MOLUSKUEN LISERI-GURUINEKO EPITELIOAREN ... - Euskara

Emaitzak eta eztabaida
galera netoak sortua zela dirudi. Hala ere, liseri-
zelulen galera neto hori, liseri-zelulen proliferazio
areagotuarekin batera gertatu zen. Ornodunen
zeluletan, programatutako heriotza zelularra zein
zelulen proliferazioa Cd-ak eragiten duena jakina
da (Beyersmann & Hechtenberg, 1997; Habeebu et
al., 1998; Piechotta et al., 1999). Cd pean
egondako Helix pomatia barraskiloetan kontroletan
baino lau aldiz programatutako heriotza zelular
gehiago erregistratu da liseri-zeluletan
(Chavikovsky et al., 2004). Programatutako
heriotza zelular hori, elkar baztertzaileak ez diren
autofagia eta apoptosioren konbinaketak eraginda
dagoela dirudi (Bursch et al., 2000; Chavikovsky et
al., 2004). Izan ere, oraingo honetan Cd-ak liseri-
zelulen proliferazioa eragin dezakeela behatu da;
beraz, liseri-zelulen galera netoa zelulen heriotza
eta proliferazioaren arteko balantze gisa azal
daiteke. Beraz, magurioetan, Cd pean egoteak,
arazketari aurre egiteko liseri-zelulen berriztapena
areagotzen du.
Kadmio pean egondako magurioen zelula
basofilikoen hiperplasia, esposizio-denbora eta
kontzentrazioaren araberakoa da (Marigómez et al.,
1990). Zelula basofilikoen (kaltzio-zelulen)
hiperplasia zenbait metalen pean egondako
lehorreko gastropodoetan ere deskribatu da
(Marigómez et al. 1996; 1998; Chabicovsky et al.
2004). Hiperplasia hori fenomeno desberdinekin
erlazionatu da: (1) liseri-zelulen funtzioak (liseriketa
intrazelularra barne) kaltetuta egonez gero,
liseriketa estrazelularrerako entzimen areagotutako
ekoizpenarekin (Cajaraville et al., 1990b;
Marigómez et al., 1990); (2) zelula basofilikoetan
158
areagotutako detoxifikazio-jarduerekin (Cajaraville
et al., 1990a; Livingstone & Pipe, 1992; Triebskorn
& Köhler, 1996); eta (3) apoptosi bidez hildako
liseri-zelulen fagozitosiarekin (Chabicovsky et al.,
2004), hain zuzen ere. Bestalde, aipatutako
hiperplasia, liseri-zelulen galerak epitelioan toki
libre gehiago uzten duenez, zelula basofilikoen
tamaina eta soslai aldaketekin erlazionatuta egon
daiteke, ugaztunen urdaileko epitelioan deskribatu
den bezala (Clarke, 1970). Liseri-guruinaren
histofisiologiari dagokionez, duela gutxi egindako
behaketen arabera (argitaratu gabe), ez dirudi
areagotutako entzimen jariapena azalpen
sinesgarria denik. Halaber, kutsatzaile organikoen
pean, baina ez metalen pean, zelula basofilikoen
erretikulu endoplasmatiko pikortsuan areagotutako
jarduera detoxifikatzaileen berri eman da
(Livingstone & Pipe, 1992; Triebskorn & Köhler,
1996). Edonola ere, metalen detoxifikazioaren
kasuan partaide nagusiak liseri-zelulak direnez
(Vega et al., 1989), ikerlan honetako behaketak
azaltzeko pisu gutxiko aukera dirudi. Azkenik, zelula
basofilikoek hiltzen ari diren liseri-zelulen hondarren
fagozitosian parte hartzen dutela hiperplasia
azaltzeko aukera egokiena izan daiteke. Intsektuen
epidermisean (Locke, 1985), ugaztunen hepatozito
(Dini et al., 2002), Sertoli zelula (Nakanishi &
Shiratsuchi, 2004) eta bestelako epitelio-zeluletan
(Monks et al., 2005), eta gastropodoen liseri-
guruineko epitelio-zeluletan (Chavikovsky et al.,
2004), hiltzen diren epitelio-zelulak, alboko epitelio-
zelulek fagozitatzen dituztela deskribatu da.
Oraintsu, Cd-z elikatutako bareetan gorputz
apoptotikoak izan daitezkenak deskribatu dira (5.