MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara

Zati Teorikoa
behatu dira (Lekube et al., 2000; Izagirre et al., 2005). Hori dela eta, lisosomen erantzunak
estres-biomarkatzaile goiztiar gisa kontsideratu dira (Cajaraville et al., 2000; Marigómez &
Baybay-Villacorta, 2003; Marigómez et al., 2005).
Dena dela, lisosomen erantzunak bai kutsatzaile-motaren arabera, bai esposiziodenboraren
arabera eta baita esposatutako kontzentrazioaren arabera desberdinak izan
daitezke. Metalen pean egondako muskuilu eta magurioen liseri-zelulen lisosomen
dentsitate bolumetrikoaren emendatzen den bitartean (Marigómez et al., 1990), kutsatzaile
organikoen pean egondakoen kasuan, kutsatzailearen izaera, esposizio-denbora eta
kontzentrazioaren arabera erantzun ezberdinak behatu dira. Esaterako, petrolioaren
hidrokarburo eta azetonaren pean egondako muskuiluetan, hasiera batean lisosomak
txikiagoak diren arren (Cajaraville et al., 1995b; Cancio et al., 1998, Marigómez & Baybay-
Villacorta, 2003), esposizio luzeagoak tamainaz emendatzea dakarkie (Cajaraville et al.,
1995b). Aitzitik, di(2-etilhexil)ftalato gisako zenbait kutsatzaile organiko pean egoteak,
hasiera-hasieratik lisosomak tamainaz emendatzea eragin dezake (Marigómez & Baybay-
Villacorta, 2003).
Azkenik, zelula basofilikoei dagokienez, aipatutako kopuru erlatiboaren emendioa
gertatzeaz gain, zelulen morfologia eta ultrastrukturan ere aldaketak aurkitu dira
(Marigómez et al., 1998b; Triebskorn & Kohler, 1996). Kadmio kontzentrazio subletalen
pean egondako magurioetan, zelula basofilikoen hipertrofia eta basofiliaren galera behatu
dira, eraldatutako zelula basofiliko hauek liseri-zelula eta zelula basofilikoen arteko
morfologia erakutsi dutelarik (Marigómez et al., 1990). Ingurumen kutsatuetan
mantendutako Mizuhopecten yessoensis bibalbioaren liseri-epitelioan ere, tarteko itxurako
zelula basofilikoak deskribatu dira (Syasina et al., 1997).
24