MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara

Zelula-moten ordezkapena kutsatzaileen pean jarritako muskuiluen liseri-guruinean
Zelula-moten ordezkapena kutsatzaileen pean
jarritako muskuiluen liseri-guruinean
Laburpena: Mytilus galloprovincialis (Lmk) muskuiluen liseri-epitelioa bi zelula-motez osaturik dago,
liseri-zelula eta zelula basofilikoa. Egoera normaletan liseri-zelulak zelula basofilikoak baino ugariagoak
dira, baina kutsatzaileen eraginez zelula basofilikoen proportzio erlatiboaren emendioa deskribatu da.
Alterazio horri, zelula-moten ordezkapena (CTR; ingeleraz, cell-type replacement) deritzo.
Autometalografia (AMG), metalak zeluletan lokalizatzearen bidez metal kutsatzaileen ingurune-mailak
ebaluatzeko erabiltzen den teknika histokimiko sentikorra da, metalak zilarrezko hauspeakin beltz (BSD;
ingeleraz, black silver deposits) gisa liseri-zelulen lisosometan agertzen direlarik. Ikerlan honen helburuak
hiru dira. Lehenik, Cd moduko kutsatzaileek CTR eragin dezakeenentz jakitea. Bigarrenik, AMGz
errebelatutako Cd-ren kokapena zelula-espezifikoa den ultrastruktura-mailan egiaztatzea eta, horrela
balitz, AMGren bidez egindako estimazioen gain CTRk zer nolako eragina duen ezagutzea. Azkenik, CTR
gerta dadin kutsatzaile desberdinen zein kontzentrazio beharrezkoak diren eta prozesua itzulgarria den
finkatzea. Helburu horiek lortzeko, muskuiluak kutsatzaile organiko eta ez-organikoen kontzentrazio pean
eta denbora-tarte desberdinetan mantendu dira laborategiko bost esperimentu osagarritan. CTR
kuantifikatzeko, liseri-guruinaren parafinazko ebakietan zelula basofilikoen dentsitate bolumetrikoa
(Vv BAS ) estimatu da estereologiaren bidez. Era berean, BSDen dentsitate bolumetrikoa (Vv BSD ) irudi-
analisia erabiliz kalkulatu da. Horrela, Cd-k CTR eragiten duela demostratu dugu. Bestalde, BSD liserizelulen
lisosomen barruan eta beren mintzaren inguruan lokalizatu dira espezifikoki, eta inoiz ez zelula
basofilikoetan. BSD, metal espezifikoak ez diren arren, S-ri asoziatutako Cd ioien inguruan eratuak direla
X izpien mikroanalisia eta mapaketen bidez erakutsi dugu. Lokalizazio zelula-espezifiko horren ondorioz,
CTRk Vv BSD balioen gainean eragina duela frogatu dugu, ingurumen-metalen bioeskuragarritasunaren
estimazioak egiterakoan arazoak ekar litzakeena. Bestetik, kutsatzaile organiko, ez-organiko zein beraien
nahasketek CTR eragin dezaketela ikusi dugu, kutsatzaile desberdinen kontzentrazio eraginkorra
desberdina den arren.
Gako-hitzak: zelula-moten ordezkapena, autometalografia, kadmioa, benzo(a)pirenoa, X izpien
mikroanalisia, muskuilua, liseri-guruina.
77