MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara

Efektu horien artean, deigarrienak liseri-
guruinaren epitelioan behatutako zelula-moten
osaketari dagozkionak dira. Aldez aurretik
laborategian egindako ikerlanek agerian utzi
dutenez, moluskuen liseri-guruinean zelula-moten
osaketan aldaketa esangarriak 3 eta 21 egun
bitartean, espeziearen, kutsatzaile, dosi eta
esposizio-moduaren arabera eta baita ingurumen-
egoeraren arabera, gerta daitezke (Marigómez et
al., 1996; 1 eta 4. Kapituluak). Ikerlan honetan
erabilitako esposizio-modu bera erabiliz, Cu eta Hg-
z tratatutako bareetan, liseri-epitelioa osatzen duten
zelula-moten proportzio erlatiboan aldaketak
behatu dira, iraizpen-jarduera eta estrusio apokrino
areagotuen ondorioz (Marigómez et al., 1986b;
1996). 1000 µg Hg/g janari dosiaz 27-30 egunez
elikatutako bareetan, liseri-zelulen kopurua izugarri
jaitsi zen, liseri-epitelioa funtsean kaltzio-zelulez eta
iraizte-zelulez osaturik geratuz (Marigómez et al.,
1996). Cd kontzentrazio subletalen pean
mantendutako magurioetan antzeko prozesua
deskribatu da (Marigómez et al., 1990). Ikerlan
honetan, Vv DIG eta Vv EXC modu esangarrian
aldatu ziren, Cd + keroseno esposizio zein 7
eguneko arazte-aldiaren eraginez. Vv CAL balioak,
ordea, ez ziren esangarriki aldatu. Horrela, Cd +
kerosenoz tratatutako bareetan, Vv DIG
esperimentuko hirugarren egunetik aurrera jaitsi
zen, eta 7 eguneko arazte-aldiaren ondoren berriro
ere bare kontroletan neurtutako balioetara itzuli
zen. Vv EXC balioen aldaketak nabarmenagoak
izan ziren, 3. tratamendu-egunetik aurrera
tratatutako bareetan, kontroletan baino hiru aldiz
handiagoak izatera iritsiz baina, Vv DIG -ren kasuan
Zelula-moten ordezkapena bareen liseri-guruinean: laborategi-ikerketa
bezalaxe, arazte-aldiaren ondoren kontrol-mailetara
itzuli ziren. Vv CAL balioei dagokienez, ez dirudi
tratamenduak kaltzio-zelulen proportzioaren gain
eragin esangarria izan zuenik. Aitzitik, Cu, Hg eta
metaleen nahasketan (Cu, Cd, Zn) peko
esposizioek kaltzio-zelulen dentsitate erlatiboaren
emendioa eragiten dutela deskribatu da
(Marigómez et al., 1986b; 1996; 1998). Ikerlan
honetan, Vv CAL modu esangarrian aldatu ez zen
arren, itxurazko kaltzio-zelulen presentzia
erlatiboaren igoera susma zitekeen, mikroskopioan
egindako behaketa zuzenak kontuan hartuz,
behintzat. Horrekin bat, Cd + kerosenoz tratatutako
Vv CAL balioen igoerako joera ageri zen,
estatistikoki esangarria izan ez arren. Edozein
kasutan, kaltzio-zelulen proportzioan behatutako
igoerak iraizte-zeluletan behatutakoen aurrean
garrantzi gutxikoak izango ziren, beste
moluskuetan ez bezala (Cajaraville et al., 1990a;
Marigómez et al., 1990; 1998b; 2005; Soto et al.,
2002; 1 eta 4. Kapituluak).
Liseri-zelulen batezbesteko tamaina kontuan
hartuta, beraien kopurua (DCN) 17.8 x 10 6 µm 3 -ko
liseri-guruineko ehun-zati arbitrario batetarako
(bolumen unitate arbitrarioa) kalkulatu zen. Bare
kontroletan, DCN ez zen esangarriki aldatu
esperimentuak iraun bitartean, batezbesteko balioa
unitate arbitrario horretan 4500 zelula baino apur
bat altuagoa izanik. Cd + keroseno tratamenduaren
eraginez, 750 (%17) liseri-zelula inguru galdu ziren,
7 eguneko arazte-aldiaren ondorioz unitate
arbitrario bakoitzeko 1500 liseri-zelula berri agertuz.
Era berean, Cd pean jarritako magurioetan 1850
(%13) liseri-zelula galdu ziren, 7 eguneko arazte-
181