MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara

Bestalde, arratoien listu-guruinetako epitelioan dimorfismo sexuala dagoela
aipagarria da. Arratoi ar gazteetan, konduktuetan agertzen diren zelula berri gehienak
konduktu-zelula helduen zatiketatik datoz; hau da, berezko zatiketa edo zatiketa autologoa
izenekoa ematen da. Zelula berri desberdintzatuen %20 inguru baino ez dira konduktu
ertainetako zelula ametatik eratorriak, azinoetan dauden gainerako zelula guztiak zelula
helduen proliferazioz sortuak direlarik. Eme gazteetan, ordea, bai azinoetan zein
konduktuetan dauden zelulen %60-a zelula ametatik eratorriak dira (Denny et al., 1997).
Hala ere, emeak heltzen doazen heinean, azinoetako zelula berriak zelula
desberdintzatuen zatiketa autologoz sortzen dira, zelula amen parte hartzea adinarekin
batera gutxituz doalarik. Aitzitik, eme helduetan, konduktu-zelulak oraindik ere konduktu
ertainetako zelula ametatik datoz. Desberdintasun honen gakoa, hazkuntza-abiaduran
egon daiteke. Izan ere, eme gazteen listu-guruinek oraindik ere hazten jarrai dezakete,
batez ere azino-eskualdean; nolabaiteko izaera enbrionarioa mantentzera behartuta
daudela erakutsi lezakeena (Denny et al., 1990).
2.4.3.- Ugaztunen gibela
Epitelio-ehunen berriztapena
Gibelak jatorri endodermikoa du, endodermoaren alde bentrala loditu egiten da
gibelaren dibertikulua eratuz. Hepatoblastoek endodermotik migratzen dute baba moduko
eskualde bereizia itxuratuz eta septum transversum izeneko gunean zehar proliferatzen
dute (Tosh & Strain, 2005). Gibeleko epitelioen berriztapena, ez da egoera normaletan
zelula ama gutxi batzuei esker ematen, zelula helduen zatiketa autologoz baizik.
Esaterako, gibelaren erauzketa kirurgikoa partzialaren ondoren, berriztapena gainontzeko
hepatozito zein behazun-epitelioko zelula helduen zatiketaz burutzen da (Fausto, 2001).
Beraz, epitelio-zelula horiek oraindik ere guztiz desberdintzatu gabeak direla esan
genezake. Are gehiago, hepatozitoak, esaterako, organismoaren biziraupen osoan zehar
proliferatzeko gai dira. Kirurgi-erauzketa aplikatu eta hepatozitoetan DNAren sintesia hasi
bitarteko denbora-tartea hainbat faktoreen pean dago, argiztapen-erregimena eta elikatzepatroia,
besteak beste (Yanagi & Potter, 1977). Aitzitik, farmako kartzinogenikoz trataturiko
arratoien gibelean, epitelio-zelulen proliferazioa, zelula amatzat har litezkeen eta portaguneko
Hering kanaletan dauden itxura obaleko zelula txikien zatiketaz hasten da. Zelula
horiek bipotentzialak lirateke, hepatozitoak zein behazun-epitelioko zelulak emango
bailituzkete (Theise et al., 1999). Antzeko itxura obaleko zelula txikiak barneko portagunean
ere deskribatu dira, hepatozito zein areako zelulen aitzindaritzat hartu direnak
(Tosh & Strain, 2005).
51