MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara

Zati Teorikoa
migratzen duten zelula gazteak hestearen argi-alderantz edo mukosa-alderantz abiatzen
dira, zelula amak guruinen zati proximalean kokaturik egonik (Yamada et al., 1992).
Heste meharreko Paneth zelulek, kripten mutur distalean paratuta daudenak,
mikrobioen aurkako peptidoak eta hazkuntza-faktoreak jariatzen dituzte, eta hesteepitelioko
beste zelula-motek ez bezala, kriptetako mutur distalerantz migratzen dute,
bidean desberdintzatuz doazelarik (23. Ird.). Helmugara, hau da Lieberkühn kriptetara,
iritsi ondoren biziraupen luze samarra dute (20 egun inguru), hil eta fagozitatuak izan baino
lehen.
Azkenik, bestelako zelula amekin alderatuz, hesteko zelula amak apoptosian
sartzeko gaitasun handiagoa dutela aipatu beharra dago. Halaber, desberdintzapen
prozesua nahiko itzulgarria dirudi, zelula kume desberdintzatuak, zelula amen
berezitasunak berriro ere berreskuratzeko gai baitira (Marshman et al., 2002).
2.3.3.- Ugatz-guruina
Ugaztun helduen ugatz-guruina, ehun konektibo adipotsuz inguratuta dagoen eta
epitelio bakunez osatuta dagoen konduktu-sistema da, indibiduo helduen konduktuetan
distalki albeoloak bereiz daitezkeelarik. Konduktuen artean, primarioak eta sekundarioak
bereiztu dira, kalibre eta kokapenaren arabera. Konduktu zein aleboloetan, bi zelula-mota
desberdin deskribatu dira, jariatzaileak eta mioepitelialak alegia (Kordon & Smith, 1998).
Jatorriz epitelio-zelulak diren zelula mioepitelialek, muskulu-zelulen antzera uzkurkorrak
izanik, esnea albeoloetatik konduktuetara eroatearen ardura dute, oxitozinaren
presentzian uzkurtuz. Ugatz-guruinak, jatorri ektodermikoa du. Bere garapenaren
abiapuntuari dagokionez, ektodermoaren loditze-gune bat aldameneko mesenkiman
murgilduz zelula ametan joria den baba edo konkor moduko egitura sortzen da. Gerora,
baba horretatik adarkamenduak desberdintzatuz doaz (Smalley & Ashworth, 2003). Ugatzguruinaren
tamainaren behin-behineko emendioa eta adarkatutako egituren hedapena,
hormona-kinada eraginda (Topper & Freeman, 1980), indibiduoaren bizitzan zehar garai
jakin batzutan ematen da, pubertarora heldutakoan eta haurdunaldian, alegia, bukaerababetan
zelula amen presentzia nabarmena izanik (Smalley & Ashworth, 2003).
Konduktuen adarkatze eta murrizketan, zelula amen ekintza eta apoptosiaren bidezko
heriotza zelularra berebiziko garrantzia duten prozesuak dira (24. Ird.). Hori dela eta,
ugatz-gurina, desberdintzapen mekanismoak ikertzeko, zelulen proliferazioa eta
heriotzaren arteko lankidetza barne, askotan erabili den eredu esperimentala dugu (Alberts
et al., 2002).
42