Mandat ta' arrest internazzjonali - MaltaRightNow.com

10 Opinjoni
Din is-sena, Mikhail Gorbachev, l-arkitett
riformista tal-Glasnost (apertura) u l-Perestrojka
(ristrutturar) fl-eks Unjoni Sovjetika (1985-1991)
g[alaq tmenin sena. Biex ikun i//elebrat g[eluq
sninu n]amm avveniment esklussiv fil-forma ta’ lejla
gala (bil-prezz tal-biljetti jvarja minn 200 sterlina
g[al 10,000) li saret fir-Royal Albert Hall ta’
Londra. Akkumpanjat minn bintu Irina, Gorbachev
sab ru[u fil-kumpanija ta’ personalitajiet mid-dinja
tal-palk, il-mu]ika, il-film u naturalment, tal-politika.
Il-fondi mi;burin mill-avveniment marru g[all-
Fundazzjoni Raisa Gorbacheva, il-mara tal-politiku
kontroversjali li fl-1990 kien ing[ata l-premju Nobel
g[all-Pa/i, u li kienet mietet bil-lewkemija. Il-[sieb
ewlieni tal-avveniment /elebrattiv kien biex ikun
imfakkar il-mod li bih Gorbachev “kien bidel iddinja
g[all-a[jar, kemm bl-e]empju kif ukoll blazzjoni”.
Il-gala night kien prospettat li ji;bor disa’
miljun lira sterlina, i]da biex kien organizzat,
intefqu erba’ miljuni.
Kien xieraq li Gorbachev jintlaqa’ b’entu]ja]mu
minn artisti tal-kalibru ta’ Shirley Bassey, Arnold
Schwarzenegger, Paul Anka, ir-rockers :ermani]i
jdoqqu Wind of Change (li kienet saret is-sigla talpunent
g[all-epoka Gorbachevjana) kif ukoll firxa
vasta ta’ artisti mir-Russja. Effettivament, il-qasam
tal-kultura u l-arti kien l-aktar wie[ed li permezz
tieg[u kienu espressi l-Glasnost u l-Perestrojka,
imnedija wara li Gorbachev kien in[atar Segretarju
:enerali tal-Partit Komunista.
Gorbachev kien illibera lill-artisti u lid-dissidenti u
[ari;hom mill-isptarijiet psikjatri/i. Kien hu li temm
l-e]ilju intern ta’ Andrei Sakharov. Kien hu li xeg[el
id-dawl l-a[dar biex ikunu pubblikati xog[lijiet
letterarji projbiti ta’ Pasternak u Mandelshtam, u
kien hu li feta[ it-televi]joni u l-gazzetti g[al
argumenti kriti/i u ideat li fi ]mien l-ista;nar talistatus
quo, mhux biss ma kinux imma;inabbli, i]da
kienu inkriminatorji.
Gorbachev, li fost id-divertimenti personali
jikkwota l-letteratura, il-mu]ika u /-/inema, kien
iffa/ilita wkoll mossi biex l-Unjoni tal-Film
Sovjetiku u l-Unjoni tal-Awturi ja;ixxu kontra u
jke//u l-kapijiet reazzjonarji tag[hom biex
minflokhom jele;;u o[rajn b’atte;;jamenti ;odda u
liberali. Kien Gorbachev ukoll li [are; permess biex
jibdew ji//irkulaw films u rumanzi anti-Stalinisti, li
kienu ilhom maqfulin fl-arkivji kulturali g[al ]mien
twil. Mikhail Gorbachev kien ir-riformatur radikali
li, madankollu, ma rrinunzjax g[as-sistema
komunista. Minflok, ried “jag[tiha wi// liberu u
wi// uman”, fuq il-mudell ideolo;iku li kien
jipproponi Lenin, missier ir-rivoluzzjoni tal-1917.
Analisti stori/i jg[idu li r-riformi ta’ Gorbachev
fallew internament (fuq il-palk dinji, ix-xenarju kien
mod ie[or, /ertament) g[ax po;;a l-aspett politiku
qabel l-aspett ekonomiku. Il-[asda politika
radikalizzata, li mbag[ad wasslet g[all-kolp ta’ stat
kontrih, abortit wara biss 72 sieg[a
f’Awwissu 1991, b’Boris Jeltsin jo[ro;
l-eroj tar-re]istenza li salva sa[anistra
lil Gorbachev, ma kinitx sostenuta
b’mi]uri ekonomi/i. Anzi, l-ekonomija
kkrollat, bin-nies ming[ajr flus,
ming[ajr xog[ol u ming[ajr ikel. U
biex tag[qad, Gorbachev [are;
b’qawwa kontra l-konsum bla ra]an talvodka,
il-medi/ina populista talaljenazzjoni.
L-umiljazzjoni ekonomika kienet
kbira. Fi tmiem l-1990, il-poeta
“fero/i” Russu, Andrei Voznesenski
kien jinsab fl-Istati Uniti, il-mistieden
tal-Università ta’ Pennsylvania biex
jag[ti sensiela ta’ lectures dwar ilpoe]ija
ta’ pajji]u. Tant kienet
mi]erabbli l-qag[da ekonomika fir-
Russja, li Voznesenski kiteb ittra miftu[a lill-poplu
Amerikan, li xxandret fir-rivista Time lejlet il-
Milied.
F’dik l-ittra, il-poeta appella biex l-Amerikani
“jitimg[u lill-Perestrojka”. Qal li dak li kien qed ji;ri
fir-Russja kien il-prezz tad-demokratizzazzjoni, talgazzetti
ming[ajr /ensura, tal-elezzjonijiet [ielsa u llibertà
lill-intellettwali u lill-artisti. Voznesenski
fisser fl-ittra tieg[u lill-Amerikani kif f’pajji]u kien
hemm dawk li riedu jirrumblaw kollox lura lejn
sistemi totalitarja. Hu appella lil [biebu l-artisti u
kollegi fl-Istati Uniti, “f’isem in-nazzjon ta’
Dostojevski, Tolstoj u Pasternak”, biex jg[inu lill-
Perestrojka u biex jitimg[u lill-poplu Russu, biex
ikunu s-Santa Klaws g[at-tfal ta’ pajji]u. B’mod
partikulari, Voznesenski appella lill-poeta Allen
Ginsberg, li mieg[u kien ta kun/ert poetiku b’risq lim;ew[in
ta’ Bangladesh.
Il-Perestrojka u Malta
G[al xi snin matul il-Glasnost u l-Perestrojka, sa
ftit wara li rri]enja Gorbachev fil-Milied tal-1991,
jien kont direttur artistiku fi/-?entru Kulturali
Sovjetiku fil-Belt. Kont ukoll direttur artistiku talformazzjoni
teatrali Politeatru u kont f’po]izzjoni li
no[loq [afna attività kulturali bejn Moska u partijiet
tal-Unjoni Sovjetika u Malta.
Sa[anistra kienet organizzata ;img[a s[i[a ta’
kultura Maltija f’Moska; ittellg[et wirja kbira ta’
in/i]jonijiet ta’ Frank Portelli fil-kapitali Litwana
(dik il-[abta borma tbaqbaq min[abba l-moviment
g[all-indipendenza minn Moska); in[admet serata
teatrali Maltija g[all-istudenti tal-Istitut ?inematiku
IN-NAZZJON It-Tlieta, 28 ta‘ :unju, 2011
INTERMEZZ MONDJALI
Rassenja kulturali internazzjonali
“Ir-riformi tieg[u ppermettew lill-poplu Russu u lir-repubbliki l-o[ra li jwarrbu fil-;enb de/ennji
ta’ oppressjoni u jistabbilixxu s-sisien tal-libertà.”
— George Bush Snr.
“Gorbachev ta prova li hu bniedem bi twemmin u kuxjenza demokratika soda.”
— Valentina Matvienko, eks Ambaxxatri/i Russa g[al Malta.
Gorbachev jag[laq 80 sena>
L-effetti tal-Gorbimanija
Mikhail Gorbachev flimkien ma’ bintu Irina
fir-Royal Albert Hall
minn Mario
AZZOPARDI
marpardi@maltanet.net
Gorbachev fuq il-palk tal-Albert Hall f’g[eluq
it-tmenin sena tieg[u f’Marzu li g[adda
Moskovit u grupp ta’ atturi Maltin kienu
interpretaw A Little Sun, skript li kont
[loqt biex ikun imfakkar it-twelid talpoeta
Osip Mandelshtam (1891-1938) li
kien “sparixxa” fi ]mien it-tirannija
Stalinista. Il-produzzjoni tal-iskript kienet
mossa kontroversjali wkoll fi [dan i/-
?entru Sovjetiku, i]da se[[et.
L-epoka ta’ Gorbachev fissret li mill-
Unjoni Sovjetika bdejna n;ibu g[add kbir
ta’ artisti, fosthom atturi, diretturi, kriti/i
letterarji, satiristi tat-TV, ]effiena,
akrobati, artisti vi]ivi u esperti
Stanislavsjkani u Shakespearjani. Millkamp
teatrali biss, kienu waslu re;isti
tal-kalibru ta’ Andrei Drosnin, Sergei
Yashin, Viktor Mrezhko, Aleksander
Slavutski, Niko Kiasashvili u Anna
Vlasova, fost o[rajn.
Il-qofol kien intla[aq meta niftakarni ninnegozja
mal-Ambaxxatri/i Russa f’Malta, Valentina
Matvienko u Silvia Rifkin, attachè tal-Istati Uniti
g[al Malta, biex in;ibu minn Rostov-na-Donu lillkumpanija
teatrali Maxin Gorki biex tinterpreta
f’Malta (fl-Istitut Kattoliku), il-;rajja ta’ Tom
Sawyer bl-Ingli], mu]ikata, kantata u koreografata.
G[all-Ambaxxati tar-Russja u tal-Istati Uniti, din ilproduzzjoni,
li rawha mat-3000 ru[, kienet
tirrappre]enta “mini-summit kulturali” biex isegwi
l-laqg[a storika ta’ Bush u Gorbachev f’Malta
f’Di/embru 1990, meta kienet t[abbret il-mewt tal-
Gwerra Bierda bejn i]-]ew; superpotenzi.
B’xorti [a]ina, dik l-attività intensiva kollha li
se[[et f’Malta, impurtata mir-Russja u mis-satelliti,
jew ori;inata lokalment anki b’kollaborazzjoni ma’
n[awi bi profil qawwi b[all-Ambaxxata Amerikana
u l-Ministeru g[all-Edukazzjoni u Kultura, kienet
injorata, g[al xi ra;uni jew o[ra, fil-volum ta’
kronaka, A Journey Through the Centuries:
Historical Discoveries in Russo-Maltese Relations
(2002), kompilat u editjat minn Elizaveta Zolina, li
kienet appuntata direttri/i ta/-?entru Kulturali Russu
wara l-era Gorbachevjana.
Hi ommissjoni klamoru]a li tidfen perijodu millaktar
importanti fir-relazzjonijiet kulturali bejn Malta
u r-Russja. Tni]]el purtiera li timblokka rrelazzjionijiet
Russo-Maltin f’perijodu ta’ taqlib
radikali, in/ertezzi i]da wkoll ta’ trasformazzjoni
kura;;u]a mill-qieg[ nett. Hi ommissjoni sfortunata
meta fir-Russja ta’ Gorbachev, ukoll f’nofs dak ittaqlib
kollu, il-kultura kienet qed titqies b[ala “lekolo;ija
tal-ispirtu uman.”