MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara
MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara
ere erantzun-mota bera aurkitu da (Yoshino, 1976; Marigómez et al., 1992; 1993). Esaterako, Mytilus edulis muskuiluek baraualdi luzea jasan ostean, flagelodun eta flagelobako zelula basofilikoen kopuru erlatiboak gora egin zuela ondorioztatu zen (Thompson et al., 1974). Gainera, dirudienez, zelula-moten proportzioaren aldaketa behin behinekoa dirudi. Adibidez, Littorina littorea magurioaren kasuan, petrolio-eratorrien pean egotearen ondorioz zelula basofilikoen proportzioak gora egin arren, erantzuna itzulgarria dela ikusi da (Widdows et al., 1984). Testuinguru honetan, behatutako zelula-moten kopuru erlatiboen aldaketa liserizelulen kopuruaren jaitsiera edo zelula basofilikoen proliferazioaren bitartez burutzen ote den argitzeke dago. Litekeena da prozesu biak, liseri-zelulen narriadura eta zelula basofilikoen proliferazioa, aldi berean gertatzea. Izan ere, zelula basofilikoen kopuru eta desegite-faseko liseri-epitelioaren hedapenaren artean korrelazio positibo esangarria aurkitu da (Cajaraville et al., 1990). Beste autore batzuen arabera, ordea, zelula basofilikoen proliferazioa estresak induzitutako liseri-zelulen galeraren aurretik gertatuko litzateke (Thompson et al., 1974). Zentzu horretan, Widdows et al.-ek (1984) diotenez, xenobiotikoek zelula basofilikoen kopuruaren igoera eragingo lukete, estres-egoerei aurre egiteko zelula hauek ekoitzitako entzimen eskari handiagoa bailego. Estres kronikoa pairatu duten bareetan ere, kaltzio-zelulen kopuru erlatiboren balio altuak ikusi dira. Esaterako, kupre-meatzaldean bizi diren bareen liseri-guruineko epitelioan zelula-mota nagusia kaltzio-zelula dugu, liseriketa-jarduerei zein kaltzioaren metabolismoari dagokienez liseri-guruina berezia izanik (Marigómez et al., 1998b). 1.4.3. Liseri-guruineko epitelioko zelulen plastizitatea Moluskuen liseri-guruina Lehenago aipatu den bezala, liseri-zelulak oso sistema endo-lisosomikoa garatua dauka, lisosomek zelularen bolumen gehientsua betetzen dutelarik (Marigómez & Baybay- Villacorta, 2003). Lisosomen gainean estres-iturri desberdinek eragina izan dezakete, kutsadura kimikoak, gazitasun-estresak, muturreko tenperaturek altua, baraualdiak eta ugalketari asoziaturiko estres-egoerak, besteak beste (Lowe et al., 1981; Moore et al., 1987; Lowe, 1988; Cajaraville et al., 1991; 1995a; Marigómez et al., 1991, 1996; Regoli, 1992; Krishnakumar et al., 1995; Domouhtsidou & Dimitriadis, 2001). Oro har, liseri-zelulen lisosometan gerta daitezkeen aldaketak hiru taldetan sailka daitezke: tamainaz emendatzea, mintza desegonkortzea eta edukinen izaera aldatzea (Marigómez et al., 2005). Lisosomen erantzunak berehalakoak dira, eta zenbait kasutan tamainaz emendatzea eta mintza desegonkortzea kitzikadura jaso eta ordu gutxitara dagoeneko 23
Zati Teorikoa behatu dira (Lekube et al., 2000; Izagirre et al., 2005). Hori dela eta, lisosomen erantzunak estres-biomarkatzaile goiztiar gisa kontsideratu dira (Cajaraville et al., 2000; Marigómez & Baybay-Villacorta, 2003; Marigómez et al., 2005). Dena dela, lisosomen erantzunak bai kutsatzaile-motaren arabera, bai esposiziodenboraren arabera eta baita esposatutako kontzentrazioaren arabera desberdinak izan daitezke. Metalen pean egondako muskuilu eta magurioen liseri-zelulen lisosomen dentsitate bolumetrikoaren emendatzen den bitartean (Marigómez et al., 1990), kutsatzaile organikoen pean egondakoen kasuan, kutsatzailearen izaera, esposizio-denbora eta kontzentrazioaren arabera erantzun ezberdinak behatu dira. Esaterako, petrolioaren hidrokarburo eta azetonaren pean egondako muskuiluetan, hasiera batean lisosomak txikiagoak diren arren (Cajaraville et al., 1995b; Cancio et al., 1998, Marigómez & Baybay- Villacorta, 2003), esposizio luzeagoak tamainaz emendatzea dakarkie (Cajaraville et al., 1995b). Aitzitik, di(2-etilhexil)ftalato gisako zenbait kutsatzaile organiko pean egoteak, hasiera-hasieratik lisosomak tamainaz emendatzea eragin dezake (Marigómez & Baybay- Villacorta, 2003). Azkenik, zelula basofilikoei dagokienez, aipatutako kopuru erlatiboaren emendioa gertatzeaz gain, zelulen morfologia eta ultrastrukturan ere aldaketak aurkitu dira (Marigómez et al., 1998b; Triebskorn & Kohler, 1996). Kadmio kontzentrazio subletalen pean egondako magurioetan, zelula basofilikoen hipertrofia eta basofiliaren galera behatu dira, eraldatutako zelula basofiliko hauek liseri-zelula eta zelula basofilikoen arteko morfologia erakutsi dutelarik (Marigómez et al., 1990). Ingurumen kutsatuetan mantendutako Mizuhopecten yessoensis bibalbioaren liseri-epitelioan ere, tarteko itxurako zelula basofilikoak deskribatu dira (Syasina et al., 1997). 24
- Page 1 and 2: Jakintza-arloa: Natur Zientziak MOL
- Page 3: ZOOLOGIA ETA ANIMALI ZELULEN BIOLOG
- Page 7 and 8: ZOOLOGIA ETA ANIMALI ZELULEN BIOLOG
- Page 9 and 10: II.- AUZIAREN EGOERA, HIPOTESIA ETA
- Page 11 and 12: Zati Teorikoa Bigarren atalean, epi
- Page 13 and 14: Zati Teorikoa 1998). Ehun konektibo
- Page 15 and 16: Zati Teorikoa 3. Irudia: Mytilus ga
- Page 17 and 18: Zati Teorikoa 5. Irudia: Liseri-zel
- Page 19 and 20: Zati Teorikoa horretan, III motako
- Page 21 and 22: Zati Teorikoa da (8. Ird., Marigóm
- Page 23 and 24: Zati Teorikoa Zelula basofilikoa, (
- Page 25 and 26: Zati Teorikoa Liseri-konduktuen zei
- Page 27 and 28: Zati Teorikoa 15. Irudia: Liseri-ze
- Page 29: Zati Teorikoa Radius) eta lumenaren
- Page 33 and 34: Zati Teorikoa Atal honetan, epiteli
- Page 35 and 36: Zati Teorikoa 1987; Endl & Gerdes,
- Page 37 and 38: Zati Teorikoa antigorputzak erabili
- Page 39 and 40: Zati Teorikoa PCNA (Proliferating C
- Page 41 and 42: Zati Teorikoa 20. Irudia: Ziklina d
- Page 43 and 44: Zati Teorikoa zehar areagotuz doa,
- Page 45 and 46: Zati Teorikoa 21. Irudia: Epidermis
- Page 47 and 48: Zati Teorikoa integrinen gisako fak
- Page 49 and 50: Zati Teorikoa migratzen duten zelul
- Page 51 and 52: Zati Teorikoa prozesu luzea pairatu
- Page 53 and 54: Zati Teorikoa dira, esaterako: 1) a
- Page 55 and 56: Zati Teorikoa area-polipeptidoa eta
- Page 57 and 58: Zati Teorikoa Timidina tritiatuaz m
- Page 59 and 60: Zati Teorikoa Hepatozitoen prolifer
- Page 61 and 62: Zati Teorikoa 3. Taula: Desberdintz
- Page 63 and 64: Zati Teorikoa BIBLIOGRAFIA Abrahams
- Page 65 and 66: Zati Teorikoa Chepko G, Dickson RB
- Page 67 and 68: Zati Teorikoa Camplejohn R, Dover R
- Page 69 and 70: Zati Teorikoa antigen expression in
- Page 71 and 72: Zati Teorikoa Morton BS (1971) The
- Page 73 and 74: Zati Teorikoa Trueman ER & Clarke M
- Page 75 and 76: Zati Teorikoa Voltzow J (1994) Gast
- Page 77 and 78: Hipotesi eta helburuak kalitatearen
- Page 79 and 80: Hipotesi eta helburuak 74
ere erantzun-mota bera aurkitu da (Yoshino, 1976; Marigómez et al., 1992; 1993).<br />
Esaterako, Mytilus edulis muskuiluek baraualdi luzea jasan ostean, flagelodun eta<br />
flagelobako zelula basofilikoen kopuru erlatiboak gora egin zuela ondorioztatu zen<br />
(Thompson et al., 1974). Gainera, dirudienez, zelula-moten proportzioaren aldaketa behin<br />
behinekoa dirudi. Adibidez, Littorina littorea magurioaren kasuan, petrolio-eratorrien pean<br />
egotearen ondorioz zelula basofilikoen proportzioak gora egin arren, erantzuna itzulgarria<br />
dela ikusi da (Widdows et al., 1984).<br />
Testuinguru honetan, behatutako zelula-moten kopuru erlatiboen aldaketa liserizelulen<br />
kopuruaren jaitsiera edo zelula basofilikoen proliferazioaren bitartez burutzen ote<br />
den argitzeke dago. Litekeena da prozesu biak, liseri-zelulen narriadura eta zelula<br />
basofilikoen proliferazioa, aldi berean gertatzea. Izan ere, zelula basofilikoen kopuru eta<br />
desegite-faseko liseri-epitelioaren hedapenaren artean korrelazio positibo esangarria<br />
aurkitu da (Cajaraville et al., 1990). Beste autore batzuen arabera, ordea, zelula<br />
basofilikoen proliferazioa estresak induzitutako liseri-zelulen galeraren aurretik gertatuko<br />
litzateke (Thompson et al., 1974). Zentzu horretan, Widdows et al.-ek (1984) diotenez,<br />
xenobiotikoek zelula basofilikoen kopuruaren igoera eragingo lukete, estres-egoerei aurre<br />
egiteko zelula hauek ekoitzitako entzimen eskari handiagoa bailego.<br />
Estres kronikoa pairatu duten bareetan ere, kaltzio-zelulen kopuru erlatiboren balio<br />
altuak ikusi dira. Esaterako, kupre-meatzaldean bizi diren bareen liseri-guruineko<br />
epitelioan zelula-mota nagusia kaltzio-zelula dugu, liseriketa-jarduerei zein kaltzioaren<br />
metabolismoari dagokienez liseri-guruina berezia izanik (Marigómez et al., 1998b).<br />
1.4.3. Liseri-guruineko epitelioko zelulen plastizitatea<br />
Moluskuen liseri-guruina<br />
Lehenago aipatu den bezala, liseri-zelulak oso sistema endo-lisosomikoa garatua<br />
dauka, lisosomek zelularen bolumen gehientsua betetzen dutelarik (Marigómez & Baybay-<br />
Villacorta, 2003). Lisosomen gainean estres-iturri desberdinek eragina izan dezakete,<br />
kutsadura kimikoak, gazitasun-estresak, muturreko tenperaturek altua, baraualdiak eta<br />
ugalketari asoziaturiko estres-egoerak, besteak beste (Lowe et al., 1981; Moore et al.,<br />
1987; Lowe, 1988; Cajaraville et al., 1991; 1995a; Marigómez et al., 1991, 1996; Regoli,<br />
1992; Krishnakumar et al., 1995; Domouhtsidou & Dimitriadis, 2001). Oro har, liseri-zelulen<br />
lisosometan gerta daitezkeen aldaketak hiru taldetan sailka daitezke: tamainaz<br />
emendatzea, mintza desegonkortzea eta edukinen izaera aldatzea (Marigómez et al.,<br />
2005). Lisosomen erantzunak berehalakoak dira, eta zenbait kasutan tamainaz<br />
emendatzea eta mintza desegonkortzea kitzikadura jaso eta ordu gutxitara dagoeneko<br />
23
Change language