MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara

Laborategiko kontrol esperimentaletan Vv BAS
balioak 0.05-0.1 µm 3 /µm 3 tartekoak diren
bitartean, Cd pean egondakoetan 0.15-0.22
µm 3 /µm 3 -koak izatera irits daitezke.
Hala ere, eraginkortasun horren atalase kritikoa,
desberdina da, muskuiluen jatorri eta baldintza
esperimentalen arabera. Esaterako, Plentziako
muskuiluetan, 80 µg Cd/l kontzentrazio pean 7
egunez egotea Vv BAS -aren emendio esangarria
sortzeko beharrezkoa den bitartean, aldez aurretik
zelaian Zn-az kutsatutako Meñakozeko
muskuiluetan laborategian 10 µg Cd/l kontzentrazio
pean 7 egunez egotea nahikoa da Vv BAS
emendatzeko. Aitzitik, 10 µg Cd/l kontzentrazio
pean 7 egunez egoteak Vv BAS balioaren igoerarik
ez zien ekarri Plentziako muskuiluei.
Zelula-moten ordezkapen honen arrazoia
momentuz ezagutzen ez bada ere, autore batzuen
arabera, kutsaduraren aurkako babes-mekanismoa
izango litzateke. Alde batetik, zelula basofilikoen
emendioa, detoxifikazio-prozesuak eragindako
liseri-zelulen andeakuntzari aurre egiteko
erantzuna izango litzatekeela proposatu da, zelula
basofilikoak liseri-epitelioaren berriztapenaz
arduradunak direla suposatuz (Mix & Sparks, 1971;
Thompson et al., 1974). Bestalde, kutsatzaile
organikoen kasuan batik bat, zelula basofilikoek
aktiboki detoxifikazioan parte hartzen dutenez,
euren presentzia areagotzea, detoxifikazio-
prozesuaren ondorioa izan liteke (Widdows, 1984;
Cajaraville et al., 1990a; Triebskorn & Künast,
1990). Halaber, Widdows et al.-ek (1984),
kutsatzaileen aurrean zelula basofilikoen
kopuruaren gorakada, arazketa-aldiko eskakizun
Zelula-moten ordezkapena kutsatzaileen pean jarritako muskuiluen liseri-guruinean
energetiko gehigarriari erantzuteko beharrezkoak
diren entzimen jariapen areagotuarekin erlaziona
litekeela iradoki zuten. Azkenik, zelula basofilikoen
emendioa itxurazkoa baino ez dela, eta kutsatzaile
pean egoteak liseri-zelulen galera ekarri izanaren
ondorioz zelula basofilikoak nagusitzen direla ere
proposatu egin da (Marigómez et al., 1990b).
Izatez, hiru alternatiba horien artean Vv BAS -en
emendioa zeinek azal dezaken argitzea tesi honen
helburuetako bat da, geroko kapituluetan jorratuko
den bezala.
Metalen metaketa zelula-espezifikoa
CTR eragiteak, liseri-epitelioko metaketa-
gaitasunean aldaketa garrantzitsuak sor ditzake.
Izan ere, zelula-mota desberdinek, kutsatzaileak
metatzeko gaitasun ezberdina eduki dezakete
(Marigómez et al., 2002). Moluskuetan, BSD liseri-
zelulen lisosometan agertu dira batez ere, eta
beraz, zelula basofilikoen proportzio erlatiboaren
igoerak, metalak metatzeko konpartimentua
murrizten duenez, metatzeko gaitasuna txikitzea
ekar lezake (Marigómez et al., 1998).
Ikerlan honetan, ere Cd pean egondako
muskuiluetan, BSD espezifikoki liseri-zeluletako
lisosometan agertu dira, argi-mikroskopian
oinarritutako beste moluskuen espezietan zenbait
ikerketek diotenarekin bat datorrena (Hemelraad &
Herwig, 1988; Holwerda, 1991; Giamberini et al.,
1996; Marigómez et al., 1996; 2002; Soto et al.,
1996a, 1996b, Soto & Marigómez, 1997b).
Lisosomen barruan metalak bahitzeak, metal horien
toxizitatea jaisten lagunduko luke, behin-behinekoz
behintzat. Gerora, metaletan joriak diren lisosomak
93