MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara

Emaitzak eta eztabaida
zelula-mota ezberdinetan bahitzen dira (Marigómez
et al., 2002). Are gehiago, oxigeno zein sufre
emailekiko elkarkidetasuna duen mugaldeko
metala den Zn-aren metatze-tokiak, espezieen
arabera ere desberdinak izan daitezke (Marigómez
et al., 2002). Esaterako, muskuilu eta magurioetan,
non zelula basofilikoen fosfato-pikorrak bare eta
barraskiloetan bezain garatuak ez baitaude, Zn-a
nagusiki liseri-zelulen lisosometan lokalizatu da
(Soto et al., 1998; 1. Kapitulua). Azkenik, liseri-
azinoen lumenean askatutako pikor zitoplasmatiko
eta lipofuszinetan BSD behatu izanak, liseri-
guruineko zelulak metatzaile baino gehiago
konpartimentu iraizleak direla sustatuko luke
(Marigómez et al., 1990a; 1996; Soto et al. 1996;
Soto & Marigómez, 1997a; 1997b). Gorotzekin
batera metalak kanporatzeak berebiziko garrantzia
du lehorreko gastropodoetan, zeintzuei lehorrean
bizitzeko moldarazpenak deshidratazio-arriskua
baitakarkie, iraizte-fluidoen kanporatzea ahalik eta
murritzen mantentzera behartuta egonik (Riddle,
1981).
Vv BSD balioak Karrantzan 10 aldiz altuagoak
dira Bakion baino, AAS bitartez lortutako datuekin
bat datorrena, eta CTRk Vv BSD gainean eraginik
ez duela iradoki dezakeena. Aitzitik, bareen kasuan
liseri-zeluletan modu selektiboan metatzen diren
Hg eta Cd moduko metalen pean luzaroan
egondakoan bareetan, BSDen presentzia espero
baino baxuagoa da CTR dela eta (Marigómez et al.,
1996). Ikerlan honetan, non Zn-a liseri-guruinean
metatutako metal nagusia baita (>10 aldiz Pb
kontzentrazio tisularraren gainetik), ez dirudi CTRk
206
Vv BSD eragiten duenik, AMG bitartez Zn-a zelula-
mota guztietan lokalizatu baita.
Metalotioneinak (MT) zeluletan metal-ioi askeen
maila baxuak mantentzeaz arduratzen dira, eta
beraien ekoizpena metaleen presentziaren aurrean
induzigarria da (Dallinger, 1995; Langston et al.,
1998). Metalotioneinak, Cu, Zn, Hg eta Cd ioiei
modu espezifikoan lotzen zaizkie eta, beraz,
eraenketa- (Cu eta Zn metaletarako) edo
detoxifikazio-molekulatzat (Hg edo Cd-rako) jo dira,
moluskuetan hainbatetan erakutsi den moduan
(Ireland, 1981; Roesijadi, 1982; Dallinger et al.,
1989; Bebianno & Langston, 1989; Dallinger, 1993;
Berger & Dallinger, 1993). Ikerlan honetan,
meatzeko eta kutsatu gabeko tokiko bareen liseri-
guruinean espertrofotometrikoki kuantifikatutako
MT- kontzentrazioak ez dira esangarriki
desberdinak. Zn- eta Pb-esposizio kronikoa, MTen
indukzioari asoziatuta ez legokeela pentsa daiteke,
metal hauek fosfato moduko bestelako lotugai
zelularrei lotuta ere egon ahal diren arren. Honekin
lotuta, aipatu beharra dago Zn askotan kaltzio-
zelulen fosfato kaltzikoko pikorretan lokalizatu dela
(Taylor et al., 1990).
Karrantzako bareen liseri-zelulen lisosomak
Bakioko bareenak baino handiagoak izan ziren,
behaketa zuzenen bitartez zein estereologia
aplikatuz frogatu den bezala. Ingurumen-estresaren
neurketa orokorra den lisosomen handiagotzea
(Cajaraville et al., 1995), efektu aski ezaguna da
moluskuen liseri-guruinean (Viarengo et al., 1984;
Marigómez et al., 2005). Zehazkiago, lindanoz
kutsatutako tokietan, lisosomen handiagotzea
lindano kutsadura gradientearekin erlazionatu da