MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara

Zati Teorikoa
Zelula basofilikoa, (syn., zelula jariatzailea, kripta-zelula, iraizte-zelula, hartzitzezelula)
liseri-zelula baino urriagoa da (Lufty & Demian, 1967; Mason 1983; Voltzow, 1994).
Hematoxilina-eosinaz tindatzerakoan, zitoplasma liseri-zelularena baino askoz
basofilikoagoa suertatzen da, izena hortik datorkiolarik. Itxura piramidala edo konokara
izanik, banaka zein 3-4 zeluletako multzoetan ager daiteke, askotan liseri-tubuluen ertz
periferikoei asoziatuta. Nukleolo oso nabarmena daukan nukleo handia ageri da oinaldean.
Erretikulu endoplasmatiko pikortsua oso garatua dago, eta nukleoaren inguruan kokatzen
da. Bestalde, mintz-pikor zitoplasmatikoen presentzia nabarmena da. Batez ere
erpinaldean dauden pikor batzuk oso elektrodentsoak dira, eta seguruenik jariapenproteinez
osatuta daude. Oinalderagontz sakabanaturik dauden beste pikorretan, ordea,
fosfato kaltzikoa dugu osagai nagusi (Mason, 1983; Marigómez et al., 1990). Zelula
basofilikoek, kaltzioaren garraioan eta metaketan parte hartzen dute, eta liseriketa
estrazelularrerako entzimak jariatzen dituzte (Owen, 1956; Fretter & Graham, 1962;
Merdsoy & Farley, 1973; Mason, 1983).
Magurioen liseri-guruinean, nahiz eta muskuiluetan deskribatzen diren "tubulumota"
desberdinak ez agertu, liseri-zelulen pikorren kopuru eta morfologiaren arabera
liseriketa-prozesuarekin erlazionatutako 3 edo 4 fase bereiztu dira (11. Ird., Sáez et al.,
1990). Xurgapen-fasean pikor eosinofilikoak agertzen dira erpinaldeko ertzean, eta apur
bat beherago purpura kolorea hartzen duten pikor ilunak. Liseriketa-fase goiztiarrean
11. Irudia: Liseri-zelulek liserike-fase desberdinetan erakusten dituzten morfologia desberdinen irudi eskematikoa.
(A) Xurgatze-fasea. Bertan zelularen erpinaldean pikor eosinofilikoak agertzen dira, eta euren azpian pikor ilun eta
txikiagoak agertzen dira. (B) Liseriketa-fase goiztiarra. Pikor eosinofilikoak erpinaldean ageri dira eta pikor ilunak
oinalderantz zabaltzen dira. (C) Liseriketa-fase berantiarra. Erpinaldean pikor eosinofilikoek darraite eta oinaldean
pikor ilunekin batera lipofuszinen antzeko pikor horiak ageri dira. Pikor horiok fase honen karakteristikoak dira. (D)
Iraizte-fasea. Erpinaldean urriak diren pikor eosinofilikoak zenbait kasutan bakuoloen barruan ageri dira. Lipofuszinen
antzeko pikorrak oso nabarmenak dira (Sáez et al.-etik (1990) hartuta).
16