MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara

Hitzaurrea
Dagoeneko ia bi urte igaro dira tesia aurkeztu nuenetik eta denbora tarte
horretan argiak diren zenbait aldaketa nabarmentzen dira. Tesiaren zati
teorikoan aipatzen den moduan bi ildo nagusi jorratu dira. Lehendabizi
moluskuen eta nagusiki muskuiluen liseri-guruineko zelulen berriztapenaren
azterketa burutzen da. Horretarako, gaur egun indarrean dauden zenbait
teknika immunohistokimiko erabili dira. Ohikoak eta aski ezagunak ugaztunetan
baina zenbait kasutan oraindik ere ornogabeetan guztiz hedatu gabe daudenak
(antigorputz espezifikoen faltagatik edota ehunen ezagutza oraindik ere oso
sakona ez delako). Bigarren ildoa, moluskuen liseriepitelioan gerta daitezkeen
aldaketak ingurumen-osasunaren ebaluaketan erabiltzen diren
biomarkatzaileetan nolako eragina duten ikertzea izan da. Biomarkatzaileak
antolakuntza maila biologiko sinpleenetan (maila zelular, molekular zein
tisularrean) gertatzen diren aldaketak dira eta antolakuntza maila biologiko
konplexuagoetan (populazio edo ekosistema) sortaraz daitezkeen alterazioak
aurresateko lagungarriak izan daitezke. Ahalik eta erantzun goiztiarragoen
bilaketa dela eta, azkenengo urteotan biologia molekularreko tresnak gero eta
gehiago nabarmenduz joan dira eta “omics” bezala ezagutzen diren jarduerak
(genomics, proteomics, metabonomics…) gero eta pisu zein garrantzi gehiago
hartuz joan dira.
Egungo biologiaren tendentzia ikusita, zalantzarik gabe gaur berriz ere nire
tesiarekin hasiko banintz, tresna molekularren erabilpenak pisu gehiago izango
luke. Hau da, zelulen proliferazioa aztertzeko immunohistokimikak egiteaz gain,
hau da, proteina jakin bat ehunean lokalizatzeaz gain, proteina hori kodetzen
duen RNA mezularia lokalizatzen saiatuko nintzen in situ hibridazioak eginez.
Eta, biomarkatzaileen atalari dagokionez, zelula- eta ehun-mailako
biomarktzaileak erabiltzeaz gain, ziur aski, maila molekularreko
biomarkatzaileren bat ere (gene ezagun baten adierazpen-maila, adibidez)
erabiliko nuke. Dena den, ugaztunetan aski garatuak dauden teknologia hauek,
ornogabeetan, aldiz, oraindik lehendabiziko urratsak betetzen ari dituzte.
Aurretik aipatutako guztia egia bada ere, 2006. urtean Valery Forbes
ikertzaileak argitaratutako artikulu batean, gaur egungo biomarkatzaileen
erabilpena eta tendentzia (aipatutako “omics” teknologia) zalantzan jartzen ditu.
Bertan, biomarkatzaileak, kutsatzaileak nolako mekanismo zelular eta
molekularren bitartez eragiten duten ezagutzeko baliogarriak direla esaten du,
baina bere izaera prediktiboaren gainean hodei ilun bat ezartzen du. Hori dela
eta, ingurumen toxikologian lan egiten dugunoi, epe luzeko esperimentu
konplexuak egitera bultzatzen gaitu, beraz, ez dirudi hurrengo urteotan lan falta
izango dugunik. Aldaketa klimatikoa ahaztu gabe, noski, baina hori beste
historia bat da…