15.05.2013 Views

gogi aleqsi-mesxiSvili

gogi aleqsi-mesxiSvili

gogi aleqsi-mesxiSvili

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

zviad cikolia<br />

endi uorholi<br />

duxoborebi<br />

spec-proeqti:<br />

Zveli Tbilisi<br />

<strong>gogi</strong><br />

<strong>aleqsi</strong>-<strong>mesxiSvili</strong><br />

Tebervali # 24<br />

fasi 5 lari


BOSS shop Tbilisi<br />

37, Rustaveli ave.<br />

0180 Tbilisi<br />

Georgia<br />

Tel.: +995 32 92 33 44<br />

Fax.: +995 32 92 10 35<br />

E-mail.: victoria_fashion@caucasus.net<br />

www.victoria98.com


Horeca Georgia<br />

vaJa-fSavelas gamz. 26, tel.: 712073, mob.: 877 712073<br />

www.lavazza.com


96<br />

garekanze: <strong>gogi</strong> <strong>aleqsi</strong>-<strong>mesxiSvili</strong><br />

foto: daviT mesxi<br />

vizaJi: anuka murvaniZe, studia `grim-maska~<br />

interieri: SoTa rusTavelis saxelobis akademiuri Teatri<br />

72<br />

116<br />

42<br />

52<br />

20 kult mimoxilva<br />

avtori: salome kikaleiSvili<br />

26 aqcentebi<br />

`cxeli Sokoladi - literatura~,<br />

axali realiTi Sou rusTavi 2-ze,<br />

jina lolobrijida da sxvebi<br />

avtori: Tamar babuaZe<br />

32 prustis kiTxvari<br />

kira andronikaSvili<br />

№ 24<br />

Tebervali<br />

34 diskusia<br />

ena da leqsika avtori: qeTi sadRobelaSvili<br />

42 promouSeni<br />

mwerali da misi mTargmneli<br />

avtori: ingrid dexrave<br />

50 komentari<br />

didi CineTi modis avtori: nino ZanZava<br />

52<br />

62<br />

werili italiidan<br />

avtori: Tamar suxiSvili<br />

cxovrebis wesi<br />

jon uerdemani avtori: Tamar babuaZe<br />

72 istoria<br />

<strong>gogi</strong> <strong>aleqsi</strong>-<strong>mesxiSvili</strong> - `erTi SexedviT pirquSi~<br />

avtori: qeTi sadRobelaSvili<br />

duxoboreci<br />

84 avtori: ana korZaia-samadaSvili foto: beso uznaZe<br />

zviad cikolia<br />

96 `sami axdenili ocnebis da erTi warmatebis ambavi~<br />

avtori: nino lomaZe<br />

endi uorholi - `sikvdilis angelozi~<br />

108 avtori: giorgi gvaxaria<br />

116 spec-proeqti<br />

Zveli mezoblebi avtori: ira yruaSvili<br />

126 foto-proeqti<br />

tfilisis ezoebi foto: niko tarielaSvili<br />

136<br />

140<br />

148<br />

Tavisuflebis dRiurebi<br />

guram odiSaria<br />

cremliani saTvale<br />

sisxli da Tesli - 1988 avtori: giorgi gvaxaria<br />

piradi enciklopedia<br />

avtori: aka morCilaZe<br />

150 piesa<br />

Savi ketebi - avtori: daTo turaSvili


edaqtoris werili<br />

Cemma 15 wlis dam, salomem, misTvis damaxasiaTebeli kategoriulobiT, gamkicxa: `ar<br />

momwons Seni svetebi. ra aris es `amas naxavT, imas naxavT JurnalSi~ rom gviyvebi?! magas<br />

xom mkiTxveli sarCevSic amoikiTxavs. Sen rame sxva dawere, an Sens Tavze, an sxva axali da<br />

saintereso ambebi mogviyevi. gaigee?!~ salomesTan Tavis marTlebas azri ar hqonda (gicdiaT<br />

odesme 15 wlis adamianis gadarwmuneba?!), amitom piroba miveci, Seni xaTriT, Semdeg nomerSi,<br />

swored ese moviqcevi-meTqi. eama. Tan Zalian.<br />

piroba pirobaa! magram, marTla mgonia, rom rac axali da saintereso vici, yvelafers `cxeli<br />

Sokoladi~ giyvebaT (Tan ra magar ambebs, rom icodeT? me ver giyvebiT, piroba maqvs dadebuli,<br />

magram aucileblad dawvrilebiT gaecaniT sarCevs, da mere Jurnals!)<br />

hoda, imas geubnebodiT rom, Semeyara raRac usaSvelo gripis virusi (da imedia ara<br />

filtvebis anTeba), 40 gradusiani sicxeebiT, gulis wasvlebiT, xvelebiT da mokled, Tavmoyvare<br />

virusisaTvis damaxasiaTebeli yvela atributikiT. hoda, miuxedavad imisa, rom<br />

Cvens Zvirfass Jurnals stambaSi mieCqareboda da saqme Tavze sayrelad gvqonda, redaqcias<br />

da Svilebs davemSvidobe da mosavlelad, dedas Cavbardi. magram mTavari is gaxlavT, rom<br />

”нет худа, без добра”-o, xom gagigiaT? Zalian miyvars es gamoTqma! hoda, ramdenime iseTi kargi<br />

saqme Cavidine, risTvisac sxva dros ver moviclidi.<br />

siamayiT gadavaTvaliere Cemi biblioTeka da TqvenTanac unda moviwono Tavi. wignebis didi<br />

nawili fanqriT gakeTebuli CanawerebiT aris aWrelebuli, ese igi, es is wignebia, romlebic<br />

naswavli maqvs, an ramdenjerme gadakiTxuli. sruli Janrobrivi mravalferovnebaa _ politologia,<br />

ekonomika, kulturologia, kulturuli anTropologia, fotografia, istoria,<br />

anatomia, maTematika, literatura, naSromebi sxvadasxva socialur mecnierebebSi. mokled,<br />

ra CamoTvlis Cemi ugzo-ukvlo ganaTlebis yvela mimarTulebas. magram am izolirebis Jams<br />

aRmovaCine, rom bevri wigni miyidia, Taroze Semomidia da misi wakiTxva aRarc ki gamxsenebia.<br />

magaliTad, kafkas 50 gverdiani `metamorfoza~ da misive `mamisTvis miwerili werilebi~. (arada,<br />

rogor miyvars werilebis da dRiurebis kiTxva!) virjinia vulfis `talRebic~ mimviwyebia,<br />

miuxedavad imisa, rom isic ki maxovs Cemi sauniversiteto qalaqis romel maRaziaSi viyide es<br />

wigni. margaret uorseneris moTxrobebi, fukuiamas axali eseebis krebuli. da yvelaze samarcxvino<br />

ambavi _ wignis bazrobaze SeZenili aka morCilaZis `mister diqslis mdumare yuTi~,<br />

romelic Cvens bevr erTgul mkiTxvels mwerlis avtografiT xvda saCuqrad, arc ki gamixsnia.<br />

mokled, raRa bevri gavagrZelo, erT aRsarebad kmara.<br />

daviwye am wignebis gadmoReba da kiTxva. vkiTxulob da vnetareb, droebiT mainc. da kidev er-<br />

Txel vrwmundebi, rom Cemi yvelaze didi `uZravi qoneba~ es mtverdadebuli wignebis Taroebia.<br />

Tqvenc rom gripis viruss ar daelodoT imisaTvis, rom wignis Taromde mixvideT, literatura<br />

`cxel SokoladSi~ dagxvdebaT, Tan didi doziT, Tan malxaz xarbediasTan da yvela im<br />

avtorTan erTad, vinc wers literaturas, uyvars literatura da fiqrobs literaturaze.<br />

ha, salome, rogoria?!<br />

(mgoni boloSi piroba mainc davarRvie, ara?!)<br />

Sorena SaverdaSvili<br />

12 cxeli Sokoladi<br />

mTavari redaqtori<br />

Sorena SaverdaSvili<br />

aRmasrulebeli redaqtori<br />

nino lomaZe<br />

art-redaqtori<br />

nino slepCenko<br />

redaqtor-stilisti<br />

gaga lomiZe<br />

nomerze muSaobdnen:<br />

ana korZaia-samadaSvili, Tamar babuaZe<br />

salome kikaleiSvili, giorgi gvaxaria<br />

daTo turaSvili, aka morCilaZe<br />

Tamar suxiSvili, ira yruaSvili, nino<br />

lomaZe, qeTi sadRobelaSvili,<br />

nino ZanZava<br />

foto<br />

daviT mesxi, levan xerxeuliZe<br />

niko tarielaSvili, beso uznaZe<br />

ilustracia<br />

maia sumbaZe, giorgi mari,<br />

mamuka tyeSelaSvili<br />

dizaini<br />

daviT TeTraZe, mixeil dgebuaZe<br />

Tornike lorTqifaniZe<br />

marketingi<br />

qeTa buaCiZe<br />

reklama<br />

gvanca guSaraSvili,<br />

nestan avaliani<br />

distribucia<br />

rati lorTqifaniZe<br />

gamomcemeli<br />

`cxeli Sokoladi~<br />

`kino-cxeli Sokoladi~<br />

`ozoni~<br />

`dialogi~<br />

Sps `em fabliSingi~<br />

misamarTi: Tbilisi 0105,<br />

faliaSvilis q. 108<br />

tel./faqsi: 23 37 31<br />

el-fosta: mpublishing@caucasus.net<br />

reklamis ganTavseba<br />

Sps `msa Tbilisi~<br />

misamarTi: faliaSvilis q. 108<br />

tel./faqsi: 23 37 31<br />

el-fosta: msa@msa.ge<br />

stamba<br />

Sps `sezani~<br />

misamarTi: Tbilisi,<br />

wereTlis gamz. 140<br />

tel.: 35 70 02<br />

el-fosta: lika@cezanne-web.com<br />

Jurnali gamodis 2004 wlis 25 dekembridan<br />

© “M Publishing” saavtoro uflebebi daculia.<br />

JurnalSi gamoqveynebuli masalebis nawilobrivi<br />

an mTliani gamoyeneba akrZalulia.<br />

www.shokoladi.ge


eklama. yvela ufleba daculia © Nokia, 2006. Nokia, Nokia Connecting People warmoadgens Nokia Corporation–is mier daregistrirebuli savaWro niSnebs.<br />

Se-qmnili bunebisgan<br />

erTxel dauberavs qari... is gaaRviZebs Sens namdvil bunebas... igi iTxovs cvlilebebs...<br />

da Sen mihyvebi mas, rom miaRwio mets... ase ibadeba raRac axali, srulyofili...<br />

Nokia 8800 Sirocco Edition* - bunebis da adamianis erToblivi miRweva. klaviaturis<br />

talRa gamarjvebisken swrafvaze metyvelebs, bunebriv instiqtze - uJangavi liTonis<br />

korpusi, da Tanamedrove cxovrebis ritmze - braian inos musika.<br />

Nokia 8800 Sirocco Edition*. srulyofilebis axali kanoni.<br />

*seria sirokko<br />

sertificirebulia


Cveni avtorebi<br />

Tamar babuaZe<br />

arasdros mdomebia, vyofiliyavi Son peni. magram<br />

siRnaRSi Tavi zustadac rom Son peni<br />

megona, oRond ai, im filmSi U-Turn-i, anu “mosaxvevi”<br />

rom hqvia. siRnaRi ki zustad is qalaqi<br />

megona, Son penis gmiri rom CarCeba da<br />

gaiWedeba...<br />

ara, marTla ar vici, arsebobs Tu ara saqar-<br />

TveloSi kidev ufro lamazi da ucnauri qalaqi,<br />

vidre siRnaRia. am ucnaurobis mTavari<br />

mizezi ormagi realobis gancdaa, romelic am<br />

qalaqs dausruleblad moaqvs. ormagi realobis<br />

mTavari mizezi ki, erTi mxriv, sabWouri<br />

narCenebisa da ZvelTbilisuri arqiteqturis<br />

nazavia; meore mxriv ki _ siRnaRis ucxoeli<br />

mkvidri jon uerdmani da meqsikuri restorani.<br />

aq Tavs mudam dabneulad igrZnobT: aba,<br />

sxva ra mogivaT, Tu qiziyelebis qeifSi amerikeli<br />

Tamada geyolebaT, saRamos yavis dalevas<br />

ki “panCo vilaSi” SemogTavazeben _ siRnaRis<br />

Zvel ubanSi, erT Zvel saxlSi mowyobil<br />

meqsikur restoranSi...<br />

es ucnaurobis gancda gansakuTrebiT Sebindebis<br />

mere gagimZafrdebaT, roca kavkasions<br />

grZel, TeTr zolad Ramis sibneleSic gaarCevT,<br />

qveviT alaznis veli abrWyvialdeba, Tvi-<br />

Ton mZinare da mdumare qalaqSi ki Cqamsac ver<br />

gaigebT. am siCumeSi Tqveni fexis xmac saSinel<br />

xmaurad mogeCvenebaT da fantaziebi mere<br />

naxeT. siRnaRis cariel quCebSi seirnobisas<br />

yvelaferi SeiZleba mogelandoT: “kukluqs<br />

klanis” maSxlebiani procesiac da kuTxeSi,<br />

xaliCaze fexmorTxmuli kaxeli megarmonec,<br />

jokondas daudgeneli xasiaTis Rimilic da<br />

saSovarze gamosuli vardisferi panterac.<br />

ggoniaT, gadavaWarbe? CadiT siRnaRSi da Tavad<br />

naxavT. xolo Tu asec moiqceviT, aucileblad<br />

momikiTxeT joni _ Zalian saintereso<br />

da simpaTiuri adamiani, romelic ukve aTi<br />

welia siRnaRSi cxovrobs da me mas ramdenime<br />

gverdis iqeT safuZvlianad gagacnobT.<br />

ase rom, Sexvedramde! siRnaRSi!<br />

14 cxeli Sokoladi<br />

ana korZaia-samadaSvili<br />

salami da pativiscema. davbrundi. raRa dagimaloT,<br />

sul ar momeCqareboda _ samoTxeebSi<br />

viyavi.<br />

viyavi iq, sadac muxlamde Tovli devs da RamiT<br />

xeebi yinvisgan Wrialeben. viyavi saxlebSi,<br />

romlebsac nakelis agurebiT aTboben da qalebi<br />

yovel gazafxulze xelaxla Rebaven cisferi<br />

saRebaviT. viyavi iq, sadac saqarTvelos<br />

saganZuria daculi, mTasTan, romlisken mimaval<br />

yvela gzazec odesRac cixe-koSkebi idga.<br />

im mxareebSi ucnauri sasmeli davlie, umalve<br />

did Rumelze asvla da gamoZineba rom momandoma,<br />

da erTi kviris Tavze Tovlis vardnis<br />

xmac vismine _ uceb Camocvivda xidan, kacma<br />

ar icis, ratom. iq megona, rom mTeli samyaro<br />

Cems xelTaa da kargi iyo, Tan Zalian. magram<br />

ra gaewyoba _ Camovedi da ambebs giambobT, imis<br />

imedad, rom kvlav sadme waval, Tqven ki erT<br />

dRes Cemi TvaliT yureba Zalian mogbezrdebaT<br />

da Tavad gaudgebiT grZel gzas.<br />

“_ yuri migde, pepi, _ Tqva tomim, _ Sobam xom<br />

raxania, Caiara.<br />

_ mere ra, _ upasuxa pepim, _ ubralod, Cemi<br />

vila odnav CamorCa, Zveli saaTiviT. mesaaTes<br />

unda mivutano, zambara gamoucvalos, Torem<br />

kidev ufro CamorCeba.<br />

_ ra kargia, rom dro CamorCa, _ Tqva anikam.”<br />

es, cxadia, Cemi naambobi araa, astrid lindgrenma<br />

dawera. ubralod, tomi da anikasi ar<br />

iyos, Zalian mixaria, rom Cems samSobloSi<br />

dro amcdaria da ise midis, rogorc moeprianeba.<br />

sxvagvarad verc Sobas vizeimebdi da<br />

verc axal wels. Zalian mixaria, rom beso<br />

uznaZe da giorgi banZelaZe Cemi megobrebi<br />

arian. sxvagvarad verc javaxeTSi movxvdebodi<br />

da verc leCxumSi.<br />

rac weli daiwyo, sul bednieri qali var. vecade,<br />

Cemi bedniereba TqvenTvisac gameziarebina.<br />

iq, sadac viyavi, sul sikeTes misurvebdnen.<br />

amasve gisurvebT Tqvenc.<br />

qeTi sadRobelaSvili<br />

ver vitan am saavtoro svetis weras. ra<br />

unda vTqva, daviwyo paTetikurad da<br />

snoburic gavurio? _ ooo! ise vRelavdi<br />

<strong>gogi</strong> mesxiSvilTan Sexvedrisas? is xom<br />

yvelas ar ajildoebs Tavisi yuradRebiT.<br />

Tu moralisturi daviWiro _ mainc<br />

ra aris es qarTuli xasiaTi! orjer CameSala<br />

diskusia, radgan gamoaxalwlevebuli<br />

qarTvelebis 80 % alkoholuri<br />

intoqsikaciiT iyo dacemuli. an iqneb,<br />

infantilizms mivmarTo _ vaimee, ra kargia,<br />

roca Cveni Jurnalis redaqciaSi<br />

nacnob saxeebs yoveldRe Tu ara, kvira-<br />

Si samjer mainc vxvdebi.<br />

saavtoroc, saTavisoc da sasxvisoc im<br />

or masalaSia Tavmoyrili, romelic am<br />

nomerSi ibeWdeba, svetic eg aris da bo-<br />

Zic.<br />

ara, ara, sveti mindao _ moiTxovs redaqtori.<br />

moviTxovo, ase Tqva.<br />

sveti ara, isa!


werilebi<br />

radgan ar iSliT, aha:<br />

rCeva nomeri 1: <strong>gogi</strong>s “saTvale” momavali<br />

wlisTvis wignad gamouSviT, maia sumbaZis<br />

Cinebuli suraT-xatebiTurT + raime kargi<br />

konceptiT.<br />

rCeva nomeri 2: siyalbis filtri daiyeneT.<br />

marto tkbilsa da murabaSi ar aris saqme.<br />

rCeva nomeri 3: korZaia-samadaSvils mxolod<br />

imaze awerineT, rac TviTon unda,<br />

Torem Zalian etyoba xolme, roca wvalobs<br />

da glaxaobs.<br />

rCeva nomeri 4: Tqveni kargi fotografebis<br />

fotoebis plakatebi gamouSviT da nomrebs<br />

daurTeT.<br />

rCeva nomeri 5: iseTi xalxi moiZieT sarespondentod,<br />

rogoric ramaz gemiaSvilia:<br />

arastandartuli da arastereotipuli.<br />

ufro mamacurad!<br />

moZebneT gaupranWavi, magari qalebi da<br />

avtorebs nu SeeSindebaT, Tu romelime<br />

respondentSi raime uaryofiTs aRmoaCenen.<br />

ufro yoCaRad!<br />

rCeva nomeri 6: gaakeTeT kavkasiuri nomeri:<br />

reportaJebi da personaJebi baqodan, ganjidan,<br />

erevnidan, giumridan.<br />

laSa baqraZes SeukveTeT “mogzauroba yarabaRSi”.<br />

vinme gauSviT yarsSi da erzerumSi.<br />

rCeva nomeri 7: gaakeTeT reportaJi Sokoladis<br />

fabrikaze. xom iyo aseTi TbilisSi<br />

an sadme SemogarenSi? Tu industria aRar<br />

aris, maSin mesxi mainc gadaiRebs postindustriul<br />

fotoebs da eg iqneba.<br />

<br />

dasavleTSi matarebliT momiwia mgzavroba,<br />

sadgurSi xuTiod larad SeviZine bolo<br />

nomeri, gadavfxike da... gavige. bevri ram<br />

gavige.<br />

sainteresod vimgzavre, verc ki vigrZeni<br />

rogor gavida eqvsi saaTi. Tan vkiTxulobdi,<br />

Tan JurnalSi minusebs veZebdi.<br />

mokled:<br />

1. saerTo jamSi _ Zalian kargia.<br />

2. Temebis Sinaarsi da ganlageba - kargia<br />

3. redaqtoris misasalmebeli sityva sainteresoa,<br />

magram suraTi ar momewona.<br />

4. yvelaze didi minusi da Seusabamobaa<br />

fonti “saneti” (Tu ar vcdebi, es fontia<br />

gamoyenebuli statiebis saTaurebsa da<br />

gverdebis kuTxeebSi). Zalian ar uxdeba.<br />

aracxelSokoladuria.<br />

5. reklamebi gemovnebiTaa Cayrili, magram<br />

rogorc yvela qarTul JurnalSi, gadaSli<br />

Tu ara, es Cayrili sarelkamo flaerebi<br />

egreve amoiyreba xolme. iqneb daamagron<br />

16 cxeli Sokoladi<br />

(Zalian efeqturi iyo kentis reklama 106-<br />

107 gverdebs Soris)<br />

6. bevrs aRar gavagrZeleb _ yda, isev cudi<br />

fonti... da saerTod, rodesac mTels ydas<br />

ikavebs foto, iq Jurnalis dasaxelebis<br />

garda, araferi unda eweros (ia tak dumaiu).<br />

ravi, saerTo jamSi, kargia Zalian. fotoartiT<br />

Tu ufro daitvirTeba, me, piradad,<br />

gamoviwer kidec.<br />

P.S. spec-proeqti gansakuTrebiT momewona!<br />

guriCa<br />

<br />

aqa mSvidoba!<br />

am werilis mowera turaSvilis svetis waki-<br />

Txvis Semdeg mominda. simarTle giTxraT,<br />

cotaTi gavbrazdi kidec _ “cxel Sokolads”<br />

mxolod dasvenebis mizniT etanebiano,<br />

rom wers. me sulac ar vfiqrob, rom<br />

qeTi sadRobelaSvilis “diskusia”, <strong>gogi</strong>s<br />

“cremliani saTvale”, meqa xangoSvilis<br />

dRiurebi (sandra elisabed rulovsis “aRsarebaze”<br />

verafers vityvi, radgan bolomde<br />

arc ki wamikiTxavs), da Tavad “espanuri<br />

fotomoTxrobebi” mxolod garToba da<br />

dasvenebaa da meti araferi.<br />

garToba-dasvenebisTvis Sors wasvla sulac<br />

ar aris saWiro an 5 laris gadaxda.<br />

CarTav televizors da sul garToba-dasveneba<br />

araa?! “SabaTis Sou”, “dardubala”,<br />

serialebi... gemovnebis ambavia. zogi, magaliTad,<br />

“patruls” da “kuriers” amjobinebs<br />

an “droebas” Caujdeba da svetskaobis moyvaruli,<br />

garujuli gogo-biWebis Tvalis<br />

SevlebiT datkbeba!<br />

ase rom, Cemo Zvirfaso daTo! dawereT<br />

ruseTze, iqilikeT rusul-qarTul ur-<br />

TierTobebze! dascineT Cvens, zogadad<br />

qarTvelis mankierebebs!... mgoni es ufro<br />

gvWirdeba da wagvadgeba, vidre dasveneba,<br />

mTqnareba da misTanebi...<br />

P.S. Tqvens karg iumoris grZnobaSi kidev<br />

erTxel davrwmundi, rodesac egreT wodebuli<br />

“saxaliso”, “saaxalwlo” piesis nacvlad<br />

zustad is damxvda, rasac, simarTle<br />

giTxraT, velodi kidec!!!:)))<br />

<br />

gamarjoba,<br />

pirvel rigSi, dab. dRes gilocavT, Sobas,<br />

axal wels, 7 dReSi rom mova, im Sobasac<br />

da 13-is Rame rom dadgeba, im ZveliT axal<br />

welsa Tu axal Zvel wels. danarCens mere<br />

mogilocavT, Tbilisis mosaxleoba Tu gadarCa<br />

_ imasTan erTad.<br />

saaxalwlo Sokoladic gamovida da raRa<br />

Tqma unda, reklamebiT aivso. ormagad gamixarda,<br />

roca daTo turaSvilis svetSi,<br />

Cemdami madlobebi amovikiTxe, magram magra<br />

Semrcxva imis gamo, rom Cems gamo mki-<br />

Txvelebs daTos “emociuri” Sefasebebis<br />

amokiTxvis saSualebac aRar eqnebaT. dae,<br />

yvelam mapatios. ubralod, minda daTos<br />

(Tu baton daTos???) vuTxra, rom arc ki<br />

mifiqria, rom emociuroba uaryofiTi movlenaa.<br />

rac Seexeba piesas, masze bolomde<br />

wakiTxvis Semdeg mogaxsenebT:). es ise,<br />

xumrobiT, ra Tqma unda.<br />

saerTod, kritika qarTvelebis saqme ar<br />

aris. albaT imitom, rom yvela erTmaneTis<br />

nacobia am qalaqSi da obieqtur kritikas<br />

(Cemi azriT) bevri ver bedavs. albaT amitomac<br />

ar iyo laSa baqraZis recenzia obieqturi.<br />

bolomde obieqturi.<br />

Tumca nacnobebi rom ara, albaT Tqvens<br />

konkursSi vin gaxda gamarjvebuli, amas Semdeg<br />

nomramde verc ki gavigebdi.<br />

mets verc verafers mogwerT. aba, Salva xom<br />

ar var naTelaSvili (imis mosvlamde araferi<br />

gvetkinos), yvelafers kritikulad aRviqvamde,<br />

an romeli kritikosi me var.<br />

Tumca amdeni, ramdenic am werilze vifiqre,<br />

Cems publikaciaze rom mefiqra,<br />

SeiZleba Tqvens nominaciebSi sapatio xu-<br />

TeulSi mainc movxvedriliyavi:).<br />

mokled, gemSvidobebiT im imediT, rom 15<br />

ricxvamde “iJoga” ar mogvklavs!:)<br />

naxvamdis<br />

<br />

axal nomerSi sul ori statia gaxda Cemi<br />

yuradRebis Rirsi, Tumca es udavod mosaloci<br />

ambavia qarTuli periodikisaTvis<br />

_ am sivrceSi “cxeli Sokoladi” dReisTvis<br />

Cempionia!<br />

axla rac Seexeba “alag-alags”:<br />

laSa baqraZis statia udaod RirsSesaniSnavia.<br />

arc ki vici filmis saxeli, magram<br />

iseTi grZnoba maqvs, TiTqos menaxos da<br />

bevric merCios masTan erTad. aseTi megzuroba<br />

WeSmaritad imsaxurebs qebas!<br />

<strong>gogi</strong> gvaxarias statiis pirvelive frazaze<br />

kinaRam gadmovvardi erTi adgilidan.<br />

udaod kargia, roca kritikoss aseTi iumoris<br />

grZnoba aqvs. Zalian kargi statiaa.<br />

bavSvoba momagona. “perexadnoize” nayidi<br />

sigaretebi, mere kino desertad... Tu piriqiT.<br />

sxvaTa Soris, doliZeze im qals seda<br />

erqva da me 5 kolof “kosmoss” 4 maneTad<br />

maZlevda. gvaxaria etyoba doliZeli ar<br />

iyo).<br />

...ise flirtis kartiTac vixalise (yvavilebSi<br />

ratomRac mimoza ar aris) oRond<br />

amas publicistikasTan ukve araviTari kavSiri<br />

ara aqvs.


Sokoladi girCevT<br />

xe<br />

Zveli berZnebi hyvebodnen, rom maT, vinc xeebs rgaven da uvlian, gansakuTrebuli<br />

sulebi mfarveloben _ driadebi. driadebi ukvdavebi arian, da rogorc yvela<br />

ukvdavs, erTob Wirveuli zne aqvT: Tu gadawyvites, rom xeebs erCiT, aucileblad<br />

gadagemterebian, da maTi mtroba cudi ambavia.<br />

saxeli “gamadriada” ori ZvelberZnuli sityvisgan Sedgeba: “erTad” da “muxa”.<br />

muxis sulebi, saocari sazogadoeba. driadebisgan gansxvavebiT, gamadriadebi mokvdavebi<br />

arian: isini xesTan erTad ibadebian da kvdebian.<br />

roca vinme erisiqtonma demetras tyeSi muxis moWra brZana, totebi gafiTrda da<br />

xidan sisxlma daiwyo Jonva. es gamadriadas sisxli iyo. sikvdilis win man wminda xis<br />

Seuracxmyofeli dawyevla: is marad mSieri iqneboda, verasodes danayrdeboda.<br />

ra dRe daadga erisiqtons! imdens Wamda, rom dedamiss misi xalxSi gamoCenisa rcxvenoda.<br />

erisiqtonma yvelaferi Casansla, rac ki saxlSi moipoveboda, SeWama jorebi,<br />

Zroxa, SeWama sabrZolo cxeni, kata, mere maTxovroba daiwyo, mere iqamde mivida,<br />

rom sakuTari qaliSvili gayida saWmlis SesaZeni fulis saSovnelad, da sabolood<br />

sakuTari sxeulic Seaxramuna.<br />

driadebTan xumroba ar varga.<br />

. . .<br />

leCxumSi, sofel derCSi, romelsac ase ratom hqvia, mainc ver gavige, _ maspinZlebi,<br />

banZelaZeebi, dauzarlad erTobodnen Cems kiTxvaze, mamam, sosom miTxra, italiuri<br />

“arivederCis” ambaviao, vaJma, giorgim ki brZana, leCxumSi “darCis” nacvlad “der-<br />

Cis” ambobeno _ ase Tu ise, am sofelSi dgas muxa.<br />

is Zalian bevri wlisaa, ramdenisa _ es aravin icis. sul mcire, sam saukunezea<br />

laparaki. meqi asaTianmac ki ar icoda, vin da rodis dargo, arada, im kacma bevri<br />

ram icoda, muxa ki mTlad mis ezoSi idga, misi muxa iyo. SeiZleba, Tqvenc iciT es xe:<br />

“akakis mogzauroba raWa-leCxumSi” nanaxi gaqvT? xom gaxsovT is scena, akakis savar-<br />

ZliT rom muxis garSemo daatareben? ai, swored im muxazea saubari.<br />

es xe aRaraa, ufro kiolnis kaTedrals hgavs. iwyeba da ar mTavrdeba. mis fesvebSi<br />

albaT mTeli samyaroa Cabudebuli. mis Sesaxeb me verafers giambobT, Tavad unda<br />

naxoT. SesaZloa, ar gaRelvebT qari xabarula, romelic mxolod am sofelSi uberavs<br />

xolme alionze, imis niSnad, rom kargi dari iqneba; vin icis, arc Rrma xeobebi<br />

gizidavT, arc xvamlis mTa gainteresebT da arc is, Tu rogoria saqarTvelos oTxi<br />

kuTxis gzasayari _ aba, ra giTxraT, xalxi Wrelia… magram muxa! mis gamo namdvilad<br />

Rirs derCSi asvla.<br />

mgoni didad ar tyuoda Cemi maspinZeli: “derCi” “darCis” niSnavs. mgoni am gamadriadam<br />

Cemi sulis nawili waiRo da mxolod iq viqnebi mTliani, sadac didi muxa<br />

dgas. da ase davrCi derCSi, iqaur gamadriadaze Seyvarebuli.<br />

“cxeli Sokoladi” da me, Tqveni mona-morCili, girCevT: imogzaureT! naxeT leCxumi!<br />

egeb Tqvenc darCeT derCSi…<br />

avtori: ana korZaia-samadaSvili<br />

foto: nikoloz baxtaZe<br />

18 cxeli Sokoladi<br />

`galobani sinanulisani~<br />

iciT `saavtoro studiis” arsebobis<br />

Sesaxeb? da misi gamocemuli cd-ebis<br />

Sesaxeb? ara? kargi, maSin yvelafers<br />

mogiyvebiT. magaliTad, sxedxarT saxlSi,<br />

Tqveni Svili tvins giburRavT da<br />

ocnebobT, ra SeiZleba moxdes iseTi, rom<br />

es bavSvi gaCumdes? getyviT rac. aiRoT<br />

da CaurToT cd _ `telefoniT moyolili<br />

ambebi”, sadac jani rodaris zRaprebia<br />

Sesuli, anda `xuTkunWula da zRaprebi”,<br />

romelic sul cota xanSi, wignis da<br />

cd-s saxiT gamova. Tqveni bavSvebis ar<br />

vici, magram Tu cota didi xarT da<br />

skolaSi hagiografiaze gadaxvediT,<br />

maSin abos, SuSanikis da xanZTelis<br />

cxovrebas SegiZliaT mousminoT isev<br />

cd-ze. an... an ilias `aCrdils” Tu akakis<br />

`gamzrdels”, romelsac Tamar gegeWkori,<br />

ana mirianaSvili da vako kirkitaZe<br />

kiTxuloben. mokled, arCevani ukve Tqvens<br />

gemovnebazea damokidebuli.<br />

erT kviraSi ki, `saavtoro studia” da<br />

am yvelafris erT-erTi avtori, nino<br />

janjRava daviT aRmaSeneblis `galobani<br />

sinanulisanis” sagundo versias<br />

SemogTavazebT, romelic avtorma bgeris<br />

Teatris msaxiobebTan erTad Cawera. ho,<br />

kidev imas amboben, ramdenime TveSi soso<br />

nemsaZe kinomsaxiobTa TeatrSi `galobani<br />

sinanulisanis” scenaze dadgmas<br />

apirebso. ase rom, xom xedavT, win uamravi<br />

saintereso ram geliT!<br />

avtori: salome kikaleiSvili


yazbegis q. 41, tel.: 877 46 59 68, 899 10 84 74<br />

studia grim-maska gaZlevT<br />

saSualebas sam TveSi daeufloT<br />

vizaJistis profesias


20 cxeli Sokoladi<br />

iyideba!<br />

auqcioni pirvelad kinoSi vnaxe,<br />

Rrma bavSvobaSi. anJelikas monaTa<br />

bazarze hyiddnen. maRali done iyo.<br />

Cven mTlad miSel mersies ar<br />

vyiddiT, magram kacma ar icis, ra<br />

sjobs sinamdvileSi. me Tu mkiTxavT,<br />

<strong>gogi</strong> gvaxarias cremliani saTvale<br />

ukeTesia _ cxvirzec mogergebaT, Tu<br />

nomeri daemTxva, saqmeSic gamodgeba,<br />

da namdvilad arsad gageqcevaT da<br />

zaralSi ar CagagdebT.<br />

laSa baqraZe auqcions Cinebulad<br />

gauZRva _ xom marTali var? da mec<br />

ise moxdenilad meWira xelSi gasayidi<br />

kukluSkebi da bambalikebi, rom am<br />

fotoebs rom davxede, didi siamayiT<br />

amevso guli.<br />

momaval wels “Sokoladobanaze”<br />

mTlad saswaulebs davyidiT _ suxis<br />

veneciis palacos gasaRebs, salomes<br />

kunZulis sagzurebs, mogzaurobas<br />

CileSi babusTan erTad... marto samo-<br />

Txis bileTebi ar gveqneba, danarCeni<br />

_ yvelaferi. Tanxas gaaCnia.<br />

ana korZaia-samadaSvili<br />

`Sokoladi~ da debiuti _ ori wlisaa<br />

literaturuli kafe `qaravani”<br />

27 dekemberi. 20:00<br />

27 dekemberi kidev didxans gvemaxsovreba<br />

Sokoladelebs. da iciT ratom?<br />

imitom, rom `debiuti” ukve tradiciaa!<br />

imitom, rom dekemberi Sokoladis dabadebis<br />

dRea!<br />

ukve ori welia, rac Jurnali `cxeli<br />

Sokoladi” axalgazrda SemoqmedTa<br />

konkurs `debiuts” atarebs, sadac warmodgenil<br />

sam nominaciaSi axalgazrda<br />

mwerlebi, fotografebi da ilustratorebi<br />

iReben monawileobas. Tu wina wels<br />

fotografiam moikoWla, unda vaRiaro,<br />

rom wels konkursis yvelaze Zlieri<br />

nawili swored fotografia iyo da<br />

darwmunebuli var, rom Tqvenc isiamovneT<br />

wina nomerSi Cadebuli bukletis<br />

TvalierebiT, sadac Cveni gamarjvebuli<br />

fotografebis namuSevrebi iyo warmodgenili.<br />

ase rom, kidev erTxel davrwmundi,<br />

sakuTar dabadebis dReebze siaruls,<br />

anda Sens mier gamocxadebul konkursSi<br />

gamarjvebulTa dajildovebas da maTi<br />

gabrwyinebuli Tvalebis yurebas araferi<br />

sjobs<br />

a r a f e r i i i ! ! !<br />

salome kikaleiSvili


ogor gavxdi magari gogo<br />

sad xdeba iseTi saocrebebi, roca<br />

Tineijer Svilebs Tanamedrove mSoblebi<br />

dabadebis dReebze sayvareli rok-jgufebis<br />

cocxal koncertebze bileTebs Cuqnian?<br />

albaT, amerikul filmebSi. Tumca, ratom<br />

marto amerikul filmebSi, aseTi jadoqroba<br />

SeiZleba “cxel SokoladSic” moxdes. es<br />

27 dekembers, Cvens dabadebis dReze moxda:<br />

darbazis erT kuTxeSi jguf “stringis”<br />

musikosebi moTavsdnen, aparatura gaSales<br />

da TavianT solists _ daTo lomiZes, igive<br />

“quins” daelodnen. male “quinic” gamoxta,<br />

diax _ gamoxta. mikrofons daepatrona da<br />

uceb robi uiliamsad gadaiqca. diax _ robi<br />

uiliamsad. iseve energiulad xtunaobda da<br />

darboda Tavis mikrofonTan erTad, rogorc<br />

uiliamsi. danarCeni biWebic ar aklebdnen,<br />

ise gadamdebad ukravdnen, rom yvelas cekvas<br />

andomebdnen. hoda, mec bevri ar mifiqria.<br />

Cems megobar gogoebTan erTad xalxis nakadi<br />

gavarRvie, sul wina rigSi CavmwkrivdiT da<br />

“quinTan” erTad vxtunaobdiT, vmRerodiT<br />

da vkiodiT Zalian didxans. “stringi” didi<br />

mega-bendi gvegona, Cveni Tavebi ki _ Zalian<br />

magari gogoebi. magari dRe iyo. “cxeli<br />

Sokoladis” dabadebis dRe zustad im<br />

jadosnur dRes gavda, roca TineijerobaSi<br />

Sens dabadebis dReze oTaxSi deda Semova<br />

da konverts gamogiwvdis. gaxsni da bileTi<br />

dagxvdeba _ U2-s, koncertze dasaswrebi.<br />

Tamar babuaZe<br />

XXV kadri<br />

kult-mimoxilva<br />

erTi fotokonkursis Sesaxeb giambobT. konkursi, saxelad<br />

~XXV kadri~, `cxeli Sokoladis~, fotosamyarosa da<br />

`ronikos~ mxardaWeriT Catarda. masSi monawileoba saqar-<br />

Tvelos umaRlesi saswavleblebis studentebma, 40-amde<br />

moyvarulma fotografma miiRo. studentebis 140-amde<br />

namuSevari 16 noembers Tbilisis saxelmwifo universitetSi<br />

gamoifina.<br />

konkursis Jiuri ki `cxeli Sokoladis~ redaqcia gaxldaT<br />

da gamarjvebulebic, 17 ianvars swored redaqciam<br />

daasaxela.<br />

eseni arian; pirveli adgilis mflobeli aleqsandre nebuliSvili,<br />

fotoTi `hipebi~. meore adgili _ Tako beni-<br />

Ze, romlis portretmac aseve mayureblis simpaTia daimsaxura.<br />

mesame adgilis mflobeli ki mariam gabaTaSvili<br />

gaxlavT.<br />

pirveli sami adgilis mflobelebs konkursis sponsorebisagan<br />

saCuqrebi gadaecaT; aleqsandre nebuliSvils<br />

`ronikosagan~ saTvale ergo, fotosamyarosagan samivem<br />

momsaxurebis 30%-iani fasdaklebis baraTi miiRo, `cxeli<br />

Sokoladis~ saCuqari ki swored es aris: maTi namuSevrebi<br />

pirvelad aq qveyndeba.<br />

P.S. Tu gnebavT konkursis yvela monawilis namuSevari<br />

naxoT, Semdeg eleqtronul misamarTebs ewvieT: www.<br />

shokoladi.ge; www.photocenter.ge; www.tsu.edu.ge, Tavad<br />

naxeT. iqneb Rirda monawileoba Tqvenc migeRoT, vin<br />

icis, SeiZleba gagemarjvaT kidec.<br />

nino lomaZe<br />

I adgili<br />

II adgili<br />

III adgili


kult-mimoxilva<br />

feradi warsuli<br />

Ti-bi-si bankis saTavo ofisi18 ianvari. 18:00<br />

am fotoebs didi xnis istoria aqvs. is 1909-15 wlebSi, vinme sergei prokudin-gorskis<br />

mier, saqarTveloSi mogzaurobisas aris gadaRebuli. profesiiT qimikosma, mTeli<br />

Tavisi kariera fotografiis ganviTarebas miuZRvna. man gadaRebis sakuTari meTodic<br />

ki SeimuSava, romlis meSveobiTac foto ara Sav-TeTri, aramed feradi gamodioda.<br />

gadaRebisas sergei lurj, wiTel da mwvane filtrebs iyenebda. amis Sedegad miRebul<br />

sam Sav-TeTr negativs erT SuSis firfitaze aTavsebda da `jadosnuri proeqtoris”<br />

meSveobiT, fotoze ferebs acocxlebda. es yvelaferi ki zustad erTi saukunis win<br />

xdeboda. swored amitomacaa, rom rodesac mis fotoebs aTvaliereb, zogjer feris<br />

xelovnuroba gWris Tvals da zogjer SeCerebuli, feradi warsulis yurebiT, saukunis<br />

droindeli saxeebis Tvalierebas moyavxar aRtacebaSi.<br />

am fotogamofenaze _ `feradi warsuli: sergei prokudin-gorskis 100 foto”, romelic<br />

saqarTvelos minisa da mineraluri wylis kompaniis da TbilisSi aSS-s salCos<br />

mier aris organizebuli, warmodgenilia caiSis (darejaniseuli) xelnawerebi (XII-XVII<br />

saukune); maTes da markozis saxarebis (darejaniseuli) xelnawerebi (XII saukune). dabolos,<br />

es iyo gamofena, romlis gamotoveba namdvilad ar Rirda!<br />

22 cxeli Sokoladi<br />

prezentacia<br />

Ti-bi-si bankis saTavo ofisi<br />

27 dekemberi. 18:00<br />

Ti-bi-sis saTavo ofisSi kompozitor biZina<br />

kvernaZis CD-s, DVD-s da notebis krebulis<br />

prezentacia gaimarTa, sadac baton biZinas<br />

Svilis, <strong>gogi</strong> kvernaZis ferweruli tiloebic<br />

iqna gamofenili. cnobili qarTveli<br />

kompozitorisTvis es pirveli CD-ia, sadac<br />

jansuR kaxiZis diriJorobiT Sesrulebuli<br />

kompozitoris simfoniuri musikaa Sesuli.<br />

DVD-Si, kinomasalasTan erTad moismenT<br />

kompozitoris sakoncerto melodiebs,<br />

romelTac sxvadasxva Semsruleblebi<br />

asruleben. rac Seexeba notebis krebuls,<br />

romelic kulturis saministros meSveobiT<br />

gamoica, biZina kvernaZis 22 sasimRero<br />

lirikaa Sesuli. CD-s da DVD-s gia yanCelis<br />

sityvebi aqvs wamZRvarebuli.<br />

medea<br />

k. marjaniSvilis saxelobis Teatri<br />

15 ianvari. 18:00<br />

mas xan cidan movlenil angelozs eZaxdnen da xan<br />

RvTisnier princesas, xan zRapridan gadmosul<br />

ferias da xan _ qarTuli kinos siamayes. medea<br />

jafariZes _ umSvenieres, niWiT da sikeTiT aRsavse<br />

adamians xom amdenma poetma uZRvna leqsi.<br />

`medea Semoqmedia,<br />

mizezTa umizezosi,<br />

moxibla iaponia,<br />

nagasaki da xesosi,<br />

medea marTlac bedia<br />

TabukaSvili rezosi...”<br />

_ eqspromtad uTqvams gogla leoniZes iaponiidan<br />

dabrunebuli medeasTvis, 1964 wels, erTerT<br />

saRamoze.<br />

misi scenuri saxeebi _ julietasi, kleopatrasi<br />

Tu celqi gogona WriWinasi _ ucnobia CemTvis da<br />

Cemi TaobisTvis. Tumca mis kinorolebze Taobebi<br />

gaizardnen da filmSi `qeTo da kote” mis ganumeorebel<br />

silamazes dResac igive aRtacebaSi<br />

mohyavs axalgazrda Taoba, rogorc maSin, 1948<br />

wels; an Tundac `bati tasikos Tavgadasavali”<br />

rad Rirs, romlis animaciur gmirs misma xmam<br />

gasaocari koloriti Semata?!<br />

15 ianvars, marjaniSvilis TeatrSi, swored iq,<br />

sadac medea jafariZes ukanasknelad daemSvidoba<br />

mTeli maSindeli sazogadoeba, medeasadmi miZRvnili<br />

saRamo gaimarTa; sadac am dRes zafxulSi<br />

gamocemuli wignis `medea jafariZe” prezentacia<br />

da, Tu SeiZleba simbolurad ase davarqva, medeas<br />

cxovrebis piesis Cveneba gaimarTa. odesRac zaza<br />

siamaSvils diqtofonze Cauweria medeas monayoli<br />

sakuTar cxovrebaze. swored es masala<br />

daamuSaves medea da laSa TabukaSvilebma (piesa<br />

wignSi, sxvadasxva werilebTan da mogonebebTan<br />

erTadaa Sesuli) da scenaze gia burjanaZem da<br />

nani CiqviniZem saocari siTboTi gaacocxles.<br />

avtori: salome kikaleiSvili


kult-mimoxilva<br />

24 cxeli Sokoladi<br />

avtori: salome kikaleiSvili<br />

3 weli baletSi<br />

sagamofeno darbazi `qarvasla”. 16 ianvari. 18:00<br />

qarTuli sabaleto dasis cxovrebaSi, sami wlis win, bevri ram Seicvala. es yvelaferi ki mas Semdeg daiwyo,<br />

rac TeatrSi axali samxatvro xelmZRvaneli, nino ananiaSvili daniSnes. ninos ZalisxmeviT, Teatris dass<br />

sxvadasxva qveyanaSi gadaxvewili wamyvani mocekvaveebi daubrundnen; qarTul dasTan araerTma gamoCenilma qoreografma<br />

Tu baletmaisterma imuSava: frenk andersoni (daniis samefo baleti), mixeil lavrovski, margaret<br />

barbieri (kovent gardenis Teatri), araerTi saintereso sabaleto dadgmis aRdgeniT, Teatris repertuari<br />

sagrZnoblad gaizarda da rac mTavaria, Teatris SenobasTan gasuls, dRes xom amdeni axali dadgmis mauwyebeli<br />

afiSa gxvdebaT.<br />

erTia Sedegi, anu is, rac TeatrSi misul mayurebels xvdeba da meore _ dauRalavi, urTulesi muSaobis procesi,<br />

rac dasis TiToeuli wevris da maTi repetitorebis cxovrebis Semadgeneli nawilia. am yvelafris, anu<br />

Teatris samwliani cxovrebis amsaxveli fotokadrebi: samuSao procesi, scenaze gasvlamde kulisebSi sulganabuli<br />

molodini, premierebi, repeticiebi, mowveul baletmaisterebTan muSaoba, dRis bolosken, gadaRlili<br />

saxeebi da sxeulebi _ fotograf lado vaCnaZis 200-mde Sav-TeTr da ferad fotozea warmodgenili. balanCinis<br />

qoreografiebis, `Sopenianas”, `romeo da julietas”, dadgmebis _ `sizmrebi iaponiaze” da `wami gardasaxvamde”<br />

Tu sxvaTa amsaxvel kadrebs uamravi damTvalierebeli hyavda `qarvaslaSi”.<br />

damTvalierebelma lado vaCnaZis mier Seqmnili dokumenturi masaliT, am foto-istoriiT, mTlianad Tu ara,<br />

nawilobriv mainc dainaxa Teatris dasis samwliani, dauRalavi Sromis amsaxveli kadrebi.<br />

kidev erTxel sergoze<br />

9 ianvari. 18:00<br />

misi cxovreba marTlac rom erTi didi, daujerebeli ambaviviTaa, sadac absurdi da tragizmi<br />

erT did mTlianobad iqceva; sadac misi kino axal kinoesTetikas qmnis da Tundac<br />

erTxel nanaxi `miviwyebul winaparTa aCrdilebi” samudamod gebeWdeba mexsierebaSi. 9 ianvars,<br />

sergo farajanovs 83 weli Seusruldeboda. ukve 11 welia, rac farajanovis fondis<br />

Tavmjdomare, manana Wyonia yovel 9 ianvars mokrZalebul saRamoebs marTavs, sadac misi<br />

megobrebi ikribebian da kidev erTxel ixseneben mezRapre sergos. swored am mizezis gamo<br />

iyo, rom lalia mir ali-giorgaZem daaCqara axali saloni-saxelosnos wesrigSi moyvana,<br />

sadac reJisoris wlevandeli iubile aRiniSna. aq yvelaferi erTadaa Tavmoyrili: lalias<br />

(rusTavelis Teatris mxatvar-modeliori) xelnakeTi Tojinebi, sergos naCuqari pano Tu<br />

soliko virsalaZis nivTebi. es xom is adgili unda iyos, sadac gasaxsenebel saRamoebs<br />

moawyoben da araerTi xelovanis saiubileo saRamos gamarTaven.<br />

farajanovis fondis TaosnobiT, dRes ukve farajanovis saxelobis ori prizi arsebobs.<br />

erTi prizi _ broweulis formis minanqris nakeTobaa, romliTac kinematografistebi<br />

saerTaSoriso kinofestivalebze jildovdebian da meore, prizi qarTuli kulturis popularizaciisTvis,<br />

romliTac wels pirvelad dajildovdnen <strong>gogi</strong> <strong>aleqsi</strong>-<strong>mesxiSvili</strong> da<br />

robert sturua. `minda movubodiSo sofiko Wiaurels da rezo CxeiZes, romlebic udavod<br />

pirvelebi unda yofiliyvnen, vinc farajanovis fondisgan am prizs miiRebda. ubralod,<br />

rig mizezTa gamo, pirvelebma es prizi <strong>gogi</strong> <strong>aleqsi</strong>-mesxiSvilma da robiko sturuam<br />

miiRes.” _ ganacxada manana Wyoniam.


aqcenti<br />

26 cxeli Sokoladi<br />

`cxeli Sokoladi - literatura~<br />

es yvelaferi Cvens Tvalwin moxda. amitom, Tu mexsierebas<br />

cota davZabav, yvelafers pirveladi emociiT<br />

vixseneb xolme: Zalian did literaturul vakuumSi<br />

gamomavali Jurnali “arili”, “alternativa”, gazeT “24<br />

saaTis” damatebebi _ “wignebi” da “literatura”, Semdeg<br />

wignis pirveli maRaziis gaxsnac da mere wignebis kiTxvis<br />

modad gadaqceva; pesimistebis fiqrebi, rom cudia,<br />

roca wignis maRaziaSi siaruli moda xdeba; optimistebis<br />

fiqrebi, rom mere ra, mTavaria am modurobaSi xalxma<br />

wignis maRaziaSi siarulis kultura gamoimuSaos.<br />

mere TandaTan, optimistebisa da pesimistebis fiqrebma<br />

aqtualoba dakarga, radgan TiTqmis erTdroulad<br />

Sewyvita arseboba literaturulma Jurnalebma da gazeTebma,<br />

xolo im faqts, rom xalxi wignis maRaziebSi<br />

dadis, Tvali da goneba ukve SeeCvia, Cveulebriv ambad<br />

miiRo; anu, mdgomareoba TiTqos erT wertilze gaiyina<br />

_ ase icis xolme literaturuli periodikis ararsebobam,<br />

an mcire raodenobiT arsebobam…<br />

Tumca, yvelaferi xom droebiTia da ramdenime xnis<br />

win, didi imedi gamiCnda, rom literaturul periodikaSi<br />

da Sesabamisad, literaturaSi procesebi kvlavac<br />

iseTive simZlavriT daiwyebs duRils, rogorc es<br />

ramdenime wlis win xdeboda. es CvenTan, “cxel SokoladSi”<br />

ormagad uxariaT, radgan am procesebis saTaveSi<br />

dRes Cveni Jurnali dgas. 25 Tebervals, roca Jurnalis<br />

martis nomers gadaSliT, is Secvlili mogeCvenebaT.<br />

sruliad moulodnelad, nacnobi rubrikebisa da avtorebis<br />

gverdiT, JurnalSi Jurnals gadaawydebiT, ufro<br />

sworad _ axal did bloks: iq sakuTari rubrikebiTa da<br />

sakuTari redaqtoriT, “cxeli Sokoladi _ literatura”<br />

dagxvdebaT. blokis redaqtors, malxaz xarbedias<br />

“arilidan” da “wignebidan”, albaT, ukve icnobT. misi<br />

“cxeli Sokoladi _ literatura” ki Zveli da kargad<br />

nacnobi literaturuli Jurnal-gazeTebis tradiciebze<br />

daibadeba da mkiTxvels sruliad cincxal literaturul<br />

STabeWdilebebs SeTavazebs. cxadia, SexvdebiT<br />

kargad nacnob avtorebsac: besik xaranauls, andro<br />

avtori: Tamar babuaZe<br />

buaCiZes, zaza TvaraZes, irakli samsonaZes, aka morCilaZes,<br />

laSa buRaZes, rati amaRlobels, zviad ratians<br />

da sxvebs.<br />

kidev ra... kidev am 16-gverdian damatebaSi yovelTviurad<br />

wavikiTxavT axal Targmanebs yvela JanrSi _ proza-<br />

Si, poeziaSi Tu eseistikaSi, gavecnobiT axladSeqmnil<br />

qarTul teqstebsac, iqneba interviuebi _ mwerlebTan<br />

da gamomcemlebTan, kiTxvari _ im konkretuli momentisTvis<br />

arsebul aqtualur literaturul problemaze;<br />

sagangebo rubrikaSi “mwerali mwerlis Sesaxeb” ki<br />

qarTveli mwerlebi daweren erTmaneTis Sesaxeb eseebs.<br />

malxazis azriT, es Zalian mniSvnelovania, radgan qar-<br />

Tveli avtorebi erTmaneTze TiTqmis arasdros arafers<br />

ar weren da es maSin, roca dasavleTSi yvelaze kudabzika<br />

mwerlebic ki kolegebis Semoqmedebas eseebiT<br />

afaseben. ase rom, malxaz xarbedia Tavisi damatebiT<br />

Seecdeba qarTveli mwerlebi eses weras SeaCvios. Janruli<br />

rubrikebis garda, damatebaSi saavtoro rubrikebic<br />

iqneba. am rubrikebs TviTon mTavari redaqtori da<br />

ramdenime mwerali warmogvidgenen.<br />

me, piradad, ukve vici, Tu rogor dakompleqtdeba<br />

pirveli damatebis sarCevi. yvelafers aq ver mogiyvebiT,<br />

ubralod getyviT, rom martis nomerSi daiwyeba<br />

umberto ekos moTxrobis, “xeobis” beWdva gagrZelebebiT,<br />

romelic Jurnal “niu iorkerSi” daibeWda. malxazi<br />

ambobs, rom ekos moTxrobebiT qarTveli mkiTxveli<br />

ganebivrebuli namdvilad ar aris. Cven wagvikiTxavs<br />

misi romanebi, Teoriuli naSromebi, magram moTxrobebi<br />

_ TiTqmis arsad dabeWdila. ase rom _ esec siaxle!<br />

garda amisa, sarCevSi amoikiTxavT harold pinteris<br />

gvarsac, romelic Tavis sanobele leqcias warmogvidgens.<br />

poeziis ganyofilebaSi ki juanSer tikaraZis axali<br />

leqsebi daibeWdeba.<br />

…erTi sityviT, iseTi SegrZneba maqvs, TiTqos literaturuli<br />

periodika gacocxlda. Tanac pirdapir Cems<br />

Tvalwin _ “cxeli Sokoladis” wiaRSi. Cven yvelas mogizidavT<br />

_ yvelas, visac literatura Zalian giyvarT.


aqcenti<br />

28 cxeli Sokoladi<br />

axali<br />

realiTi<br />

Sou<br />

rusTavi2-ze<br />

avtori: Tamar babuaZe<br />

“dasi” SoTa rusTavelis saxelobis akademiuri Teatrisa da telekompania<br />

“rusTavi 2”-is erToblivi proeqtia. realiTi Sous principiT gadaRebuli<br />

axali dokumenturi seriuli filmi eTerSi aprilidan gava. kviris ganmavlobaSi,<br />

“rusTavi 2” xuT dokumentur serias warmogidgenT, sadac naxavT<br />

rogor cxovroben da muSaoben axalbeda msaxiobebi yvelaze Teatralur<br />

da yvelaze SemoqmedebiT sivrceSi, rasac rusTavelis Teatri da misi “sastumro”<br />

hqvia.<br />

“SouSi monawileTa SesarCevad sami turi Catardeba. pirvel etapze<br />

msaxiobebs Cven SevarCevT, mesame turSi ki camet msaxiobs ukve Teatris<br />

xalmZRvaneloba daasaxelebs. axalgazrda msaxiobebi Tormeti kviris<br />

ganmavlobaSi erTad icxovreben da yovel kviras Teatris eqsperimentul<br />

scenaze “mini speqtaklebs” dadgamen. “kviris davalebebs” isini Teatris<br />

samxatvro xelmZRvanelisgan, robert sturuasgan miiReben. yoveldRiurad<br />

ki monawileebs sturuas asistenti uxelmZRvanelebs,” _ ambobs vano<br />

arseniSvili, “dasis” prodiuseri.<br />

satelefono gzavnilebis meSveobiT, mayurebelsac eqneba saSualeba, yovel<br />

kviras Tavisi rCeuli gamoavlinos. samSabaTs gamarTul Sexvedraze<br />

“dasis” msaxiobebi Sous datovebis erT-erT kandidats daasaxeleben. robert<br />

sturuas ki “ganwiruli” monawilis SouSi datoveba SeeZleba, Tuki,<br />

cxadia, is amas daimsaxurebs.<br />

ar arsebobs dawerili scenari. Sesabamisad, winaswar araferia gansazRvruli.<br />

mTavari principic esaa _ sruli Tavisufleba. improvizebuli<br />

sasceno dadgmebi, Teatris samxatvro xelmZRvanelis, msaxiobebis spontanuri<br />

gadawyvetilebebi, robert sturuas miTiTebebi, SeniSvnebi... mokled,<br />

axalgazrda msaxiobebis Tormetkviriani “ardadegebi” aseTi iqneba.<br />

SouSi gamarjvebul msaxiobs ki marTla SesaniSnavi jildo elodeba: is<br />

SoTa rusTavelis saxelobis akademiuri Teatris dasis wevri gaxdeba.<br />

p.s. `dasis~ SemoqmedebiTi jgufi: mTavari prodiuseri _ giorgi xaburZania,<br />

prodiuserebi _ vano arseniSvili, nino orjonikiZe, sofo megreliZe, maia<br />

gunaSvili, giorgi lomsaZe; damdgmeli operatori _ aleqsandre kvataSiZe.


Rrma naoWebi. maTi gadasworeba ukve SesaZlebelia<br />

kremi Rrma naoWebis Semcirebisa da<br />

kanis simkvrivis aRdgenisTvis<br />

astimulirebs dermis boWkoebis sinTezs,<br />

aumjobesebs ujredSoris kavSirebs da Sedegad<br />

zrdis kanis simkvrives 43%-iT 1 TveSi.<br />

_ janmrTelobaze zrunva sakuTari kaniT daiwyeT<br />

viSis cxeli xazi: 91 04 34<br />

damzadebulia safrangeTSi<br />

iyideba mxolod afTiaqebSi<br />

viSis eqskluziuri distributori saqarTveloSi farmacevtuli kompania ji-pi-si; misamarTi: sanapiros 6; tel.: 95 28 02; www.gpc.ge, www.vichy.com


aqcenti<br />

30 cxeli Sokoladi<br />

pier luiji praturlonis saxels da gvars im periodSi srulad<br />

veravin ambobda, magram kargad maxsovs, mTel qalaqs pirze ekera<br />

fraza: naxe gamofena qarvaslaSi? viRac italiels italiuri kinos<br />

oqros xana sul firze gadautania, felini, mastroiani, maniani _<br />

yvelani qarvaslaSi arian, Tan Zalian magari fotoebiao. mgoni<br />

luiji alesandro hqvia, Tu pier luijio...<br />

es miTqma-moTqma SarSan mTeli aTi dRis ganmavlobaSi grZeldeboda<br />

da am aTi dRis ganmavlobaSi, luiji alesandros Tu pier<br />

luijis gamofenis sanaxavad “qarvaslaSi” 1500-ze meti adamiani<br />

mivida.<br />

mas Semdeg karga xani gavida, magram italiuri kinos mimarT<br />

qarTvelebis siyvarulSi imdenad Rrmad var darwmunebuli, rom<br />

mjera, msgavsi xmauri TbilisSi 24 ianvridanac atydeba. amjerad<br />

“qarvasla” gacilebiT iolad warmosaTqmeli saxelis mqone fotografis<br />

namuSevrebs warmoadgens, magram Tematika kvlavac sayvareli<br />

da gamorCeulia _ romis sinemahausi da kinematografis<br />

dauviwyari varskvlavebi.<br />

anjelo frontoni _ ase hqvia fotografs, romelic 1929 wels<br />

daibada, fotokariera 1957 wels daiwyo, kinosamyaroSi 2000 wlamde<br />

trialebda da sul fotokameras aCxakunebda.<br />

pirveli warmateba jina lolobrijidas fotom moutana. frontonis<br />

gamorCeuli stili rom hqonda, didma reJisorebmac maleve<br />

SeniSnes da fotografmac TanamSromloba daiwyo etore skolas-<br />

Tan, lukino viskontisTan, roberto roselinisTan, franko ZefirelisTan,<br />

roJe vadimTan...<br />

amitom, darwmunebuli brZandebodeT, rom “qarvaslaSi” frontoni<br />

marTlac udides varskvlavebs warmogvidgens. am gamofenis<br />

xilva gansakuTrebul esTetur siamovnebas mamakacebs mianiWebs:<br />

frontonis mTavari personaJebi xom italiuri da msoflio kinos<br />

ulamazesi qalbatonebi arian. pirvelad fotografi lolobriji-<br />

jina lolobrijida da sxvebi<br />

avtori: Tamar babuaZe<br />

das silamazem moxibla. magram imdeni moaxerxa _ kadri ise originalurad<br />

Sekra, rom lolobrijidas manamde arsebul uamrav<br />

fotoportrets Soris dRes erT-erTi yvelaze cnobili swored<br />

frontonis fotoa.<br />

lolobrijidadan moyolebuli, frontoni kinos yovel morig<br />

lamazmanTan Sexvedrisas miznad isaxavda _ misTvis axleburad,<br />

sruliad gansxvavebuli rakursiT Seexeda, kinovarskvlav qalSi<br />

uSualoba daenaxa, misi xiblis saidumlo amoexsna da firze swored<br />

es gadaetana. rogorc Tavadac darwmundebiT, frontonim es<br />

moaxerxa kidec: mis fotoebze yvela qalis saxe nacnobia, magram<br />

aseTi sofi loreni, an klaudia kardinale, an ana maniani, an jein<br />

birkini, an julieta mazina, anda ornela muti _ ara mgonia, sadme<br />

genaxoT. erTmaneTs cvlian: katrin denevi, ani Jirardo, brijit<br />

bardo, Sarlota remplingi, jeraldin Caplini, anuk eme, izabela<br />

roselini, ava gardneri, odri hepberni da axalgazrda varskvlavebi<br />

_ monika beluCi, nastasia kinski da Tqven uamrav sayvarel kinos<br />

da kinorols gaxseneben. aqve arian mastroiani, ringo stari,<br />

Carlz bronsoni da sxva kargi kacebi da giCenen kiTxvas _ nuTu<br />

frontonis vinme gadauRebeli darCa?<br />

amboben, rom esaa kinos yvelaze sruli fotografiuli arqivi,<br />

radgan anjelo frontoni, Turme, piradad aarqivebda da marTavda<br />

sakuTar Semoqmedebas.<br />

ase rom, anjelo frontoni _ aba, ra unda am saxelis warmoTqmas<br />

da damaxsovrebas? bevri araferi. ase rom, daaTvaliereT gamofena<br />

“qarvaslaSi” da Semdeg Tamamad moiwoneT Tavi Tanaqalaqelebs<br />

Soris: “naxe frontonis gamofena? _ Zalian magaria! girCev iCqaro!”<br />

P.S. proeqts “anjelo frontoni” Tbilisis istoriis muzeumSi<br />

24 ianvars warmoadgens italiis saelCo saqarTveloSi, saqarTvelos<br />

erovnuli muzeumi da Tbilisis istoriis muzeumi.


prustis kiTxvari<br />

32 cxeli Sokoladi<br />

kira<br />

andronikaSvili<br />

xelovnebaTmcodne, msaxiobi<br />

rogori warmogidgeniaT miwieri samoTxe?<br />

samoTxes sityva miwieri ar Seefereba. es is adgilia,<br />

sadac ar aris mtroba da siZulvili, aris marto<br />

sixaruli da siyvaruli.<br />

Tqveni sayvareli gmiri mxatvruli literaturidan?<br />

antuan de sent ekziuperis patara ufliswuli.<br />

Tqveni sayvareli istoriuli gmiri?<br />

Tamar mefe.<br />

vin aris TqvenTvis gmiri realur cxovrebaSi?<br />

vinc gmirulad uZlebs gasaWirs da swams momavlis.<br />

Tviseba, romelic adamianSi yvelaze metad mogwonT?<br />

iumoris grZnoba da optimizmi.<br />

Tqveni sayvareli WeSmariteba?<br />

siyvaruli.<br />

WeSmariteba, romelic, Tqveni azriT, yvelaze metad<br />

gazviadebulia?<br />

miwieri cxovrebiT tkboba.<br />

Tqveni sayvareli saqmianoba?<br />

diasaxlisoba da bavSvebis movla.<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

arCevanis saSualeba rom gqonodaT, vin iqnebodiT?<br />

viqnebodi eqimi an modeliori.<br />

TqvenTvis yvelaze metad damaxasiaTebeli Tviseba?<br />

optimizmi da Tundac patara sixaruliT bednierebis<br />

SegrZneba.<br />

ras afasebT yvelaze metad megobrebSi?<br />

erTgulebas.<br />

Tqveni yvelaze didi nakli?<br />

saqmis bolomde armiyvana, Tu Tavidanve ar gamomiva.<br />

Tqveni azriT, ra aris yvelaze didi ubedureba dedamiwaze?<br />

mtroba, Suri da siZulvili da ra Tqma unda, stiqiuri<br />

ubedureba.<br />

romel qveyanaSi icxovrebdiT?<br />

isev sayvarel saqarTveloSi.<br />

Tqveni sayvareli feri?<br />

mwvane.<br />

Tqveni sayvareli yvavili?<br />

mindvris yvavilebi, ia da peoni.<br />

Tqveni sayvareli Citi?<br />

iadoni.<br />

istoriuli gmiri, romlis mimarTac yvelaze antipaTiurad<br />

xarT ganwyobili?<br />

lenini.<br />

ra bunebrivi niWiT gsurT rom iyoT dajildovebuli?<br />

xatvis.<br />

rogor sikvdils isurvebdiT?<br />

minda naziarebi viyo.<br />

Tqveni devizi?<br />

adamianebis siyvaruli da sirTuleebis gadalaxva.<br />

risi geSiniaT yvelaze metad?<br />

axloblebis cudad yofnis da maTi avadmyofobis.<br />

sakuTar Tavs yvelaze metad romel istoriul pirovnebas<br />

amsgavsebT?<br />

veravis vadareb.<br />

Tqveni yvelaze ucnauri Tviseba?<br />

bavSvuroba da silaRe.<br />

ra SemTxvevaSi cruobT?<br />

roca vici, rom ar vicruo, simarTlis TqmiT viRaca<br />

inerviulebs.<br />

yvelaze xSirad, yoveldRiur saubarSi romel frazebs<br />

iyenebT?<br />

ara uSavs, kargad iqnebi, RmerTi dagifaravs da<br />

gagaZlebinebs.<br />

ras nanobT yvelaze metad?<br />

vnanob daSvebul Secdomebs.<br />

ganvlili cxovrebidan erTi detalis Secvla rom SegeZloT,<br />

ras SecvlidiT?<br />

cota gonebasac davatandi grZnobas.<br />

ras miiCnevT Tqvens pirad monapovrad?<br />

Cems Svilebs.<br />

raze ocnebobT?<br />

saqarTvelos gaZlierebaze.


diskusia<br />

ena<br />

da leqsika<br />

avtori: qeTi sadRobelaSvili<br />

foto: levan xerxeuliZe<br />

1629 wlis 1 agvistos romis kaTolikuri sarwmunoebis<br />

gamavrcelebeli sazogadoebis _ “propaganda fides”<br />

wevrma aqile veneriom xeli moawera pap urban mervisadmi<br />

“miZRvnas”, romelic daerTo xsenebuli sazogadoebis<br />

stambaSi dasabeWdad gamzadebuli, pirveli qarTulenovani<br />

nabeWdi teqstebis yvelaze solidur gamocemas: “qar-<br />

Tul-italiuri leqsikoni”. TiTqos bunebrivia is faqti,<br />

rom pirveli nabeWdi qarTulenovani wigni leqsikoni<br />

aRmoCnda, romelsac mohyva “qarTuli anbani locvebi-<br />

TurT”, 14 wlis Semdeg ki franCesko maria majos “qarTuli<br />

gramatika” daistamba. sainteresoa, ras ukavSirdeboda<br />

italielebis aseTi keTilganwyoba qarTuli enisadmi.<br />

romis kaTolikuri eklesia marTlmadidebel saqarTveloSi<br />

moRvaweobas droebiT movlenad ar ganixilavda da<br />

misionerebis saSualebiT cdilobda kaTolicizmis gavrcelebas,<br />

raxan kargad esmodaT Teoria _ “Tu ar gesmis ena<br />

qveynisa, iq misionerad ver gamodgebi”, TavianTi gavlenis<br />

gansamtkiceblad misionerTa yovelmxriv uzrunvelyofas<br />

cdilobdnen. qarTuli enis asaTviseblad maT<br />

34 cxeli Sokoladi<br />

gramatika da leqsikonebi, saqadageblad ki biblia da<br />

katexizmoebi sWirdebodaT. am erTgvari kulturuli Tu<br />

sarwmunoebrivi eqspansiis dadebiTi mxare is iyo, rom<br />

qarTuli enis nabeWdma leqsikonma, gramatikam, anbanma da<br />

Sriftebma saqarTvelos gza gauxsna evropisaken, romelsac<br />

didi xniT mowyda manamdec da mas Semdegac. gacilebiT<br />

masStaburi da damangreveli aRmoCnda TurqeTis,<br />

iranis, osmaleTis, arabebisa da mogvianebiT ruseTis<br />

imperiis eqspansia, romelmac bevri ram Secvala qarTul<br />

cnobierebaSi, es cvlileba pirvel yovlisa enaze aisaxa.<br />

ras gauZlo qarTulma enam, rogoria dRes Cveni ena<br />

da leqsika, Caenacvla Tu ara qarTulTan mimarTebaSi<br />

rusuls inglisuri, Tavs vimkvidrebT Tu Tavs vimcirebT<br />

barbarizmebisa da slengebis xmarebiT, gamoxatavs Tu ara<br />

Cveni leqsika Cvens azrovnebas da gamoiwvevs Tu ara orenovneba<br />

genetikuri struqturis Secvlas _ diskusiaSi<br />

monawileoben: poeti besik xaranauli, ligvisti, inglisuri<br />

enisa da literaturis specialisti lela firosmanaSvili<br />

da Jurnalisti zviad qoriZe.


qeTi _ is qveynebi, romlebic garkveuli<br />

politikuri, social-ekonomikuri<br />

da kulturuli eqspansiiT Semodiodnen<br />

saqarTveloSi, axdendnen<br />

Tu ara gavlenas qarTul enaze, maTTan<br />

urTierTobam gaaRariba Cveni ena Tu<br />

gaamdidra. weRan batoni besiki ambobda:<br />

“naz bulbul tanjik” niSnavs “nazi<br />

bulbuli itanjeba”, arcerTi sityva<br />

araa qarTuli, sparsuliao. eg ki ara,<br />

rogorc aRmoCnda, qarTvelebs “namusic”<br />

ki ar gvqonia Cveni.<br />

besiki _ me Tu mkiTxavT, saukuneebis<br />

ganmavlobaSi qarTuli ena mdidrdeboda<br />

kulturul erebTan urTier-<br />

Tobis Sedegad. Tanac, qarTvels aqvs<br />

RvTisgan boZebuli iaraRi, romelic<br />

SeaZlebinebs imas, rom kargi SeiTvisos<br />

da cudi daiviwyos. ucxo ena sxvadasxva<br />

gziT Semodioda da mkvidrdeboda.<br />

sparsul da arabul poeziaze,<br />

samecniero enaze uars ar ambobda<br />

qarTveli kaci da Zalianac kargs<br />

Svreboda. roca axali sagani Semodis,<br />

xalxi ufro etaneba xolme araqarTul<br />

sityvebs. magaliTad, gaCnda<br />

qvevri, romelsac mogvianebiT xalxma<br />

daarqva “boWka”, kacma rom Tqvas, riT<br />

ar aris qarTuli boWka? maxsovs imazec<br />

daobdnen, rom kavSiri, rogorc<br />

winadadebis wevri, araqarTulia, aba<br />

ratom iwyeba “vefxistyaosani,” “romelman<br />

Seqmnao”, aseve ebrZodnen qvewyobil<br />

winadadebebs, yvelaze sastikad<br />

sabWoTa periodma imoqmeda qarTuli<br />

enis ganviTarebaze. ena aris rogorc<br />

sazogadoebis, aseve erTi kacis azrovneba,<br />

amitomac ganuwyvetliv xdeba<br />

TviTganwmenda, TviTregulireba, Zvelis<br />

daviwyeba da axlis SeZena.<br />

zviadi _ TavisTavad cuds verafers<br />

vxedav imaSi, rom ena mdidrdeba sityvebiT.<br />

roca eqspansiiT modis ro-<br />

melime qveyana, is cdilobs Tavisi ena<br />

gaxados dominanti am sivrceSi, ebrZvis<br />

Sens enas da amkvidrebs Tavisas. bunebrivadac<br />

xdeba es procesi. sakiTxavia,<br />

ramdenad gauadvildeba Cvens enas Seqmnas<br />

Sesatyvisebi iseTi axali sagnisa,<br />

rogoricaa kompiuteri, an iseTi movlenisa,<br />

rogoricaa interneti. problema<br />

is ki araa, rom ucxo sityvebi<br />

mkvidrdeba, aramed is, rogori konstruqcia<br />

mkvidrdeba, metyveleba rogori<br />

xdeba, fraza rogor igeba. esaa<br />

mniSvnelovani, Torem darwmunebuli<br />

var, Cvenc bevr barbarizms vixmarT am<br />

diskusiis dros.<br />

besiki _ sufTa ena ra aris, iciT? _<br />

aviRe qva da gadavagde, amaze xom ver<br />

gaCerdeba ena. yvelanairi kultura<br />

da civilizacia axdens gavlenas, mTa-<br />

diskusia<br />

varia, Sen rogor moirgeb ama Tu im<br />

sityvas. asanTs adre wumwuma erqva,<br />

xalxma moZebna da saCqarod daarqva<br />

asanTi. ager kompiuterizacia modis,<br />

romelic kacobriobis didi SenaZenia,<br />

amas rom brZola gaumarTo,<br />

xom iqnebi Zalian SezRuduli, piriqiT,<br />

unda miiRo da moirgo. aqamde<br />

ganaTlebis wyaro iyo literatura,<br />

ar vici, XX saukunis qarTveli sazogadoeba<br />

acnobierebda Tu ara imas,<br />

rom galaktionis eniT metyvelebda,<br />

besik xaranauli, lela firosmanaSvili, zviad qoriZe, qeTi sadRobelaSvili<br />

magaliTad; “isev nerviulad rekavs<br />

telefoni” poeturic aris da sametyveloc.<br />

dRes literatura yvelaze<br />

Sorsaa xalxisagan.<br />

qeTi _ rodis iyo axlos? rusTaveli<br />

arc Tavis dros iyo miRebuli da<br />

dRes rom gaugebaria am sazogadoebisTvis,<br />

mgoni Sua saukuneebSic ar<br />

yofila ase.<br />

besiki _ sxvaTa Soris eg sakamaToa,<br />

“vefxistyaosanSi” uamravi ucxo sityvaa,<br />

anda is andazebi, rusTaveli<br />

rom xmarobs, yvela misi ggoniaT?<br />

qeTi _ modiT, Cvens sadiskusio Temas<br />

nu davSordebiT da gpirdebiT erT<br />

diskusias rusTavelis Temaze. isev<br />

enas rom mivubrundeT, organulad<br />

iRebs Tu ara qarTuli sintaqsi ucxo<br />

sityvebs?<br />

cxeli Sokoladi 35


diskusia<br />

lela _ dRevandeli qarTuli enis<br />

sintaqsi araorganulia, es aris absoluturad<br />

rusuli kalki, qarTul<br />

enas sul sxvanairi sintaqsi aqvs. erT<br />

istoriul paralels gavixseneb. im<br />

dros, roca saqarTveloSi bagratis<br />

taZari Sendeboda, normanebma britaneTi<br />

daipyres da iq imden xans darCnen,<br />

ramden xansac arabebi saqarTveloSi,<br />

TviTon isini vikingebi iyvnen,<br />

magram franguli kultura hqondaT<br />

aTvisebuli. am kulturis miRebiT ki<br />

britaneTma progresi ganicada. anglosaqsuri,<br />

kelturi ZirZveli sityvebi<br />

ganidevna da inglisur enaSi 80% franguli<br />

leqsika Sevida, Tumca gramatika<br />

igive darCa. rogorc adamianebs, aseve<br />

erebs, TavianTi bediswera aqvT. eris<br />

bediswera gadadis enis bedisweraSi.<br />

eris istoria, misi dacema da aRzeveba,<br />

ra Tqma unda, moqmedebs enaze. ingliselebisaTvis<br />

cezaris mier britane-<br />

Tis dapyrobac progresuli iyo, auSenes,<br />

gaukeTes yvelaferi, eqspansiac ki<br />

maT biZgs aZlevda ganviTarebisaTvis.<br />

CvenTvis eqspansiebi damRupveli aRmoCnda,<br />

radgan yvelaferi ekonomikisa<br />

da politikis moSliT mTavrdeboda,<br />

es momenti akninebda qarTul kulturas,<br />

amitomac moxda enebis Canacvleba.<br />

kulturebis urTierTSeRwevadoba<br />

sxva ramea da erTi kulturis meoriT<br />

Canacvleba _ sul sxva.<br />

qeTi _ Cveni mSoblebis Taoba ise<br />

ar isaubrebda qarTulad, Tu rusul<br />

frazeologias ar gaurevda, rac karg<br />

tonad iTvleboda, igives imeorebs Svi-<br />

36 cxeli Sokoladi<br />

lebis Taoba, im gansxvavebiT, rom rusuls<br />

inglisuri Caunacvles. SesaZlebelia<br />

ucxo sityvas iTxovdes esa Tu<br />

is konteqsti, magram roca sruliad<br />

usafuZvlod xmaroben ucxo sityvebs,<br />

didi bodiSi kategoriulobisaTvis,<br />

magram aseTi damokidebuleba ukulturobis<br />

gamovlena ufro mgonia.<br />

lela _ yvela ers daemarTa msgavsi<br />

ram. frangebma da italielebma enis<br />

dacvis mTeli sistemebi Seqmnes, magram<br />

sadac Sedis amerikuli dolari,<br />

iq Sedis amerikuli cxovrebis wesi,<br />

amerikanizmebi, gamoTqmebi, orienta-<br />

cia ara britanul inglisurze, aramed<br />

amerikulze. me arasodes vxmarob cxovrebis<br />

wesis magivrad “laif stails”.<br />

movlenis magivrad “ivents” xmarobs is,<br />

vinc unda giCvenos, rom icis inglisuri,<br />

maTTvis es TviTdamkvidrebis xerxia,<br />

CemTvis ki _ arasrulfasovnebis<br />

kompleqsi.<br />

zviadi _ viRac ambobs, rom “farTize”<br />

midis, viRac “tusovkaze”, viRaca<br />

qeifSi, Tumca qeific araa qarTuli,<br />

arabulia. vin, rogor da ras ambobs,<br />

es aris am pirovnebis xasiaTis maCvenebeli.<br />

darwmunebuli var, normaluri<br />

sazogadoeba ase ar metyvelebs.<br />

qeTi _ roca aseTi metyvelebis kultivirebas<br />

axdenen masobrivi komunikaciis<br />

saSualebebi, aseTive eniT metyveleben<br />

e.w. gavleniani adamianebi,<br />

politikosebi da rac mTavaria, Jurnalistebi,<br />

es ukve aRar aris ama Tu im<br />

adamianis problema.<br />

zviadi _ CemTvis gacilebiT mniS-<br />

vnelovania frazis is konstruqcia,<br />

romliTac saubrobs Jurnalisti. rom<br />

aviRoT Suasaukuneebis teqstebi, igive<br />

literatura, vnaxavT, rom maSin<br />

aseTi Zlieri ar iyo vnebiTi gvari,<br />

romelic mogvianebiT rusulma daamkvidra.<br />

dResdReobiT absoluturad<br />

usubieqto ena gvaqvs, ramac daangria<br />

qarTuli zmna. roca am eniT saubrobs<br />

Jurnalisti, Znelia misi gageba. qar-<br />

Tvel JurnalistebSi moduri gaxda sityvebi:<br />

gaJRerda (sityva ar JRers, musika<br />

JRers), miRebul iqna, gayidvaSia,<br />

dafiqsirda da a.S. roca amas ambobs<br />

televizia, radio, presa, ukve adamiani,<br />

romlis fsiqikazec moqmedebs ase-<br />

Ti frazeologia, igives imeorebs. Tu<br />

gaxsovT, Cvens bavSvobaSi, quCaSi aCerebdnen<br />

xalxs da komentars Txovdnen,<br />

frazas ver ambobdnen, winadadebas ver<br />

uyridnen Tavs, saTqmels ver gadmoscemdnen<br />

_ am problemam forma icvala<br />

da is adamianebi, romlebic guSin sa-<br />

Tqmels ver geubnebodnen, dRes Tavad<br />

dadgnen kamerebTan.<br />

besiki _ xalxi televiziiT naTldeba,<br />

magram es ganaTleba ki ara,<br />

cxovrebis Secvlaa informaciiT. SesaZloa,<br />

televiziis ena aRmoCndes<br />

mTavari boroteba. Cems axalgazrdobaSi<br />

“to”-s is xmarobda, vinc Tavis-<br />

Tavs “karenois” eZaxda. Tamaz Cxenkeli<br />

da arCil sulakauri, romlebic marTla<br />

“karenoebi” iyvnen, ar xmarobdnen<br />

“to”-s, romelic erTi periodi gaqra,<br />

axla isev dabrunda da televiziaSi<br />

mTavar Sorisdebulad iqca. etyoba,


literaturuli kafe “qaravani”<br />

warmogidgenT:<br />

28 ianvari, oTxSabaTi, 14 sT<br />

poeziis saRamo<br />

31 ianvari, oTxSabaTi, 18 sT<br />

mweral beso xvedeliZis<br />

SemoqmedebiTi saRamo<br />

11 Tebervali, kvira, 14 sT<br />

mTargmnelisa da poetis<br />

<strong>gogi</strong> ekizaSvilis<br />

SemoqmedebiTi saRamo<br />

25 Tebervali, kvira, 14 sT<br />

poet besik xaranaulis<br />

SemoqmedebiTi saRamo<br />

`cxeli Sokoladis~ Zveli nomrebi SegiZliaT SeiZinoT literaturul kafe `qaravanSi~, 3 larad<br />

misamarTi: furcelaZis 10, sajaro biblioTekis Senoba


diskusia<br />

aravinaa patroni. marTlia, axali ena<br />

iqmneba, magram ucxo sityvebze metad<br />

mawuxebs sityva “rameTu”, imitom rom<br />

vinc “rameTus” ambobs, is mets iRebs<br />

TavisTavze, vinc “gaJRerdas” ambobs,<br />

is zis im Tavis “gaJRerdaSi”. safrangeTSi<br />

daaweses akrZalvebis mTeli<br />

nusxa, romlisTvisac jarimebs ixdian.<br />

mTeli Tve viyavi safrangeTSi da erTi<br />

ucxouri simRera ver movismine radio-<br />

Si, imitom, rom akrZalulia. 15 wuTi<br />

SeiZleba ucxouri simRera, meti ara.<br />

aq ki ZaRli patrons ver cnobs, visac<br />

rogor unda, ise axurebs.<br />

zviadi _ Tu Cven egeT kvotirebas<br />

daviwyebT, simaxinjeebiT aivseba qar-<br />

Tuli ena, TviTon daiwyeben simReris<br />

weras da amas jobia, isev ucxours<br />

vusminoT.<br />

besiki _ isic unda iTqvas, rom ena<br />

waawyda axal cxovrebas, axal yofas,<br />

axal saukunes. amdeni axali arasodes<br />

Semovardnila ase erTbaSad, yvelafers<br />

xom enaSi unda moqceva, xan ise<br />

dagvemarTeba, xan _ ase, mTavaria, Rirebulis<br />

gadarCena SevZloT.<br />

qeTi _ enis dacvis komunisturi me-<br />

Todebi rom miuRebeli iyo, faqtia,<br />

sainteresoa, ras eyrdnoba evropuli<br />

sistemebi.<br />

lela _ inglisurSi, magaliTad, Jurnalis<br />

ena sxvaa, literaturis ena sxva,<br />

gazeTisa da reklamis ena absoluturad<br />

sxva. Cven umdidresi ena gvaqvs,<br />

magram saSinlad stiqiuri da mouwes-<br />

38 cxeli Sokoladi<br />

rigebeli, evropelebi xvewen TavianT<br />

enas. “ekonomists” rom waikiTxav, an<br />

“fainenSel taimss” an “taimss” da<br />

“gardians”, gagiJdebi, rogor aqvT am<br />

patar-patara statiebSi dawnexili da<br />

Tavmoyrili mxatvruli, kritikuli,<br />

gamomsaxvelobiTi ena, es imitom, rom<br />

sxvanairad ar gaZlevs saSualebas kapitalisturi<br />

wyoba, TiSavs yvelafers,<br />

rac zedmetia. CvenTan sxva urTier-<br />

Tobebia da ver vagdebT, ver viSorebT<br />

zedmets, amitomac gvaqvs CenCo.<br />

darwmunebuli var, CvenTanac arseboben<br />

adamianebi, visac SeuZlia ukeTesi<br />

qarTuliT imetyvelos televiziasa<br />

da radioSi, ukeTesad weros beWdur<br />

mediaSi, magram es adamianebi aravis<br />

sWirdeba. ar aris kriteriumebi, amitomac<br />

imkvidreben Tavs is adamianebi,<br />

vinc ambobs: “iventebi”, “farTebi”,<br />

“dansingebi”.<br />

besiki _ erTi gamagebineT, es hedlaini<br />

ra aris?<br />

qeTi _ saTauri.<br />

besiki _ mere ra sjobia saTaurs, hedlaini?<br />

zviadi _ “dansingi” da “hedlaini” ra<br />

Tqma unda cudia da yurs Wris, magram<br />

CemTvis bevrad miuRebeli iyo fraza,<br />

romelic movismine televiziiT, dRes<br />

rom modaSia, iseTi topJurnalistisagan.<br />

esvena CeCeni meTauri da Jurnalistma<br />

gvamcno: es gvami ruslan gilaevs<br />

ekuTvnoda.<br />

lela _ imitom, rom Jurnalistma<br />

ar icis, ra aris gvami, ra aris cxedari,<br />

micvalebuli, mkvdari, mokluli<br />

da didi bodiSi, CaZaRlebuli, mas ara<br />

aqvs enis komutatiuri SegrZneba da<br />

imitom.<br />

qeTi _ dRevandeli sasaubro ena gadavida<br />

literaturaSi da iqca literaturis<br />

sagnad. TiTqos satiras ake-<br />

Teben Cveni Tanamedrove mwerlebi,<br />

magram Tavisdauneburad amkvidreben<br />

iseT slengur enas, romliTac Semdgom<br />

axalgazrdoba saubrobs.<br />

besiki _ frangi mwerali selini iyo<br />

Seurigebeli mteri franguli enis Se-<br />

laxvisa da xelyofis. kacs, romelsac<br />

SeeZlo kargad yofiliyo, sicocxle<br />

hqonda gamwarebuli enis mdgomareobiT,<br />

iq mTeli sazogadoebaa mobilizebuli<br />

franguli enis siwmindisaTvis,<br />

CvenTan msgavsic araferia.<br />

saubarSi xandaxan wamomcdeba xolme<br />

slengi da cudad vxdebi, ise mejavreba<br />

mTeli Cemi fraza. werisas ara, iq<br />

sul SemarTuli var xolme. CvenTan<br />

sazogadoebis gamwyrali nawili ar<br />

arsebobs, “Cemi dedao” _ sul iZaxian.<br />

axla ufro elastiuri gaxda es fraza,<br />

romelsac verafriT gadaeCvia Cveni<br />

sazogadoeba.<br />

qeTi _ qarTulSi manamdec arsebobda<br />

fraza _ “deda SemerTos colada.”<br />

besiki _ maSinac, erTi-ori Tu ambobda,<br />

magram literaturam amoqaCa, yazbegma<br />

dawera da darCa. roca ambobT,<br />

literaturas sxva Zala aqvso, marTa-


lia, amitomacaa saWiro gamecadineba,<br />

radgan dawerils ver waSli.<br />

qeTi _ Cvens literaturaSi TviTdamkvidrebis<br />

erT-erT formad iqca<br />

skabrezic. avtori, romelsac aravin<br />

kiTxulobs, skabreziT ucbad xdeba<br />

popularuli da mSvenivradac iyideba.<br />

besiki _ gulaxdilad getyviT, rom<br />

yvelaze Zneli skabrezis xmarebaa. imisaTvis,<br />

rom ar darCe im avadsaxsenebel<br />

sityvebSi, saWiroa didi mxatvruli<br />

niWi. amas akeTebdnen xalxur poezia-<br />

Si, magram naxeT rogoraa, TuSebis,<br />

fSavlebisa da xevsurebis metyveleba<br />

naqsoviviTaa, imitom, rom iq poeziaa<br />

winwamoweuli. frangma simbolistebma<br />

Seuqmnes frangebs enao, amboben. iqneb<br />

Cveni enac poetebma Segviqmnes.<br />

lela _ me, rogorc filologi,<br />

sruli pasuxismgeblobiT vacxadeb,<br />

rom dRes saliteraturo ena aRar<br />

arsebobs, amitomac xdeba quCuri leqsikiT<br />

Canacvleba, es imis bralicaa,<br />

rom aRar arsebobs gmiri. vinaa gmiri<br />

_ verafriT gaarkvia qarTulma literaturam.<br />

zviadi _ bolo 40-50 wlis manZilze<br />

saqarTveloSi iqmneboda kargi literatura,<br />

magram man ver SeZlo winaaRmdegoba<br />

gaewia im enisTvis, romelic<br />

daamkvidra konstantine gamsaxurdiam<br />

da romliTac Cven gvzardes. revizias<br />

ki ar viwyeb, imas vambob, rasac vfiqrob.<br />

ilias, kldiaSvilis, javaxiSvilis<br />

wminda saliteraturo ena dai-<br />

Crdila, 60-ianelebmac ver Secvales<br />

Zireulad gamsaxurdias ena.<br />

qeTi _ igive robaqiZis ena, yalbi da<br />

maneruli.<br />

zviadi _ magis namsxvrevebia is, rom<br />

dRes viRaca gamova da usaxuri saxiT<br />

eTerSi dagiwyebs saubars: viTarmed,<br />

rameTu, daRacaTu, igavmiuwvdomeli<br />

da a.S. enas marto xalxi ar qmnis, enas<br />

qmnis Jurnalisti, is iuristi, romelic<br />

kanonebs wers, parlamentari, romelic<br />

ritorikul skolas amkvidrebs,<br />

imitom, rom mas aqvs tribuna da hyavs<br />

auditoria. politika sxva, irealur<br />

enas qmnis, romelSic gaugebrad unda<br />

icxovro.<br />

qeTi _ ena xom is sivrcea, sadac vlindeba<br />

azrovneba. ra azrovnebac gvaqvs,<br />

im eniT vmetyvelebT.<br />

lela _ bergsoni ase ganmartavs enas:<br />

adamians yvelafris keTeba SeuZlia<br />

erTbaSad, sxva aris tvinis, nervuli<br />

sistemis moqmedeba, roca is am yvelafers<br />

iviwyebs. adamianis azrovneba<br />

seleqciuria, mas SeuZlia erTbaSad<br />

iyos mTeli goni da mTlianad aRiqvas<br />

samyaro, romelic aris anTroposofiuri.<br />

amas garda, adamiani aris cxoveli,<br />

romelsac sWirdeba arsebobis<br />

SenarCuneba, masSi kaSxaliviT Sedis<br />

uzarmazari samyaro da im milidan,<br />

romelsac cnobiereba hqvia, gamodis<br />

patara, mowanwkare wyaro. swored es<br />

aris ena, adamianis Tavdacvis sistema,<br />

imisaTvis, rom darCes fsiqiku-<br />

diskusia<br />

rad jansaRi, SeinarCunos arseboba,<br />

ar mokvdes da Signidan ar afeTqdes.<br />

Tu Cven gavaubraloebT da gavavulgarulebT<br />

bergsonis am formulirebas,<br />

mivalT im azramde, rom adamiani<br />

Tavisi socialuri garemos mixedviT<br />

cvlis diskurss. magaliTad, SevardnaZis<br />

diskursi iyo marqsistuli, amas<br />

verafers mouxerxebdi, dRes am enaze<br />

metyvelebs nino burjanaZe, romelic<br />

marqsistuli diskursiT gelaparakeba.<br />

arsebobs qristianuli diskursi, vinc<br />

ar unda iyos moZRvari, is am diskursSi<br />

gelaparakeba. saerTo jamSi, dis-<br />

kursSia saqme. Tu amas davwuravT da<br />

socialur plastSi gadaviyvanT, vnaxavT,<br />

rogor moqmedebs socialuri garemo<br />

da yvelaferi, razec Cven axla<br />

vsaubrobT aris absoluturad socialuri,<br />

adamianebs slengebis xmarebac<br />

sWirdebaT socialuri TvalsazrisiT.<br />

me Cemma sociumma Semiqmna is ena,<br />

romliTac vmetyveleb, viRacas Tavis<br />

sociumSi sWirdeba Tavis damkvidreba<br />

im eniT, romelzec metyvelebs. amisagan<br />

dazRveuli arcerTi eri ar aris.<br />

dRes, XXI saukuneSi, erTi da igive<br />

erovnebis sxvadasxva socialuri klasi<br />

ufro cudad ugebs erTmaneTs, vidre<br />

sxvadasxva erovnebis adamianebi, viTom<br />

Ria sazogadoebaSi erTi socialuri<br />

plasti sxva enaze metyvelebs, meore<br />

_ sxva enaze.<br />

qeTi _ aqvs Tu ara qarTul enas iseTi<br />

maragi, rom sxvisi araferi dasWirdes,<br />

cxeli Sokoladi 39


diskusia<br />

garda im saerTaSoriso terminologiisa,<br />

romlis Secvla xSir SemTxvevaSi<br />

komikur elfers iZens, marTla “yelfanduras”<br />

ver daarqmev violinos da<br />

“cisTqvefias” _ vertmfrens.<br />

besiki _ sulxan-saba Tqvenc wagiki-<br />

TxavT da mec mikiTxavs, rogorc mxatvruli<br />

nawarmoebi, axlac aris xalxi,<br />

vinc eniT tkbeba, ena uyvars. ara mgonia,<br />

qarTuli ena samuzeumo gaxdes,<br />

mTavaria, xalxi ise ar damWlevdes, rom<br />

xmas veRar gamoscemdes. saerTo jamSi<br />

rom vTqvaT, eqspansiebi ki iyo, magram<br />

ra uqna qarTul enas an rusulma, an<br />

sparsulma. sparsuli literatura xom<br />

Zalian didia, magram rusTavels ver<br />

gadmoabija. arada, rusTaveli rom ar<br />

dadgomoda win, SeiZleba momxdariyo<br />

Canacvleba, “sparsuli enis sitkboman<br />

masurva musikobanio” _ es xom iseTi<br />

xalxis naTqvamia, romelTac saqarTvelosaTvis<br />

Cvenxela xmlebi uqneviaT.<br />

qeTi _ axla vin unda davayenoT, rom<br />

ar gadmogvabijon?<br />

besiki _ axlac rusTaveli unda viki-<br />

TxoT. rom icodeT, uniWobasac Tavisi<br />

mosavali aqvs. wels TianeTSi erTi vaSlic<br />

ar eba xeebs. uniWoba iseTive mosavalia,<br />

rogorc baraqiani mosavali,<br />

araferi araa mudmivi. sxvaTa Soris,<br />

vaJa fSavela 1901 wels ambobda: sazogadoebaSi<br />

da presaSi dRes xSiria<br />

enis SebRalvaze saubari da vici, momavalSic<br />

ase iqnebao. kargia, dResac<br />

rom gvanaRvlebs enis bedi, magram sul<br />

40 cxeli Sokoladi<br />

tyuilad vforiaqobT. Tu dakvirvebixarT,<br />

bavSvi rom hyavs patara gogos<br />

da ise ver uWiravs, rogorc bebiamiss,<br />

mouqnelia, gauwafavi, magram bavSvi<br />

nel-nela izrdeba, is gogoc qaldeba,<br />

asevea sazogadoeba da ena. gana ramdeni<br />

sityvaa inglisurSi, yvela CvenTan<br />

rom gadmovides, xalxi mainc gafiltravs<br />

egeT enas.<br />

lela _ ena aris cocxali organizmi,<br />

sxeuli. rogorc sakuTari Tavs<br />

ver gadavakeTebT, aseve verafers movuxerxebT<br />

enas. niko mari Tvlida, rom<br />

qarTuli ena msofliuri enaa, dRes<br />

is ubralod dauxvewavia da stiqiuri.<br />

kargia, rom evropuli ganaTlebis<br />

sistema Semogvaqvs, radgan, rogori<br />

retrograduli mentalitetiTac ar<br />

unda gazardo Svili, is mainc Tavisi<br />

Taobis Svili iqneba. sxva epoqis Svilebs<br />

sxvanairi ganTleba sWirdebaT,<br />

radgan aravin asxams Zvel tikebSi<br />

axal Rvinos. miuxedavad imisa, rom<br />

zogierTebs masobrivi komunikacia ar<br />

moswonT imitom, rom Zalian struqturizebuli<br />

da standartizebulia,<br />

unda moxdes yvelafris standartizacia,<br />

radgan stiqiurad araferi vi-<br />

Tardeba.<br />

zviadi _ viRacas gadavabaroT is, rom<br />

ena misi misaxedia, ar viqnebiT marTali,<br />

araferi misaxedi ar sWirs am enas,<br />

ubralod, yvelam unda visaubroT qar-<br />

Tulad. daixveweba es enac, Seiqmneba<br />

iseTic, romelic mxolod skabreziT<br />

gava fons. mTavaria, adamianebma<br />

iswavlon qarTul enaze azris gamoTqma<br />

da rac yvelaze mTavaria, ifiqron<br />

mSobliur enaze. sanqciebiT enis damkvidreba<br />

SeuZlebelia, es ufro met<br />

agresias gamoiwvevs, saxelmwifo politikac<br />

unda iyos gansazRvruli, magram<br />

yvelaze mniSvnelovani politika isaa,<br />

roca mmarTveli saubrobs im enaze,<br />

romel enazec saubrobs ZiriTadi mosaxleoba.<br />

es aris mSobliuri ena. roca<br />

yvelafris struqturirebaze vsaubrobT,<br />

egec mTavaria.<br />

besiki _ isev imas vubrundebi, rom<br />

qarTuli ena veravin waaqcia, verc nasesxebma<br />

sityvebma daaklo rame. amasobaSi,<br />

ramdeni ena daiRupa, qarTuli<br />

ki zmnam Seinaxa. TviTon zmna ra aris,<br />

qarTuli azrovnebis produqtia, zmnis<br />

erT formas uamravi ramis gamoTqma<br />

SeuZlia maSin, roca sxva enaSi mTeli<br />

winadadebaa saWiro. zmnis mixedviT<br />

rom davaxasiaToT qarTvelis buneba,<br />

ramdenimepiriani ki gamodis, magram<br />

amave dros mravalmxrivia, moqnili,<br />

farTo sulis, Sinagani grZnobebis<br />

mqone. ise, qarTveli qalebi xan sparsulad<br />

krusunebdnen, xan rusulad,<br />

magram verc rusTavels daakles veraferi<br />

da verc baraTaSvils. qarTul<br />

enas fexebsac ver moWamen, simarTle<br />

Tu gindaT, es aris.<br />

maRali rangis literaturac, darCeba diskusia gaimarTa<br />

literaturul kafe `qaravanSi~


promouSeni<br />

mwerali<br />

da misi<br />

mTargmneli<br />

Tbilisi-amsterdami-antverpeni da ukan:<br />

42 cxeli Sokoladi<br />

avtori: ingrid dexrave<br />

foto: pol da anemarike flemingi<br />

roca ingrid dexrave 1999 wels belgiidan<br />

saqarTveloSi sacxovreblad gadmovida da<br />

qarTuli enis Seswavla daiwyo, erT-erTma<br />

Tbiliselma megobarma wasakiTxad erlom<br />

axvledianis moTxrobebis krebuli “vano<br />

da niko” SeurCia. wakiTxvis mere, ingridi<br />

erloms gasacnobad estumra, da “vano da<br />

niko”-s Targmna gadawyvita. 2003 wels “vano da<br />

niko” amsterdamis erT-erT gamomcemlobaSi,<br />

“Voetnoot”-Si, niderlandur enaze gamoqveynda.<br />

es aris pirveli wigni, romelic qarTulidan<br />

niderlandur enaze iTargmna. 2006 wlis<br />

noemberSi ki erlom axvlediani da misi<br />

mTargmneli, ingrid dexrave niderlandebsa<br />

da belgiaSi miiwvies. iq ingrid dexraves mier<br />

naTargmni da Sedgenili meore wignis _ erlom<br />

axvledianis naklebad cnobili moTxrobebis<br />

krebulis prezentacia gaimarTa. wigns<br />

niderlandurad “ambavi kacisa, romelmac<br />

Tavi dakarga” hqvia. orive wignis Targmani<br />

flandriis saliteraturo fondma daafinansa.<br />

gTavazobT, ingrid dexraves samogzauro<br />

STabeWdilebebs. Tu ingridis qarTul enaze<br />

daweril mesijebs, imeilebs da gancxadebebs<br />

ar CavTvliT, es teqsti misi debiutia.


promouSeni<br />

wignis prezentacia amsterdamSi,<br />

niderlandebi, 2006 weli<br />

cxeli Sokoladi 43


promouSeni<br />

sizmari da mgzavroba<br />

erlomis Tavi haerSi farfatebs.<br />

alionis sinaTle TviTmfrinavis salonSi<br />

Semodis da erlomis saxes anaTebs.<br />

Cvens wasvlamde ramdenime dRiT adre<br />

erlomma wigni maTxova. oTxi welia, rac<br />

mpirdeba, rom maTxovebs. samocdaaTian<br />

wlebSi erTma germanelma literatorma,<br />

saxelad adolf endlerma, saqarTveloSi<br />

imogzaura, rom kargad gaecno is<br />

qveyana, romlis poeziac germanul enaze<br />

unda eTargmna. TbilisSi amay da ambiciur<br />

mwerlebs Sexvda. ufro didi simpaTiiT<br />

aSkarad muSebisa da soflelebis<br />

mimarT ganewyo. Tumca, gaicno erTi gamonaklisi:<br />

misi TqmiT, “bohemuri dendi<br />

erlom axvlediani”.<br />

oTxi welia, erlomi apirebs, rom samocdaaTian<br />

wlebSi germaneli literatoris<br />

mier dawerili wigni maTxovos, raTa<br />

qarTulad avuxsna, masze iq ra weria.<br />

axla erlomis Tavs miRma axali dRe Tendeba,<br />

da mis profils naTlad xazavs. am<br />

wignis wakiTxvamde azrad ar momividoda,<br />

rom egreT wodebul “bohemur dendis”<br />

literaturul mogzaurobaSi waviyvandi.<br />

arian adamianebi, romlebic acxadeben,<br />

rom sxvisi warsulidan bevr rames<br />

swavloben. am farTod gavrcelebuli<br />

sibrZnis gaziareba meuxerxuleba da Tavis<br />

warsulze veravis verafers vekiTxebi<br />

xolme. erlomze vici, rom mwerali<br />

da scenaristia; rom Tavisi moridebiT<br />

da TavmdablobiT sxvis guls aTbobs. ai,<br />

Cveni misiac dasavleT evropaSi: xalxis<br />

gulis gasaTbobad CavdivarT. erlomis<br />

Zilis win sakiTxavi moTxrobebi unda movyveT.<br />

“vano da nikos” winasityvaobaSi we-<br />

44 cxeli Sokoladi<br />

ria: “mas Semdeg, rac babuaCemi aRar aris,<br />

aravin miyveba tkbil qarTul zRaprebs.<br />

amitom me, ukve ramdeni welia, Ziliswina<br />

ocnebiTa da warmodgenebiT vinazRaureb<br />

am danakliss. gava dro da dRisagan gamoyolil<br />

fiqrebSi CameZineba.”<br />

adolf endleris 1976 wels gamocemuli<br />

wignis ydaze fanqriT daxatuli<br />

mTiani landSafti iSleba, romelzec<br />

wveriani da TvaldaxuWuli kacis Tavi<br />

farfatebs. erloms samocdaaTian wleb-<br />

Si wveri hqonda? me oTxi wlis viyavi.<br />

2006 wlis 4 noembris gamTeniisas ki, erlomi<br />

da me TviTmfrinavSi gverdigverd<br />

vsxedvarT: erlomi isvenebs da me, misi<br />

profilis danaxvaze, imedi maqvs, rom es<br />

mgzavroba, romelzec is Zlivs daviTanxme,<br />

mas ki ar avnebs, aramed gaamxnevebs<br />

da gaaxarebs.<br />

amsterdamis aeroport skipholSi Cveni<br />

TviTmfrinavi dajda, da maspinZeli manqaniT<br />

Zvel qalaqSi gvatarebs. stumris<br />

statusis garda, Tarjimnis rolic damakisres.<br />

arc kiTxvebSi verevi da arc pasuxebSi.<br />

distancias vicav. xan kiTxva, xanac<br />

pasuxi uadgiloa: kulturaTaSorisi<br />

gansxvavebebi gvabnevs, oRond es xels ar<br />

gviSlis. erlomi Tavisuflad moazrovne<br />

adamiania, maspinZeli ki Cveni komunikaciis<br />

TaviseburebebiT erToba da yoveldRiurobidan<br />

ganitvirTeba. kultura-<br />

TaSoris gansxvavebebTan Sexeba CemTvis<br />

profesiad iqca.<br />

qalaqis viwro quCebSi da xidebze maspinZeli<br />

did amerikul manqanas ostaturad<br />

atarebs da im Zeglebis, Senobebis<br />

da parkebis istorias gvixsnis, romelsac<br />

gverdiT CavuvliT. qalaqi amster-<br />

erlomi, saSa svolikova -<br />

meore wignis slovakeli mxatvari<br />

da ingridi<br />

dami carielia: SabaTis adriani dilaa<br />

da amsterdamelebi datvirTuli samuSao<br />

kviris mere isveneben. Cven jer-jerobiT<br />

mxolod usulo sagnebTan gvaqvs saqme.<br />

maspinZeli: “es Senoba erovnuli bankia,<br />

sardafSi saxelmwifo oqro devs. yaCa-<br />

Ruri Tavdasxmis SemTxvevaSi, sardafi<br />

wyliT Seivseba”-o. niderlandebi zRvis<br />

doneze dabla mdebareobs da bibliuri<br />

sibrZne _ sisustiT var Zlierio, _ devizad<br />

gaixada. maspinZeli: “am qalaqis<br />

alayafis karTan ki qalaqSi Semotanil<br />

saqonels wonidnen.”<br />

naxevradmZinareni, am Zvel da cariel<br />

qalaqSi davdivarT. niWier maspinZels<br />

davyavarT da istoriuli centris gulSi<br />

patara da myudro kafeSi ludze gvpatiJebs.<br />

mrgval magidaze SuSis WurWeli<br />

dgas, SigniT sanTeli mkrTalad anaTebs.<br />

maspinZeli jer holandiur luds gvasinjebs,<br />

mere germanuls ayolebs: legendaruli<br />

belgiuri ludiT ki CemTan<br />

vaxSamze gagimaspinZldebiTo. erlomi<br />

WurWels didi yuradRebiT akvirdeba<br />

da gvekiTxeba, es ra ariso? aq sanTels<br />

anTeben simyudrovisTvis-meTqi. erlomi<br />

dafiqrdeba: silamazes imaSi vxedav, rom<br />

ori usulo sagnidan sicocxle iqmnebao.<br />

erlomma ukve Tbiliseli megobrebisgan<br />

icis, rom niderlandebSi fardebi ar<br />

uyvarT. kafeSi vitrinaSi vsxedvarT da<br />

gamvlelebs vaTvalierebT, isini ki Cven<br />

gviyureben. kafes rom vtovebT, gzas<br />

fexiT vagrZelebT, Cvens vitrinas CavuvliT<br />

da vxedavT: mrgval magidas, sanTlis<br />

Suqze yviTlad ganaTebul WurWels<br />

da Cvens anarekls. amsterdamis jadom<br />

mogvicva. erlomis moTxrobaSi “ambavi<br />

kacisa, Tavi rom dakarga”, kaci Sin midis<br />

da mixvdeba, “rom Tavad aRar iyo; mis<br />

adgilas sarkegacrecili Zveli karada<br />

idga.” ramdenime saaTia, rac amsterdamSi<br />

CamovediT. Tavi ki ukve davkargeT.<br />

qalaqis gacnobis mere, sastumrosken<br />

mivemgzavrebiT. sastumros Senoba didi<br />

xnis win, amsterdamis portis Suagul-<br />

Si aSenda da mezRvaurTa TavSesafari<br />

iyo. mogvianebiT axali funqcia SeiZina<br />

da arasrulwlovanTa cixed iqca. didi<br />

xania, rac am ubanma portis funqcia<br />

dakarga da yvelam miatova, narkomanebis,<br />

loTebis da kriminalebis garda. Cveni<br />

sastumros ubani, wlebis manZilze, sa-<br />

SiS da arasasurvel adgilad iTvleboda,<br />

sanam urbanistebma axali gegmebi ar<br />

Camoayalibes. axla samiode welia, rac<br />

sastumros ubanSi uaxlesi arqiteqturis<br />

nimuSebi aSenda. quCebi da fasadebi


wignis prezentacia amsterdamSi,<br />

niderlandebi, 2006 weli<br />

promouSeni<br />

cxeli Sokoladi 45


promouSeni<br />

TiTqos musikaluri principiTaa dalagebuli.<br />

rac aSenda, wyalSi irekleba.<br />

xidebi fexiT mosiaruleTaTvis mopirdapire<br />

mxareebs leqsiviT akavSirebs.<br />

roca Ramdeba, ganaTeba calke sivrcul<br />

gancdas qmnis.<br />

Ramdeba. maspinZelma agvixsna, sadac<br />

cxovrobs: sastumrodan aTi wuTis savaliao.<br />

mis saxls veZebT. vikargebiT. ma-<br />

Ral, cisfrad ganaTebul korpusebs da<br />

dabali, ufardo, didfanjrebiani saxlebis<br />

rigebs gavivliT. mesopotamia gvaxsendeba.<br />

maspinZlis ojaxis gacnobiT da<br />

dapirebuli belgiuri ludiT vtkbebiT.<br />

bevri siarulis da daTvalierebis mere<br />

mivediT iq, sadac mSvenieri vaxSami da<br />

sasiamovno saubari gveloda. sastumro-<br />

Si dabrunebisas, erlomi gveubneba, rom<br />

es ubani nacnobad eCveneba: sizmars rom<br />

vxedav, sxvadasxva sivrceSi vxvdebio.<br />

rasac am ubanSi vxedav, erT-erT Cems<br />

sizmriseul sivrces hgavso. erloms<br />

uxaria, rom misi sizmrebidan nacnob garemoSi<br />

seirnobs. aq Camoviyvane da axla<br />

mis sizmarSi davdivarT: “modioda vano<br />

nikos sizmarSi da fiqri misi WianWvelebisagan<br />

iyo, ocneba misi frinvelebisagan<br />

iyo, simRera misi kenWebisagan iyo...”<br />

neta, rodis gagviSvebs erlomi Tavisi<br />

sizmridan?<br />

46 cxeli Sokoladi<br />

bibliografiuli monacemebi:<br />

erlom axvledianis<br />

niderlandur enaze naTargmni<br />

wignebi:<br />

ERLOM ACHVLEDIANI<br />

DE MAN DIE ZIJN HOOFD VERLOOR<br />

Uitgeverij Voetnoot<br />

Antwerpen/Amsterdam<br />

ERLOM ACHVLEDIANI<br />

VANO & NIKO<br />

Uitgeverij Voetnoot<br />

Antwerpen/Amsterdam<br />

ingridis qarTul gamomcemloba<br />

Link-Si erlom axvledianis<br />

gamocemuli wignebi:<br />

erlom axvlediani<br />

“vano da niko”<br />

gamomcemloba Link<br />

Tbilisi _ 2005<br />

erlom axvlediani<br />

“ambavi kacisa, romelmac Tavi<br />

dakarga” da sxva moTxrobebi<br />

gamomcemloba Link<br />

Tbilisi _ 2007 wlis gazafxuli<br />

erlomis mwerloba<br />

ramdenimesaaTiani gzis mere, Cems<br />

samSobloSi movxvdiT, belgiaSi, qalaq<br />

antverpenSi. scenaze mwerali da misi<br />

mTargmneli sxedan. win xalxi usmens.<br />

qarTul Rvinos wrupaven. mwerali da<br />

misi mTargmneli gaugebar enaze laparakoben.<br />

mTargmneli Targmnis. mwerals<br />

ukvirs, rom is xalxi mweral erlom axvledianTan<br />

Sesaxvedrad movida. erlomi<br />

Tavis Tavs mwerlad ar Tvlis. roca<br />

stumrebi ekiTxebian, maSin ras warmoadgenTo,<br />

pasuxobs: scenaristi varo. da mis<br />

mier daweril kinoscenarebs da maTi re-<br />

Jisorebis saxelebs CamoTvlis.<br />

Svidi wlis win, saqarTveloSi, qalaq<br />

TbilisSi gadmovsaxldi. manamde belgiaSi<br />

vizrdebodi. saqarTveloSi CamosvlisTanave,<br />

qarTuli enis maswavlebeli<br />

movZebne da erTi weli am enis Seswavlas<br />

mivuZRveni. Cemi axali samSoblos enis<br />

daufleba Cemi Tavisuflebis da damoukideblobis<br />

gasaRebi iyo. swavlis pirveli<br />

weli rom Sesrulda, erTma Tbiliselma<br />

megobarma veRar moiTmina da erlomis<br />

krebuli “vano da niko” SemaCeCa. qarTuli<br />

literaturis gacnobis droao.<br />

ganaTlebiT mTargmneli var da naCuqari<br />

krebuli rom wavikiTxe, rasakvirvelia,<br />

gadavwyvite, rom qarTulidan niderlandurad<br />

meTargmna. Targmani 2003<br />

wels niderlandurma gamomcemlobam gamoaqveyna.<br />

gamomcemelma erlomis meore<br />

wignis gamocema da avtoris da mTargmnelis<br />

miwveva gadawyvita.<br />

amsterdams da antverpens Soris damakavSirebel<br />

trasaze erlomi arkvevs,<br />

rom niderlandebis yvelaze maRali “mTa”<br />

80 metrs ar aWarbebs. erlomi Cafiqrdeba.<br />

antverpenSi Cvenebur mTas gaCvenebmeTqi.<br />

123 metris simaRlis taZris ZirSi<br />

rom vdgavarT, erloms veubnebi: ai, mTa.<br />

sanam taZris saunjes vaTvalierebT, maspinZeli<br />

gareT gvelodeba: rac gavizarde,<br />

da mSobliuri saxli davtove, eklesiaSi<br />

fexi aRar damidgamso. taZris win<br />

mdebare moedanze speqtakli tardeba:<br />

ori masxara mayureblebs arTobs. Suasaukuneebis<br />

tradicia isev cocxalia.<br />

ukana gzaze maspinZlis megobari zis<br />

saWesTan: TviTon Zveli “sitroeniT” dadis,<br />

magram gadawyvita, rom Zveli “sitroenis”<br />

xana gavida, da axali manqana<br />

unda iyidos, romliTac maspinZeli er-<br />

Tgulad da Tavazianad gvatarebs. guli<br />

rom ar gavutexoT, vadasturebT, rom<br />

kargi arCevania. erloms da me ar gvinda,<br />

rom vinmes guli vatkinoT. sanam amsterdams<br />

mivuaxlovdebiT, megobari gvtovebs<br />

da Tavisi Zveli “sitroeniT” saxlisken<br />

brundeba.


Sin sastumros TanamSromeli Sewuxebuli<br />

saxiT gvxvdeba: wyali Semovida da<br />

Tqveni oTaxebi daitborao. Cveni aq yofnis<br />

dros imdeni gvelaparaknen wyalze,<br />

rom ar gvikvirs: es xom bunebrivi movlenaa<br />

qveyanaSi, sadac zRva miwaze maRlaa.<br />

siamovnebiT gadavdivarT ufro did<br />

nomrebSi da bodiSiT SemoTavazebul<br />

Cais da Sokoladis namcxvars mivirTmevT.<br />

mwerals da mis mTargmnels nel-nela<br />

saxli gvenatreba da saxlSi darekva mogvinda:<br />

mwerlis vaJiSvili Sin aris, mamas<br />

Seaxsenebs, rogori mobiluri unda<br />

uyidos. me ki mTargmneli, qarTuli enis<br />

mcodne var. melodebian leqsikonebi, magida,<br />

kompiuteri, gaTbobis gadaketili<br />

onkanebi, musikaluri diskebis koleqcia.<br />

aq mokiTxva uadgiloa.<br />

meore dRes meore prezentacia tardeba,<br />

amJamad amsterdamSi. erloms warvadgen,<br />

rogorc uzomod moridebul<br />

da Tavmdabal pirovnebas, laparaki da<br />

yuradReba rom ar uyvars. magram dRes<br />

bevrs da xalisianad laparakobs. Cveni<br />

gamosvlis mere, niderlandeli poeti<br />

scenaze adis da acxadebs, rom amieridan<br />

mxolod qarTulad dawers _ aRmoaCina,<br />

rom qarTuli Zalian lamazi da Zlieri<br />

enaa. axlaxans daweril leqss qarTulad<br />

gvikiTxavs _ erlomis erT-erTi mo-<br />

Txrobis STagonebiT dawerils. “dakarge<br />

Tavi” axali leqsis saTauria. erlomi<br />

sxva mwerlebs awerinebs. uxaria. energia<br />

gasca da energia daubrunes. SemoqmedebiTi<br />

wre gamTlianda.<br />

bloknoti<br />

farTod gavrcelebuli azria, rom<br />

ucxo qveyanas kargad ver gaicnob, sanam<br />

misi soflis talaxSi ar dadgebi da boslis<br />

haers ar CaisunTqav. niderlandebis<br />

urbanistuli xatis gasamTlianeblad<br />

amsterdamTan axlos mdebare erT-erT<br />

sofelSi vimgzavreT. nisliani zamTris<br />

dRe idga. maspinZlis manqanaSi siTbo<br />

nel-nela grovdeba da fanjridan danaxuli<br />

xediT vtkbebiT. cnobili niderlanduri<br />

gamoTqmis mowmeebi vxdebiT:<br />

samyaro RmerTma Seqmna, niderlandebi<br />

ki _ niderlandelebmao. qalaqSi wyali<br />

kalapotSia moqceuli, magram aq ukve iSleba<br />

da zecas uerTdeba.<br />

tbis erTi napiridan daniSnulebis adgils<br />

vucqerT: meTevzeebis uZveles sofels,<br />

Tavisi patara xis, raRacnair mwvaned<br />

SeRebili saxlebiT, patara eklesiiT<br />

da patara portiT. samasi wlis win Se-<br />

qmnil miwaze vdgavarT da am saswauls<br />

aqedan vuyurebT (aqamde es adgili mTlianad<br />

wyliT iyo dafaruli, dRes xmeleTia,<br />

saxlebi dgas da qalaqis nawilia).<br />

amsterdamis mosaxleoba da saqmianoba<br />

izrdeba da sivrce aRar yofnis. wylis<br />

xmeleTad gadaqcevis tradicia ukve<br />

didi xania arsebobs.<br />

maspinZels manqana mSeneblobis teritoriaze,<br />

miwis bilikebze dayavs. ukana<br />

gzaze mSenebare Senobebs Soris kostium-<br />

Si gamowyobili qalebis da mamakacebis<br />

jgufs vxvdebiT. qari maT Tmebs da Sarvlebs<br />

afrialebs. vin arian? investorebi,<br />

urbanistuli turistebi Tu geologebi?<br />

maTi Tmebis da Sarvlebis frialis<br />

danaxvaze, kidev ufro Rmad da Tbilad<br />

CavZveriT manqanis savarZlebSi. gza soflisken<br />

rom gavagrZeleT, erT ubeSi<br />

gavaCereT, dabal jebirze avcocdiT<br />

da SevamowmeT, wyali miwaze ramdenad<br />

ufro maRalia. Semdeg ubeSi maspinZelma<br />

agvixsna, rom am nayofier mindvrebSi<br />

promouSeni<br />

evropis batebis 70 % Camodis xolme da<br />

samxreTisken mgzavrobisTvis emzadeba.<br />

bolo mosaxvevma meTevzeebis sofelSi<br />

migviyvana. iq, ZiriTadad, moxucebi da<br />

sabavSvo etliani xalxi dadis quCebSi.<br />

xis saxlebi mwvanedaa SeRebili da abibinebul,<br />

simetriulad moWril balaxSi<br />

dgas. amdeni simwvane Tvalebs mtkens. SekiTxvaze,<br />

nuTu maspinZels aq gadmosvla<br />

ar surs, is gvpasuxobs: axali moWrili<br />

balaxis suns ver vitano. yvelaferi gasagebia.<br />

TiTqos Ria cis qveS, muzeumSi<br />

davdivarT, oRond dasaxlebulSi. mosaxleobas<br />

ZiriTadi Semosavali turizmisgan<br />

aqvs, da simwvane da Tojinebis<br />

saxlebSi cxovreba ar bezrdeba. Cven,<br />

im SegnebiT, rom aq saseirnod movediT<br />

da ara sacxovreblad, gulisrevis msubuqi<br />

SegrZnebis miuxedavad, aqaurobis<br />

Tvaliereba mainc gvsiamovnebs. siurealisturi<br />

scenebiT verTobiT: rogorc<br />

yvelgan niderlandebSi, aqac nakaduli<br />

moedineba: mivyvebiT da erT-erT minia-<br />

cxeli Sokoladi 47


promouSeni<br />

turul xidTan Svidiode gedi SevamCnieT.<br />

Zoven. samive gaSterebuli vakvirdebiT<br />

gedebis Zovas. magram iqneb Cveulebrivi<br />

movlena iyos? gedebi Zoven. Zroxebic<br />

Zoven. Cveni viwro biologiuri codniT,<br />

aqamde ver gavarkvieT, rom orive _ gedic<br />

da Zroxac Zovs. uvicoba ki saxifa-<br />

Toa: “_ ramdeni darCiTo? _ hkiTxa melam<br />

nabolaras. _ arc erTio, _ upasuxa man.<br />

nabolaram xom Tvla ar icoda?! melas<br />

undoda isic gadaesansla, magram “arc<br />

ar iyo”, ras gadasanslavda?! samagierod<br />

nabolaram gadasansla mela, radgan uvici<br />

datoves da isic ki ar aswavles, rom<br />

wiwilas ar SeuZlia mela gadasanslos.”<br />

mTeli mgzavrobis dros pirvelad, erlomma<br />

Svilis naCuqari bloknoti Jaketis<br />

jibidan amoiRo. erlomi xmamaRla wers:<br />

“gedebi Zoven”. frCxilebSi: “ingridi”.<br />

erlomi pirveli adamiania, romelmac<br />

Cemi naTqvami Caweris Rirsad CaTvala.<br />

gzas vagrZelebT, da vinaidan bloknoti<br />

xelSi aqvs, erlomi Caweras agrZelebs.<br />

miniaturuli xidebis saxelebs Cawers:<br />

beatriqsis xidi, iulianas xidi. bloknots<br />

xuravs da isev jibeSi idebs. manqanaSi<br />

vbrundebiT da meTevzeebis sofels<br />

vtovebT.<br />

Tavisufleba barSi<br />

amJamad erloms da Jurnalists Soris<br />

vikaveb adgils. maT samsaxurSi var.<br />

vTargmni. Jurnalistma sabWoTa dros<br />

gamocemuli firosmanis albomi amoiRo<br />

CanTidan. mxatvris cxovrebis Sesaxeb<br />

gadaRebuli filmisTvis erlomis mier<br />

48 cxeli Sokoladi<br />

daweril scenarze vsaubrobT. saubris<br />

dros, Jurnalistis yavis finjani carieldeba,<br />

erlomis sigaretis kolofi<br />

carieldeba da Tavi maTi sityvebiT mevseba.<br />

imave dRes firosmani isev gvaxsendeba.<br />

Cvens literaturul mogzaurobas<br />

am gazeTis JurnalistisTvis micemuli<br />

interviuTi da rembrandtis, vermeeris<br />

da van <strong>gogi</strong>s tiloebis daTvalierebiT<br />

vamTavrebT.<br />

van <strong>gogi</strong>s muzeumi iketeba. Cvens mere<br />

stumrebs aRar uSveben. gareT dabnelda.<br />

saxlebSi anTebuli lampebi arxebis<br />

wyalSi irekleba. rogorc bolo stumrebma,<br />

muzeumis dacarielebuli darbazebi<br />

SemovirbineT. zurgSi darajebis mzeras<br />

vgrZnobT. Cems Tanamgzavrs ki drois SegrZneba<br />

ar awuxebs, da TiToeul suraTs<br />

didi yuradRebiT isrutavs. daTvalierebis<br />

dros, erlomi fiqrobs: firosmani<br />

aseT muzeums imsaxurebdao. erlomis<br />

naTqvamze, fiqrebSi Tavi Tbilisis<br />

muzeumebis darbazebSi warmovidgine.<br />

Zveli muzeumebis sabWoTa periodis eqspoziciebSi<br />

SigadaSig Sevirben xolme:<br />

WurWlis namsxvrevebi, aRararsebuli<br />

cxovelis kbili, iaraRis koleqcia, Tavis<br />

qalebi, ruqebi, abreSumis qudebi da<br />

aRmosavluri xaliCebi, ToiZe, kakabaZe,<br />

xatebi, axvlediani, gudiaSvili da firosmani.<br />

iq TiTqos raRacas veZeb. ras<br />

_ ar vici. iq dakonservebul nostalgias<br />

vxvdebi: bzarebs, suraTebis sakid<br />

Tokebs, gayviTlebul derefnebs, fardebis<br />

ukan darajebis saWmels, Rumelebs,<br />

samxatvro akademiis studentebis mier<br />

mitovebul nivTebs da gaCerebul dros.<br />

wignis prezentacia antverpenSi,<br />

belgia, 2006 weli<br />

erlomi ukve momdevno suraTis gasacnobad<br />

wavida. mivyvebi. bolos liftiT<br />

gasasvlelTan CavdivarT, Cabarebul paltos<br />

viRebT, da bnel quCebSi vikargebiT.<br />

maspinZlis da gamomcemlis ojaxis wevrebi<br />

gamosamSvidobebel vaxSamze, frangul<br />

restoranSi gvelodebian. Cveni<br />

wasvlis dro axlovdeba. erTmaneTs vumtkicebT,<br />

rom Zalian visiamovneT, Cveni megobrebis<br />

saqarTveloSi Casvlis gegmebs<br />

vawyobT, erloms axali wignis daweras<br />

usurveben, Targmans siamovnebiT gamovcemTo.<br />

ramdenime saaTis mere, isev samni<br />

davrCiT: maspinZeli, erlomi da me. Cveni<br />

gamosamSvidobebeli vaxSmis danarCeni<br />

wevrebi Sin dabrundnen. yvelas Tavisi<br />

mizezi hqonda: Sori gza, patara qaliSvilis<br />

Zilis dro. damSvidobebas ramdenime<br />

wveTi cremli mohyveba. kulturaTaSorisi<br />

gansxvavebebi zogierTs guls uCuyebs.<br />

restornidan sastumroSi maspinZeli<br />

fexiT gvacilebs. gansakuTrebuli gancdiT<br />

erlomis sizmrebidan nacnob ubans<br />

vemSvidobebiT. sastumrosTan misvlisas<br />

maspinZelma qarTuli Tviseba gamoiCina:<br />

mSvidobian Rames ki ar gvisurvebs, barSi<br />

bolo Wiqis dasalevad gvpatiJebs. sastumros<br />

baris maRal skamebze visxediT.<br />

rogorc Tarjimani, SuaSi vijeqi. rac<br />

ufro carieldeba Wiqebi, miT ufro Rrmavdeba<br />

saubari. erlomi maspinZels eki-<br />

Txeba, Tu icnobs daxls garSemo mjdomi<br />

xalxi erTmaneTs. erlomis mxdali kacis<br />

ambavi maxsendeba: “mxdali kaci iyo, iseTi<br />

mxdali, rom Sinidan gasvlac ki eSinoda.”<br />

mere erloms gverdis mesamedi sWirdeba,<br />

rom misi mxdali kaci iqamde miiyvanos,<br />

aTqmevinos: “vaiTu Weri Camoingres da mec<br />

Sig movyve, Sin rom davrCio.” maspinZeli<br />

fiqrdeba da pasuxobs, rom arao, erTmaneTs<br />

ar icnobeno. saRamoobiT saxlebidan<br />

saseirnod gadian da barSi dasalevad<br />

Sedian. gverdze vin zis, ar icnoben, da<br />

Tu surT, erTmaneTs daelaparakebian,<br />

Tu ara _ gazeTs kiTxuloben, leptopze<br />

muSaoben an, ubralod, svamen da win iyurebiano.<br />

axla erlomis dafiqrebis droa:<br />

saocrebaa, bevri ucxour films igonebs,<br />

xalxi erTmaneTs SemTxveviT rogor xvdeba,<br />

am Sexvedras uamravi Tavgadasavali<br />

rogor moyvebao. es saqarTveloSi ar arsebobso.<br />

Cven megobrebis da axloblebis<br />

gareSe barSi ar davdivarTo. aqauri Tavisufleba<br />

kargiao. bolo Wiqas bolomde<br />

vsvamT, Semdeg dilamde erTmaneTs vemSvidobebiT<br />

da nomrebSi SevdivarT. dilaadrian,<br />

maspinZeli gasasvlelTan gvelodeba<br />

da aeroportisken miviCqariT.


komentari<br />

didi CineTi modis<br />

avtori: nino ZanZava<br />

sul ufro da ufro xSirad xvdeba yurs zi-<br />

zRnarevi wamoZaxilebi saqarTveloSi moWarbebuli<br />

Cinelebis misamarTiT. xalxis yuradReba<br />

maT Tbilisis quCebSi gamoCenisTanave<br />

miipyres, es ki daaxloebiT gasuli wlis zamTarSi<br />

moxda _ maSin, roca Cinelebma rusTavelis<br />

metrosadgurTan iaffasiani Custebis<br />

gayidva daiwyes. maSin Cven pirvelad vnaxeT<br />

wyvil-wyvilad da jguf-jgufad mosiarule<br />

adamianebi ucxo mxaridan, romlebic jer<br />

kidev sabWoTa epoqaSi maRalxarisxiani Te-<br />

TreuliT iyo CvenSi cnobili da mimzidveli.<br />

ho, kidev faifuriT. stereotipi, romelic<br />

CineTTan mimarTebaSi maSin arsebobda, dRes<br />

axali stereotipiT icvleba. ver vityviT,<br />

rom es cvlileba mtkivneulia, magram faqtia,<br />

rom sazogadoebas uWirs faifuris xelovnebiT<br />

saxelganTqmuli CineTi da is CineTi, romelic<br />

CvenTan uxarisxo produqciiT da rac<br />

mTavaria, yviTelkaniani rasis saxiT mkvidrdeba,<br />

erTmaneTTan gaaigivos, radganac patara<br />

maRaziis mflobeli “liliputi da suniani<br />

Cineli” (maT aseTi epiTetebiTac ixsenieben)<br />

xom SeuZlebelia Zlevamosili, uswrafesi<br />

50 cxeli Sokoladi<br />

ekonomikuri ganviTarebis gzaze myofi qveynis<br />

saxes warmoadgendes.<br />

zogjer fiqroben, rom ama Tu im kulturis<br />

Sesaxeb yvelaze zust warmodgenas wignebSi<br />

amokiTxuli an internetSi navigaciis Sedegad<br />

miRebuli informaciiT miiReben, Tvals<br />

gadaavleben qveynis monapovars xelovnebis<br />

sxvadasxva dargSi, gasinjaven am eris samzareulos<br />

da a.S. maTi azriT, Semecnebis procesSi<br />

sulac ar aris mniSvnelovani cocxal<br />

adamianebTan urTierTobiT miRebuli gamocdileba.<br />

arada, es xom kulturasTan Sexvedris<br />

erT-erTi saukeTeso saSualebaa, iseTi, roca<br />

egzotizaciis saSiSroeba yvelaze naklebia.<br />

Tumca, qarTvelebs iseve, rogorc bevr sxva<br />

ers, gviyvars egzotizacia da miTebis Seqmna.<br />

miTs ki yovelTvis an calsaxad dadebiTi, an<br />

calsaxad uaryofiTi Sefaseba eZleva. bevris-<br />

Tvis swored amaSia miTis momxibvleloba.<br />

qarTvelebi ara mxolod ucxoebis Sesaxeb<br />

qmnian miTebs, aramed sakuTar TavTan mimarTebaSic.<br />

erT-erTi aseTi miTia is, rom Cvens ers<br />

tolerantulobis ganskuTrebuli unari aqvs.<br />

es mosazreba erovnebebTan damokidebulebis<br />

aspeqtSic Zalian damkvidrebulia. amasTan<br />

dakavSirebiT saubroben, weren, iReben filmebs,<br />

maT Soris dokumentur filmebs (daTo<br />

janeliZis `meidani _ samyaros Wipi~, saxelosno<br />

varanis farglebSi Seqmnili dokumenturi<br />

filmi `CvenTan veraze~ da a.S.). am mxriv, erTerTi<br />

yvelaze gaxmaurebuli bolodroindeli<br />

SemTxveva zurab Jvanias ukavSirdeba. jer<br />

kidev parlamentis Tavmjdomaris movaleobis<br />

Sesrulebisas, igi iZulebuli gaxda ganemarta,<br />

rom dedamisi somexi iyo da rom es faqti mas<br />

sircxvilis grZnobas ar gvrida. ilia WavWava-<br />

ZesTan mimarTebaSic ki arsebobs Wori, romlis<br />

mixedviTac ilias somexi deda hyavda. ra Tqma<br />

unda, es Wori erovnuli moRvawis saxelis SebRalvis<br />

mizniT Seiqmna da misma damcvelebma<br />

Tu Tayvanismcemlebmac Tavidanve negatiur<br />

informaciad aRiqves, rogorc WavWavaZis misamarTiT<br />

gamoTqmuli sayveduri. qarTvelebi<br />

somexi dedis yolas Znelad Tu apatieben vinmes.<br />

warsulSic da dResac erovnuli kuTxiT<br />

diskriminaciis magaliTebi marTlac rom uxvad<br />

moiZebneba. arada, siyalbe, romelic sxva<br />

araqarTveli erebis mimarT qarTvelebis Zmuri


siyvaruli hqvia, ufro da ufro Rrma fesvebs<br />

idgams da yovlismomcveli xdeba.<br />

dabrkoleba, romelsac qarTveli saqarTveloSi<br />

odiTganve mcxovreb araqarTvel xalxebTan<br />

da, zogadad, ucxo erebTan urTierToba-<br />

Si awydeba, savaraudod swored SiSs efuZneba.<br />

am SiSs genezisis xangrZlivi, istoriulad<br />

bunebrivi da argumentirebuli ganviTareba<br />

aqvs da imas gulisxmobs, rom `is~, viRac,<br />

sxva mova, adgils daimkvidrebs da damipyrobs<br />

(amaSi, TavisTavad, ramxela erotikaa!). SiSi,<br />

romelic araTavisufal sazogadoebebs axasiaTebs,<br />

CvenSi karga xania paranoiis stadia-<br />

Si gadavida. amitom iqneb ukeTesic iyos am<br />

grZnobis faruli siZulvilis saxiT mainc<br />

gamovlena, cnobierSi gadmonacvleba. iqneb<br />

imis Semdeg Segiyvardes, roca vaRiarebT, rom<br />

ucxo gvZuls. Tumca, siyvarulis qadageba amjerad<br />

ufro naklebad mniSvnelovania, vidre<br />

imis gaazreba, rom siyvaruli gaqra. ufro da<br />

ufro rTuli xdeba araCvennairis miReba, Se-<br />

Tviseba, misiT gamdidreba.<br />

Tbilisis forumze gaxsnil Temas `Cinelebi<br />

saqarTveloSi~ (am portalis momxmareblebis<br />

mxridan) Zalian mZafri gamoxmaureba mohyva.<br />

Sefasebebi, ZiriTadad, uaryofiTi xasiaTis<br />

iyo. gamoiTqva azri, rom unda Seiqmnas moieriSe<br />

jgufebi, romlebic am “viwroTvalianebs”<br />

TavianT komerciul saqmianobaSi xels<br />

SeuSlian (periodulad vitrinebis msxvreva,<br />

“molotovis koqteili” da ase Semdeg). msgavsi<br />

agresiis mizezi ki isev da isev aris SiSi<br />

imis gamo, rom male `kosoglazebi~ saqarTveloSi<br />

mTeli TavianTi sanaTesaos Camoyvanas<br />

daiwyeben da elviseburi siswrafiT gamravldebian.<br />

Cinelebisadmi siZulvilis mizezs<br />

zogi mecnierulad xsnis da ambobs, rom maTi<br />

gamoCena nebismieri demografiuli monacemebis<br />

mqone qveyanaSi safrTxes qmnis, radgan<br />

mizani yvelgan erTia _ qveynis eqspansia. aqedan<br />

gamomdinare, Cndeba kiTxva: `gvinda Tu<br />

ara, rom ramdenime saukunis Semdeg qarTveli<br />

adamiani iyos viwroTvaleba da dabali?~<br />

aseTi fsevdopatriotuli SemarTebis, albaT,<br />

me-20 saukunis cnobil faSistebsac ki SeSurdebodaT.<br />

bevrs `viRac aziatebTan~ aTqvefa<br />

yvelaze did ubedurebad da gardauval safr-<br />

Txed esaxeba, Tuki `dampali Wiris~ moSorebis<br />

saSualebebze fiqrs dResve ar daviwyebT.<br />

istoriulad, qarTvelebi ufro iolad gascemdnen,<br />

vidre iRebdnen. xolo roca adamians<br />

gacemis unari aqvs, es imTaviTve ar niSnavs,<br />

rom is keTilia. `rasaca gascem, Senia, ras<br />

ara, dakargulia~ pragmatizmis da gamorCenis<br />

naxvis aucileblobis SegrZnebis SesaniSnavi<br />

magaliTia. uangaro gacemis unari ki sinamd-<br />

vileSi Zalian iSviaTi unaria. am sakiTxs Sei-<br />

Zleba orgvari axsnac movuZebnoT. pirveli:<br />

roca adamiani gascems, is aseve itovebs imis<br />

garantias, rom raRac TviTonac rCeba; xolo<br />

roca xvdeba, rom dasarCeni araferi aqvs, gacemas<br />

Znelad Tanxmdeba. arsebobs meore mniSvnelovani<br />

momentic. Cinelebis gamoCenasTan<br />

dakavSirebiT wamowyebul erT-erT saubarSi<br />

ufro uxeSi formiT warmoTqmuli aseTi azri<br />

movismine: qarTvelebs yovelTvis urCevniaT<br />

sakuTari Teslis ucxo saSoSi Rvra, vidre<br />

ucxo Teslis sakuTar wiaRSi tareba da ganviTareba,<br />

radgan am ukanasknelis moneleba<br />

autanlad rTuli xdeba. qarTveli deda sxvaze<br />

ar unda ixarjebodes, is mxolod qarTuli<br />

nayofis matarebeli SeiZleba iyos.<br />

jobia Cvens qveyanas Tavs daesxan da ucxo<br />

Teslis adamianebma qarTveli qalebi ZaliT<br />

daisakuTron, rogorc es saukuneebis manZilze<br />

xdeboda, vidre maT sakuTari iniciativiT,<br />

sruliad mSvidobian garemoSi Savkaniani,<br />

viwroTvaleba Tu sxva `saxis~ bavSvebis<br />

gaCena daiwyon. amitom, qarTvels urCevnia<br />

gaupatiurebis Sedegad gaCenili bavSvi hyavdes,<br />

vidre ubralod nabuSari. mas uyvars,<br />

roca aupatiureben. ase ufro iolad axerxebs<br />

Tavis gamarTlebasac da sxvisTvis<br />

`codvis~ gadabralebasac. amiT xom saSualeba<br />

eZleva, rom sakuTar Tavs da introspeqcias<br />

gaeqces.<br />

araqarTvelTan biologiuri urTierToba<br />

(rogorc Tavdacvis meqanizmis rRvevis sa-<br />

SiSroeba) mxolod mtrul konteqstSi ganixileba.<br />

amitom qarTvels uWirs mtrebisgan Tu<br />

mtrobisgan daclili urTierTobis analizi.<br />

amaSi darwmundebiT, Tuki forumze gaxsnil<br />

Temas Tavidan bolomde waikiTxavT, rac,<br />

cota ar iyos, Znelia da mkiTxvelSi mazoxisturi<br />

impulsebis arsebobas moiTxovs. Tumca,<br />

vinc am sirTules daZlevs, Semdeg WeSmaritad<br />

mamuliSvilur mowodebasac gadaawydeba:<br />

`megobrebo, nu gaaformebT fiqtiur qorwinebebs<br />

CinelebTan da nu miscemT moqalaqeobis<br />

miRebis Sanss~! xolo wminda movaleobis aRsrulebisa<br />

da `CinelTa maRaziebis vitrinebis<br />

msxvrevis fonze, qarTveli dedebi yrma amiranebs<br />

daaZineben~.<br />

Tumca, aRmoCnda, rom fiqtiur qorwinebaze<br />

mainc arcerTi qarTveli mamakaci ar ityoda<br />

uars, Tuki sacolisgan ramdenime aTas<br />

dolars miiRebda. garda amisa, Cineli qalebi<br />

“kaiqalobis” da maCo mamakacebis dadebi-<br />

Ti Sefasebis or mTavar kriteriumsac akmayofileben:<br />

gemriel kerZebs amzadeben da<br />

morCilebi arian. forumis mamrobiTi sqesis<br />

momxmarebelTa Soris, maT saxeli sxva Tvise-<br />

qarTvelebi ara<br />

mxolod ucxoebis<br />

Sesaxeb qmnian miTebs,<br />

aramed sakuTar<br />

TavTan mimarTebaSic.<br />

erT-erTi<br />

aseTi miTia is,<br />

rom Cvens ers<br />

tolerantulobis<br />

ganskuTrebuli<br />

unari aqvs.<br />

komentari<br />

bebiTac gaiTqves: `SesaniSnav masaJs akeTeben<br />

eg sulwawymedilebi~, `manikiuri da pedikiuric<br />

kargi ician~, `saocrad pedantebi arian~<br />

da `gamravlebis raRac didi saidumlo aqvT,<br />

romelsac ar gvimxelen~.<br />

Cvens qveyanaSi ara mxolod Cinur saqonels,<br />

aramed Tavad Cinelebsac (am SemTxvevaSi<br />

qalebzea saubari) moxmarebis obieqtebad<br />

ganixilaven. iaffasian Cinel meZavebTan<br />

orgiebis mowyobis da Cinuri bordelebis<br />

gaxsnis ideam ukve araerTs mouRitina TavSi.<br />

ase rom, CineTidan momavali safrTxis<br />

politikuri aspeqtebis ganxilvam erovnuli<br />

forumis virtualur gverdebze, Temis dasasruls,<br />

seqsualuri provocirebis xasia-<br />

Ti miiRo da erT-erTi momxmareblis Tqmisa<br />

ar iyos, `mwyurvale qarTveli mamrebis mier<br />

jerT moupovebeli abstraqtuli Cineli qalebis<br />

gadanawilebis strategiebis SemuSavebaSi<br />

gadaizarda~. Tumca, safrTxis droulma<br />

SegrZnebam arc aq daayovna da kacebi amjerad<br />

tropikuli veneriuli daavadebebis Semotanis<br />

saSiSroebaze alaparakdnen.<br />

mTavari problema is ki ar aris, rom ama<br />

Tu im erTan aramegobruli damokidebuleba<br />

odesme SeiZleba mis aqtiur devnaSi gadaizardos<br />

(es naklebad savaraudo, magram<br />

mainc dasaSvebia), aramed is, rom gulwrfelobis<br />

koeficienti ar matulobs. ratom ar<br />

SegviZlia ubralod vTqvaT, rom pirferi Sovinistebi<br />

varT, Tuki es simarTlea, da rom<br />

zurgsukan keTil sityvakazmulobas xSirad<br />

gineba cvlis.<br />

cxeli Sokoladi 51


werili italiidan<br />

italiuri<br />

ardadegebi<br />

avtori: Tamar suxiSvili<br />

foto: piradi arqivi<br />

52 cxeli Sokoladi<br />

milanis kaTedrali<br />

fotogamofena dantes quCaze<br />

iaponeli turistebi breris pinakoTekis fonze<br />

mgoni gameoreba gamomdis. wina nomerSi<br />

Cemi SarSandeli saaxalwlo mogzaurobis<br />

ambavi giambeT. es ambavic nawilobriv<br />

saaxalwloa, oRond ukve wlevandeli. magram<br />

saqarTveloSi aseTi gameoreba albaT<br />

aravis gaaocebs. Cven xom weliwadSi<br />

or axal wels (da or Sobas) vzeimobT da<br />

erTmaneTis miyolebiT ori saaxalwlo<br />

publikacia ratom gaukvirdebaT? werilis<br />

gmirebic isev Cemi megobrebi arian,<br />

Cemi araaqauri Tanakurselebi (viRas<br />

axsovs aqaurebi?!), romelTa wreSic<br />

wlevandel axal wels Sevxvdi. radgan<br />

Sinaarsi igive darCa (axali weli), amitomac<br />

Sevecade, forma Semecvala, Cemi<br />

da Cemi megobrebis werilebi (eleqtronuli,<br />

ra Tqma unda) Sevkribe da ambavic<br />

avawyve. axlandel droSi, roca romani<br />

SMS-ebiT ukve dawerilia, aseTi forma<br />

didi siaxle ver aris, magram ras izam,<br />

mec ufro martivad gamovZveri. Cemi megobrebi<br />

ki, imedia, mapatieben, maTi werilebi<br />

daukiTxavad rom gamovamzeure.<br />

Tumca ufro didi imedi maqvs, rom amas<br />

saerTod ver gaigeben.<br />

jesikas werili<br />

bodiSs gixdiT Cemi italiuri inglisurisaTvis.<br />

minda yvelas madloba gadagixadoT.<br />

Zalian mixaria, rom gagicaniT.<br />

es weli CemTvis marTlac gansakuTrebuli<br />

iyo. xval Sin vbrundebi _ italiaSi<br />

mivdivar. gemSvidobebiT. jer ar wavsulvar<br />

da ukve menatreba aqauroba, pirvel<br />

rigSi _ Tqven. imis gafiqrebac ar minda,<br />

rom bevri Tqvengani SesaZloa veRarc ki<br />

vnaxo.<br />

sanam waval, Cems mezoblebs minda vu-<br />

Txra oriode sityva. ras ityvi, hans,<br />

nuTu ar mogenatreba Cemi wuwuni da<br />

lanZRva? ra, gana Rirsi ar iyavi? Seni<br />

gogoebis wivil-kivili mTel saerTo<br />

sacxovrebels ar gvaZinebda. vinc ar<br />

icoda, dae, axla gaigos, rogori magari<br />

biWi xar. momindoma aq orgiebi gagania<br />

swavlis dros.<br />

bob, axla vinRa metyvis Sennair kompliments:<br />

jesika, Sen yvelaze magari<br />

gogo xar mTel meore sarTulze, ici ratom?<br />

imitom, rom Sen am sarTulze erTaderTi<br />

gogo xar.


aRac guli ise amiCuyda, rom iqneb sa-<br />

Zageli jonic ki momenatros. Tumca ara,<br />

Sansi araa.<br />

aleqsandre, nominacia `araCveulebrivi<br />

adamiani~ rom arsebobdes, am prizs<br />

namdvilad Sen mogcemdnen. eleonora,<br />

aleqsandres gaufrTxildi. is marTlac<br />

araCveulebrivi adamiania.<br />

mirko, samwuxarod, Zalian gvian gagicani<br />

da axla guli mwydeba, rom didi<br />

dro ar gagvitarebia erTad.<br />

paolo, eWvi ar mepareba, rom Zalian<br />

niWieri xar da Sengan albaT SesaniSnavi<br />

mecnieric dadgeba, magram mgoni profesia<br />

unda Seicvalo. gana ar jobia, Seni<br />

mecnieruli midrekilebani sazogadoebis<br />

interesebs Seswiro? (ar vRadaob,<br />

marTals geubnebi) uSenod Cven xom Zalian<br />

mowyenilebi viqnebiT.<br />

tomi, mgoni yvelaze Tavxedi italieli<br />

xar. guSinac vixsenebdiT me da meri<br />

leqciis bolos Seni cnobili gamosvlis<br />

ambavs: `profesoro, erTi Zalian saintereso<br />

kiTxva maqvs TqvenTan da saerTod,<br />

Cems mier dasmuli yvela SekiTxva ua-<br />

Sadrevani milanis<br />

cixe-simagreSi<br />

Rresad saintereso da mniSvnelovania.~<br />

Tanac aRar ikiTxavT, amas vis eubneba?<br />

profesor smits, mTeli akademia SiSiTa<br />

da krZalviT rom Zrwis mis winaSe.<br />

Zalian mixaria, rom ase davmegobrdiT<br />

da imedi maqvs, kidev SevxvdebiT erTmaneTs,<br />

oRond ara biblioTekis Cum darbazebSi.<br />

axla ki wertili unda davsva,<br />

Torem ukve Zalian moviwyine. mapatieT,<br />

yvelas saxeli Tu ar CamovTvale, samagierod<br />

yvelas yvelafer saukeTesos<br />

gisurvebT, da yvelas gelodebiT italiaSi,<br />

milanSi.<br />

Cemi werili<br />

milanSi nislia. frena gadaido. hoda,<br />

venaSi var gaCerebuli da nislis gadayras<br />

velodebi. imaT ra enaRvlebaT, axla xom<br />

vici, yavas svamen da Cemze Woraoben: ra<br />

saSineli zozinaa, aqac iseve agviandeba,<br />

rogorc seminarebzeo. hoda, vfiqrob<br />

amazec, nislzec da kidev ufro meSleba<br />

nervebi. venis aeroportSi erT qalbatons<br />

gadaveyare. iman kidev calke nervebi<br />

amiSala: aseTi rame gagigiaT, _ ratom<br />

werili italiidan<br />

cxeli Sokoladi 53


werili italiidan<br />

54 cxeli Sokoladi<br />

milanis savaWro galerea<br />

milanSi ZaRlebsac modurad acviaT<br />

kafe Sforzesco-s diasaxlisi<br />

cxovrob am saqarTveloSi, ra mogwonso.<br />

me vinc vici, axalgazrdebs aravis undaT<br />

aq gaCerebao. ai, Cems Svilebs aqeT gamoxedvac<br />

ar undaTo, razec me bebiaCemis<br />

sayvareli andaza gamaxsenda da kmayofilebiT<br />

vupasuxe: ZaRli Sin ar vargodao,<br />

sanadirod garbodao. ho, sul damaviwyda<br />

meTqva, qalbatoni rusulenovani iyo, man,<br />

ra Tqma unda, qarTuli xalxuri sibrZne<br />

ver gaigo da saubris Temac bunebrivad<br />

Seicvala. Cven didxans vsaubrobdiT imaze,<br />

rom `sobaka drug Celoveka~.<br />

ZaRlebs milanSi Zalian Tbilad<br />

acviaT. Tbilad da modurad. wiTel da<br />

vardisfer JiletebSi gamowyobili Cveni<br />

oTxfexa megobrebi kmayofilebiT daabijeben<br />

modis dedaqalaqis saaxalwlod<br />

morTul quCebSi.<br />

italielebi amboben, rom milani yvelaze<br />

naklebad italiuri qalaqia. es<br />

arc gansakuTrebuli komplimentia da<br />

arc uaryofiTi epiTeti. marTalia, milani<br />

grandiozuli qalaqi ar aris, magram<br />

is mainc megapolisia, Tanac arc<br />

iseTi uzarmazari da qaoturi, sakuTari<br />

masStabebiT rom dagzafros, albaT amitomac<br />

momwons es qalaqi.<br />

Cven am megapolisis meore wreze vcxovrobT.<br />

qalaqi wriuli dagegmarebiT<br />

aris gaSenebuli. amitom Zalianac rom<br />

moindomo, ver daikargebi, ubralod Sei-<br />

Zleba didxans mogiwios wreze siaruli.<br />

pirveli wre centria. mesame wridan Tu<br />

gaxvediT, CaTvaleT, rom qalaqidan gasulxarT.<br />

magram qalaqidan gasvla jer adrea.<br />

milanis breris pinakoTeka, “la skala”<br />

(garedan xom mainc unda Sevavlo Tvali),<br />

milanis cixe-simagre, sadac uamravi<br />

ram inaxeba, magram turistul<br />

modas ayolili mnaxvelebi ZiriTadad<br />

leonardos moxatuli kedlis Zlivs<br />

SemorCenili fragmentebisa da miqelanjelos<br />

daumTavrebeli pietas sanaxavad<br />

dadian... egvipturi ganyofilebis naxvac<br />

gindaT? _ gvekiTxeba tomi. Sen? _<br />

vubrunebT kiTxvas. me ara, _ acxadebs<br />

kategoriulad. da Sig ra aris? ar vici,<br />

ra unda iyos, albaT ori adamianis mumia<br />

da erTic _ katis.


mumiebis naxvis survili ratomRac<br />

aravis aqvs. Tanac am axali wlis dReeb-<br />

Si. restoranSi mivdivarT. El Brellin hqvia.<br />

Cemi aqauri megobrebi amboben, rom yvelaze<br />

`svetski~ restorania da mec sxva<br />

ra gza maqvs, unda davujero.<br />

kalaZis restornis monaxulebac ki<br />

mindoda, magram TviTon im dros TbilisSi<br />

iyo da...<br />

meris werili<br />

ra ucnauria, milanis maRaziebSi fasdaklebebi<br />

ar aris. jesikas vekiTxebi da<br />

ar iqnebao, roca daTbeba, zamTris koleqciaze<br />

fasdaklebebi mere daiwyebao.<br />

gamodis, rom davrCi ase milanuri modiT<br />

Caucmel-dauxuravi. sxva ra gza maqvs,<br />

davdivar da vitrinebs vaTvaliereb. pinakoTekaSi<br />

wasvla damezara. raRa dros<br />

belini da veronezea. me Tanamedrove<br />

xelovneba ufro mizidavs: modiliani,<br />

armani, dolCe... (xo araferi avurie?) ra<br />

saSinelebaa. yvelaferi momwons. magram<br />

rad ginda?! Cems Wias mainc gavaxareb, Sevdivar<br />

maRaziebSi da xan armanis kabas<br />

saaxalwlo samzadisi<br />

milanis quCebSi<br />

vizomav, xan _ guCis. ra menaRvleba... gamyidvelebi<br />

mainc miRimian da madlobasac<br />

mixdian. axla etros koleqcias davadgi<br />

Tvali. namdvili Sedevria. rogori<br />

ferTa gamaa?! (xo kargada vTqvi?!)<br />

RmerTo Cemo, rogor minda erTi milioneri,<br />

maRali, simpaTiuri… gansaku-<br />

TrebiT am axali wlis dReebSi da aq _<br />

milanSi, sadac veRar gavige, ra xdeba,<br />

mgoni sul mdidrebi cxovroben.<br />

Cemi werili<br />

paolo aRSfoTebulia. ratom unda<br />

gindodes mumiasTan erTad suraTis gadaReba.<br />

Cven ukve vxvdebiT, rom is iaponel<br />

turistebze brazobs. amis mere<br />

akviatebuli fraza gvaqvs: roca vinme<br />

Cveniani fotoaparatis Cxakunis zRvars<br />

(es zRvaric, ra Tqma unda, paolom daawesa)<br />

gadaaWarbebs, iaponel turists<br />

veZaxiT. suleluri garTobaa, magram<br />

mainc verTobiT.<br />

ise, aq ver daveTanxmebi Cems Zvirfas<br />

megobar paolos. mumiebis mimarT me<br />

gansakuTrebuli damokidebuleba maqvs.<br />

werili italiidan<br />

cxeli Sokoladi 55


werili italiidan<br />

56 cxeli Sokoladi<br />

genuas quCebSi<br />

fabricio de andres musikaluri maRazia<br />

ori wlis asakSi Cemi sayvareli leqsi<br />

galaktionis “sarkofagidan dgeba mumia”<br />

iyo. erTxel deda rom gavabraze<br />

da miTxra: icode, movkvdebio, miTqvams:<br />

ara uSavs, Sengan herbariums gavakeTebmeTqi.<br />

Cemi erT-erTi adreuli Jurnalisturi<br />

statiac mumias ukavSirdeba,<br />

kerZod: giorgi avaliSvilis mogzaurobis<br />

erT ambavs, egvipteSi 1200 oqrod<br />

sarkofagi rom SeiZina da rogorc ioane<br />

batoniSvili laRobiT gviyveba Tavis<br />

`kalmasobaSi~, sazRvarze rom gaetarebinaT,<br />

mumia Tavis micvalebul bebiad<br />

gaasaRa.<br />

kidev erTi gasarTobi gaviCineT. Tumca<br />

is Cven ar gamogvigonia. mirkom gaixsena,<br />

rom amas mgoni swored mis samSoblo-<br />

Si _ germaniaSi Caeyara safuZveli. santa<br />

klausebis gaTavisuflebis kampanias<br />

vgulisxmob. hoda, Cvenc santa klausebis<br />

gaTavisuflebis jgufi SevqmeniT da<br />

gadavwyviteT, saxuravebze Camokidebuli<br />

sabralo santa klausebi gadagverCina da<br />

Cveulebisamebr tyeSi wagveyvana.<br />

marTalia, es garToba yvelam Zalian<br />

avitaceT, magram bolos santebis gamo-<br />

saxsnelad saxuravebze abobReba, ra Tqma<br />

unda, yvelas dagvezara da es garTobac<br />

maleve gadagvaviwyda. mirkos sul ase-<br />

Ti giJuri ideebi mosdis xolme TavSi.<br />

Zalian magari tipia. gagania gamocdebis<br />

dros uceb daartyamda xolme da zRvaSi<br />

mTeli kviriT ikargeboda. amitomac mirko<br />

polo Sevarqvi.<br />

Cemi werili<br />

es ambavi maSin gavige, milans rom va-<br />

TvalierebdiT da quCebis saxelebs rom<br />

vkiTxulobdiT. erT gayolebaze quCebs<br />

sul mwerlebis saxelebi hqvia _ evripides<br />

quCa, qsenofontis quCa... meore<br />

gayolebaze _ iuliusisa da sxva mefekeisrebis<br />

(antikuri literaturis sagamocdo<br />

bileTebiviT vkiTxulob am<br />

warwerebs), quCebis erT wyebas italiis<br />

qalaqebis saxelebi hqvia. tomi iqve ganmartavs:<br />

me mgoni, yvela qalaqia, garda<br />

romisa. ho, romis quCa milanSi ar arsebobs,<br />

milani ar cnobs roms. rogorc<br />

milanis mkvidrni amboben, italiis namdvili<br />

dedaqalaqi milania da is pirvelobas<br />

roms ar dauTmobs.


Cemi werili<br />

dantes quCaze didxans davxetialobT,<br />

imden xans, sanam sicives gavuZlebT. es<br />

quCa marto Tavisi saxelwodebiT ar iqcevs<br />

damTvaliereblis yuradRebas, ulamazesi<br />

quCaa, Tanac yvelaze xalxmravali,<br />

xalisiani, Zvirfasi kafe-barebiT da<br />

saxelganTqmuli fotoeqspoziciiT. am<br />

quCaze cocxali gamofenaa _ italia cnobili<br />

fotografebis TvaliT. hoda, sanam<br />

sicives vuZlebT, am gamofenas vaTvalierebT,<br />

mere ki kafe Sforzesco-s vafarebT<br />

Tavs. tomi ambobs, rom es milanis yvelaze<br />

cnobili kafea da radganac tomi namdvili<br />

gurmania, Cvenc brmad vendobiT.<br />

cxeli Sokoladi xom am dros pirdapir<br />

miswrebaa (isec da asec). kafes diasaxlisi<br />

SesaniSnavi qalbatonia. mudam keTilganwyobili,<br />

arasodes dagiyefebT, Tundac<br />

sufraze wiTeli Rvino dageRvaroT, da<br />

pozirebazec xalisiT Tanxmdeba.<br />

dantes quCidan milanis taZrisken<br />

mivdivarT. es kaTedrali milanis simboloa.<br />

mis saxuravze asvlac aucilebeli<br />

ritualia. ra Tqma unda, lifti<br />

muSaobs, magram Cven fexiT avdivarT (me<br />

meTevzeebis ubani<br />

genuaSi<br />

amis didi gamocdileba maqvs). kibeebis<br />

Tvlas viwyeb, magram mere saTvalavi mereva.<br />

ra kargi yofila, aq pirvelad var,<br />

_ ambobs tomi (Cven rom ar CamovsuliyaviT,<br />

ra geSveleboda?!). rogorc iqna<br />

mSobliuri qalaqi dagaTvalierebineT,<br />

_ icinis aleqsandre. saxuravze Tbila.<br />

Cven katebiviT veficxebiT mzes da vemSvidobebiT<br />

milans, radgan xval ukve feraraSi<br />

mivdivarT. franCeskam gadawyvita,<br />

axal wels Tavis sauniversiteto<br />

qalaqSi Segvaxvedros. vnaxoT.<br />

franCeskas werili<br />

amas winaT kidev erTxel gauSves antonionis<br />

Al di la delle nuvole, feraraSia gada-<br />

Rebuli. rac universiteti davamTavre, aq<br />

aRar vyofilvar. cotaTi vRelav kidec.<br />

mec ise memarTeba, rogorc selinjeris<br />

beber gmirs, Tavisi kolejis tualetSi<br />

studentobis dros amoCxapnil warwerebs<br />

rom daeZebs. axla cotaTi vnanob<br />

kidec, Zalian wesieri studenti viyavi<br />

da kedelze arasodes araferi wamiweria;<br />

arc kedelze da arc tualetis karze. ra<br />

damemarTa, xom ar davberdi?<br />

werili italiidan<br />

cxeli Sokoladi 57


werili italiidan<br />

58 cxeli Sokoladi<br />

romeos vila feraraSi<br />

feraras wminda giorgis kaTedrali<br />

bevri araferi Secvlila. ferara isev<br />

iseTia. albaT daaxloebiT aseTive iyo<br />

saukuneebis winaTac _ wynari, mSvidi.<br />

qalaqs rom vaTvalierebdiT, viRac gamvlelma<br />

gidoba SemogvTavaza (patara qalaqSi<br />

mainc ufro yuradRebiania xalxi).<br />

mTeli saRamo dagvyveboda da gviyveboda<br />

da gviyveboda saintereso ambebs, bevrad<br />

ufro sainteresos, vidre Cemi istoriis<br />

maswavlebeli. Cemda gasakvirad policieli<br />

aRmoCnda, saidan unda scodnoda<br />

amdeni rame im policiels?<br />

Cemi werili<br />

franCeskam Zalian inerviula, rom<br />

saaxalwlod tradiciuli ospis gareSe<br />

davrCiT. mgoni, cota nawyenic dagvirCa,<br />

magram ar imCnevda. arada, rac Cven is<br />

ospi Tu raRac jandaba veZebeT, magram<br />

arsad ar iyo da ra gveqna. ospis gareSe<br />

axali wlis Sexvedram siRaribe iciso, _<br />

seriozulad wuxda (me, gasagebi mizezis<br />

gamo, amas naklebad ganvicdidi). sul<br />

daaviwyda Tavisi komunisturi mrwamsic.<br />

gana WeSmarit komunists siRaribis unda<br />

SeeSindes an gana crurwmenebis unda<br />

sjerodes? amas gvaswavlidnen Cveni winaprebi?!<br />

mSvenivrad vizeimeT. mitro Camovida<br />

da 30-kiloiani Cemodani Camoitana.<br />

burlakebiviT mivaTrevdiT im Cemodans.<br />

mere mitrom yvela erTad Segvyara da<br />

Cemodani sazeimod gaxsna. SigTavsi ase-<br />

Ti iyo: erTi jempri da danarCeni _<br />

ukrainuli `vodka~ (sxvas yvelas didi<br />

gaZleba misces RmerTma, CemTvis ki ramdenime<br />

wveTic sakmarisi iyo da mezobeli<br />

ukraina Cvens prezidentze metad<br />

Semiyvarda). mere isRa maxsovs, rom yvelas<br />

gvixaroda, erTmaneTs vulocavdiT.<br />

ras? _ ho, egec maxsovs bundovnad. da<br />

isic maxsovs, franCeska da tomi ideologiurad<br />

rom Seejaxnen erTmaneTs<br />

komunisturi Tu kapitalisturi msoflgagebis<br />

upiratesobis mtkicebis Tavganwiruli<br />

mcdelobiT. maSin pirvelad<br />

gamixarda, amaTi ena rom ar vicodi, da<br />

sul ar menaRvleboda, raze yayanebdnen.<br />

am paeqrobis mizezTa mizezi ukraineli<br />

mitro ki boTliT xelSi uwyinrad<br />

dabarbacebda da gulwrfelad wuxda:<br />

sul im oxeri ospis bralia yvelaferi,


nu geSinia, franCeska, Senc geqneba vila<br />

sardiniaSio. ise ki nu iRelvebT, komunistebisa<br />

da kapitalistebis adeptebis<br />

mwvave verbaluri Sejaxeba civi omis<br />

politikaSi ar gadazrdila. nabaxusevze<br />

sasmelica da wyenac orives gamonelda.<br />

Cemi werili<br />

es gza romSi midis, _ gadataniTi ara,<br />

pirdapiri mniSvnelobiT gvixsnis paolo,<br />

_ pirveli didi magistrali, romelic<br />

italiis CrdiloeT nawils romTan akav-<br />

Sirebda, benitom aaSena. am saxels iseTi<br />

faruli siamayiT ambobs, rom meris benito<br />

qalaqis mTavari arqiteqtori mainc<br />

hgonia (yovel SemTxvevaSi, musolini<br />

ara). ara, sadRac gulis siRrmeSi mainc<br />

faSistia es biWi, _ qirqilebs aleqsandre.<br />

yvelani viciniT, meris garda, meri<br />

gzas gascqeris da Tvalebs afaxulebs.<br />

ara, Tqven iciniT da eg marTlac egrea,<br />

_ agrZelebs aleqsandre. saSiSia, moerideT!<br />

isev viciniT. benitos gziT genua-<br />

Si mivdivarT. me Zalian mixaria, radgan<br />

vici, rom iq zRvaa da siTboa. radioSi 16<br />

graduss acxadeben.<br />

qarTuli `mukuzani~ bar `brindizis~ Rvinis koleqciaSi, ferara<br />

feraras quCebi<br />

aleqsandre feraras adgilobriv gazeTs<br />

Cahkirkitebs da siciliT igudeba.<br />

gazeTis wamyvani informacia aseTia:<br />

rogor dakarga feraras erTma macxovrebelma<br />

saaxalwlo saCuqrebiT savse<br />

kalaTa. `ferara msoflio movlenebis<br />

oromtrialSi~ _ ar Cerdeba aleqsandre.<br />

Tqven ra gesmiT, yvelaze magari<br />

qalaqia _ ibuteba franCeska.<br />

ho, sul damaviwyda meTqva. wels italia-<br />

Si ori saxis kustarul SuSxunebs amzadebdnen.<br />

erTs `prodis finansuri angariSi~<br />

hqvia, meores _ `zidanis Tavuri dartyma~.<br />

Cemi werili<br />

paolos desktopze meTevzeebis daTovlili<br />

ubnis (Tumca Tovli iq iSviaTad<br />

modis) fotoa warweriT _ didi genua.<br />

genuelebi Zalian amayoben TavianTi qalaqiT<br />

da guli swydebaT imaze, rom<br />

Cveulebriv qalaqs genueli da venecieli<br />

vaWrebis dapirispirebiT ufro icnoben<br />

da bevrma arc ki icis, rom genua barokos<br />

dedaqalaqia. Tu ginda, rom bavSvobis<br />

ocneba aisrulo da droSi imogzauro,<br />

genuaSi unda waxvide: rubensis moxatuli<br />

werili italiidan<br />

cxeli Sokoladi 59


werili italiidan<br />

60 cxeli Sokoladi<br />

qalaq portofinos sanapiro<br />

quCidan uceb me-19 saukuneSi gadadixar,<br />

SegiZlia me-11 saukuneSic gadauxvio, sadRac<br />

faSisturi arqiteqturac gaielvebs,<br />

mere isev Sua saukuneebSi brundebi.<br />

dadixar sasaxleebSi da aTvaliereb<br />

freskebs. mere dauyvebi viwro quCebs,<br />

romlebic savsea narkobarigebiTa da me-<br />

ZavebiT, Zalian Sromismoyvareni ki Canan<br />

_ uCveulod adre iwyeben samuSao dRes.<br />

mere portidan ismis gemis sayviris xma<br />

da yvelaferi erTmaneTSi ireva _ Tevzis,<br />

zRvis marilisa da zeTiani puris suni...<br />

nebismieri genueli aucileblad waitrabaxebs,<br />

rom genua uZvelesi qalaqia,<br />

rom yvelaferi, rac kargia italiaSi, genuidan<br />

modis, rom aq daibada paganini,<br />

aRarafers vityvi im mxatvrebze, aq rom<br />

xatavdnen da xatavdnen. aucileblad<br />

ganaxebT im adgils, sadac italieli<br />

mogzauri, warmoSobiT genueli kolumbi<br />

daibada. Tumca es Cveni qristefore<br />

sul cotaTi (ramdenime aTeuli wliT)<br />

ufro adre dabadebula, vidre es Senoba<br />

aaSenes, magram ra uWirs?! genuelebisgan<br />

aucileblad moismenT legendebs<br />

genuis fexburTis gundze _ is pirveli<br />

fexburTis klubi yofila italiaSi, 1891<br />

w. SeuqmniaT. marTalia, axla did verafer<br />

fexburTs TamaSobs, magram mTel<br />

italiaSi yvelaze gadareuli gulSematkivrebi<br />

hyavs. da kidev, aqaurebs Zalian<br />

eamayebaT momRerali da kompozitori<br />

fabricio de andre, romlis leqsebs<br />

Turme skolaSi aswavlian da romlis<br />

TayvanismcemlebisTvis genuelebs sagangebo<br />

musikaluri maRazia gauxsniaT. am<br />

maRaziidan ise ver gamoxval, Tu STabeWdilebebis<br />

wignSi rame ar Cawere. mec<br />

vwer raRacas, qarTulad. _ ra Cawere? _<br />

siciliT mekiTxeba tomi, _ wadiT Tqveni,<br />

ukve Tavi momabezreTo?<br />

genuis droSis ambavi ar unda gamomr-<br />

Ces: genuelebs wminda giorgis droSa<br />

aqvT, TeTr fonze wiTeli jvriT. zustad<br />

iseTive, rogoric inglisis droSa.<br />

dResac mowmis siamayiT hyvebian, rogor<br />

mihyides es droSa ingliselebs me-12<br />

saukunis bolos, 1190 wels. es imitom,<br />

rom inglisis gemebs mekobreTa Tavdasxma<br />

aeridebinaT. genuis Zlevamosil sazRvao<br />

flots ki TviT TavzexelaRebuli<br />

mekobreebic did pativs scemdnen.


esec droSis ambavi. vin ar iamayebda<br />

aseTi ambiT.<br />

jesikas werili<br />

xom geubnebodiT, Cveni mogzaurobis<br />

bolos namdvil zRaparSi wagiyvanT-me-<br />

Tqi? xom marTlac zRaparSi viyaviT?<br />

vici, rom yvela CemsaviT romantikosebi<br />

ar xarT, magram amas ver uaryofT.<br />

rogorc plinius ufrosi gveubneba, es<br />

patara qalaqi _ portofino romaelebs<br />

dauarsebiaT da saxeli Portus Delphini _<br />

delfinebis porti imitom daurqmeviaT,<br />

rom aq uamravi delfini binadrobda.<br />

axla delfinebis ra mogaxsenoT, turistebi<br />

ki _ icocxleT, Tanac sul mdidari<br />

turistebi. ai, aq Tu ipovis meri Tavis<br />

sanukvar milioners...<br />

Tqveni ar vici da me ki arasodes damaviwydeba<br />

portofinos mzis Casvla da<br />

zRvis peizaJi. aba, bednieri mgzavroba.<br />

Zalian gamixarda, rom CamoxvediT. imedia,<br />

kidev CamoxvalT da kidev SevxvdebiT<br />

erTmaneTs sadme romantikul adgilas<br />

da ara biblioTekaSi. kidev ra giTxraT?<br />

_ isev velodebi Cemi stipendiis pasuxs,<br />

portofinos navsadguri<br />

Contra spem spero _ imedi ar Cans, magram<br />

mainc imedi maqvs (Cemi laTinuri rameSi<br />

xom unda gamoviyeno), rames movaxerxeb,<br />

bolos da bolos sadme barSi muclurs<br />

vicekveb da sakuTar PhD-s davafinanseb.<br />

aba, droebiT!<br />

tomis werili<br />

salami idiotebis brigadas! magari iyo<br />

ara? momaval axal welze ras ityviT?<br />

mirkosTan xom ar wavsuliyaviT germania-<br />

Si? ratom germaniaSi? imitom rom iq arasodes<br />

vyofilvar. mokled, SevTanxmdiT.<br />

Tqveni azri ar mainteresebs.<br />

ar daikargoT, moiwereT xolme. xvalidan<br />

ukve samsaxurSi gavdivar. Tqvenken<br />

axali ra aris?<br />

Zalian gTxovT, gramatikuli Secdomebis<br />

gasworeba ar damiwyoT da nervebi ar<br />

amiSaloT.<br />

aba, he!<br />

P.S. rac Seexeba saqarTveloSi Camosvlas,<br />

ara, jer nu, rom gabrwyindeba, mere<br />

CamodiT!<br />

werili italiidan<br />

cxeli Sokoladi 61


cxovrebis wesi<br />

gamarjoba,<br />

me joni var, siRnaRidan<br />

avtori: Tamar babuaZe<br />

foto: daviT mesxi<br />

62 cxeli Sokoladi


cxovrebis wesi<br />

cxeli Sokoladi 63


cxovrebis wesi<br />

am rikulebian<br />

aivnebs gamTenias<br />

sul sxvanairi<br />

Suqi ecema xolme.<br />

am Suqis xaTriT,<br />

joni adre dgeba<br />

da saxatavad<br />

gamodis.<br />

64 cxeli Sokoladi<br />

dilaa. ufro sworad, dilis bind-bundia. 7-s aklia 15 wuTi.<br />

maRviZaras zarma namTvralevi Tavi lamis amifeTqos. arada,<br />

unda avdge: Cemi da, darwmunebuli var, mesxis cxovrebaSic<br />

yvelaze adreul saaTze daTqmul interviuze mivdivar _ rvaze<br />

iq unda viyoT. sizmrebisgan naxevrad TavdaRweuli vicvam<br />

yvelafers, rac mabadia da sicivesTan Sesagueblad aivanze gavdivar.<br />

magram iqve vSeSdebi: naxevradgaxelili TvalebiTa da<br />

tkivilisgan gadidebuli TaviTac ki bolomde aRviqvam suraTs:<br />

CemTan axlos, oRond marcxniv, odnav nislsa da dilis bindbundSi<br />

gaxveuli saxuravebi da wagrZelebuli eklesia Cans,<br />

maT fonze ki, saiTac ar unda gavixedo _ marcxniv, marjvniv,<br />

win Tu maRla _ yvelgan erT did saocrebas vxedav: Cans dilis<br />

mzisgan gawiTlebuli kavkasioni. yvelgan, absoluturad<br />

yvelgan, mTel horizontze kavkasionia, mis qveviT _ nisliani<br />

alaznis veli _ grZeli da Sori. imdeni haeri da siCumea gar-<br />

Semo, rom ukve marto ki aRar vsunTqav da vdumvar, TvaliTac<br />

ki vxedav uamrav haersa da alaznis velis siCumes. es ucnauri<br />

emocia erTbaSad mafxizlebs da fiqris unaris Zlivs dabrunebis<br />

Semdeg, jer kidev gaSterebuli, pirvel fiqrad mefiqreba:<br />

“aq, am qalaqSi siamovnebiT davberdebodi”.<br />

…<br />

aTiode wlis win, daaxloebiT msgavsi emocia amerikelma<br />

mxatvarma, moskovSi surikovis xelovnebis institutSi gana-<br />

TlebamiRebulma jon uerdemanma ganicada. man Tavis pirvel<br />

siRnaRur dilas, gorakze mdgar sastumroSi gaiRviZa. kaxur<br />

qeifSi wina RamiT gamoTrobilma wesierad arc icoda, sad iyo.<br />

aivanze gavida. saSineli paxmeliisgan damZimebuli Tavi, mTqnareb-mTqnarebiT<br />

Zlivs awia da Tvali gauswora Tu ara kavkasions,<br />

fiqris unaris Zlivs dabrunebis Semdeg, jer kidev<br />

gaSterebulma, pirvel fiqrad gaifiqra: “me aq vrCebi”.


…<br />

hoda, me da mesxi axla am jon uerdemans vstumrobT. santa<br />

feSi gazrdili da virjiniaSi nacxovrebi joni siRnaRSi<br />

gvmaspinZlobs. Cemi dila rva saaTze iwyebao, ai, am quCaso _<br />

qvafenilian, viwro aRmarTze gvaniSnebs, aqeT-iqedan gadmokidebuli<br />

xis rikulebiani aivnebiT _ alionze Zalian saintereso<br />

Suqi adgeba xolmeo. es Suqi rom daviWiro, adre vdgebi,<br />

movdivar, aRmarTis TavSi vSli molberts da vxatavo. modi,<br />

dRe Cvenc iqedan daviwyoTo.<br />

mec da mesxic gulis siRrmeSi Zalian arapunqtualurebi<br />

varT, magram namdvilad ar gvinda, siRnaRSi Casaxlebul, magram<br />

mainc amerikuli punqtualobiTa da grafikiT mcxovreb<br />

jonTan Cveni es Tviseba gamovamJRavnoT da daTqmul adgilas,<br />

daTqmul droze cota adrec ki mivdivarT.<br />

qalaqSi kacis WaWaneba ar aris. principSi, samarisebur si-<br />

Cumes ganTiads ver davabralebT, radgan am qalaqSi TiTqmis<br />

arasdros aravin ar dadis da sicocxlis niSan-wyali arc<br />

saxlebsa da ezoebs etyoba. dabnelebis mere ki saerTod Cqami<br />

ar ismis. am dros, am qalaqSi marto Cven vxmaurobT.<br />

…<br />

mokled, Cumi da civi dilaa. qvafenilis boloSi, cisfer<br />

nislSi gaxveuli, molbertiTa da xelSi funjebiT joni dgas.<br />

ai, siurealizmi! _ vfiqrob im dilas pirvelad da mere, jon-<br />

Tan erTad gatarebuli mTeli im erTi dRis ganmavlobaSi, kidev<br />

ramdenjer vimeoreb am frazas, verc davTvli.<br />

jonis zurgs ukan vdgevar da qurdulad viWyitebi tiloze.<br />

is aivnebs xatavs da SigadaSig ambobs: “am quCis bolos, kuTxeSi<br />

vano sarajiSvilis saxli dgas, mere iqve, solomon dodaSvilis<br />

saxlsac daganaxebT”. gaocebisgan pirs vaReb da survili<br />

miCndeba, TbilisSi Casulma bavSvebs Soris quCis gamokiTxva<br />

Cavataro: bavSvebo, aba, vin iyo solomon dodaSvili?” jonma<br />

kidev bevri ram icis istoriuli Semosevebis, qalaqis aSenebis,<br />

sabagiros gayvanis, axlo-maxlo soflebis, qiziySi Camosaxlebuli<br />

svanebis da kidev bevri wminda qarTul-kuTxuri Temis<br />

Sesaxeb. “ratom ar unda vicode? aqauri var, aTi welia, aq<br />

vcxovrob”.<br />

cxovrebis wesi<br />

dila taZarSi grZeldeba.<br />

joni masalas amzadebs<br />

erTi didi tilosTvis,<br />

romelic monazonTa<br />

cxovrebas asaxavs.<br />

cxeli Sokoladi 65


cxovrebis wesi<br />

qeTevani jonis meuRle<br />

da namdvili sulieri<br />

megobaria.<br />

66 cxeli Sokoladi


…<br />

aq cxovrebam joni mravalmxriv Secvala. laparakSi es amerikul-qiziyuri<br />

aqcentis SezavebiT gamoixata (“xalxoo, modiT,<br />

Tqvenc dasxediT sufrasTan” _ SeuZlia uceb Tqvas jonma),<br />

yofiT qcevebSi _ Tamadobis, WaWisa da Rvinis dayenebis<br />

SeswavliT, Zma-biWebis gaCeniT, xolo sulier cxovrebaSi _<br />

marTlmadideblobis aRmoCeniT.<br />

“sulierebas yovelTvis veZebdi _ kaTolikur eklesiaSic<br />

da indur meditaciebSic. mere moskovSi rusi marTlmadidebeli<br />

megobrebi gaviCine. saqarTveloSi Camosvlisas ki<br />

erTma megobarma mTxova, bavSvi momenaTla. Telavis feriscvalebis<br />

eklesiaSi wavediT, magram gairkva, rom monaTvlis<br />

ufleba ar mqonda. moZRvarma mkiTxa, odesme xom ar gifiqria<br />

marTlmadideblobis miRebazeo. fiqriT rogor ar mifiqria,<br />

magram ase spontanurad movinaTlo-meTqi? mainc ase moxda:<br />

cxovrebis wesi<br />

im dRes jer me movinaTle da xuTi wuTis Semdeg megobris<br />

bavSvi movnaTle.<br />

maleve me da Cemma meuRlem, qeTevanmac seriozulad daviwyeT<br />

erTmaneTze fiqri. misma moZRvarma CemTan Sexvedra<br />

moisurva. erTad wavediT alaverdSi moZRvris sanaxavad. visi<br />

manqaniT moxvedio, hkiTxa moZRvarma qeTevans, Cveni niviTo _<br />

upasuxa qeTevanma. moZRvarma ki ixumra _ axla vnaxavT, Senic<br />

aris Tu ara eg nivao da CemTan erTad ganmartovda. yvelaferi<br />

gamomkiTxa. Zalian didxans vsaubrobdiT. bolos qeTevans<br />

uTxra, kargi, iyos eg niva Senico… ramdenime wlis win, roca<br />

meufe nikolozi bodbis mRvdelmTavari iyo, stiqari Semikera.<br />

ukve 6 welia, stiqarosani var”.<br />

…<br />

ramdenime wlis win moqceuli joni bevr marTlmadidebelze<br />

ukeTesi morwmunea, stiqarosnis movaleobas alaverdSi asrulebs.<br />

bodbis monasterSi ki ise Sinaur kacad iTvleba, rom<br />

dedebi taZris gasaRebsac andoben. jonic dilas _ sanam monazvnebi<br />

isveneben _ taZarSi Sedis da xatavs.<br />

da am dilasac, roca mxatvris mosawoni Suqi qvafenilian<br />

daRmarTs scildeba, manqanaSi vsxdebiT da bodbis monasterSi<br />

mivdivarT. dro aT saaTamde gvaqvs. boqloms xsnis da taZarSi<br />

Sedis. SigniT bnela, dRis Suqi viwro, vitraJebiani fanjrebidan<br />

zolebad Camodis. joni ramdenime sanTels anTebs, mere<br />

isev molberts Slis da sakurTxevlis detalebs xatavs.<br />

es Savi masalaa, romelsac erTi didi tilosTvis gamoiyenebs.<br />

ai, male mivalT saxelosnoSi da am tilosac vnaxavT. jonis<br />

ferwera mSvidia, aSkarad etyoba rusuli impresionizmis kvali.<br />

joni am skolis didi Tayvanismcemeli da warmomadgenelia.<br />

sanam surikovis saxelobis institutSi moxvdeboda, mTel StatebSi<br />

saxelganTqmul samxatvro akademiaSi, merilendis institutis<br />

xelovnebis skolaSi swavlobda. “iq didi sigiJe iyo.<br />

cxeli Sokoladi 67


cxovrebis wesi<br />

stefanwmindidan<br />

mTeli siRnaRi,<br />

kavkasioni da<br />

alaznis veli<br />

xelisguliviT<br />

Cans.<br />

68 cxeli Sokoladi<br />

es jonis saxelosnoa. dasrulebuli da jerac<br />

daumTavrebeli tiloebi, ojaxuri fotoebi kedlebze,<br />

sayvareli wignebi da magari yava _ ras aRar aRmoaCens aq<br />

cnobismoyvare adamiani.<br />

zogi profesori namdvili panki iyo, xo ici, yviTlad SeRebili<br />

TmebiT, daxeuli tansacmliT.” jons ki klasikuri ganaTlebis<br />

miReba undoda. amitom moipova cnobebi evropuli akademiebis<br />

Sesaxeb da yvelaze metad gulma surikovisken gauwia. moskovSi<br />

institutis administraciis gaufrTxileblad Cavida, iRliaSi<br />

rulonebad daxveuli amorCeuli tiloebi hqonda gaCrili. eg<br />

iyo da eg. ucxoeli studentebis ganyofilebaSi smisgan cxvirgawiTlebuli<br />

da saxedasiebuli rusi daxvda. didi eWviT<br />

aaTvalier-CaaTvaliera, ara mgonia migiRono _ uTxra, magram<br />

zemoT sabWoa Sekrebili, mainc vikiTxavo. jons tiloebi gamoarTva<br />

da zeviT avida. cota xanSi sirbiliT Camovida, swrafad<br />

amodi, geZaxiano. jonic pirdapir sabWoze SeuSves _ sigaretis<br />

kvamliT gabuRul oTaxSi, pijakebiani da saTvaleebiani<br />

profesorebis garemocvaSi. “Tqven Cems saxelosnoSi iqnebiT”<br />

_ uTxra jons viRac ucxo kacma. “aseT damokidebulebas ar<br />

viyavi miCveuli. amerikelebi yvelafers TviTon irCeven da<br />

megona, rom profesoric TviTon unda amerCia, magram aRaraferi<br />

aRar vTqvi. mTavaria, mimiRes da Tan mere damamSvides,<br />

rom akademiis yvelaze karg pedagogs _ vladimer zabelins<br />

avuyvanivar.” mere joni pirveli amerikeli gaxda, romelmac<br />

surikovis instituti daamTavra.<br />

…<br />

taZridan rom gamovdivarT, gareT ukve naTeli, susxiani da<br />

mziani dila gvxvdeba. kavkasionsac bunebrivi feri dabrunebia<br />

_ martivi beletristikis enaze bolomde verafriT rom ver<br />

gamoxatav, iseTi. isev siRnaRSi vbrundebiT, jonis saxelosno-<br />

Si. pirvel saaTamde iq muSaobs. ezoSi SeSas Cexavs da Rumels<br />

anTebs, mezurnesaviT beravs loyebs da nakverCxals aRvivebs.<br />

ai, is tiloc _ bodbis dedebis cxovrebidan. magram axla joni<br />

erT soflur peizaJze muSaobs _ erTi qali ToneSi cecxls<br />

anTebs, meore _ tilos recxavs, kuTxeSi, xis ZirSi, kata Tvlems.<br />

ras grZnob am tilos rom uyurebo _ gvekiTxeba. simSvides<br />

vgrZnob _ iseve rogorc aq, siRnaRSi yofnas Seefereba es sityva<br />

yvelaze metad.


SeSis Rumelze naleqian yavas xarSavs, patara, Turqul finjnebSi<br />

gvisxams da xatvas agrZelebs. kedelze grafiki aqvs<br />

gamokruli: 8-dan 10-mde _ peizaJebi, 10-dan 1-mde saxelosno,<br />

1-dan 2-mde sadili saxlSi, 2-dan 5-mde _ saxelosno. ese igi,<br />

joni arafers azviadebs: megapolisuri xmaurisgan gaqceuli,<br />

alaznis velisa da kavkasionis garemocvaSi marTla amerikuli<br />

grafikiT cxovrobs.<br />

“bevri Tavisufali dro rom maqvs da sakuTar Tavze bevri<br />

muSaoba rom SemiZlia, Zalian momwons. amis uflebas Tavs imitom<br />

vaZlev, rom Cemi naxatebi dasavleTSi xSirad iyideba. surikovis<br />

institutis damTavrebis Semdeg, mamaCemis surviliT<br />

da mondomebiT, roca surikovi davamTavre, niu iorkis art<br />

eqspoze Cemi sami peda<strong>gogi</strong>sa da ramdenime jgufelis namuSevrebi<br />

gavitaneT. es is adgilia, sadac art-dilerebi tiloebs<br />

yiduloben, mere art-bazarze Tavidan rom gayidon. yvelas gasaocrad,<br />

pirvelive saaTSi TiTqmis yvela Cveni tilo gaiyida.<br />

mas mere mamaCemi art-dilerobiT seriozulad dainteresda<br />

da Cems dedinacvalTan erTad, jeimsis mdinaris sanapiroze<br />

kerZo galereac gaxsna. galereas Cemi Svilis saxeli hqvia _<br />

“lazare geleri”. iq rusuli impresionizmisa da realizmis nimuSebi<br />

iyideba, maT Soris Cemic bevria.”<br />

saubarsa da xatvaSi pirveli saaTic modis. joni Sin gvepati-<br />

Jeba, erTsaaTian sadilsa da Sesvenebaze.<br />

…<br />

am saxlSi joni bevri ramiT amayobs. da isedac, marTla<br />

yvelaferi saamayo aqvs WiSkridan dawyebuli, sardafiT damTavrebuli.<br />

xis rikulebiani aivani, xis derefani, Zveleburi<br />

germanuli SeSis RumelebiT gamTbari saZinebeli, sabavSvo<br />

da salocavi oTaxi. kedlebze _ Cangebi, Coxebi, gamxmari<br />

sunelebi da yvavilebi. aguris kedlebiani didi samzareulo<br />

da jonis mTavari saganZuri: marani. am maranSi joni ukve<br />

iseT Rvinos da WaWas ayenebs, rom siRnaRel maswavlebelsac<br />

cxovrebis wesi<br />

daTo jonis<br />

megobaria.<br />

is xaliCebs<br />

unikaluri<br />

qarTuli<br />

meTodiT qsovs.<br />

am saxelosnos<br />

joni xSirad<br />

stumrobs.<br />

xaliCebis qsovis<br />

saidumlos<br />

jer TviTon ar<br />

flobs, magram<br />

didi siamovnebiT<br />

adevnebs xolme<br />

Tvals, Tu<br />

rogor iqsoveba<br />

dazgebze<br />

ulamazesi<br />

ferebis<br />

xaliCebi.<br />

cxeli Sokoladi 69


cxovrebis wesi<br />

aocebs. es Zveli sawnaxeli sofelSi iyida da aRadgenina, es<br />

Tungebic, Zveli, rkinis skivri da xis zardaxSac misi koleqciis<br />

nawili gaxda. maranSi grZeli xis magida dgas _ zustad<br />

iseTi, wina saukuneebSi didgvarovan, Coxosan qarTvelebs<br />

rom eqnebodaT. magram dRes am magidis garSemo joni krebs<br />

stumrebs did dResaswaulebze da xalisiT da simReriT Tamadobs<br />

did sufrebs.<br />

“maSin vmReri, roca nasvami var. ai, qeTevani da misi Zma Salva<br />

mRerian araCveulebrivad. qeTevani simReris wyalobiT gavicani.<br />

Tavidan, siRnaRSi rom Camovedi, bevrs aravis vicnobdi.<br />

Tan cudi periodi iyo _ uSuqoba, uwyloba. mzis amosvlisas<br />

vdgebodi, vxatavdi, mze Cadioda da vwvebodi. erTxelac, qu-<br />

Cidan Semosulma simReris xmam loginidan wamomagdo. qeTevani,<br />

misi Zma da megobari saxlisken midiodnen da mRerodnen. ukan<br />

avedevne.…im Rames erT saocar adgilas movxvdi _ dilamde<br />

erT ojaxSi visxediT, vsaubrobdiT da vmRerodiT. Semdeg me<br />

da qeTevanis urTierToba TandaTan siyvarulSi gadaizarda.”<br />

axla maT ori Svili _ lazare da gvanca hyavT. ormag _ kaxuramerikul<br />

realobaSi rom varT, es bavSvebTan urTierTobaSi<br />

kidev ufro igrZnoba. siRnaRSi dabadebuli lazare uaqcentod<br />

laparakobs inglisurad. mamis kiserze mjdari gvanca ki<br />

stefanwmindidan saxlisken gzaze xSirad umReris “mocimcime<br />

varskvlavs” inglisurad. esec rom ara, bavSvebis oTaxSi<br />

“varskvlavTa omebis” DVDdiskebis mTeli koleqciaa. lazare _<br />

jorj lukasis filmebis didi fania ise, rogorc joni yofila<br />

_ bavSvobaSi.<br />

…<br />

samzareuloSi vsadilobT. is faqti, rom siRnaRSi varT, kidev<br />

ufro siurealisturi xdeba: win gaqiziyelebuli amerikeli<br />

gvizis da qarTulad gvTxovs, gadaviRoT _ italiuri salaTi,<br />

marokouli brinjis kerZi, kaxuri mwvadi da bolos _ msuye da<br />

gemriel sadils namdvili italiuri espreso davayoloT.…<br />

es kidev araferi _ gastronomiuli siurealizmi saRamos,<br />

siRnaRuri peizaJebis daTvalierebis Semdeg, kidev ufro mZafrdeba:<br />

jons meqsikur restoranSi mivyavarT, romlis mepatronec<br />

misi colis Zma, Salvaa. “panCo vila” siRnaRSi ramdenime<br />

Tvea arsebobs, misi stumrebi ki ZiriTadad ucxoelebi<br />

arian, magram joni ambobs, rom male, albaT, ucxouri kerZebis<br />

gasinjvas kaxelebic mieCvevian. mesxi “panCo vilas” verafriT<br />

eleva. ukve Tbilisisken gzazec ki “naCoebi” da meqsikuri qa-<br />

Tami akeria pirze…<br />

…<br />

joni “panCo vilaSi” xSirad dadis. aq, arasamuSao saaTebSi,<br />

qeTevanis xalxuri simRerebis ansambli “zedaSec” gadis repeticiebs.<br />

joni am ansamblis menejeria. gastrolebis ganrigs<br />

ugegmavs da ara mxolod saqarTvelos farglebSi. swored jonis<br />

damsaxurebaa is, rom “zedaSe” saSemodgomod gastrolze<br />

StatebSi wava. am mogzaurobis dros ki joni ara mxolod menejeri,<br />

mZRoli da Tarjimanic iqneba.<br />

joni bevrs svams da karg sadRegrZeloebs ambobs, magram<br />

meore dilas adre adgoma mainc ar uWirs. Tu ar xatavs, qar-<br />

Tuli xalxuri cekvebis ansambl “jlexasTan” erTad varjiSobs<br />

da xan “xorums” cekvavs, xan “svanurs”, xanac xmlebs iqnevs.<br />

amitom, Tavisi “toiotas” jipis sabargulSi xSirad udevs Can-<br />

Ta _ qarTuli cekvis formiTa da sacekvao xmliT.<br />

…<br />

sanam saxelosnodan saxlamde gadis gzas, joni megobrebsac<br />

xSirad Seuvlis xolme. zogi quCaSi xvdeba _ magaliTad, “ze-<br />

70 cxeli Sokoladi<br />

daSes” ansamblis wevri da Zmakaci _ svani Sergili, anda daviTi<br />

_ kaci, romelic Zveli qarTuli meTodiT qsovs xaliCebs. mis<br />

saxelosnoSi joni aucileblad Seivlis xolme. “siRnaRi er-<br />

TaderTi adgilia, sadac xaliCis qsovis qarTuli tradiciaa<br />

SenarCunebuli” _ ambobs joni da mere daviTs erTi xaliCis<br />

moqsovas Txovs.<br />

…<br />

“me am qalaqSi siyvaruliT vcxovrob da rasac vakeTeb, yvelafers<br />

siyvaruliT vakeTeb. mgonia, rom yvelaferi siyvaruliT<br />

unda iyos gakeTebuli, da ara uSavs, Tu primitiuli gamova,<br />

radgan mTavaria, yoveli wuTi siyvaruliT iyos savse”


_ joni am toniT msgavs Temebze yovelTvis siamovnebiT saubrobs,<br />

magram Sin, samzareuloSi, sakuTari xeliT dawuruli<br />

RviniT SemTvrals, kidev ufro exsneba msjelobis mada:<br />

“adamianisTvis Zalian bunebrivi mdgomareobaa, rom hqondes<br />

CarCo. Tu am CarCos bolomde arRvev, ixsneba da Cndeba<br />

“me”. da am dros adamiani fiqrobs, rom “me var yvelaze didi”.<br />

roca es “me” didia, sulierebisa da RmerTisTvis cota adgili<br />

rCeba. me ki es ar momwons. mirCevnia CarCoSi vimuSao<br />

da Cemze ufro didis, Tundac didi tradiciis nawili viyo.”<br />

jonisTvis es tradicia, romlis nawiladac Tavis Tavs moiazrebs<br />

_ qarTulia.<br />

cxovrebis wesi<br />

…<br />

Cven movdivarT, joni Tavis qalaqSi rCeba. Tu siRnaRSi CaxvalT,<br />

dResac naxavT mas, iRliaSi amoCrili molbertiT saxelosnoSi<br />

rom midis; xolo Tu cotasac moicdiT, siRnaRs mogvianebiT<br />

ewveviT, joni Tavis saxelosnoSi mudmivmoqmed galereasac<br />

dagaxvedrebT. erT did oTaxSi qarTuli eqsponatebis gamofena<br />

iqneba, meoreSi _ jonis naxatebis. esec kidev erTi turistuli<br />

RirsSesaniSnaoba siRnaRis rikulebiani aivnebis, qalaqis mTel<br />

sigrZeze Cayolebuli Zveli kedlis, stefanwmindis, qveviT<br />

gawolili alaznis velis da meqsikuri “panCo vilas” Semdeg.<br />

siurealizmi da ormagi realobis mudmivi gancda mere naxeT!<br />

cxeli Sokoladi 71


istoria<br />

72 cxeli Sokoladi<br />

erTi<br />

SexedviT<br />

pirquSi...<br />

avtori: qeTi sadRobelaSvili<br />

foto: daviT mesxi


istoria<br />

cxeli Sokoladi 73


istoria<br />

bertold brexti<br />

“kavkasiuri carcis wre”<br />

damdgmeli reJisori<br />

robert sturua<br />

damdgmeli mxatvari<br />

<strong>gogi</strong> <strong>aleqsi</strong>-<strong>mesxiSvili</strong><br />

rusTavelis Teatri<br />

uxeSad gaTlili ficrebiT SemoRobili da da-<br />

ZonZil-dakemsili jvalos fardebiT daxuruli<br />

moedani. siCumeSi fexakrefiT mimavali ucnauri<br />

mTxrobeli, xelisgulebze Tvalebi rom axatia,<br />

alayafis karidan urduls aZrobs da... gia yan-<br />

Celis musikasTan erTad, scenaze moxetiale komediantebis<br />

Wreli gundi SemoiWreba. zogierTi<br />

niRbebSia berikebiviT, zogic TeTrad SeTxupnuli<br />

saxiT an ugrimod, bunebrivad. didgvarovnebi<br />

da glexebi, jariskacebi da maTxovrebi, Zlierebi<br />

da sustebi, keTilebi da avazakebi. mokled, yvela,<br />

vinc SeiZleba erTma qveyanam, erTma qalaqma,<br />

bazris erTma moedanma daitios. is acviaT, rac<br />

gaaCniaT, imas amboben, rac ician. “kavkasiuris”<br />

balagani (iyideT rame!), troaseuli cxenis butaforiiT...<br />

anda, natifi samyaro, sadac marTla<br />

dominanturia dekoracia, kostiumebi, niRbebi,<br />

atributika _ feradovani “qali-gveli”. an “hamletis”<br />

liandagebi da jariskaculi, uxeSi ba-<br />

74 cxeli Sokoladi<br />

Tinkebi (“satirikonSi”, konstantin raikinis SesrulebiT),<br />

anda, “ venecieli vaWris” civi, mkacri,<br />

kompiuterizebuli garemo, romelic sakuTar<br />

Tavs angrevs (“et seteras” Teatri iyo Camosuli,<br />

kaliagini TamaSobda Seiloks); anda “don Juani”<br />

da “Cemi patara qalaqi”, miSa TumaniSvilis sivrceSi.<br />

ocjer mainc meqneba nanaxi. ra vici, ratom<br />

vnaxe. Tu gulwrfelad endobi, kargi speqtakli<br />

ise migikravs, rogorc magniti _ rkinas.<br />

Tuki Teatri ar giyvarT, speqtaklebzec mxolod<br />

prestiJulobisTvis an saerTod ar dadixarT,<br />

Tu arasodes gigrZvniaT im gardamavali<br />

wamebisa da wuTebis mistiuroba, romelSic<br />

scenografia manam gaqcevs, sanam msaxiobebi scenaze<br />

gamovlen, maSin verc is kaci dagainteresebT,<br />

romelsac axla unda SevxvdeT. visac Teatris<br />

miziduloba sakuTar “tyavze” gamoucdia,<br />

is wamomyves Teatris mxatvarTan, <strong>gogi</strong> <strong>aleqsi</strong>mesxiSvilTan.<br />

`carcis wre” 30<br />

welze metia gadis,<br />

bolos da bolos<br />

damTavrdeba<br />

magis istoria.<br />

sxva xalxis saqmea<br />

Seinaxon is, rac<br />

darCa.


“me saerTod<br />

gulgrilad muSaoba<br />

ar SemiZlia,<br />

yovelTvis msurs,<br />

speqtaklSi Cavaqsovo<br />

is, rac miyvars da<br />

isic, sxvaTa Soris,<br />

rac ar miyvars.”<br />

(ar uyvars sityva scenografi. kinoSi ra, kinografi<br />

arsebobso? _ ambobs).<br />

genealogiuri Stos Sesaxeb _ <strong>mesxiSvili</strong> uZvelesi<br />

gvaria, maTi winaprebi amilaxvrebi yofilan,<br />

Semdeg mesxeTidan gadmosaxlebulan da mesxiSvilebad<br />

Cawerilan. samefo karze didad dawinaurebul<br />

gvarSi bevri sasulieri piri, kaligrafi da<br />

poeti gaxldaT. gamoCenili mwignobari daviT reqtoric<br />

<strong>mesxiSvili</strong> iyo. anCisxati da Zveli SuamTa<br />

mesxiSvilebis sagvareulo eklesiebia. “papispapas,<br />

<strong>aleqsi</strong>s, erT-erTi Semosevis dros anCisxati<br />

gadaurCenia da jildod uTxovia _ Cemi saxeli<br />

daumateT gvarso. mas Semdeg, <strong>aleqsi</strong>-mesxiSvilebad<br />

gvixsenieben. papaCemi Jordanias mTavrobis<br />

iusticiis ministri iyo, romelmac pirveli respublikis<br />

konstitucia SeimuSava. imdenad Zlieri<br />

veqili iyo, rom arcerTi sisxlis samarTlis saqme<br />

ar waugia, maT Soris iyo stolermanis gaxmaurebuli<br />

saqmec. babuaCemis mama iyo cnobili msaxiobi<br />

lado <strong>mesxiSvili</strong>, romlis saxelsac quTaisis<br />

istoria<br />

Teatri atarebs. mamaCemi lado <strong>aleqsi</strong>-<strong>mesxiSvili</strong><br />

arqiteqtori iyo, dedac arqiteqtoria. Cemi<br />

Zma berlinSi cxovrobs, bavSvTa kardioqirurgia.<br />

erTi da germaniaSia, meore aq aris (lado mesxiSvilma<br />

meore ojaxi Seqmna lana RoRoberiZesTan).<br />

meuRle maka miqaZe profesiiT Jurnalistia, Cemi<br />

Svili qeTuTa amerikaSi Jurnals redaqtorobda,<br />

axla SveicariaSia. sul es aris.<br />

_ rogor ucbad CaamTavreT, sityvaZunwic amas<br />

hqvia.<br />

_ meti ra giTxraT, bevri ram viswavle bebia-babuasgan.<br />

saerTod, ojaxs Zalian didi mniSvneloba<br />

aqvs.”<br />

im wels, omi rom daiwyo, lado <strong>aleqsi</strong>-<strong>mesxiSvili</strong>sa<br />

da TinaTin faniaSvilis ojaxSi tyupebi<br />

daibadnen, <strong>gogi</strong> da lado. skolis asakamde duSe-<br />

Tis hospitalSi mivlinebul eqim-ginekologTan,<br />

bebia qeTevanTan izrdebodnen, amitomac dRemde<br />

uyvars mTa, buneba da xetiali. bavSvobidan xatavda,<br />

mamam sergo qobulaZesTanac ki miiyvana da<br />

cxeli Sokoladi 75


istoria<br />

76 cxeli Sokoladi<br />

karlo goci “qali-gveli”<br />

damdgmeli reJisori:<br />

robert sturua<br />

damdgmeli mxatvari: <strong>gogi</strong><br />

<strong>aleqsi</strong>-<strong>mesxiSvili</strong><br />

rusTavelis Teatri<br />

misi naxatebi aCvena. samxatvro akademiaSi mosaxvedrad<br />

sami weli dasWirda, didi nacnoboba da<br />

Cawyobebi iyoo _ ambobs. davijero, aravin “icnobda”<br />

mamamiss, romelic saqarTvelos Cempioni iyo<br />

krivsa da slalomSi, misi proeqtebiT ki sportis<br />

sasaxle, biWvinTis sastumro kompleqsi, Wadrakis<br />

sasaxle da metro “Tavisuflebis moedania” aSenebuli.<br />

etyoba, mesxiSvilebis ojaxi Tavad ambobda<br />

aseT nacnobobiT “sikeTeebze” uars.<br />

mokled, akademiaSi swavlas 8 weli moandoma,<br />

erTxel kurszec darCa. scenografia mxolod<br />

naxevari weli iswavla, radgan swavlebis sistema<br />

ar moewona da ferweris fakulteti daamTavra.<br />

warmoidgineT, 60-iani wlebia, rkinis fardiTaa<br />

Carazuli ssrk, romlis miRma cxovroben, moZraoben,<br />

bednierebis uflebas bolomde iyeneben, aqeT<br />

ki Tavisuflebis moyvarulebi Cumad, radiatorebze<br />

mimagrebul tranzistorebSi usmenen “amerikis<br />

xmas”, rentgenis qaRaldze konspiraciulad<br />

iweren jazs. raRac ucxo, Soreuli Semodis dax-<br />

Sul samyaroSi.<br />

“jazs vagrovebdiT. safrangeTidan naTesavi<br />

gvigzavnida Jurnalebs, ris gamoc kinaRam kgb-m<br />

dagviWira. mag saqmeSi alika rondelic iyo Car-<br />

Tuli. robiko sturua xSirad modioda CvenTan<br />

1998 wels <strong>gogi</strong><br />

mesxiSvilma miiRo<br />

premia _ “wlis saukeTeso<br />

scenografiisaTvis”<br />

speqtaklSi “qali-gveli”.<br />

jazis mosasmenad. im periodSi sabavSvo Teatris<br />

speqtaklisTvis gavakeTe dekoracia. mere Cemi<br />

namuSevrebis gamofena gaimarTa da robikomac<br />

dampatiJa TeatrSi. es iyo 1969 wels. pirveli<br />

speqtakli, romelic robikosTan erTad gavake-<br />

Te, “seCuaneli keTili adamiani” iyo. ase wavida<br />

da wavida, miSa TumaniSvilTan, Temur CxeiZesTan,<br />

operaSi, ucxoeTSi... rom daiTvalo, 200-ze meti<br />

dramatuli da saopero speqtakli maqvs gaformebuli.“<br />

saqarTvelos garda, <strong>gogi</strong> mesxiSvilma araerTi<br />

speqtakli gaaforma moskovis, peterburgis, veneciis,<br />

londonis, parizis, boloniis, miunxenis,<br />

Tel-avivis, buenos airesis, vaSingtonis Teatrebsa<br />

da niu iorkis metropoliten operaSi. personaluri<br />

gamofenebiT moiara moskovi, miunxeni,<br />

vena, berlini, santiago da venecia.<br />

_ saqarTvelo da amerika _ ori sivrce saqmianobis,<br />

cxovrebis, urTierTobebis. rogoria am or samyaros<br />

Soris moqceuli kacis cxovreba.<br />

_ jer vTqvaT, rom ori sxvadasxva sistemaa.<br />

saqarTvelo Cemi samSobloa da mSobliur situaciaSi<br />

ufro advilia cxovrebac da saqmianobac.<br />

amerikaSi dortmundis uZvelesi kolejis pro-


fesori var, Teatraluri ganyofilebis studentebs<br />

scenografias vaswavli. iq sul ganrigSi xar,<br />

radgan yvelaferi gaTvlilia _ droc da reJimic.<br />

saqarTvelodan wasulisTvis am sistemaSi gadasvla<br />

TiTqos rTulia, magram CemTvis ase ar aRmoCnda,<br />

radgan disciplinas miCveuli var. gansxvaveba<br />

am or samyaros Soris isaa, rom iq ufro<br />

meti SesaZleblobebia, msoflio gaxsnilia, didi<br />

informaciaa. sxva mxriv, gansxvavebas ver vxedav,<br />

radgan Tu adamiani niWieria da profesionali,<br />

imis realizeba bevrad advilia. amerikaSi im dros<br />

wavedi, roca aq gaxurebuli omi iyo. “mxedrion-<br />

Tanac” patara usiamovnebebi mqonda. im periodSi<br />

Cemi megobari amerikeli qali iyo Camosuli, man<br />

erTi wliT dagvpatiJa StatebSi. mSvenier pirobebSi<br />

viyaviT, Svilic iq Seviyvane skolaSi, male<br />

samuSao gamomiCnda da ase davrCiT amerikaSi. iq<br />

swavlebis iseTi sistemaa, rom Tu Semodgomaze<br />

raime samuSao ar maqvs, aqeT movdivar.<br />

_ gamodis, rom iq realizebisTvis midixarT, aq ki<br />

sulis mosaTqmelad CamodixarT.<br />

_ sakmarisad realizebuli var aqac da iqac.<br />

raime Tu ganmeorda, Torem ufro maRali doneebi<br />

ar arsebobs.<br />

_ meCveneba, rom nivTebis mimarT raRac gamor-<br />

Ceuli damokidebuleba gaqvT, Tqvens saSobao gamofenazec<br />

igrZnoboda, rom nivTebs is STabeWdileba<br />

moaqvT, rac manamde, Tundac bavSvobisas dagigrovdaT.<br />

_ mxatvari Tu xar, yvelafers akvirdebi, mere<br />

SigniT filtracia xdeba, Tumca es ar aris Segnebuli.<br />

roca gamofenas an speqtakls akeTeb,<br />

Sinagani maragi gexmareba. vagroveb nivTebs, sa-<br />

TamaSoebs, wignebs, magram es yvelaferi raRac<br />

momentSi SeiZleba saerTod ar gamoiyeno, Sei-<br />

Zleba uceb amotivtivdes mexsierebaSi da Tavi<br />

gagaxsenos. naWrebis mimarTac ase var. qarTuli<br />

kostiumi, freskebi, aTasi raRacaa, romelic ra-<br />

Rac pirvandel, bavSvobis STabeWdilebebs ukav-<br />

Sirdeba. erTxel, soliko virsalaZem, romelic<br />

mamas megobari iyo, “otelos” premieraze dagvpatiJa,<br />

dRemde maxsovs is STabeWdileba, vaxtang<br />

Wabukianis TamaSi da solikos scenografia. isic<br />

kargad maxsovs, ra damemarTa, pirvelad yinwvisis<br />

angelozis freska rom vnaxe, an svaneTSi rom davdiodiT<br />

me da iura gegeSiZe. <strong>gogi</strong> oCiaurs davyavdiT<br />

fSavSi, iq saxli hqonda, Tengiz mirzaSvil-<br />

Tan davdiodiT sofelSi. es yvelaferi Sinaganad<br />

grovdeba, magram amis analizs ar akeTeb, radgan<br />

“guli mwydeba,<br />

“qali gveli”<br />

mimdinare<br />

repertuaridan<br />

rom amoiRes,<br />

Tumca robiko<br />

Sempirda,<br />

aRvadgeno.”<br />

cxeli Sokoladi 77


istoria<br />

<strong>gogi</strong> <strong>mesxiSvili</strong>s namuSevrebis Sefasebisas<br />

xSirad amboben, rom is TeatrSi ferweras qmnis,<br />

ferweraSi ki Teatrs.<br />

mTlad analitikuri Tua mxatvari, Sors ver wava.<br />

marto nivTebi ki ara, yvelaferi zemoqmedebs<br />

Senze _ pedagogebi, pirovnebebi, xalxi.<br />

_ yovelTvis iseTi rangis profesionalebTan TanamSromlobdiT,<br />

visTan erTadac warmateba, faqtobrivad,<br />

garantirebuli iyo.<br />

_ egre ar aris. zogjer muSaob, TiTqos yvelaferi<br />

kargad midis, magram sabolood speqtakli<br />

iseTi ar gamodis, rogoric gindoda. me bedma gamiRima,<br />

radgan Zalian did xalxTan momiwia mu-<br />

Saoba.<br />

_ vTqvaT, movida damwyebi reJisori da TanamSromloba<br />

SemogTavazaT, daTanxmdebiT?<br />

_ Tu sainteresoa, ratomac ara? unda daelaparako.<br />

ar vici, swavlebis done dRes rogoria.<br />

miSa TumaniSvils imxela Rvawli aqvs msaxiobebisa<br />

da reJisorebis aRzrdaSi, dRemde daufasebelia.<br />

aseTi ram aravis gaukeTebia.<br />

_ Tavad rogori principiT muSaobT reJisor-<br />

Tan?<br />

_ magaliTad, Temur CxeiZe meubneba, mgoni, es<br />

piesa sainteresoa da waikiTxeo. robiko ufro radikalurad<br />

eqceva piesebs, vidre Temuri. erTiori<br />

StrixiT momixazavs eskizs da vxvdebi, ra<br />

sWirdeba _ didi sivrce.<br />

_ konkretulad ras iTxovs?<br />

_ arafersac ar iTxovs. raRacas movaxlafor-<br />

78 cxeli Sokoladi<br />

Teb, mova, Sexedavs, ooo _ ityvis, wava, mere<br />

dagirekavs... mokled, iseTi aqtiuri zewola ar<br />

aqvs. saerTod, aqtiurad rom awveba reJisori<br />

mxatvars, Sedegi yovelTvis cudia. amdeni xani<br />

rom vicnobT erTmaneTs, amasac didi mniSvneloba<br />

aqvs.<br />

_ rogorc maxsovs, sturuam “riCard III”-is Tqveneuli<br />

scenografia daiwuna da es speqtakli mirian<br />

SveliZes gaaformebina.<br />

_ mere ra, miriani erT-erTi uniWieresi mxatvaria,<br />

reJisorma naxa, rom man zustad moZebna is<br />

garemo, romelic sWirdeboda, amaSi cudi araferia.<br />

Suris grZnoba Tu uCndeba adamians, is daRupulia,<br />

arc Seuracxyofilad migrZvnia Tavi. samagierod,<br />

me “carcis wre” gavakeTe, “qali-gveli”,<br />

“meTormete Rame”. robikos pliusia, rom orive<br />

adamianis gamovlena SeZlo.<br />

_ “carcis wris” idea rogor movida?<br />

_ rusi mxatvris, gagarinis naxatia “Tbilisuri<br />

bazari”. gagarini adrec momwonda. saqarTvelo-<br />

Si mogzaurobda da fantastikuri albomebi aqvs<br />

Seqmnili. masalis Zebnisas, am naxats wavawydi da<br />

robikos vuTxari, iqneb es yvelaferi bazarze ga-<br />

TamaSdes, sadac aTasnairi xalxi ireva, erTmaneT-<br />

Sia aRreuli sxvadasxva dro da epoqebi.<br />

_ SesaZlebelia Tu ara mxatvris scenografiulma<br />

gadawyvetam reJisoris Canafiqri Secvalos?


1989 wels<br />

sergo farajanovis<br />

filmis, “aSuR<br />

yaribis” mxatvruli<br />

gaformebisaTvis<br />

<strong>gogi</strong> mesxiSvilma<br />

miiRo premia<br />

“feliqsi”, romelsac<br />

evropul “oskars”<br />

uwodeben.<br />

_ Tu reJisori amaSi Tavisi koncefciis gadawyvetas<br />

xedavs, maSin ki, Tu ara da geubneba _<br />

modi, ase ki ara, ise vcadoT, es yvelaferi ur-<br />

TierTSeTanxmebaa. reJisori da mxatvari Tanaavtorebi<br />

arian, impulsi modis reJisorisgan, Sen<br />

unda Seuwyo xeli mis xelweras. aq robiko da Temuri,<br />

ucxoeTSi kidev bevri didi reJisori, vis-<br />

Tanac vmuSaob, cdiloben, ar gaCerdnen, TavianT<br />

xelweraSi raRac siaxle Seitanon. yovelTvis vi-<br />

Tvaliswineb imas, rom Tanamedroveobis suli ar<br />

davkargo. Zalian mniSvnelovania maTi inteleqtis<br />

done, visTanac vmuSaob. maqvs patara testebi,<br />

romlebsac Sevugdeb xolme reJisorebs; robikosa<br />

da Temurs ar vgulisxmob, ra Tqma unda.<br />

_ ra testebia aseTi?<br />

_ romelime mxatvris saxels vuxseneb, an wigns,<br />

an sxva raimes da Tu araviTari reaqcia ar aqvs,<br />

vxdebi, rom raRac ise ver aris; anda Tu reJisori<br />

modis moTxovniT, me aseTi dekoracia minda da<br />

ara iseTi, masTan muSaoba SeuZlebelia. Camoyalibebul<br />

CarCoebs ver vitan.<br />

_ TiToeuli msaxiobis pirovnebas Tu iTvaliswinebT<br />

kostiumis Seqmnisas?<br />

_ eg aucilebelia, xSirad msaxiobebi saintereso<br />

winadadebiT modian. ramaz CxikvaZe, magali-<br />

Tad, sanam kostiums ar moirgebs, ar moisvenebs.<br />

azdakze muSaobisas, sul ambobda, raRac makliao.<br />

istoria<br />

rogorc ki daxeuli qudi moirgo, rolSi Cajda.<br />

msaxiobs unda misce Tavisufleba, sxvanairad ar<br />

gamova. ki ar unda iZaxo _ ara, rogorc davxate,<br />

ise unda iyos, aramed gaiTvaliswino maTi mo-<br />

Txovnebic, radgan Tu msaxiobi profesionalia,<br />

is yovelTvis saRad azrovnebs. zogjer patara<br />

detali wyvets yvelafers.<br />

_ <strong>mesxiSvili</strong>s namuSevrebis Sefasebisas, yvelaze<br />

xSirad momismenia frazebi Tqveni daxvewili gemovnebis<br />

Sesaxeb.<br />

_ rac ar unda gaakeTos Teatris mxatvarma,<br />

misi gemovneba mainc gamosxlteba xolme. aris<br />

SemTxveva, roca ugemovno dekoraciaa gasake-<br />

Tebeli. Tqven warmoidgineT, amasac gemovneba<br />

sWirdeba. gemovnebis swavla SeuZlebelia. arc<br />

is mgonia, gemovneba yalibdebodes. vfiqrob, es<br />

Sinagani, genetikuri Tvisebaa. aris xalxi, vinc<br />

absoluturad gaunaTlebelia, magram brwyinvale<br />

gemovneba aqvs da piriqiT, Zalian ganaTlebulia,<br />

magram saSineli gemovnebis mqone. SeiZleba Zalian<br />

moindomo da aswavlo, magram Tu ugemovnoa,<br />

is mainc Tavisas “gaartyams”. TeatrSi gemovneba<br />

mTavaria, Tumca TviTmizani ar aris, gaakeTo lamazi<br />

speqtakli. mTavaria egoisturi momentebi ar<br />

gqondes _ ai, me da danarCeni ar mainteresebs. yovelTvis<br />

unda gaakeTo is, rac mocemul momentSi<br />

sWirdeba reJisorsa da msaxiobs.<br />

cxeli Sokoladi 79


istoria<br />

80 cxeli Sokoladi<br />

uiliam Seqspiri<br />

“rogorc geneboT anu Sobis meTormete Rame”<br />

damdgmeli reJisori robert sturua<br />

damdgmeli mxatvari <strong>gogi</strong> <strong>aleqsi</strong>-<strong>mesxiSvili</strong><br />

rusTavelis Teatri<br />

_ “qali-gveli” rom gavixsenoT, aseTi sanaxaobiTi<br />

speqtakli, scenografiis mxriv, uiSviaTesia.<br />

istoriul masalaze rogor muSaobT, epoqis, eTnografiuli<br />

detalebis suls mihyvebiT, intuiciurad<br />

agebT Tu sakuTar gemovnebas endobiT?<br />

_ “qali-gveli” fantastikuri speqtaklia im<br />

mxriv, rom yvelaferi xdeba _ cecxlia, miTebi<br />

urCxulebze, Suasaukuneebis adamianebis cxovreba.<br />

amitomac mindoda, iq yofiliyo absoluturi<br />

Tavisufleba, kanonebis gareSe; yofiliyo<br />

aRmosavlur-dasavluris Serwyma, radgan venecia<br />

Tu ici da karlo goci, mixvdebi, rom es qalaqi<br />

gzajvaredini iyo, sadac aRmosavleTis da qristianuli<br />

aRorZinebis kulturis didi Serwyma<br />

moxda. sawyenia, rom “qali-gveli” repertuaridan<br />

amoiRes.<br />

_ dadgeba dro, roca TeatrSi aRar iqnebiT. ras<br />

gaakeTebT, garda imisa, rom daxatavT?<br />

_ ra vici, Tu ar iqneba, ar iqneba, aTasi raRac<br />

maqvs dagegmili, Tu movaswreb, gavakeTeb.<br />

_ Teatris bunebidan gamomdinare, intrigebi Tu<br />

SegxebiaT. gulwrfeli iyaviT ra, nu CaiketebiT.<br />

_ aranair intrigasTan ar mqonia Sexeba. intrigebi<br />

TeatrSi yovelTvis garedan iyo, maSinac,<br />

“mecineba, roca amboben, Seqspiri<br />

tradiciulad unda dadgao.<br />

tradiciulad rogor, rogorc<br />

ecvaT Seqspiris dros?! “<br />

roca miSa TumaniSvilis moSoreba undodaT da<br />

axlac, roca robikos moSoreba undaT. samarcxvinoa<br />

dRevandeli intrigebi rusTavelis Teatris<br />

mimarT, radgan xalxi, romelsac araferi gauke-<br />

Tebia, ebrZvis mas, vinc qarTul Teatrs saxeli<br />

moutana. ase iyo sandro axmetelis droidan moyolebuli.<br />

piradad me ra intrigebi unda mqonoda,<br />

speqtakls ar momcemdnen? gamagdebdnen?<br />

egeTi momenti ar mqonia. roca saqmes akeTeb, intrigisTvis<br />

dro aRar rCeba.<br />

_ sadRac wavikiTxe dedaTqvenis Sefaseba: “<strong>gogi</strong><br />

erTi SexedviTaa pirquSi, Torem ise Tbili da gulisxmieria”.<br />

garedan marTlac ukareba adamianis<br />

STabeWdilebas tovebT.<br />

_ marTla? “ukareba” ras niSnavs, vin unda mivikaro?<br />

vinc ar miyvars, ar vikareb da vinc miyvars,<br />

vikareb. axalgazrdebs vexmarebi da vaswavli, rac<br />

SemiZlia. aris xalxi, visTanac ar minda urTier-<br />

Toba, viwro wre myavs. merec, satrabaxod ar vambob,<br />

magram sul dakavebuli var, myavs ramdenime<br />

megobari, romlebzec vgiJdebi.<br />

_ vici, rom sergo farajanovTan gamorCeuli megobroba<br />

gakavSirebdaT.<br />

_ uh, farajanovs jer kidev rodidan vicnob-


di, ar maxsovs. kievSi rom hqonda gadaRebebi, mis<br />

films “aSuR yaribs” vaformebdi da iq ufro davaxlovdiT.<br />

TbilisSi rom dabrunda, Cvens gverdiT<br />

cxovrobda, xan vaWmevdiT, xan vasmevdiT,<br />

xan qurTuks ukeravda Cemi sidedri, xSirad Tavisi<br />

stumrebic mohyavda xolme. vinc ar icnobda,<br />

misTvis qalaqis giJi iyo da vinc icnobda,<br />

didi reJisori da pirovneba. egec waSales, arc<br />

saxli dautoves da arc araferi. arada, farajanovi<br />

unikaluri pirovneba iyo kinosa da qalaqis<br />

istoriaSi. aseTi Tavisufali azrovnebis adamiani<br />

iSviaTad minaxavs, brwyinvaled icoda qalaqi.<br />

kintoc iyo, vaWaric, xan yidda, xan filmebs<br />

iRebda, genialurad hyveboda ambebs. Tu ginda ba-<br />

Jbeuq-meliqovi gavixsenoT, didebuli mxatvari,<br />

misi saxlic daangries. farajanovs da baJbeuqs<br />

kaTalikosma vazgenma erevanSi gadasvla SesTavaza,<br />

magram arcerTi ar wavida, suliT da xorciT<br />

aqaurebi iyvnen da imitom. sul ramdenime kaci<br />

Semxvda cxovrebaSi, aseTi fantastikuri pirovnebebi.<br />

erT-erTi rostropoviCia. masTan erTad<br />

me da robikom samaraSi “ivane mrisxane” gavake-<br />

TeT, ori Tve viyaviT erTad. garda imisa, rom<br />

genialuri musikosi da pirovnebaa, araCveule-<br />

“klasikaSic ki<br />

Tanamedroveobis suli<br />

unda SeinarCuno.”<br />

brivad hyveba Tavisi cxovrebis istorias. yovel<br />

saRamos restoranSi davdiodiT, daleva uyvarda<br />

da SostakoviCze, prokofievze, did musikosebze<br />

yveboda, udidesi iumoriT gadmoscemda ambebs,<br />

waruSleli STabeWdileba datova Cemze. did xelovnebas<br />

erovneba da sazRvari rom hqondes, Tbilisidan<br />

versad gavalT. roca xelovneba maRal<br />

doneze adis, is sayovelTaoa da konkretul ers<br />

aRar ekuTvnis. Tundac musika aviRoT _ umaRlesi<br />

done xelovnebisa. is faqtobrivad xelSeuxebelia,<br />

maradiulia, restavracia ar sWirdeba, ar<br />

daixeva, saukunidan saukuneSi gadadis. Cveni Zveli<br />

sagaloblebi dRemde arsebobs. amitomacaa CemTvis<br />

saintereso musikalur Teatrsa da operaSi<br />

muSaoba. musika iseTi fenomenia, patara Secdomas<br />

ar gapatiebs, TeatrSi xarvezi daimaleba, musika-<br />

Si _ ara.<br />

_ roca dekoracia da kostiumebi samuzeumo eqsponati<br />

xdeba da Teatris garderobSi inacvlebs,<br />

wlebis Semdeg, maTTan Sexebisas raime gancda Tu<br />

gaqvT?<br />

_ zogjer genaneba, rom is speqtaklebi aRar gadis.<br />

“carcis wre” 30 welia repertuarSia. bolos<br />

da bolos, misi istoriac damTavrdeba, aseTia Tea-<br />

istoria<br />

cxeli Sokoladi 81


istoria<br />

robert sturua ase ityvis <strong>gogi</strong> mesxiSvilze:<br />

“me momwons Teatris miseuli _ optimisturi,<br />

amaRlebuli, feradovani aRqma, misi fantastikuri<br />

Teatraloba, musikaluri, sabaleto ferweruloba.<br />

misi unari _ organulad da harmoniulad<br />

daukavSiros erTmaneTs TiTqosda SeuTavsebeli,<br />

mogvawodos epoqis faqizi da ironiuli stilizeba,<br />

iazrovnos da SeigrZnos sakuTari Semoqmedeba<br />

zogadkulturul konteqstSi, erT namuSevarSi<br />

miaRwios konkretulis saerTosTan, erovnulis<br />

zogadsakacobriosTan, maradiulis istoriulTan<br />

Sejereba-Sepirispirebas.”<br />

tris buneba. axlaxans “uriel akosta” aRadgines, ar waval da<br />

ar vnaxav, radgan vTvli, rom am speqtaklma Tavisi saqme gaake-<br />

Ta, misi specifikidan gamomdinare, gaqra da darCa legendad.<br />

_ xSirad gamigia, rom qarTveli mayurebeli gansakuTrebulia<br />

da Cveni Tanamemamuleebi, romlebic ucxoeTidan Camodian, aqauri<br />

mayureblis gamorCeulobis winaSe Turme caxcaxeben. aseTi<br />

Sefaseba siyalbe mgonia.<br />

_ germaniaSi gamiformebia speqtaklebi da minaxavs germaneli<br />

mayurebeli, romelic piesiT xelSi ijda parterSi, italiaSi<br />

speqtaklis dros partituras mihyvebian da amowmeben. CvenTan<br />

iyo kargi mayurebeli da axlac SemorCa, magram masiurad gauna-<br />

Tlebeli mayurebeli gvyavs, gansakuTrebiT axalgazrdoba, imitom,<br />

rom Cvens mdare televiziaze izrdebian. es telearxebi ki<br />

mxolod abrueben mayurebels da sisuleleebs aWmeven. CvenTan<br />

araa erTi arxi mainc, romelic mayurebels namdvil xelovnebas<br />

miawvdis... cudi gemovnebis gamomuSaveba ki Zalian advilia maskulturis<br />

meSveobiT. maskulturam yvelaferi waleka, axalgazrdas<br />

Sedarebis saSualeba ar aqvs, aSkarad niWieri Taoba modis,<br />

magram damkvidrebis naklebi Sansi aqvT. aq mwiri samyaroa.<br />

gaunaTlebel erze advili dasaCagri ki araferia.<br />

_ Taobebis wyveta ar gaSinebT?<br />

82 cxeli Sokoladi<br />

_ ar momwons is, rom ufrosebi aRar undaT. amaswinaT axlobeli<br />

Semxvda, Tavisi saqmis profesionali da miTxra, saxlSi<br />

jdomam gamagiJao. arasworia TaobaTa Soris jaWvis gawyveta.<br />

marTalia, nakadi xan ganieria, xan viwro, magram kalapots unda<br />

hqondes datvirTva imisTvis, rom axalgazrdebs daexmaros.<br />

niWiers unda daxmareba, Torem uniWo isedac ipovis gzas.<br />

_ modiT, gamovideT Teatridan.<br />

_ Zalian mindoda mTaSi wasvla, magram dro ar mqonda. roca<br />

dro maqvs, bunebaSi xetiali miyvars.<br />

_ sufrebi?<br />

_ ra jobia karg sufras, megobrebTan erTad.<br />

_ praqtikuli Tu xarT?<br />

_ ra vici, kargi Rvinis arCeva vici. meRvine megobrebi myavs<br />

da cudi Rvino arasodes momaqvs saxlSi.<br />

_ SvilTan rogori urTierToba gaqvT?<br />

_ ZiriTadad megobruli, Tumca masac aqvs Tavisi saidumloebebi.<br />

_ martooba gWirdebaT Tu giyvarT?<br />

_ roca vmuSaob, ki, magram Tu megobrebi movlen, kars aucileblad<br />

gavuReb. saerTod, socialuri tipi ar var, arc aranairi<br />

partiis wevri, deputati da aqtivisti vyofilvar. ufro


Sinaganad var koncentrirebuli. Tu yvelafers mied-moedebi,<br />

verafers gaakeTeb.<br />

_ ojaxur biujets vin gegmavs?<br />

_ araviTari biujeti ar gvaqvs. fSSS _ ase midis da qreba.<br />

xan aris, xan ara. axal wels amerikaSi vxvdebi, maka aq rCeba.<br />

qeTuTa SveicariaSi midis megobarTan erTad. moskovSi vapirebdi<br />

wasvlas, “mxatSi” speqtakli unda gameformebina, magram<br />

rusuli isteriis gamo aRar wavedi. usircxvilod iqcevian, 24<br />

saaTis manZilze tyuian. rac rusebma qarTvelebs gaukeTes,<br />

arafriTaa imaze naklebi, rac Tavis droze ebraelebs damar-<br />

Tes. TavisTavs uTxrian Zirs. afxazebi da osebi ki ver xvdebian,<br />

rom ruseTi maT mospobs da gadaagvarebs.<br />

_ religiasTan ra mimarTeba gaqvT?<br />

_ eklesiuri ar var, jvari mikeTia da pirjvars viwer. iataks<br />

rom Tavi vurtya, egre ar aris. vTvli, rom religia, Tu fanatikosi<br />

ara xar, adamians Sinagan sisufTaves unarCunebs. Cvens<br />

ulamazes eklesia-monastrebsac xom sxvanairi, didi sulierebis<br />

mqone xalxi aSenebda da xatavda.<br />

_ literatura da kino?<br />

_ kargad vici rusuli da ucxouri literatura, magram<br />

vgiJdebi vaJa fSavelaze, sul mgonia, rom warmouCeneli da<br />

TbilisSi, saSobao ardadegebze Camosulma,<br />

Temur CxeiZesTan imuSava operis TeatrSi da<br />

leonkavalos “jambazebi” gaaforma. generaluri<br />

repeticiis Semdeg scenaze gadaReba vTxoveT.<br />

marto yofnas jambazebis kampania arCia.<br />

istoria<br />

gauSifravia. miyvars baraTaSvili, galaktioni. ufro poezia<br />

miyvars. asakSi rom Sedixar, sxvanairad kiTxulob literaturasac<br />

da sxvagvarad gesmis bevri ram. galaktioni rom ambobs<br />

_ “aris mkiTxveli kargi wignebis da aris kidev gadamkiTxveli”-o,<br />

me aseTi gadakiTxva ar SemiZlia. filmebic Zveli, Sav-<br />

TeTri miyvars, raRac gulubryvilo sisufTave rom dahyveba.<br />

Tanamedrove kargi filmebic momwons, magram ara spec-efeqtebiT,<br />

teqnikurad gakeTebuli.<br />

_ romel droSi isurvebiT cxovrebas?<br />

_ romel droSic var, Tumca yvelaze saintereso mainc aRor-<br />

Zinebis xana iyo albaT, egeTi globalisturi afeTqeba yvela<br />

saxelovnebo sferoSi _ musikaSi, literaturaSi, arqiteqturasa<br />

da mxatvrobaSi aRarc yofila. egvipte, CineTi, actekebi<br />

xom udidesi kulturaa, magram rac aRorZinebis xanis italia-<br />

Si moxda, warmoudgeneli simaRlea.<br />

_ iqneba kidev aseTi afeTqeba?<br />

_ eg rom vicode, Zalian did fuls viSovidi. msoflio ganvi-<br />

Tareba xom araerTxazovania, civilizaciis wertilebis gadaadgileba<br />

xdeba. iqneb msgavsi ram kidev ganmeordes.<br />

_ ar daberda dedamiwa?<br />

_ ara, jer adrea.<br />

cxeli Sokoladi 83


istoria<br />

84 cxeli Sokoladi


a qali xar?<br />

ra gqvia?<br />

raa Seni rwmena?<br />

duxoboreci<br />

madlierebiT tania moskvitinas da yvela sxvas,<br />

`visac siyvarulis RmerTi swams da visi kanonic WeSmaritebis kanonia~.<br />

istoria<br />

avtori: ana korZaia-samadaSvili<br />

foto: beso uznaZe<br />

cxeli Sokoladi 85


istoria<br />

arc religiaTmcodne gaxlavarT da arc duxobories istoriis<br />

mkvlevari. rodis gaCnda dedamiwaze pirveli duxoboreci<br />

_ verc amas mogaxsenebT, da vgoneb, verc erTob cru mecniereba<br />

_ istoria gagcemT mtkice pasuxs. Tavad duxoborcebi<br />

amboben, rom es naperwkali ieso qristes droidan gadaecemoda<br />

Taobidan Taobas, da saerTod _ citata: “Cven es ar viciT da<br />

es arcaa Cveni saqme. mxolod isaa Cveni saqme, rom Cvens sulebs<br />

mivxedoT”.<br />

am xalxs duxoborebi (an duxoborcebi, rogorc gagixardebaT)<br />

1785 wels, gajavrebul gulze, ekaterinoslavelma arqiepiskoposma<br />

ambrosim uwoda: aqaoda, saeklesio siwmindeebs da Rmer-<br />

TTan Suamavlebs rom ar aRiareben, amiT suliwmindas ebrZviano.<br />

magram duxoborebs es saxeli Zalian moewonaT da Taviseburad<br />

ganmartes _ sulisTvis mebrZolebi, sulis mebrZolebi.<br />

sulis mebrZolebs arc saeklesio gadasaxadebis gadaxda<br />

miaCndaT saWirod _ vai?! Sesabamisad, maT sastiki brZola gamoucxades.<br />

yvelafers ar movyvebi, sxva Tu araferi, “cxeli<br />

Sokoladia” da hororebi ar ekadreba. mxolod imas mogaxsenebT,<br />

rom duxoborebis wamebiT sikvdilisTvis viRac Zalian<br />

Wkvians svetSi Casma gamougonebia. sul martivi ambavia: hki-<br />

Txavdnen adamians, ra kaci xaro, is ityoda, duxoborio, da<br />

umalve sagangebod am saqmisTvis aSenebul, maRal svetSi ukravdnen<br />

Tavs. svetis RruSi msxdomni didxans cocxlobdnen, Tu<br />

Zalian ar gaumarTlebdaT da zamTari ar iyo, da rogor cocxlobdnen<br />

da xavsiT rogor ifarebodnen... _ gavagrZelo?<br />

86 cxeli Sokoladi


1841 wels duxoborebi javaxeTSi Camoasaxles, ara imitom,<br />

rom maTi kargad yofna undodaT, aramed imitom, rom yvelam<br />

icoda: aq, usastikes pirobebSi, veravin icocxlebda da isinic<br />

amowydebodnen. iTvleba, rom duxoborebi imisTvis gawires,<br />

rom maT mRvdeli damarxes cocxlad.<br />

esec burusiT moculi ambavia. legenda hyveba, rom tavriis<br />

guberniaSi mcxovreblebs bavSvi mokvdomiaT da viRac mRvdels<br />

_ cxadia, Camosuls, _ auCemebia, ginda Tu ara, wesi unda avugoo.<br />

duxoborebma, ar gvinda, SegveSvio, magram mTavrobamac werili<br />

gamogzavna, mRvdlis gareSe micvalebuli ar damarxoTo. rogorc<br />

am ambis mTxrobelma qalma miTxra, moTxovna aseTi iyo:<br />

maRariCiT unda daibado da maRariCiT unda mokvde (qalbato-<br />

istoria<br />

ni bogdanovkelia da rusulisa da qarTulis garda, somxuric<br />

Cinebulad icis). hoda, duxoborebsac uTqvamT, aba, mTavrobas<br />

rogor SevewinaaRmdegebiTo, da micvalebuli mRvdlis gareSe<br />

ar daumarxavT, ufro zustad _ mRvdlianad damarxes.<br />

maTTvis saqarTveloSi miwebis boZebisTvis ruseTis mTavrobas<br />

sami uremi oqros fuli gadauxdia, da duxoborebic TavianTi<br />

axali samSoblosken daiZren.<br />

Tu ra iyo Tavdapirvelad es miwa, amas saukeTesod dasaxlebebis<br />

Zveli saxelebi aRwers. sayvarelo Tanamemamuleebo, cota<br />

rusuli xom mainc gaxsovT? iyo sofeli terpenie, iyo dasaxleba<br />

xolodnoe, aris ubani mogilkebi, da dRevandel gorelovkas,<br />

sul martivad, goreloe erqva. duxoborebi ixocebodnen, maT<br />

cxeli Sokoladi 87


istoria<br />

nadiri Wamda, avadmyofoba klavda, magram gaZles, gaZles da<br />

xolodnoes uwodes bogdanovka: RvTis mier boZebuli miwa.<br />

1991 wels bogdanovka ninowminda gaxda. neta, ratom? albaT<br />

Cveni didi patriotizmis, Rrma erovnuli TviTSegnebis da<br />

WeSmariti qristianobis dasamtkiceblad. erTi isaa, rom am adgils<br />

arasodes rqmevia ninowminda. mas erqva jer xolodnoe da<br />

mere bogdanovka, manamde _ araferi. iq aravin cxovrobda da<br />

sworadac iqceoda. iq dResac ar SeiZleba RamiT dabmuli ZaRlis<br />

datoveba _ soflebSi mglebi daiarebian da Wamen xolme.<br />

iq Cveni stumrobis Jams 23 gradusi yinva iyo. iqauroba magadania,<br />

Tormeti Tve _ zamTari, danarCeni _ zafxuli. iq duxoborebi<br />

unda amomwydariyvnen da gadarCnen. da Tu javaxeTSi<br />

aRar icxovreben da Tu maTi didi gmirobis ambavs daviviwyebT,<br />

Cveni sircxvili iqneba, sxva Tu araferi.<br />

dasalieri<br />

im dilas pirvelad viyavi Cemi zoma-woniT da profesiiT totalurad<br />

kmayofili: samarSruto taqsSi SesaniSnavad movewye,<br />

beso uznaZis codviT ki qvebi tirodnen _ didia da itanjeboda;<br />

Tan misi zurgCanTa uSvelebeli iyo, Cemi 50-iani wlebis<br />

abanos Cemodani ki _ cida; is fotografia da umZimes aRWurvilobas<br />

moaTrevda, me ki ra _ erTi bloknoti da misi jani...<br />

ninowmindaSi, cxadia, yinavda. beso mTeli gza iZaxda, Tovli<br />

mindao da aha, Tovli, yinuli, yinva _ yvelaferi is, ris gamoc<br />

javaxeTis zegans “meore cimbiri” hqvia. “me buriatiaSi viyavi<br />

gaTxovili,” miyveboda Cveni “mfarveli angelozi”, tania. “da<br />

nu maswavlian, meore cimbiri romelia. esaa cimbiri, iqauri<br />

sicive ra mosatania…”<br />

88 cxeli Sokoladi


ogdanovkidan duxoborebis soflebamde TiTqos Sori araa<br />

_ rva kilometri. oRond sul tramalia, daTovlili, civi,<br />

aranairad ar meama misi fexiT gadaWris perspeqtiva. gzad melakudac<br />

vnaxeT, imisi sul ar meSinia, magram mglebic yofilan,<br />

dabindebisas gamodian “saqmeze”, da taniam agvixsna, Tu<br />

qarbuqi daiwyo, jobs swrafad datovoT aqauroba, Torem<br />

SuagzaSi gaiWedebiTo.<br />

mglebisgan Tavadasacavad sofel orlovkas SesasvlelSi<br />

oTxi ZaRli cxovrobs, ai, iseTebi, zRaprebSi rom icaven xolme<br />

saganZurs: dolabisTvaleba, rkiniseSvebiani. maT mosagerie-<br />

“qsovilis nakuwebs yvela<br />

yris xolme, me ki vagroveb<br />

da aseTebs vkerav.”<br />

“ra lamazebia! rogor<br />

keravT?”<br />

“rogor da xeliT.<br />

sxvanairad rogor unda<br />

Sekero?”<br />

es baliSebi, iseve,<br />

rogorc daqarguli<br />

xelsaxocebi, TeTreuli<br />

da kabebi, did, moxatul<br />

skivrebSi inaxeba. es<br />

duxobori qalebis<br />

mziTevia, dasturi imisa,<br />

rom Tavadac kargi<br />

diasaxlisebi arian da<br />

deda da bebiac Cinebuli<br />

diasaxlisebi hyavdaT.<br />

istoria<br />

blad taniam, arc meti, arc naklebi, niCabi moimarjva, da sul<br />

aseTad memaxsovreba: patara, welSi amayad gamarTuli, Zalian<br />

mamaci da Tavdadebuli gogo, tania moskvitina. zustad iseTi<br />

gogo, rogoric duxoboreci gogo unda iyos.<br />

gogoebi<br />

saocari fotosuraTi vnaxe, vaglax, cudi xarisxisa, amitom<br />

ver gaCvenebT, magram sityvaze mendeT: guTanSi rva qalia Sebmuli,<br />

mexrec qalia. es duxoboreci gogoebi arian, romelTac<br />

mamakacebi aRar hyavdaT.<br />

cxeli Sokoladi 89


istoria<br />

1895 wels, petre-pavlobis Rames, zemoT, gamoqvabulebTan,<br />

sadac Tormeti bza xarobs da moxucebi hyvebian, ieso da misi<br />

mowafeebi hyavTo rCeulebs nanaxi, duxoborcebma iaraRi dawves.<br />

maT omi da kaciskvla ar undodaT da ase gamoTqves Tavisi neba.<br />

sapasuxod gamoqvabulebTan damsjeli razmi avida. maT mamakacebi<br />

daxoces da iqaur qvebs dResac atyvia sisxlis kvali _<br />

wiTeli xavsi. Sesabamisad, kacis saqmec qalebma itvirTes, ufro<br />

sworad, gogoebma.<br />

duxoboreci gogoebi sul gogoebi arian, maT asakisa araferi<br />

etyobaT. pirvelive qalbatons, romelsac vewvieT, 1926 wels<br />

dabadebul ana gonCarovas, verafriT daabralebT, moxucia da<br />

motexilio. quCaSi Segvxvda, misi saxlis win yinvaSi sawylad mdgomebs.<br />

“ras miyureb,” Sescina qalma besos. “mogewone?”<br />

me vuTxari, rom ulamazesi kaba acvia. man miTxra, es ram mogawonao<br />

_ gaipranWa, Torem mSvenivrad moexseneboda, rom ulamazesi<br />

iyo. moica, jer sazeimoebi Cavicvao, da gagviZRva saxlisken,<br />

romlis karzec boqlomi ekida.<br />

boqlomicaa da boqlomic. gorelovkasa da orlovkaSi qurdi<br />

ar cxovrobs da boqlomic Sesabamisi aqvT: feradi qsovilis<br />

yulfi. gadasarevi Tu ginda…<br />

sul male qalbatoni ana (ra vqna, ver veZaxi niura bebos; is Tu<br />

beboa, aRar yofila saSveli) gamowyobili gamocxadda, da maSin<br />

mivxvdi, rom marTali iyo _ amjerad namdvilad lamazebi ecva.<br />

90 cxeli Sokoladi<br />

qvedabolo, korseti, perangi, qudi _ yvelaferi xeliT Sekerilia,<br />

xeliT Camoqsovili, xeliT daqarguli. “aseTi korsetebi,”<br />

agvixsna anam, “duxoborec qalebs acviaT. gacvia korseti _<br />

duxoboreci xar, gaixdi korsets _ aRar xar duxoboreci…” es<br />

korsetebi Taobidan Taobas gadaecema. mec minda, magram sadaa…<br />

magram mTavari mainc qudia. duxoborecis qudi mxolod Tavsaburavi<br />

rodia. es simboloa, mTeli istoria.<br />

me: “ras niSnavs Seni qudi, ana fiodorovna?”<br />

ana fiodorovna: “aba, me ra vici?”<br />

samagierod, icis pelagea terexovam, romelic anaze umcrosia,<br />

magram meti axsovs. “davibade 1928 wlis dekemberSi. ricxvi<br />

ar vici. 1931 wels tifi damemarTa da sinaTle wamarTva…” bebia<br />

poliam amayad daixura duxoborcebis qudi da moyola daiwyo:<br />

“ai, es Savi xazi miwaa, is dro, roca duxoborcebi imalebodnen,<br />

roca maT sdevnidnen _ cudi dro. es cisferi lenti gzaa, Cveni<br />

gzebi, romlebic gamoviareT, sanam aqamde movidodiT. es, oqrosferi,<br />

mzea, da ai, es,” _ TiTiT qudis damagvirgvinebel yvavilze<br />

mimaniSna, “ganaTebaa, duxobories alioni, roca rwmenis neba dagvrTes.”<br />

РОДИМАЯ ЛУШЕЧКА<br />

qals, romlis saxelTanac duxoborcebis qudis yvavili, duxobories<br />

alionia dakavSirebuli, erqva lukeria gubanova, luSeCka,<br />

netari luSeCka, Родимая Лушечка _ ra vqna, ver vTargmni.


istoria<br />

cxeli Sokoladi 91


istoria<br />

luSeCka ocdasami wlisa iyo, roca daqvrivda. misi qmari<br />

marTali, Zalian kargi kaci yofila da cota xanSi aRmoCnda,<br />

rom meuRlec aseTive hyavda: brZeni, mowyale. luSeCkas hqonda<br />

“cxoveli wigni” (an “cocxali wigni”), duxoborcebis zepirsityvieri<br />

wminda werili. luSeCka Zalian samarTliani qali<br />

iyo da aravis anebebda sustebis Cagvras.<br />

ase, is saSinlad brazobda xolme, roca mamakacebi qalebs<br />

Cagravdnen an sulac scemdnen. aseT kacs is sjida: erTi RamiT<br />

saqaTmeSi amwyvdevda. xolo Tu kaci imdenad Tavxedi iyo,<br />

rom meoredac bedavda Tavisi meuRlis wyeninebas, luSeCkas<br />

gankargulebiT mas welze bawars abamdnen da urikas gamobmuls<br />

neli nabijiT daatarebdnen sofel-sofel: naxeT, xalxo,<br />

es is briyvia, saqaTmeSi RamisTeva rom ar ikmara da isev Tavis<br />

qals Cagravs!<br />

luSeCkam daaarsa obolTa saxli, romelSic yvelas SeeZlo<br />

cxovreba _ martoxela moxucebs, daoblebul bavSvebs, Ratakebs,<br />

mokled, yvelas, visac gansakuTrebuli mzrunveloba<br />

sWirdeboda. luSeCka winaswarmetyveli iyo da misi sityvebi<br />

yovelTvis marTldeboda.<br />

ase, obolTa saxlis Senebisas luSeCkas erTi kaci, ivane, vaneCka<br />

edga mxarSi. vaneCka Zalian xelmarjve iyo, da vinc ar<br />

daizarebT da gorelovkaSi abrZandebiT, aucileblad SeamCnevT,<br />

ra lamazia xis aivnebi, rogori siyvaruliTaa gamoWrili<br />

yoveli CuqurTma. es yvelaferi sabralo vaneCkas naxelavia.<br />

92 cxeli Sokoladi


vaneCkas luSeCka TavdadebiT uyvarda da amitom Zalian<br />

uklavda xolme guls misi sityvebi. “rogor miyvarxar, vaneCka.<br />

rogori didebuli ostati xar. rogor mebralebi, rom iuda<br />

iqnebi, Cemo vaneCka, da duxobories da Cemi Ralati mogiwevs…”<br />

Zalian swyinda es sityvebi vaneCkas da ificeboda, amas<br />

arasodes vizamo.<br />

saqme isaa, rom orad-orma adamianma, luSeCkam da vaneCkam<br />

icodnen, Tu sad inaxeboda duxoborTa aRTqmuli miwis nasyidobis<br />

qaRaldebi. lukeria 1886 wlis 15 dekembers gardaicvala,<br />

ormocdaxuTi wlisa, da saidumlos amieridan mxolod vaneCka<br />

icavda. mere ki dro Seicvala, Sinagan saqmeTa saxalxo<br />

komisrebma vaneCkas ori vaJi daapatimres da maT safasurad<br />

“mamaCemi 1941 wels omSi<br />

waiyvanes, samxedro<br />

samsaxurSi. maSin me ori<br />

kvirisa viyavi mxolod.”<br />

“didxans imsaxura?”<br />

“axlac msaxurobs...”<br />

arada, isini pacifistebi<br />

arian, oms da Zalmomreobas<br />

SeZlebisdagvarad<br />

eridebian. magram ra<br />

gaewyoba _ omi omia...<br />

istoria<br />

vaneCkas duxoborcebis da lukerias gacema da Zvirfasi qa-<br />

Raldebi mosTxoves.<br />

vaneCkam obolTa saxlSi boZi daSala da sanukvari zardaxSa<br />

amoiRo. mas egona, rom Ralatis fasad Tavis vaJebs gadaarCenda,<br />

magram komisrebma gvaris gamgrZeleblebi aRar daubrunes.<br />

sabralo vaneCkam obolTa saxlSi gaatara darCenili dReebi,<br />

tirilsa da sinanulSi.<br />

“amtyunebdiT?” vkiTxe beboebs.<br />

“ara, ras ambob,” iyo pasuxi. “magas rogor gavamtyunebdiT.<br />

egre ewera. sabralo vaneCka…”<br />

duxobor qalebs gamtyuneba saerTod naklebad sCveviaT. me<br />

mgoni, ubralod ar scaliaT aseTi rameebisTvis. qarTveli go-<br />

cxeli Sokoladi 93


istoria<br />

94 cxeli Sokoladi<br />

gos da duxoboreci biWis siyvarulis ambavma me gamacecxla,<br />

maT ki iolad miambes _ ase eweraTo… kargia ase. neta mec<br />

SemeZlos.<br />

mSvenieri vasilisa<br />

Turme luSeCkasTan, obolTa saxlSi, erTi biWi izrdeboda.<br />

kargi biWi iyo, gonieri, warmosadegi. luSeCka mas gansakuTrebiT<br />

swyalobda.<br />

erTxel luSeCkas kaxeTSi raRac saqme hqonda mosagvarebeli<br />

da man qarTvelebTan swored is, saamayo biWi gagzavna. iq<br />

ymawvils ar gaumarTla _ gogo Seuyvarda, Tan Tavadis qali.<br />

qalsac Seyvarebia, da wyvili erTad Camovida gorelovkaSi.<br />

“Zalian kargi gogo iyo,” miambes qalebma. “lamazi-lamazi.<br />

Cveni korseti Caicva, Cveni wesiT icxovra. sul male RmerTma<br />

ori Svili gamougzavna, qal-vaJi. mTeli Temi imaT bednierebas<br />

SevxarodiT.”<br />

magram mere qalis ojaxs misi adgilsamyofeli gaugia. kaxe-<br />

Tidan mamakacebi Camovidnen, qarTveli gogo motyuebiT gaiyvanes<br />

soflidan, Seagdes cxenze da gaitaces.<br />

…iq tramalia da Soridanac ismoda qalis Zaxili: qmars uxmobda<br />

da Tavisianebs exveweboda, Svilebs nu damioblebTo…<br />

Tavzardacemuli biWi luSeCkas eaxla da Seevedra, davedevnebi,<br />

xalxi gamayole, Cemi gogo damabrunebineo. magram lu-<br />

SeCkam uTxra:<br />

“es Seni bedi yofila. unda daiTmino. Cven cotani varT, am<br />

miwaze mosulebi. qarTvelebi bevrni arian. Cven srola ar gv-<br />

bebia polia: “axalgazrda xar...”<br />

me: “ho, ra vici...”<br />

bebia polia: “ki, axalgazrda xar...”<br />

tirils iwyebs.<br />

tania: “nu tiri, bebia polia. Sen<br />

CvenTvis imdeni gaakeTe. uSenod<br />

aRarc iqnebodnen duxoborebi...”


marTebs, Tu daedevnebi, Cxubi atydeba, da Sens qalsac daRupav<br />

da yvela duxoborsac. daiTmine.”<br />

da biWmac daiTmina, ramdenic SeZlo. mere ki… mokled, mere<br />

obolTa saxlSi misi da qarTveli Tavadis qalis ori Svili<br />

izrdeboda. qaliSvili iseTi mSvenieri iyo, iseTi lamazi, rogoric<br />

TemSi aravin yofila: lurjTvala, SavTmiani. gogonas<br />

vasilisa erqva da axlac ase ixsenieben: mSvenieri vasilisa.<br />

roca am ambavs miyvebodnen, vfiqrobdi, albaT brazoben-me-<br />

Tqi. albaT wyinT, rom qarTvelebma maTianis siZoba ar isurves-meTqi.<br />

magram ara. Zalian Cveulebrivad hyvebodnen, oRond<br />

iseTi grZnobiT, rom obolTa saxlTan, TovlSi, duxobor qalebTan<br />

erTad mdgomma mwared vitire, da sabralo beso uznaZe<br />

verafriT mixvda, ra jandaba damemarTa _ man ki icis, rom SeyvarebulTa<br />

ubedurebebi, ra xania, sul aRar miCuyebs guls.<br />

istoria<br />

* * *<br />

Soba Rames duxobori qalebi daqargul sufraze dgamen did,<br />

fumfula purs, marils da patara Wiqas. WiqaSi wyals asxamen,<br />

kovziT, zustad imden kovz wyals, ramdeni sulic saxlSi cxovrobs.<br />

meore dilas imave kovziT iTvlian, ramdeni adamiani<br />

izeimebs momaval Sobas _ ramdeni kovzi wyalic daakldeba,<br />

imdeni datovebs miwas.<br />

imedia, momaval Sobas isev yvelani damxvdebian. luSeCkas<br />

daubarebia, rom am miwidan ar unda wavidnen. aqaa maTi saflavebi,<br />

aqaa mxare, romelsac bogdanovka hqvia _ RvTis mier duxoborebisTvis<br />

boZebuli miwa. da isic uTqvams luSeCkas, rom<br />

roca javaxeTs bolo duxoboreci datovebs, didi miwisZvra<br />

moxdeba, wminda mTa gaixsneba da wyali waiRebs duxobories,<br />

Cveni samSoblos lamaz mxares.<br />

P.S. beso da me madlobeli varT qalbaton<br />

irina ginosianis, romelmac ori ucxo<br />

usasyidlod Segvifara da gvimaspinZla.<br />

madlobeli varT yvelasi, vinc Sin migviwvia<br />

da cali TvaliT mainc dagvanaxa CvenTvis<br />

ucnobi, jadosnuri samyaro.<br />

cxeli Sokoladi 95


istoria<br />

sami axdenili ocnebis<br />

da erTi warmatebis ambavi<br />

zviad cikolia<br />

avtori: nino lomaZe<br />

foto: niko tarielaSvili, vitas Cerniauskasi<br />

96 cxeli Sokoladi


istoria<br />

cxeli Sokoladi 97


istoria<br />

es erTi axalgazrda kacis istoriaa, romelsac Zalian saintereso<br />

profesia aqvs _ is samrewvelo dizaineria da mas saxelad<br />

zviad cikolia hqvia. dizaini rom mravalnairi arsebobs,<br />

es yvelam viciT. samrewvelo dizaini ki danarCenTagan yvelaze<br />

masStaburia, ubralod “didi” sityvaa da yvela “moxmarebis sagans”<br />

moicavs _ namcxvris, uTos, avtokalmis, WurWlis dizainiT<br />

dawyebuli, manqanis, matareblis, TviTmfrinavis, gnebavT<br />

mfrinavi TefSis dizainiT damTavrebuli. arCevanis diapazonic<br />

amas hqvia!<br />

modiT, jer misi portfolio vnaxoT, ukeTesad mivxvdebiT<br />

visTan gvaqvs saqme. ydaze ori patara biWis fotoa. gverdiT<br />

ki aseTi warwera ikiTxeba: zviad cikolias personaluri namuSevrebi.<br />

patara biWebi misi Svilebi arian _ buba da iva...<br />

mere ki midis: Reddot-is dizainis jildo, 2006 wlis konkursis<br />

gamarjvebuli majis saaTi; mere gazis gamaTbobeli, uCveulo<br />

formis savarZeli, TiTqos qvaze dayudebuli ufexo divani,<br />

Peugeot 1007, Peugeot 307, Russo-Baltique Impression da mere Rolls<br />

Royce-is sportuli kupe _ ai, am ukanasknelTa Sesaxeb ki ase<br />

naCqarevad ver giambobT. mogvianebiT aucileblad davubrundebiT,<br />

grZeli da saintereso istoriaa. “Strong Vodka”, “Castel”,<br />

“Hertzog”, “borjomis produqtis”, “samgori alkos”, “APG”,<br />

“ioli jgufis” alkoholuri Tu mineraluri wylebis boTlebi,<br />

koncept-proeqtebi: Piaggio _ mzis energiaze momuSave manqana,<br />

sportuli fexsacmeli, saTvale da aTasi sxva. dameTanxmebiT,<br />

STambeWdavia!<br />

raRa Tqma unda, es yvelaferi, rogorc xSirad xdeba, bavSvobidan<br />

iRebs saTaves. zviadi xatavda, konstruqtorebs<br />

awyobda, yvelafers nawilebad ki ara, uwvriles nawilakebad<br />

Slida, mere xelaxla awyobda. kidev caSi iyureboda da TviTmfrinavebs<br />

akvirdeboda, did aviaciaze ocnebobda. warmosaxvaSi<br />

mig15-ebs, samxedro TviTmfrinavebs, raketebs xatavda<br />

_ mokled, sul dafrinavda. Tan ise seriozulad dafrinavda,<br />

ukve xuTi wlis asakSi ramdenime aTasi metris simaRleze,<br />

TviTmfrinavis modelebs arCevda. caSi nacnob xmas rom mokravda<br />

yurs, ubralod aixedavda da iqve getyoda, es TU 134 A, TU<br />

147, iak 40 Tu kidev sxva TviTmfrinavis modeli iyo.<br />

mere vaJa fSavelas quCaze samxedro muzeumis arsebobis Sesaxeb<br />

gaigo, sadac samxedro teqnika pirdapir ezoSi gamoefinaT.<br />

maT Soris erTi TviTmfrinavi iyo, saocnebo mig 15, Tan<br />

98 cxeli Sokoladi


uso baltis<br />

Impression-is<br />

maketi<br />

omgamovlili. dasaTvaliereblad wavida. mxolod daTvaliereba<br />

rodi ikmara, Sebindebisas TviTmfrinavis kabinidan Zlivs<br />

gadmoiyvanes. mTeli ori saaTi germanel mfrinavebs ebrZoda;<br />

sanam yvela ar gaanadgura, ver moisvena. magari nasiamovnebi ki<br />

dabrunda Sin, gamarjvebuli.<br />

iyo maSin aseTi _ “norC teqnikosTa centraluri sadguri”,<br />

wereTlis quCaze; aviasamodelo, satransporto laboratoria,<br />

radio wre, samodelo, qimiis, fizikis laboratoriebi da kidev<br />

mravali sxva samoyvarulo wre. am “skolaSi” Zveli sabWoeTis<br />

14 cnobili dizaineri gaizarda.<br />

“norC teqnikosTa centralur sadgurSi”, radios wreze zviadis<br />

ufrosi Zma dadioda, saocar rameebs akeTebda. mogvianebiT<br />

zviadic dainteresda, jer safuZvlianad gamoarkvia, ra<br />

laboratoriebi arsebobda da, raRa Tqma unda, aviacia airCia.<br />

iq dedasTan erTad mivida. aviasamodelos kari SeaRo da aRtacebisgan<br />

adgilze gaSeSda. masze ufrosi biWebi, daaxloebiT<br />

missigrZe TviTmfrinavs vercxlisfrad Rebavdnen. laboratoriis<br />

xelmZRvanelma biWi SeaTvaliera da dedas aniSna,<br />

Zalian pataraa, aq ver miviRebTo. zviads ki guli ar dawyvita<br />

da anugeSa, Sen satransporto laboratoriaSi midi, iq yvelafers<br />

gaswavlian _ manqanebis, TviTmfrinavebis, matareblebis<br />

awyobas da naxe rogor mogewonebao. guli ki mainc dawyda,<br />

magram “satransporto” marTla moewona. “iq Cemi maswavlebe-<br />

ruso baltis<br />

Impression-is<br />

damzadeba 2003 wels<br />

moskovSi daiwyo da<br />

2005 wels miunxenSi<br />

dasrulda.<br />

istoria<br />

cxeli Sokoladi 99


istoria<br />

100 cxeli Sokoladi<br />

li, mogvianebiT ki Cemi usayvarlesi ufrosi megobari, nodar<br />

injia damxvda. es iyo ubralod kargi adamiani, Tavis saqmeze<br />

Seyvarebuli kaci, romelic saaTobiT gvejda da gvesaubreboda<br />

yvelaferze _ konstruqciebze, modelebze, cxovrebaze.<br />

2002 wels, roca “peJosgan” meore SekveTa miviRe, nodari gardaicvala.<br />

ukve meored moxda ase. Cemi didi warmateba da paralelurad,<br />

usayvarlesi adamianis dakargva _ droSi erTmaneTs<br />

daemTxva. 2001 wels, rodesac aseTi seriozuli SekveTa pirvelad<br />

miviRe da “peJom” seriuli warmoebisTvis axali modelis<br />

eqsterieri damikveTa, mama gardamecvala. es ori adamiani Cemi<br />

saukeTeso Semfaseblebi iyvnen, visi azric yvelaze metad mainteresebda<br />

da visac marTla vendobodi.”<br />

raRac ucnaurad muSaobda. ar iyo Tanmimdevruli, principi<br />

_ “Tavidan martiviT daiwye da nel-nela gaarTule” _ misTvis<br />

ar arsebobda. pirvelad qaRaldis manqanis modeli gaakeTa,<br />

mere iyo orwliani pauza da uceb didi modeli gaakeTa, gamofenaze<br />

gaitana da prizic moipova. aseTi iyo.<br />

didi fiqris da orWofobis mere, apolon quTaTelaZis saxelobis<br />

saxelmwifo samxatvro akademiis dizainis fakultetze<br />

Caabara. erTxans msaxiobobac undoda. deda, medea buxraZe,<br />

msaxiobi gaxldaT _ mucliT molaparakeebs rom eZaxdnen, Tu<br />

gaxsovT (pirs rom ar aReben da laparakoben). scenaze TojinebiT<br />

gamodioda. mama reJisori iyo. magram zviadma nodar<br />

injias rCeviT, mainc dizaineroba arCia. swored rom moiqca,<br />

amas mogvianebiT dagidasturebT. Tumca vin icis, egeb misgan<br />

msoflioSi ganTqmuli msaxiobi damdgariyo.<br />

is periodi, romelsac qarTuli depresiis xana hqvia da yvelas<br />

kargad gvaxsovs, cikoliebis ojaxmac gamoiara. zviads virtualuri<br />

eskizebis gasakeTeblad da teqnologiuri siaxleebis<br />

asaTviseblad kompiuteri dasWirda. erT-erT gamomcemlobaSi<br />

mivida da barteri SesTavaza: Tu erT kompiuters dauTmobd


nen, samagierod wignebis, broSurebis _ mokled, maTi publikaciebis<br />

dizains gaakeTebda. isinic daTanxmdnen.<br />

mere iyo aerografebi. aerografebi sabWoTa saqarTveloSi<br />

didi deficituri produqti gaxldaT. mxolod spekulantebs<br />

CamohqondaT, isic xandaxan. zviadi megobrebs aerografebis<br />

Carxebis gakeTebas sTavazobs. erTi aerografi 11 maneTi<br />

ujdebaT, 500-ad ki yidian. biznesic amas hqvia! vinme amerikeli<br />

biznesmeni interesdeba, magram am marTlac saocari cifrebis<br />

da, Sesabamisad, maTi mogebis wilis ar sjera, axalgazrdebs ki<br />

cbier saqmosnebad naTlavs da uariT midis.<br />

male irkveva, rom gamomcemlobas abreSumis badiT beWdvis<br />

aparatura aqvs, magram ar hyavT specialisti, visac misi amu-<br />

Saveba SeuZlia. zviadi swavlobs teqnologias da aamuSavebs.<br />

male ki abreSumis badeze fotogamosaxulebasac iRebs. es ukve<br />

didi siaxlea da gamomcemlobac mraval axal klients iZens.<br />

“ici ras vakvirdebi? cxovrebaSi razec vocnebobdi, nelnela<br />

yvelaferi misruldeba. Cemi sayvareli manqana Mini Cooper<br />

iyo da pirveli manqanac mini kuperi myavda. Cemze ufrosi qalebi<br />

mainteresebda da Cemi coli Cemze 10 wliT ufrosia, aviaciaze<br />

vgiJdebodi da 1993 wels Air Georgia-s mTavari dizaineri<br />

gavxdi, ase iyo sul. Air Georgia-s ambavs mogiyvebiT. sabWoTa<br />

kavSiri axali daSlilia da vambob, ra magari iqneba, qarTuli<br />

aviakompania rom daaarson da magaliTad, Air Georgia daarqvanmeTqi.<br />

davjeqi mere CemTvis da raRac eskizebi gavakeTe, rogori<br />

SeiZleboda yofiliyo kompaniis simbolika. sul male ki<br />

televiziiT sareklamo gancxadebas vismen: aviakompania trans<br />

ear jorjia acxadebs reisebs Tbilisi _ frankfurti _ Tbilisis<br />

mimarTulebiT. va, qarTuli aviacia! viReb telefons<br />

da vrekav. Tqveni kompaniis simbolikis eskizebi maqvs, xom ar<br />

gainteresebT, vekiTxebi. irkveva, rom Air Georgia-s dizaineris<br />

vakansiaze konkursi aqvs gamocxadebuli, vada ki male iwureba.<br />

zviad cikolia<br />

ivan SiSkinTan<br />

(`ruso-baltis~<br />

direqtori)<br />

erTad vila<br />

d’estes<br />

gamofenaze<br />

ivan SiSkini,<br />

zviad cikolia da<br />

`rols roisis~<br />

mTavari dizaineri<br />

alan Separdi<br />

istoria<br />

cxeli Sokoladi 101


istoria<br />

foto: vitas Cerniauskasi<br />

102 cxeli Sokoladi


samxatvro akademiaSi Cems xelmZRvanelTan, gia lafanaSvilTan<br />

erTad, konkursSi monawileobas viReb da vimarjvebT. mTavari<br />

dizaineri vxdebi. esec Cemi didi aviacia.”<br />

frankfurtSi avtosalonis gamofena or weliwadSi erTxel<br />

imarTeba. Air Georgia-s ki frankfurtSi pirdapiri reisebi hqonda.<br />

1995 welia, zviadi kompaniis direqtors ufaso samgzavro<br />

bileTs sTxovs da midis. Tan erT did saqaRaldeSi Calagebuli<br />

Tavisi eskizebi miaqvs. erTi eskizi saqaRaldeSi ar eteva da<br />

zemodan akravs, Bugatti-s modelia, zviadis sayvareli manqanis<br />

brendi. dadis am rva kvadratuli kilometris teritoriaze,<br />

saukeTeso, axali manqanis modelebi sam sarTulze romaa gamofenili<br />

da akvirdeba tendenciebs, axal mimarTulebebs, avangardul<br />

detalebs _ mokled, siaxleebs ecnoba. moulodnelad erTi<br />

germaneli eZaxis da TavisTan ixmobs. zviadma germanuli ar icis,<br />

arc inglisuri. JestebiT artikulireben. germaneli kaci gulze<br />

xels ikravs da ambobs: iohan dauer. Jests zviadic imeorebs,<br />

istoria<br />

zviad cikolia _ ambobs, mere ki erTmaneTs xels arTmeven. iohani<br />

saqaRaldeze uTiTebs, maCveneo. zviadi dabneuli awvdis, kaci<br />

aTvalierebs, periodulad muStze cera TiTis gaSveriT aniSnebs,<br />

magariao. zviadi gaocebisgan xmas ver iRebs. es kaci, arc meti da<br />

arc naklebi, “porSis” Svilobili kompaniis, Dauer Porsche-is<br />

damfuZnebelia, Zveli mrboleli. 22 ivniss, zviads qalaq lemanSi,<br />

rbolebze patiJebs, Tanac sTavazobs, Tu CemTan muSaobis<br />

dawyeba ginda, patara gasaubrebas mogiwyobo. zviadi vizas mxolod<br />

2 oqtombers iRebs da maSinve urekavs. daueri gaocebuli<br />

ekiTxeba: Tqvens qveyanaSi kalendrebi arsebobs? erTi sityviT,<br />

zviadi frankfurtSi midis. iohan daueri patara fsiqologiur<br />

gamocdas utarebs, magram zviadi tests ver abarebs. gamocdileba<br />

gakliao, uxsnis iohani. rCevebs aZlevs da Tbilad istumrebs:<br />

Sexvedramdeo. “am SemTxvevis mere gadavwyvite, CemTvis, damoukideblad<br />

memuSava da momavali frankfurtis avtosalonze 1:1<br />

realuri masStabis “bugatis” modelze muSaoba daviwye”.<br />

cxeli Sokoladi 103


istoria<br />

zviadi frankfurtis momavali avtosalonisTvis mzadebas<br />

Seudgeba. 1997 wels, gamofenis organizatorebisagan mowveva<br />

modis. 100 wlis manZilze pirvelad, frankfurtis avtosalonze<br />

42 qveynis droSasTan erTad, saqarTvelos droSa frialebs.<br />

bugatis concept car-i isev Air Georgia-s daxmarebiT, frankfurtSi<br />

miaqvs (concept car-i manqanis axali modelia, romelic SesaZloa<br />

mraval avangardul detals Seicavdes. aq dizainerebi TavianT<br />

potencialsac aCveneben. concept car-i gamofenaze gamoaqvT da<br />

bazris koniunqturas amgvarad afaseben. koleqcionerebis, potenciuri<br />

myidvelebis, sxvadasxva dizaineris, mokled damswre<br />

sazogadoebis azrs swavloben, iTvaliswineben da, Sesabamisad,<br />

seriuli warmoebisTvis garkveul detalebs, an ubralod, iseT<br />

detalebs cvlian, romelTa gareSec manqanis warmoeba ufro<br />

iafi dajdeba). zviadi iZulebulia gaiTvaliswinos, rom Air Georgia<br />

samgzavro TviTmfrinavia da SezRuduli zomis sabargo kari<br />

aqvs, modelis ergonomiul parametrebsac mxedvelobaSi iRebs<br />

da idealur Sualedsac poulobs.<br />

frankfurtis avtosalonze Bugatti-s concept car-i Lotus-is,<br />

Lamborghini-s, Brabus-is manqanebs Soris “daabrZanes”. Bugattisa<br />

da Lotus-is prezidentis, romano artiolis, aseve BMW-s,<br />

Volkswagen-is dizainerebis, sxvadasxva brendis warmomadgenlebis<br />

qaTinaurebi zviadisTvis pirveli aRiareba iyo. iq gaicno<br />

saavtomobilo biznesSi yvelaze cnobili italieli Jurnalisti<br />

jankarlo perini. “98-Si me da Cemi maswavlebeli, gia<br />

lafanaSvili perinisTan stumrad turinSi CavediT. jankarlo<br />

iciT rogori vinmea? misi Sefaseba dizainerTaTvis yvelaze<br />

104 cxeli Sokoladi<br />

Peugeot Alien-is Concept Car-i,<br />

2005 weli.<br />

T-J oTxadgiliani<br />

TviTmfrinavi,<br />

2006 weli.<br />

mniSvnelovani Tu ara, erT-erTi yvelaze yuradsaRebia. xdeba<br />

isec, rom perinis romelime axali brendis modelis dizaini ar<br />

moswons, maSin modelis detalebs xSirad cvlian xolme. aseTi<br />

kacia. hoda, perinis veubnebi, romelime saavtomobilo studiaSi<br />

muSaobis dawyeba minda-meTqi. ucbad mekiTxeba, “lamborginis”<br />

models gaakeTebo? me moulodnelobisgan did ulufa<br />

haers vylapav da patara pauzis mere vTanxmdebi.” “lamborginis”<br />

prezidentTan Sexvedra male ver xerxdeba. zviads vizis<br />

vada ewureba, italiaSi ki kontraqts aralegalurad aravin<br />

gauformebs. ukan brundeba. vizas erTi Tve sWirdeba _ “lamborgini”<br />

vizas ver elodeba. sevdiani ambavia.<br />

1999 wels, zviadi frankfurtis avtosalonze isev wavida. gamofenaze<br />

isev Bugatti-s, amjerad virtualuri modeli warmoadgina.<br />

romano artiolis (Lotus-is da Bugatti-s prezidenti) meSveobiT,<br />

jorjeto jujaros Sexvda (Giugiaro dizainis studiis<br />

prezidenti). manqanis dizainis guru, me-20 saukunis saukeTeso<br />

dizaineri _ ase ixsenieben mas sxvadasxva publikaciebsa Tu nacnobebis<br />

wreSi. qaTinaurebs isev iRebs, dizainis “mamebi” ki ukve<br />

interesdebian, sad miiRo ganaTleba am sabWoeTis Svilma.<br />

2001 welia, zafxuli. zviadi eleqtronul fostas amowmebs<br />

da pirad safosto yuTSi erT uCveulo werils aRmoaCens. Peugeot-is<br />

outsourcing-is menejeri var, Tqveni saiti vnaxe da portfolioTi<br />

movixible. seriuli warmoebisTvis, axali modelis<br />

dizaini gvinda Tqven dagikveToTo. zviads megobrebis xumroba<br />

hgonia, magram yoveli SemTxvevisTvis Citroen-is mTavar dizainers<br />

urekavs da ekiTxeba, am studiis arsebobis Sesaxeb raime<br />

Air G aviakompaniis Air Bus 360<br />

modelisTvis gakeTebuli grafikuli<br />

dizaini, 2005weli


xom ar gsmeniao. nacnobi dizaineri urCevs, werils saswrafod<br />

upasuxos. zviadi asec iqceva da erT TveSi kontraqtis gasaformeblad<br />

parizSi miemgzavreba. dakveTili oTxi proeqtidan<br />

ori keTdeba: concept car saxanZro manqanisTvis da Peugeot<br />

1007 modelis eqsterieri.<br />

Peugeot-is 1007 “cocxali” modelis sanaxavad, meuRlesTan<br />

erTad parizSi miemgzavreba. sxvaTa Soris, zviadis meuRlec<br />

dizaineria, modeliori marina xorava _ qarTveli stiuardesebis<br />

kostiumebis avtori. adre xom vTqvi, erTmaneTi did<br />

aviaciaSi gaicnes-meTqi. hoda, dRes ori Svili hyavT. ufrosi,<br />

buba 8 wlisaa da patara, iva _ 6 wlis. iva ise gavs mamas,<br />

gagecineba. zviadTan stumrobisas iva aqtiurobs, cdilobs<br />

fotografis yuradReba miipyros da did saxatav rveuls zed<br />

magidaze Slis, Tan kiTxulobs, fotos mec xom gadamiRebTo.<br />

marina ambobs, mamasaviT komunikabeluriao.<br />

zviadi nicaSi Toyota-s mTavar dizainers, vladimer peraJkovs<br />

xvdeba. peraJkovi erT saintereso winadadebas sTavazobs: Bugatti-s<br />

axali modelis Sesaqmnelad konkursi cxaddeba da midi,<br />

monawileoba miiReo. zviadi siamovnebiT Tanxmdeba. Bugatti-s<br />

eqskluziuri modelis Seqmnis uflebisTvis rusuli kompania<br />

A-level (mcire seriuli manqanebis mwarmoebeli kompania) ibr-<br />

Zvis. manqanis erT-erTi yvelaze cnobili rusi koleqcioneris<br />

dakveTaa. magram Volkswagen-i maT “bugatis” saxelis gamoyenebis<br />

uflebas ar aZlevs (Bugatti-s brendis mflobeli swored<br />

Volkswagen-ia). A-level axal gzas poulobs _ Zvel rusul<br />

brends, ruso-balts (Russo-Baltique) yidulobs da klasikuri<br />

Bugatti-s msgavss, Tanamedrove models qmnis. zviadis concept<br />

car konkursze ruso-baltis brendis saxeliT gamodis. modeli<br />

ki namdvili Bugatti-ia, igive stilistikuri monacemebia gamoyenebuli,<br />

mxolod cxviri aqvs Secvlili.<br />

ruso-balti Zveli rusuli brendia. ruseTis mefis karze,<br />

me-20 saukunis dasawyisSi, farexebis erTi yvelaze msxvili<br />

mwarmoebeli iyo da umaRlesi xarisxis produqcias qmnida.<br />

sul oTxi weli iarseba da am mokle xanSi, msoflioSi ori<br />

yvelaze cnobili rbola moigo. komunisturi epoqis dawyebis-<br />

Tanave warmoeba gaCerda. erTi saukunis Semdeg ki, ruso-baltis<br />

brendi isev gaacocxles da pirveli Tanamedrove modelis<br />

SeqmnisTvis konkursi gamoacxades.<br />

erTadgiliani<br />

TviTmfrinavi `lizi~-s<br />

modeli, 2006-2007 weli<br />

qva da foToli,<br />

2005 weli.<br />

rbili avejis modelebi,<br />

2004 weli<br />

istoria<br />

mecxre arxis<br />

studiisTvis Seqmnili<br />

savarZeli, 2003 weli.<br />

cxeli Sokoladi 105


istoria<br />

axla erTi sagulisxmo ambavi unda vaxsenoT, saprizo fondis<br />

Sesaxeb. pirveli adgilis mflobelis, anu gamarjvebulis fuladi<br />

premia 1000 dolaria, meore adgilis _ 500, xolo mesames<br />

_ 200. ruso-baltis Impression msoflioSi erT-erTi yvelaze<br />

ZviradRirebuli modelia da sul raRac milionnaxevari evro<br />

Rirs. ai, biznesic marTla amas hqvia!<br />

“Cems cols veubnebi, axla SekveTa ar maqvs, Bugatti-s amdeni<br />

modelis eskizi maqvs gakeTebuli, gaval ra konkursSi da am<br />

saaxalwlod erT orasdolarian prizs xom mainc aviReb-meTqi.<br />

SevTanxmdiT da sam kviraSi eskizebi konkursze gavagzavne.<br />

saaxalwlod prizi mainc ver aviRe, magram TebervalSi gavige,<br />

rom gavimarjve. peraJkovma es ambavi rom miTxra, dedaCemTan<br />

viyavi, didubeSi. kapiki fuli ar mqonda, rom saxlSi (xilianze)<br />

marSrutkiT mainc wamovsuliyavi. sul fexiT viare; Tu ar<br />

vcdebi, 25 wuTSi mivedi. mere erTi naxevari saaTi bavSvebTan<br />

erTad vixtunave da mainc ver davmSviddi. ici ra iyo? marTla<br />

gavimarjve.”<br />

konkursSi 125 dizaineri monawileobda, maT Soris iyvnen General<br />

Motors-is, Peugeot-is, Porsche-is California-s, Citroen-is, Audi-is<br />

dizainerebi. 10 saukeTeso SearCies. gamarjvebuli ki TviTon<br />

damkveTma, ruseTSi erT-erTma yvelaze cnobilma manqanis koleqcionerma,<br />

vinme viqtor taknovma daasaxela. mere peraJkovma<br />

uambo: gamofenil aT eskizs Cqari nabijiT Cauara, Sens<br />

eskizTan Seyovnda da dagviZaxa _ ai, es mindao, gviTxra da<br />

wavidao. gamarjvebac aseTi unda!<br />

“manqanis axali modelis dizainis Seqmnisas Seni axali sityva,<br />

xedva da aqamde gamouyenebeli detalebis Setana yvelaze<br />

mniSvnelovania. aq ar arsebobs plagiati, yvela Semfasebeli<br />

imdenad zedmiwevniT icnobs avtoindustrias, rom sjobs, es<br />

ar gaakeTo. amitom, Zvelis, klasikuris bazaze sruliad axali,<br />

Tan klasikuri an praqtikuli da avangarduli modelis<br />

Seqmna advili ar aris. Tan tendenciebs unda icnobde, Tan Seni<br />

sakuTari sityva Tqva.”<br />

106 cxeli Sokoladi<br />

meuRle marina xorava,<br />

parizi, 2004 weli.<br />

2003 wels zviads erTi britaneli koleqcioneri ukavSirdeba,<br />

isev internetiT. Rolls Royce eqskluziur kupes ukveTs.<br />

paralelurad, saqarTvelos “TbilaviamSenTan” erTobliv<br />

proeqtze muSaobs _ TviTmfrinavis eqsteriers da interiers,<br />

aseve maTi danarCeni produqciis dizains akeTebs.<br />

male, 2005 wels Russo-Baltique modelis damzadeba iwyeba. msoflioSi<br />

yvelaze cnobili manqanebis gamofenisTvis Villa d’EstesTvis<br />

emzadebian. “es marTla Tavis tkivili da tanjva iyo.<br />

am dros damkveTebi srul Tavisuflebas ar gaZleven. raRac<br />

CarCoSi mainc unda Cajde. da wvalob, fiqrob, rogor SeiZleba<br />

es ise gaakeTo, rom mTavar detalebs ar Seexo; rom modelma<br />

xibli ar dakargos. mokled, urTulesi procesia. martivad<br />

rom agisxnaT, getyviT: ukana borblis xufis 2 santimetriT<br />

daweva mindoda, magram damkveTebi ver daviTanxme. iciT ratom?<br />

es maT zedmeti 60 aTasi evro ujdebodaT. danarCeni<br />

TviTon gansajeT.”


iva da buba cikoliebi<br />

2006 weli<br />

modelze muSaoba dasrulda da 2006 wlis aprilSi manqanis<br />

mflobeli, dizainis studiis warmomadgenlebi, mTeli samuSao<br />

jgufi da, raRa Tqma unda, zviadi italiaSi, Villa d’Este-s eleganturobis<br />

konkursze gaemgzavrnen.<br />

“gamofenaze videqi da aranairi emocia ar mqonda, TiTqos<br />

carieli fituli viyavi. fotokadrebad aRviqvamdi, rac Cems<br />

garSemo xdeboda. Alfa Romeo 8C Spider, Aston Martin, Ferrari 575 GTZ,<br />

Renault Altica, Masserati da Cemi Impression, kris benglis (BMW),<br />

ian kameronis (Rolls Royce-is dizaineri), alan Separdis (Rolls Royce-is<br />

interieris dizaineri), patrik le qumentis (Renault) da<br />

lorenco ramazotis (Pin Infarina) Tavmdabali salami, qaTinaurebi<br />

da manqanis Cavlisas aRebuli salami. sul es iyo!”<br />

marTlac, sul es iyo da dRes marjve rusi koleqcioneri<br />

mSvenier Impression-s Tavis feSenebelur avtofarexSi asvenebs.<br />

zviad cikolias warmateba ki yvelam erTxmad aRiara.<br />

jankarlo perinis araerTi publikaciac swored mas mieZR-<br />

istoria<br />

vna da zviadze seriozulad alaparakdnen. magram laparaki<br />

yvelam erTnairad icis _ TeTrmac da Savmac, didma da pataram.<br />

gamofenis merec ase moxda. ruso-baltis seriuli<br />

warmoebisTvis axal SekveTaze zviadTan SeTanxmdnen. Vila<br />

d’Este-dan dabrunebul A-level-is warmomadgenlebs ki karSi<br />

“didebuli” jujaro gamoecxadaT, gamzadebuli eskizebiT<br />

da ufro sarfiani winadadebiT. ras gaugeb am italielebs,<br />

zviadTan SeTanxmebuli honorari ki mainc saidan gaigo?<br />

mokled, zviadi SekveTaze mainc muSaobs, magram meore<br />

proeqti jujarom “Caibara”.<br />

dRes erTadgiliani TviTmfrinavis modelis SekveTaze mu-<br />

Saobs. TviTmfrinavisTvis saWiro komponentebis SeZenaSi mamuka<br />

xazaraZe daexmara. eleqtronul fostaze ki saintereso<br />

werils dResac elodeba. albaT, vinme kargi Semfasebeli kaci<br />

tsikolia.ge-s isev waawydeba, zviadis portfolios daaTvalierebs<br />

da axali mSvenebac ase Seiqmneba.<br />

cxeli Sokoladi 107


istoria<br />

endi<br />

uorholi<br />

108 cxeli Sokoladi<br />

avtori: giorgi gvaxaria<br />

sikvdilis<br />

angelozi


istoria<br />

cxeli Sokoladi 109


istoria<br />

(endi uorholi 20 wlis win<br />

gardaicvala)<br />

sarke WuWyiania. isev ezareba gawmenda.<br />

axali muwuki amouvida saxeze. gamorwyvisas<br />

(amas xelis dabanaze xSirad akeTebs)<br />

odnav SesamCnevi xvrelidan sqeli, fafismagvari<br />

masa gamoiyofa. neka TiTiT iwmends<br />

da yviTel siTxes aTvalierebs.<br />

dRes avtoportreti unda daxatos.<br />

liz teilorma daureka wuxel da Seukve-<br />

Ta. muwukebs, ra Tqma unda, ar miaxatavs.<br />

darwmunebulia, rom muwuki droebiTi<br />

movlenaa.<br />

mere parikebs arCevs. fafismagvari masiT<br />

dasvara Tavisi yviTeli pariki. ar wmends.<br />

es moswons! tansacmelsac xom svris ase.<br />

skamze sen loranis butikSi nayidi Sarvali<br />

ukidia, romelsac yviTeli saRebavis<br />

laqa aqvs! liz teilorTan Sexvedraze amas<br />

Caicmevs _ dae, yvela darwmundes, rom endi<br />

uorholi dabneuli, feTxumi geniosia!<br />

isev sarkeSi iyureba. erTi kviris win<br />

interviu misca idiot Jurnalist gogos,<br />

romelsac kiTxvebi winaswar mosTxova.<br />

uTxra, sarkeSi roca viyurebi, sicarieles<br />

vxedavo.<br />

moatyua. iman ki daijera da es sityvebi<br />

saTaurSi gamoitana.<br />

ras qvia, ver xedavs? ra Tqma unda xedavs!<br />

daRlili mxatvris danaoWebul saxes<br />

xedavs. magram aseTs ar daxatavs! mere<br />

dascineben, ityvian saTvaliT imalavs beber<br />

Tvalebso.<br />

endi uorhols ki yvelaze metad dacinvis<br />

eSinia. bavSvoba roca esizmreba _<br />

pitsburgis skola, sadac fexebi ukankalebda,<br />

roca dafasTan iZaxebdnen, _ egreve<br />

oflSi eRviZeba. sazizRari Tanaklaselebis<br />

Jriamulsa da xorxocs ver iviwyebs<br />

da ver gaugia, nuTu aseTi sasaciloa es<br />

slovakuri aqcenti, romelic vera da ver<br />

110 cxeli Sokoladi<br />

moiSora? dRes, roca saxelganTqmuli<br />

gaxda, kritikosebi xom weren, uorholis<br />

aqcenti misi individualurobaao. aba is<br />

bavSvebi raRas erCodnen?<br />

skola erTi kviris win naxa sizmarSi. im<br />

Rames Tavis ”fabrikaSi” eZina. misi saxelosno,<br />

rogorc yovelTvis, daTxupnuli<br />

gogo-biWebiT iyo savse. viRac magidaze<br />

iwva da xvrinavda. dasaZinebeli wamlis<br />

Zebna daiwyo. sibneleSi viskis cariel<br />

boTlebs wamokra fexi. SeeSinda. aRmoaCina,<br />

rom amden xalxSi aravis icnobda. samzareulomde<br />

gza rogorRac gaikvlia.<br />

endi xom gazviadebis ostati iyo.<br />

gazviadebis da gamravlebis! man ar<br />

amoaTria masebis qvecnobieridan<br />

iq ”gaWedili” nagavi?! tomatis<br />

sufis qila, merlinisa da elvisis<br />

portretebi, mao?


gauxarda, Suqi rom dainaxa. kidev ufro<br />

gauxarda, roca qeraTmiani liza dainaxa<br />

_ kalifornieli gogo, romelic Tavis<br />

Tavs ”uorholis mowafes” uwodebda. liza<br />

WurWels recxavda.<br />

mogexmarebio, uTxra da sizmris moyola<br />

daiwyo.<br />

raRaceebi, ra Tqma unda, moigona. ufro<br />

sworad, gaamZafra raRaceebi! endi xom<br />

gazviadebis ostati iyo. gazviadebis da<br />

gamravlebis! man ar amoaTria masebis qvecnobieridan<br />

iq ”gaWedili” nagavi?! tomatis<br />

sufis qila, merlinisa da elvisis portretebi,<br />

mao? amoaTria, gazarda, gaazviada,<br />

veeberTela sagnad aqcia, gaamravla! ...<br />

im gogom, im sulelma Jurnalistma hki-<br />

Txa, amboben (endis es sityva WiriviT sZulda),<br />

rom Tqven morwmune kaTolike xarTo.<br />

saidan gaigo? igi xom yvelafers akeTebda,<br />

raTa antiqristed SeeracxaT.<br />

qriste, magaliTad, movaWreebs mivarda<br />

bazarSi da daxlebi daungria. endi ki,<br />

piriqiT, masebs mouwodebda, moixmareT,<br />

moixmareTo... masebma qriste jvars acves.<br />

endis mowodeba ki esiamovnaT _ ”supervarskvlavi”<br />

uwodes!<br />

vin uTxra am Ster gogos, rom morwmunea?<br />

rogor SeiZleba morwmunem xatebs dauwyos<br />

brZola, endi uorholiviT? saxeebSi<br />

RmerTis simulacias bizantieli mxatvrebi<br />

axdendnen, magram ara endi uorholi!<br />

RmerTi xom gamouxatavi da gamousaxavia.<br />

is, razec vloculobT, mxolod da mxolod<br />

niSania, simboloa; koka-kolas boTlia,<br />

romelic Tanasworobis iluzias qmnis<br />

(koka-kolas yvela svams _ qveynis prezidenti,<br />

liz teilori da maTxovari, romelmac<br />

icis, rom misi koka-kola arafriTaa uare-<br />

istoria<br />

axla, roca sarkesTan dgas da<br />

muwukebs ebrZvis, uorholi am<br />

xalxs aRar ixsenebs. igi lizas<br />

kiTxvam Caafiqra. marTlac, rogor<br />

moaxerxa amdeni xalxis Sebma?<br />

dedis aCrdilis daxmarebiT?<br />

SeiZleba.<br />

cxeli Sokoladi 111


istoria<br />

si prezidentis ”kolaze” _ dawera sadRac<br />

endim), dolaris kupiuraa da ”kempbelis”<br />

sufis qila _ mSieri kacis sanukvari ker-<br />

Zi... swored esaa Cveni xatebi!<br />

nuTu es suleli Jurnalisti gogoc ki<br />

mixvda, rom moxmarebis obieqtebis aseTi<br />

gafetiSeba-gazviadebiT endi uorholi<br />

igives akeTebda, rasac ieso qriste _ supermarketSi<br />

(ukacravad, bazarSi)? oRond<br />

pop-artis RmerTi ki ar angrevda, aramed<br />

aZlierebda saqonels... depersonalizebulma<br />

fetiSma (obieqtma auris, fasis<br />

gareSe) uorholis nawarmoebebSi sakralizacia<br />

ganicada, raTa mere, publikis<br />

cnobierebidan gandevniliyo.<br />

ganadgureba - gamravlebis gziT!<br />

kaTarzisi iyo es, aba ra?!<br />

ai, im Ramesac, kaliforniel lizas Tavis<br />

bavSvobas uyveboda da cremli moadga.<br />

gaixsena, rogor erToboda jojoxeTidan,<br />

e.i. skolidan dabrunebuli, sanagveSi<br />

iqeqeboda, ferad Jurnalebs agrovebda,<br />

suraTebs Wrida da qmnida kolaJebs. miki<br />

mauss _ betmenisa da greta garbos gverdiT<br />

awebebebda.<br />

am dros, evropaSi italieli neorealistebi<br />

TavianT Sedevrebs groSebad<br />

iRebdnen.<br />

gana endic igives ar akeTebda?<br />

Tuki saRebavis fuli ara gaqvs, Seagrove<br />

nagavi, iSove webo da makrateli. Sedevrs<br />

aucileblad Seqmni, mTavaria, irwmuno,<br />

rom namdvili poezia nagvidan ibadeba.<br />

mere ki gamoacxade _ kultura mokvda, xelovneba<br />

sruliad uZluria Tanamedrove<br />

civilizaciis winaSe, dRevandeli xelov-<br />

112 cxeli Sokoladi<br />

neba erTjeradi moxmarebisTvisaa ganku-<br />

Tvnili. moixmare da nagavSi gadauZaxe!...<br />

ara. kaliforniel gogos es ar uTxra. piriqiT,<br />

imis mtkiceba dauwyo, rom cremli,<br />

tkivili, gaucxoeba, martooba droebiTia,<br />

warmateba ki _ xelovnebis yvelaze saintereso<br />

dargi. am gogom, ”fabrikaSi” Segrovili<br />

gogo-biWebis msgavsad, uorholis<br />

biografia zepirad icoda; rogor daamTavra<br />

1949 wels karnegis teqnologiuri instituti,<br />

rogor gadasaxlda niu iorkSi,<br />

rogor daiwyo TanamSromloba ”vogTan”<br />

da ”glamurTan”, rogori sensacia moaxdina<br />

1962 wels, konservebis naxatebis gamofenaze;<br />

rogor daaarsa ”fabrika”, mere<br />

Jurnali ”interviu” da rogor amoaTria<br />

nagvidan jgufi Velvet Underground.<br />

is-is iyo endi Tavis sayvarel istoriaze<br />

unda gadasuliyo, moeyola, rogori<br />

depresia daewyo mas Semdeg, rac<br />

taqsis mZRols erTdolariani kupiuris<br />

nacvlad, asi dolari misca, Tan daumata,<br />

xurda daitoveTo, lizam gaawyvetina.<br />

”reklamaSi muSaoba urTierTobis niWs<br />

moiTxovs. damkveTi unda Seaba. rogor<br />

axerxebdiT amas?”<br />

endim sityva banze augdo, jobia, Sens seqsualur<br />

fantaziebze miamboo...<br />

kalifornieli gogo amaze uars rogor<br />

etyoda! ”fabrikaSi” xom xalxi swored<br />

amisTvis midioda endisTan _ rogorc aRsarebaze.<br />

guls gadauSlidnen xolme. mere<br />

aRar eSvebodnen. vlada kreicmanma, sanam<br />

arafatis megobars Seiyvarebda, sisxli<br />

gauSro, Tavs moviklav SenTviso. uorho


lis kidev erTi sayvareli, edi sedjviki<br />

”wamalze Sejda” mas mere, rac uorholma<br />

miatova (bolos ”gaipara” kidec). fredi<br />

herko, roca uorholma rolisTvis<br />

daiwuna, fanjridan gadmoxta. ”neta gavefrTxilebineT,<br />

firze aRvbeWdavdiT am<br />

TviTmkvlelobas” _ gamoacxada endim.<br />

aseTi cinizmi Tavadac Zvirad daujda.<br />

1968 wlis 5 ivniss ”fabrikis” kidev erTma<br />

xSirma stumarma, valeri solanasma romelmac<br />

ori wliT adre mamakacebis kastraciis<br />

momxreTa asociacia daaarsa, dRisiT,<br />

mzisiT, xalxiT savse ”fabrikaSi” samjer<br />

esrola endis. mere mSvidad gamovida Senobidan,<br />

iyida vanilis nayini da policiels<br />

uTxra: ”me endi uorhols vesrole”<br />

endim erTi weli iwvala. magram am drosac<br />

Tavs ikatunebda, rom arafris eSinoda.<br />

eqimebs xelovnur sunTqvaze gadahyavdaT.<br />

is ki yviroda, nu miRutunebT, mecineba da<br />

mtkivao.<br />

magram axla, roca sarkesTan dgas da<br />

muwukebs ebrZvis, uorholi am xalxs aRar<br />

ixsenebs. igi lizas kiTxvam Caafiqra. marTlac,<br />

rogor moaxerxa amdeni xalxis Sebma?<br />

dedis aCrdilis daxmarebiT? SeiZleba.<br />

deda xom erTi da igives umeorebda, nu<br />

gabrazdebi Sens Tanaklaselebze, agrZnobine<br />

maT, rom arafriT gansxvavdebiT erTmaneTisgan.<br />

ki, Sen sxvanairad metyveleb,<br />

sxvanairi aqcenti gaqvs. magram am pitsburgel<br />

biWebsac xom aqvT aqcenti?<br />

asec moiqca. anjei varholam niu iorkSi<br />

jer gvari gadaikeTa, mere Ramis klubebis<br />

misamarTebi amoiwera da mtkice gadawyve-<br />

tileba miiRo _ arc erTi ”farTi” ar unda<br />

gamotovos! miT umetes, rom bavSvobidan<br />

Ramura iyo. mogvianebiT filmsac gadai-<br />

Rebs vampirze, romelic mzis pirveli sxivis<br />

msxverpli xdeba.<br />

sibneleSi ufro advilia warmoadgino<br />

Tavi, rogorc nivTi, rogorc saqoneli,<br />

“RamiT yvela kata ruxia”. endis sjeroda,<br />

rom adamianebi, iseve rogorc sagnebi, gamoxatvisken<br />

miiswrafvian. yvela sagans da<br />

adamians surs, rom dainaxon _ waikiTxon,<br />

daaregistriron, gadaiRon, gaamravlon.<br />

adamianebs ar uyvarT isini, vinc maTgan<br />

gansxvavdeba. gamodis, samyaroSi, sadac<br />

gansxvaveba nel-nela qreba, ”araferi” _<br />

yvelaze idealuria, yvelaze lamazia.<br />

amitomac uTxra im Jurnalist gogos,<br />

sarkeSi roca viyurebi, sicarieles vxedavo.<br />

dedam aswavla iyos iseTi, rogorc yvela.<br />

mere ki, roca saxelganTqmuli gaxda,<br />

roca ”supervarskvlavad” monaTles, deda<br />

daiviwya. mis dakrZalvazec ki ar mivida.<br />

xalxs ar unda daenaxa, rogor tiroda<br />

endi uorholi.<br />

arada, rogor uyvarT yureba? Tvaliereba?<br />

”erTi msaxiobis gadaReba sruliad sakmarisia.<br />

ramdenime saaTis ganmavlobaSi,<br />

Cemi msaxiobi eweva, zis, Wams, Zinavs. es imitom<br />

gavakeTe, rom mivxvdi _ kinoSi xalxi<br />

sayvareli msaxiobis sanaxavad dadis.<br />

hoda, ratom ar unda mivceT mayurebels<br />

amis saSualeba?”<br />

ase axsna Tavisi ”antifilmebis” stili<br />

_ kino iluziebisa da aluziebis gareSe,<br />

istoria<br />

sadac yvelaferi hiperteqnikisa da hiperefeqtis<br />

donezea dayvanili. am suraTeb-<br />

Si jo d’alesandroc ki nivTad aqcia. mere<br />

jein birkins miadga da serJ ginzburgTan<br />

erTad, ukve sqesobrivi gansxvavebac ”gaauqma”<br />

filmSi ”miyvarxar, me ki _ ara”. jo<br />

d’alesandro aq Camoyalibebuli, realizebuli<br />

geia. magram patara jeini Seuyvardeba,<br />

biWurad SekreWili TmebiT. rogorc<br />

qals, ”verafers uSvreba”. magram jeini<br />

gadmotrialdeba da jo aRmoaCens, rom<br />

zurgidan yvela erTnairia _ kacic da qalic.<br />

jeins etkineba.<br />

cxeli Sokoladi 113


istoria<br />

depersonalizebulma<br />

fetiSma uorholis<br />

nawarmoebebSi<br />

sakralizacia<br />

ganicada, raTa<br />

mere, publikis<br />

cnobierebidan<br />

gandevniliyo.<br />

ganadgureba -<br />

gamravlebis gziT!<br />

kaTarzisi iyo es, aba<br />

ra?!<br />

”serJi Zalian Relavda, roca uorhols<br />

gadaRebul masalas uCvenebda _ wers birkini<br />

_ ramdenjerme gavida kidec samonta-<br />

Jodan. icoda, rom uorhols sul sxva warmodgena<br />

hqonda siyvarulsa da seqsze.”<br />

serJ ginzburgs, etyoba, guli ugrZnobda.<br />

uorholi erotikulma scenebma gaacofa.<br />

ra aris es wivil-kivili? ratom tkens?<br />

”warmosaxviTi siyvaruli namdvil siyvarulze<br />

bevrad ukeTesia. Zlieri vneba<br />

maSin iqmneba, roca ori arseba erTmaneTs<br />

ar exeba,” _ ase dawera Tavis wignSi, Tavis<br />

nevrotul teqstSi, romelic Tavidan bolomde<br />

mogonil dialogebzea agebuli.<br />

ai, axlac, sarkeSi rom iyureba da pariks<br />

isworebs, axal teqstze fiqrobs. vis gaesaubros?<br />

im kaliforniel gogos xom ara,<br />

WurWels rom urecxavs da komentaris gareSe<br />

agrovebs ”fabrikis” iatakze dayril<br />

Spricebs?<br />

114 cxeli Sokoladi<br />

moswons es uemocio gogo. eg namdvilad<br />

ar Seawuxebs.<br />

”roca vatyob, rom viRac Seyvarebulia<br />

Cemze, saSinlad vnerviulob xolme. paemans<br />

roca miniSnaven, ise vRelav, rom mTeli<br />

Cemi saxelosno Tan mimyavs _ minimum<br />

xuTi-eqvsi kaci” _ axal wignSi, lizasTan<br />

dialogSi, am frazas isev gaimeorebs. bolos<br />

da bolos xom unda Seignos am xalxma,<br />

rom uorholi ar cnobs kerZo sakuTrebas?<br />

magram araTanmimdevrulobaSi rom dasdon<br />

brali? rogor unda auxsnas Tundac<br />

igive jein birkins, rodisaa gulwrfeli<br />

_ roca ”qalis xmarebis” winaaRmdeg gamodis,<br />

Tu maSin, roca ambobs, kargia mxolod<br />

is, risi moxmarebac SeiZlebao? anda mere,<br />

roca mokvdeba, roca mis nivTebs naxaven _<br />

antikvarul avejs, aRorZinebis epoqis suraTebs,<br />

xom ityvian uorholi gvatyuebdao<br />

_ sufis qilebs aRmerTebda; arada, Turme,<br />

rogor unda<br />

auxsnas Tundac<br />

igive jein<br />

birkins, rodisaa<br />

gulwrfeli _<br />

roca ”qalis<br />

xmarebis”<br />

winaaRmdeg<br />

gamodis, Tu maSin,<br />

roca ambobs,<br />

kargia mxolod is,<br />

risi moxmarebac<br />

SeiZlebao?


gaqnili dekadenti da snobi yofilao?<br />

rac undaT, is Tqvan. simulacia _ misi<br />

xelovnebis arsia... da amas ukve yvela mixvda.<br />

gana TviTonac ar ician, rom xelovnebas<br />

aRar sjera Tavisi Tavis da simulaciad,<br />

dacinvad iqceva? gana TviTon ar<br />

daweres endi uorholis namuSevrebze, ver<br />

ityvi, rom adamianis Seqmnilia, uorhols<br />

gaqrobis, ganadgurebis impulsi amoZravebs,<br />

yvelafers akeTebs, raTa am qveyanaze<br />

misi kvali ar darCeso?<br />

xelovani sazogadoebis muwukia. igi<br />

orive xeliT unda moWylito, siTxe gamoadino<br />

da mere kargad daibano xeli, am<br />

fafisebri masis kvali rom gaaqro.<br />

magram endis dabana ezareba. dae, es laqa<br />

istoria<br />

”roca vatyob,<br />

rom viRac<br />

Seyvarebulia<br />

Cemze, saSinlad<br />

vnerviulob<br />

xolme. paemans<br />

roca miniSnaven,<br />

ise vRelav,<br />

rom mTeli Cemi<br />

saxelosno Tan<br />

mimyavs...”<br />

parikze darCes. 1987 wlis 22 Tebervals,<br />

roca naRvlis buStis operaciis Semdeg<br />

ZilSi gaipareba, swored am pariks Camoacvamen...<br />

makiaJs holivudidan specialurad Camoyvanili<br />

mxatvari gaukeTebs. muwukebs<br />

daufaravs. tuCebs SeuRebavs. is suleli<br />

Jurnalisti gogo ”niu iork TaimsSi” dabeWdavs<br />

nekrologs, romelic ase mTavrdeba:<br />

”uorholis saukeTeso namuSevari<br />

Tavad uorholia”.<br />

kalifornieli liza dakrZalvaze ar<br />

miva. SeeSindeba, rom cremls ver Seikavebs.<br />

endim xom aswavla _ Tu ginda, rom<br />

gamoCenili gaxde, xalxis yuradReba ar<br />

unda miiqcioo.<br />

cxeli Sokoladi 115


spec-proeqti<br />

116 cxeli Sokoladi<br />

Zveli<br />

mezoblebi<br />

avtori: ira yruaSvili<br />

foto: niko tarielaSvili


spec-proeqti<br />

Cemi Zveli ezo am gauqmebuli safosto yuTebiT iwyeba. kompiuteris<br />

epoqaSi werilebs aRaravin wers da funqciadakarguli safosto yuTebic<br />

da es “datanjuli” kedelic ubralod maxsenebs _ Zvel keTil dros.<br />

mec mivatove Zveli ezo ramdenime wlis win da sacxovreblad nucubiZis<br />

ferdobze gadavedi (gavfarTovdiT). ar iyo advili viwrod cxovreba iseve,<br />

rogorc ar aRmoCnda advili farTod, magram uZveltfilisod yofna.<br />

ukve meSvide welia am korpusSi vcxovrob da ise ra vicnob mezoblebs,<br />

kanti-kuntad.<br />

Team da Tamunam (Cemi mezoblebi arian) samSobiaro saxlis erT-erT<br />

palataSi gaicnes erTmaneTi (orives biWi SeeZina). aRmoCnda, rom orive me-<br />

5 platoze, me-11 korpusSi da, arc daijerebT _ orive pirvel sarTulze<br />

cxovrobda, anu karis mezoblebi iyvnen.<br />

aba Zveli Tbilisi dauSvebda amas?<br />

biWis dabadebis sixaruls erTi ezo ras eyofoda da mTel ubans wamSi<br />

moedeboda.<br />

Cemi cxovrebis mravali weli Zvel TbilisSi gavatare da xom<br />

warmogidgeniaT, ramdeni ram mxvdeba, roca aq monatrebuli movdivar: Cemi<br />

da Cemi ukve gazrdili Svilebis bavSvoba, araCveulebrivi mezoblebi (sul<br />

cota, Svidi erovnebis xalxi vcxovrobdiT da raRaca gansakuTrebuli<br />

Cxubi erTaderTxel maxsovs, isic qarTvelebma dascxes erTmaneTs), ra<br />

vici, yvela quCa da Sesaxvevi, yvela saxli da aivani; gamskdari <strong>gogi</strong>rdis<br />

wylis milic ki Cveni ezos ukan _ aivanze ase nacnob da SeCveul suns rom<br />

ayenebda. da kidev, siyvaruli da yuradReba rom momenatreba, aq movdivar.<br />

rogor mxvdebian? _ swored am mezoblebze giyvebiT.<br />

cxeli Sokoladi 117


spec-proeqti<br />

118 cxeli Sokoladi<br />

es Cemi Zveli mezoblis,<br />

rozas rZalia.<br />

silamazisa da mSvenierebis<br />

survili sad ar amoxeTqavs, Torem<br />

am gayinul wyalSi, ianvris TveSi<br />

ezoSi recxavde, Tan mosacmelic<br />

da “ferCatkebic” Jolosferi<br />

gecvas, gapranWuli, momlodine<br />

gogoc JolosferSi gyavdes<br />

gamowyobili da bolos da bolos,<br />

sarecxi taStic igive feris _<br />

ubralod gasaocaria!<br />

ise, sarecxi manqana da<br />

gaZlierebuli recxvis reJimi am<br />

silamazes didxans SeunarCunebda,<br />

Tanac guli migrZnobs, erT sam<br />

Svils kidev gaaCens _ RmerTma<br />

gauzardos!


spec-proeqti<br />

cxeli Sokoladi 119


spec-proeqti<br />

120 cxeli Sokoladi


spec-proeqti<br />

es Cveni qurTi zinaa.<br />

92-93 wlebSi Suqi rom gamogvirTes, gazic rom ar gvqonda da Zalian<br />

dabneulebma ezoebSi rom daviwyeT cecxlis danTeba, swored maSin, zinam<br />

sardafSi “denikinis” droindeli navTqura aRmoaCina. (Turqebs jer ar<br />

hqondaT gakeTebul-gamzadebuli wiTeli da mwvane navTqurebi CvenTvis).<br />

unda genaxaT, yovel dilas zinas karebze Caidniani mezoblebis rigi.<br />

vsvamdiT cxel Cais da xelovnebisa ra mogaxsenoT, ise ki cot-cotas<br />

vTbebodiT da ukeTes momavalze vlaparakobdiT.<br />

am, sul cota, aswlian lamaz kibes bevri celqi biWis arbena-Carbena da<br />

Camokonwialeba axsovs. Cems biWsac darCa saxsovari am kibisgan _ patara<br />

“Srami” Sublze.<br />

giorgi ki myarad vaJkacurad dgas.<br />

cxeli Sokoladi 121


spec-proeqti<br />

122 cxeli Sokoladi<br />

olia bebos xom amCnevT ra lamazia? axalgazrdobaSi ki _ nu ikiTxavT.<br />

axla civa. gazafxulze, rogorc ki mze gamoCndeba, olia bebo<br />

gadaaTeTrebs ezos qaTqaTa matyliT, miujdeba wkepliT da gapentavs.<br />

misma Svilebma, SviliSvilebma afumfulebul loginSi rom daiZinon.<br />

gios adre marCelos veZaxdiT. marTalia garegnobiT “saxedaRrejil<br />

mecixovnes _ boRmisgan” ufro Camogavs, vidre mastroianis, magram amas<br />

Tavisi mizezi hqonda.<br />

gio Temur babluanma “uZinarTa mzeSi” epizodur rolSi gadaiRo.<br />

marTalia, misi naRvawi mere reJisoris makratels Seewira, magram ra<br />

vuyoT mere _ msaxiobi vera, magram kargi babua gaxda.


spec-proeqti<br />

cxeli Sokoladi 123


spec-proeqti<br />

am saxlSi adre Zia ioska cxovrobda. ebraeli iyo da, bunebrivia, yismaTi da vaWrobis<br />

niWi Tandayolili hqonda.<br />

im gaciebul-gaqvavebul komunistur droSi iseT saocrebebs gaaCenda, kaciSvili ver<br />

igebda, rogor da ranairad. mezoblebTan _ yvelasTan araCveulebrivi urTierToba<br />

hqonda. vin vin da Zia ioskam namdvilad icoda mezoblis fasi. drodadro TiTqmis<br />

yvela ojaxSi gaCndeboda Zia ioskas Camotanili Cexuri brolisa Tu veneciuri minis<br />

WurWeli. gvilamazebda es WurWeli saxlebs manam, vidre Zia ioska muStars ar iSovida<br />

da ar mihyidda, magram maleve sxva WurWliT Segvicvlida da ase muqTa mSvenierebiT<br />

vtkbebodiT.<br />

“CaSvebisa ra mogaxsenoT _ piriqiT, “danaSaulis” Tanamonawileni viyaviT yvelani.<br />

jinsis “plaSCebi” rom Semovida modaSi, erTi-ori Zia ioskas gasayidi “plaSCi” yvela<br />

mezobels gvekida karadaSi. Cvens mezobel rezosTan Zia ioskam mSvenieri gogonebi<br />

miiyvana “plaSCebis” mosazomad. swored maSin gaicnes erTmaneTi rezom da mziam.<br />

mogvianebT ki mSvenieri ojaxi Seqmnes. ori Svili hyavT da sacaa bebia-babua gaxdebian.<br />

swored mziaa am fotoze, mezobel maTanasTan erTad.<br />

124 cxeli Sokoladi


spec-proeqti<br />

bulbula SviliSvilebs zrdis, misi meuRle huseina ki ver moeswro am<br />

dros. mokvda sawyali.<br />

huseinas sasmeli uyvarda, es ar jdeboda misi rjulis wesebSi,<br />

magram arRvevda _ ra eqna. sadRegrZeloebi ki ucnauri icoda. yovel<br />

SemTxvevaSi, me sxvagan ar gamigia _ “am WiqiT tilian TaTrebs, kantikunta<br />

qarTvelebs da xara-xura somxebs gaumarjos”-o, ityoda sawyali<br />

da yvelani _ TaTrebic, qarTvelebic, somxebic RiRin-RiRiniT clidnen<br />

Wiqebs.<br />

erTxel sionSi vnaxe. verafris kiTxva ver movaswari. Cemi gaocebuli<br />

saxis danaxvisas, TviTonve ukiTxavad mipasuxa: “ra vici, mainc mgonia,<br />

rom RmerTi erTia”-o. Tan, im asakSi iyo, bevrs rom fiqrobs adamiani.<br />

isedac fiqriani kaci iyo.<br />

acxonos RmerTma.<br />

cxeli Sokoladi 125


foto-proeqti<br />

126 cxeli Sokoladi


Zveli Tbilisis quCebsa da ezoebSi xetiali<br />

erTi didi bednierebaa. gansakuTrebiT, Tu<br />

CemisTana Tanamgzavrebi gyavT _ silamazes<br />

danaxvamde grZnoben. droiT CaJangul ferebze<br />

_ “naxe, ra feria”-o, ZvelisZveli aguris<br />

dabzarul kedelze _ “vaa, ra bunebrivi<br />

silamazea”-o, funqciadakargul karze, rkinis<br />

CuqurTmebi pirvandeli saxiT rom SemorCenia,<br />

levanma _ “ra magaria, es gugas unda movaparino<br />

kotetiSvils”-o.<br />

sanam civa da saxlebidan cxviris gamoyofa<br />

gezarebaT, am proeqtiT gaixseneT, ra lamazi<br />

qalaqi gvaqvs da kidev, ramdeni xania fexiT ar<br />

gixetialiaT.<br />

foto-proeqti<br />

tfilisis<br />

ezoebi<br />

avtori: ira yruaSvili<br />

foto: niko tarielaSvili<br />

foto-proeqti<br />

cxeli Sokoladi 127


foto-proeqti<br />

128 cxeli Sokoladi<br />

am mzis CuqurTmebis gamomyvan<br />

ostats arsad eCqareboda an<br />

ukeTesi ra unda ekeTebina?<br />

Taobebs silamaze dagvitova.<br />

saxlsac kibeebi mklavebiviT<br />

gauSlia da am garemoSi<br />

uneburad cotaTi ukeTesi xar,<br />

vidre saerTod da sxvagan.


foto-proeqti<br />

cxeli Sokoladi 129


foto-proeqti<br />

130 cxeli Sokoladi


firosmaniseuli ganwyoba xom<br />

igrZnoba? ggonia rom axla, am wuTSi<br />

molberti dakeca, adga da gavida.<br />

am magidas ki “goWi, mwvanili da<br />

frTiani oragulebi”, nikalas<br />

SesandobarTan erTad, rogor<br />

mouxdeboda!<br />

foto-proeqti<br />

cxeli Sokoladi 131


foto-proeqti<br />

132 cxeli Sokoladi<br />

vin icis, am kibeebma vin ar<br />

aatar-Caatara. zogi albaT ra lamazi iyo,<br />

zogi ra keTili, mdidari, Raribi _ ra vici.<br />

vici mxolod is, rom es unda gadarCes.<br />

ase neba-neba, lamaz-lamazi asasvlelebi<br />

yovelTvis dagvWirdeba.


foto-proeqti<br />

cxeli Sokoladi 133


foto-proeqti<br />

134 cxeli Sokoladi


foto-proeqti<br />

“lamis saxlSi<br />

SemoiWras” da “lamis<br />

welze Semomxvios xeli”<br />

_ aq aRarafer SuaSia.<br />

araviTari “lamis”.<br />

es ukve moxda.<br />

saukunis win ki,<br />

rkinisagan am saocari<br />

silamazis Semqmneli<br />

ostati, raRa Tqma unda,<br />

aRaravis aRar axsovs,<br />

magram me zustad vici<br />

ras fiqrobda: mas<br />

Tqven (e.i. momavali)<br />

uyvardiT.<br />

cxeli Sokoladi 135


warmogidgenT<br />

guram odiSaria<br />

dRiurebi<br />

136 cxeli Sokoladi<br />

ojaxs kidev erTi wevri Seemata<br />

_ lekvi, dalmatineli. salomes<br />

aCuqes zafxulSi. ise, ukve<br />

droa, salomes Tavad hyavdes<br />

sakuTari Svilebi. is ki lekvebs<br />

daawowialebs.<br />

SevarqviT dezi. skot ficjeraldis<br />

romanis, “didi getsbis”<br />

momxibvleli qalis _ deizis<br />

xaTriTa da siyvaruliT.<br />

1 ianvari, orSabaTi<br />

da ai, 2007-ic dadga. mziani dRea. pirvelad<br />

vwer “2007”-s. ara, mgoni, adrec<br />

mixsenebia es weli, magram 2007-Si “2007”s<br />

pirvelad vwer. kargi weli unda gamodges:<br />

SvidianiT mTavrdeba. kidev<br />

2+0+0+7=9. 9 SesaniSnavi ricxvia. 7 da 9<br />

erTad damaimedebelia! aseTia Cemi maTematika.<br />

RmerTma qnas!<br />

am diliT 8-ze gaviRviZe. eka talaxaZis<br />

zars velodebi “pikis saaTidan”. guSin<br />

ase davTqviT: axali wlis pirvelive “pikis<br />

saaTSi” 2007 wels mivulocavT radiomsmenelebs.<br />

cxras rom 10 aklda, ekam<br />

dareka. visaubreT, soxumi gavixseneT,<br />

qalaqeli koloritebi, soxumeli “maradona”;<br />

vixumreT kidec. umravlesobas Zinavs<br />

aseT dros, magram viciT _ zogier-<br />

Tebi mainc gvismenen _ samzareuloebSi,<br />

manqanebSi, sxvaganac. swored maT mivulocavT<br />

axal wels da imaTac, romlebsac<br />

axla sZinavT.<br />

guSin, axali wlis dadgomamde ramdenime<br />

saaTiT adre, CavrTe mobiluri telefoni<br />

da megobrebs davureke. Sevecade, maTTvis<br />

axali wlis milocva dameswro. bevrs davaswari,<br />

bevrs _ vera. bolos naSuaRamevs<br />

_ 3 saaTze damirekes. Semdeg CameZina.<br />

diliT gia siamaSvils vesaubre. gia<br />

Cems momcro wigns Targmnis rusulad.<br />

Tumca wigni jer qarTuladac ar gamosula.<br />

wigns ase Sevarqvi _ “gasaubreba 10<br />

wlis dRiurTan”. mcire dRiuria.


dRes saxlidan ar gaval. arc xval.<br />

tradiciulad axal wels saxlSi vxvdebi<br />

meuRlesTan da qaliSvilTan _ cisanasTan<br />

da salomesTan erTad. Tumca, es<br />

axali weli sxvaa: ojaxs kidev erTi wevri<br />

Seemata _ lekvi, dalmatineli. salomes<br />

aCuqes zafxulSi. ise, ukve droa, salomes<br />

Tavad hyavdes sakuTari Svilebi. is<br />

ki lekvebs daawowialebs. lekvi ukve 7<br />

Tvisaa. SevarqviT dezi. skot ficjeraldis<br />

romanis, “didi getsbis” momxibvleli<br />

qalis _ deizis xaTriTa da siyvaruliT.<br />

oRond Cven _ dezi! dezi imitom, rom,<br />

romanis deiziviT, isic aristokratia.<br />

naSuadRevs badri werediani mirekavs _<br />

axalgazrda reJisori, Temur CxeiZis Segirdi.<br />

Turme batoni Temuri TbilisSia,<br />

me ki ukve peterburgSi megona da vapirebdi,<br />

iq damereka. avad gamxdara. vurekav<br />

binaSi. batoni Temuri meubneba, rom ver<br />

daswrebia “jambazebis” premieras. “rogor<br />

unda viyo, warmogidgenia, _ ambobs<br />

is _ me rom premieras ver daveswrebi?!”<br />

Temur CxeiZisnairi adamianebi TiToorolani<br />

Tu dadian am qveyanaze. aseTi<br />

kacebi avad arasdros unda xdebodnen da<br />

Zalian didxans cocxlobdnen. RmerTo,<br />

xeli moumarTe wels Temur CxeiZesa da<br />

mis msgavsebs!<br />

wuxel, zustad 12 saaTze, me da cisom<br />

Savi RviniT savse fuJerebi mivuwkrialeT<br />

erTmaneTs. salome megobrebTan er-<br />

Tad Sexvda 2007-is SemobrZanebas. mgoni,<br />

sadRac giganturi xaWapuris Tu iseTive<br />

giganturi gozinayis regionSi. 12 saaTi,<br />

rogorc TiTqmis yovel axal wels, lamazi<br />

iyo: oTaxSi, rogorc cisom daTvala,<br />

14 sanTeli gvenTo, gizgizebda buxari.<br />

gareT iyo foierverkebi da Tofebis ba-<br />

Tqa-buTqi. am elva-grialSi dezi saSinlad<br />

dagviSinda, saZinebelSi sawols qveS<br />

daimala da gamosvla ar undoda. vexveweT,<br />

vevedreT, SevecadeT gagvemxnevebina,<br />

magram ar gvendo, ar datova Tavisi<br />

“cixe-simagre”. cudaaa Cveni _ qarTvelebis<br />

saqme _ rogor aravin gvendoba? axla<br />

maT rigs dezic miemata. grafinia dezi<br />

van fon de dalmatinskaia.<br />

mokled, daiwyo 2007 weli!<br />

pirveli kosmoseli kacis ar iyos _<br />

Поехали!<br />

2 ianvari, samSabaTi<br />

dResac grZeldeba mosaloci zarebi,<br />

mesijebi. saxlSi davrCebi, miuxedavad<br />

ramdenime mipatiJebisa, arsad waval.<br />

salomec saxlSia. Turme, mTawmindaze<br />

Sexvedria axal wels, gana sagineso<br />

xaWapurTan. axali wlis dResaswauli filosofiuricaa:<br />

ajameb wina wlis dReebs,<br />

ra iyo kargi, ra iyo cudi, risi gakeTeba<br />

SegeZlo ukeT, sul ramdeni dRe dagamaxsovrda<br />

2006-is 365-dan? gegmav axal,<br />

amjerad 2007-s.<br />

SarSan, rogorc iqna, davamTavre erTi<br />

wignis wera. meore ki _ mini-romani, romelic<br />

erTi wlis winaT movnaTle kidec _<br />

“prezidentis kata” _ es meramdene welia,<br />

daumTavrebelia. gazafxulamde unda movrCe.<br />

pirobas vdeb. erTxel kidev vdeb<br />

aseT pirobas. mere piesis dawerac minda<br />

da kidev _ erTi wignis. ai, im wignis imedi<br />

maqvs yvelaze metad. kidev famuqis<br />

wignebi unda wavikiTxo _ Turqi mwerlis<br />

orhan famuqisa da brazilieli paulo<br />

koeliosi. kidev aTasi sxva wignic. ramdeni<br />

xania, kargi wigni ar wamikiTxavs.<br />

morCa, wels dros ar davkargav sisuleleebze!<br />

ekonomiurad gamoviyeneb<br />

2007-s, gavufrTxildebi dros, rogorc<br />

udabnos mgzavri _ wyals.<br />

dResac arafers vkiTxulob, arc vwer.<br />

vwevar darbazSi, buxarTan, xelSi televizoris<br />

pulti miWiravs. saaxalwlo<br />

ganmartoeba da televizori _ esec Cemi<br />

Tavisuflebis dRiurebi<br />

tradiciaa. guSin ramdenime qarTuli<br />

arxi aCvenebda riazanovis “Ирония судьбы<br />

или с легким паром”-s. rusuli arxebic<br />

aCvenebdnen. am filmTan erTad vberdebi.<br />

kargi filmia, magram... dRes 50-iani wlebis<br />

“yvavili TovlSi” vnaxe. martivi, magram<br />

TeTri filmi, Tovliani. borjomi,<br />

bakuriani. axali filmic aCvenes _ iqac<br />

Tovli, bakuriani, cemi. orives bolomde<br />

vuyure. albaT, Tovli momenatra.<br />

ciso am axal wels kompiuterTan ufro<br />

met xans fusfusebs, vidre samzareulo-<br />

Si. ase jobia. meubneba, vin milocavs, vin<br />

ras mwers. mixaria, rom mosaloc werilebs<br />

Soris xuTi werili soxumidanaa.<br />

CemTvis yvelaze lamazi da yvelaze Soreuli<br />

qalaqidan. aqedan vxedav kidec,<br />

rogor xvdebian iq axal wels da guliT<br />

vulocav yvela soxumels 2007-s da yovelive<br />

saukeTesos vusurveb yvela soxumels:<br />

vinc iq cxovrobda, vinc cxovrobs<br />

da vinc icxovrebs momavalSi.<br />

werilebs dRes ar vupasuxeb, arc xval.<br />

Semdeg kviras “avmuSavdebi”. manamde ki,<br />

modi, ase viliv-liv-liv-eb.<br />

dRes fexobaa. cisom, rogorc yovel<br />

sisxamze, dezi ezoSi gaaseirna. hoda,<br />

dabrunebulze dezim gvifexa. dezi Cveni<br />

broliacaa. aqve unda aRvniSno: dezis<br />

fexobis pirveli wuTi cisos aqtiuri peda<strong>gogi</strong>kiT<br />

aRiniSna: “dezi, nu Wam amden<br />

kanfets!”<br />

cxeli Sokoladi 137


Tavisuflebis dRiurebi<br />

saRamoJams dedaCemma damireka: 31 dekembers,<br />

axal wlamde samiode saaTiT<br />

adre, Cveni siZe, guguli miminoSvili<br />

gardacvlila _ mamidaSvilis qmari, wesieri,<br />

patiosani Tbiliseli kaci. am ramdenime<br />

wlis winaT Tbilisis erT-erTi<br />

saSualo skolis direqtori iyo. Semdeg?<br />

Semdeg ki _ taqsisti. 59 wlis kacs guli<br />

gauCerda, samuSaodan mosuli abazanaSi<br />

Sevida da... dedaCemma ase miTxra: aravis<br />

Segvatyobines guSin misi sikvdili,<br />

gagvifrTxildnen, ar undodaT, axali<br />

weli Cagvmwarebodao.<br />

3 ianvari, oTxSabaTi<br />

diliT “Малахов+”-s vuyure. malaxovsa<br />

da lena proklovas _ CvenTvis kargad<br />

cnobil larisa ivanovnas. Cems asak-<br />

Si ukve gulisyuriT unda miadevno kacma<br />

gadacemebs janmrTelobaze. ise, sxvaTa<br />

Soris mainc.<br />

Semdeg “studia-re”-dan damirekes mamuka<br />

yufaraZem da xviCa labaZem. yoCaR,<br />

“studia-re”, ukve muSaobs, arc Tavad<br />

isvenebs, arc sxvebs asvenebs. pirveli<br />

saaTisTvis xviCa amodis. is wels Cveni<br />

pirveli stumaria. vsaubrobT, Sav Rvinos<br />

vsvamT. xviCa wuxs _ erTi Tvis winaT<br />

kavkasiuri nagazi daekargaT _ bombora,<br />

sami wlis. dResac eZeben. Turme, roca<br />

aqebdnen: naxeT, ra kargi biWia bomborao,<br />

TaTs Tvalebze ifarebda, TiTqos<br />

138 cxeli Sokoladi<br />

imorcxvebda. Semdeg me maxsendeba omis<br />

ZaRlebi. ZaRlis weli ukve damTavrda,<br />

taxisa daiwyo. Cven ki ZaRlebis istoriebs<br />

vyvebiT.<br />

garedan drogamoSvebiT ismis srolisa<br />

da afeTqebebis xmebi.<br />

mere xviCa midis, vzivar televizor-<br />

Tan, pults vawrialeb. ra kargia xandaxan<br />

televizori: sxvebs hgoniaT, Ti-<br />

Tqos uyureb, sinamdvileSi ki fiqrebiT<br />

sul sxvagan xar.<br />

ramdenime megobari mirekavs, saxlSi<br />

mepatiJeba. uars veubnebi. arc aravis<br />

vpatiJeb saxlSi. SeuZlod var, mgoni,<br />

gavcivdi. axal wlamde ki xeli mtkioda.<br />

kidev _ gadaviRale SarSan. wels naklebad<br />

televizoris yureba. da naklebad<br />

drois sulelurad xarjva!<br />

guguli miminoSvils vigoneb. ukanasknelad<br />

zafxulSi vnaxe. samocdaaTi wlis<br />

kacs hgavda, sacodavad gamoiyureboda.<br />

saerTod, Zalian gulsevdiani kaci<br />

iyo. yovel wels ayenebda Rvinos, axarisxebda<br />

da nomravda N1, N2, N3. samive<br />

Rvino kargi hqonda. N3 _ “pativsacemi<br />

stumrebisTvis”, N2 _ “Zalian pativsacemi<br />

stumrebisTvis”, N1 ki _ “gansakuTrebuli<br />

da Zalian pativsacemi stumrebisTvis”.<br />

ukve, albaT, oTxi welia, rac<br />

masTan stumrad ar vyofilvar. vnanob.<br />

es rogor ara maqvs dro! da es ramodena<br />

qalaqSi vcxovrob!<br />

4 ianvari, xuTSabaTi<br />

dilidanve mirekavs mixo beroSvili,<br />

“kavkasiuri saxlidan”. “kavkasiuric” mu-<br />

Saobs! yoCaR! arc Tavad isvenebs, arc<br />

sxvebs asvenebs. davTqviT ase: 8-Si an 9-<br />

Si SevikribebiT: mixo, me da xose _ igive<br />

gia alaviZe _ da vimuSavebT dokumentur<br />

filmze. mixo, bednieri yofiliyos es<br />

weli SenTvis, TamrikosTvis, biWisTvis.<br />

mere xoses vurekav _ bednieri yofiliyos!..<br />

mixo meubneba: “Seni wigni unda gamovceT.”<br />

_ “romeli wigni?” _ “patara wigni<br />

gqonia raRac dRiuri, gia siamaSvilma<br />

gviTxra”. ai, Zmobac amas hqvia, mixo! aba,<br />

me sada maqvs wignis gamosacemi fuli?<br />

mere karga xnis unaxavi mwerali mirekavs.<br />

meubneba, rom sicivis gamo tuCebi<br />

dausivda, yofila aseTi alergiac _<br />

sicivis. ise, Rame, dila-saRamos yinavs.<br />

dReebi mziania, rogorc wesier yinvebs<br />

ekadreba. telefoniT saubrisas tuCebdasiebuli<br />

mwerali warmovidgine da gamecina.<br />

manac _ gatyob, karg xasiaTze<br />

xar, kargi weli yofiliyoso.<br />

arada, dRes telefonis dRea, xan mobiluri<br />

rekavs, xan _ binis telefoni.<br />

gaumarjos ianvars _ pirvels, ganumeorebels,<br />

mokiTxvebisa da milocvebis,<br />

kacTa gamaerTianebel, yvelaze satelefono-saimeilo<br />

Tves!<br />

werilebs xval vupasuxeb.<br />

RamiT buxars vanTebT. dezi rac Sei-<br />

Zleba axlos wveba cecxlTan. ukve See-<br />

Cvia. roca pirvelad naxa danTebuli<br />

buxari, didxans uyefda cecxls, SeeSinda.<br />

ase varT Cvenc _ rac ucxoa da ucnobi,<br />

maSinave uarvyofT, Zveli da mi-<br />

Cveuli ki komfortuli ramaa. uarvyofT<br />

axal azrs, axali gadawyvetilebebis<br />

SesaZleblobebs, uarvyofT erTmaneTis<br />

msoflmxedvelobasac. sul ase yefa-yefiT<br />

CavamTavreT ZaRlis weli. amitomac<br />

ufro gaqvavdnen da lamis maradiulebi<br />

xdebian Cveni Zveli problemebi.<br />

5 ianvari, paraskevi<br />

dRes moiRrubla. sadRac, albaT, Tovs,<br />

magram TbilisSi _ ara. siamovnebiT wavidodi<br />

bulaCaurSi, magram dro ar maqvs.


zamTarica da zafxulic sxvanairia aragvis<br />

piras, vaJa-fSavelas mxareSi. aseT<br />

dros, ianvarSi, TiTqmis yovelTvis maxsendeba<br />

vaJas saaxalwlo moTxrobebi,<br />

eTnografiuli werilebi: rogor iWeren<br />

Tevzs aragvSi, rogor nadiroben, rogor<br />

xvdebian axal wels...<br />

dRes vaJas wavikiTxav.<br />

ramdenjer mifiqria imaze, rom kula<br />

gldanelis garda aravin daxmarebia va-<br />

Jas. sarajiSvilis, zubalaSvilebis, sxva<br />

qvelmoqmedebis dros... ar daxmarebian.<br />

arc firosmans. sadRac wavikiTxe, didi<br />

Cinovnikebis Svilebs exmarebodnen Turme<br />

im dros xSirad. saswavleblad rom<br />

midiodnen sazRvargareT. Zalian bevrs<br />

sul tyuilad axarjavdnen fuls.<br />

televizori gadmoscems, rom engurTan<br />

srolebi yofila. erTi qarTveli jariskaci<br />

mokles. gvarad Saria, meore _ daWres.<br />

asea, ukve sabolood Camoyalibda Cveni<br />

qarTul-afxazuri konfliqti qronikul,<br />

drogamoSvebiT feTqebad konfliqtad,<br />

romelic periodulad Seiwiravs adamianebs.<br />

mTavaria, SeaCero da ar daiwyo omi,<br />

Torem mere is ar mTavrdeba.<br />

televizori gadmoscems informaciebs<br />

xanZrebze, aviakatastrofebze, TviTmfrinavis<br />

afeTqebaze, konfliqtebis<br />

ganaxlebaze... mokled, daiwyo 2007 wlis<br />

sisxliani statistika.<br />

vwer ramdenime werils da vagzavni<br />

eleqtrofostiT.<br />

mirekavs megobari. mesaubreba “jeostaris”<br />

SarSan Catarebul konkursze. saintereso<br />

mosazrebebi aqvs. meubneba, kargi<br />

iqneba, Tu <strong>gogi</strong> gvaxaria Tavis gadacema-<br />

Si moawyobs diskusias “Tbilisi da regionebi”.<br />

Tbilisi mxolod dedaqalaqia,<br />

Tu saqarTvelos erT-erTi regionicaa?<br />

rogoria dRevandeli Tbilisi da Tbiliseli<br />

regionSi mcxovrebis TvalSi da<br />

piriqiT. marTlac Zalian sainteresoa da<br />

iqneb rogorme SevTavazo es idea <strong>gogi</strong>s.<br />

RamiT televizors vuyureb. xan “kulturas”,<br />

xanac “MEZZO”-s. mReris SesaniSnavi<br />

plasido domingo. mReris uSesaniSnavesi<br />

ana netrebko - niWieri da lamazi<br />

ukraineli axalgazrda momRerali, mis-<br />

Tvis usamarTlod Seuferebeli gvariT _<br />

netrebko. ratom erTxelac ar aCveneben<br />

Cveni telearxebi ana netrebkos? an am<br />

saaxalwlo gadacemebSi sad gaqra eleganturi<br />

klasika da riT Caanacvles is?<br />

6 ianvari, SabaTi<br />

nucubiZeze dilidan Tovs. ufro sworad,<br />

TovlWyapia. kidev ufro sworad,<br />

drogamoSvebiT cris civi wvima. Cemi<br />

fanjridan nislSi wyneTis gadaTeTrebuli<br />

gorakebi moCans.<br />

soxumidan megobari mirekavs. gaixare,<br />

daur!<br />

karga xania gaTenda 2007-is pirveli<br />

mowyenili dila, magram xalxs jer kidev<br />

Zinavs, quCaSi zarmacad moZraobs TiToorola<br />

manqana. marTlmadidebluri ka-<br />

lendriT xval Sobaa, dRevandeli Rame<br />

Sobisaa.<br />

12 saaTze gasvenebaze unda wavide. 3<br />

saaTis Semdeg Tamar Ciqovans unda davureko.<br />

aseT wvimian-Tovlian dReebSi jer kidev<br />

studentobidan, Zalian xSirad Zalauneburad<br />

amekviateba xolme givi gegeWkoris<br />

mier Targmnili pol verlenis<br />

leqsis striqonebi:<br />

Tavisuflebis dRiurebi<br />

ra usazRvro naRvels malavs<br />

suli Cemi meufe,<br />

sulsac awvims rogorc qalaqs,<br />

anda mis gareubnebs.<br />

awvims quCas da saxuravs<br />

da SrialiT avivse,<br />

sevda sulSi Casaxuli<br />

ukravs wvimis klaviSze.<br />

da miT ufro aris mZafri<br />

umizezo naRveli,<br />

arsaidan rom arafriT<br />

aris nakarnaxevi.<br />

cxeli Sokoladi 139


cremliani saTvale<br />

”ai, dardi!... Tuki gvaxariebi da petriaSvilebi, saerTod,<br />

qarTvelebi, erTmaneTs daerevian, Tbilisi somxebs dagvrCeba!”<br />

_ ixumra sergo farajanovma, roca kinos saxlSi gamarTul<br />

duelze uambes. ufro sworad, gvaxarias gacnoba SesTavazes.<br />

maestro oxunjobis xasiaTze iyo _ ”aSuR yaribis” gadaReba<br />

yarabaRis konfliqtis dawyebamde moaswro. ufro metic, 88<br />

wlis dasawyisSi filmis premiera baqoSi, Tbilissa da erevan-<br />

Si TiTqmis erTdroulad gamarTa. ”aSuRis” pirveli Cvenebis<br />

win, Tbilisis kinos saxlSi, farajanovma ganacxada, araferSi<br />

ar vargixarT, qarTvelebo, es qalaqi somxebma avaSeneTo. mere<br />

erevanSi wavida da somxebs uTxra, uniWoebi xarT, rom ara qar-<br />

farajanovi pazolinis kavkasieli tyupiscali<br />

iyo. `oidiposi~, `dekameroni~ da gansakuTrebiT<br />

`medea~ pirdapir qmnida farajanovis<br />

`adreistoriuli vnebebis~ asociacias.<br />

gvagonebda samyaros, sadac dominanti jer<br />

ar Camoyalibebula _ arc religiis, arc<br />

mecnierebis, arc kulturis saxiT...<br />

Tvelebi, ra geSvelebodaTo... da bolos, baqos estumra da<br />

aqaurebic galanZRa _ ra gWirT, ratom ver eleviT am yarabaRso.<br />

kinematografistebma TbilisSi, erevansa da baqoSi bevri<br />

icines da maestros sul ”bravo”, ”bravo” uZaxes.<br />

magram samyaros beds, samwuxarod, kinematografistebi ar<br />

wyveten. TebervalSi yarabaRelma somxebma stefanakertis<br />

leninis moedanze didi mitingi moawyves da azerbaijanis Semadgenlobidan<br />

yarabaRis gamosvla moiTxoves. 27 Tebervals,<br />

sumgaiTSi, aqaurma qalaqkomis Tavmjdomarem azerbaijanis<br />

140 cxeli Sokoladi<br />

ilustracia: maia sumbaZe<br />

giorgi gvaxaria<br />

1988<br />

nawili meTeqvsmete<br />

sisxli da Tesli<br />

droSa aafriala da xalxi somexTa dasasjelad gaiyolia.<br />

sumgaiTis xocva-Jletas somxebma SurisZiebiT upasuxes. sabWoTa<br />

televiziam aRiara, rom es iyo konfliqti ”nacionalur<br />

niadagze”.<br />

kavkasiuri sisxlisRvris fonze, Tbiliseli somxis musulmanuri<br />

zRapari ”aSuR yaribi” metismetad araadekvaturad aRiqmeboda.<br />

filmis ornamentuli primitivizmi kinos pioneris,<br />

JorJ meliesis kinokadrebis asociacias ufro qmnida, gamoxatavda<br />

samyaros sawyis mdgomareobas, im samyarosi, romelic<br />

aq gansxvavebulad gamoiyureba, vidre dRes, roca dedamiwa<br />

daSlilia da daqucmacebuli. farajanovis samyaros daSla da<br />

dangreva ki SeuZlebelia, radgan es samyaro<br />

saerTod ar aris awyobili.<br />

”aSuRi” iyo sergo farajanovis ukanaskneli<br />

cda, kavkasiaSi sisxliRvra See-<br />

Cerebina. man erTmaneTis gverdiT ”moa-<br />

Tavsa” gansxvavebuli kulturebi, ise,<br />

rogorc xaliCaze. da TiTqos imis mtkiceba<br />

daiwyo, rom Sexeba bevrad ufro lamazia,<br />

vidre SeWra... Sexebis erotika gansakuTrebulia,<br />

radgan aq aravin aravis<br />

ar amcirebs. ufro sworad, aravin iRebs<br />

siamovnebas sxvisi damcirebiT da aravis<br />

siamovnebs damcirebulis rolSi yofna.<br />

”aSuRi” am mxrivac evrocentrizmis<br />

Taviseburi gamowveva gaxda. yvelaferi<br />

es _ evropuli ”artwesrigi”, mTavariTa<br />

da meorexarisxovaniT, maRaliTa da mdabaliT da ”mentaluri<br />

wesrigi”, principiT _ viRac marTavs, viRac ki marTulia, farajanovisTvis<br />

sruliad miuRebelia. igi usamSoblo, usaxlkaro,<br />

oboli aSuRia. misTvis dro ar arsebobs. misi samSoblo _<br />

adreistoriul epoqaSia, roca jer kidev qaosi sufevda, roca<br />

suli da sxeuli erTmaneTisgan ar gamoyofila, arc feri, arc<br />

sinaTle, arc Crdili.<br />

hoda, sulerTi ar iyo aseTi kacisTvis, sad gaatarebda<br />

darCenil cxovrebas _ TbilisSi, baqoSi, kievSi, moskovSi, Tu<br />

cixeSi?


foto: iuri meCiTovi


cremliani saTvale<br />

cixidan rom gamovida, samoTxidan gamoZevebuls hgavda.<br />

roca ”suramis cixe” moskovSi umtkivneulod Caibares, gabrazebula,<br />

cudi kino gadamiRiao, xolo roca 88 wlis gazafxulze,<br />

parizSi, pompidus centrSi qarTuli filmebis festivalze<br />

monawileobis ufleba misces, erTi baraqianad daamTqnara da<br />

Tavis qurT mezobels, iura mgoians SesZaxa, gaixare, gaixare<br />

biWo, fransuaza sagans gagacnobo (iura aSuRis rols Tama-<br />

Sobs filmSi).<br />

gacnobaze gamaxsenda. rogorc ki delegaciis Semadgenloba<br />

dazustda, Cemi disertaciis oponentma, ira Zucevam maestros<br />

uTxra, SenTan erTad, parizSi gvaxaria modis, is biWi, Sens<br />

gamo rom cemes, ar ginda gagacnoo?<br />

daumTqnarebia da swored maSin<br />

uTqvams, Tu undaT, dauxociaT erTmaneTi<br />

qarTvelebs, ra Cemi saqmeao.<br />

ho, ase moxda, rom Svidkacian delegaciaSi<br />

CamrTes. farajanovisgan gansxvavebiT,<br />

davamTqnare ki ara, mas Semdeg,<br />

rac es ambavi gavige, siarulis manerac<br />

ki Semecvala... zamTarSi, roca pompidus<br />

centris gamomcemloba daTanxmda qar-<br />

Tuli kinosadmi miZRvnili wignis gamocemasa<br />

da ”boburSi” asi qarTuli filmis<br />

samTvian Cvenebaze, parizidan Setyobineba<br />

miviRe. Semodgomaze safrangeTSi! siarulis<br />

magivrad, frena daviwye. da ara<br />

marto imitom, rom es iyo Cemi pirveli<br />

gasvla ”kapitalistur” qveyanaSi (am sityvas, ”kapitalisturi”<br />

yovelTvis brWyalebSi vsvam). mTavari mainc safrangeTi iyo _<br />

”La douce France”, ”tkbili safrangeTi”, romelmac Cemi horoskopis<br />

Tu frangulis somexi maswavleblis xelSewyobiT, Tavadac<br />

samrekloze Semjdar mamlad maqcia. ho, ho, im mamlad,<br />

jer xma rom aayola samreklos zarebs, mere ki, am yiyliyo-yiyliyoSi<br />

mada mouvida da gadawyvita Tavad gamxdariyo xalxis<br />

gamomRviZebel-gamomfxizlebeli.<br />

es franguli mamali, qveynis simbolo, romelmac samyaros<br />

mzis amosvla unda amcnos, pirvel rigSi mzis sistemis asociacias<br />

qmnis. mzis garSemo trialze agebulia qveynis struqtura<br />

da am xalxis mentalitetic. okeanis napirze gaSlili safrangeTi<br />

vera da ver iqca ”mezRvaurebis qveynad”, rogorc, magaliTad,<br />

didi britaneTi. safrangeTi centriskenaa mimarTuli.<br />

aq yvela parizSi garbis. mTeli msoflio garbis parizSi.<br />

Tavad parizia wertili, romlis garSemo dedamiwa ar<br />

trialebs, magram is yvelaferi ki trialebs, rasac ”kultura”<br />

hqvia.<br />

kultura ki Tavadac samrekloze afofxebul mamals hgavs<br />

_ uxeSad, uzrdelad, zogjer, ubralod, usindisod ereva<br />

imis saqmeSi, vinc Seqmna es samyaro; ”me mainc SevZleb am<br />

xalxis gakeTilSobilebas, mainc gavanaTeb wyvdiads, mainc<br />

gadavaqcev dedamiwas samoTxis baRad!” _ aCemebuli aqvs am<br />

franguli mamaliviT.<br />

”adamiani _ bunebiT keTilia!” _ gvimtkicebda ruso. es Tqva da<br />

Tanasworobis idealizaciac daiwyo. ”mamlis kulturam” Seqmna<br />

sazogadoeba, romelic ar cnobs zeadamianebs (germanelebisgan<br />

gansxvavebiT), romlisTvisac sococxle ufro mniSvnelovani da<br />

faseulia, vidre yvelaferi, rac ”RrublebSi” xdeba; romelic<br />

mzadaa sisxli daRvaros, giliotinaze gauSvas mteri, oRondac<br />

”Zmobisa da Tanasworobis” idea rogorme SeinarCunos.<br />

142 cxeli Sokoladi<br />

ho, swored giliotina axsena sergo farajanovma, rogorc ki<br />

parizSi dadga fexi.<br />

”amaT piridan erTi hamburgeri rom gamoglijo, egreve revolucia<br />

daiwyeba” _ es Tqva da isev sayvarel Temaze gadavida<br />

_ moskovis maRaziebis dacarielebul vitrinebze daiwyo laparaki.<br />

maestro cud xasiaTze iyo. moskovSi aSuRis rolis SemsruleblisTvis<br />

sazRvargareTuli pasportis gacemaze<br />

moulodnelad uari uTxres. arada, moskovamde mgzavrobisas<br />

tvini gagviburRa _ naxavT, ra mouvaT frangebs, iuras<br />

rom dainaxaveno... Cemi iura xom axali helmut bergeriao.<br />

frangebi zomierebaze kargaven Wkuas.<br />

farajanovs ki yvelaferi SeiZleba<br />

daabralos kacma, zomierebis garda.<br />

am gamousworebeli narcisis filmebSi<br />

plastikuri simdidre, plastikuri sixarbe,<br />

pirvel rigSi, `kulturuli xalxis~<br />

gaRizianebas emsaxureba.<br />

oxunjobda da franguli mamlisa ar iyos, yvelas yuradRebis<br />

mipyrobas cdilobda. roca ar gamosdioda, iZulebuli<br />

iyo, provokaciaze gadasuliyo.<br />

moskovis aeroportidan sastumroSi mimaval gzaze, verafriT<br />

Semoiyvana kontaqtSi taqsis mZRoli. xan parizze elaparaka,<br />

Tavis megobrebze, fransuaza sagansa da iv sen loranze<br />

uambo (trabaxobda, aeroportSi damxvdebiano), xan nina<br />

andreeva aSayira (am andreevam ”pravdaSi” werili gamoaqveyna,<br />

saTauriT ”Cems principebs ar davTmob”, romelSic gorbaCovis<br />

winaaRmdeg gailaSqra. imxanad es statia ”perestroikaze”<br />

Tavdasxmad aRiqves)... ara da ara. taqsis mZRoli xmas ar<br />

iRebda. ukan mxolod maSin motrialda, roca farajanovma<br />

uTxra, ver icani, biWo? manqanaSi yvelaze lamazi qali, lika<br />

qavJaraZe giziso.<br />

motrialda da daamTqnara.<br />

maestro, cxadia, amas ver gadaitanda:<br />

_ “Ты знаешь кто я? Я Сережа Параджанов! ”<br />

_ ”Не знаю такого.”<br />

aseTma pasuxma saerTod gaacofa.<br />

”Я в тюрьме сидел. Знаешь за что? За мужеложство!”<br />

amis mere mZRolma kidev erTxel gamoixeda ukan da ufro yuradRebiT<br />

SegvaTvaliera. verafriT gaego, ratom vicinodiT.<br />

_ ”axvaria. etyoba, ”lazurniT” gaivso muceli!” _ ganmarta<br />

farajanovma.<br />

”lazurni” _ gadamdnari yvelis saxelia. moskovis gastronomebis,<br />

maT Soris yvelaze grandiozuli maRaziis, brolis<br />

WaRebiT morTuli ”eliseevskis” vitrinebi swored am ”lazurniT”<br />

iyo gaformebuli. ocdaaTkapikiani yvelis miniaturuli<br />

kolofebisgan sxvadasxva saxis konstruqciebi aages _ piramidebi,<br />

samkuTxedebi... 88 wels sabWoTa proletariati ”lazurnis”<br />

Wamaze gadavida... umuSevari mawanwalasaviT pazoli


cxeli Sokoladi 143


cremliani saTvale<br />

nis filmSi ”cxvris yveli”. xom gaxsovT? imdeni yveli SeWama<br />

moSiebulma, rom jvarze ganuteva suli.<br />

farajanovi pazolinis kavkasieli tyupiscali iyo. ”oidiposi”,<br />

”dekameroni” da gansakuTrebiT ”medea” pirdapir qmnida<br />

farajanovis ”adreistoriuli vnebebis” asociacias. gvagonebda<br />

samyaros, sadac dominanti jer ar Camoyalibebula _ arc<br />

religiis, arc mecnierebis, arc kulturis saxiT, sadac ar<br />

ician, ras niSnavs ”morali”... da ara imitom, rom amoraluri<br />

arian... ubralod, ar ician am sityvis mniSvneloba.<br />

aseTi mxatvrebis adgili gamoqvabulSia. ra unda akeTon maT<br />

gapranWul parizSi, sadac kulturis (e.i. moralis?) dominanturi<br />

roli cxovrebis yvela sferoSi warmoCndeba _ politikaSi,<br />

mecnierebaSi, yidva-gayidvis ritualSi, seqsSi...<br />

WamaSic ki. sityvas ”gemovneba” aq albaT yvelaze xSirad<br />

imeoreben, iseve rogorc sityvas ”Trop“… rac metismets, ”nametans”<br />

niSnavs. am sityvas frangebi yovelTvis uaryofiT konteqstSi<br />

moixsenieben.<br />

frangebi zomierebaze kargaven Wkuas. farajanovs ki yvelaferi<br />

SeiZleba daabralos kacma, zomierebis garda. am gamousworebeli<br />

narcisis filmebSi plastikuri simdidre,<br />

maestro ki sevdiani da odnav damcinavi<br />

mzeriT Secqeroda darbazs. albaT, isev da<br />

isev im `Subaze~ fiqrobda, amxela gza rom<br />

aTria da ver gaasaRa. ar vici, ra TavSi<br />

saxlelad Wirdeboda fuli? saCuqrebi unda<br />

eyida mezoblebisTvis? an Tundac Tavisi<br />

muzisTvis, lela alibegaSvilisTvis?<br />

plastikuri sixarbe, pirvel rigSi, ”kulturuli xalxis” ga-<br />

Rizianebas emsaxureba.<br />

parizSi maestro insulinis flakonebiT Cavida. diabeti _<br />

gaumaZRari xelovanisTvis cxovrebis tvirTi gaxda. arada, nemsis<br />

gakeTebac ki ar icoda. laTinuri kvartalis sastumro-<br />

Si, sadac frangebma Segvasaxles, xan vin da xan vin ukeTebda<br />

nemss.<br />

maspinZlebma SemogvTavazes, Tu gnebavT ”dagawyvilebT” da<br />

sastumrosTvis gamoyofil darCenil Tanaxas xelze mogcemTo.<br />

ra Tqma unda, davTanxmdiT. aTasi franki mTeli qoneba<br />

iyo CvenTvis. me eldar SengelaiasTan Semasaxles. amerikidan<br />

axali Camosuli iyo. dRe da Rame areuli hqonda. Ram-RamobiT<br />

abazanaSi Sedioda da iq kiTxulobda, sinaTles rom ar<br />

Sevewuxebine.<br />

farajanovisTvis es ori xuTasfrankiani kupiura, cxadia,<br />

araferi iyo. insulinis flakonebis garda, misi oTaxi gavsebuli<br />

iyo TbilisSi nayidi ZvelmanebiT, xaliCebiT, oqrosa<br />

da vercxlis samkaulebiT, romlis gadmotana kontrabandad<br />

iTvleboda. yvelaferi es 7 dReSi unda gaeyida!<br />

sastumro dilidan misi TayvanismcemlebiT ivseboda. aseTi<br />

bevri iyo _ maestros gaTavisuflebisTvis Tavis droze xom<br />

swored frangebma iaqtiures. lui aragoni daemuqra kidec<br />

144 cxeli Sokoladi<br />

breJnevs, rom leninur premias ukan daubrunebda, Tuki farajanovs<br />

ar gaaTavisuflebdnen.<br />

magram maestros didad ar anaRvlebda es xalxi. ”L’Humanite”s<br />

maSindel redaqtors Cems Tvalwin exveweboda, magari qurqi<br />

maqvs Camotanili, iqneb Sens cols uyidoo. roca komunisturi<br />

gazeTis Sefma uari uTxra, farajanovi daemuqra, hoda, ar moval<br />

Tqvens banketze, uCemod CaatareTo. Tumca mainc mivida.<br />

frangebs madloba gadauxada, mere ki ”devnili geniosisTvis”<br />

(rogorc aq aRiniSna) sagangebod mowyobil koqteilze isev<br />

vaWroba daiwyo, saTiTaod mimarTavda yvelas, magari qurqi<br />

maqvs, iqneb Tqvens cols, an sayvarels SeuZinoTo.<br />

magram gafxekil frang komunistebs ”norkis Subis” fuli vin<br />

aRirsa?! isev mdidrebs, iv sen loransa da fransuaza sagans<br />

unda eyoCaRaT. mogvianebiT gamoirkva, rom maTac zrdilobiani<br />

uari uTxres. sen loranma etyoba ifiqra, Zalian uWirso da<br />

ZvelmanebiT savse uzarmazari tomara gamougzavna.<br />

bolos da bolos, es Zvelmanebic da is qurqic maestrom<br />

festivalze dasaqmebul gogoebs aCuqa.<br />

qarTvelebs farajanovis saqcieli, ra Tqma unda, aRizianebdaT.<br />

viRacam isic Tqva, eg xelovani ki ara, spekulantiao.<br />

bunebrivia, kolegebs SurdaT misi. maT<br />

adgilas, mec mewyineboda, roca festivalis<br />

gaxsnaze, pompidus centrTan farajanovis<br />

avtografisTvis Segrovil brbos<br />

davinaxavdi; guli damwydeboda, rom<br />

qarTuli filmebis samTviani retrospeqtiva<br />

ara Cemi filmiT, aramed ”aSuRiT”<br />

daiwyes.<br />

magram ar SemSurdeboda. yvelaferi,<br />

magram Suri namdvilad ar maxasiaTebs.<br />

aseT viTarebaSi yofna xom nebismieri xelovanisTvis<br />

”madlia”. swored aseTma vi-<br />

Tarebam SeiZleba Seaxsenos yvelas, rom<br />

tkivili, Seuracxyofa, ciliswameba, axloblebis<br />

Ralati, martooba _ mxatvris<br />

cxovrebis nawilia. Tuki es gza ar gaiare,<br />

aRiarebas verasdros eRirsebi.<br />

brbo ki yvelgan brboa. dRes qvebs gesvris, xval, SeiZleba<br />

avtografi gTxovos da siyvaruli agixsnas.<br />

magram farajanovs pompidus centrTan Segrovili Tayvanismcemlebi,<br />

mgoni, didad arc anaRvlebda. scenaze roca gamogviyvanes,<br />

lika qavJaraZe sixarulisgan atirda, nana mWedliZes,<br />

gulwrfelobisa da artistizmis erTianobis am gansaxierebas,<br />

bednierebisgan ena Cauvarda, me xom, saerTod, ori sityva ver<br />

gadavabi frangulad. maestro ki sevdiani da odnav damcinavi<br />

mzeriT Secqeroda darbazs. albaT, isev da isev im ”Subaze”<br />

fiqrobda, amxela gza rom aTria da ver gaasaRa. ar vici, ra<br />

TavSi saxlelad Wirdeboda fuli? saCuqrebi unda eyida mezoblebisTvis?<br />

iurasTvis, romelic kagebem ar gamouSva, an<br />

Tundac Tavisi muzisTvis, lela alibegaSvilisTvis, romelsac<br />

”Tbilisel silvana manganos” eZaxda? SesaZlebelia qurqis<br />

gayidvis survili, ubralod, azarti iyo, bundovani vneba, romelic<br />

araerTi xelovanis cxovrebaSi gamovlenila sxvadasxva<br />

saxiT _ viRac banqos TamaSobda, viRac patara gogoebsa da<br />

biWebs dasdevda, viRac opiums etaneboda.<br />

farajanovma yidva-gayidvis rituali airCia. vaWroba mis-<br />

Tvis kontaqtis, urTierTobis saSualeba gaxda.<br />

”ra gainteresebs, xuWuWa biWo? rogor unda gaerTo pariz


cxeli Sokoladi 145


cremliani saTvale<br />

Si?” _ mkiTxa festivalis gaxsnis Semdeg. cota davibeni. rogor<br />

Tu ra mainteresebs parizSi?!<br />

”bazroba gainteresebs? Smotkebi? restornebi? gogoebi?<br />

ginda fransuaza sagani gagacno?”<br />

imdeni viCeCe mxrebi, rom xeli Caiqnia. didi urjulo biWi<br />

xaro, miTxra da im Svid dReSi mxolod erTxel damiZaxa, raRac<br />

vera var kargad, Cemi mfarveli angelozi, lika qavJaraZe sastumroSi<br />

ar aris, iqneb maRaziidan jemi an kompoti momitanoo.<br />

vicodi, rom misTvis tkbileuli ar SeiZleboda. magram<br />

winaaRmdegobas rogor gavuwevdi. jemebi rom mivutane, egreve<br />

fulis Zebna daiwyo... arada, fuli ukve sakmarisi mqonda _<br />

maspinZlebma 3 TviT gamigrZeles aq yofna. safrangeTSi didi<br />

mogzauroba da leqciebi meloda. honoraris nawili winaswar<br />

momces.<br />

fulze uari rom vuTxari, Zvelmaneb-<br />

Si qeqva daiwyo. mere gaaxsenda, a... Sen<br />

xom Smotkebi ar gainteresebso. magidaze<br />

qarTuli filmebis retrospeqtivis<br />

plakati edo _ nato vaCnaZe, vardiT! absoluturi<br />

kitCi, romlis avtori Tavad<br />

iyo. amas aviReb-meTqi, vuTxari. pasuxi<br />

ar gamca. televizoris gadarTva daiwyo<br />

da mTeli qila jemi Sesansla. parizze<br />

vkiTxe, mogwonT-meTqi? ara, Zalian<br />

momwyinda, TbilisSi mindao.<br />

aSkarad ezareboda laparaki.<br />

wlis bolos, TbilisSi roca davbrundi,<br />

ramdenjerme vestumre frangebTan<br />

erTad. ver vityvi, rom frena-freniT<br />

avdiodi masTan, kote mesxis quCaze. misi<br />

saxli yovelTvis savse iyo snobebiT, romlebic aiZulebdnen<br />

erTi da igive elaparaka. am xalxTan urTierTobam, etyoba,<br />

sruliad daukarga dialogSi Sesvlis unari. savarZelSi ijda,<br />

tkbil Cais svamda da xalxs acinebda.<br />

es ukve sul sxva farajanovi iyo _ klouni, romelic misi kidev<br />

erTi kerpis, federiko felinis gviandeli filmebis gmirs<br />

hgavda. magram me arc klounebi mitacebda arasdros, arc cirki<br />

da arc gviandeli felini. swored TbilisSi mivxvdi, ratom<br />

moswyinda ase safrangeTSi. Cems safrangeTSi. es ar iyo misi<br />

qveyana, misi esTetika. maestro uxerxulad grZnobda Tavs am<br />

wvrilburJuaziuli zrdilobisa da zomierebis garemoSi. ise,<br />

rogorc zogierTi frangi _ markiz de sadi, Jan Jene, sartri,<br />

kamiu, serJ ginzburgi... ra vici, ra CamoTvlis am karg xalxs.<br />

ori wlis Semdeg, roca sergo farajanovis sikvdilis ambavi<br />

gavige, ucbad gaviazre, rom snobi me viyavi da ara is ubralo<br />

xalxi, dResa da Rames rom atarebda mis saxlSi, kote mesxis<br />

quCaze. aseTi adamianis sikvdilma SeiZleba aramarto danaSaulis<br />

grZnoba gagiRviZos, aramed guli dagwyvitos _ ratom ar<br />

viyavi mis gverdiT, ratom ar gavakeTe Canawerebi, ratom ar<br />

velaparake kinoze, reJisuraze, silamazeze, kavkasiaze?<br />

sergo farajanovi arasdros yofila `Cemi reJisori~. arc<br />

xaliCebi miyvarda arasdros, arc Tojinebi, arc Zvelmanebi.<br />

magram araerTxel davwere ukve _ is, rac ”Seni” ar aris, ufro<br />

sainteresoa, ufro mimzidveli. yvela snobi ase fiqrobs _ yvela,<br />

visTvisac dedamiwa erTi centris garSemo trialebs da am<br />

centrs `kultura~ hqvia.<br />

safrangeTSi mogzaurobisas, roca sam TveSi TiTqmis 30<br />

franguli sofeli da qalaqi Semoviare, araerTxel davfiqre-<br />

146 cxeli Sokoladi<br />

bulvar, ratom uyvardaT frangebs farajanovi? ratom aitaces<br />

ase, ratom ibrZoles misi gaTavisuflebisaTvis? rogor<br />

SeiZleboda, xalxs, romelic yovelTvis aRmerTebda sizustesa<br />

da konkretikas, mowoneboda farajanovis abstraqtul-statikuri<br />

saxeebi? xalxs, romelmac sivrces, mzes, sicocxlis<br />

Tesls araerTi Sedevri miuZRvna, Seyvareboda maestro farajanovis<br />

butaforiuli samyaro, usicocxlo Tojinebi da<br />

sikvdilis niRbebi?<br />

pasuxs mxolod ori wlis Semdeg mivageni, roca erevnidan<br />

sergo farajanovis gardacvalebis ambavi movida.<br />

90 wels saqarTvelos farajanovisTvis aRar ecleba. saqar-<br />

TveloSi mxolod ”Cvenianebs” daafaseben. usaxlkaro da obol<br />

aSuRebs ki ”urjuloebad” gamoacxadeben. amasobaSi somxebi<br />

sergo farajanovis nivTebis, Tojinebis, kolaJebis Segrove-<br />

sergo farajanovi arasdros yofila `Cemi<br />

reJisori~. arc xaliCebi miyvarda arasdros,<br />

arc Tojinebi, arc Zvelmanebi. magram, is,<br />

rac `Seni~ ar aris, ufro sainteresoa, ufro<br />

mimzidveli. yvela snobi ase fiqrobs _ yvela,<br />

visTvisac dedamiwa erTi centris garSemo<br />

trialebs da am centrs `kultura~ hqvia.<br />

bas daiwyeben da Tbilisel reJisors erevanSi uzarmazar muzeums<br />

gauxsnian.<br />

frangebs gaukvirdebaT. rogor ver SeinarCuneT es kaci, ratom<br />

gaaqcieTo.<br />

frangebi ver gaigeben. unda ecxovraT ”perestroikis” epoqis<br />

saqarTveloSi da maSin mixvdebodnen. unda enaxaT, rogor<br />

icvleboda TandaTan Tbilisi, rogor gadaiqca kerpad yvelaferi,<br />

rac kuTvnilebiTi nacvalsaxeliT, ”CemiT” iwyeba. unda<br />

daenaxaT, rogor dascilda qarTul kulturul sivrces ucxo<br />

da gansxvavebuli.<br />

arada, ramdeni hqondaT saerTo qarTvelebs da frangebs!<br />

rogor SeeZloT, erTdroulad yofiliyvnen `kulturuli Sovinistebi~,<br />

ritualebis, tradiciebis erTgulni da amave dros,<br />

ukidegano, zRvardakarguli snobebi, romlebic imasac ki aRmerTeben,<br />

rac ar esmiT, rac maT principebs absoluturad ar<br />

Seesabameba. amitomac, swored frangebma aRmoaCines da aRiares<br />

`neorealizmis RalatisTvis~ italiidan TiTqmis gamoZevebuli<br />

roberto roselini, espaneTSi `amoralur marazmatikad~<br />

Seracxuli luis bunueli. sxvebic _ orson uelsi, Caplini,<br />

elmaz giunei...<br />

sergo farajanovi.<br />

magram 88 wels Cven, qarTvelebi ukve snobizmisgan `gavTavisufldiT~.<br />

Cven guli gvereoda usaxlkaro kintoebsa da<br />

yaraCoRlebze, vaWrebsa da `spekulantebze~. guli gvereoda<br />

klounebze.<br />

da iciT ratom?<br />

qveyanaSi axali vaWrebi da klounebi movidnen. `Cemi vaWrebi~<br />

da `Cemi klounebi~.


foto: iuri meCiTovi


piradi enciklopedia<br />

fausto<br />

fausto lisaboneli taqsistia. apolonias sadgurze gavicani.<br />

sakvirvelia, magram axlac maqvs misi savizito baraTi, Tu rame<br />

dagWirdeso.<br />

lisaboni raRaciT Zalian hgavs Tbiliss; an imas, rac gulSi<br />

ginda rom Tbilisi iyos, an imas, rac romeliRac samyaroSi<br />

Tbilisi iyo.<br />

fausto Tqvenc nanaxi gyavT odesRac, SeiZleba 80-iani wlebis<br />

TbilisSi.<br />

ai, rogor gamoiyureba: Savgvremani da Sav perangSi, Ronieri,<br />

Tmiani xelebiT da gaurkveveli patara sviringiT mklavze,<br />

Savi, aqa-iq TeTrgareuli TmiT, didi oqros beWdiT araTiTze...<br />

xeli ki siCqareebis riCagze caxcaxebs.<br />

faustom arcerTi ucxo ena ar icoda. saqme ki ase iyo, rom<br />

bolo evropis Cempionatze akreditacia mqonda inglis_<br />

safrangeTis TamaSze, romelic lisabonis luJis stadionze<br />

iyo daniSnuli. me portoSi vcxovrobdi da ase gamodioda, rom<br />

lisabonSi naSuadRevs unda Camovsuliyavi, ukan ki bolo matarebels<br />

veRarafriT movuswrebdi. amitom, iq rame iafi sastumro<br />

unda mepovna.<br />

es Cveulebriv dros Zneli ar aris, magram lisabonSi 30 aTasze<br />

meti ingliseli iyo da Zvirian-iafianad, yvelaferi dakavebuli<br />

iqneboda.<br />

rom Camovedi da apolonias win taqsis rigSi Cavdeqi, faustom<br />

momiwia. Cavjeqi da vuTxari, sastumro-Tqo. romelio. arc romeli,<br />

romelic ici-meTqi. mokled, viwvale, magram gavagebine<br />

148 cxeli Sokoladi<br />

avtori: aka morCilaZe<br />

ilustracia: giorgi mari<br />

da mixvda, fexburTze rom viyavi. viareT, viareT, iq SevediT,<br />

aq gamovediT. ar ari, ingliselebi arian. kai wvalebis Semdeg,<br />

erT pansions miagno, almirante reiSis quCaze.<br />

SevediT, pansionia. Sxapi sawolze devs. momZvralia. ki-ara,<br />

ki-ara da amden Zebnas, aviRe. pansionis patroni kai eSmakis<br />

fexi iyo. inglisuric icoda. diliT ra dros midixar, manqanas<br />

mogiyvan sadguramdeo. Svidze movdiodi, pirveli matarebliT.<br />

am laparaks faustom veragoba daatyo da raRac uTxra. kai,<br />

kaio imanac da oTaxis gasaRebi momca. iqauroba gaWedil iyo<br />

ingliseli biWebiT da mgoni brazilieli, savaraudod, meZavi<br />

gogebiT.<br />

wamovediT me da fausto, CanTa mivagde da barem pirdapir lu-<br />

Jze waval-meTqi. mimiyvana iqac da miveci tkbilad. vuTxari,<br />

xval diliT eqvsze momakiTxav-Tqo? kio. ki ara, dResac mogakiTxav<br />

TamaSis mereo. vifiqre, TamaSis mere sad vipovi-meTqi<br />

da viuare. mogakiTxavo, daiCema. Turme icis, ro saxlSi ver<br />

wamoval. ara, ara-meTqi. kai, diliT melodeo.<br />

is TamaSi Zaan magari gamovida. mara, vai imis mere saxlSi wamosvlas.<br />

arc manqana, arc avtobusi. oTxi saaTis Semdeg, avtobusi<br />

migiyvanda apoloniaze da iq kidev taqsi unda geZebna. bevri<br />

vimogzaure im Rames, uzomod. ingliselebi darbodnen da ambobdnen:<br />

ranairi qalaqia? taqsi ar aris. aTasobiT ingliseli.<br />

sad aris taqsis gaCereba? brwyinvaled gvipasuxa erTma policelma:<br />

sadac taqsis dainaxav.<br />

Rame iyo. mivabijebdiT jguf-jgufad. es aqeTa mxare, benfikas<br />

ubani saerTod ar vicodi. magram sworad viare, daviRale, magram<br />

bare erTi saaTis Semdeg, nairgvar ingliselebTan erTad,<br />

nacnob adgilamde movedi _ pirvel metromde, romelic Zveli<br />

namyofobidan vican. Caval-meTqi, daaxloebiT vici is quCa, sadac<br />

Cemi pensao dgas, rukas Sevxedav... da am dros gamaxsenda,<br />

rom quCis gadaRma is sastumroa, romelSic oTxi wlis winaT<br />

vcxovrobdi. imis win ki yovelTvis bare oci taqsi dgas. “alfa<br />

liSboa” hqvia. maSin mwerali viyavi, iq ro vcxovrobdi, axla<br />

mawanwala Jurnalisti var. pensaoSi vaTev.<br />

“liSboas” win taqsebi ar aris, dgas orasi ingliseli da xelebs<br />

iqneven. ase, aT wuTSi erTi taqsi modis. Ramis Tormeti<br />

saaTia.<br />

videqi kaixans, rigi ki iyo, magram arasdros gavidoda. wamovbodialdi<br />

da gamoTvliT davaweqi Zalian daRlili. erTgan<br />

gavCerdi. patara benzogasamarTia da ukan kidev mTlad patara<br />

avtosaxelosno. win plastmasis savarZelSi moxuci kaci<br />

zis. ukan zangis biWi saqmianobs. davdeqi da davdeqi. vfiqrob,<br />

gaiwovs am ingliselebs mTeli amxela qalaqidan da Ramis taqsebic<br />

momravldeba-meTqi.<br />

is moxuci kidev dakvirvebiT miyurebs, zangs raRacas eubneba


da Cemsken aTiTebs. msjeloben, ra miWirs. rogor damexmarebodnen,<br />

ar vici, magram guli ki SestkiodaT. amis dakvirveba-<br />

Si var da taqsi ar mosrialda?! gadmovida da benzins asxams,<br />

zangs eZaxis. sworad davdeqi, benzogasamarTia.<br />

wamiyvane-meTqi aq da aq, veubnebi. arao, benzins vasxam dilis-<br />

Tviso da saxlSi mivdivaro. wamiyvane-meTqi da saaTs maCvenebs.<br />

am dros kidev moxuci meZaxis raRacas. xeliT maniSnebs. mivtrialdi<br />

da taqsidan qali ar gadmodis?! hai, Ziav, wamiyvanemeTqi.<br />

dajeo da faustoa. vin daijerebs? aravin ar daijerebs.<br />

amitom, aRar movyvebi. moxuci kidev xels miqnevs, zangi icinis<br />

SlangiT xelSi. imitom, rom fausto raRacas eubneba. etyoba,<br />

es biTuri mTeli dRe damyavs da ver moviSoreo.<br />

sami evro. zustad xuT wuTSi mivediT. rac gamexarda gadaqanculs,<br />

sworad mivdiodi.<br />

egrea, daujere faustos.<br />

iman xo icis, rac moxdeba TamaSis mere. Tan benfikas balelSCiki<br />

iyo. luJi kidev benfikas mindoria. win eusebios Zegli dgas.<br />

dilis eqvs saaTze mosrialda fausto da cariel quCebSi wamasriala.<br />

ise, bedma gamiRima, Ramis carieli quCebic vnaxe da<br />

ganTiadisac. diliT zRvis suni iyo. okeanis, ufro sworad.<br />

kargad-meTqi, fausto da vizitka gamomiwoda. raRacnairi odnavi<br />

CaRimeba icoda.<br />

ganTiadis sadgurze yvelaze magari rame kafea.<br />

portugaliaSi yava ixarSebaaaaa...<br />

Slos solitud<br />

erTi dro iyo da Stutgartis Soriaxlos, Slos solitudSi<br />

vcxovrobdi. iq xelovnebis akademiaa gaxsnili da ocdaTxuTmet<br />

wlamde xalxs stipendiebs aZleven: dajeqi da akeTe, rac<br />

ginda. Tu ginda, nurc nurafers gaakeTeb.<br />

es Slos solitudi iqaur hercogsa da baden viuTembergis<br />

miwis patrons, karl oigens aeSenebina. Cveneburad rom movTargmnoT,<br />

martoobis sasaxleo, amas niSnavs da viTomc ise<br />

daiRala ama soflis amaoebiT, rom aiSena da ganmartovda iqa.<br />

sasaxlis aivnidan rom gaixedav, lariviT gaWrili gza moCans<br />

qalaq leonbergisken. kai xedia, Cemma mzem.<br />

es karl oigeni imavdroulad ukiduresi meqalTane da avxorci<br />

kaci yofila, rogorc SeeferebodaT meTvramete saukunis mmar-<br />

Tvelebs. im aremareSi uamrav glexis qals misgan Svili hyoleboda.<br />

datanjuli hyolia xalxi, sadRa damalvodnen, aRar icodnen.<br />

niCivo sebe martoobis sasaxle. saxeli matyuaraa xolme.<br />

hoda, im dros Turme germaniis qveynebSi banqos saTamaSod daexeteboda<br />

jakomo kazanova. diax. kazanovas Zma, rogorc maxsovs,<br />

isedac romeliRac germanul samefoSi cxovrobda, mxatvari<br />

piradi enciklopedia<br />

iyo da laifcigSi Tu ara, mgoni drezdenSi uamravi ram aqvs<br />

moxatuli. TviTon jakomo kidev dadioda da TamaSobda, sxva ra<br />

unda eqna? SualedebSi kidev im Tavis qalebSi iyo gaxlarTuli.<br />

kreditorebic xom banqos imediT aZlevdnen fuls.<br />

hoda, karl oigens gaugia, kazanova Camovidao da TamaSic Seu-<br />

Tavazebia. oRondac, raxanRa kazanovas ambavi scodnia da Tvi-<br />

Tonac xom aseTi gaxldaT, jer mejlisoba unda gagimarToo.<br />

ra gasakviria da mejlisoba sxva araferi iyo, Tu ara uamravi<br />

xalxis dapatiJeba, rogorc ityvian, qalebis morekva sasaxle-<br />

Si da aseTi rameebi, rasac felinis “kazanovaSic” vnaxavT,<br />

oRondac kazanovas londonur ambebTan dakavSirebiT. garSemo<br />

soflebidan da mamulebidan sawolebi isesxeso. bare aTasi<br />

sawolio.<br />

am ambavs magito ki ar vyvebi. saqme sxva aris. kazanova leonbergSi<br />

mdgara sastumroSi da karl oigens ekipaJi rom gaugzavnia<br />

mis wamosayvanad, mTeli es lariviT gaWimuli gza, leonbergidan<br />

gorakze wamomdgar Slos solitudamde, maSxalebiT<br />

gaunaTebia. yovel sam nabijSi maSxala enToo.<br />

maSin didi saseiro ram iqneboda. imitom, rom RamiT, sasaxlis<br />

aivnidan rom gadamixedavs da eleqtroniT ganaTebuli es swori<br />

da gaWimuli msubuqi TavdaRmarTi rom daminaxavs, ar damviwyebia.<br />

es kazanovac Seiferebda, gadmodgamda fexs ekipaJidan.<br />

banqosi ki ar vici. albaT, kazanova moigebda. karl oigens<br />

isedac bevri fuli hqonda.<br />

cxeli Sokoladi 149


piesa<br />

150 cxeli Sokoladi<br />

daTo turaSvili<br />

saaxalwlo piesa<br />

ilustracia: mamuka tyeSelaSvili<br />

Savi<br />

ketebi<br />

(ormoqmedebiani sevda TeTri iumoris<br />

TanxlebiT)<br />

gagrZeleba<br />

moqmedi pirebi (da ara mxolod pirebi):<br />

deda goia _ saroskipos diasaxlisi<br />

da mflobeli<br />

mzia _ saroskipos staJiani<br />

TanamSromeli<br />

zezva _ profesori (saroskipos<br />

SemTxveviTi klienti)<br />

mediko _ saroskipos TanamSromeli<br />

(ori Svilis deda)<br />

lola _ saroskipos TanamSromeli<br />

(TanamSromlebs Soris<br />

yvelaze axalgazrda qali,<br />

magram yovelTvis maRal<br />

quslebze, klientebis<br />

momsaxurebis drosac ki)<br />

batoni gurami _ saroskipos mudmivi klienti<br />

qali janmrTeloba _ guramis meuRle<br />

policieli _ muqTa klienti<br />

deputati _ saroskipos xSiri stumari<br />

maCo _ daRlili axalgazrda kaci<br />

biWi - Seyvarebuli klienti<br />

bodRo yvalTava _ (uneblie klienti) da misi<br />

ori kaci<br />

mediko da batoni gurami mdumared sxedan<br />

oTaxSi da mediko sigarets eweva.<br />

baton gurams Tavi dabintuli aqvs da<br />

oxravs:<br />

batoni gurami _ im dRes aqedan rom<br />

wavedi, kibeze ise cudad gavxdi, rom poliklinikamde<br />

Zlivs CavaRwie<br />

mediko _ kidev kargi rom poliklinika<br />

aqvea<br />

gurami _ aqvea magram ar miRebdnen, Cvens<br />

raions ar ekuTvniTo<br />

mediko _ rogor? aqve dagordi da sxva<br />

poliklinikaSi xom ar waxvidodi<br />

gurami _ mec eg ar vuTxari? Tavi ver<br />

gagitexia kacs eqimebis SiSiT


mediko _ saxelis gatexas mainc Tavis gatexa<br />

jobia, bebiaCemi sul amas meubneboda<br />

gurami _ icoda rom aq muSaobdi?<br />

mediko _ bebiaCemi oci wlis win mokvda,<br />

maSin me vin mamuSavebda saerTod, mamaCemi<br />

umdidresi kaci iyo mTels samegreloSi<br />

gurami _ SeiZleba guli ugrZnobda, bebiebi<br />

yvelafers xvdebian...<br />

mediko _ (yuradRebas ar aqcevs batoni<br />

guramis sityvebs da Tavis ambavs agr-<br />

Zelebs) mamaCemi marTla didi qonebis<br />

patroni iyo, sakuTari traqtorebic ki<br />

hyavda im droSi, magram gansakuTrebiT<br />

Tavisi xarebiT amayobda _ im uzarmazar<br />

xarebs hqondaT spilenZis fexebi<br />

gurami _ spilenZSi erT dros kargi fuli<br />

keTdeboda<br />

mediko _ mere qveyana rom airia da xalxma<br />

troleibusebis xazebis moparvac<br />

daiwyo spilenZis gamo, mamaCemis xarebsac<br />

miadgnen. xarebs raRacas ukeTebdnen,<br />

aZinebdnen da im spilenZis Cliqebs<br />

axerxavdnen...<br />

gurami _ albaT TurqeTSi mihqondaT gasayidad<br />

mediko _ maSin saberZneTi erqva<br />

gurami _ da yvelaferi dakargeT?<br />

mediko _ erTaderTi, rac mamaCemisgan<br />

dagvrCa, oqros sasmisia, romelic imi-<br />

piesa<br />

tom ver waiRes rom mamaCemma sadRac gadamala,<br />

magram ise gadamala rom sxvebma<br />

ki ara, mere TviTonac veRar miagno<br />

gurami _ mere?<br />

mediko _ mere eZebda, sanam cocxali iyo,<br />

sul eZebda, magram mainc ver miagno da<br />

Tan gadahyva kidec, magis dardma mokla,<br />

gurami _ naRdi oqro iyo?<br />

mediko _ sufTa oqro iyo<br />

gurami _ didi sasmisi iyo?<br />

mediko _ yvela gansxvavebulze didi<br />

gurami _ amden oqros gadayveboda aba ra<br />

iqneboda<br />

mediko _ ara, oqros ki ar dardobda<br />

gurami _ (gakvirvebuli) aba ras?<br />

cxeli Sokoladi 151


piesa<br />

mediko _ oqroze metad sadRegrZelos<br />

dakargvas dardobda<br />

gurami _ ras?<br />

mediko _ im sasmisze sadRegrZelo ewera<br />

gurami _ (kidev ufro gakvirvebuli) ra<br />

sadRegrZelo?<br />

mediko _ saidumlo sadRegrZelo<br />

gurami _ zepirad ratom ar iswavla?<br />

(moulodnelad karze viRac daakakunebs<br />

da batoni gurami instinqturad wamoxteba.<br />

miuxedavad imisa rom arc gauxdia,<br />

aseve instinqturad, mainc saguldagulod<br />

Seikravs isedac Sekrul kostums.<br />

medea ki, uxalisod, calybad dainteresdeba<br />

daupatiJebeli stumris vinaobiT).<br />

mediko _ vin aris?<br />

(pasuxi ar aris)<br />

mediko _ (isev uxalisod) vin aris?<br />

(pasuxi ar aris, tom...)<br />

mediko _ vin aris?<br />

(mediko pasuxs aRar daelodeba, wamodgeba<br />

da kars gaaRebs. karis gaRebisTanave<br />

oTaxSi energiulad Semoabijebs<br />

aSkarad janmrTeli qali, romelic batoni<br />

guramis coli aRmoCndeba da SemosvlisTanave<br />

baton gurams ise swrafad<br />

miuaxlovdeba, rom imave oTaxSi sxva<br />

qalis arsebobas, arc SeimCnevs)<br />

guramis coli _ (CanTidad bints, bambasa<br />

da malamos amoiRebs) yvelgan ase unda<br />

gsdio bavSviviT? xom gasagebad gviTxra<br />

eqimma rom safenebi yovel sam saaTSi er-<br />

Txel unda gamovcvaloT (coli jer Zvel<br />

safens moxsnis baton gurams da mere<br />

malamosa da bambas saguldagulod daadebs<br />

qmars da bintiTac xelaxla Seuxvevs<br />

Wrilobebs. dabneuli da gakvirvebuli<br />

batoni gurami Zalian uxerxulad<br />

grZnobs Tavs da amitomac sakmaod gaubedavad<br />

mimarTavs Tavis cols)<br />

batoni gurami _ aq rogor momageni?<br />

guramis coli _ (CanTidad wamals<br />

amoiRebs da moulodnelad mimarTavs<br />

medikos) erTi WiqiT wyali genacvale,<br />

Tu SeiZleba (guramis coli mimarTavs<br />

medikos, visTanac wuTis win qmars<br />

Seuswro, magram ise mimarTavs, rom mis<br />

arsebobas am oTaxSi, kvlav ar imCnevs)<br />

batoni gurami _ me Semovitan wyals (batoni<br />

gurami wamodgeba, magram mediko<br />

maSinve mixvdeba rom wyali saukeTeso<br />

mizezia am oTaxidan gasasvlelad da karebisken<br />

wava)<br />

guramis coli _ (gurams, roca martoni<br />

darCebian oTaxSi) wamali ar unda dage-<br />

152 cxeli Sokoladi<br />

lia? rom gamovardebi xolme saxlidan,<br />

yvelaferze me unda vifiqro?<br />

batoni gurami _ aq rogor momageni?<br />

guramis coli _ antibiotikebis daleva<br />

aseT dros aucilebelia, magram gesmis<br />

Cemi? gesmiT Cemi? an Sen, an Sens Svilebs?<br />

batoni gurami _ aq rogor momageni?<br />

guramis coli _ Svilebic imitom ar mijereben<br />

rom Sen arafers mijereb da amas<br />

xom isinic xedaven...<br />

(kars mediko SemoaRebs wyliani WiqiT<br />

xelSi da guramis coli ise gamoarTmevs<br />

mas Wiqas rom amjeradac ar SeimCnevs medikos<br />

arsebobas)<br />

batoni gurami _ (medikos) madlobT<br />

(guramis coli qmars enaze wamals daudebs<br />

da wyalsac ise miayolebinebs, rogorc<br />

mxolod avadmyof bavSvebze zrunvisas<br />

ician xolme qarTvelma dedebma)<br />

guramis coli _ (ufro TavisTvis) oRond<br />

Seni iyavi kargad da Cvens Svilebs araferi<br />

moaklo da me yvelafers avitan da<br />

yvelafers gavuZleb. sadac ginda iq iare<br />

da rac gesiamovneba is gaakeTe, oRond me<br />

nu damanaxeb da me nu mecodineba. oRond<br />

araferi mogvaklo da...<br />

(guramis coli cremlebs veRar ikavebs<br />

da slukuniT tovebs oTaxs, sadac mxolod<br />

batoni gurami da mediko rCebian da<br />

sinaTlec nel-nela qreba).<br />

biWi zurgiT eyrdnoba lolas zurgs da<br />

sigarets ki ise gemrielad eweva, rogorc<br />

mxolod seqsis Semdeg uyvarT xolme gaboleba<br />

mweveli mamakacebis umravlesobas.<br />

lola _ gaxsovs ra mkiTxe?<br />

biWi _ rodis?<br />

lola _ bolos rom iyavi<br />

biWi _ maRal quslebze?<br />

lola _ ara. Tanac ukve aRar macvia


(lola marjvena xeliT awevs orive<br />

fexsacmels da biWs RimiliT aCvenebs)<br />

biWi _ ratom! aRar mogwons?<br />

lola _ arc arasodes momwonda<br />

biWi _ magram yovelTvis gecva xolme<br />

lola _ klientebTan yovelTvis macvia<br />

biWi _ me aRar var Seni klienti?<br />

lola _ Sen usaxelo klienti xar da Tanac<br />

ufliscixeli<br />

biWi _ ra gkiTxe?<br />

lola _ ratom uyvardebaT qarTvel kacebs<br />

putankebi ase advilad<br />

biWi _ ar vici. miTxari<br />

lola _ rom giTxra, gewyineba<br />

biWi _ miTxari<br />

lola _ jer Seni saxeli miTxari. ratom<br />

ar meubnebi?<br />

biWi _ afrikaSi rom mivdiodiT...<br />

lola _ (awyvetinebs) afrikaSi ra gindoda?<br />

biWi _ kilimanjaroze mivdiodiT, mwver-<br />

valze<br />

lola _ mTamsvleli xar?<br />

biWi _ zogjer<br />

lola _ (RimiliT) mere?<br />

biWi _ Cven mivdiodiT tanzaniis gziT da<br />

gagvafrTxiles rom tanzaniaSi dRemde<br />

cxovrobs kanibalebis erTi tomi, romelic<br />

SeiZleba uceb Segxvdes sadme kilimanjaros<br />

misadgomebTan. SegeSinda?<br />

lola _ romeli kanibali SemaSinebs biWo,<br />

kanibalebis meti ra minaxavs<br />

biWi _ (gulwrfelad gakvirvebuli)<br />

sad?<br />

lola _ aq ZiriTadad kanibalebi modian.<br />

deda goias veZaxi xolme saSvelad, Torem<br />

mTlianad SemWamden<br />

biWi _ mec kanibali var?<br />

lola _ ara, mTamsvleli xar, Sen ar mi-<br />

Txari?<br />

biWi _ me ar gexumrebi<br />

lola _ Sen ar mexumrebi, magram me rom<br />

ar vixumro zogjer mainc, aq SeiZleba<br />

gavgiJde<br />

biWi _ aq yofna rom ar gindodes, waxvidodi...<br />

lola _ (awyvetinebs) qarTulad rogor<br />

hqvia: ketebi Tu kedebi?<br />

biWi _ ketebi. Kkedebi rusulad hqvia<br />

lola _ ese igi ketebi qarTulia?<br />

biWi _ arc ketebia qarTuli, imitom rom<br />

manadme eg sityva saerTod ar gvqonda<br />

lola _ ratom ar gvqonda?<br />

biWi _ imitom rom ketebi ar gvqonda.<br />

lola _ (RimiliT) Sen mTasvleli xar Tu<br />

enaTmecnieri?<br />

biWi _ Ram-RamobiT karavSi sxva ra saqme<br />

maqvs, roca ar meZineba, gavixdi windebs,<br />

saZileSi CavTbebi da vfiqrob...<br />

lola _ windebis gareSe ar gciva?<br />

biWi _ naskebi mainc macvia. ai xom xedav,<br />

adre arc es sityva gvqonda qarTvelebs<br />

da naskebsac windebs veZaxiT, arada naski<br />

sxvaa da winda sxva.<br />

lola _ naskis Sesatyvisi ratom ar<br />

gvqonda?<br />

biWi _ imitom rom naskebi ar gvqonda<br />

lola _ aba giorgi saakaZes ra ecva?<br />

biWi _ (RimiliT) Savi ketebi<br />

lola _ SiSvel fexebze?<br />

(biWs gaecineba da lolas loyaze akocebs,<br />

mere Zalian seriozul saxes mii-<br />

Rebs da aSkarad raRac mniSvnelovanis<br />

Tqmas daapirebs, magram uceb karebze<br />

daakakuneben, rasac deda goias aRSfo-<br />

Tebuli xmac mohyveba):<br />

piesa<br />

deda goia _ (garedan) dro ukve gavida!<br />

lola _ (wamodgeba da karebTan miva) Cemi<br />

dro midis, Sen ra genaRvleba<br />

deda goia _ xalxia mosuli<br />

lola _ jgufebs me ar vemsaxurebi<br />

deda goia _ ara gogo, qalebi arian, arasamTavroebi,<br />

humanitaruli daxmareba<br />

mogvitanes<br />

lola _ xom ici rom soios katletebs<br />

ver vitan da yvelaferi namdvili miyvars<br />

(biWi wamodgeba da kidev erTxel akocebs<br />

lolas)<br />

biWi _ me wavedi, deda goias nu gaabrazeb<br />

lola _ afrikis ambavi?<br />

biWi _ mere mogiyvebi<br />

lola _ mere rodis?<br />

biWi _ roca moval...<br />

(misaReb oTaxSi yvelani erTad arian, saroskipos<br />

stumrebi _ feministi qalebi<br />

skamebze sxedan, xolo maspinZlebi, saroskipos<br />

TanamSromlebi, fexze dganan.<br />

mxolod lola zis iatakze fexmorTxmiT<br />

da uyuradRebod usmens maT dialogs).<br />

deda goia _ (stumrebs) Cais inebebT Tu<br />

yavas?<br />

erT-erTi feministi qali _ mgoni pirdapir<br />

saqmeze gadavalT. ukve giTxariT rom<br />

Cven varT feministuri organizacia da<br />

vibrZviT qalTa uflebebisaTvis saqar-<br />

TveloSi, vibrZviT TanasworobisaTvis,<br />

vibrZviT Zaladobisa da genderuli balansis<br />

darRvevis winaaRmdeg...<br />

lola _ (awyvetinebs) da Cven giSliT<br />

xels?<br />

feministi qali _ amis Tqmas ar vapirebdi,<br />

magram radganac Tqven brZaneT, es imas<br />

niSnavs rom TviTonac kargad gesmiT ra<br />

samsaxurs uwevT mamakacebs, romlebic<br />

Tqvengan siamovnebas yiduloben...<br />

mediko _ magram siamovnebas Cvenc viRebT<br />

maTgan, garda fulisa<br />

feministi qali _ (gaocebuli) rogor?<br />

mzia _ sxvadasxvanairad. ise zogma ki<br />

icis xolme - ise getakeba rom siamovnebasac<br />

ar dagaclis...<br />

feministi qali _ (awyvetinebs da danar-<br />

Cen feministebs ufro gaocebuli saxiT<br />

gadaxedavs) Cven gvegona, ki ar gvegona,<br />

Cven darwmunebulebi viyaviT rom Tqveni<br />

saxiT TanamoazreebTan gveqneboda saqme,<br />

radgan Tqven yvelaze kargad iciT<br />

Tu ra sazizRaria nebismieri mamakaci,<br />

cxeli Sokoladi 153


piesa<br />

visTvisac qali meorexarisxovani adamiania...<br />

mediko _ Cven magaTTvis piriqiT varT<br />

mzia _ ki gvezizRebian, magram magaT gareSe<br />

aba ra vakeToT<br />

feministi qali _ Tqven mgoni ver gamigeT,<br />

an me ver agixseniT kargad<br />

deda goia _ iseTi kargi mosmena ician Cemma<br />

gogoebma<br />

feministi qali _ me imis Tqma mindoda<br />

rom Tu Cvens uflebebze Cven TviTon<br />

ar vizruneT, qarTveli kacebi isev gaagrZeleben<br />

ojaxur Zaladobas qalebis<br />

winaaRmdeg, isev cemen da isev daCagraven<br />

colebs<br />

mzia _ CvenTan piriqiTaa, ZiriTadad ise-<br />

Ti kacebi modian aq, colebs rom ver<br />

uZleben<br />

mediko _ piriqiT, Cvenze giJdebian, colebi<br />

rom awuxeben xolme, aq modian<br />

da Cven vawynarebT xolme. saCuqrebsac<br />

gvCuqnian da SarSan axali weli erTad<br />

gavatareT. aq teva ar iyo, imdeni klienti<br />

movida. imdeni vicekveT, rom deda<br />

goiam dilisken beWi amoigdo da askuravasTan<br />

waviyvaneT, kidev kargi saxlSi<br />

dagvxvda...<br />

deda goia _ albaT welsac movlen Cveni<br />

klientebi da axali wlis Rames isev er-<br />

Tad gavatarebT...<br />

feministi qali _ (marTla Zalian gakvirvebuli)<br />

Cven ki gvegona rom Tqveni<br />

uflebebi ilaxeboda, Tqven Seuracxyofas<br />

gayenebdnen, gCagravdnen...<br />

deda goia _ rogor gekadrebaT, amaT vinmes<br />

davaCagrineb? es beWi marto erTxel<br />

ki ara maqvs amogdebuli da Tanac marto<br />

cekvisgan. ramdenjerac vinmem aq rame<br />

daapira, imdenjerac RranWebSi miiRo.<br />

(deda goia marjvena muSts Sekravs da<br />

stumrebis saCveneblad daatrialebs)<br />

feministi qali _ Cven ki gvegona daxmareba<br />

gWirdebodaT da prezervativebi wamogiReT,<br />

marTalia bevri ar aris, magram<br />

ramdenic SevZeliT, imdeni SevagroveT<br />

Cveni donorebis daxmarebiT...<br />

deda goia _ ui RmerTic giSveliT, Torem<br />

mTeli fuli magaSi gvexarjeba. adre<br />

erTi deputati gvamaragebda xolme optam<br />

da iafad, magram mere colma gaugo<br />

da karga xania saerTod aRar gamoCenila.<br />

arada es qarTveli kacebi, xom iciT<br />

bavSvebiviT arian: zogma moxmarebac ar<br />

icis da welaven da xeTqaven, zogi buStiviT<br />

beravs da skdeba. iciT ramdeni<br />

154 cxeli Sokoladi<br />

gvifuWdeba? ras ambobT, RmerTic giSveliT,<br />

didi madloba...<br />

(gakvirvebuli stumrebi naZaladevi<br />

RimiliT emSvidobebian maspinZlebs da<br />

mxolod lola zis gaunZrevlad, Tumca<br />

gasvlisas mainc daawevs stumrebs upasuxo<br />

kiTxvas):<br />

lola _ bolos rodis isiamovneT?<br />

(roca oTaxSi mxolod saroskipos TanamSromlebi<br />

darCebian, gabrazebuli deda<br />

goia lolas mimarTavs):<br />

deda goia _ xalxi dasaxmareblad iyo mosuli<br />

da ar SegeZlo rom madloba mainc<br />

geTqva?<br />

lola _ Cven rogor unda dagvexmaron?<br />

daxmareba TviTon ufro sWirdebaT<br />

mzia _ (aSkarad ganmuxtvis mizniT) marjvena<br />

xelisguli rom gefxaneba, ras niSnavs?<br />

mediko _ fuli modis<br />

mzia _ marcxena?<br />

mediko _ fuli modis<br />

mzia _ da ra gansxvavebaa?<br />

lola _ marcxena rom gefxaneba, konvertirebadi<br />

fuli modis<br />

mzia _ cxviri rom gefxaneba?<br />

lola _ ese igi kaifSi xar...<br />

(sinaTle qreba da inTeba oTaxSi, sadac<br />

mzia gaognebuli dahyurebs sawolze mimofantul<br />

uamrav fuls. mkiTxvelisa da<br />

momavali mayureblisaTvis ukve nacnobi<br />

klienti maCo iqve dgas Zalian kmayofili<br />

saxiT da siamovnebiT ifxans cxvirsa<br />

da yverebs morigeobiT).<br />

mzia _ mTeli dRe xelisgulebi mefxaneboda,<br />

vfiqrobdi neta ra mWirs-meTqi<br />

maCo _ xo Segisrule Cemi daiko, es sul<br />

Senia<br />

mzia _ gagiJdeba oTari sixarulisgan,<br />

xvalve gavugzavni bileTis fuls<br />

maCo _ oTari vin aris?<br />

mzia _ oTari Cemi qmaria, niu-iorkSi Car-<br />

Ca da ukan unda davabruno<br />

maCo _ Cemi daiko, amden fuls imitom<br />

gCuqni rom Cems garda aravis misce<br />

mzia _ Cemi qmris dardi ar gqondeT,<br />

amisTvis ar Camomyavs, magram sxva klientebs<br />

ra vuyo, ar vici, deda goia aq aRar<br />

gamaCerebs<br />

maCo _ sxva samsaxurs me mogiZebni Cemi<br />

daiko, mamaCemi mTavari eqimia da xo azze<br />

xar...<br />

mzia _ mamaTqveni xom iuristia<br />

maCo _ vin giTxra Cemi daiko<br />

mzia _ medikom miTxra<br />

maCo _ rodis?<br />

mzia _ im dRes, aq rom iyaviT da cota<br />

rom gageparaT<br />

maCo _ Cemi dedas Seveci Tu me rame gamepara<br />

mzia _ sul cota iyoo medikom, etyoba<br />

raRacam gawyinaT<br />

maCo _ exla magra mawyenineb Cemi daiko<br />

mzia _ Tqveni wyenineba sul ar mindoda,<br />

deda goiac sul gveubneba rom klienti<br />

yovelTvis marTalia da es aris kargi menejmentis<br />

mTavari safuZveli...<br />

maCo _ menejmentis mec magari azze var,<br />

ubanSi wamals me vanawileb<br />

mzia _ vaime ramdeni wamali damWirda<br />

amaswinaT kenWis gavla rom mqonda, mTeli<br />

fuli wamlebSi davxarje, mere vaSa-<br />

Zem miSvela, RmerTic gaaxarebs...<br />

maCo _ sinaTle CavaqroT da Tan saqmes<br />

mivxedoT, Cemi daiko<br />

(mzia sinaTles Caaqrobs da sibneleSi ismis<br />

maTi dialogis, ufro xSirad ki mzias<br />

monologis xma seqsis paralelurad)<br />

mzia _ jvari gweriaT, magram Tqvenc Tu<br />

rame agtkivdebaT, pirdapir vaSaZes unda<br />

miakiTxoT. mixvalT qavTaraZeze rom<br />

leCkombinatia iq da ikiTxavT daviT va-<br />

SaZes, rigebi ki aris xolme, magram...ras<br />

akeTebT? ara, mand ara, cota qvemoT,<br />

miageniT? xo ai egre...<br />

maCo _ macale ra Tu Cemi da xar!..<br />

mzia _ ki batono, rogorc Tqven gesiamovnebaT,<br />

me ubralod daxmareba mindoda,<br />

vifiqre ar gawvaldes-meTqi. aseTi<br />

SemTxvevebi, sxvaTa Soris, Zalian xSiria<br />

da xSirad ver agneben imitom rom adre<br />

WavWavaZeze rom leCkombinatia, iq iyo<br />

vaSaZe da mere gadavida qavTaraZeze...<br />

maCo _ (awyvetinebs) cota Senc damexmare<br />

da gainZeri ra, amden laparaks<br />

mzia _ ki genacvale, aba me aq risTvis<br />

var, aba me aq sxva ra saqme maqvs, Tqven<br />

iseTi pativi meciT, rogor gadagixadoT<br />

arc ki vici. deda goia gaigebs, Torem<br />

sxva klientebi raRad minda. amden fuls<br />

Tu momcemT xolme, sxvebs aRarc gavekarebi<br />

maCo _ cota Senc imoZrave ra Tu Cemi<br />

da xar<br />

mzia _ a batono. eqimi ki meubneba zedmet<br />

moZraobas moeride, TirkmelebisTvis ar<br />

vargao, magram Tqven uars rogor getyviT,<br />

oRond Tqven isiamovneT da kenWis<br />

gavla Tu gamimeorda, ager ar aris daTo


vaSaZe? uime sul sveli xarT, saerTod<br />

xSirad iciT xolme oflianoba?<br />

maCo _ gaCumdi ra Seni deda movtyan!<br />

mzia _ ki batono, sul gavCumdebi, magram<br />

sawyali dedaCemi rom moswreboda<br />

oTaris dabrunebas, rogor gauxardeboda.<br />

rom iZaxian sidedrebs siZeebi ar<br />

uyvarTo, tyuili yofila. cxonebuli<br />

dedaCemi giJdeboda ise uyvarda oTari.<br />

arc icis dedaCemis ambavi, rom Camoviyvan,<br />

mere vetyvi. ar vuTxari, ratom<br />

unda meTqva, me mgoni sworad moviqeci.<br />

Tqven raRas SvebiT, veRar daamTavreT?<br />

movkdi, aRar SemiZlia, mec xom adamiani<br />

var?!...<br />

maCo _ (dgeba, sibneleSi tansacmels<br />

eZebs) sinaTle!<br />

(mzia sinaTles anTebs da karebisken mimaval<br />

maCos ise acilebs rom mainc ar<br />

Cerdeba da isev laparakobs)<br />

mzia _ ar gadadoT da aqedanve wadiT va-<br />

SaZesTan, axalgazrda kaci xarT da yvelaferi<br />

win gaqvT, magram ar agerioT,<br />

adre iyo vakeSi rom leCkombinatia, iq<br />

da axla ukve qavTaraZezea, saburTaloze<br />

gadavida, saburTalo xom iciT sadac<br />

aris?..<br />

(mzia isev agrZelebs laparaks, magram<br />

maCo ukve wasulia, aRaraferi esmis da<br />

sinaTlec isev qreba)...<br />

(sinaTle inTeba oTaxSi, sadac mediko<br />

wevs da qvedasacvlis amara Semosili<br />

deputati ki skamis zurgze gadakidebul<br />

Tavis kostums yuradRebiT akvirdeba.<br />

mere kostumis sayeloze daxraxnil deputatis<br />

samkerde niSans daaorTqlavs<br />

da cxvirsaxocs frTxilad gadausmevs,<br />

mere ki majis saaTs daxedavs da medikosken<br />

Sebrundeba)<br />

deputati _ erTsac movaswrebT<br />

mediko _ ki batono, magram sul ori wuTi<br />

damasveneT, xom SeiZleba da xom SeiZleba<br />

Tan raRac gkiTxoT?<br />

deputati _ gismenT<br />

mediko _ Cven sakmaod bevri klienti gvyavs<br />

da iciT ra mainteresebs? aq vinc<br />

modis, janmrTeli studentebis garda,<br />

mxolod erTxel an orjer SeuZliaT da<br />

sruliad mesmis maTi, Cven iseTi wlebi<br />

gamoviareT, ara deni, ara gaTboba,<br />

cistiti, prostatiti...Tqven ki, Rmer-<br />

Tma gaZleba mogceT, magram yvelasagan<br />

gansxvavebuli, ase vTqvaT am mxriv Zalian<br />

gamorCeuli xarT Cveni sxva klientebisgan,...<br />

deputati _ (awyvetinebs) magram me xom<br />

deputati var da mevaleba kidec viyo<br />

saukeTeso<br />

mediko _ magram saidan amdeni Zala da<br />

energia?<br />

deputati _ xom giTxariT rom me deputati<br />

gaxlavarT da parlamentis sxdomebi<br />

zogjer mTeli dRis manZilze grZeldeba<br />

da SuadRis Zili, energiis aRsadgenad,<br />

saukeTeso saSualebaa. ai erTxel Tqvenc<br />

scadeT dRisiT daZineba da naxavT maSinve<br />

rogor igrZnobT axal Zalebs...<br />

mediko _ ras ambobT batono, SuadRisas<br />

Zils vin damaclis. Rame xom ar gvZinavs<br />

da ar gvZinavs da zogjer dRisiTac<br />

imdeni klienti gvyavs, rom zed meZineba<br />

xolme...<br />

deputati _ ase rogor SeiZleba, unda<br />

mixedoT Tavs, Tqven Tu ar izrunebT<br />

Tqvens janmrTelobaze, sxva aravin<br />

moiclis TqvenTvis, aravin! damijereT,<br />

sxva aravin izrunebs Tqvenze! me deputati<br />

var da vici rasac geubnebiT<br />

mediko _ didi madloba rCevisaTvis, aq<br />

zogjer iseTi xalxi modis, arc ki dagelaparakebian<br />

wesierad, neta yvela TqvensaviT<br />

Segnebuli adamiani iyos<br />

deputati _ ras brZanebT, Cveni movaleoba<br />

xom swored es aris: viyoT xalxTan<br />

rac SeiZleba axlos. marTla ise ki ar<br />

aris, rogorc zogierTebs hgoniaT rom<br />

parlamentSi fulis saSovnelad mivediT.<br />

fuli manamdec imdeni mqonda rom mTel<br />

opozicias viyidi rom movindomo, magram<br />

rad minda<br />

mediko _ marTali brZandebiT, rad gindaT,<br />

me Tqven getyviT da rameSi gamogadgebaT<br />

romelime. me ar vici risi<br />

maqnisia opozicia? CvenTan ar dadian<br />

xolme?!.. ise gvawvaleben xolme rom ver<br />

warmoidgenT, zogs nisiadac unda xolme<br />

da erTi Cvenc gvkiTxon nisiad rogoria<br />

opoziciis mxardaWera. Tqven xom umravlesobaSi<br />

xarT?<br />

deputati _ ra Tqma unda, me yovelTvis<br />

umravlesobaSi viyavi da yovelTvis<br />

umravlesobaSi viqnebi. vinc ar unda gaimarjvos,<br />

yovelTvis xelisuflebas<br />

davuWer mxars. me ase gamzardes,<br />

me ojaxSi vizrdebodi<br />

zogierTebisagan gansxvavebiT<br />

da ara quCaSi<br />

mediko _ ar SegvWames<br />

am quCa-quCa wanwaliT<br />

da mitin-<br />

piesa<br />

gebiT? Tan rom ar ezarebaT es quCaSi<br />

dgoma. TviTon arafers akeTeben da sxvas<br />

mainc acalon asfaltis dageba da<br />

mere tkepnon ramdenic undaT<br />

deputati _ amas yvelas ki ver Seagnebineb,<br />

aba Tqven unda iyoT aq da opoziciis<br />

zogierTi vaideputati parlamentSi? ise<br />

Tu gifiqriaT deputatobaze?<br />

mediko _ erTxel gaTxovili ukve viyavi,<br />

ori Svilic myavs, magram Cveni profesiis<br />

xalxi mainc ZiriTadad sul ojaxis Seqmnaze<br />

fiqrobs, Cven mainc sul ojaxur<br />

keraze vocnebobT, namdvil siyvarulze,<br />

yvavilebze...<br />

deputati _ (awyvetinebs) mereda vin gi-<br />

TxraT rom ojaxis Seqmna xels SegiSliT,<br />

piriqiT, axali arCevnebi axlovdeba, Cveni<br />

siiT gaxvalT parlamentSi, Tqven iqnebiT<br />

deda-deputati zRva gamocdilebiT<br />

mediko _ ras ambobT, Cemi gamocdileba<br />

Tqven aba raSi gamogadgebaT<br />

deputati _ rogor gekadrebaT, Tqven<br />

imdeni ram ginaxavT, imdeni gansxvavebuli<br />

SegxvedriaT<br />

mediko _ ras ambobT, ar gewyinoT, magram<br />

kacebi TiTqmis ar gansxvavdebian erTmaneTisagan,<br />

bodiSi da yvelas erTnairi<br />

aqvs<br />

deputati _ Tqven ver gamigeT, me imas<br />

vgulisxmob rom uamravi gansxavebuli<br />

adamiani ginaxavT da maTTan urTierTobis<br />

didi gamocdileba gaqvT<br />

mediko _ da ra unda gavakeTo?<br />

deputati _ piars CaiabarebT, sazogadoebasTan<br />

urTierTobas gauZRvebiT, faqtiurad<br />

igives gaakeTebT, rasac axla<br />

akeTebT, oRond imis gareSe, xom gesmiT…<br />

mediko _ iciT ra? miCveva codnia<br />

da imis gareSe, SeiZleba<br />

cota gamiWirdes<br />

deputati _ magram<br />

im dros xom ukve<br />

qmari geyolebaT<br />

cxeli Sokoladi 155


piesa<br />

mediko _ ui, sul damaviwyda<br />

deputati _ (saaTs daxedavs) unda gaviqce,<br />

komitetis sxdoma gvaqvs da ver gavacden<br />

mediko _ vaime, kidev erTxel rom gindodaT,<br />

veRar moaswrebT? sul Cemi bralia,<br />

amdeni viqaqane da mgoni SegawuxeT<br />

kidec<br />

deputati _ ara uSavs, am dReebSi ardadegebi<br />

gvewyeba da ise gamovivli rom<br />

yvelafris dro gvqondes<br />

mediko _ male gamoivliT?<br />

deputati _ aucileblad<br />

mediko _ maSin programa wamomiReT<br />

deputati _ ra programa?<br />

mediko _ Tqveni, politikuri programa,<br />

xom gaqvT?<br />

deputati _ ar vici, magram vikiTxav da<br />

Tu aris rame, aucileblad wamoviReb<br />

mediko _ didi madloba<br />

deputati _ risi madloba<br />

(deputati midis, medea ki Zalian kmayofili,<br />

Zalian bednieri saxiT emSvidobeba<br />

stumars da sinaTlec qreba)...<br />

(naxevradganaTebul oTaxSi, Cumad sxedan<br />

lola da biWi da siCumes biWi arRvevs)<br />

biWi _ Seyvarebuli yofilxar?<br />

lola _ (RimiliT) afrikis ambavs ratom<br />

ar miyvebi?<br />

biWi _ Seyvarebuli yofilxar?<br />

lola _ Sen?<br />

biWi _ me yovelTvis Seyvarebuli var<br />

lola _ ase advilia?<br />

biWi _ yofilxar Seyvarebuli?<br />

lola _ erTxel<br />

biWi _ erTxel Seyvarebuli yvela yofila<br />

lola _ mec yvela var<br />

biWi _ Sen erTaderTi lola xar da sxva<br />

lola arc arasodes Semxvedria<br />

lola _ lola bebiaCems erqva da mar-<br />

Tali xar, versad Segxvdeboda, SroSaSi<br />

cxovrobda, magram gzis piras ar idga<br />

Tixis doqebiT, ambobda qarTul miwas<br />

ver gavyidio<br />

biWi _ (RimiliT) im biWs ra erqva?<br />

lola _ vis?<br />

biWi _ vinc giyvarda<br />

lola _ ra mniSvneloba aqvs<br />

biWi _ me Tu mgavda<br />

lola _ Sen ar ggavda, prezervativs ver<br />

xmarobda<br />

biWi _ ar gexumrebi<br />

lola _ arc me gexumrebi, akademiaSi<br />

156 cxeli Sokoladi<br />

swavlobda ferweraze da salvador dalize<br />

giJdeboda. salvador dali ki ici<br />

ras ambobda?<br />

biWi _ ras xatavda vici, magram ras ambobda,<br />

ar vici<br />

lola _ salvador dali ambobda rom<br />

prezervativiT seqsi igivea, airwinaRiT<br />

yvavils rom usunoo<br />

biWi _ me ar gexumrebi<br />

lola _ arc me gexumrebi, imasac Zalian<br />

vuyvardi, magram Cemze metad salvador<br />

dali uyvarda<br />

biWi _ mere?<br />

lola _ mere arCevani gaakeTa da wavida<br />

biWi _ mere?<br />

lola _ (RimiliT) mere Sen waxvedi<br />

afrikaSi da aRar momiyevi kanibalebis<br />

ambavi, tanzaniaSi rom Segxvdnen<br />

biWi _ ar Segvxvedrian, magram gagvafr-<br />

Txiles rom SeiZleba Segxvdneno<br />

lola _ amis moyola gindoda?<br />

biWi _ (RimiliT) ara. gagvafrTxiles rom<br />

Tu Segxvdebian, Rame cecxlis piras migipatiJeben<br />

da razec gindaT esaubreT,<br />

oRond Tqveni saxelebi ar uTxraTo<br />

lola _ ratom?<br />

biWi _ imitom rom visi saxelic ar ician,<br />

imas Turme ar Wamen, aseTi tradiciis<br />

tomia<br />

lola _ amitom ar meubnebi Sens saxels?<br />

nu geSinia, ar SegWam...<br />

biWi _ erT amerikel qals Zalian eSinoda<br />

kanibalebis, iq gavicaniT kilimanjaroze,<br />

eSinoda magram mainc modioda hemingueis<br />

siyvaruliT.<br />

lola _ mec wakiTxuli maqvs<br />

biWi _ vici<br />

lola _ mere?<br />

biWi _ Tavidan Cvenc kanibalebi vegoneT,<br />

mere ki Zalian dagvimegobrda, saqarTveloze<br />

yvelafers mekiTxeboda dawvrilebiT<br />

da riTi dagexmaroTo, aRar mogveSva<br />

lola _ amerikelebma egre ician<br />

biWi _ bolos Zalian rom Segvawuxa yvelaze<br />

metad ra gakliaT da ra giWirTo,<br />

gavexumre saxanZro manqanebi gviWirs da<br />

ar gvyofnis-meTqi<br />

lola _ xumroba Senc giyvars<br />

biWi _ gamomarTva koordinatebi da dagvemSvidoba.<br />

Cvenc TbilisSi davbrundiT<br />

da sami Tvis Semdeg foTidan damirekes,<br />

Tqven saxelze saxanZro manqana Camovida<br />

amerikidan da waiyvaneTo<br />

lola _ albaT aRarc gaxsovda<br />

biWi _ is qali ki maxsovda, magram mainc<br />

xumroba megona da foTidan ki yoveldRe<br />

mirekavdnen CamodiT da manqana waiyvaneTo<br />

lola _ da ra qeni?<br />

biWi _ mivedi mexanZreebTan da vuTxari<br />

aseTi ambavia da amerikul saxanZro manqanas<br />

gCuqniT-meTqi da gagiJdnen sixarulisgan.<br />

Turme marTla ar yofnidaT<br />

saxanZroebi da me ra vicodi<br />

lola _ Camoiyvanes?<br />

biWi _ TviTon Camoiyvanes foTidan TbilisSi<br />

da axlac amerikuli nomrebi uke-<br />

Tia, yvelaze didi saxanZroa saqarTveloSi<br />

da yvelaze didi gasaSleli baliSi<br />

aqvs. meaTe sarTulidanac rom gadmoxte,<br />

Tu qvemoT eg baliSi dagaxvedres, verafers<br />

gaigeb, ise dafrindebi<br />

lola _ arc SemeSindeba?<br />

biWi _ rom SegeSindeba, ukve gaRimebul<br />

mexanZreebs dainaxav. ici ra kargi<br />

xalxia, adre megona rom marto dominos<br />

TamaSi icodnen<br />

lola _ ese igi mexanZreebs kargad icnob<br />

da aqedan Tu gaviqcevi, samsaxuris moZebnaSi<br />

damexmarebi<br />

biWi _ saxanZroSi qalebs ar iReben<br />

lola _ ese igi feministebi marTlebi<br />

yofilan, mainc irRveva genderuli balansi<br />

biWi _ Sen aqedan Tu gaiqcevi, sxva<br />

samsaxurs mainc mogiZebni<br />

lola _ ketebis gareSe rogor gaviqce?<br />

biWi _ ketebi geqneba<br />

lola _ vin momitans, santa klausi?<br />

biWi _ ara, Tovlis papa<br />

lola _ Tovlis babua?<br />

biWi _ ara, Tovlis papa<br />

lola _ icis rom Savebi unda iyos?<br />

biWi _ Tovlis papam yvelaferi icis<br />

lola _ Seni saxelic?<br />

biWi _ Cemi saxelic<br />

lola _ me rodis mecodineba?<br />

biWi _ aqedan rom gaiqcevi...<br />

(biWi midis da sinaTle qreba da inTeba im<br />

oTaxSi, sadac mzia da zezva sxedan)<br />

zezva _ (profesori fexze wamodgeba da<br />

Caaxvelebs) minda bodiSi mogixadoT im<br />

dRis gamo, TviTonac ar vici ra damemarTa<br />

mzia _ ras brZanebT, piriqiT: me gixdiT<br />

bodiSs rom im dRes verafriT dagexmareT<br />

zezva _ rogor gekadrebaT, ise miWirda<br />

aq mosvla, magram rom ar movsuliyavi da


piesa<br />

cxeli Sokoladi 157


piesa<br />

TqvenTvis bodiSi ar momexada, ubralod<br />

ar SemeZlo<br />

mzia _ Tqven sabodiSo araferi gaqvT, piriqiT:<br />

me vgrZnob Tavs damnaSaved imis<br />

gamo rom uari giTxariT, imitom rom<br />

Cven movaleni varT klientis nebismieri<br />

survili SevasruloT, zomoierebis farglebSi,<br />

rasakvirvelia<br />

zezva _ diax, im dRes me zomierebam mi-<br />

Ralata, arada mecnierisTvis mTavari,<br />

swored zomierebis grZnobaa da Tqveni<br />

uaric CemTvis, sruliad gasagebia<br />

mzia _ mgoni arasworad gamigeT, me Tqven<br />

ki ar giTxariT uari, aramed saerTod veridebi<br />

oralur seqss. iseTi sizmari maqvs<br />

nanaxi aTi wlis win, rom imis Semdeg,<br />

SeuZlebelia vinmem amaze damiTanxmos<br />

zezva _ kargad mesmis Tqveni<br />

mzia _ Cemi qmaric ise mTxovda xolme am<br />

saZaglobas paxmeliaze roca iyo: sisxl-<br />

ZarRvebs gamifarTovebso, magram ris<br />

uflebasac Cemi sindisi da patiosneba ar<br />

maZlevs, imas verafriT gavakeTeb<br />

zezva _ ra Tqma unda, marTalic brZandebiT<br />

mzia _ arada sul paxmeliaze iyo xolme<br />

zezva _ ra Znelia qalisTvis<br />

mzia _ aba kacebs ra enaRvlebaT, mTeli<br />

dRe imaze fiqroben ra Wamon da ra dalion<br />

zezva _ me saerTod Zalian uWmeli var<br />

mzia _ dalevac ar giyvarT?<br />

zezva _ Zalian iSviaTad, Tu raRac gansakuTrebuli<br />

dRea, aucileblad davlev<br />

xolme, Tumca qarTuli sufris tradicia<br />

Zalian miyvars<br />

mzia _ maSin aucileblad unda mobrZandeT<br />

CvenTan axali wlis Rames<br />

zezva _ axal wels saxlSi unda Sevxvde<br />

mzia _ mere mobrZandiT, Tqvenze kargi<br />

Tamada vin iqneba, aseTi inteligenti Tamada<br />

vis eyoleba Cvens garda?!..<br />

zezva _ musika iqneba?<br />

mzia _ ra Tqma unda<br />

(mzia am bolo frazas sixaruliT wamoiyvirebs,<br />

sinaTle Caqreba da imwamsve ain-<br />

Teba oTaxSi, sadac axali wlis dadgomas<br />

yvelani erTad zeimoben: saroskipos TanamSromlebi<br />

mxiarulad cekvaven musikis<br />

xmaze, romelic bolomdea aweuli da<br />

stumrebi ki, CvenTvis ukve kargad nacnobi,<br />

am saroskipos klientebi, sufras-<br />

Tan sxedan garda Tamadisa, romelic<br />

fexze dgas da Zalian mTvralia. Tamada<br />

rasakvirvelia batoni zezvaa, profe-<br />

158 cxeli Sokoladi<br />

sori, romelsac halstuRi mxarze aqvs<br />

mifenili, xolo gulispiri Rvinisagan<br />

dasvelebuli. erTaderT, vinc aq ar aris,<br />

Seyvarebuli biWia, romelic lolas Sav<br />

ketebs Sepirda).<br />

zezva _ (agresiulad, Tan qanaobs) gamor-<br />

TeT es jojoxeTi da yvelam me momismineT,<br />

roca sadRegrZelos vambob!<br />

deda goia _ ra moxda batono zezva, ixalison<br />

axalgazrdebma, axali welia<br />

zezva _ axal wels diskoteka me ar gamigia,<br />

axal wels gamigia qarTuli sufra<br />

policieli _ am axalgazrdebs aRarc<br />

tradiciebi undaT, aRarc ufrosebi<br />

ician<br />

bodRo yvalTava _ (ganuyrel CoxaSi) sul<br />

dagvajves Tavze<br />

batoni gurami _ ni to semdisiat SestoiSi,<br />

ni to sedmoiSi, xabarovskSi varT<br />

biWebi da iq vxvdebiT axal wels...<br />

maCo _ xabarovskis dedas Seveci, SarSan<br />

amsterdamSi viyaviT axal wels me da<br />

giorga nakaSiZe, xo su magas iZaxda giorga<br />

ro erTi amsva-damsva da amsterdamSi<br />

Camsvao da SarSan axal wels ai magari<br />

Sevusrule...<br />

zezva _ (maCos awyvetinebs) Sen biWo dalie<br />

stalinis sadRegrZelo Tu egec gamotove!?<br />

maCo _ stalinis ara kaganoviCis<br />

mzia _ batono zezva, oRond amas nu daa-<br />

ZalebT ra, Zalian gTxovT<br />

policieli _ (maCos) Senxela rom viyavi<br />

dReSi ramdenjerme vsvamdi stalinis sadRegrZelos<br />

lola _ axla vin giSliT?<br />

zezva _ diax gviSlian, Cvenc gviSlian,<br />

stalinis sadRegrZelo ar dalioTo, qr-<br />

Tamebi ar aiRoTo, yvelani pidarastebi<br />

gavxdeT?!<br />

lola _ Tqven cota gagiWirdebaT<br />

deda goia _ gismenT batono zezva, brZaneT<br />

sadRegrZelo da yvelani gismenT<br />

gurami _ semdisiat vasmoi godia da me da<br />

Cemi coli murmanskSi varT svadebniSi,<br />

aqedan dareka da kai sastumro gagvikeTa<br />

cxonebulma mixako oragveliZem<br />

zezva _ didi kacis, mixako oragveli-<br />

Zis TamadobiT, vinc am axal wels ver<br />

moeswro, yvelas xsovna iyos<br />

(yvelani fexze dgebian da ise miirTmeven<br />

Rvinos, maCos ki mzia exmareba adgomaSi<br />

da mis Wiqas ki TviTon clis)<br />

bodRo yvalTava _ am sadRegrZeloze didxans<br />

gaCereba ar SeiZleba<br />

policieli _ sworia<br />

zezva _ diax da me minda Cvens Svilebs<br />

gaumarjos, momaval Taobas, visac hyavs<br />

deda goia _ ai medikos ori Svili hyavs<br />

mediko _ ise mindoda Camomeyvana axal<br />

wels, magram sofelSi Tovli movida gu-<br />

Sinwin da arafriT aRar wamomyvnen<br />

policieli _ Cemi biWi jer Cvidmeti<br />

wlisaa, magram ubanSi ukve iseTi avtoriteti<br />

aqvs, rom RmerTma gaumarjos! Tanac<br />

marto Tavis xelebSi ki ara, magaze<br />

didebic ukve magar pativs cemen...<br />

deputati _ (policiels) biWi Tu gyavs<br />

ise unda gazardo rom kaci dadges, aba<br />

ra, genacvale jigarSi! Cvidmeti wlis<br />

biWebi vici marto wignze da kompiuterze<br />

rom fiqroben, magaTgan ra unda gamovides.<br />

Sen biWs venacvale yverebSi, modi<br />

gakoco!<br />

(bodRo yvalTava mondomebiT kocnis<br />

policiels, romelic Zalian amayi da bednieria<br />

kargi Svilis gamo)<br />

gurami _ xoda murmanskSi varT svadebniSi<br />

me da Cemi coli da sastumros restoranSi<br />

saRamoobiT cekvaven varietes<br />

qalebi vilniusidan...<br />

bodRo yvalTava _ Telavis inturistis<br />

sastumroSi iyo xolme rigis variete, ra<br />

qalebi yavdaT rom maxsendeba, ra qveyana<br />

dagvingries am pidarastebma<br />

zezva _ ocdaCvidmet maneTad Cafrindebodi<br />

moskovSi, koniaks Caitandi, luboi<br />

saqmes gaakeTebdi da saRamos yvela qali<br />

Seni iyo. qalebs gaumarjoT! Tqven gagimarjoT,<br />

sul aseTi lamazebi iyaviT da<br />

yvelas gisurvebT qalur bednierebas!<br />

lola _ qaluri bedniereba romelia?<br />

(lolas, romelsac eRimeba, aravin pasuxobs<br />

da misTvis qalebs arc scaliaT,<br />

radgan yvelani Zalian kmayofilebi uqneven<br />

Tavebs (madlobis niSnad) fexze<br />

mdgom kacebs, romlebic maT adRegrZeleben<br />

da gansakuTrebiT ki feministi<br />

qali aqtiurobs, romelic mTvralia da<br />

yvelas nacvlad, samadlobels ixdis).<br />

feministi qali _ vaime, didi madloba<br />

da RmerTma erTi dRe ar gvacocxlos<br />

Tqvens gareSe. gamogitydebiT da Cvens<br />

organizacias imisTvis afinanseben rom<br />

kacebma qalebi ar daCagron, magram kaci<br />

Tu mamakacuri ar iqneba, kapikia imis<br />

fasi. kaci unda iyos Zlieri da me minda<br />

Tqvenc iseTi Zlierebi iyoT yovelTvis,<br />

rogorebic xarT...<br />

(feministi qali, RviniT savse Wiqas, uc


naurad daatrialebs da mxolod amis<br />

Semdeg daclis. mere cariel Wiqas cera<br />

TiTze amoitrialebs niSnad imisa rom<br />

bolomde dalia da kacebs ar CamorCa)<br />

bodRo yvalTava _ Seni Wirime!<br />

(Semosasvlelidan zaris xma ismis da<br />

deda goia kuntruSiT wava karis gasaRebad.<br />

maleve dabrundeba yuTiT xelSi da<br />

im yuTs lolas gadascems)<br />

lola _ ra aris?<br />

deda goia _ ar vici, saCuqaria albaT, vi-<br />

Racas gamougzavnia SenTvis qurTi maratikas<br />

xeliT<br />

lola _ eg vinRaa?<br />

deda goia _ pirvel sarTulze rom qur-<br />

Tebi cxovroben, imaTi biWia, lolas mieciT<br />

da fanjridan gadmoixedoso.<br />

(lola fanjarasTan miva, gadaixedavs<br />

da gaiRimebs. mere avanscenaze dadgeba<br />

da yuTs gulSi Caikravs. amasobaSi ma-<br />

Cos ukve wasvla unda, magram Tamada ar<br />

uSvebs mas da sufris danarCeni wevrebic<br />

kidev erTxel arian aRSfoTebulebi<br />

axalgazrdobis gadagvarebiT).<br />

zezva _ am sufris mitovebis uflebas<br />

aravis mivcem!<br />

deputati _ ra uzrdelobaa marTlac<br />

maCo _ uzrdeloba ra SuaSia biZaCemo,<br />

Cemi dedas Seveci Tu magra ar magviandebodes<br />

bodRo yvalTava _ ai ase vTmobT tradiciebs<br />

yoveldRiurad<br />

policieli _ jer saqarTvelos sadRegr-<br />

Zeloc arc dagvilevia<br />

mzia _ (jer Tamadas, mere danarCen kacebs)<br />

gauSviT ra, ver svams, Torem ise<br />

giJdeba saqarTveloze, Zalian uyvars<br />

deputati _ Tu uyvars, maSin dalios<br />

(batoni zezva barbaciT gava, Semosasvlel<br />

kars gadaketavs da oTaxSi gasaRebiT<br />

dabrundeba)<br />

zezva _ ar dalevs da ar gavuSveb aqedan<br />

maCo _ Cemi dedas Seveci Tu davlio<br />

(batoni zezva gasaRebs demonstraciulad,<br />

yvelas dasanaxad gadaylapavs da<br />

Wiqas maRla aswevs)<br />

zezva _ ar dalev da ver waxval! Ggaumarjos<br />

Cvens samSoblo saqarTvelos!<br />

(Wiqas bolomde gamoclis) ase mteri daecalos!<br />

deda goia _ (aSkarad Sewuxebuli) sxva<br />

gasaRebi arca gvaqvs<br />

(kacebi aRfrTovanebulebi arian Tamadis<br />

saqcieliT da baton zezvas rig-rigobiT<br />

kocnian. avanscenaze mdgar lo-<br />

las ki, Savi ketebi ukve acvia da iseTi<br />

bednieria saaxalwlo saCuqriT, rom arc<br />

ki icis oTaxSi ra xdeba. oTaxSi ki didi<br />

areuloba iwyeba, radgan maCom ukve dana<br />

gaxsna da Tamadis dasaWrelad miiwevs,<br />

Tumca es arc ise advilia radgan danar-<br />

Cenebi, SeSinebulebi, magram mondomebulebi<br />

mainc cdiloben situaciis daSoSminebas.<br />

lola yuradRebas ar miaqcevs<br />

aravis da oTaxSi gaivlis da gamoivlis.<br />

ramdenjerme kmayofili daxedavs Tavis<br />

Sav ketebs da karebis gaRebas Seecdeba<br />

da roca aRmoaCens rom karebi daketilia,<br />

iseTi xmiT ikivlebs, rom yvelani<br />

gaCerdebian)<br />

lola _ karebi gaaReT!<br />

deda goia _ (xedavs rom lola Zalian<br />

aRelvebulia da mis damSvidebas cdilobs)<br />

gasaRebi ara gvaqvs, Tamadam gadaylapa<br />

(batoni zezva kmayofili daityapunebs<br />

moSiSvlebul Ripze TiTebs da mere im<br />

TiTebiT lolas sahaero kocnas gaugzavnis)<br />

lola _ gaaReT karebi!<br />

(lolas xmaSi brZanebis kiloc ismis da<br />

aSkara isterikac)<br />

deda goia _ damSviddi, ra mogivida, diliT<br />

gavaRebT, xom ici rom karebi rkinisaa<br />

da mainc ver gavtexavT<br />

lola _ mivdivar<br />

deda goia _ diliT waxval, raRa darCa, an<br />

guli aereva, an raRaca iqneba<br />

lola _ sul mivdivar, samudamod<br />

mzia _ (CurCuliT) gaiqeci lola, gaiqeci...<br />

(lola fanjrisken wava, fanjaras gamoaRebs<br />

da fanjris rafaze ise swrafad<br />

axteba, rom veravin moaswrebs reagirebas<br />

da yvelani gaSeSebulebi, mxolod<br />

TvalebiT Txoven rom es ar gaakeTos, magram<br />

ukve gviania)<br />

lola _ fu mezizRebiT, Tqveni deda movtyan!<br />

(lola Setrialdeba, mere erTxelac<br />

moixedavs da fanjridan gadaxteba. Yyvelas<br />

erTdroulad aRmoxdeba ymuilis<br />

magvari xma da mzia muxlebze dadgeba,<br />

danarCenebi ki isev gaunZrevlad arian<br />

da veravin bedavs fanjarasTan misvlas.<br />

siCumeSi mxolod viRacis CurCuli ismis<br />

_ meSvide sarTulia... siCume ki didxans<br />

grZeldeba, grZeldeba manam, sanam karze<br />

viRac ar daabraxunebs da es xma yvelas<br />

gamoafxizlebs)<br />

deda goia _ (gaubedavad, Tan policiels<br />

gadaxedavs) vin aris?<br />

(me var _ Caketili karis iqiT aSkarad qalis<br />

xma ismis, romelsac batoni gurami<br />

icnobs)<br />

gurami _ Cemi colia<br />

(gurami karebTan miva da maT dialogs<br />

danarCenebi gasusulebi usmenen)<br />

guramis coli _ fanjridan saxanZro davinaxe<br />

am korpusTan da ase, xalaTSi gamoviqeci<br />

gurami _ ra saxanZro?<br />

guramis coli _ qvemoT saxanZro idga da<br />

ise SemeSinda.…xom kargad xar guram?<br />

bavSvebsac undodaT wamosvla, nanulis-<br />

Tan davtove<br />

gurami _ xanZaria?<br />

guramis coli _ yvelas xanZari gvegona,<br />

magram xumroba yofila, viRacas Seyvarebulis<br />

mosataceblad saxanZro mouyvania...<br />

(mzia wamoxteba, fanjarasTan aCqarebiT<br />

miva da gadaixedavs. mere Semobrundeba,<br />

cremlebs moiwmindavs, xmamaRla gaicinebs<br />

da yvelas im moZraobas uCvenebs<br />

orive xeliT, romelsac golis avtori<br />

fexburTelebi akeTeben xolme roca Zalian,<br />

Zalian bednierebi arian. musikasac<br />

TviTon mzia CarTavs da giJurad cekvas<br />

iwyebs, danarCenebi ki rig-rigobiT,<br />

mainc SeSinebulebi uaxlovdebian Ria<br />

fanjaras da mxolod maSin ecvlebaT<br />

saxeebi, roca xvdebian, rom am samyaroSi<br />

kidev erTi Tavisufali adamiani daibada)...<br />

dasasruli da farda<br />

piesa<br />

cxeli Sokoladi 159


silamazis saloni<br />

mis: faliaSvilis 65<br />

tel: 29 36 74<br />

abaSiZis q.14<br />

14Abashidze str.<br />

tel 23 14 53<br />

yazbegis gamz. 7<br />

7 Kazbegi ave.<br />

tel 37 35 73<br />

yazbegis gamz. 7<br />

7 Kazbegi ave. tel 37 35 73<br />

abaSiZis q.14<br />

14Abashidze str. tel 23 14 53


studia<br />

grim-maska<br />

janaSias 2; tel.: 22 13 57; 877 46 59 68;<br />

el-fosta: grim_masc@yahoo.com


filmebi<br />

holivudlendi<br />

kinoTeatri `rusTaveli”<br />

reJisori: alen kulteri<br />

1959 wlis 16 ivniss, kunTmagari,<br />

sportuli aRnagobis holivudis<br />

varskvlavi jorj rivzi sakuTar<br />

saxlSi, tyviiT gangmiruli ipoves.<br />

es mkvleloba, iseve rogorc<br />

bevri sxva, holivudSi, bolomde<br />

gamouZiebeli, burusiT moculi<br />

darCa. hoda, rogorc iciT, adamianebs<br />

uyvarT amouxsneli, nislSi<br />

gafantuli istoriebi da amitomac,<br />

holivudeli debiutantis, alen<br />

kulteris samiznec `supermenis”<br />

pirveli satelevizio serialis mTavari<br />

rolis Semsruleblis, jorj<br />

rivzis cxovreba gaxda.<br />

holivudSi cxovrebam xom SeiZleba<br />

didi popularoba mogitanos, xolo<br />

sikvdilma holivudSi _ legendad<br />

gaqcios. amerikaSi, 50-ian wlebSi<br />

momxdari namdvili ambavi da rivzis<br />

rolis Sesasruleblad 20 kiloTi<br />

momatebuli ben afleki _ aseTia<br />

`holivudlendis” mokle istoria.<br />

162 cxeli Sokoladi<br />

avtori: salome kikaleiSvili<br />

babiloni<br />

kinoTeatri `amirani”<br />

reJisori: alexandro gonsales<br />

inaritu<br />

am films sakmaod didi gamoxmaureba<br />

xvda wilad kanis saerTaSoriso<br />

kinofestivalze, sadac mTavari<br />

prizis erT-erT realur<br />

kandidatadac ki moiazreboda.<br />

sul ramdenime dRis win, filmma<br />

`saukeTeso filmis” nominaciaSi<br />

`oqros globusi” moipova.<br />

sami dramatuli istoria dedamiwis<br />

sam sxvadasxva kontinentze _<br />

iaponiaSi, marokoSi da amerikameqsikis<br />

sazRvarze xdeba.<br />

erTi SexedviT erTmaneTisgan<br />

damoukidebeli ambebi sabolood erT<br />

mTlianobad ikvreba da emociurad<br />

datvirTuli istoriebi, saocrad<br />

rTul da daZabul sanaxaobas<br />

warmoadgens. ase rom, girCevT `21<br />

gramis” reJisoris, alexandro<br />

gonsales inaritus `babilonis”<br />

naxvas, sadac bred pits, qeiT<br />

blanSets, gael garsia bernals da<br />

koZi iakuses ixilavT.<br />

HANNIBAL RISING<br />

kinoTeatri `amirani”<br />

reJisori: piter veberi<br />

is litvaSi, 30-ian wlebSi daibada.<br />

40-ian wlebSi, roca jer kidev<br />

sul patara iyo, nacistebma Tvalwin<br />

amouxoces mTeli ojaxi. 20 wlis asak-<br />

Si safrangeTSi gaiqca, romelic maleve<br />

datova da sabolood amerikaSi<br />

dafuZnda. profesiad _ fsiqiatroba<br />

airCia da... da yvelaferi amis Semdeg<br />

daiwyo...<br />

es am wlis erT-erTi yvelaze msxvilbiujetiani<br />

da gaxmaurebuli filmis<br />

sinofsisia. filmi, romelic kinos istoriaSi<br />

erT-erTi yvelaze saSiSi gmiris,<br />

hanibalis axalgazrdobis Sesaxeb<br />

mogviTxrobs. iqedan gamomdinare,<br />

rom 70-s gadacilebuli ser entoni<br />

hopkinsi arc ise saxarbielo sanaxavi<br />

iqneboda 20 wlis biWis rolSi (filmi<br />

xom axalgazrda hanibalze gviyveba),<br />

amitom mTavar rols dioris saxe, vinme<br />

gaspar uileli asrulebs, romelsac,<br />

Tu kinokritikosebs davujerebT,<br />

am rolis Semdeg udidesi aRiareba da<br />

warmateba elodeba. mgoni urigo sanaxavi<br />

ar iqneba imis gageba, Tu ratom<br />

gaxda erTi litveli biWi kaciWamia,<br />

saSiSi monstri. sxvaTa Soris, hanibalis<br />

dedas filmSi rusuli kinos<br />

varskvlavi ingeborga dapkunaite TamaSobs.


gabrazebuli dedis werili<br />

jeims jondi, anu<br />

sam tancuiu, sam<br />

paiu qarTulad<br />

_ `Tqvenma xmam ise momxibla, gadavwyvite<br />

es saidumlo TqvenTvis gamendo”<br />

_ ambobs `jeims jondis” filmis gmiri<br />

qarTulad.<br />

_ `Tqvenma xmam ise Semawuxa, gadavwyvite<br />

es saTqmeli xmamaRla gamendo Tqven-<br />

Tvis” _ vambob me, aseve qarTulad.<br />

warmomidgenia, ra saxeebi eqnebodaT<br />

`jeims bondis” Semqmnelebs anda im<br />

sawyal ian flemings, romlis romanis<br />

mixedviTac gadaRebuli bondis Tavgadasavlebis<br />

uamravi seria arsebobs da<br />

romlis warmoudgenelma popularobam<br />

msoflio mosaxleoba erT did bondianad<br />

aqcia, erTxel mainc rom moesminaT<br />

maTi ze-gmiris, supergmiris, lamis mi-<br />

Tologiuri, kultadqceuli agent 007isTvis,<br />

romelic qals eubneba _ puri<br />

mSia, qalьo! wamo, gavigulьaoT! Tan yvelaze<br />

mTavari isaa, rom aso _ “l” gansakuTrebulad,<br />

vano javaxiSviliseulad<br />

unda warmoTqvaT da Tqven warmoidgineT,<br />

rom yvelaze samwuxaro winaa... siamovnebis<br />

eqstazSi Cavardnili mayurebeli amas<br />

aplodismentiT Sexvdeba!<br />

es problema didi xania dgas saqarTveloSi.<br />

ho, problema, imitom, rom roca mrgval<br />

magidas vawyobT, gavkiviT da sxvebs<br />

ugemovno speqtaklebis dadgmaSi vdebT<br />

brals, roca imaze vawyobT gacxarebul<br />

gamosvlebs, rom televiziiT Rame, erotiuli<br />

scenebis amsaxveli filmebi gadis<br />

da es Cvens Svilebze cud gavlenas axdens,<br />

mokled rom vTqvaT _ ryvnis, Turme (nu,<br />

aseTi filmebis mama vincaa, Tqven TviTonac<br />

kargad iciT), maSin aravis axsendeba<br />

kinoTeatrSi gaurkveveli adamianebis<br />

mdabiuri, ugemovno dialogebiT qarTulad<br />

gaxmovanebuli kino da animaciuri<br />

Cvenebebi, sadac didi Tu patara, zvios<br />

utrirebul qarTlur aqcents usmens da<br />

mdare _ amas Jargonsac ver uwodeb, iseTi<br />

SeTiTxnili frazebiT ikvebeba.<br />

madloba RmerTs, im drom Caiara, roca<br />

kinoTeatrebSi savaWro centrebi iyo<br />

gaxsnili, anda gayinul, gaqucul darbazSi<br />

giwevda xarvezebiT gaSvebuli filmis<br />

yureba. marTalia, axla es problema<br />

ukve gadaiWra, samagierod uaresi gaCnda.<br />

ras vifiqrebdi, rom galiplipebul<br />

darbazSi jdomisas im Zvel, Cems bavSvobaSi<br />

CabeWdil gaqucul, binZur Senobas<br />

vinatrebdi, sadac ar damWirdeboda Cemi<br />

SvilisTvis axsna, Tu ratom eubneba misi<br />

sayvareli animaciis gmiri, eSvebiani mamonti<br />

_ meni meores, saxelad nargizas<br />

(!) _ wamo, ar ginda SevjvardeT-o! ratom<br />

gadis animacia munji filmiviT, am<br />

JanrisTvis damaxasiaTebeli yovelgvari<br />

efeqtebis da “xmaurebis” gareSe, marto<br />

imitom, rom yofili `kvn”-SCikebis mdare<br />

lazRandarobas usmino?!<br />

ise, SeiZleba gamRimeboda CemTvis, es<br />

ambavi sadme, magaliTad TianeTis raionis<br />

sofel Jebotas adgilobriv klubSi<br />

rom momxdariyo (ar gegonoT am mxares<br />

rames verCode, ise, magaliTisTvis damWirda,<br />

esaa da es) _ xalxi Tavis Wias<br />

axarebs, TviTSemoqmedebiT aris dakavebuli-meTqi,<br />

vifiqrebdi, magram nuras<br />

ukacravad... es xom qalaqis centrSi,<br />

erT-erT (ise, raRa erT-erT, roca sul<br />

oria!) did kinoTeatrSi, did darbazSi,<br />

gaZeZgil darbazSi xdeba, romelsac warmoidgineT,<br />

filmis 2-kviriani msvlelobis<br />

manZilze ramdeni adamiani naxulobs!<br />

da rogorc Cans, amas bolo arc arasdros<br />

eqneba!<br />

Turme nu ityvi da ras wvalobda Tavis<br />

droze ramaz CxikvaZe, romelic erT<br />

dRes riCard mesame iyo da meore dRes<br />

_ babajana; medea jafariZe, romelic xan<br />

filmebi - recenzia<br />

kleopatra iyo marjaniSvilis scenaze<br />

da xan _ bati `bati tasikoSi”; oTar meRvineTuxucesi,<br />

lia eliava, guram saRaraZe,<br />

leila ZigraSvili... etyoba aq ar<br />

ician, rom filmebs da animacias mTels<br />

msoflioSi msaxiobebi axmovaneben! profesionali<br />

msaxiobebi. da mere ra, Tu<br />

romelime gmirs originalSi robert de<br />

niro axmovanebs, igives ruseTSi oleg<br />

tabakovi da aq zvio! an Sonzo! gaxmovaneba,<br />

romelic lamis calke profesiaa _<br />

urTulesi profesia _ xom aseTi advili<br />

yofila! Sekreb Zmakac-megobrebs, erTior<br />

nacnob xmas, magaliTad nini baduraSvils<br />

an lela wurwumias da midi...<br />

vinaa pasuxis momTxovi? is, vinc DVD-ebs<br />

yidulobs da televiziiT gakeTebuli<br />

animaciuri filmis anonsisas bavSvs ver<br />

uxsnis, Tu ratom ar SeiZleba kinoSi<br />

wasvla, Tu is gacurebuli filmis Semqmneli,<br />

romelmac arc ki icis ra dReSi<br />

agdeben mis namuSevars? aq mxolod uniWo<br />

gaxmovanebaze ki ar aris saubari, aramed<br />

im sakuTari interpretaciiT da `fantaziiT”<br />

Seqmnil dialogebze, romlebic<br />

ara mxolod asamarebs namuSevars, aramed<br />

mavnesac xdis sazogadoebisaTvis.<br />

ganaTlebis sferoSi reformebs vawyobT<br />

da kinoSi vaswavliT, rom sigarets<br />

papirozi hqvia, avtosadgoms _ staianka,<br />

wvens _ soki da saerTod, animacia rom<br />

gverdze gadavdoT, maT erTi didi kalibris<br />

tyvia daaxales britanel agents da<br />

samudamod daasamares, nagav sanaxaobad<br />

aqcies bondis bolo seria; `zoros niRabi”<br />

zvios niRabad gadaakeTes da zRapruli,<br />

gamogonili, bavSvis samyaro ujiSo<br />

`Radaobad” aqcies. anu, maTive enaze rom<br />

vTqvaT, sam tancuiu, sam paiu ukve meramdene<br />

welia, kidev erTxel iTamaSes<br />

da araerTi mxatvruli Tu animaciuri<br />

filmi TviTSemoqmedebiT miwasTan gaaswores.<br />

rogorc Cans, amaze zrunva arc<br />

aravis aRelvebs da amisTvis arc aravis<br />

cxela. amis gamo aravis rcxvenia, arc mayurebels,<br />

arc kinoTeatris xelmZRvanelobas<br />

da raRa Tqma unda, arc mTavrobis<br />

im warmomadgenlebs, romlebic kinoTeatris<br />

gaxsnisas gabadrulebi Wridnen sazeimo<br />

wiTel lents.<br />

arada, es problema Zalian martivad<br />

SeiZleba gadaiWras. am ugemovnobis<br />

SewyvetiT xom Tqvenc daisvenebT da meti<br />

dro dagrCebaT cxovrebis siam-tkbilobaSi<br />

gasatareblad da Cvenc aRar vigrZnobT<br />

Tavs ase Seuracxyofilad.<br />

avtori: salome kikaleiSvili<br />

cxeli Sokoladi 163


wignebi - recenzia<br />

avtori: Tamar babuaZe<br />

MAID IN TIFLIS<br />

aka morCilaZe<br />

bakur sulakauris gamomcemloba. 2007 w.<br />

mgoni saTaurzeve SeatyobdiT, rom am wigns erTi amosunTqviT waikiTxavT,<br />

radgan avtori isev iq gvabrunebs, sadac umisodac vixarSebiT _ Cvens<br />

mSobliur _ Tbilisur ambebSi. am samyaroSi yvelaferi ara mxolod nacnobi,<br />

aramed piradad Cvenia. wignis gmirebic Cven Tu ara, Cvenianebi mainc<br />

arian...<br />

wignis ydaze bevr kars SeniSnavT. ratom? CamoswieT saTiTaod yvelas saxeluri<br />

da mixvdebiT, rom TiToeul kars calke ambavSi SehyavxarT. Maid in Tifl<br />

is uamravi erTmaneTze gadajaWvuli ambis miqsia. marTalia Tavidan iseTi<br />

STabeWdileba dagrCebaT, rom TiTqos romans sul ori mTavari gmiri hyavs<br />

_ barnoveli svetski biWi leviko, romelic ukvalod qreba da misi megobari,<br />

plexanoveli, narkomani mogela. magram es ori personaJi mxolod<br />

satyuaraa. mas Semdeg, rac mogela levikos pirad nivTebSi misi sayvarlebis<br />

telefonis nomrebs ipovis _ Tanac mTeli sabWoTa kavSiris masStabiT<br />

da am qalebs Semdeg Zmakacis saflavis sanaxavad TbilisSi Camoiyvans _ ai,<br />

iqedan iwyeba istoriebis mTeli kaskadi. qalebi TavianT romanebs hyvebian<br />

da am monayolSi rogor sasiyvarulo istorias aRar gebulobs mkiTxveli:<br />

mogelasa da Sirazis vardisasa da varsqenisa da SuSanikis romansac ki!..<br />

SigadaSig avtori Tavis Teoriebsac gvTavazobs, magaliTad iseT saWirboroto<br />

sakiTxze, rogoric qarTveli kacis rusi qalebisadmi ltolvis<br />

istoriuli mizezebia...<br />

imasac SeniSnavdiT, rom saTauri wigns mxolod inglisuri aqvs. albaT,<br />

sityva maid-ic gecnoT, magram cota arasworad dawerili. Tumca, esec<br />

specialurad. es sityvebis TamaSia. maid _ unda gaigoT, rogorc qali da<br />

rogorc momxdari. ase rom, es miniSnebaa qalur istoriebsa da imaze, rom<br />

avtori wminda wylis Tbilisur ambavs gvTavazobs.<br />

mgoni, sakmarisad dagaintrigeT. amitom aucileblad daelodeT wigns,<br />

CaujeqiT morCilaZis axal romans da SeecadeT am araCveulebrivi romanis<br />

kTxvis ganmavlobaSi mainc SexedoT sakuTar Tavsa da qalaqs gverdidan…<br />

nikolo miwiSvili<br />

leqsebis krebuli<br />

gamomcemloba “inteleqti”. 2006 w.<br />

Tu am wigns marTla miaqcevT yuradRebas wignis maRaziis Taroze, imasac SeniSnavT, rom<br />

avtoris adgilas mxolod saxeli weria: nikolo... es Zalian karg Canafiqrad meCvena;<br />

Zalian kargi iqneba, Tu Tanamedrove mkiTxveli ise gaicnobs am daviwyebul simbolist<br />

poets, rom mas mxolod saxeliT moixseniebs.<br />

nikolo miwiSvilis leqsebis pirveli krebuli TbilisSi 1922 wels gamoica. meore krebuli<br />

stambulSi gamovida. mere miwiSvili emigraciaSi wavida da parizSi gamomaval qarTul<br />

gazeTebSi aqveynebda leqsebsa da miniaturebs. iqve Camoayaliba 13-kaciani “qarTvel<br />

xelovanTa kavSiri” – elene axvledianTan, qeTevan maRalaSvilTan, daviT kakabaZesTan,<br />

lado gudiaSvilTan, mixeil WiaurelTan da sxvebTan erTad. Semdeg TbilisSi dabrunda<br />

da aq ganagrZo wera. Tumca, 1937 wels isic daxvrites. 7 maiss miwiSvili mweralTa kav-<br />

Siris prezidiumis gafarToebul sxdomaze gamovida da Tavisi Tamami gamosvliT yvela<br />

gaaoca. miwiSvili 2 ivniss daapatimres da 13 ivliss daxvrites. daaxloebiT erT kviraSi<br />

imave SenobaSi Tavi moikla paolo iaSvilma, mere daapatimres mixeil javaxiSvili da<br />

tician tabiZec...<br />

erTi sityviT, nikolo miwiSvilis gaxseneba da axlos gacnoba namdvilad Rirs. iqneb<br />

misma tragikulma cxovrebam da leqsebma ise SegZraT, rom am poets Zalian dauaxlovdeT<br />

da marTlac mxolod ase moixsenoT: “nikolo...”<br />

164 cxeli Sokoladi


wignebi - recenzia<br />

radiard kiplingi<br />

ai, rogor da ratom<br />

Targmani: neli sayvareliZe, Tamar jafariZe<br />

mxatvari: anton balanCivaZe<br />

gamomcemloba: qarTuli biografiuli centri. 2007 w.<br />

kiplingic imave gamomcemlobis saCuqaria. imave mizniT – patarebisTvis<br />

da CvenTvis – bavSvobis gasaxseneblad. qarTulad kiplingi bavSvoba-<br />

Sic mqonda. swored iqedan Sevityve, rogor gauxda martorqas naoWiani<br />

kani, rogor gauCnda veSaps yeli, ratom aqvs spilos grZeli xorTumi da<br />

romeli iyo pepela, romelmac fexebi daabakuna... mokled, es bavSvuri<br />

aRmoCenebis dro kargi iyo. magram maxsovs, im wigns ilustraciebi ar<br />

uvargoda didad. ai, axali gamocema ki anton balanCivaZem gaaforma. da<br />

roca es wignis ydaze wavikiTxe, maSinRa mivxvdi, rom kiplings yvelaze<br />

metad swored antonis naxatebi mouxdeboda. asecaa. gadaSaleT da Tavad<br />

darwmundebiT. Tan is pirveli, bavSvuri aRmoCenebic gaixseneT – mSvenieri<br />

teqstisa da mSvenieri ilustraciebis TanxlebiT.<br />

aleqsandre puSkini<br />

`zRapari mefis mkvdari asulisa da Svidi devgmirisa~<br />

Targmani: arCil sulakauri<br />

mxatvari: aleqsandre berdiSevi<br />

gamomcemloba: qarTuli biografiuli centri. 2007 w.<br />

ramdenime dRis win Suqi wavida, Cemma megobarma, romelic rusuli literaturis<br />

Tavgadakluli moyvarulia, puSkinis tomebi moiTxova. imdenad gavocdiT, rom<br />

uxmod davmorCildiT da mere, mTeli saRamos ganmavlobaSi vusmendiT sanTlis<br />

Suqze wakiTxul zRaprebs, romelTa Sorisac esec iyo: “zRapari mefis mkvdari<br />

asulisa da Svidi devgmirisa”. Царь с царицею простился, В путь-дорогу снарядился, И<br />

царица у окна Села ждать его одна. – ase iwyeboda rusulad. qarTulad ki puSkinis<br />

zRapari, romelic TiToeul Cvengans bavSvobas axsenebs, arCil sulakaurma Targmna.<br />

visac misi leqsebi wakiTxuli aqvs, namdvilad daijerebs, rom sulakauriseuli<br />

puSkinis Targmanic Zalian kargi iqneba. ase rom, girCevT yuradReba miaqcioT am<br />

patara zRapris wigns maRaziebis daxlebze – vin icis, iqneb kidev wavides Suqi da<br />

sanTlis TanxlebiT bavSvobis gaxsenebas ki aba, ra Seedreba... Tan SeZlebT, rom<br />

jer rusulis ucodinari patarebic SeaxedoT zRaprebis samyaroSi.<br />

malxaz xarbedia<br />

piradi biblioTeka<br />

gamomcemloba “arete”. 2006 w.<br />

“pirad biblioTekaso” ori didi winapari hyavso – xorxe luis borxesio da umberto<br />

ekoo, _ wers avtori winasityvaobaSi da Tavisi wignis Sinaarss ase gvixsnis:<br />

es aris raRac saSualo salaRobo recenziebsa da mokle winasityvaobebs<br />

Soriso. piradad me ver getyviT, am Janrs _ “pirad biblioTekas” ufro specifikur<br />

enaze rogori ganmarteba aqvs, magram faqtia, rom mTeli wigni marTlac<br />

salaRobod ikiTxeba.<br />

malxaz xarbedia cnobili bibliofilia, imdeni wigni aqvs wakiTxul-gadamuSavebuli,<br />

rom xSirad miCens xolme kiTxvas: “amas ratomRa kiTxulob?” Tumca,<br />

Tavis krebulSi, romelsac didi xania amzadebda, mxolod narCev-narCevi wignebis<br />

Sesaxeb dawerili teqstebi Seitana. Tu wigns gadaSliT da werilebs gadaxedavT,<br />

SeiZleba bevri maTgani gecnoT kidec, radgan es werilebi 2003 wlis seqtembridan<br />

moyolebuli gazeT “24 saaTSi” ibeWdeboda. da Tu romelime maTgani<br />

wagikiTxavT, am wignSi saTauriTve icnobT. esec rom ara, yovelTvis sainteresoa<br />

gaigoT, ras fiqrobs “profesionali mkiTxveli” _ anu literatori im wignebis<br />

Sesaxeb, romlebic Tqvenc wagikiTxavT. aseTi wignebi ki malxaz xarbedias “pirad<br />

biblioTekaSi” uamravia: ken kizis, herman melvilis, jerom selinjeris, patrik<br />

ziuskindis, peres-revertes, jon maqsvel kutzees da sxvaTa CaTvliT.<br />

cxeli Sokoladi 165


adio “ucnobis” ambebi<br />

166 cxeli Sokoladi<br />

qalis surneli<br />

radio “ucnobi” yoveldRe, dReSi oTxjer gTavazobT axal gadacemas “qalis<br />

surneli”. gadacemaSi visaubrebT yvela im Temaze, romelic qalebs da ara mxolod<br />

maT daainteresebs. magaliTad, rubrikidan “sarkis win” gaigebT, rogor unda<br />

gamoiyurebodeT kargad da rogor SeinarCunoT axalgazrdoba. aseve moismenT rCevebs<br />

profesionali kosmetologebisa da vizaJistebisgan. rubrikaSi “janmrTeloba” _<br />

yvelaferia Tqveni janmrTelobisTvis: swori kveba da dietebi. calke rubrikebi eTmoba<br />

karieras, qalisa da mamakacis urTierTobas, modis istorias, cnobili dizainerebis<br />

rCevebs yvelaze aqtualur tendenciebze, aseve kulinarias da mis istorias.<br />

usmineT yoveldRe: 10:45, 12:45, 15:45, 21:15.<br />

SabaTs: 12:30, 13:30, 17:30, 21:30,<br />

kviras: 10:30, 11:30, 13:30. 20:45 (ganmeorebebi).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!