom xedavdnen<br />

rom viwerdi, protesti aravis gamouTqvams-meTqi.<br />

marTali giTxraT, ar megona soxumSi aseTi yuradRebiT Tu<br />

usmendnen `radio Tavisuflebas~<br />

paatam, ra Tqma unda, igrZno, rom am ambavma Zalian amaRelva<br />

_ warmovidgine mSvidobismyofeli afxazebi, romlebic<br />

Cemi siuJetis Semdeg iqaurma uSiSroebam daibara da sul<br />

TiTi uqnia. arc is iyo gamoricxuli, am siuJetis mere afxazeTis<br />

mTavrobas maTTvis aseT molaparakebebSi monawileoba<br />

aekrZala.<br />

araferia, Sen ar idardoo, ki miTxra paatam, magram faqti<br />

faqtad rCeboda _ `Senianebis~ gaxarebis survilma, anu,<br />

ZvelTaZvelma SiSma, ar darCe marto da garSemomyofT daumtkico,<br />

rom maTgan didad arafriT gansxvavdebi, sruliad<br />

udanaSaulo xalxi Seiwira. isic faqti iyo, rom am Sexvedraze,<br />

adlerSi, afxazebi Zalian gaaRiziana gvaxarias qedmaRlurma<br />

tonma da imaze yuradRebis gadatanam,<br />

rom dRevandel afxazeTSi vera da<br />

ver Seiqmna samoqalaqo sazogadoeba.<br />

gansxvavebiT saqarTvelosgan. danarCeni<br />

saqarTvelosgan.<br />

paatam ki damawynara, magram mas Semdeg<br />

am Sexvedrebze aRaravis mivuwvevivar.<br />

principSi, 2000 wlis Semdeg qarTulafxazuri<br />

dialogebi Zveleburi intensivobiT<br />

arc tardeboda _ TbilisSic<br />

da soxumSic xelisuflebaSi modiodnen<br />

axalgazrdebi, romelTac, rogorc Cans,<br />

maincdamainc ar swamdaT aseTi Sexvedrebis.<br />

mokled, rogorc is Wkviani italieli<br />

mwerali ityoda, dgeboda dro `turebisa<br />

da afTrebisa~, im jiSis xalxisa, romel-<br />

Tac jgufurad, droSebis frialiT uyvarT cxovreba. aseTi<br />

axalgazrda turebi da afTrebi yovelTvis imarjveben daRlil,<br />

gamofitul lomebze. imarjveben da mere gamamxnevebel<br />

simRerasac igoneben.<br />

`fsous wyali davlies~, magaliTad.<br />

snobebisTvis cota araesTeturia, ugemovno. magram turebsa<br />

da afTrebs, gemovnebaze arc arasdros hqoniaT pretenzia.<br />

isini `gaixed-gamoixedes~, `gaiar-gamoiares~, florenski-voitilas<br />

antinomiebs kategoriulad uaryofen da<br />

mxolod win iyurebian.<br />

aseTia istoriis logika. istoria sul Cqarobs.<br />

da adamianic asea mowyobili. `gavla-gamovlis~ drosac ki<br />

aucilebelia, viRac idges Sen gverdiT. xeli mogaSvelos,<br />

roca daiRlebi.<br />

Tumca, meore gzac arsebobs _ fiqrias gza; naadrevi sikvdili<br />

kiplingis, Turquli yavisa da ufiltro sigaretis<br />

garemocvaSi. gadasarevi gza.


erTxel saqarTveloSi<br />

erTxel in jorjia<br />

avtori: aka morCilaZe<br />

Sesavali serjio leones TanxlebiT da viTarebis Sesatyobi<br />

wvrili WorebiT.<br />

erTic vnaxoT da xma gavarda: serjio leones gadauwyvetia,<br />

`qarwaRebulni~ gadaiRos da gadaRebebis nawili ueWvelad<br />

saqarTveloSi iqnebao.<br />

xma gavarda, Tu gazeTSi ewera, axla aRar maxsovs.<br />

weliwadic aRar maxsovs: gazeTebSi imdeni rame ewera maSin,<br />

rom ras daimaxsovreb.<br />

saerTod iseTi dro iyo, rom gazeTebSi ufro Zveli ambebi<br />

dagainteresebda: perestroika da mTeli ambavi.<br />

SeiZleba, es cota gvianac iyo, vidre maincdamainc perestroikas<br />

davuZaxebT.<br />

yovel SemTxvevaSi, 1989 wlis Semdeg verafriT iqneboda.<br />

imitom, rom serjio leone swored am weliwads gardaicvala.<br />

anu, es ambavi manamde iyo, sanam aTasi ubedureba datrialdeboda<br />

da yvelaferi mxolod iwyeboda.<br />

mokled, xma gavarda, serjio leone qarwaRebulTa ambavs<br />

iRebso.<br />

164 cxeli Sokoladi<br />

am dros ukve arsebobda margaret miCelis ortomiani saga,<br />

romelic kirovis parkis wignis bazrobaze iyideboda sxva<br />

aTas rusul wignTan erTad. imaze adre ki arseboda filmic,<br />

romelic, weliwadi ar maxsovs da, jer videozec gamoCnda<br />

da mere televizorSic waramara uSvebdnen perestroikis ambavSi:<br />

klark geibli, vivien li da erTidameore.<br />

kidev erTxel, mokled, serjio leones gadaewyvita, rom<br />

es ambavi xelaxla gadaeRo, rimeiqi Seeqmna, mTeli Tavisi<br />

distrakebiT (es sityva, romelic 80-ian wlebSi sakmaod xSirad<br />

mesmoda TbilisSi, ZiriTadad, qalaqeli Ziebisgan, Cemi<br />

azriT, srul kompleqts niSnavs. Tumca, egrec ver gavige,<br />

uzrdeluria Tu ara. uzrdeluri gamodis, oRond mniSvneloba<br />

ar unda hqondes uzrdeluri). hoda, saqarTvelo<br />

amourCevia rigi epizodebis gadasaRebado.<br />

ratom amourCevia da rogor, es ar vici.<br />

ar mgonia sabWoTa kavSirSi odesme emogzaura.<br />

am SemodgomiT ori ingliseli kaci iyo Camosuli aqa, suraTebs<br />

iRebdnen sololakSi, somerset moemis `mTvare da


Saurianis~ parizis scenebi egeb sololakSi gadaviRoTo da<br />

imdeni firi waiRes, veravin daTvlida. hoda, leone ase zepirad<br />

rogor gadawyvetda, wavideT, iq gadaviRoTo. magram<br />

maSindeli sayovelTao SegrZneba, saqarTveloze gagebul<br />

yovelgvar dadebiT ambavs zRapris keTili bolos mosmenis<br />

sixaruliT xvdeboda da esec aba vis gaukvirdeboda.<br />

Tan, serjio leone ukve iyo Cveni biZa, Zma, maswavlebeli<br />

da sxva kidev aTasi iseTi ram, ris Taobazec TviTon<br />

warmodgena ar eqneboda, magram raxan qarwaRebulni gadaewyvita,<br />

saqarTvelo ueWvelad unda gamoeyenebina, vinaidan<br />

saqarTvelos buneba miswreba iyo kinosTvis.<br />

ar vici, es rogor aris, rom kinosTvis miswreba iyo. erTi<br />

rame gamigonia, rom kinos xalxs zafxulSi gadaReba ar uyvars,<br />

mwvane waiRebso, ase ityvian xolme da es mwvane waiRebs didad<br />

arc mesmis ra aris, albaT, floras unda moveridoT kadrSi.<br />

simarTle rom vTqva, serjio leones foto arasdros menaxa.<br />

gazeTebSic ar yofila. maSin, ucxoelis foto Wirda. ki<br />

vfiqrobdi, Casuqebuli kaci unda iyos-meTqi. ratomRac ase<br />

vfiqrobdi. sem pekinpas foto nanaxi mqonda, leonesi ki ara.<br />

ise, erTmaneTSi rom amreoda, gasakviri ar iqneboda.<br />

im dros ki ver mivxvdebodi, magram axla Zalian saintere-<br />

soa, ra gvegona ucxoeTi maSin. gvegona ki ara, me ra megona,<br />

Torem sxvebs ra egonaT, mxolod marCieloba SeiZleba.<br />

simarTle rom iTqvas, friad bundovani warmodgena mqonda<br />

imis Taobaze, Tu ras fiqroben ucxoeTSi Cvenze da Cven ras<br />

vfiqrobT imaTze. maSin mZime dReSi iyo borjomi. kurorti<br />

ki ara, wyali. piradad mec, misi didi imedi mqonda. raxan es<br />

perestroika daiwyo da, ra Tqma unda, am rusebs unda davxsnodiT<br />

rogorme, xalxi aTasgvar rames laparakobda.<br />

zogni ambobdnen, urusebod Tavs rogor SevinaxavTo, SimSiliT<br />

amovwydebiTo, zogni ki ambobdnen, rom ai, borjomi<br />

xom gvaqvs da gavyidiTo, ucxoeTSi afTiaqebSi iyideba<br />

borjomio. viRacebi zed mandarinsac daayolebdnen xolme.<br />

erTma ki Tqva, raWaSi dariSxanis sabadoebia, kazreTSi ki<br />

oqrosio. yvelaferi marTlac egre gamodga, magram aba, ha...<br />

rac me afTiaqSi movxvedrilvar zagranicaSi da iq borjomi<br />

ar minaxavs, magram maSin cota ar iyos da mjeroda, rom is,<br />

rasac Cven litrobiTa vsvamT yoveldRe, ucxoeTSi kovziT<br />

miiReben xolme. mgoni, feletonic iyo amis Taobaze.<br />

sxvanairad rom vTqvaT, suxiSvilebi mTels msoflioSi<br />

mogzaurobdnen da amitom, Cven bevri gvicnobda. gansaku-<br />

TrebiT iaponelebi, imitom, rom isini sxvanairi xalxia da<br />

erTxel saqarTveloSi<br />

uZvelesi kultura uyvarT. es glasnosti, Tu uskarenie<br />

rom iwyeboda, TbilisSi alkoholi or saaTamde ar iyideboda.<br />

ludic ki. didi kontroli da ambebi iyo. jer saxinkle<br />

`gemos~, mere ki restoran `ekranis~ oficiantka milam Cems<br />

Z<strong>maka</strong>cs da me gviambo, rogor Causxa klientebs Sampanuri<br />

ubralo grafinSi, aqaoda, vaSlis wveniao, im kacs da mis banovans<br />

ki mainc daadgnen mavani Semmowmeblebi da aqti Seudgines.<br />

ai, egeTi qveyana iyo, Sampanuri grafinSi.<br />

wlebi marTlac ar maxsovs, magram eg dro iyo, bob dilansa<br />

da de niroze rom gavabamdiT xolme laparaks. arc is maxsovs,<br />

pirveli romeli Camovida.<br />

bob dilani mweralTa kavSiris stumari iyo. moskovSi ra-<br />

Rac axalgazrduli festivali iyo im dros da ambobdnen, iq<br />

Cavida, imaT ki aqeT gamouSves da rogorc poets, mwerlebi<br />

Seagebeso. mweralTa kavSirSi homoseqsualizmze ikiTxa ra-<br />

Rac naxevradxumrobiTo.<br />

mgoni, es imis gamoZaxili iyo, Zvelad rom yvebodnen, diadi<br />

bitnikebi rom iyvnen TbilisSi aseve mweralTa kavSiris<br />

stumrad, imaTac raRac uwmawuri ikiTxes da irakli abaSiZem<br />

moswrebulad upasuxao.<br />

simarTle rom vTqva, arc is vici da arc es, imisac ar mje-<br />

ra xeirianad, rom ginzbergi da misi amxanagebi iyvnen aqa.<br />

Tumca, TbilisSi lamis yvela namyofia da aba, ra vici. es<br />

iseTi qalaqia, rom maSin, roca mxolod asi aTasi kaci cxovrobda,<br />

firosmans ver poulobdnen adamianebi, romlebic<br />

mondomebiT eZebdnen da meredamere, aba viRas ipovnidnen,<br />

anda vis yofna aryofnas daijerebdi, roca gazeTSi araferi<br />

ewera da televizorSi iyo koncerti mSromelebis TxovniT,<br />

sadac acxadebdnen, rom am romansis gaSveba Cumlayelma<br />

kolmeurnem moiTxova.<br />

sxvanairad rom vTqvaT, Tbilisi legendis da monaTxrobis<br />

qalaqi ufroa, vidre Sexvedris da aseTi rameebis, miuxedavad<br />

imisa, rom yvela erTmaneTs xvdeba.<br />

bob dilanze sul dadebiTi ambebi gaismoda, moewona aqauroba,<br />

gadmoixeda jvridano, mtkvari da aragvic daafasao,<br />

diskebi waiRoo.<br />

xalxuri simReris firfitebi sruliad aucilebeli ram<br />

iyo im ucxoelis Sesaxeb mosaTxrob ambebSi, romelsac aqauroba<br />

moewona. age, bibi kingsac waRebuli hqonda nairgvari<br />

qarTuli diskebi.<br />

RmerTo Cemo, es gasaxareli ambavi iyo, gvegona, rom es<br />

raRacas iseTs niSnavs, rac sxvagan ar xdeba.<br />

cxeli Sokoladi 165


erTxel saqarTveloSi<br />

stalins uyvarda qarTuli xalxuri simRerebi da Tan<br />

ukrainuli xalxuri simRerebi.<br />

de niroze, xalxi ufro cudi gulisa iyo. aqedan rom<br />

wasula, cudi interviu miucia Cvenzeo. ar mowonebiao. ase<br />

ambobdnen, xbo daukles da aRSfoTdao. mec xbo mgonia,<br />

Tumca, zogierTi cxvris gatyavebas ambobda.<br />

es namdvili ambebi ggoniaT? araferi vici amis Sesaxeb.<br />

erTi-or amoucnob, mgoni, ararsebul sveckaia lvicazec ambodnen,<br />

hai huio, rogorc maSin ityodnen, axtebodnen da<br />

is ki uarobda, mere ki interviuSi Tqva, ase da aseo. aba, ra<br />

mogaxsenoT amisa? iq ara vyofilvar.<br />

erTi vici, rogor moipova erTma gogonam de niros avtografi.<br />

pirdapir vidoekasetaze waawerina. maSin de niros Tu naxavdi,<br />

videokasetaze. kinoSi jer ar iyo. videokaseta Cemi<br />

megobrisa iyo. swored am kasetaze vnaxe de niro pirvelad.<br />

im xanad es gogona xelovnebis muzeumSi muSaobda da icoda,<br />

de niro unda moiyvanono. iq xalxi gareT Sekrebiliyo da<br />

mgoni, erTgvari msubuqi Wyletac SeimCneoda, xeliskvriT<br />

ukafavdnen am de niros gzas manqanisken da am dros am gogom<br />

kaseta da pasta miawoda. imanac daxeda kasetas, odnav<br />

gaocebulmac ki Sexeda gogos, Cafiqrda da mere moawera,<br />

helou, robert de niroo da Seagdes manqanaSio.<br />

mTavari swored es kaseta iyo da saerTod, qarTvelebs<br />

Tuki rame gamogvdis jigrulad, es aris moulodneloba.<br />

zogsa hgonian, rom qeifi da mRera gamogvdiso, magram yvelaze<br />

magari, moulodneloba gvaqvs. ucxoelisTvis egrea,<br />

imitom, rom Cven qcevis xalxi varT.<br />

kaseta ki mTavari imitom iyo, rom zed ewera dia hanTers:<br />

irmebze monadireni. es iyo maikl Ciminos filmi vietnamis<br />

omze. amerikel maRaroel biWebze, romlebic omSi midian da,<br />

sxva aTas sikeTesTan erTad, warmoSobiT rusebi arian. TviTon<br />

de niro, meril stripi, kritofer uokeni da jo kasale Tama-<br />

Sobdnen.<br />

im droSi, mgoni, am films ufro xSirad vuyurebdi, vidre<br />

kukuSkas. mokled, rogorc maSin ityodnen, magari antisavecki<br />

filmi iyo. Tan briyvuli ki ara. ubralod, rom arsebobda<br />

aseTi siuJeti, ukve antisabWoTa iyo. hoda, im de nirom<br />

xo icoda esa? ai, egeTi rame gaakeTes am biWma da am gogom,<br />

ro mTlad egre ar ari Zmaoo. gaocda da metadac gaocdeboda,<br />

magram garSemo nerviuli viTareba iyo da manqanaSi<br />

166 cxeli Sokoladi<br />

unda Camjdariyoo, TviTon eseni ase hyvebodnen. egeb sxva<br />

ramis wawerac undodao, magram ise uceb ver gadawyvetdao.<br />

aseTi qveyana iyo. informacia aranairi. amitom mixvedrebi<br />

da ganwyoba ki sruliad vefxistyaosnuri.<br />

am de niros avtografis msgavsi raRaca, an amerikis dro-<br />

Sa, an lenonis plakati, an ra vici ra aRar, niSnavda raRacas<br />

kargs da namdvils: imas iqiT ki fiqri ar iyo.<br />

mamaCemis amxanagi parizidan Camovida da aTas rames yveboda.<br />

ra gamikvirdao da quCaze bulkiviT raRaca egdoo (albaT,<br />

naWami hamburgeri, maSin CvenTvis amoucnobi sagani) da<br />

erTi adamianurad Cacmuli kaci mivida, aiRo, gawminda da<br />

Caido jibeSio. vax, ra gamikvirda. anu, Cven raRac standartebi<br />

gvqonda imaTTan dakavSirebiT. is kaci ambobda, Wirs<br />

cxovreba iq, rogorc vxedavo, me kidev vfiqrobdi, Wirs ara,<br />

is-meTqi. ar momewona misi monaTxrobi.<br />

magari rame, rac mqonda, es iyo TeTri saxlis saeqskursio<br />

bukleti, romlis ydazec reiganis da misi nensis foto iyo.<br />

mqonda ra, axlac maqvs.<br />

Cemi ronald reigani.<br />

mokvdebi siciliT. am buklets arasdros Sevelevi, imitom,<br />

rom me piradad megona, rom Tu reigani kargad iqna, Cvenc kargad<br />

viqnebiT da, bolos da bolos, am komunistebs moexazebaT.<br />

es bukleti wignebis Taroze iyo gaCxerili SuSebSi. axlac<br />

iqaa da sul iq iqneba.<br />

hoda, erTxel movidnen arCevnebis qalebi.<br />

arCevnebis qalebi iyvnen adamianebi, romlebsac mohqondaT<br />

qviTrebi, kviras arCevnebze mobrZandiTo. sabWoTa arCevnebs<br />

vambob. kvlav aRar maxsovs romeli weli iyo. saxlSi Cems<br />

meti aravin iyo da Camabares es qviTrebi, hoda Seyovndnen am<br />

reiganebis ojaxur fotosTan da aRtacdnen. Cveulebrivi<br />

deidebi iyvnen, Suaxnisani, gaxarebuli saxeebiT, naxe, reiganis<br />

suraTio. Tan feradi. me davubrexe, mamaCemma Camoitana<br />

amerikidan-meTqi. ra undoda mamaCems amerikaSi. amiT kidev<br />

ufro aRtacdnen, ranairi kargi qaliao, es kaci kidev, mgoni,<br />

Tmas iRebavso. waikamaTes kidec amis Taobaze. erT-erTi<br />

ambobda, Tavs uvlian da ar WaRaravdebiano.<br />

Cvens ambavSi mTavari mainc serjio leonea, magram iqamde<br />

misvla xom ginda.<br />

mere bili joelic Camovida. magram erTi, rom bili joels<br />

iseTi saxeli da dideba ara hqonda, rogoric de niros


da bob dilans, meorec, maSin ukve televizorSi aCvenebdnen<br />

aseT rameebs: rusTavelze dadioda da avtografebs pirdapir<br />

perangebze awerda biWebs da operaSi repeticiobda. saidumlo<br />

aRaraferi iyo. misi colis foto qarTuli samkaulebiT,<br />

rusTavelzeve, samxatvro salonis vitrinaSi ekida.<br />

mgoni, pirveli fotoreklama iyo Cvens ambavSi, oRond, Sav-<br />

TeTri. es qali mis amerika yofiliyo, Tu ar vcdebi.<br />

mere moyvnen, ian gilani Tavisi Tavgadaparsuli coliT da<br />

jvrisweriT, suzi kvatro Tavisi didi gitariT da mTeli<br />

ambavi, magram es ukve televizorSi iyo.<br />

isini ki, Zvelebi, ar iyvnen televizorSi, Tu koncerts ar<br />

gamarTavdnen.<br />

es de niros da xbos dakvlis ambavi ki, albaT, im ambis gamoZaxilia,<br />

odesRac javaharlar neru rom iyo TbilisSi da<br />

vaxSamze mTlianad Semwvari Sveli rom daaxvedres am indo<br />

kacs. Zvel TqmulebaTa mixedviT, piri ibruna da aivanze gavida,<br />

sanam xorci sufridan ar moaSoreso. es romeli ambis<br />

gamoZaxilia, aRar vici.<br />

ras gaugeb ucxoelebs, rogorc gulSi ityoda kaci.<br />

perestroika rom gaiwia seriozulad da margaret tetCeric<br />

ar Camovida? meidanSi waiyvanes. mTels WavWavaZeze britaneTis<br />

droSebi frialebda. Zalian mindoda, ro dameTria,<br />

magram viRac nacnobi unda gamogeZebna ucnob instanciebSi,<br />

rom Camoxsnis Semdeg moecaT. ambobdnen, viRacebi aZvrnen<br />

da daiTrieso. me namdvilad ver avZvrebodi. turkas hqonda<br />

magari nomeri am droSebze.<br />

sxvisi ar vici da, sruliad gansakuTrebuli mniSvneloba<br />

hqonda imas, rom reigani msaxiobi iyo. maSin aseTi gadacema<br />

iyo, sivodnia v mire. fexburTebis Sesvenebebze gamodiodnen<br />

respeqtabeluri saerTaSoriso Jurnalistebi da dacinviT<br />

Caicinebdnen xolme am msaxiobobis gamo. sul vfiqrobdi,<br />

neta rogori qveyana yofila, rom msaxiobi prezidenti<br />

SeiZleba gaxdes-meTqi. mamaCemi meubneboda Tavisufalio,<br />

oRond, es ras niSnavda, Tavs veRar vabamdi. ambobda, iseTi<br />

kanonebi aqvT, Tu Zalian wesieri ar iqneba kaci, egeTi qveyana,<br />

ubralod, ver iarsebebso.<br />

es reiganis filmebi bolos da bolos gamoCnda; ori Zalian<br />

ubralo vesterni, magram mgoni reigani aRar iyo prezidenti<br />

im droSi. xalxi imasac ki ambobda, Turme reigani `SesaniSnav<br />

SvideulSi~ TamaSobso. amas ki namdvilad ver davijerebdi,<br />

imitom, rom dResac zepirad vityvi, vin vis TamaSobs<br />

erTxel saqarTveloSi<br />

am filmSi. amis mTqmelebi, mgoni, bernardo oreilis rols<br />

awvebodnen: Carlz bronsons TvalebiT Tu amsgavsebdnen.<br />

erTxelac movida erTi Cemi ubneli da vax, ra vnaxeo. ra<br />

meTqi da namdvili simiorka vnaxeo, reigani ro TamaSobs<br />

iso. ityueboda, yvelani vawvebodiT fantaziorobas naklebinformirebulobis<br />

ambavSi. ar arsebobs egeTi-meTqi da<br />

vnaxe, rogor ar arsebobso. sxvanairi simiorkaao. xo iyo<br />

gagrZeleba, marto iul brineri rom TamaSobda. simiorka<br />

aTi yofilao, imasac ityodnen xolme.<br />

Sen perestroika eZaxe da `monanieba~ kinoSi sulac ar minaxavs.<br />

ara, mere universitetSic gauSves, magram manamde saxlSi<br />

vnaxe. Cemi megobris mamis megobarma moitana kaseta.<br />

cnobili kaci iyo da Tanamdebobac ekava, hoda, es Spana rom<br />

dagvinaxa videoian oTaxSi, cota ar iyos da, ar mounda. Tvi-<br />

Tonac undoda naxva, video ki maSin imdeni ar iyo, rom bevr<br />

sando kacs hqonoda. Cemi megobris mamam uTxra, uyuron ama-<br />

Tac, amaT unda naxon, Cven isedac viciT yvelaferio. aba,<br />

fardebis Camofareba da ambavi. pirvelad vnaxe, rom ufrosebi<br />

ase iqceodnen. Tan ar vicodiT, raze laparakobdnen da<br />

ra unda gvenaxa.<br />

davsxediT da vuyureT.<br />

perestroika, mgoni, sul male daiwyo.<br />

mTeli gamomcemloba `merani~ daxsnes erT zafxuls, vinaidan<br />

wignSi _ `poetis aTasi striqoni~ _ kolau nadiraZis<br />

antisabWoTa leqsis avtografi daibeWda; Tovda da Tbiliss<br />

ebura Talxi, dumda sioni da dumda xalxi. leqss erqva `25<br />

Tebervali, 1921 weli~. es ambavi wvrilad ar vici, magram<br />

gangeb da jigrulad iyo gakeTebuli. mwvane wigni iyo, axlac<br />

maxsovs.<br />

hoda, am dros de niros ra moewona da ra ar moewona,<br />

sul sxva operidan iyo. sul sxva. magram xels ar uSlidnen<br />

erTmaneTs, piriqiT, exmarebodnen kidec. is zRapari da es<br />

namdvili.<br />

magram am Sesavlis bolosken erTxel kidev vaxseneb serjio<br />

leones, vinaidan serjio leone ise gardaicvala, rom<br />

warmodgenac ar hqonda, Tu ras moaxdenda saqarTveloSi.<br />

imitom, rom am savecki Worebis da frondas ukan arsebobda<br />

bevrad Zlieri da uxilavi, Camoyalibebuli samyaro, romelic<br />

ukve warmoudgenlad didxans icdida.<br />

ho, ase movyveT: serjio leone da kidev erTi-ori sxva,<br />

mogonili, Tu namdvili adamiani.<br />

cxeli Sokoladi 167


eportaJi reportioris<br />

cxovrebidan<br />


dad, dedis arastandartul cxovrebis<br />

wess zuka ukve SeCveulia. xandaxan <strong>maka</strong>s<br />

ambebs megobrebTanac hyveba. `ai, zukas<br />

megobrebis ojaxSi ras fiqroben Cemze,<br />

namdvilad ar vici. erT-erT bavSvs absoluturad<br />

Cveulebrivi profesiis mqone<br />

mSoblebi hyavs, Tu ar vcdebi, eqimebi,<br />

zukas dedas ki mitingze scemen~, _ icinis<br />

<strong>maka</strong> da gansakuTrebiT siamovnebs is<br />

faqti, rom atyobs, zukas masze `zrunvis<br />

momenti gauCnda. ukve daiwyo fiqri imaze,<br />

rom aris kaci, romelmac unda damicvas.<br />

amaze fiqri magiJebs _ Cemi cxovrebis<br />

yvelaze mniSvnelovani kaci ase fiqrobs<br />

Cemze. Tumca, vici, Cemi profesia didad<br />

ar moswons. maxsovs erTxel, patara iyo,<br />

skolaSi mivakiTxe da megobrebs elaparakeboda,<br />

dedaCemi prezidentebisgan<br />

iRebs interviuebs, magram mamaCemi ufro<br />

magaria, scenaze dgas da roks ukravso~.<br />

cxovrebis yvelaze mniSvnelovani kaci<br />

<strong>maka</strong>sTvis zuka didi xania gaxda. es grZnoba<br />

gamZafrda mas Semdeg, rac meuRles,<br />

vaxo babunaSvils daSorda. iqidan moyolebuli<br />

<strong>maka</strong>s piradi cxovreba zukazea<br />

agebuli. swored, zukaze zrunvis gamo,<br />

<strong>maka</strong> yvelanairad ecada, SvilisTvis meuRlesTan<br />

daSorebiT tkivili ar mieyenebina.<br />

man dRemde saukeTeso urTierToba SeinarCuna<br />

zukas bebiasTan da babuasTanac ki,<br />

`aseTi urTierToba bevr Sekrul ojaxSic<br />

ar minaxavs~ _ ambobs Tea. im kedelze ki,<br />

sadac <strong>maka</strong> zukas simaRles zomavs wlebis<br />

mixedviT, cota xnis win erTi sul patara<br />

monaxazic gaCnda _ `es zukas daa, vaxos<br />

Svili, ici, ra sayvareli patara gogoa!~ _<br />

mixsnis TviTon <strong>maka</strong>, mogvianebiT ki meubneba:<br />

`zukas gamo ojaxis meored Seqmnazec<br />

miyoymania. axla sadac Cemi Svili cxovrobs<br />

_ Cems saxlSi, dedaCemTan da CemTan er-<br />

Tad, gacilebiT ufro komfortulad gr-<br />

Znobs Tavs, ar minda cxovreba Sevucvalo<br />

da raRaceebi gavurTulo. vici, sxvebis<br />

motivi aseTia _ aba, rogor Txovdebian qalebi<br />

meored, magram me sxva motivi maqvs,<br />

Tumca, es bevrisTvis gaugebaria~.<br />

es, Turme, <strong>maka</strong>s xasiaTia, is ar zogavs<br />

Tavs arc ojaxis wevrebisTvis da arc samsaxurSi.<br />

amitom, misi ndoba yvelaferSi<br />

brmad SeiZleba.<br />

<strong>maka</strong> anTiZis, rogorc reportioris mimarT,<br />

ndobas _ Reuters-is, am yvelaze<br />

Zveli sainformacio saagentos, prestiJi,<br />

SeiZleba iTqvas, rom ar gansazRvravs.<br />

TviTon <strong>maka</strong> ambobs, rom Reuters-is treningebze<br />

bevri ram iswavla, magram kolegebi<br />

amtkiceben, rom <strong>maka</strong> TiTqmis sul<br />

dasawyisidanve gamoirCeoda Tavisi profesiuli<br />

eTikiTa da pasuxismgeblobiT.<br />

Torem saxeli Reuters-i jadosnuri joxiviT<br />

90-iani wlebis saqarTveloSi namdvilad<br />

ar Wrida. Reuters-is mniSvneloba da<br />

standartebi bevrma aravin icoda _ `icoda<br />

erovnuli bankis prezidentma, romelic<br />

Cveni klienti iyo da kidev ramdenime<br />

politikosma,~ _ ixsenebs <strong>maka</strong>. amitom<br />

sxvebTan mas TviTon unda moepovebina<br />

ndoba, aexsna, ras niSnavs Reuters-i da ra<br />

profesiul standartebs gulisxmobs am<br />

saagentosTvis muSaoba. es xSirad anekdotur<br />

SemTxvevebTanac iyo dakavSirebuli.<br />

Tundac, erTi satelefono zari erT yofil<br />

CinovnikTan. `am batons piradad ar<br />

vicnobdi, amitom gulwrfelad movuxade<br />

bodiSi, rom gvian saRamos mobilur telefonze<br />

vurekavdi kiTxvisTvis da Tavi<br />

warvudgine _ `<strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong>, Reuters-idan. im<br />

batonma Zalian kargad mimiRo da kargad<br />

mesaubra, magram mTeli am satelefono<br />

dialogis ganmavlobaSi ase mommarTavda<br />

_ `diax, qalbatono roiter~, `sasiamovnoa,<br />

qalbatono roiter~ _ etyoba, saer-<br />

Tod ar hqonda gagebuli sainformacio<br />

saagentos saxeli~.<br />

<strong>maka</strong> mixsnis, rom misi profesiuli<br />

qcevebis Camoyalibebaze Zalian didi gavlena<br />

iqonia ucxoel JurnalistebTan<br />

urTierTobam. universitetis Jurnalistikis<br />

fakultetze swavlis paralelurad,<br />

1987-88 wlebSi, <strong>maka</strong>m muSaoba daiwyo<br />

im droisTvis Zalian seriozul gazeTSi<br />

`Молодежь Грузии~. maleve gaxda Tarjimani<br />

JurnalistTa im pirveli nakadisTvis,<br />

romlebic 80-iani wlebis bolos kavkasiis<br />

regioniT dainteresdnen. `ucxoel<br />

Jurnalistebs interviuebze davyvebodi,<br />

vuTanxmebdi Sexvedris saaTs, vuTargmnidi.<br />

maTTan vnaxe pirvelad, Tu ramxela<br />

mniSvneloba aqvs dros, rogor gawerili<br />

aqvT yvelaferi, rogor emzadebian interviusTvis,<br />

rogor agroveben masalas~.<br />

am Jurnalistebs Sorisac hyavda favoritebi.<br />

erT-erTi maTgani iyo britaneli<br />

qalbatoni jili, Channel 4-is korespondenti,<br />

romelic saqarTveloze films<br />

akeTebda. `erTi kvira vimuSave jilTan.<br />

yvelanair adamians xvdeboda da esaubreboda<br />

_ rigiT moqalaqeebsac da maSindel<br />

liderebsac _ zviad gamsaxurdias, merab<br />

kostavas, gia Wanturias, nodar naTaZes.<br />

magram me arasdros damaviwydeba jilis<br />

interviu merab mamardaSvilTan. marTalia,<br />

es Cemi interviu ar iyo, mas Semdeg<br />

ki TviTonac bevrjer myolia STambeWdavi<br />

respondenti, magram, Tavisi masSta-<br />

burobiT, Cemze amxela gavlena arc erT<br />

Cems intervius ar mouxdenia. gvian saRamos<br />

vestumreT Sin. Targmna ar damWirda,<br />

vijeqi da vusmendi. jili koreqtuli<br />

qali iyo da bolos mec mommarTa, Senc<br />

xom ar ginda, kiTxva dasvao. maSin 18<br />

wlis viyavi da Sansi gamoviyene, zustad<br />

ar maxsovs, ra vkiTxe, magram maSindel<br />

mdgomareobas exeboda~.<br />

Semdeg, ukve Zalian male, <strong>maka</strong>m Tavis<br />

interviuebzec daiwyo kiTxvebis dasma.<br />

maSin popularulma sainformacio<br />

saagentom `ИМА ПРЕСС~ specialur korespondentad<br />

aiyvana, Semdeg muSaobda<br />

`iberviziaSi~, pirveli arxis sainformacio<br />

saagento `kontaqtSi~, mere megobar-<br />

Tan erTad gaxsna sakuTari saagento `bi<br />

es presi~, Semdeg miiwvies Reuters-Si. `sul<br />

pirvelad dasmuli kiTxva ar maxsovs,<br />

magram, kargad maxsovs is uxerxulobis<br />

gancda, romelsac preskonferenciebze<br />

kiTxvis dasmisas Tavidan ganvicdidi. sajaro<br />

gamosvla SekiTxviT, Tavis wardgena<br />

_ es xom erTgvari performansia,<br />

ggonia, rom sulelur kiTxvas svam, rom<br />

aravin mogismens, amitom, arc is gaoceba<br />

damaviwydeba, roca respondentis reaqciidan<br />

mivxvdi, sulac ar yofila Cemi<br />

kiTxva suleluri. uxerxulobis gancda<br />

pirvel 10-12 preskonferenciaze gamyva,<br />

mere TandaTan miveCvie da gaviazre, rom<br />

mTavaria, miviRo pasuxi, kiTxvasac amitom<br />

vsvam da ara Tavis warmoCenis mizniT~.<br />

Tumca, rom ara jilisnairi adamianebi,<br />

SeiZleba, <strong>maka</strong>s Jurnalistikis fakultetis<br />

damTavrebis Semdeg, reportioroba<br />

ar moendomebina. jilma, sxvebma da,<br />

rac mTavaria, mimdinare movlenebisadmi<br />

dauokebelma interesma <strong>maka</strong>s arCevanis<br />

gakeTeba gauiola. `studenti viyavi,<br />

roca universitetSi gamosvlebi daiwyo<br />

da erovnuli moZraoba gaaqtiurda. ma-<br />

Sin ar vwerdi, magram mitingebze mainc<br />

davdiodi, yvela gamomsvlels vusmendi,<br />

radgan vxvdebodi, rom Cem garSemo ra-<br />

Rac Zalian mniSvnelovani xdeboda da<br />

mindoda, am movlenebis Sesaxeb sakuTari<br />

azri damoukideblad Camomeyalibebina _<br />

movlenebis SuagulSi trialiT da yvela<br />

momitingis mosmeniT~.<br />

mosmenis niWi <strong>maka</strong>s axlac gansakuTrebuli<br />

aqvs da Tvlis, rom mis profesiaSi<br />

es aucilebelia. `es niWi, pirvel rigSi,<br />

respondentTan urTierTobisas unda gamoiyeno.<br />

kiTxvis dasmiT Jurnalistis<br />

saqme ar mTavrdeba, aucileblad yuradRebiT<br />

unda usmino pasuxs da gamoiyeno<br />

cxeli Sokoladi 169


Sansi _ mikrofonTan Sen dgaxar, swored<br />

Sen mier dasmuli sakiTxis gamo irjeba<br />

am wuTebSi esa Tu is Cinovniki. amitom,<br />

Tu saWiro gaxda, arc kiTxvis Sebruneba<br />

unda mogeridos~.<br />

es patar-patara, magram Zalian aucilebeli<br />

profesiuli saidumloebebi <strong>maka</strong>m<br />

male aiTvisa. wlebma, roca saqarTvelo,<br />

rogorc saxelmwifo, Tavidan ibadeboda,<br />

faqtobrivad, misi uSualo dakvirvebis<br />

qveS gaiara. <strong>maka</strong>s profesiuli zrdis paralelurad<br />

izrdebodnen da ixvewebodnen<br />

qarTuli polit-ekonomikuri speqtris<br />

mTavari moTamaSeebic. <strong>maka</strong> piradad<br />

monawileobda 80-90-iani wlebis yvela im<br />

movlenaSic, romlebic Semdeg epoqalurad<br />

Sefasda. <strong>maka</strong>s ara mxolod axsovs,<br />

mis Tvalwin miiRes, saqarTvelos damoukidebloba,<br />

mis Tvalwin daiwyo samoqalaqo<br />

omi, mis Tvalwin gavarda pirveli<br />

tyvia samaCabloSi. maSin <strong>maka</strong> 18 wlis iyo,<br />

daniel Jurnalistebs gahyva Tarjimnad.<br />

cxinvalSi Sesvlamde, erTma qarTvelma<br />

SeaCera, Sen arsad waxvide, eseni gauSvi,<br />

Sen darCi, saSiSiao. magram, <strong>maka</strong> mainc<br />

wavida. gegma SeimuSaves, viTom <strong>maka</strong> somexi<br />

Tarjimani iyo da danielebs erevnidan<br />

gamoyva. midian fexiT da inglisurad<br />

laparakoben. cxinvalSi Sesvlamde, xidia<br />

gadasasvleli. xedaven, sami kaci modis.<br />

miuaxlovdnen danielebs da uceb erTerTi<br />

qarTulad ekiTxeba <strong>maka</strong>s, gogo, Sen<br />

qarTveli xar? `imdenad davibeni, rom aba,<br />

mkiTxe ra vupasuxe? inglisurad kategoriulad<br />

viuare _ NO! arada, wesiT xom somexi<br />

viyavi da misi qarTuli saerTod ver<br />

unda gamego~. is ambavi mSvidobianad damTavrda,<br />

Tumca, patara dramatizmi mainc<br />

axlda Tan _ <strong>maka</strong> morgSi waiyvanes, gvamebi<br />

aCvenes, ai, es biWebi sul Tqvenianebma dagvixoceso,<br />

axla arc Sen gagiSvebT arsado.<br />

bolos, danielebi wiTeli jvris gamoZaxebiT<br />

daimuqrnen da <strong>maka</strong> gamouSves,<br />

Torem situacia ukve umarTavi xdeboda.<br />

ukana gzaze kidev erTi dabrkoleba gadalaxes<br />

_ saSinel srolaSi moxvdnen... `es<br />

ambavi dedaCemma ase detalurad dRemde<br />

ar icis,~ _ ixsenebs <strong>maka</strong>.<br />

ase detalurad aseTi eqstremaluri<br />

ambebis codna <strong>maka</strong>s pirad urTierTobebzec<br />

Tavis kvals tovebs. Tumca, daZabuli<br />

samuSao grafiki sayvarel ma<strong>maka</strong>cTan<br />

daSorebis mizezi ar gamxdara. cxadia,<br />

roca dilis xuT saaTze dagirekaven da<br />

gacnobeben, rom sityvaze, TviTmfrinavi<br />

Camovarda da saswrafod unda waxvide<br />

gasaSuqeblad, Senc rom adgebi da<br />

waxval, es arc erT ma<strong>maka</strong>cs ar gaexar-<br />

170 cxeli Sokoladi<br />

deba. `roca msgavsi situaciebis Sesaxeb<br />

vmsjelobT xolme, me yovelTvis saku-<br />

Tar Tavs da saqmes vicav, magram vaRiareb,<br />

rom gulis siRrmeSi, Zalian kargad<br />

mesmis ma<strong>maka</strong>cis, romelsac ar unda misma<br />

sayvarelma qalma aseTi cxovrebis wesiT<br />

icxovros. Zalian kargad mesmis, rom arc<br />

erT kacs ar moewoneba, qals telefon-<br />

Tan erTad eZinos~.<br />

am Temaze saubari gagvigrZelda, <strong>maka</strong><br />

Cafiqrda da TviTonve daaskvna, rom gamosavali<br />

am SemTxvevaSi arc erTnairi<br />

profesiebis qonaa. dasturad Reuters-is<br />

erT polonel fotografTan dialogi<br />

gaixsena. es fotografi moskovis putCis<br />

dros Tavis Seyvarebul fotografTan<br />

erTad muSaobda. erTad iRebdnen fotoebs.<br />

areulobaSi erTmaneTi dakarges.<br />

am dros srola atyda, kacma gadaRebas<br />

Tavi daaneba da qalis Zebna daiwyo, gamwarebuli<br />

eZebda, bolos roca miagno,<br />

gaexarda, magram wamsve moiRuSa, Turme,<br />

im areulobaSi qals arc erTi wamiT ar<br />

Seuwyvetia gadaReba da arc Tavisi sayvareli<br />

kaci gaxsenebia. `mere erTmaneTs<br />

daSordnen da, faqtiurad, es SemTxveva<br />

gaxda maTi daSorebis mizezi, kacma ver<br />

apatia qals is, rom samsaxurma raRac<br />

momentSi misi Tavi daaviwya~.<br />

<strong>maka</strong> mgrZnobiare da romantikulia, (magaliTad,<br />

pirad eleqtronul fostas xelnaweri<br />

werilebi urCevnia _ am werilebs<br />

sul sxva grZnoba da emocia moaqvso _ fiqrobs),<br />

magram is, rac saRi gonebiT icis,<br />

icis da damTavrda. asea codnac ma<strong>maka</strong>cis<br />

Sexedulebis Sesaxeb zedmetad saqmian<br />

qalze. am Temaze sainteresod msjeloba<br />

<strong>maka</strong>s didxans SeuZlia, gansakuTrebiT,<br />

megobrebis wreSi. Tumca, aranakleb<br />

xSirad, Wiqa yavaze Sekrebili gogoebis<br />

ganxilvis sagani politika xdeba xolme.<br />

`xSirad yofila ise, gvian saRamos, me da<br />

<strong>maka</strong> savaxSmod SevsulvarT restoranSi,<br />

SegvikveTavs vaxSami, magram mere politikaze<br />

gacxarebul msjelobas Wamac dauviwyebia<br />

CvenTvis. am dros patara brifingebs<br />

vmarTavT xolme restornebSi~,<br />

_ ambobs Tea. misive dakvirvebiT, <strong>maka</strong>s<br />

ocwlianma reportiorobam ambis moyolis<br />

gansakuTrebuli stili Camouyaliba.<br />

absoluturad gamarTuli winadadebebiT<br />

laparakobs, icavs oficialur etikets<br />

da ise gadmogcems ambavs, TiTqos, saagentosTvis<br />

informacias zepirad werdes.<br />

asea Tu ise, <strong>maka</strong> Tavs gadamxdar ambebs<br />

mainc Zalian sainteresod hyveba. roca<br />

saubarSi TviTironiasac rTavs, maSin<br />

msmenelTa ricxvi erTi-orad izrdeba.<br />

megobrebi <strong>maka</strong>ze amboben, rom wonasworobis<br />

SenarCunebaSi mas iumoris grZnoba<br />

da ufro zustad ki, swored TviTironia<br />

Svelis. SeuZlia, mitingze cemis ambavi<br />

ise mohyves, rogorc anekdoti da ra gasakviria,<br />

rom mere misi Tavgadasavlebi<br />

anekdotebadac vrceldeba. es saubrebi,<br />

momxdari ambebis Sefasebebi da Tundac,<br />

eqstremaluri situaciebis iumoristuli<br />

mimoxilvebi <strong>maka</strong>s Sinagan daclaSi exmareba.<br />

miuxedavad imisa, rom xSirad, mTeli<br />

dRis ganmavlobaSi mimdinare ambebze<br />

muSaobs da mxolod mSral informaciebs<br />

wers, Semdeg (rac ar unda daRlildaqanculi<br />

iyos) mainc poulobs dros,<br />

momxdars gonebaSi xelaxla miubrundes<br />

da gaaanalizos. radgan yvelafers<br />

dakvirvebiT ismens, daskvnis gakeTeba da<br />

Seqmnili azris dacvac uioldeba. roca<br />

mniSvnelovani Sexedulebis dacvaze midgeba<br />

saqme, <strong>maka</strong> Zalian principulia. ise<br />

argumentirebulad msjelobs, rom konkurents<br />

iolad `aiaraRebs~. Tea sxiereli<br />

<strong>maka</strong>s erT sajaro gamosvlas ixsenebs. `es<br />

iyo telexidi moskovTan, zurab Jvanias<br />

gardacvalebis Semdeg. qarTul mxares<br />

<strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong>, kote gabaSvili da kidev sxva<br />

stumrebi warmoadgendnen, moskovidan<br />

mixeil leontievi erTveboda. maxsovs,<br />

<strong>maka</strong>s msjelobiT moxibluli davrCi, ise<br />

argumentirebulad edaveboda leontievs,<br />

ise dasabuTebulad msjelobda, rom<br />

misi gaCumeba qarTvelebidan mxolod<br />

<strong>maka</strong>m SeZlo~.<br />

megobrebTan saubris garda, <strong>maka</strong> samsaxurs<br />

zogjer wignebSic `gaurbis~. kiTxva<br />

yvelaze Zalian uyvars, Tvlis, rom hobi<br />

_ klasikuri gagebiT ar aqvs, gamoTavisuflebuli<br />

drois gasatareblad maSinve<br />

zukasTan midis. amitom, Tavdaviwyebas<br />

wignebi da bavSvobis droindeli gataceba<br />

_ cekva aniWebs: `vfiqrob, rom cekva<br />

Cemi yvelaze bunebrivi mdgomareobaa.<br />

Tu mesizmreba Cemi Tavi, mesizmreba, rogor<br />

vcekvav. bolos Cemi megobris Svilis<br />

dabadebis dReze vicekve. restorani<br />

hqondaT daxuruli, me da Cemi megobari<br />

giJebiviT vcekvavdiT, mamebi da bavSvebi<br />

ki isxdnen da gviyurebdnen~.<br />

Tumca, yvelaze didi gataceba <strong>maka</strong>s-<br />

Tvis, rogorc Cans, mainc reportioris<br />

saqmea. cekvasTan erTad, esec misi erTerTi<br />

yvelaze bunebrivi ampluaa. imdenad<br />

bunebrivi, rom roca ar Wirdeba, maSinac<br />

reportiorobs. Tea ixsenebs: `erTxel,<br />

madridSi viyaviT. <strong>maka</strong>m salvador dalis<br />

muzeumSi moindoma wasvla. matarebliT<br />

unda wasuliyo da gansazRvrul dros


dabrunebuliyo ukan. magram ar gamoCnda.<br />

gavida erTi saaTi, meore, mesame, <strong>maka</strong><br />

mainc ar Cans. avnerviuldi. <strong>maka</strong>s aseTi<br />

gauTvaliswinebeli raRacebi arasdros<br />

emarTeba xolme. bolos gamoCnda da miambo,<br />

rom, Turme, matarebelSi, romelsac<br />

ukan unda gamohyoloda, ar Cajda, radgan<br />

sxva sadgurze unda gadamjdariyo,<br />

amitom, Semdeg reiss daeloda. is pirveli<br />

ki, raRac avariaSi mohyva. roca<br />

es sadgurze mdgomma <strong>maka</strong>m gaigo, erTi<br />

ambavi atexa, gamohkiTxa sadguris ufrosi,<br />

daadgina avariis mizezebi, miyveboda,<br />

kinaRam londonSi davreke da Reuters-s<br />

vacnobeo~.<br />

amitom, gasakviri arcaa, rom <strong>maka</strong> yovelTvis<br />

uaryofs SeTavazebebs da arc<br />

saxelmwifo struqturebSi muSaobas<br />

Tanxmdeba, arc adgilobriv televizieb-<br />

Si. `Reuters-Si maqvs im donis Tavisufleba,<br />

rac aqaur televiziebSi miuRwevelia<br />

_ aq mxolod profesiuli standarti<br />

mzRudavs, sxva araferi, amitom am samsaxurs<br />

araferze gavcvli, arc saxelmwifo<br />

struqturebze, radgan kiTxvis dasma<br />

ufro miyvars, vidre pasuxebis gacema~.<br />

<strong>maka</strong> Tvlis, rom regionSic gaumarTla.<br />

kavkasiis miwis turbulentobam is ua-<br />

mravi gardamtexi movlenis mowme da monawile<br />

gaxada. `bevri eris mravalwlian<br />

istorias eyofoda is movlenebi, rac<br />

CvenTan bolo 17 wlis ganmavlobaSi<br />

moxda. amitom, ar vici, ramdenad zusti<br />

sityvaa `gamimarTla~, magram bevri<br />

meubneba, rom asea. erTxel, Reuters-is<br />

cnobilma reportiorma stenli grimma,<br />

romelsac uamravi cxeli wertili aqvs<br />

movlili, miTxra, rom bevr Jurnalists<br />

SeSurdeboda Cemi. marTlac asea. vici,<br />

bevr ucxoel Jurnalists moundeboda,<br />

emuSava iq da iseT garemoebebSi, romlebic<br />

Cven gadavitaneT, Tumca ki, es yvelaferi<br />

mZime iyo, rogorc piradad CemTvis,<br />

ise zogadad qveynisTvis~.<br />

miuxedavad imisa, rom areul region-<br />

Si muSaobas gamarTlebad miiCnevs, mainc<br />

aris xolme dro, roca fiqrobs, didi<br />

siamovnebiT vimuSavebdi Sveicariis biuroSico,<br />

_ `ratomac ara, mividodi dilas<br />

samsaxurSi, davwerdi raRaceebs, eqvsze<br />

saaTs davxedavdi, vityodi, ui, ra dro<br />

gasula-meTqi da saxlSi wavidodi. ra,<br />

giJi ki ar var, sul inflaciaze, quCis<br />

aqciebze, putCze da mitingebze wera<br />

momwondes~. Tumca, es xumrobaa. <strong>maka</strong>s<br />

miwa, mainc, feTqebadi kavkasiaa.<br />

mitingze <strong>maka</strong>s yavisferi qurTuki,<br />

jinsis Sarvali da Savi inspeqtorebi<br />

acvia. saTvale ukeTia da es exmareba, arasasurveli<br />

replikebi xalxisgan gulgrilad<br />

gaataros. arada, msgavs replikebs ra<br />

dalevs _ `neta, ras darbian es Jurnalistebi,<br />

rames mainc werdnen~. xelSi bloknoti<br />

uWiravs, jer axlomaxlo SeniSnuli<br />

sagulisxmo lozungebis Sinaarss iwers,<br />

mere, roca daaxloebiT `rolingebis~<br />

wonis gamomsvleli dgeba tribunasTan _<br />

mis gamosvlasac. me Cems dabal profesionalizmze<br />

metyveli SiSi mipyrobs _<br />

xalxis masa mafrTxobs da saswrafod wasvla<br />

mindeba. <strong>maka</strong>s Soridan vemSvidobebi<br />

da vcdilob, CitaZis quCisken gavikvlio<br />

gza. mitingi 5 saaTze mTavrdeba. <strong>maka</strong>s<br />

samgzavro CanTa winaswar aqvs Calagebuli.<br />

informacias gadascems da Reutersis<br />

jgufTan erTad erevanSi midis. ukan<br />

dabrunebuls TbilisSi Secvlili mainc<br />

araferi xvdeba. Sveicariis biuroSi Sromas<br />

Reuters-is qarTul biuroSi muSaoba,<br />

vin icis, kidev ramden weliwads ar daemsgavseba.<br />

<strong>maka</strong> <strong>anTiZe</strong> ki mainc arsad wava.<br />

jerjerobiT, profesia _ reportiori da<br />

kavkasiuri qronikebis temperamenti yvelaze<br />

did siamovnebas aniWebs.<br />

cxeli Sokoladi 171


istoria istoria<br />

rogor gaxda<br />

ang li goliaTi<br />

ang li fiqrobs, rom Tavis<br />

urCxulTan bevri ram aqvs saerTo<br />

avtori: jon leri<br />

Jurnali `niu iorkeri~<br />

inglisuridan Targmna Tamar babuaZem<br />


moiTxovda _ wyalgamyofi periodi britane-<br />

Tis istoriaSi, roca erTmaneTs Seejaxa patriarqaluri<br />

da kapitalisturi ideebi. ema<br />

tompsoni ambobs: `li yovelTvis cdilobda<br />

epova zustad Sesaferisi mdelo, zustad Sesaferisi<br />

adgili dasajdomad. am xerxiT dialogi<br />

personaJebs Soris kidev ufro mravalganzomilebiani<br />

xdeboda _ Txroba da peizaJi<br />

erTmaneTSi gadadioda~.<br />

ang li ki ase xsnis: `roca Cinur filmebs<br />

vakeTebdi, vizualur mxareze am kuTxiT fiqris<br />

saWiroeba ar idga, radgan iq yvelaferi<br />

sityvebzea, imazea, risi Tqmac minda. aq ki,<br />

enobrivi barieris gamo, inglisurenovan msaxiobebs<br />

ise xSirad ver vesaubrebodi~.<br />

ema tompsoni ixsenebs: `angma ase icoda, moulodnelad<br />

mogadgeboda da iseTs getyoda,<br />

adgilze gagaSeSebda~. tompsons ang li xom<br />

daJinebiT umeorebda xolme, ase bebrulad nu<br />

gamoiyurebio. xolo pirveli, rac lim keit<br />

uinslets uTxra, iyo: `ukeTac SegiZlia~. hiu<br />

grantma _ is filmSi morcxvi edvard ferarsis<br />

rols asrulebs _ lis metsaxelad Sxamiani<br />

gveli Searqva, mere _ gareuli cxoveli. gada-<br />

Rebebis dasrulebis Semdeg mowyobil daskvniT<br />

wveulebaze ema tompsonma, keit uinsletma<br />

da gadamRebi jgufis sxva wevrebma `roling<br />

stounzis~ simRera Angie gadaakeTes da ang lis<br />

miuZRvnes: `Ang Lee, I still love you, remember all those<br />

nights we cried~ (`ang li, me mainc miyvarxar,<br />

gaxsovs Rameebi, roca erTad vtirodiT~). axla<br />

es ambebi ang lis SeuZlia RimiliT gaixsenos,<br />

magram `grZnoba da gonebis~ gadaRebebze iyo<br />

momenti, roca kulturaTa konfliqtma yvela<br />

daabnia. gadaRebebis pirvel dRes, li iRebda<br />

epizods, roca ema tompsonisa da hiu grantis<br />

personaJebi pirvelad xvdebian erTmaneTs da<br />

baRSi seirnoben. lis saerTo planiT gadaReba<br />

surda, molodinis gancda rom metad wamoewia<br />

win. msaxiobebma moTxovna Seasrules, magram<br />

Semdeg SesTavazes, sxva rakursi ecadaT. is,<br />

rac msaxiobis Cveulebriv idead unda mieRo,<br />

lis ewyina. `mTeli Rame fexze iyo, mec ver<br />

davweqi, saSinlad vgrZnobdi Tavs~, _ ixsenebs<br />

tompsoni, romelmac es SemTxveva Tavis<br />

dRiurSic Cawera: `unda vaRiaro, misi idea<br />

Cvensas sjobda, magram TviTon im faqtma, rom<br />

Cven, saerTod gagvaCnda sakuTari idea, li<br />

SokSi Caagdo, gulnatkeni da gaognebuli Canda~.<br />

mogvianebiT, lim aseTi fraza Tqva: `taivanSi<br />

me imperatori var, aq _ prezidenti~.<br />

lis kadrirebisa da fonis SerCevis principi<br />

sulac ar mogeCveneba uCveulo, Tu mis<br />

warmomavlobas gaviTvaliswinebT. socialuri<br />

fsiqologiis specialisti riCard nisbeti<br />

wignSi `fiqris geografia~ wers: `dasavleTelebi<br />

da azielebi, SeiZleba iTqvas,<br />

sxvadasxva samyaroebs xedaven. Tanamedrove<br />

dasavleTeli xedavs sagnebis samyaros _ gancalkevebuli<br />

da erTmaneTTan daukavSirebeli<br />

sagnebis samyaros. Tanamedrove azieli ki<br />

ufro midrekilia, dainaxos arsisa da Sinaarsis<br />

samyaro _ rogorc substanciaTa uwyveti<br />

masa~. ang lic, TiToeul morig proeqtze,<br />

Tavis msaxiobebTan erTad, yovelTvis uRrmavdeba<br />

filmis konteqsts. TiTqmis yvela<br />

filmze muSaobisas is saSinao davalebebsac<br />

arigebs. rogorc ema tompsoni ixsenebs Tavis<br />

dRiurSi, `grZnoba da gonebis~ gadaRebebis<br />

dawyebamde, ang lim msaxiobebs personaJebis<br />

Seswavla daavala da kiTxvebis nusxa Camouwera<br />

(roca uinsletma sakuTari personaJis<br />

marianis ocgverdiani analizi miutana, ang<br />

lis ar moewona, `es yvelaferi tyuilia,<br />

tyuilia, tyuili!~) Ice Storm-is gadaRebis-<br />

Tvis Sesabamisd rom momzadebuliyo, lim<br />

uzarmazari dosie Seadgina. am dosies kinooperatori<br />

frederik elmsi `gasuli saukuneebis<br />

enciklopedias~ uwodebs. lis katalogSi<br />

yvelaferia moTxrobili imis Sesaxeb, Tu sad<br />

imarTeboda brZolebi, ra ecva joni karsons,<br />

rogor varcxnilobebs atarebdnen adamianebi,<br />

ra gadioda teleeTeriT.<br />

`goliaTis~ gamo ang li molekuluri zrdiT,<br />

sisxlis ujredebiT da galaqtikebiT<br />

dainteresda. da, rogorc filmis spec-efeqtebis<br />

erT-erTi avtori ixsenebs, li dainteresda<br />

`samyaros Sinagani kavSiriTac, romlis<br />

saSualebiTac galaqtikaSi yvelaferi awyobilia.<br />

es iyo raRac ini da ianis msgavsi istoria,<br />

romlis gamoyenebac lis filmSi surda~.<br />

lim am filmisTvis Seagrova qvebic, 24 kolofi<br />

gamouvida. idea ki ase axsna: `maTi faqtura<br />

drois cvalebadobaze metyvelebs. isini<br />

gaxseneben, rom samyaro sinamdvileSi Zalian<br />

hgavs supis gigantur qvabs~. ang lisTvis igive<br />

datvirTva hqonda xavss, zRvis varskvlavebsa<br />

da meduzebs, romelTa formebsac iyenebda<br />

imisTvis, rom msaxiobebs `goliaTis~ disonansuri<br />

samyaro ukeT warmoedginaT. `is Cvengan<br />

iTxovda, qvebisa da xavsis faqtura TiTebiT<br />

kargad SegvegrZno da mere gvekiTxeboda, ras<br />

vgrZnobdiT~, _ ixsenebs nik nolti, _ ` is, Ti-<br />

Tqos, uzarmazar garss qsovs, romelic iseTi<br />

CaxlarTulia, rom msaxiobi gareT SemTxveviT<br />

verafriT gamoaRwevs. es TandaTan, nabij-nabij<br />

unda SeZlo~.<br />

lis maisis bolos los anjelesSi Sevxvdi,<br />

kinostudia 20th Century Fox-is xmis Camwer scenaze.<br />

sruliad gaugebari da usaxuri Senoba<br />

iyo, erTaderTi, rac gamoarCevda, violinos<br />

formaze gakreWili gazoni iyo. ang li gigantur<br />

audioplatasTan ijda. iqve iyo kompozitori<br />

deni elfmanic _ veterani musikosi,<br />

romelsac 55 filmisTvis aqvs musika Seqmnili,<br />

`goliaTis~ dramatuli, 107-wuTiani partitu-<br />

ra ki rekordul droSi, 36 dReSi warmoadgina.<br />

100-wevriani orkestri mTeli rva dRis ganmavlobaSi<br />

ang lis win, SuSis panelis miRma, ijda<br />

da filmis musikas iwerda. bevri musikosi da<br />

maT Soris elfmanic, xorbalze damzadebuli<br />

sasmeliTa da forToxlis wveniT cdilobdnen<br />

niu eijiseburi energiis aRdgenas.<br />

roca me Sevedi, orkestri iwerda musikas<br />

im epizodisTvis, roca goliaTs samxedro<br />

tankebi udabnoSi dasdeven (Casawer epizods<br />

specialurad orkestrisTvis did monitorze<br />

uCvenebdnen). elfmani, rogorc namdvili<br />

fexosani, partituraSi artileriasaviT rTavda<br />

aRmosavlur litavrebs, bombeur simebian<br />

sakravebs da monRolur melodiebs. `Zalian<br />

xSirad viyenebT dols, radgan dols yvelaze<br />

martivi JReradoba aqvs~, _ miTxra man.<br />

ivnisis dasawyisisTvis, elfmanis musika<br />

ukve absoluturad harmoniulad JRerda, gamosaxuleba<br />

mwyobrSi iyo da, Sesabamisad, 15saaTiani<br />

samuSao dReebi da san rafaelsa da<br />

los anjeless Soris win da ukan siaruli _<br />

ukan motovebuli. orwliani muSaobis Semdeg<br />

ang lim studias filmis saboloo varianti<br />

Caabara da Sin, ojaxTan dabrunda, anu adgilas,<br />

rasac reJisori Tavis `angelozis mxares~<br />

uwodebs. ang li ambobs: `roca pirvelad gadavwyvite<br />

reJisoroba, megona, rom es, ubralod,<br />

Cemeburi TamaSi iyo, mere filmis keTeba CemTvis<br />

ukve TviTgamoxatvis umTavres xerxad<br />

iqca. axla ki is ubralod Cemi cxovrebis faqturaa<br />

da TviTgamoxatva imdenad aRar. kino<br />

mTlianad mylapavs~. Sesabamisad, li meuRles<br />

ukve iSviaTad naxulobs. Tavis dRiurSi ema<br />

tompsoni amgvar epizods ixsenebs: erTxel,<br />

Turme, `grZnoba da gonebis~ erT-erTi epizodis<br />

gadaRebaze, tompsoni lis gverdiT idga.<br />

uceb reJisorma sevdianad gaxeda mdinaris<br />

deltas, mere wylisken gaiSvira xeli Tqva:<br />

`talRa miiqceva, moiqceva, isev miiqceva da<br />

isev moiqceva, me ki, seqsi isev ar mqonia~.<br />

am gazafxulze, Tavis 13 wlis meisonTan er-<br />

Tad, gadasaReb moedans lis meuRle pirvelad<br />

estumra. jein lini saproeqcio oTaxSi ijda,<br />

amasobaSi misi meuRle SeniSvnebs aZlevda<br />

msaxiobs, romlis monawileobiTac ramdenimefanjrian<br />

epizods iRebdnen. lins, romelzec<br />

li ambobs, xelmZRvanelobasTan mudam problemebi<br />

aqvso, meuRle reJisoris ampluaSi<br />

manamde arasdros enaxa. mogvianebiT, qmars<br />

uTxra: `Seni xelqveiTi rom viyo, aucileblad<br />

mogklavdi~. `albaT, jeini marTalia.<br />

gadasaReb moedanze Zalian pretenziuli var,<br />

rasac realur cxovrebaSi Cemze verafriT<br />

ityvi. piriqiT, yoveldRiur cxovrebaSi ise<br />

Cans, TiTqos, arasdros ar vici, ra minda.<br />

filmebs rom ar viRebde, albaT, pativs veranairi<br />

damsaxurebisTvis ver mcemdi~. roca<br />

cxeli Sokoladi 173


gadaRebebzea wasuli, jeins kviraSi erTxel<br />

urekavs. skolis ardadegebze ki bavSvebi mamas<br />

gadasaReb moedanze stumroben. xmis Camwer<br />

oTaxSi, roca elfmanTan da orkestrTan<br />

erTad filmis saxasiaTo musikalur aqcentebs<br />

amuSavebda, cota xniT Sesveneba iTxova<br />

da ufros vaJTan haanTan dasarekad gavida.<br />

haani braunis universitetSi pirvel kursze<br />

swavlobs. haanis telefonze avtomopasuxe<br />

CairTo, mamam Setyobineba datova: `babi var.<br />

dabadebis dRes gilocav. kargad gaerTe. axla<br />

eqvsi saaTia~. ang li aRiarebs: `ucnauri mama<br />

var. Sin gatarebuli eqvsi wlis ganmavlobaSi<br />

SvilebTan urTierTobas iseTi myari safuZveli<br />

Cavuyare, rom mTeli cxovreba SemiZlia<br />

maragad gamoviyeno. axla bavSvebs iSviaTad<br />

vxvdebi, magram maTTan saurTierTod safu-<br />

Zveli Cayrilia~.<br />

li meubneba: `gadasaReb moedanze yvelas<br />

me vuTiTeb, ra rogor minda, rom akeTon. Sin<br />

ki realobas vubrundebi, anu imas, rac Cems<br />

cols unda~.<br />

lini dasZens: `yvelaze metad mevaleba,<br />

qmari miwaze davabruno. rac dro gadis, gamofxizleba<br />

sul ufro metad sWirdeba. Tumca,<br />

TviTonac kargad icis, roca mis garSemo<br />

vtrialeb, saWiroa realobas daubrundes.<br />

li ganavrcobs: `saxlSi roca var, msaxiobis<br />

rols marguneben xolme _ nabolara, mesame<br />

biWis rols, yvelaze jiuti da celqi biWis~.<br />

lini agrZelebs: `ufro xSirad sWirdeba<br />

yvirili, vidre Cvens Svilebs. Tavs Zalian daculad<br />

grZnobs, roca uyviri~.<br />

qmars ar moswons, roca coli laboratoriaSi<br />

gvianobamde rCeba: `vcdilob, Seveguo,<br />

magram roca me vamTavreb muSaobas, jeinisgan<br />

Zalian didi aRzrda da mzrunveloba mWirdeba<br />

xolme~.<br />

li aRiarebs, rom roca ar muSaobs, Zalian<br />

mosawyenia xolme: `hobi da interesebi ar maqvs.<br />

cxovreba ar maqvs~. misi mTavari saqmianoba<br />

am dros ojaxis wevrebisTvis sadilebis<br />

momzadebaa. lisTvis iseve, rogorc misi<br />

personaJisTvis filmSi Eat Drink Man Woman<br />

axloblebis gamokveba maTdami siyvarulis gamovlinebaa.<br />

bavSvebs, rogorc TviTon ambobs,<br />

misi kerZebi urCevnia `im nagavs, jeini rasac<br />

akeTebs~ da erTaderTi xerxi, `bavSvebisTvis<br />

siyvarulis gasaziareblad maT kvebaze zrunvaa~.<br />

amasobaSi, lini samzareuloSi trials<br />

`drois uqmad kargvas~ uwodebs da zogjer<br />

qmris mier mowyobil ojaxur zeimebze agvianebs<br />

kidec. `ukve aRarc melodebian. Torem,<br />

gavbrazdebodi. mimaCnia, rom es Cemi uflebebis<br />

darRveva iqneba~.<br />

teqnikuri sirTuleebiT savse `goliaTma~,<br />

romelsac, amave dros, blokbasteris potenciali<br />

gaaCnda, ang li ojaxs kidev ufro xangr-<br />

174 cxeli Sokoladi<br />

Zlivad mowyvita, vidre danarCenma filmebma.<br />

reJisori eqsperimentuli kinos premierebsaa<br />

miCveuli _ niu iorkisa da los anjelesis ramdenime<br />

kinoTeatrSi mitanili firi da `Semdeg<br />

kerZo saubrebis saSualebiT gavrcelebuli<br />

azri filmis Sesaxeb~. `Casafrebuli vefxvis~<br />

gakeTeba ang lis 12 milioni dolari daujda.<br />

filmi rom daemTavrebina, sakuTari xelfasic<br />

gaiRo. `goliaTi~ ki sul sxva SemTxveva<br />

iyo. misi biujeti Tavidanve 150 milioniT<br />

ganisazRvra, firze Tavdapirveli SekveTa ki<br />

14 aTasi iyo. li ambobs: `rogorc Cans, zomas<br />

marTla aqvs mniSvneloba. iseTi raRacebi gamovcade,<br />

raSic manamde araferi gamegeboda _<br />

magaliTad, marketingi. es sul sxva samyaroa.<br />

yvelafers hyidian, rac goliaTiviT mwvanea~<br />

_ nagvis parkebidan dawyebuli skeitbordebiT<br />

damTavrebuli. 150-mde saxeobis nivTs amzadeben<br />

`goliaTis~ logoTi. xolo Tineijeri<br />

auditoriis gulis mosagebad, li daTanxmda<br />

simRera Set Me Free _ romelsac Guns’N’Roses-is<br />

yofili wevrebi Suicidal Tendencies-s wevr devid<br />

kaSnerTan da Stone Temple Pilots-is momReral<br />

skot uailendTan erTad asrulebdnen _ filmis<br />

finaluri titrebisTvis Caewera.<br />

ase rom, filmis musikis Caweris da damqancveli<br />

dRis Semdeg, ang li xmisCamwer studiaSi<br />

wavida, sadac momRerlebi simReris<br />

Sesrulebis dros unda gadaeRoT. lis manqana<br />

studiis WiSkarSi Sesrialda. garemos halucinogenuri<br />

aura dahkravda _ iqauroba tropikul<br />

oaziss hgavda, ganaTebuli palmebiTa<br />

da xmis Camwer bungalomde mimavali samanqano<br />

bilikis gaswvriv acimcimebuli sanTlebiT.<br />

manqanidan gadmosvlamde ang li gamotyda,<br />

rok-musikis Caweras pirvelad veswrebio. sanam<br />

momRerlebi movidodnen, li aparaturiT<br />

savse oTaxSi tyavis savarZelSi CaeSva da televizors<br />

miaSterda. is sportis didi gulSematkivaria,<br />

televizorSi ki NBA-s fleiofis<br />

erT-erT TamaSs uCvenebdnen. sareklamo Wris<br />

dros `goliaTis~ reklama gamoCnda. am dros<br />

oTaxSi gamxdari, sviringiani, grZelTmeba kacebi<br />

Semolagdnen. erT-erTi maTgani, xveulTmeba<br />

rokeri, tyavis SarvliTa da sportuli<br />

fexsacmliT, cxvirSi gayrili rgoliT, romelic<br />

ufro gasaRebis breloks hgavda, lis<br />

miubrunda: `aba, rogor midis saqmeebi? imedia,<br />

dRes simReras dadeb. CvenTan erTad dajdebi?<br />

ginda zarze davukraT?~ sanam lisken zurg-<br />

SeqceviT mdgarma rokerebma simRera oTxjer<br />

Seasrules, uailendi cdilobda kamerasTan<br />

ufro axlos damdgariyo, xmis inJineri ise<br />

energiulad aqnevda Tavs dasartyami instrumentebis<br />

riTmze, rogorc liTl riCardi. ang<br />

li auRelveblad idga. meore dilas, roca<br />

filmis musikis Cawera ganaxlda, elfmani ki<br />

wynarad Seudga JReradobis Sesworebas, ang<br />

li uceb skamiT ukan gadaixara, xelebis qnevas<br />

mohyva da musikas iseve mTeli taniT ahyva,<br />

rogorc qonvois xmis Camweri studis inJineri<br />

wina saRamos. `Sen raRac mosawyeni xar~, _ miubrunda<br />

Semdeg elfmans.<br />

imave SuadRes ang li kerZo TviTmfrinaviT<br />

jorj lukasis ranCoze gadafrinda _ xmis<br />

Camwer studiaSi. TviTmfrinavis salonSi,<br />

reJisorma fexebi wina skamis sazurge aawyo<br />

da ganvlil karieras gadaxeda: `filmis keTeba<br />

arasdros aris iseTi sasiamovno, rogorc<br />

sakuTar warmosaxvaSi. haerSi mofarfate kargi<br />

idea _ ai, yvelafers ra jobia. Sen es idea<br />

unda daiWiro da miwaze dauSva _ xalxmac<br />

rom dainaxos. celuloidze daakra da aCveno.<br />

saukeTeso Sedegi unda gamoadno celuloidis<br />

im faqturisgan. TviTon gadaRebis procesi<br />

CemTvis sasursaTo maRaziaSi sayidlebze wasvlas<br />

hgavs, mzareuli Tavis niWs, realurad,<br />

samontaJo magidaze avlens~. klientebs sWirdebaT<br />

ambavi da damakmayofilebeli dasasruli<br />

da lisac, rogorc TviTon ambobs, uxdeba<br />

isini `produqtiT moamaragos~. `magram, piradad<br />

CemTvis, saqme ufro mcire epizodebSia,<br />

garkveul grZnobebSi, garkveul gemovnebaSi.<br />

CemTvis es ufro fasobs, vidre ambis gadmocema.<br />

films kaci calkeuli momentebisTvis<br />

iRebs da Semdeg sWirdeba gasasamarTlebeli<br />

sababi, rom es momentebi filmSi Seitanos.<br />

sWirdeba struqtura~. ang lis filmebi<br />

marTlac savsea aseTi uTqmeli momentebiT.<br />

filmSi Eat Drink Man Woman srulyofili Cinuri<br />

sadili mzaddeba. `grZnoba da gonebaSi~<br />

merieni wvimiT gajerebul gorakze arbis. Ice<br />

Storm-Si Suq-Crdilebis TamaSia. `Casafrebul<br />

vefxvSi~ xis kenweroze aCaReben brZolas.<br />

ganwiruli goliaTi, TviTmfrinavis korpusze<br />

CabRauWebuli stratosferoSi mifrinavs _<br />

esenia epizodebi, romlebic ang lis axlac<br />

aniWebs gulwrfelobis, umankoebis da ocnebis<br />

gancdas, rasac TviTon reJisori `aromats~<br />

uwodebs.<br />

roca vesaubre, lim zustad ar icoda, sad<br />

dauwyebda Zebnas Tavis Semdeg jadosnur moments.<br />

Tumca, erTi istoria, romelzec imxanad<br />

fiqrobda, gaxldaT iluzionist hari<br />

hudinis ambavi. `adamianebi midian, rom naxon,<br />

rogor kvdeba adamiani. es momenti Cemze Zalian<br />

moqmedebs. esaa didi Soumeni da misi<br />

didi triuki _ gadarCena. adamianebisTvis imis<br />

Cveneba, rom araferze xar mijaWvuli. misi ambavi<br />

STagonebiT agavsebs~. TviTmfrinavma ouqlendis<br />

aeroportSi daSveba njRreviT daiwyo.<br />

li wuTiT Cafiqrda, Semdeg ki momibrunda: `es<br />

xelovnebis mniSvnelovani nawilia, es aris xelovneba.<br />

am dros bolomde SiSvldebi. mayurebeli<br />

rasac xedavs, sinamdvileSi Sen xar. maT<br />

unda gnaxon, rom Sen gariskva SegiZlia~.


esse<br />


arCevnebSi respublikelebma masStaburi gamarjveba<br />

moipoves, hilari klintoni TeTri saxlis<br />

rezidenciis aTamde mrCevels Sexvda imis gansaxilvelad,<br />

Tu rogor unda emarTaT axali<br />

politikuri realoba; es ganxilva moicavda<br />

kongresis gamoZiebas vaitvoterze da sxva saki-<br />

Txebsac. Sekrebis damswre erT-erTi mrCevlis<br />

TqmiT, kamaTis dros hilaris erTi argumenti<br />

aseTi iyo (hilari yovelTvis iyenebda am arguments)<br />

_ `davamarcxoT krizisi, vibrZoloT sikvdilamde~.<br />

meore argumenti gulisxmobda opoziciis<br />

ganmuxtvas, risi miRwevac SeiZleboda<br />

ufro meti Riaobis meSveobiT. TiTqos xmamaRla<br />

fiqrobso, klintonma uecrad ganacxada: `me<br />

mWirdeba iseTi xalxi, rogoric kenedis hyavda<br />

Tavis garSemoo~. mrCevelis TqmiT, es `egzistencialuri~<br />

momenti iyo klintonisaTvis: is<br />

ambobda, rom mas unda `adamianebi, romlebic<br />

arian Zlierni, mtkiceni, loialurni, romlebic<br />

TamaSoben gamarjvebisTvis, magram amas akeTeben<br />

gonivruli, strategiuli gziT.~ klintonis<br />

gza ki ar yofila gonivruli da strategiuli.<br />

amis mere man uxalisod daiwyo sakuTari midgomis<br />

Secvla, ukan daixia politikuri brZolebis<br />

pirveli rigidan, rogorc zogi misi TanaSemwe<br />

ambobs, Tavis platformas ufro simbolurad<br />

iyenebda da yovelTvis ar cdilobda konkretuli<br />

Sedegebis miRwevas.<br />

im wels klintonma wignis weras mohkida xeli.<br />

`amas mTeli sofeli sWirdeba~ (It Takes a Village)<br />

- ase erqva wigns. Tema iyo bavSvebi da sazogadoeba.<br />

vaSingtonis insaiderebs am wignTan dakavSirebiT<br />

yvelaze kargad hilaris erTi marcxi<br />

daamaxsovrdaT, rodesac hilarim TanaavtorobisaTvis<br />

madloba ar gadauxada barbara fainmans,<br />

`saimon end Susteris~ gamomcemlobis mier<br />

daqiravebul mwerals. Tumca realurad saqmis<br />

viTareba bevrad ufro CaxlarTulia. simarTle<br />

isaa, rom hilari srulebiTac ar aris makiaveluri<br />

matyuara; es aris qali, romelic sakuTar<br />

sifrTxiles TviTsabotaJamde mihyavs.<br />

`saimon end Susteris~ redaqtorebi SeSfo-<br />

Tdnen, wignis pirvelad versias rom gaecnen.<br />

mizezi fainmanis naweris xarisxi gaxldaT. Tumca<br />

es SeSfoTeba aravisTvis gaumxeliaT. zafxulisTvis<br />

xelnaweric gamoCnda, magram kmayofili<br />

aravin darCenila _ arc gamomcemeli, arc<br />

klintonis TanaSemweni da, rac mTavaria, arc<br />

Tavad hilari klintoni. rodesac fainmani SvebulebaSi<br />

gavida, klintonma, `saimon end Susteris~<br />

redaqtorma da ramdenime mTavarma Tana-<br />

Semwem TviTon, avtoris gareSe, gaagrZeles am<br />

wignze muSaoba (fainmanma kontraqtis pirobebi<br />

Seasrula da gamomcemels arasodes uTqvams,<br />

rom misi naSromi aradamakmayofilebeli iyo).<br />

noemberSi `saimon end Susteris~ redaqtorma<br />

sami kvira TeTr saxlSi gaatara, intensiurad<br />

muSaobda, TanaSemweebisa da Tavad klintonis<br />

daxmarebiT avrcobda da srulyofda masalas.<br />

klintonma, rogorc redaqtorma Tqva, yviTeli<br />

rveuli gaavso, `mrgvali, skolis mowafis<br />

kaligrafiiT~. Sinaur atmosferoSi klintoni<br />

sruliad relaqsirebuli iyo. kabinetidan solariumSi<br />

gadi-gamodioda, sportuli Sarvali<br />

ecva, redaqtors moferebiT `baias~ eZaxda.<br />

klintonis pirovneba, rogorc redaqtori ambobs,<br />

`gamamxneveblad gamWriaxi da naTelia _<br />

magram amis gamoxatva mas ar SeuZlia.~<br />

wigni 1996 wlis ianvarSi gamovida, madlobebis<br />

gverdze aravin iyo naxsenebi. am faqtma<br />

fainmanis Zlieri megobrebi `vaSington postidan~<br />

hilarisadmi mtrulad ganawyo. Jurnalistebma<br />

gesliani statiebi gamoacxves, maTi eWvebi<br />

gaamZafra klintonis ganmartebam, rom man<br />

gangeb ar CamoTvala saxelebi, imis SiSiT, rom<br />

vinme ar gamorCenoda. hilaris triumfalur<br />

dabrunebas sazogadoebis yuradRebis centrSi<br />

kidev erTi dabrkoleba Seeqmna. klintonebis<br />

sxvadasxva skandalebTan erTad presam kidev<br />

erTi ambavi SeTxza da yvelaze cudi rakursiT<br />

gaaSuqa. Jurnalistebma saqmis viTareba<br />

arasworad gaiges, TiTqosda fainmanma dawera<br />

mTeli wigni, klintonma ki mas saavtoro ufleba<br />

mohpara. arada, klintonma wignis Seqmnisa da<br />

gamocemis mTeli tvirTi Tavis Tavze aiRo. es<br />

epizodi gviCvenebs, rom hilaris Cvevad eqca,<br />

sakuTar Tavs TviTonve daudos naRmi, maSin,<br />

roca SeuZlia erTi bewo gulwrfelobiTa da<br />

didsulovnebiT ganmuxtos situacia. am tendenciam<br />

bolo ramdenime kviris ganmavlobaSi kvlav<br />

araerTxel iCina Tavi, rodesac misi kampania<br />

obamas gamowveviT miRebul Soks gamoexmaura.<br />

TeTri saxlis mZime gakveTilebs ukvalod ar<br />

Cauvlia. senatSi yofnisas klintonma es yvelaferi<br />

gulTan axlos miitana da bevrad ufro<br />

ukeTesi politikosic gaxda. sakanonmdeblo sferoSi<br />

hilari klintonis miRwevebis didi nawili<br />

(umeteswilad es iyo maSin, roca kongress respublikelebi<br />

ganagebdnen), zomieri xasiaTisaa.<br />

riCard holbrukma gaixsena, rom fort drami,<br />

romelic niu iorkSi, votertaunis gareT mdebareobs,<br />

araTu ar daketila, aramed gafarTovda<br />

kidec masobrivi daxurvebis dros: `misTvis es<br />

iyo erT-erTi yvelaze mniSvnelovani miRweva,<br />

amiT is Zalian amayobs,~ _ ambobs holbruki. senatis<br />

mTavari wevri, demokratebis warmomadgeneli,<br />

romelmac vinaobis gamJRavnebisgan Tavi<br />

Seikava, ganmartavs, rom klintonis mxridan niu<br />

iorkze aqcentis gadmotana aucilebeli iyo Tavis<br />

kolegebze gamarjvebis mosapoveblad: `man<br />

aCvena, rom muSa cxenia da ara saCvenebeli cxeni.~<br />

klintonma respublikelebi Tavisi qmris administraciis<br />

adrindel mtrebTan TanamSromlobiTac<br />

ganacvifra. es mtrebi iyvnen: lindzi<br />

grehemi samxreT karolinadan, romelic TeTri<br />

saxlis impiCmentis xelmZRvaneli gaxldaT 1998<br />

wels da trent loti misisipidan, romelmac<br />

2000 wels aseTi `imediani~ varaudic gamoTqva,<br />

sanam klintoni pirvel dRes senatSi gamoCndeba,<br />

albaT mexi daecemao. hilarim samxedroebic gaaoca,<br />

rodesac gaxda Tavdacvis politikis eqsperti,<br />

rogorc senatis SeiaraRebuli Zalebis<br />

komitetis niu iorkis pirveli wevri.<br />

klintonis kampaniis erT-erTma wevrma gamimxila,<br />

obamas erTi mosmenac ki ar mouwvevia<br />

evropul sakiTxebze senatis sagareo urTier-<br />

Tobebis komitetis qvekomitetisa, romelsac<br />

is Tavmjdomareobso. imis Tqma undoda, rom<br />

obama hilarisTan SedarebiT nakleb seriozuli<br />

senatoriao. faqtobrivad, `boston gloubis~<br />

mixedviT, obama Tavmjdomareobda mosmenebs<br />

daniSvnebis Sesaxeb, amaze ufro arsebiTi<br />

araferi gaukeTebia. senatis erT-erTma wevrma<br />

obamas seriozulobis eWvqveS dayenebis sakiTxi<br />

gaaqarwyla. man prezidentobis kandidati ase-<br />

Tnairad daaxasiaTa: Rrma da gonieri, komitetis<br />

kargad momzadebuli wevri, romelic karg<br />

kiTxvebs svams da arasodes cdilobs iaffasiani<br />

qulebis dagrovebas. misi sityvebiT, obamas<br />

SeuZlia sakiTxis yvela mxare ganWvritos, maSin<br />

roca klintonis dasma, magaliTad, iranis prezidentis<br />

_ mahmud ahmadinejadis molaparakebis<br />

magidasTan saxifaTo iqneboda.<br />

senatSi klintonma xangrZlivi gza ganvlo,<br />

sanam, didi muSaobis Sedegad, skeptikosebsa<br />

da antagonistebs gaaneitralebda. is iziarebda<br />

zemdgomTa rCevebs da afrqvevda Tavis<br />

daufasebel pirovnul Sarms. amavdroulad,<br />

demokratebis lideri senatSi nawilobriv imitomac<br />

gaxda, rom gaigo prezidentobis Zala da<br />

saWiroeba imisa, rom nebismier did konfliqtSi<br />

saWiroa aRmasrulebel StosTan yovlismomcveli<br />

strategiis gamoyeneba. ase moiqca is, neera<br />

tandenis TqmiT, socialuri dacvis privatizebis<br />

Tavidan acilebisaTvis brZolis dros. savaraudod,<br />

mas SeuZlia sakuTari codna kongresis<br />

Sesaxeb sakuTar upiratesobad aqcios, Tu<br />

is TeTr saxlSi dabrundeba.<br />

`misi senatSi yofnis periodi misi swavlis<br />

periodi iyo,~ _ ambobs holbruki _ `raRacebi<br />

rom ar eswavla, rogorRa gaxdeboda ase sagr-<br />

Znoblad warmatebuli, orpartiuli, yovlismomcveli<br />

senatori, romelic TviT impiCmentis<br />

sulisCamdgmelebTan TanamSromlobasac<br />

ki SeZlebda?~ holbrukis qronikebis mixedviT,<br />

senatis karieram aswavla mas, rogor unda moepovebina<br />

Zalaufleba kongresSi da Tavisi<br />

biografiis SesaZlo xarvezebic amoavso. amis<br />

Sedegad hilari uaRresad gawonasworebuli aRmoCnda<br />

prezidentobisaTvis. `es misi ambis Cemeuli<br />

xedvaa. e.w. rbili sakiTxebi, sinamdvileSi<br />

srulebiTac ar aris rbili _ qalTa uflebebi,<br />

Sidsi, mikrokrediti, globaluri janmrTeloba,<br />

ucxoeTis daxmareba _ es is sakiTxebia, romleb-<br />

cxeli Sokoladi 177


Sic hilari maSin daxelovnda, rodesac pirveli<br />

ledi gaxldaT. misi kvalifikacia saxelmwifo<br />

usafrTxoebis sferoSi ki senatis SeiaraRebuli<br />

samsaxuris komitetis wevrad yofnis xuTwlian<br />

gamocdilebas efuZneba,~ - ambobs holbruki.<br />

hilaris mier senatSi gatarebul wlebze sxva<br />

mosazrebac arsebobs. am gansxvavebul mosazrebas<br />

iziarebs ramdenime Tanamoazre, romlebic<br />

klintons, rogorc politikoss, frTxilad da<br />

eWvis TvaliT uyureben: maTi azriT, hilarim Zalian<br />

kargad Seiswavla oTxmocdaaTianebis yvela<br />

gakveTili da iseTive frTxili centristi<br />

gaxda, rogorc misi qmari saarCevno daTmobebis<br />

dros. `mTavari sityva `sifrTxilea,~ _ ambobs<br />

robert raixi. `arsebiTad bil klintonis programa<br />

1995 wlis dasawyisSi dasrulda, rodesac<br />

kongresSi Zalaufleba respublikelebma Caigdes<br />

xelSi. TeTr saxls isRa darCenoda, rom relevanturi<br />

yofiliyo da respublikuri kongresi<br />

gamouval mdgomareobaSi moemwyvdia. klintonis<br />

Tanamoazreebma gamoxates SeSfoTeba imis gamo,<br />

rom hilaris mTavari strategosi da saarCevno<br />

mkvlevari iyo mark peni, `mikrotendenciebis~<br />

avtori, romlis saxelic `triangulaciasTan~<br />

aris dakavSirebuli _ rac politikurad dapirispirebul<br />

mxareTa ideebis cinikur SeTvisebas<br />

gulisxmobs. hilaris zogierT qmedebas senatSi<br />

oportunizmis elferi dahkravda. magaliTad,<br />

2005 wels hilari iyo Tanadamfinansebeli kanonproeqtisa,<br />

romelic droSis dawvas kanonsawinaaRmdego<br />

qmedebad acxadebda. klintonis<br />

xangrZlivi da ukiduresad saxalxo politikuri<br />

karieris tvirTi is gaxlavT, rom mas Tanabrad<br />

SeiZleba davabraloT gadametebuli sifrTxilec<br />

da gadametebuli mcdelobac. klintonis<br />

Tanamoazrem es amgvarad Camouyaliba karl<br />

bernStains: `ar var darwmunebuli, rom namdvilad<br />

minda qalaqSi isev cirki dabrundes.~<br />

niu hemfSiris praimerimde ori RamiT adre<br />

klintonma 90 wuTiT daagviana Sexvedraze, romelic<br />

hemftonSi, vinakunetis hai squlSi unda<br />

gamarTuliyo. energia swrafad daiSrita. musikaluri<br />

Canaweri Every Little Thing She Does Is Magic<br />

ukve mesamed Tu meoTxed trialebda. eqvsasamde<br />

adamiani (bevrad meti, vidre auditoriaSi<br />

eteoda) fexze idga da hilaris elodeboda.<br />

gasarTobic aRaraferi darCa. kampaniis muSaki,<br />

romelic hilaris maisurebs gaTamaSebis Sous<br />

maspinZeliviT arigebda, publikas ukve veRar<br />

arTobda. klintonis awyobili manqana lamis<br />

daingra. `arcTu ise kargia, roca neitralur<br />

poziciaze dgaxar,~ _ Cailaparaka Cem gverdiT<br />

mdgomma ma<strong>maka</strong>cma.<br />

71 wlis patara tanis qali ruT kini, grZel<br />

lurj qurTukSi gamowyobili, garSemomyofebs<br />

amSvidebda, sadacaa gamoCndebao. vuTxari, rogor<br />

miTxra jon makkeinis Taun holis Sexvedraze<br />

erTma eqTanma, klintoni Zuknaao. SevekiTxe:<br />

178 cxeli Sokoladi<br />

ratom ar uyvars ase bevr xalxs da Tanac ase<br />

Zalian? ruT kinim mipasuxa: `magari qalia da<br />

imitom. mec egeTi var da amiT vamayob. Cems ramdenime<br />

megobarTan masze verc ki vlaparakob,<br />

radgan vici, rom Cveni megobroba iqve dasruldeba.~<br />

ruTs obama moswons _ kargi tipia, magram<br />

`respublikelebi mas daReWaven.~<br />

rodesac, bolos da bolos, klintoni gamoCnda,<br />

Sav kostiumsa da Ria vardisfer bluzaSi<br />

gamowyobili, xalxi mis gamoCenas aRtacebiT<br />

Seegeba. davakvirdi da davinaxe, rom darbazSi<br />

marto bevri qali ki ara, patara gogonebic<br />

iyvnen. erT gogonas, romelic jer aTiode<br />

wlisac ki ar iqneboda, eWira plakati: hilari<br />

2008, sofia 2040. `bodiSs gixdiT dagvianebis-<br />

Tvis, _ Tqva klintonma. mas Semdeg, rac aiovas<br />

partiis Sekrebaze obamasTan waago, miTxra, niu<br />

hemfSiri an unda `gamekeTebina~ an movmkvdariyavio.<br />

albaT amitomac, TiTqmis dawyebis-<br />

Tanave kiTxvebisTvis sruli mzadyofna gamoacxada.<br />

aseTi ram adrindeli kampaniebis dros<br />

iSviaTad Tu gaukeTebia. nebismier SekiTxvaze<br />

informirebuli pasuxi hqonda, xSirad am pasuxs<br />

Tan erTvoda mravalaspeqtiani gegma: imigracia,<br />

jandacva, globaluri daTboba, studenturi<br />

sesxebi, mcire biznesi, cxovelTa uflebebi,<br />

kuba. mTeli saaTis ganmavlobaSi misi xma<br />

ismoda erTsa da imave tonalobaSi, zomierad<br />

xmamaRali, SekiTxvisda miuxedavad. maSinac ki,<br />

roca scenasTan axlos mdgomma gogonam hkiTxa,<br />

mesame klasi ufro saintereso rogor SeiZleba<br />

gaxdeso, klintonma upasuxa: `es namdvilad<br />

amaRelvebeliao,~ _ da gaicina. is gogonasagan<br />

Setrialda da naxevari wuTis ganmavlobaSi<br />

amtkicebda: `Cven vcxovrobT bevrad ufro personificirebul<br />

da CvenTvis ufro morgebul<br />

samyaroSi, magram ganaTleba kvlav industriul<br />

models efuZnebao.~<br />

momeCvena, rom klintoni demokratis nacnobi<br />

saxea _ gulwrfeli politikuri narkomani,<br />

rogor maikl dukakisi, el gori, an jon keri.<br />

gansxvaveba isaa, rom amis miRma imaleba mkvlelis<br />

instinqti da mZafri temperamenti. Cvens<br />

saubarSi klintoni cdilobda eCvenebina, rom<br />

is ar cdilobs ritorikiTa da emociiT STagonebas.<br />

`Tqven aseve SegiZliaT saqmiT STagoneba,~<br />

_ Tqva man. `Tqven SegiZliaT aCvenoT determinacia<br />

da survili rTuli arCevanis gakeTebisa,<br />

aCvenoT xerxemali da mxneoba, rom mSvidad da<br />

ostaturad daupirispirdeT mtrobas. prezidentma,<br />

ara aqvs mniSvneloba, Tu raoden ritorikulad<br />

STamagonebelia, jer kidev unda<br />

gamoaCinos Zala da efeqturoba, rodesac yoveldRiur<br />

saqmes mohkidebs xels, radgan xalxi<br />

amaze amyarebs imeds. ase rom, diax, sityvebi Zalian<br />

mniSvnelovania, magram sityvebi sakmarisi<br />

araa. unda imoqmedo. Cemi gamocdilebiT, zogjer<br />

es imas hgavs, rom yoveldRe TiTo nabijs<br />

dgam win.~ man gaixsena, rogor zrunavda graund<br />

zeros muSebis janmrTelobis gasaumjobeseblad.<br />

`mniSvnelovania imis gacnobiereba, rom<br />

rodesac Suqi qreba da mexotbeni wasuli arian,<br />

Sen isev unda waxvide ovalur ofisSi da ifiqro<br />

am problemebis mogvarebis gzebze. es niSnavs<br />

imas, rom amis delegirebas da gadabarebas<br />

veRar SeZleb. es Tavad unda amoxsna.~<br />

niu hemfSiris kafeteriaSi klintonma individualuri<br />

kontaqtebis damyareba maincdamainc<br />

ver moaxerxa; ver moaxerxa maSinac ki, rodesac<br />

TanagrZnobiT usmenda qals, romelic saku-<br />

Tar gaWirvebaze hyveboda, ambobda, rom ori<br />

samsaxuri aqvs da mainc uWirs asTmis wamlebis<br />

yidva. rodesac erTma ma<strong>maka</strong>cma ganacxada,<br />

rom Tavzardacemulia satelevizio debatebSi<br />

demokratebis mier gakeTebuli esoden susti<br />

gancxadebebiT terorizmis Sesaxeb, klintonma<br />

miaxala: `vwuxvar, rom amiT Tavzardacemuli<br />

brZandebiT.~ es Tqva da ganagrZo. ver gariska,<br />

SeeSinda, kontroli ar daekarga, imis magivrad,<br />

rom darbazi aeyvana iumoriT, mrisxanebiT an kamaTiT,<br />

anda spontanurad raRac adamianuri grZnobis<br />

gamovleniT, rac misi Tvisebaa, rac masTan<br />

pirispir SexvedrebSi vlindeba xolme da yvelas<br />

Zalian moswons. zogierTebi manamdec ki daiSalnen,<br />

sanam hilari gamosvlas daamTavrebda.<br />

meore dilas obamas libanSi, saopero darbazSi,<br />

hqonda dagegmili gamosvla. scena giganturi<br />

vertikaluri banerebiT iyo SemoRobili,<br />

banerebze ikiTxeboda warwera: `imedi~. scenaze<br />

msubuqi nabijiT avida, gzadagza viRacebs xeli<br />

CamoarTva da gadaexvia. misi Jestebi mis sila-<br />

Res gamoxatavda.<br />

`me Tqven gamo gadavwyvite, kenWi viyaro<br />

prezidentobisaTvis~, _ mimarTa man xalxs, _<br />

`Tqvenze vdeb fsons. vfiqrob, rom amerikeli<br />

xalxi gulwrfeli da keTilSobilia da arc<br />

iseTi daqsaqsuli, rogorc amas Cveni politika<br />

moazrebs.~ man gaaqilika pasuxi `vaSingtonidan~,<br />

Tumca darbazSi Sekrebilni mixvdnen, rom obamas<br />

ironiis adresati klintoni iyo, romelmac<br />

ori dRis win gamarTul debatebSi gaafrTxila<br />

xalxi `fuWi imedebis~ Sesaxeb. `ara, ara da ara!<br />

Tqven amas ar gaakeTebT, amis neba ar gaqvT. obama<br />

Seecdeba STagagonoT, magram swored es aris<br />

problema _ obamas vaSingtonSi sakmarisi dro<br />

ar gautarebia. cota xani kidev sWirdeba, rom<br />

ufro metad Seibrawos da Seikmazos. Cven ki<br />

misgan imedi unda gamovxadoT, sanam is Cvennairi<br />

ar gaxdeba _ amis mere is ukve mzad iqneba.~<br />

aseTi iyo obamas ironiuli gamosvla.<br />

saopero darbazi siciliT daingra.<br />

`gviyvarxarT,~ _ daiyvira viRac qalma.<br />

`mec miyvarxarT,~ _ Seifera obamam gansaku-<br />

Trebuli Zalisxmevis gareSe mopovebuli Tayvaniscema.<br />

`es Cveni devizi cvlilebebis Sesaxeb<br />

Zalian gaxmaurda. yvela cvlilebaze lapa-


literaturuli kafe “qaravani”<br />

warmogidgenT:<br />

2 marti, kvira, 15 sT<br />

Sexvedra SoTa bostanaSvilTan<br />

9 marti, kvira, 15 sT<br />

Sexvedra guram doCanaSvilTan<br />

16 marti, kvira, 15 sT<br />

Sexvedra tariel xarxenaulTan<br />

23 marti, kvira, 15 sT<br />

Sexvedra zviad ratianTan<br />

30 marti, kvira, 15 sT<br />

gaxseneba, akaki baqraZe<br />

(80 wlisadmi miZRvnili iubile)<br />

`cxeli Sokoladis~ Zveli nomrebi SegiZliaT SeiZinoT literaturul kafe `qaravanSi~, 3 larad<br />

misamarTi: furcelaZis 10, sajaro biblioTekis Senoba


akobs. `me cvlilebis momxre var,~ `mommarTeT<br />

cvlilebebis gansaxorcieleblad~, `mec cvlilebebis<br />

kaci var.~<br />

praimeris wina dRe iyo. obamam Temis improvizacia<br />

daiwyo. misi manerebi Zalian hgavda<br />

martin luTer kingis manerebs: `erT dReSi~.<br />

yvelafers Seexo: jandacvas, skolebs, xelfasebs,<br />

erayis Temas _ yvelafers, riskenac<br />

klintoni mouwodebda amomrCevels. magram es<br />

iyo musika. mere damagvirgvinebeli akordic<br />

gaisma: `Tu iciT, vin xarT, visTvis ibrZviT,<br />

ra Rirebulebebi gaqvT, Tqven SegiZliaT Tavs<br />

neba misceT, xeli gauwodoT ufskrulis piras<br />

myof adamianebs. Tu Tqven daiwyebT SeTanxmebulad<br />

moqmedebas, Tqven SeZlebT SemoierToT<br />

zogierTi adamiani, gadmoibiroT ara mxolod<br />

damoukidebeli moqalaqeebi, aramed TviT zogierTi<br />

respublikelic ki. Tu Tqven geqnebaT<br />

amomrCevelTa xmebi, Tqven maT daamarcxebT da<br />

amas gaakeTebT Rimiliani saxeebiT.~ es iyo ke-<br />

Tilgonierebis gamowveva, da, miuxedavad amisa,<br />

obamam es ise gaakeTa, rom misi naTqvami sulis-<br />

SemZvrelad JRerda: `fuWi imedebi? aseTi ram<br />

ar arsebobs. es qveyana imedze aSenda, _ obama<br />

xmamaRla mimarTavda xalxs, _ Cven ar gvWirdeba<br />

liderebi, romlebic migviTiTeben, Tu risi<br />

gakeTeba ar SegviZlia _ Cven gvinda liderebi,<br />

romlebic Cven STagvagoneben. erTni fiqroben<br />

imaze, Tu ra gvaiZulon, sxvani ki fiqroben<br />

usazRvro SesaZleblobebze.~ drodadro obama<br />

TiTqos cdilobs, istorias gaeqces, sakuTari<br />

Tavi gamohyavs rogorc arxi, romlis meSveobi-<br />

Tac SeiZleba realizebul iqnas xalxis swrafva<br />

nacionaluri transformaciisaken.<br />

obamam mxolod ocdaxuT wuTs ilaparaka.<br />

SekiTxvebi ar yofila. winaswar gansazRvruli<br />

hqonda, rogor unda daetovebina auditoria<br />

maSin, rodesac xalxis emociebi piks miaRwevda<br />

_ rom auditorias kidev ufro metis mosmenis<br />

survili gasCenoda. obama ukve amTavrebda Tavis<br />

sityvas, gareT rom gavedi da davinaxe, rogor<br />

idga xuTasi kaci trotuarze da operis<br />

saxlis Sesasvlel kibeebze da mdumared usmenda<br />

mis ukanasknel sityvebs, TiTqosda dinamikidan<br />

ismoda cnoba wynar okeaneSi gamarjvebis<br />

Sesaxeb. im wuTebSi misi naTqvamidan veraferi<br />

gavixsene, misi sityvebi wminda SegrZnebis doneze<br />

gaifanta da es SegrZneba ramdenime dRis<br />

manZilze gamyva Tan.<br />

1992 wlis ivnisSi, rodesac bil klintoni mesamed<br />

ibrZoda prezidentobisTvis jorj buSisa<br />

da ros perotis mxardamxar, misi mrCevlebi<br />

problemis winaSe dadgnen: maT unda moexerxebinaT,<br />

rom klintonis xasiaTsa da biografias,<br />

romelsac manamde xalxi oqsfordTan, ielTan,<br />

qalebTan, TaRliTobasa da marixuanasTan akav-<br />

Sirebda, saSualo klasis pativiscema gamoewvia<br />

da, Sesabamisad, klintons misi mxardaWerac<br />

180 cxeli Sokoladi<br />

moepovebina. `manhetenis proeqts~ qveynisTvis<br />

unda gaecno klintonis pirovneba - dangreuli<br />

ojaxisa da mZime bavSvobis nayofi, uaRresad<br />

Sromismoyvare adamiani. swored es proeqti daexmara<br />

mas qveynis saTaveSi mosvlaSi. proeqtis<br />

kulminacia gaxldaT Zalian warmatebuli saagitacio<br />

filmi, romelic demokratTa konvenciaze<br />

aCvenes niu iorkSi _ `kaci imedidan~.<br />

`hilari klintonsac raRac daaxloebiT ase-<br />

Ti ram sWirdeba, _ ambobs di di maiersi, romelic<br />

`manhetenis proeqtze~ muSaobda, _ Zalian<br />

xSirad mxolod ambicias vxedavT.~<br />

ambicia, ra Tqma unda, gavrcelebulia politikosebSi.<br />

`politika yovelTvis gulisxmobda<br />

sakuTari Tavis warmoCenas, _ ambobs riCard<br />

holbruki, _ sakiTxi ase ismis: miznobrivadaa gamoyenebuli<br />

Tu ara es ambicia? mas dasaxuli aqvs<br />

amocanebi, romlebic xels Seuwyobs saxelmwifo<br />

miznis miRwevas, mas es mkafiod aqvs gamokveTili<br />

da cdilobs yvelaferi saaSkaraoze gamofinos.~<br />

es SeiZleba mediis brali iyos, SeiZleba _<br />

amomrCevlebisa, magram, asea Tu ise, amerikuli<br />

politika raRac ufro mets iTxovs. hemftonSi<br />

klintonis gamosvlis dawyebamde ramdenime saaTiT<br />

adre, Tvals vadevnebdi jon makkeinis ostatur<br />

prezentacias seilemSi, saSualo skolis<br />

savarjiSo darbazSi. darbazi gadatenili iyo, aq<br />

bevri iyo skeptikosic da damoukidebeli politikuri<br />

Sexedulebebis mqone piric. im saRamos<br />

makkeini gonebamaxvili, mebrZoli, zomieri da<br />

pirdapiri iyo, maSinac ki, roca TiTqmis yvela<br />

sakiTxSi respublikelTa orTodoqsul ritorikas<br />

misdevda. klintonisgan gansxvavebiT, is<br />

axerxebda, kiTxvis damsmelebi xangrZliv kamaT-<br />

Si CaeTria, rac imis maCvenebeli gaxldaT, rom<br />

mas Seswevda Zala, sapirispiro azri Tavaziani<br />

formiT gamoexata. im saRamos klintons rom<br />

movusmine, vifiqre, albaT, Zalian gauWirdeba<br />

noemberSi makkeinis damarcxeba.<br />

`me imaze metad var TavSekavebuli, vidre<br />

xalxs hgonia, vidre es daSvebulia im adamianebisaTvis,<br />

romlebic ganuwyvetliv sazogadoebis<br />

yuradRebis centrSi arian, gansakuTrebiT<br />

im droSi, romelSic Cven vcxovrobT. vfiqrob,<br />

msoflio mxolod axla iwyebs imis aRiarebas,<br />

rom lideri ma<strong>maka</strong>cebis gverdiT lideri qalebic<br />

unda daiSvebodnen, imave doneze da imave<br />

stiliT, _ miTxra klintonma da gaagrZela, _<br />

didi interesiT vuyurebdiT angela merkelis<br />

arCevnebs germaniis pirvel qal kanclerad. bevri<br />

ram, rac mis Sesaxeb iTqva, Zalian nacnobia<br />

CemTvis.~ klintonma gaicina. hilaris mtkiceba,<br />

rom qali SeiZleba Rirseuli mTavarsardali<br />

iyos, ukve karga xania misTvis grZnobebis mo-<br />

Tokvis mizezi gaxda. `amis mimarT ganakuTrebiT<br />

mgrZnobiare ar vyofilvar, _ dasZina man, _<br />

Cemi megobrebi, amomrCevlebi ambobdnen: kargi,<br />

axla pirovnul Tvisebebsac SevxedavT. noember-<br />

dekembridan moyolebuli Cemi megobrebi meubnebodnen,<br />

Sens ambavs Zalian kargad ar hyvebio.~<br />

niu hemfSiris praimerimde erTi dRiT adre<br />

klintoni saarCevno kampanias atarebda. Rame<br />

sul raRac sami saaTi eZina. is porTsmuTSi,<br />

yavis saxlSi, esaubreboda amomrCevels, romelsac<br />

jer ver gadaewyvita sakuTari arCevani.<br />

Tvalcremliani hilari xalxs uambobda, Tu<br />

rogori rTulia es kampania da rogor SeuZlia<br />

mas adamianis sruliad gamofitva: `es ar aris<br />

advili, da me amis gakeTebas ver SevZlebdi,<br />

mZafrad rom ar mwamdes, rom swored es aris<br />

is, rac unda gavakeTo. xom gesmiT?.. ubralod<br />

ar minda, rom ukan, uaresobisken davbrundeT.~<br />

amomrCevelTa didi nawili am gulwrfel moments<br />

Tbilad Seegeba. rogorc maiersma aRniSna:<br />

`niu hemfSirSi naperwkali gaCnda _ rom mas kidev<br />

erTi mizezi amoZravebs, da es xalxis daxmarebis<br />

survilia.~ `mas Semdeg, _ ambobs maiersi, _<br />

klintonma Secdoma dauSva _ is uambobs xalxs,<br />

Tu ras grZnobs, magram ar gamoxatavs. las vegasis<br />

debatebis dros hilarim scada, eCvenebina,<br />

rom socialuri cvlilebisakenaa mowodebuli,<br />

magram amis demonstrirebas is sakuTar Tavze<br />

da ara im xalxze laparakiT cdilobda, romlis<br />

daxmarebac surs: `es namdvilad Cemi cxovrebis<br />

saqmea. es aris is raRac, rac Cemi gamocdilebidan<br />

modis _ Cems ojaxSic da Cems eklesiaSic,<br />

sadac, rogorc iciT, kurTxeva maqvs miRebuli.~<br />

hilaris pasuxSi gamosWvioda is uxerxuloba,<br />

rasac misi cxovrebiseuli Cveva edo safuZvlad<br />

_Cveva TviTgamoxatvis magivrad sakuTari Tavis<br />

damalvisa da tkivilis gamJRavnebis nacvlad<br />

simtkicis demonstrirebisa. cota ar iyos sawyeni<br />

da mtkivneulia, rom 61 wlis es uaRresad<br />

srulyofili da Zlieri qalbatoni iZulebuli<br />

gaxda, sakuTari deda da qaliSvili moeyvana<br />

aiovas partiis Sekrebis e.w. `Tavis mosawonebel<br />

turze~ da, rogorc Tavad aRniSna, sakuTari xma<br />

mxolod im RamiT ipova, rodesac niu hemfSirSi<br />

moulodneli gamarjveba moipova.<br />

`hilarim ori ram unda daukavSiros erTmaneTs,~<br />

_ ambobs maiersi, _ `ra aqvs mas gulSi da<br />

risi gakeTeba surs da ratom. bevri mizezi arsebobs<br />

imisaTvis, rom vifiqroT, rom is kargi<br />

prezidenti iqneba. man icis, risi gakeTeba unda,<br />

mas kargad esmis procesis arsi, man gamoamJRavna<br />

kongresTan muSaobis unari... magram prezidentoba<br />

arc aseTi Zlevamosili ar aris, Zalismier<br />

tribunas Tu ar CavTvliT. prezidentoba<br />

Sens unarzea damokidebuli, unda SegeZlos,<br />

xalxi aiyolio, STaagono. Sen unda gauZRve mas.<br />

SeZlebs hilari xalxis gaerTianebas, Tu misi<br />

figura isev sazogadoebis dayofas gamoiwvevs?<br />

ai, amas mieZRvneba mTeli kampania.~ sxvagvarad<br />

rom vTqvaT, saprezidento gamarjvebis mosapoveblad<br />

hilari klintoni SesaZloa iZulebuli<br />

gaxdes, sakuTar warsuls gadaabijos.


anuka murvaniZis<br />

Face & Body Art<br />

studiaSi SegiZliaT daeufloT<br />

vizaJistis xelobas 3 TveSi<br />

pedagogi: anuka murvaniZe<br />

vizaJisti adgilze gamoZaxebiT<br />

vizaJistTa jgufi dagexmarebaT Tqveni individualuri stilisa<br />

da dekoratiuli kosmetikis SerCevaSi<br />

gTavazobT<br />

makiaJs<br />

varcxnilobas<br />

spec-proeqtebs<br />

sezonur proeqtebs


“Tavisufali sityva”<br />

www.ucnobifm.ge<br />

“Tavisufal sityvas” 10 qarTveli Jurnalisti qmnis. is<br />

qarTul mediaSi gansxvavebuli sityvaa. Tavad mowveuli<br />

JurnalistebisaTvis “Tavisufali sityva” namdvili eqsperimenti<br />

da gamowvevaa.<br />

“Tavisufali sityva” – es aris proeqti, sadac gadacemis<br />

wamyvanebi Tavad irCeven Temebsa da stumrebs.<br />

“Tavisufali sityva” “radio ucnobis” eTerSi 2006 wlis<br />

aprilidan gadis. gadacema yovel samuSao dRes 13 saaTze<br />

xvdeba msmenels.<br />

Tavisufal sityvas warmogidgenen :<br />

ninia kakabaZe<br />

gogi gvaxaria<br />

daviT kikaliSvili<br />

davit afrasiZe<br />

nino JiJilaSvili<br />

nino jafiaSvili<br />

Tamar Ciqvani<br />

maia WalaganiZe<br />

aleqsandre elisaSvili<br />

daviT paiWaZe

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!