MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara

Zati Teorikoa
dira, esaterako: 1) aurreko hestetik jasotako elikagaien azken liseriketa; 2) aurreko
hestean beharrezkoak diren entzimen ekoizpena, 3) liseriketa produktuen xurgapena eta
metaketa eta 4) hondakinen askapena. Hepatoarearen egitura-ardatz nagusia, konduktu
primario batek osatzen du; konduktu hori konduktu sekundariotan eta horiek bukaeramutur
itsuko tubuluetan adarkatuz bukatzen delarik (Gibson & Barker, 1979). Krustazeoen
espezie desberdinetan, hepatoarearen sorrera eta desberdintzapena une desberdinetan
gerta daiteke. Zenbaitetan, Penaeus setiferus espeziea kasu, hepatoarea larbaondoko
fase berantiarrean itxuratzen hasten da; Homarus americanus espeziearen moduko beste
kasuetan, berriz, enbrioi-fasean (Biesiot, 1986; Lovett & Felder, 1989).
Dena den, oro har, hepatoarearen epitelioan lau zelula-mota nagusi bereizi dira,
hala nola: E-, R-, F- eta B-zelulak (25. Ird.). Zenbait espezietan, bosgarren zelula-mota bat
gehiago ere identifikatu da, M-zelula izena eman zaiona. E-zelulak (E, embrionary cell),
tubuluen mutur distalean kokaturik, zelula ama gisa jokatzen du, eta beste zelula-mota
guztien aitzindaria da. R-zelula (R, resorptive cell) birxurgatzailea da, ugariena izanik, eta
bertan lipido eta glukogenoaren metaketa gauzatzen dira. F-zelulak (F, fiber cells),
tubuluen eskualde distalean aurki ditzakegu batik bat. B-zelulak (B, blisterlike cells)
hepatoareako epitelioan deskribatu diren zelula handienak dira, tubuluen bi heren
proximaletan nagusiak izanik. Azkenik, M-zelulak (M, midget cells), liseri-epitelioaren
oinaldean kokaturik lumeneraino iristen ez diren zelula gutxi batzuk baino ez dira (Icely &
Nott, 1992).
Aurrenez esan bezala, E-zelulek zelula ama gisa dihardute (26. Ird. Vogt, 1994).
Izan ere, E-zelulek desberdintzapen-maila baxua erakusten dute. Haatik, zenbait autorek
diotenaren arabera, zelula-mota guztiak ez datoz zuzenean E-zeluletatik. Zehazki, R- eta
F- zelulak, E-zelulen aldamenean kokaturik daudenak, E-zeluletatik eratorritako bi leinu
zelular ezberdintzat kontsideratu diren arren, B-zelulak antzerako ezaugarri
ultrastrukturalak dituzten F-zeluletatik garatuko lirateke. (Loizzi, 1971; Hopkin & Nott,
1979). Beste autore batzuk, Penaeus monodon espeziean B-zelula gazteak F- eta R-zelula
gazteetatik zalantzarik gabe bereizi daitezkeenaz jabetu ondoren, B-zelulek euren aldetik
E-zeluletatik zuzenean sortzen den leinu zelularra osatuko luketeela proposatu dute (Icely
& Nott, 1992).
46