4;10) 3 - ganatleba.ge

4;10) 3 - ganatleba.ge 4;10) 3 - ganatleba.ge

15.05.2013 Views

ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />

Jurnali<br />

agrZelebs konkurss!<br />

gagviziareT<br />

Tqveni gamocdileba!<br />

SearCieT<br />

Tema,<br />

CaerTeT<br />

konkursSi da mogvwereT!<br />

1. Cems klasSi rTuli bavSvia<br />

2. rogor gavxadoT gakveTili saintereso<br />

3. interneti _ sasar<strong>ge</strong>blo resursi maswavleblisaTvis<br />

miiReT saCuqrad Cveni partniorebis mier<br />

dawesebuli prizebi<br />

bakur sulakauris axali gamocemebis kompleqti<br />

Tanamedrove qarTuli proza da wignebi<br />

seriidan moswavlis pirveli enciklopedia!<br />

saqarTvelos sazogadoebrivi mauwyebeli<br />

dokumenturi filemebis DVD versiebi seriidan<br />

`saukunis portretebi~<br />

konkursis daskvniT etapze sami saukeTeso werili gamovlindeba. gamarjvebuli maswavleblebi<br />

Jurnal `maswavleblisa~ da partniorebis, bakur sulakauris gamomcemlobisa da saqarTvelos sazogadoebrivi<br />

mauwyeblis mier dawesebuli prizebiT dajildovdebian!<br />

TiToeuli werilis moculoba ar unda aRematebodes 500 sityvas. saukeTeso werilebi Jurnal<br />

`maswavleblis~ momdevno nomrebSi gamoqveyndeba.<br />

werilebi gamogvigzavneT misamarTze:<br />

Jurnali `maswavlebeli~, maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri<br />

Tbilisi 0<strong>10</strong>2, dimitri uznaZis 52, tel: (+995 32) 95 13 95 faqsi: (+995 32) 95 58 36 el. fostiT: info@tpdc.<strong>ge</strong><br />

www.tpdc.<strong>ge</strong>


gamomcemloba `dio<strong>ge</strong>ne~<br />

nugzar muzaSvili<br />

`literaturuli komentarebi~<br />

did daxmarebas gauwevs X I I klasis<br />

qarTuli enisa da literaturis<br />

maswavleblebs.<br />

gamomcemloba `inteleqti~<br />

resursebi maswavleblebisTvis<br />

pirvelad saqarTveloSi<br />

samagido wigni moswavleebisa da<br />

maswavleblebisTvis!<br />

maswavleblis wignSi warmoCenilia moswavlis saxelmZRvanelos Sesabamisoba sagnobriv<br />

programasTan, mocemulia TiTqmis yvela gakveTilis sanimuSo scenari mniSvnelovani<br />

sakiTxebis komentarebiTa da savarjiSoebis pasuxebiT, savarjiSoebis krebulis<br />

aqtivobebis pasuxebi, aRwerilia gakveTilze gamosayenebeli interaqtiuli meTodebi,<br />

warmod<strong>ge</strong>nilia Sefasebis sarekomendacio formebi da modelebi, bibliografia da sxva<br />

damxmare masala.<br />

krebuli Sed<strong>ge</strong>nilia avtorTa jgufis mier (eka qoriZe, baia axalaia, irakli<br />

kakabaZe) samuSao rveulis principiT. masSi warmod<strong>ge</strong>nilia qarTuli enisa da<br />

literaturis sagamocdo testis nimuSebi: asquliani testis variantebi<br />

(Tan erTvis pasuxebis furceli), ucnobi mxatvruli teqstebi weriTi davalebis<br />

(maT Soris interteqstualuris) Sesasruleblad, aseve miTiTebebi saqmiani<br />

qaRaldebisa da samotivacio werilebis Sesaqmnelad.<br />

krebuli gankuTvnilia pedago<strong>ge</strong>bisaTvis, raTa daexmaron abiturientebsa da<br />

ufrosklaselebs ukeT moemzadon erTiani erovnuli gamocdebisaTvis.<br />

Tamar berozaSvili<br />

`qarTuli enis saskolo ganmartebiTi leqsikoni~<br />

leqsikoni daexmareba moswavleebs sxvadasxvagvari<br />

literaturuli teqstebis aRqmasa da ga<strong>ge</strong>baSi,<br />

gaumdidrebs maT leqsikur marags da ganuviTarebs<br />

mSobliuri enis grZnobasa da siyvaruls.<br />

gamomcemloba `logos-presi~<br />

gamomcemloba `leTa~


edaqtorisgan<br />

verasodes vifiqrebdi, rom politikuri krizisi vinmes siamovnebas<br />

aniWebda. cxra wlis nikas ardade<strong>ge</strong>bi aqvs. igi Tbilisis #1<br />

sajaro skolaSi swavlobs. skolis ezoSi, sadac gakveTilebis<br />

Semdeg bavSvebi daWerobanas TamaSobdnen, axla saknebi dgas. misTvis<br />

erTi sixaruli meores cvlis _ ramdenime dRea im ideiT xalisobs,<br />

rom dedam masTan erTad skolaSi unda iaros da gakveTilebsac<br />

daeswros. Tumca mas Semdeg, rac swavlis zafxulSi gagrZelebis<br />

SesaZlo perspeqtivis Sesaxeb Seityo, ardada<strong>ge</strong>bi aRar moswons.<br />

nikas CvenTan SedarebiT kidev erTi upiratesoba aqvs _ mas, SesaZloa,<br />

ar ainteresebdes ra xdeba qveyanaSi da politikuri poziciac dReSi<br />

orjer Seicvalos, imisda mixedviT Tu romel arxzea CarTuli<br />

televizori. misi cnobismoyvareoba usazRvroa, samyaro ki<br />

SezRuduli _ megobrebi, ufrosebis dialo<strong>ge</strong>bi da televizia.<br />

garemo xSirad Cven, ufrosebsac, mozardis mdgomareobaSi gvayenebs,<br />

radgan Cvens realobasac igive Semoqmedi hyavs _ televizia. mediis<br />

erT-erTi cnobili kanadeli mkvlevari 40 wlis win ambobda, rom<br />

male televizia gaakontrolebda adamianis gonebasa da grZnobebs,<br />

pirovnebebs damoukidebeli arCevanis unars SeuzRudavda. maSin es<br />

mosazreba epataJurad JRerda, Tumca mogvianebiT bevrma mis winaswarmetyvelebaSi<br />

simarTlis marcvali ipova. manipulaciis epoqas<br />

liberalurma sazogadoebebma jansaRi skepticizmi da kritikuli<br />

azrovnebis unari daupirispires, radgan mxolod am iaraRiT<br />

aRWurvil adamianebs aqvT Tavsmoxveuli realobisagan Tavdacvis<br />

unari. XXI saukune warmatebuli skeptikosebis droa. nika jer<br />

mxolod cxra wlisaa da sasurvelia, rom momavalSi faqtebisa da<br />

mosazrebebis erTmaneTisagan garCeva SeZlos da gadawyvetilebebi<br />

kritikuli analizis Sedegad miiRos. swavla rom ganaxldeba, albaT<br />

maswavleblebi masSi am unaris ganviTarebaze izruneben. rogor mivaRwioT<br />

am mizans skolaSi? am Temaze Cvens JurnalSi lela Caxaia wers.<br />

`maswavleblis~ mrgvali magidis monawileebs ki mozardebSi Rirebulebebis<br />

sistemis CamoyalibebaSi skolis rolze yuradRebis gamaxvileba<br />

vTxoveT. aqac xSirad bewvis xidze gavla gviwevs, raTa bavSvebs<br />

maradiuli faseulobebis pativiscema vaswavloT, ganvumartoT<br />

samoqalaqo Rirebulebebi da aRvzardoT Taoba, romelic icavs<br />

adamianis uflebebs, pativs scems kanons, esmis patriotizmis arsi da<br />

gaxsnilia mravalferovani samyaros mimarT. sasurvelia, saxelmwifosac<br />

hqondes gaazrebuli skolisa da maswavleblis mniSvneloba<br />

Tanamedrove epoqaSi _ Cven xom axal realobaSi, codnis ekonomikaSi<br />

vcxovrobT da ganTleba yvelaze miSvnelovani aramaterialuri kapitalia.<br />

amitom ganaTlebaSi investireba yvelaze gonivruli nabijia.<br />

nikas iZulebiT ardade<strong>ge</strong>bamde ukve mawuxebda kiTxva: grZeldeba Tu<br />

ara reforma ganaTlebis sistemaSi? am Temaze araerTi gansxvavebuli<br />

mosazreba movismine. amboben, rom reforma grZeldeba, Tumca uaxloes<br />

warsulSi miRweuli Sede<strong>ge</strong>bis analizisa da mTavari midgomebis<br />

koreqtirebis dro dadga _ maswavleblebTan Sexvedrebis Semdeg ganaTlebisa<br />

da mecnierebis ministri nika gvaramia ambobs, rom reformis<br />

veqtorma mimarTuleba Seicvala: skolidan _ saministrosken.<br />

sazogadoebas, ubralod, ukeTesi skola sWirdeba. mTavaria, rogor<br />

mivaRwioT mizans. imedi gvaqvs, rom `maswavleblis~ es nomeri Tqvenc<br />

dagafiqrebT im Temebze, romlebsac Cven mniSvnelovnad vTvliT da<br />

avsaxavT. mogvwereT, radgan mxolod Tqveni monawileobiT da mosazrebebis<br />

gacvlis gziT SegviZlia swori mimarTulebebis gansazRvra.<br />

xaTuna kveselava<br />

mTavari redaqtori<br />

Cveni mizania maswavleblis<br />

profesuli zrdis xelSewyoba N2, 2009 1<br />

informirebis, diskusiis<br />

waxalisebisa da gamocdilebis<br />

gaziarebis gziT. Jurnali xels<br />

uwyobs maswavleblis<br />

profesiis popularizacias.<br />

ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />

N2, 2009<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris gamocema<br />

profesiuli Jurnali `maswavlebeli~<br />

gamodis or TveSi erTxel<br />

redkolegia:<br />

sofo gorgoZe<br />

paata sirbilaZe<br />

lela samniaSvili<br />

naTia nacvliSvili<br />

Tamar onofrienko<br />

mTavari redaqtori:<br />

xaTuna kveselava<br />

redaqtori: nato ingoroyva<br />

stilisti: irma taveliZe<br />

dizaini: besik danelia<br />

foto: <strong>ge</strong>la bedianaSvili, naili veqili<br />

mxatvari: mamuka tyeSelaSvili<br />

Jurnalistebi:<br />

manana xidaSeli, Tamar kacitaZe<br />

irma kaxuraSvli, bela CekuriSvili<br />

irakli kopaleiSvili, Tea Tofuria<br />

Sorena burdilaZe, marine kupreiSvili<br />

nino koSaZe<br />

JurnalSi gamoqveynebul publikaciebSi gamoTqmuli<br />

zogierTi mosazreba, SesaZloa, ar emTxveodes<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris<br />

da `maswavleblis~ redkolegiis Sexedulebebs. calkeul<br />

statiaSi dasaxelebuli faqtebis utyuarobaze<br />

pasuxism<strong>ge</strong>belia statiis avtori.<br />

sakontaqto informacia:<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centri<br />

misamarTi: Tbilisi, 0<strong>10</strong>2<br />

dimitri uznaZis 52<br />

tel: (+995 32) 95 13 95<br />

faqsi: (+995 32) 95 58 36<br />

el. fosta: info@tpdc.<strong>ge</strong><br />

www.tpdc.<strong>ge</strong><br />

ISSN 1987-6149 UDC 371.1<br />

m-374<br />

gamoiwereT profesiuli Jurnali<br />

ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />

darekeT:<br />

Sps `wignis samyaro~: 45 33 79<br />

ss. `macne~: 37 47 49, 22 64 58


2<br />

7<br />

11<br />

37<br />

22<br />

Sinaarsi<br />

statiebi<br />

novatorebi<br />

lela Caxaia<br />

iazrovne kritikulad<br />

rogor SevuwyoT xeli mozardebSi<br />

kritikuli azrovnebis unaris<br />

ganviTarebas saswavlo procesSi<br />

globaluri skola<br />

sofo gorgoZe<br />

codnis ekonomika<br />

msoflios axali realoba da Tanamedrove<br />

gamowvevebi ganaTlebis sistemas<br />

gamocdileba<br />

nato ingoroyva<br />

damri<strong>ge</strong>beli<br />

damri<strong>ge</strong>blis roli _ Suamavali<br />

moswavles, skolasa da mSobels Soris<br />

problema<br />

mobilomania skolaSi<br />

moswavle mobiluriT xelSi _<br />

maswavleblebi gakveTilze telefonebiT<br />

sar<strong>ge</strong>blobis SesazRudad mkacri wesebis<br />

amoqmedebas iTxoven<br />

39<br />

19<br />

41<br />

problema<br />

Tea Tofuria<br />

ramdens iwonis<br />

xarisxiani ganaTleba<br />

mZime CanTa _ skolas am problemis<br />

gadaWra SeuZlia<br />

interviu<br />

manana xidaSeli<br />

skolidan saministrosken -<br />

reformis axali veqtori<br />

ganaTlebisa da mecnierebis ministri<br />

nika gvaramia maswavleblebTan Sexvedrebs<br />

ajamebs<br />

interviu<br />

Tamar kacitaZe<br />

Wola - reJisori da maswavlebeli<br />

levan wulaZe skolis, ganaTlebis sferoSi<br />

mimdinare reformisa da aRzrdis<br />

procesSi Teatris mniSvnelobis Sesaxeb<br />

saubrobs


14<br />

33<br />

35<br />

49<br />

45<br />

rubrikebi<br />

mrgvali magida<br />

Sorena burdilaZe werili<br />

rogor vaswavloT<br />

Rirebulebebi skolaSi`maswavlebels~<br />

skola mozrdebSi Rirebulebebis sistemis<br />

Camoyalibebas unda uwyobdes xels _<br />

rogor? am Temaze `maswavleblis~<br />

mrgvali magidis monawileebi msjeloben<br />

fotoreportaJi<br />

irakli kopaleiSvili<br />

<strong>ge</strong>la bedianaSvilirili<br />

informaciuli sakomunikacio<br />

teqnologiebi saswavlo<br />

procesis nawilia`<br />

rogor gamoviyenoT Tanamedrove<br />

tenologiebi swavlebis xarisxis<br />

gasaumjobeseblad _ 166-e skolis<br />

gamocdileba da maswavlebelTa<br />

profesiuli ganviTarebis centris<br />

axali proeqti<br />

pasuxebi Tqven SekiTxvebze<br />

sertifikacia _ maswavlebelTa<br />

profesiuli ganviTarebis centris<br />

eqspertebi qarTuli enisa da literaturis<br />

maswavleblebis mier dasmul SekiTxvebs<br />

pasuxoben<br />

klasi<br />

irakli kopaleiSvili<br />

gakveTili ormxrivi moZraobiT<br />

9 wlis mZRolebi saklaso oTaxSi _<br />

saqarTvelos skolebSi sagzao<br />

usafrTxoebis wesebs aswavlian<br />

gakveTili<br />

marine kupreiSvili<br />

TixaSi gacocxlebuli fantazia<br />

xelovnebis gakveTilis xelovneba _<br />

baTumis #2 sajaro skolis moswavleebi<br />

atestatTan erTad saxelobo sertifikats<br />

iReben<br />

47<br />

51<br />

53<br />

55<br />

N2, 2009 3<br />

RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

1. gakveTilis Tema: ekaterine gabaSvilis<br />

`magdanas lurja~<br />

2. gakveTilis Tema: `veqtorebis<br />

praqtikuli gamoyeneba~<br />

3. gakveTilis Tema: `kldis piras Wvavis<br />

yanaSi~<br />

4. galaktionvordi<br />

25-32<br />

regioni<br />

nino koSaZewerili<br />

skola, romelsac<br />

TeTr saxlSic icnoben<br />

skolas saswavlo programis adgilobriv<br />

specifikaze mor<strong>ge</strong>ba SeuZlia _ gavazis skolaSi<br />

bavSvebi soflis meurneobas euflebian<br />

saskolo iniciativebi<br />

mogzauroba ocnebidan realobaSi<br />

svaneTi da tao-klarjeTi _ q. Tbilisis<br />

#22 sajaro skolis pedago<strong>ge</strong>bi<br />

`maswavlebels~ dauviwyari mogzaurobis<br />

Sesaxeb mouTxroben<br />

resursebi<br />

bela CekuriSvili<br />

aswavle da... aCvene istoria<br />

gakveTili saklaso oTaxis miRma _<br />

moswavleebs Zveli qarTuli xelnaweri<br />

wignebis xilva xelnawerTa erovnul centrSi<br />

SeuZliaT<br />

erTi istoria<br />

bela CekuriSvili<br />

maswavlebeli fereidanSi<br />

fereidanSi qarTvelebi mSobliur enas<br />

go<strong>ge</strong>baSvilis `deda eniT~ swavloben _<br />

said mulianis istoria


4 mokled<br />

aswavle qarTuli, rogorc meore ena<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri acxadebs<br />

konkurss eTnikuri umciresobebiT dasaxlebuli regionebis<br />

araqarTulenovan skolebSi, qarTuli enis da literaturis<br />

maswavleblebisaTvis. konkursis mizania maswavleblebis<br />

SerCeva, romlebic floben adgilobrivi mosaxleobis<br />

enas da SeuZliaT qarTuli enisa da literaturis swavleba<br />

skolaSi. SerCevisas upiratesoba adgilobriv specialistebs<br />

da ukve moqmed pedago<strong>ge</strong>bs mieniWebaT. maTTan, vinc sakvalifikacio<br />

moTxovnebs daakmayofilebs, Sesabamisi treningis<br />

gavlis Semdeg xelSekrulebebi gaformdeba. saqarTvelos<br />

prezidentis iniciativiT eTnikuri umciresobebiT dasaxlebul<br />

regionebSi qarTuli enis maswavleblebs damatebiTi<br />

anazRaureba daeniSnebaT.<br />

proeqtis koordinatoris, mako WilaSvilis informaciiT,<br />

axladdaniSnuli maswavleblebis movaleobaSi Seva ara mxolod<br />

moswavleebis swavleba, aramed skolis maswavleblebisTvis<br />

treningis Catarebac, skolaSi sxvadasxva aqtivobebis<br />

da<strong>ge</strong>gmva da ganxorcieleba: qarTuli enis klubebis Seqmna,<br />

qarTuli enis saRamoebis, konkursebis Catareba. am Ronis-<br />

saqarTvelos skolebSi okupaciis kvireuli Catarda<br />

saqarTvelos oc skolas ganaTlebisa da mecnierebis saministrom<br />

portatuli kompiuterebi, proeqtorebi da si<strong>ge</strong>lebi<br />

gadasca. afxazeTis, tyibulis, goris, xaSuris, xobis,<br />

bolnisis, xelvaCauris, zugdidis, Terjolis, onis, foTis,<br />

Tbilisisa da rusTavis skolebma saCuqrebi 1921 wlis okupaciis<br />

Temaze saganmanaTleblo kvireulis farglebSi Catarebuli<br />

mravalferovani saskolo RonisZiebebisTvis miiRes.<br />

wiTeli armiis mier saqarTvelos okupaciis Temas, skolebSi<br />

gamofenebi, diskusiebi, literaturuli aqciebi, Ria<br />

gakveTilebi da speqtaklebi mieZRvna. kvireulSi TiTqmis yvela<br />

sajaro Tu kerZo skola monawileobda. warmod<strong>ge</strong>nili namuSevrebi<br />

jer adgilobrivma resurscentrebma Seafases, Semdeg<br />

ki _ specialurma komisiam, romelSic ganaTlebis sami-<br />

ZiebebSi CarTulni iqnebian ara mxolod moswavleebi da maswavleblebi,<br />

aramed mSoblebic.<br />

konkursis Sedegad <strong>10</strong> saukeTeso maswavlebeli SeirCeva.<br />

es pedago<strong>ge</strong>bi Seiswavlian maswavleblebis saWiroebebs da daexmarebian<br />

maT Sesabamisi akreditebuli satreningo programebis<br />

SerCevaSi, uzrunvelyofen trening-kursebis gavlis<br />

monitoringsa da Sefasebas. aRniSnuli <strong>10</strong> treneri, danarCeni<br />

SerCeuli 40 maswavleblisgan gansxvavebiT, SeZlebisdagvarad<br />

Tavisi raionis yvela qarTulis maswavlebels daexmareba.<br />

SerCeuli maswavleblebis trenin<strong>ge</strong>bi individualuri<br />

programiT ganxorcieldeba da kurss maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris mier SerCeuli eqspertebi<br />

gauZRvebian.<br />

damatebiTi informaciisaTvis konkursis<br />

Sesaxeb mimarTeT eTnikuri umciresobebis<br />

koordinators, mako WilaSvils<br />

el.fosta: mchilashvili@tpdc.<strong>ge</strong>, tel: 95 58 33<br />

eTnikuri umciresobebiT kompaqturad dasaxlebul regionebSi<br />

gansakuTrebuli simwvaviT dgas saxelmwifo enis swavlebis da am<br />

enaze komunikaciis problema. xSirad aseTi regionebis skolebSi<br />

qarTulis maswavleblebic ki ver floben sakomunikacio qarTul<br />

enas. saWiroa, pedago<strong>ge</strong>bma qarTuli enis codnis aucilebloba<br />

gaiTavison da kvalifikacia aimaRlon, raTa moswavleebs gadascen<br />

qarTul sivrceSi cxovrebis, swavlisa da muSaobisaTvis sakmarisi<br />

enobrivi<br />

,,<br />

codna~.<br />

mako WilaSvili,<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri,<br />

eTnikuri umciresobebis koordinatori<br />

nistros TanamSromlebis garda mwerlebi da istorikosebic<br />

Sediodnen. maT 200-mde skolis mier warmod<strong>ge</strong>nili okupaciis<br />

kvireulis amsaxveli masala ganixiles.<br />

komisiis Tavmjdomare giorgi zedginiZe ambobs, rom skolebis<br />

Sefaseba winaswar SemuSavebuli kriteriumebiT moxda:<br />

`yuradReba mieqca RonisZiebebis mravalferovnebas, moswavleTa<br />

monawileobis xarisxs da Sinaarsis adekvaturobas.<br />

resurscentrebma raionebidan sam-sami saukeTeso skola warmogvidgines,<br />

Cven ki maT Soris saukeTesoebi SevarCieT~.<br />

goris resurscentris xelmZRvaneli giorgi sosiaSvili:<br />

`Cvenma qalaqma da raionma okupaciis umZimesi dReebi gadaitana.<br />

naWarma<strong>ge</strong>vis skolam yvelaze metad iwvnia okupaciis<br />

simZime, radgan skola okupantebma gaZarcves~.


qarTul enasa da literaturaSi profesiuli standartis<br />

ganxilva da sasertifikacio gamocdis Sesaxeb detaluri informaciis<br />

miwodeba iyo maswavleblebTan Sexvedrebis mTavari<br />

mizani. rva Sexvedra qarTuli enis pedago<strong>ge</strong>bTan maswavlebelTa<br />

profesiuli ganviTarebis centris iniciativiT<br />

Tbilissa da regionebSi Sedga da masSi 350 skolis maswavlebeli<br />

monawileobda. SexvedrebSi erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gmebisa<br />

da Sefasebisa da gamocdebis erovnuli centris eqspertebic<br />

iyvnen CarTuli.<br />

eqspertebma pedago<strong>ge</strong>bs qarTuli enisa da literaturis<br />

standarti gaacnes da TiToeul nawilze profesiuli ganmartebebi<br />

miawodes. `Sexvedris monawileebs ganvumarteT,<br />

rom maswavleblis profesiuli standarti is fundamenturi<br />

dokumentia, romelzec a<strong>ge</strong>bulia sertificireba~, _ ambobs<br />

maswavlebelTa profesiuli centris standartebis koordinatori<br />

nino elbaqiZe.<br />

manana maWavariani, q. zestafonis meore sajaro skolis<br />

qarTuli enisa da literaturis mawavlebeli: `Sexvedraze<br />

daisva konkretuli kiTxvebi, romelzec dRemde ar gvqonda<br />

pasuxebi. gavi<strong>ge</strong>T rogor Catardeba gamocda. Sexvedrebis Sedegad<br />

moixsna SiSi da sertificirebis gamocda aRar aris<br />

iseTi bundovani, rogoric aqamde iyo~.<br />

maswavleblebma qarTuli enisa da literaturis standartTan<br />

da sasertifikacio gamocdis formatTan dakavSirebiT<br />

N2, 2009 5<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris<br />

Sexvedrebi pedago<strong>ge</strong>bTan<br />

komisiis wevri, xelnawerTa erovnuli centris direqtori<br />

buba kudava regionuli skolebis aqtivobas gansakuTrebiT<br />

aRniSnavs: `bavSvebs didi siyvaruliT hqondaT yvelaferi gakeTebuli.<br />

Canda, rom valis mosaxdelad araferi gakeTebula~.<br />

`gansakuTrebuli kmayofilebiT aRvniSnav, rom gamarjvebulTa<br />

Soris, ZiriTadad, regionebis skolebi arian.<br />

uprecendento aqtivobam aCvena, ramdenad Rrmad iazreben<br />

Cveni moswavleebi im saSinel agresiasa da Zaladobas, rasac<br />

okupacia hqvia. es yvelaze ukeT awrTobs erovnul suls~, _<br />

aRniSna nika gvaramiam.<br />

1921 wlis 25 Tebervlis tragikuli dReebis aRsaniSnavad,<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministros iniciativiT, skolebSi<br />

saganmanaTleblo kvireuli 18-25 Tebervals Catarda.<br />

ministris TqmiT, saganmanaTleblo kvireuli skolebSi tradiciis<br />

saxes miiRebs.<br />

pedago<strong>ge</strong>bs TiTqmis yvela Sexvedraze hqondaT diskusia qarTuli enisa<br />

da literaturis integrirebulad swavlebis Temaze. maswavlebelTa<br />

nawili mxars uWers qarTuli enis tradiciulad swavlebas skolebSi,<br />

nawili ki miesalmeba axlebur, enisa da literaturis integriebuli<br />

swavlebis meTods. eqspertebis ganmartebiT, mTavaria maswavlebelma<br />

miaRwios erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gmiT gansazRvrul moswavlis mier<br />

misaRwev Sedegs. integrirebuli wesiT aswavlis, Tu tradiciuli<br />

meTodiT, es Tavad maswavleblis<br />

,,<br />

gadasawyvetia~.<br />

nino elbaqiZe<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris standartebis koordinatori<br />

konkretuli SeniSvnebi gamoTqves. werilobiTi gamokiTxvis<br />

safuZvelze gamoikveTa damxmare saxelmZRvanelos Tematikac,<br />

romelzec maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis<br />

centris eqspertebi uaxloes momavalSi daiwyeben muSaobas.<br />

maswavlebelTa saWiroebebis dasad<strong>ge</strong>nad Sexvedrebis farglebSi<br />

Catarda werilobiTi gamokiTxva, romlis safuZvelzec<br />

moxdeba pedagogTa damxmare saxelmZRvaneloebisTvis Tematikis<br />

SerCeva da momzaddeba rekomendaciebi maswavlebelTa<br />

profesiuli ganviTarebis organizaciebisaTvis.<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri amJamad<br />

marTavs Sexvedrebs sxva sagnebis pedago<strong>ge</strong>bTanac. ukve Catarda<br />

ramdenime Sexvedra maTematikisa da ucxo enebis pedago<strong>ge</strong>bTan<br />

da Sexvedrebi Tbilissa da saqarTvelos regionebSi<br />

momavalSic gagrZeldeba.<br />

Sexvedrebis dros dasmuli konkretuli<br />

SekiTxvebisa da eqspertebis<br />

pasuxebisaTvis ixileT gv. 35<br />

damatebiTi informaciisaTvis mimarTeT<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis<br />

centris standartebis koordinators,<br />

nino elbaqiZes<br />

el.fosta: nelbakidze@tpdc.<strong>ge</strong>, tel: 95 13 02


6 mokled<br />

aswavle saqarTvelosTvis<br />

swavlisa da swavlebis xarisxis gaumjobesebis, TveobiT<br />

Seuvsebeli vakansiebis Sevsebisa da pedagogTa motivaciis<br />

amaRlebis mizniT, maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis<br />

centrma daiwyo proeqtis `aswavle saqarTvelosTvis~ ganxorcieleba.<br />

proeqtis mizania, erTi mxriv, uzrunvelyos yvela bavSvisTvis<br />

xarisxiani ganaTlebis miReba, rasac mniSvnelovnad<br />

abrkolebs zogierT skolaSi konkretuli sagnis specialistis<br />

ararseboba, xolo, meore mxriv, xeli Seuwyos axalgazrda,<br />

motivirebuli kadrebis dasaqmebas skolaSi.<br />

maT, visac aqvT umaRlesi ganaTleba da arian erovnuli<br />

saswavlo <strong>ge</strong>gmiT gaTvaliswinebuli romelime sagnis specialistebi,<br />

konkursSi monawileoba SeuZliaT. pirvel etapze<br />

maswavleblebi avtobiografiis safuZvelze SeirCevian, meore<br />

etapze ki maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centrSi<br />

gasaubrebas gaivlian.<br />

pedago<strong>ge</strong>bs, romlebic konkursis wesiT SeirCevian da warmatebiT<br />

gaivlian gasaubrebas, CautardebaT trenin<strong>ge</strong>bi pedagogiur<br />

unar-CvevebSi, rac xels Seuwyobs swavlebis procesis<br />

xarisxianad warmarTvas.<br />

proeqtis farglebSi, pedago<strong>ge</strong>bi miiReben maTTvis gankuTvnil<br />

SeRavaTebs da sxvadasxva momsaxurebis pakets kont-<br />

saqarTvelos mTel rig regionebSi mravali skolaa, sadac kvalificiuri<br />

kadrebis mozidva da maTi adgilze SenarCuneba Zalian rTulia. statistikuri<br />

monacemebiT, maswavlebelTa daaxloebiT 13%-s ar aqvs umaRlesi ganaTleba.<br />

xSiria SemTxvevebi, roca pedagogi im sagnis specialisti ar aris, romelsac<br />

aswavlis~.<br />

erovnuli saswavlo olimpiada dasrulebulia. daskvniTi<br />

turi, romelSic pirvel etapze gamarjvebuli 1366 moswavle<br />

monawileobda, 2-3 maiss TbilisSi gaimarTa. olimpiadaSi gamarjvebuli<br />

<strong>10</strong> moswavle saqarTvelos erovnuli nakrebis<br />

wevri gaxdeba da moswavleTa saerTaSoriso olimpiadebSi<br />

miiRebs monawileobas.<br />

`moxaruli var, rom bavSvebi mTeli saqarTvelodan Camovidnen<br />

da olimpiadis finalur turSi monawileoben. yvela sagansa<br />

da asakobriv kategoriaSi gamovlindeba aTi saukeTeso<br />

moswavle da am aTs Soris pirveli sameuli dajildovdeba~, _<br />

ganacxada ganaTlebisa da mecnierebis ministrma nika gvaramiam,<br />

romelic daskvniTi turis mimdinareobas piradad akvirdeboda.<br />

erovnuli saswavlo olimpiada or etapad, rva saganSi Catarda:<br />

qarTuli, istoria, <strong>ge</strong>ografia, qimia, biologia, fizika,<br />

maTematika da informatika. olimpiada qarTul, somxur,<br />

azerbaijanul da rusul enebze Catarda da masSi saqarTvelos<br />

skolebis 95% monawileobda _ sawyis etapze monawileo-<br />

raqtiT gaTvaliswinebul vadebSi. maT, xelfasis garda, daericxebaT<br />

stipendia 250 laris odenobiT, aunazRaurdebaT<br />

satelefono xarjebi da sxva.<br />

programa 2 wliania, Tumca maswavleblebs eqnebaT SesaZlebloba,<br />

airCion erTwliani an orwliani kontraqti. vadebis<br />

mixedviT, gansxvavebuli iqneba is damatebiTi SeRavaTebi da<br />

momsaxurebis paketebi, romlebic gansazRvrulia proeqtSi<br />

monawile maswavleblebisTvis.<br />

proeqtis ganxorcieleba 2009 wlis seqtembridan daiwyeba.<br />

regionebSi gatarebuli periodi pedago<strong>ge</strong>bs staJad CaeTvlebaT,<br />

ris Semdegac, survilis SemTxvevaSi, daubrkoleblad<br />

SeZleben sasertifikacio gamocdaze gasvlas.<br />

Tamuna WinWarauli, maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis<br />

centri, proeqtis `aswavle saqarTvelosTvis~ koordinatori<br />

olimpiel moswavleTa saukeTeso aTeuli<br />

,,<br />

cnobilia<br />

damatebiTi informaciisaTvis mimarTeT<br />

proeqtis koordinators, Tamuna WinWarauls<br />

el.fosta: tchincharauli@tpdc.<strong>ge</strong>, tel: 95 13 95<br />

bis survili 130 000-ze metma moswavlem gamoTqva. olimpiadis<br />

monawileebs Soris aTi usinaTlo moswavlec iyo. specialurad<br />

maTTvis gamocdebis erovnulma centrma brailis<br />

SriftiT Sesrulebuli testebi moamzada. qarTuli enis<br />

olimpiadaze erovnuli umciresobebis 1200-ze meti warmomd<strong>ge</strong>neli<br />

moswavle daregistrirda.<br />

Tamuna niJaraZe, me-9 klasis moswavle: `es aris is, rac<br />

stimuls gvaZlevs. am gziT sakuTari codnis, SesaZleblobebis<br />

realizebas vaxdenT~. lia narindoSvili, 42 sajaro<br />

skolis fizikis pedagogi: `aseTi olimpiadebi aucilebelia,<br />

radgan bavSvebSi motivaciis amaRlebas uwyobs xels _ yvelas<br />

surs monawileoba, sakuTari Tavis gamomJRavneba~.<br />

`Cven kargad unda gvesmodes, rom skolis daniSnuleba<br />

mxolod moswavleebis wvrTna ar aris. olimpiadaSi yvelas<br />

SeuZlia monawileoba, miuxedavad imisa, Tu rogori warmatebebi<br />

aqvs skolaSi~, _ aRniSna gamocdebis erovnuli centris<br />

xelmZRvanelma maia miminoSvilma.<br />

nika gvaramia ambobs, rom `olimpiadebi yovelwliurad<br />

Catardeba da saerTaSoriso olimpiadebSi Cveni moswavleebis<br />

monawileobas saministro maqsimalurad waaxalisebs~. ganaTlebisa<br />

da mecnierebis ministrma nika gvaramiam saerTaSoriso<br />

olimpiadebSi gamarjvebuli 8 qarTveli moswavlec daajildova<br />

da 2000-lariani premiebi piradad gadasca. saqar-<br />

Tvelos erovnulma nakrebma 2008 wels vietnamSi, egviptesa<br />

da espaneTSi 9 brinjaos medali moipova.


novatorebi<br />

miuxedavad qarTul enaSi damkvidrebuli<br />

tradiciisa, sityva<br />

`kritikuli~ uaryofiT konotacias<br />

yovelTvis ar Seicavs. Sesabamisad,<br />

kritikuli azrovneba<br />

sulac ar niSnavs vinmes an raimes<br />

standartuli ga<strong>ge</strong>biT gakritikebas,<br />

naklis gamovlenas da<br />

uaryofiTi damokidebulebis<br />

gamoxatvas. kritikuli azrovneba<br />

inteleqtualuri procesia,<br />

romlis drosac xdeba dakvirvebis,<br />

gamocdilebis, fiqris Sedegad<br />

miRebuli informaciis Sefaseba,<br />

analizi da konceptualizacia.<br />

kritikuli azrovneba ar<br />

aris procesi, romelic aucileblad<br />

ad<strong>ge</strong>ns WeSmaritebas, an<br />

romlis Sedegadac mxolod<br />

swori daskvnebi gamogvaqvs.<br />

umTavresi swored azrovnebis<br />

procesia da ara Sedegi.<br />

kritikuli azrovnebis procesi<br />

ramdenime komponentisagan<br />

Sed<strong>ge</strong>ba:<br />

iazrovne<br />

kritikulad<br />

liberalur-demokratiuli sazogadoebis wevrebi<br />

gamoirCevian kritikuli Sefasebis, argumentebis moZiebis,<br />

mosazrebis damoukideblad Camoyalibebisa da saWiroebis<br />

SemTxvevaSi, am mosazrebis Secvlis unariT. iyo skeptikosi,<br />

niSnavs, iazrovno kritikulad da araferi miiRo<br />

gacnobierebisa da gaazrebis gareSe. es ki avtoritarizmisa<br />

da totalitarizmis prevenciis saukeTeso saSualebaa. skola<br />

mozardebSi am unaris ganviTarebas unda uwyobdes xels.<br />

ra aris<br />

kritikuli azrovneba?<br />

SekiTxvebis dasma<br />

problemis gansazRvra<br />

mtkicebulebis moZieba<br />

mosazrebebis Sefaseba<br />

alternatiuli<br />

interpretaciebis da<br />

Sexedulebebis ganxilva<br />

daskvnebis gamotana<br />

daskvnebis gadasinjva da<br />

gadafaseba.<br />

kritikulad moazrovne adamiani<br />

svams bevr (xSirad Tamam da<br />

uxerxul) SekiTxvas, sakuTar<br />

mosazrebebs ki mtkicebulebebze<br />

dayrdnobiT, naTlad da gasa<strong>ge</strong>bad<br />

ayalibebs. mas aqvs unari da<br />

survili, saTanado argumentebis<br />

arsebobis SemTxvevaSi, Seicvalos<br />

mosazreba, rogori myaric<br />

ar unda iyos igi. kritikuli moazrovnisaTvis<br />

ar arsebobs uryevi<br />

WeSmariteba saTanado dasabuTebis<br />

gareSe. mas SeuZlia ganasxvavos<br />

erTmaneTisgan faqti<br />

da mosazreba. kritikulad moazrovnes<br />

aqvs gambedaoba, aRiaros<br />

Secdomebi sakuTar msje-<br />

lela Caxaia<br />

ganaTlebis saministros programebis<br />

departamentis ufrosis moadgile<br />

N2, 2009 7<br />

,,dasafasebelia,<br />

roca adamians<br />

sakuTari<br />

poziciis dacvis<br />

unari aqvs,<br />

magram Tu<br />

sapirispiro<br />

mtkicebulebebis<br />

da argumentebis<br />

wamoyenebis<br />

SemTxvevaSi, is ar<br />

icvlis pozicias,<br />

es ukve umizno<br />

principuloba,<br />

an martivad rom<br />

vTqvaT, sijiutea,<br />

rac kritikul<br />

azrovnebasTan<br />

SeuTavsebelia.,<br />

,


8<br />

lobaSi. is yovelTvis mzad aris,<br />

ganixilos da miiRos gansxvavebuli<br />

azri.<br />

dasafasebelia, roca adamians sakuTari<br />

poziciis dacvis unari<br />

aqvs, magram Tu sapirispiro mtkicebulebebis<br />

da argumentebis wamoyenebis<br />

SemTxvevaSi, is ar icvlis<br />

pozicias, es ukve umizno principuloba,<br />

an martivad rom<br />

vTqvaT, sijiutea, rac kritikul<br />

azrovnebasTan SeuTavsebelia.<br />

kritikuli azrovnebis potenciali<br />

TiToeul adamianSi devs,<br />

yvelas aqvs samyaros Secnobis,<br />

mimdinare bunebrivi da socialuri<br />

movlenebis axsnis Tandayolili<br />

survili. adreul asakSi bavSvebi<br />

Zalian bevr SekiTxvas svamen<br />

pirdapir, yovelgvari moridebis<br />

gareSe. maT gansakuTrebiT xSirad<br />

surT gaigon, ratom xdeba<br />

esa Tu is movlena: ratom aris<br />

vaSli wiTeli, ratom ver dafrinaven<br />

adamianebi, ratom ar iyinebian<br />

pingvinebi samxreT polusze<br />

da a.S. bavSvebs ainteresebT<br />

ara ubralod faqtebi, aramed<br />

maTi dasabuTeba da daJinebiT<br />

cdiloben argumentebis mopovebas.<br />

asakis matebasTan erTad<br />

xSirad codnis SeZenis es bunebrivi<br />

wyurvili qreba da rogorc<br />

Cans, amas mniSvnelovnad uwyobs<br />

xels ojaxi, socialuri garemo,<br />

skola. mSoblebi, maswavleblebi,<br />

sxva ufrosebi bavSvs xSirad aCumeben,<br />

upasuxod toveben SekiTxvebs<br />

da auxsnelad, upirobod<br />

moiTxoven misgan miTiTebebis<br />

Sesrulebas. aseTi midgomis<br />

Sedegad mcirdeba Secnobis,<br />

Ziebis survili, Tandayolili<br />

cnobismoyvareoba da Sesabamisad,<br />

garemos kritikulad Sefasebis,<br />

gadawyvetilebebis damoukideblad<br />

miRebis unari. swored amitom<br />

Zalian mniSvnelovania, rom<br />

maswavlebelma TiToeul bavSvSi<br />

Secnobis, Ziebis, gansjis unari<br />

gaaRvivos da misgan moazrovne<br />

Camoayalibos.<br />

ratom<br />

unda vaswavloT<br />

kritikuli azrovneba?<br />

es SekiTxva SeiZleba bevrs gauCndes:<br />

ratom aris aucilebeli,<br />

bavSvebs vaswavloT yvelafris<br />

eWvqveS dayeneba da gamovumuSavoT<br />

undoblobis damokidebuleba?<br />

raSi sWirdeba adamians kritikuli<br />

azrovneba? mokle pasuxi<br />

aseTia: kritikuli azrovnebis<br />

unaris mqone adamians misi gamoyeneba<br />

SeuZlia nebismieri samecniero<br />

Tu cxovrebisuli problemis<br />

gadaWris gzebis Ziebisas. samwuxarod,<br />

swavlebis procesSi<br />

maswavleblebi xSirad mxolod<br />

Sinaarsze amaxvileben yuradRebas<br />

da ara meTodologiaze, Sesabamisad,<br />

erT saganSi miRebul<br />

codnas moswavle sxva saganSi, an<br />

sxva konteqstSi ver iyenebs.<br />

`swavla~ SegviZlia sxvadasxvagvarad<br />

gavigoT. erTi mxriv, SesaZloa,<br />

is informaciis pasiurad<br />

miRebas da dagrovebas gulisxmobdes.<br />

ra Tqma unda, kargia, roca<br />

adamians zepirad axsovs mravali<br />

TariRi, dasaxeleba, formula<br />

da a.S. Tumca udavoa, rom<br />

Tanamedrove teqnologiebis<br />

farTod gavrcelebis pirobebSi,<br />

bevri informaciis damaxsovrebis<br />

unari sul ufro da ufro naklebad<br />

momxiblav Tvisebas warmoad<strong>ge</strong>ns.<br />

meore mxriv, swavla SeiZleba gulisxmobdes<br />

ara faqtobrivi informaciis<br />

miRebas, aramed im me-<br />

Todebis, unarebis aTvisebas, rac<br />

mis damuSavebaSi, daxarisxebaSi,<br />

organizebaSi, gaanalizebaSi,<br />

sxva msgavsi tipis informacias-<br />

Tan SedarebaSi dagvexmareba. ra<br />

Tqma unda, Zalian mniSvnelovania,<br />

moswavlem sagnis Sinaarsi iswavlos,<br />

magram Tu man pasiurad miiRo<br />

codna da TviTon ar CaerTo<br />

codnis warmoqmnis procesSi, dagrovebuli<br />

informacia. SesaZloa,<br />

ukvalod gaqres misi mexsierebidan.<br />

kritikuli azrovneba sazogadoebaSi<br />

Rrmad gamjdar crurwmenebTan<br />

brZolis iaraRs warmoad<strong>ge</strong>ns,<br />

radgan misi erT-erTi mTavari<br />

Tviseba, rogorc zemoT aRvniSneT,<br />

alternatiuli mosazrebebis<br />

ganxilva da gaziarebaa.<br />

kritikuli azrovnebis unar-Cvevis<br />

gamomuSaveba ki sasar<strong>ge</strong>bloa<br />

ara mxolod pirovnebisTvis,<br />

romelic mas profesiul saqmianobasa<br />

Tu pirad cxovrebaSi iyenebs,<br />

aramed agreTve im disciplinaSi<br />

siaxleebis danergvisa da ganvi-<br />

TarebisTvis, romelSic igi<br />

moRvaweobs.<br />

kritikuli azrovnebis unari<br />

adamians sWirdeba liberalurdemokratiul<br />

sazogadoebaSi<br />

warmatebuli funqcionirebisTvis,<br />

radgan am pirobebSi individs<br />

gacilebiT meti pasuxism<strong>ge</strong>blobis<br />

aReba uwevs sakuTar<br />

Tavze, vidre avtoritarul sazogadoebaSi,<br />

sadac gadawyvetilebebs<br />

mis nacvlad sxvebi iReben.<br />

rogor<br />

ganvuviTaroT<br />

moswavleebs<br />

kritikuli azrovneba?<br />

kritikuli azrovnebis ganviTareba<br />

SesaZlebelia nebismieri<br />

sagnis swavlebisas ganaTlebis<br />

nebismier etapze. ara aqvs mniSvneloba,<br />

ra disciplinas aswavliT.<br />

arsebobs kritikuli azrovnebis


ganviTarebis xerxebi, romlebic<br />

yvela saganSi erTnairad gamoiyeneba<br />

(magaliTad, jgufuri muSaoba).<br />

zogierTi xerxi ki garkveul<br />

kategorias ufro miesada<strong>ge</strong>ba<br />

(magaliTad, eqsperimentebis Catareba<br />

yvelaze mosaxerxebelia<br />

sabunebismetyvelo sagnebis<br />

swavlebisas).<br />

kritikuli azrovnebis ganviTarebisken<br />

gadadgmuli pirveli<br />

nabiji SekiTxvebis dasmis Cvevis<br />

gamomuSavebaa. maswavlebelma<br />

unda waaxalisos moswavleebi,<br />

raTa maT bevri SekiTxva dasvan.<br />

es gansakuTrebiT sasar<strong>ge</strong>bloa<br />

axali saswavlo masalis miwodebisas.<br />

pedagogs SeuZlia klass<br />

pirdapir ki ar miawodos axali<br />

informacia, aramed mozardebs<br />

iseTi SekiTxvebi daasmevinos,<br />

romelTa pasuxadac isini am informacias<br />

miiReben. kargi iqneba,<br />

Tu axali masalis axsnis Semdeg<br />

maswavlebeli maT sTxovs, momdevno<br />

gakveTilisTvisac moamzadon<br />

garkveuli raodenobis SekiTxvebi.<br />

kritikuli azrovnebis gansavi-<br />

Tareblad Zalian sasar<strong>ge</strong>bloa<br />

saklaso Sefasebis teqnikis gamoyeneba.<br />

maswavlebels SeuZlia<br />

gakveTilis bolos sTxovos moswavleebs,<br />

Camoweron sami yvelaze<br />

mniSvnelovani ram, rac maT im<br />

dRes gakveTilze gai<strong>ge</strong>s, sami<br />

SekiTxva, romelzec maT pasuxi<br />

ver miiRes da rogor ukavSirdeba<br />

es yvelaferi sxva gakveTilebis<br />

masalas.<br />

kargi iqneba, Tu bavSvebi skolis<br />

asakidan daiwyeben mcire masStabis<br />

kvlevebis Catarebas. es SesaZloa<br />

iyos informaciis, monacemebis<br />

moZieba, gamokiTxvebis Catareba,<br />

dakvirvebis ganxorcieleba<br />

da miRebuli Sede<strong>ge</strong>bis struqturizebuli<br />

saxiT warmod<strong>ge</strong>na.<br />

ase moswavleebi mieCvevian saWiro<br />

informaciis moZiebas, gafiltvras<br />

da am informaciis da mtkicebulebebis<br />

safuZvelze msjelobis<br />

a<strong>ge</strong>bas.<br />

rodesac moaswavles ukve xelT<br />

aqvs garkveuli informacia da<br />

monacemebi, saWiroa icodes, Tu<br />

rogor SeiZleba am informaciis<br />

dajgufeba da kategorizacia.<br />

N2, 2009 9<br />

arsebobs orgvari midgoma: magaliTad,<br />

Tu enis maswavlebeli<br />

moswavleebs uxsnis gansxvavebas<br />

arsebiT saxelebsa da zmnebs Soris,<br />

mas SeuZlia jer TiToeulis-<br />

Tvis damaxasiaTebeli Tvisebebi<br />

axsnas da Semdeg sTxovos mozardebs,<br />

sityvebi zmnis an arsebiTi<br />

saxelis kategoriaSi moaTavson.<br />

meore mxriv, maswavlebels SeuZlia<br />

moswavleebs misces or kategoriaSi<br />

ganawilebuli sityvebis<br />

sia da sTxovos, TviTon daadginon<br />

is kriteriumebi, romelTa<br />

mixedviTac moxda ganawileba.<br />

radgan kritikuli azrovnebis<br />

erT-erTi umTavresi komponenti<br />

gansxvavebuli azris mosmenis da<br />

gaziarebis survilia, bavSvs mudmivad<br />

unda axsovdes, rom yvela<br />

situaciaSi arsebobs alternati-


<strong>10</strong><br />

va _ alternatiuli hipoTezebi,<br />

mosazrebebi, daskvnebi, ganmartebebi,<br />

<strong>ge</strong>gmebi. am unaris gansaviTareblad<br />

kargi savarjiSoa<br />

situaciis sxva perspeqtividan<br />

danaxva.<br />

kritikulad moazrovne adamians<br />

unda SeeZlos axali argumentebis<br />

da mtkicebulebebis miRebis Sem-<br />

TxvevaSi, ukve Camoyalibebuli<br />

Sexedulebebis Secvla. sasurvelia,<br />

maswavlebelma moswavleebs<br />

dozirebulad miawodos informacia,<br />

yovel jerze gamoaTqmevinos<br />

maT sakuTari azri da daakvirdes,<br />

ramdenad Seicvleba igi.<br />

bevri eqsperti fiqrobs, rom<br />

kritikuli azrovnebis ganviTarebisTvis<br />

kargia, Tu maswavlebeli<br />

moswavleebs iseT SekiTxvas<br />

dausvams, romelzec pasuxi Tvi-<br />

Ton ar icis, an ar aris darwmunebuli.<br />

am SemTxvevaSi, pedagogs<br />

SeuZlia mozardebTan erTad mo-<br />

Zebnos igi da amiT garkveuli magaliTi<br />

misces maT. garda amisa,<br />

es moswavleebs daexmareba, daZlion<br />

arcodnis kompleqsi, aRiaron,<br />

rom ar ician pasuxi ama Tu<br />

im SekiTxvaze da miuxedavad<br />

amisa, logikuri msjelobis<br />

gziT mainc SeuZliaT mividnen<br />

savaraudo pasuxebamde, Tundac<br />

isini araswori aRmoCndes.<br />

sazogadoebis rac ufro met wevrs<br />

aqvs damoukideblad gansjis,<br />

fiqris da amis Sedegad racionaluri<br />

gadawyvetilebebis miRebis<br />

unari, miT ufro didia albaToba,<br />

rom es sazogadoeba Sed<strong>ge</strong>ba,<br />

rogorc liberaluri, demokratiuli<br />

erToba. maswavleblebma<br />

ki bolomde unda gamoiyenon<br />

unikaluri SesaZlebloba, gamoaRviZon<br />

da ganaviTaron TiToeul<br />

moswavleSi bunebrivad<br />

arsebuli es unari.


globaluri skola<br />

Cven ise aRar unda vaswavloT,<br />

rogorc Cven gvaswavlidnen. es imas<br />

ar niSnavs, rom Cveni maswavleblebi<br />

araprofesionalebi iyvnen.<br />

ubralod, isini sxva realobaSi<br />

sacxovreblad gvamzadebdnen,<br />

dRes ki msoflio sruliad sxva<br />

realobaSia. axla Cven codnis<br />

ekonomikaSi vcxovrobT.<br />

codnis ekonomikaze bolo dros<br />

xSirad saubroben. es sityvebi ismis<br />

ganviTarebuli Tu ganviTarebadi<br />

saxelmwifoebis prezidentebis<br />

gamosvlebSi, ekonomikur forumebze<br />

da maswavleblebis mimar-<br />

TvebSi. codnis ekonomikas gansakuTrebiT<br />

xSirad ganaTlebis sistemebze<br />

saubrisas axseneben, radgan<br />

swored ganaTlebis sistemis<br />

mowyobazea damokidebuli is, Tu<br />

ramdenad SeZlebs momavali Taoba<br />

arsebuli realobis qveynis sake-<br />

TildReod gamoyenebas. Tu es SesaZlebelia,<br />

maSin qveyanas warmatebis<br />

Sansi aqvs, Tu _ ara, mas amave<br />

ekonomikis mier gariyva emuqreba.<br />

jer kidev 2003 wels msoflio<br />

bankis erT-erT angariSSi saubari<br />

iyo imaze, rom gardamavali<br />

ekonomikis mqone qveynebs, romel-<br />

Ta Soris saqarTveloc aris, gansakuTrebiT<br />

emuqreba Semdgomi<br />

marginalizacia, radgan maTi ganaTlebis<br />

sistemebi momaval Taobas<br />

ver aZleven am ekonomikisTvis<br />

Sesaferis unar-Cvevebs.<br />

codnis<br />

ekonomika<br />

Tanamedrove msoflios gamowvevebi<br />

ganaTlebis sistemebs<br />

ras gulisxmobs<br />

codnis ekonomika<br />

codnis ekonomikaSi, ekonomikuri<br />

zrdisTvis aramaterialuri kapitali,<br />

anu codna da informacia<br />

ufro mniSvnelovania, vidre<br />

xelSesaxebi kapitali (bunebrivi<br />

resursebi da fizikuri infrastruqtura)<br />

da samuSao Zalis<br />

ricxovneba. ekonomisti piter<br />

drukeri erT-erTi pirveli werda<br />

axali ekonomikis Sesaxeb: `sazogadoebis<br />

mTavari ekonomikuri<br />

resursi ukve aRar aris<br />

kapitali an samuSao Zala, aramed...<br />

codna. Rirebulebas qmnis mxolod<br />

produqtiuloba da inovacia~.<br />

dasavluri saxelmwifoebis magaliTze,<br />

ekonomistebi adastureben,<br />

rom me-19 saukunis 50-iani<br />

wlebisgan gansxvavebiT, dRes<br />

mTliani Sida produqtis zrdaSi<br />

gacilebiT didia xelSeuxebeli<br />

kapitalis wvlili, vidre xelSesaxebisa.<br />

Sesabamisad, msoflios<br />

mravali qveynis liderebi gamudmebiT<br />

akeTeben aqcents TavianTi<br />

ganaTlebis sistemebis naklovanebebze<br />

da cdiloben, fexi auwyon<br />

axal ekonomikas.<br />

„Cven ocdameerTe saukunis codnis<br />

ekonomikaSi vcxovrobT, Cveni<br />

skolebi ki....isev meoce saukuneSi<br />

darCa,“ _ es amerikis viceprezidentis<br />

jo baidenis sityve-<br />

sofo gorgoZe<br />

N2, 2009 11<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis<br />

centris direqtori


12<br />

bia, romliTac man Tanamemamuleebs<br />

mimarTa, roca amerikaSi wignierebis<br />

amaRlebis saWiroebaze<br />

saubrobda. is ukmayofilebas<br />

gamoTqvamda, radgan, misi azriT,<br />

qveyanaSi wera-kiTxvis unarebi<br />

yvela bavSvs ar hqonda saTanadod<br />

ganviTarebuli, miT ufro, azrovnebis<br />

iseTi unari, rogorsac<br />

codnis ekonomika moiTxovda.<br />

savaraudod, koreis mTavroba<br />

aseT mwuxarebas ar gamoTqvams,<br />

radgan maT wignierebis doniT<br />

bevr qveyanas gauswres da adamianuri<br />

kapitalis TvalsazrisiTac<br />

sakmaod win wavidnen (adamianuri<br />

kapitali gulisxmobs codnasa<br />

da unar-Cvevebs, rac ekonomikur<br />

Rirebulebas qmnis). bolo 40 wlis<br />

ganmavlobaSi koream uprecendento<br />

ekonomikuri zrda aCvena,<br />

mTliani Sida produqti 11-jer<br />

gaizarda. kvlevebi adasturebs,<br />

rom koreaSi ekonomikuri zrdis<br />

mTavari ganmsazRvreli faqtori<br />

swored codnis dagroveba gaxda.<br />

ras niSnavs es Cveni qveynisTvis?<br />

iseT pirobebSi, roca ekonomikuri<br />

zrda, qveynis produqtiuloba da<br />

warmateba damokidebulia ara imdenad<br />

qveyanaSi arsebul bunebriv<br />

resursebze, aramed adamianuri kapitalis<br />

xarisxze, mniSvnelovania<br />

swored adamianur kapitalSi, momavali<br />

Taobis ganaTlebaSi investireba.<br />

Tu adre investorebi dainteresebuli<br />

iyvnen im qveynebiT,<br />

sadac iafi iyo bunebrivi resursebi<br />

da dabali kvalifikaciis mu-<br />

Saxeli, codnis ekonomikis pirobebSi<br />

isini eZeben qveynebs, sadac<br />

adamianuri kapitalia iafi. ganaTlebaSi<br />

Cadebuli investicia momavalSi<br />

qveynis warmatebis sawindari<br />

gaxdeba. maT mozidvaSic swored<br />

adamianuri kapitali TamaSobs<br />

umniSvnelovanes rols. mag. 1996<br />

wels kosta-rikaSi samasmilioniani<br />

investicia uzarmazarma kompiuterulma<br />

kompaniam `intelma~ imitom<br />

ganaxorciela, rom iq maRali donis<br />

adamianuri kapitali arsebobda.<br />

am qveyanam gansakuTrebiT didi<br />

investicia Cado ganaTlebis<br />

sistemaSi, sainformacio teqnologiebi<br />

dawyebiT klasebSi jer<br />

kidev 1988 wels Seitanes da<br />

moswavleebis momzadeba msoflios<br />

axali ekonomikis moTxovnebis<br />

Sesabamisad daiwyes.<br />

rogor movamzadoT<br />

momavali Taoba<br />

me-19 saukunis bolos da me-20<br />

saukunis dasawyisSi, roca msoflio<br />

agrarulidan industriul<br />

ekonomikaze gadadioda, am cvlilebas<br />

ganaTlebis sistemebSic<br />

didi gardatexa mohyva. qveynebma<br />

daiwyes zrunva imaze, rom ufro<br />

met adamians hqonoda sruli saskolo<br />

ganaTlebis miRebis saSualeba<br />

da umaRles saswavlebleb-<br />

Si swavlis xelmisawvdomoba gazrdiliyo.<br />

dRes, roca msoflio<br />

codnis ekonomikaze gadadis, ganaTlebis<br />

sistemebi isev Zireul<br />

cvlilebebs saWiroebs. axla mTavaria<br />

ara mxolod is, Tu ramdenad<br />

xelmisawvdomia codna adamianebisaTvis,<br />

aramed ramdenad<br />

SeuZliaT maT misi efeqturad<br />

gamoyeneba da masze sxva codnis<br />

daSeneba. dRevandel realobaSi<br />

codna, rogorc kapitali, ar gulisxmobs<br />

pasiuri informaciis<br />

miRebas, aramed igi kognituri<br />

(SemecnebiTi) unaria, romelic<br />

ar aris specifikuri romelime<br />

tipis saqmianobisaTvis.<br />

codnis ekonomikaSi warmatebis<br />

misaRwevad mozardTaTvis im unarebis<br />

ganviTarebaa saWiro, romel-<br />

Ta meSveobiTac isini SeZleben<br />

Secvlili realobisTvis alRos<br />

swrafad aRebas, ar gauWirdebaT<br />

<strong>ge</strong>ografiulad vrcel arealSi<br />

moRvaweoba da saWiroebis SemTxvevaSi,<br />

axali tipis unarebs ganiviTareben,<br />

sruliad axal profesiebs<br />

daeuflebian. amis saWiroeba<br />

iqidan gamomdinareobs, rom codnis<br />

ekonomikaSi SeZenili unarebis<br />

cveTa swrafad xdeba. amitom adamianebs<br />

sakuTari unarebis ganaxleba<br />

mTeli sicocxlis ganmavlobaSi<br />

sWirdebaT. swavla mTeli sicocxlis<br />

manZilze _ swored amas<br />

moiTxovs axali ekonomika.<br />

mravali qveynis zogadi ganaTlebis<br />

reformis mizania, TiToeulma<br />

bavSvma maRal doneze ganiviTaros<br />

kognituri unarebi, Seqmnas<br />

codna, gamoiyenos is ucnobi<br />

problemebis gadasaWrelad da<br />

SeZlos am codnis sxvebisTvis<br />

efeqturad gaziareba. es moicavs<br />

metakognicias, konstruqtivistul<br />

swavlebas, TanamSromlobiT swavlebas<br />

da informaciuli teqnologiebis<br />

gamoyenebas. aseTi ekonomika<br />

inovaciur azrovnebas da<br />

komunikaciis uaRresad daxvewil<br />

unarebs moiTxovs.<br />

gamowveva<br />

maswavleblebisTvis<br />

axali ekonomika maswavleblebisgan<br />

axali tipis profesionalizms<br />

moiTxovs _ SemoqmedebiTobas,<br />

moqnilobas, problemebis gadaWras,<br />

originalurobas, riskebis<br />

marTvis, cvlilebebTan adaptirebis<br />

unarebsa da mudmivi<br />

gaumjobesebisaken swrafvas.<br />

pedagogiuri mimarTulebebi unda<br />

gadaewyos jgufur muSaobaze,<br />

kritikuli azrovnebis ganviTarebaze.<br />

informaciis gadacema unda<br />

Seicvalos codnis SeqmniT, gamoyenebiT,<br />

analiziT Tu sinTeziT.<br />

wina planze gamodis moswavleze<br />

orientirebuli swavleba, rac<br />

imas gulisxmobs, rom maswavlebelma<br />

icis, ra codna da informacia<br />

aqvs moswavles da amis gaTvaliswinebiT<br />

<strong>ge</strong>gmavs gakveTils.<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTareba<br />

ufro TanamSromlobiTi<br />

unda gaxdes. saWiroa, Seiqmnas saswavlo<br />

qselebi, skolebi ki maswavleblebisTvis<br />

saswavlo organizaciebad<br />

gadaiqcnen. mniSvnelovania,<br />

imis gaTvaliswinebac, rom yvela<br />

maswavlebels mudmivad sWirdeba<br />

sakuTari codnis ganaxleba. dRevandelobis<br />

moTxovnaa, isini erkveodnen<br />

teqnologiebSi da mudmivad<br />

ecnobodnen axal pedagogiur<br />

meTodebsa da ideebs. amitom<br />

Tu maswavleblebi iTanamSromleben,<br />

gacilebiT advili iqneba<br />

Sedegis miRweva.


codnis ekonomikaSi gansakuTrebiT<br />

mniSvnelovani xdeba samoqalaqo<br />

ganaTleba. codnis ekonomika<br />

a<strong>ge</strong>bulia sar<strong>ge</strong>blis miRebaze,<br />

mo<strong>ge</strong>baze. Sesabamisad, Tu yurad-<br />

Reba ar mieqceva moswavleTa samoqalaqo<br />

aRzrdas da saTanado<br />

pirobebi ar Seiqmneba socialuri<br />

integraciisaTvis, axalma ekonomikam<br />

SesaZloa uaryofiTi Sede<strong>ge</strong>bi<br />

moutanos sazogadoebas, gaizardos<br />

zRvari mdidrebsa da Raribebs<br />

Soris, gaRrmavdes eTnikuri<br />

fundamentalizmi. amitomaa<br />

mniSvnelovani, rom TiToeuli<br />

maswavlebeli flobdes samoqalaqo<br />

ganaTlebisaTvis saWiro aucilebel<br />

kompetenciebs. samoqalaqo<br />

ganaTleba xels uwyobs qveyanaSi<br />

samarTlian mmarTvelobas da kanonmorCilebas,<br />

rac pirdapir kav-<br />

SirSia ekonomikur da socialur<br />

ganviTarebasTan.<br />

codnis ekonomikaSi aseve umniSvnelovanesia<br />

informaciuli teqnologiebis<br />

roli. isini mxolod<br />

informaciis xelmisawvdomobas ki<br />

ar uzrunvelyofen, aramed saSualebas<br />

iZlevian, rom moswavleebma<br />

sxvadasxva tipis unarebis ganvi-<br />

Tarebaze imuSaon. kompiuteruli<br />

programebi maT saSualebas aZlevs,<br />

bevri ram damoukideblad iswavlon.<br />

jer kidev 1997 wels amerikaSi<br />

Catarebulma kvlevam aCvena, rom<br />

sabazo safexuris moswavleebma,<br />

romelTac kompiuteruli programis<br />

saSualebiT SeeZloT aCqarebis<br />

da siCqaris vizualizacia,<br />

ufro efeqturad gamoiyenes niutonis<br />

kanonebi realuri cxovrebidan<br />

aRebuli amocanebis gadasaWrelad,<br />

vidre saSualo safexuris<br />

moswavleebma, romlebic msgavs<br />

programas ar iyenebdnen. sanam es<br />

yvelaferi skolaSi dainer<strong>ge</strong>ba,<br />

saWiroa maswavleblebis safuZvliani<br />

momzadeba. upirveles yovlisa,<br />

pedago<strong>ge</strong>bma teqnologiebis saWiroeba<br />

unda gaiTavison. am mizniT<br />

CileSi Seqmnes teqnologiis mikrocentrebi,<br />

sadac maswavleblebi<br />

jgufurad midian da erTad <strong>ge</strong>gmaven<br />

saklaso aqtivobebs Tanamedrove<br />

teqnologiebis gamoyenebiT.<br />

gamowveva<br />

saxelmwifosaTvis<br />

rogori ganaTlebis sistema da<br />

Sesabamisad, rogori ekonomika<br />

gveqneba momavalSi, saxelmwifos<br />

arCevanzea damokidebuli. is, Tu<br />

ra doziT moxdeba investireba<br />

adamianur kapitalSi, mecnierebisa<br />

da teqnologiebis ganviTarebaSi,<br />

umniSvnelovanesi faqtoria<br />

ganaTlebis saxelmwifo politikis<br />

gansasazRvrad. saxelmwifos<br />

arCevans, am SemTxvevaSi, mxolod<br />

survili ki ar ganapirobebs, aramed<br />

SesaZleblobac da isic, Tu<br />

amJamad ra etapze vimyofebiT<br />

ganaTlebaSi investiciis TvalsazrisiT.<br />

codnis ekonomikisTvis<br />

momzadeba gacilebiT advili iqneba<br />

im qveynebisaTvis, sadac adamianur<br />

kapitalSi investireba<br />

imTaviTve gacilebiT maRalia.<br />

2007 wlis monacemebiT yvelaze<br />

met investicias ganaTlebaSi debs<br />

dania, korea, amerikis SeerTebuli<br />

Statebi da islandia, sadac<br />

ganaTlebis dafinanseba mTliani<br />

Sida produqtis 7-idan 11%-mdea.<br />

zogadad, ekonomikuri TanamSromlobisa<br />

da ganviTarebis organizaciis<br />

wevr 31 qveyanaSi (evropis<br />

qveynebis umravlesoba, a.S.S., korea,<br />

iaponia da sxva) bolo <strong>10</strong> wlis<br />

manZilze ganaTlebis dafinanseba<br />

SesamCnevad gaizarda. saqarTvelos<br />

finansTa saministros monacemebiT<br />

ki, 2000 wlidan 2008 wlamde<br />

ganaTlebis dafinanseba mTlian<br />

Sida produqtTan mimarTebaSi<br />

2.18%-dan 2.8%-mde gaizarda.<br />

mniSvnelovania isic, Tu rogor<br />

axdens sxvadasxva qveyana ganaTlebis<br />

dafinansebis gadanawilebas,<br />

raTa maqsimalurad efeqturad<br />

miaRwios sasurvel Sedegs.<br />

daaxloebiT erTnairi dafinansebis<br />

pirobebSi, luqsemburgi<br />

cdilobs, meti Tanxa daxarjos<br />

mcire zomis klasebze da hyavdes<br />

ufro bevri maswavlebeli, koreaSi<br />

ki maswavleblebis xelfasebs<br />

didi klasebis xarjze zrdian,<br />

sadac gansakuTrebiT kvalificiur<br />

pedago<strong>ge</strong>bs iwveven da maT<br />

N2, 2009 13<br />

maRal xelfass uxdian. inglisi<br />

da avstralia damwyeb maswavleblebs<br />

uzrdis xelfass ufro meti<br />

kvalificiuri kadris mosazidad,<br />

Tumca gavrcelebuli SefasebiT,<br />

msgavs SemTxvevebSi, ukve moqmed<br />

pedagogs naklebi motivacia aqvs<br />

profesiuli ganviTarebis TvalsazrisiT<br />

(Tu misi xelfasi damwyebi<br />

maswavleblis xelfasis tolia<br />

da ar icvleba). saqarTvelo-<br />

Si ganaTlebis dafinansebis simwiris<br />

miuxedavad, etapobrivad daiwyo<br />

maswavleblebis xelfasebis<br />

gazrda. es zrda nawilobriv ganaTlebis<br />

sxva sferoebis dafinansebis<br />

Semcirebis xarjze xdeba, magram<br />

zogad politikas mainc asaxavs.<br />

Tumca jerjerobiT mainc<br />

arasakmarisi Zalisxmevaa imisaTvis,<br />

rom maRalkvalificiuri kadrebi<br />

movizidoT.<br />

rogorc vxedavT, codnis ekonomikisaken<br />

yvela qveyana Tavis gzas<br />

irCevs, rac maT momavals ganapirobebs.<br />

Cvenma qveyanamac saku-<br />

Tari gza unda airCios, unda gadawyvitos,<br />

rogori iqneba investireba<br />

adamianur kapitalSi, rogor<br />

gadanawildeba resursebi<br />

sxvadasxva sferoebze, ramdenad<br />

Seiqmneba iseTi instituciuri baza,<br />

rom dagrovili codnis maqsimalurad<br />

efeqturad gamoyeneba<br />

iyos SesaZlebeli. isic gasarkvevia,<br />

ra droSi SeuZlia dRevandel<br />

investicias moitanos dadebiTi<br />

cvlilebebi da ramdenad uaryofiTi<br />

SeiZleba iyos axlandeli<br />

mwiri investicia momavalSi. kargi<br />

iqneba, Tu saxelmwifosTan er-<br />

Tad TiToeuli Cvenganic dafiqrdeba<br />

am arCevanze _ imaze, Tu<br />

rogori gvinda, iyos saqarTvelos<br />

momavali da risi gakeTeba<br />

SegviZlia am momavlisTvis.


14<br />

mrgvali magida<br />

Sorena burdilaZe<br />

SexvedraSi monawileobdnen:<br />

gia murRulia<br />

24-e sajaro skolis direqtori<br />

irakli kakabaZe<br />

evropuli universitetis skola<br />

„mTiebis“ saSualo skolis direqtori<br />

fati firuaSvili<br />

pirveli sajaro skolis qarTuli<br />

enisa da literaturis maswavlebeli<br />

naTia nacvliSvili<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centri<br />

sofo gorgoZe<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris direqtori<br />

giorgi gaxelaZe<br />

eqsperti samoqalaqo ganaTlebis<br />

sakiTxebSi<br />

sofo britanCuki<br />

saqarTvelos komunikaciebis<br />

erovnuli komisiis wevri<br />

qeTi msxilaZe<br />

sazogadoebrivi mauwyeblis<br />

monitoringis jgufis ufrosi<br />

levan bregaZe<br />

mwerali, literaturis kritikosi<br />

ana laRiZe<br />

fsiqologi<br />

Sexvedras uZRveboda<br />

`maswavleblis~ mTavari redaqtori<br />

xaTuna kveselava<br />

rogor<br />

vaswavloT Rirebulebebi<br />

skolaSi<br />

mozardi Taobis RirebulebaTa sistemis Camoyalibeba<br />

sazogadoebis yvelaze mniSvnelovani sazrunavia. ra funqciis<br />

Sesruleba SeuZlia skolas am mimarTulebiT da ramdenad<br />

SesaZlebelia amis ganxorcieleba saswavlo procesSi? am<br />

Temaze `maswavleblis~ iniciativiT gamarTuli mrgvali<br />

magidis monawileebma imsjeles.<br />

ramdenad mniSvnelovania<br />

saswavlo procesSi mozardTa<br />

Rirebulebebis sistemis<br />

Camoyalibebaze zrunva da ra<br />

gzebi da resursebi aqvs<br />

skolas saamisod?<br />

gia murRulia: sayovelTaod aRiarebulia<br />

Sexeduleba, rom mxolod<br />

inteleqtualurma aRzrdam<br />

msoflios kargi araferi moutana.<br />

emociuri aRzrdisa da Rirebulebebis<br />

sistemis Camoyalibebis<br />

gareSe SeuZlebelia srulfasovani<br />

pirovnebis, ojaxisa Tu sazogadoebis<br />

arseboba. RirebulebaTa<br />

sistema moswavleebSi gadamwyveti<br />

Temaa. dasawyisisTvis, kargi<br />

iqneba, Tu SevTanxmdebiT, kerZod<br />

ra Rirebulebebs vgulisxmobT<br />

am sakiTxze saubrisas. Tu vsaubrobT<br />

samyaros mimarT damokidebulebaze,<br />

samSoblos gancdaze,<br />

siyvarulze, megobrobaze, Tanadgomasa<br />

Tu gulisxmierebaze, ma-<br />

Sin, bunebrivia, amaze mniSvnelovans<br />

verc skola da verc sazogadoeba<br />

verafers gaakeTebs.<br />

Cvens skolaSi, romelic rigiTi<br />

nomriT 24-a, aseTi ram davamkvid-<br />

reT: avirCieT cxovrebis 24 orientiri,<br />

romelic warmod<strong>ge</strong>nilia<br />

sxvadasxva cnobili fraziT,<br />

magaliTad, `icxovre da acale<br />

sxvebs sikvdili~. avirCieT aseve<br />

mTavari slogani skolisTvis _ „Tavisufleba<br />

Sedegia da ara mizani“.<br />

irakli kakabaZe: skolis idea,<br />

zogadad, mxolod codnis micemas<br />

ar gulisxmobs. mas aRmzrdelobiTi<br />

funqciac aqvs, Tumca zogadi<br />

Rirebulebebi erTmaneTTan<br />

winaaRmdegobaSi ar unda modiodes.<br />

unda SevTanxmdeT, skola<br />

moqalaqeobrivi Rirebulebebis<br />

mqada<strong>ge</strong>blad moviazroT Tu zogadsakacobrio<br />

Rirebulebebisa.<br />

xSirad vamCnev, rogor emsgavsebian<br />

klasis damri<strong>ge</strong>bels misi<br />

moswavleebi. roca erTi maswavleblis<br />

gavlena aseTi didia, warmoidgineT,<br />

ra SeuZlia skolas,<br />

sadac bavSvi Tavisi cxovrebis<br />

12 wels atarebs.<br />

rogor fiqrobT, arsebobs<br />

Tu ara sazogadoebaSi<br />

Tanxmoba: ras vgulisxmobT<br />

RirebulebebSi?


giorgi gaxelaZe: Rirebulebebsa<br />

da maT definiciaze kamaTi sazogadoebaSi<br />

ganuwyvetliv mimdinareobs.<br />

mrCeba STabeWdileba, rom<br />

Cveni sazogadoeba sityva `Rirebulebis~<br />

aRqmis sakiTxSi Zalian<br />

araerTgvarovania. is konstruqciebi,<br />

romelic yvela Cvengans<br />

warmoud<strong>ge</strong>nia am sityvaTSeTanxmebis<br />

qveS, Zalian gansxvavebulia.<br />

kargi iqneboda, sazogadoebis did<br />

nawilSi gamovleniliyo raime<br />

Tanxmoba, Tu RirebulebaTa ra<br />

sistemas vaRiarebT, rogorc Cveni<br />

identobis sayrdensa da momavali<br />

Taobebis zneobriv orientirs.<br />

Cven im etapze varT, roca jer<br />

kidev veZebT, ras davarqvaT swori<br />

saxelebi da Semdeg movaxdinoT<br />

maTi realizeba.<br />

erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gmis Sed<strong>ge</strong>nisas<br />

ramdenime sagnobrivi jgufis<br />

swavla-swavlebis nawilis<br />

SesavalSi Tavad CamovwereT im<br />

RirebulebaTa CamonaTvali, rasac<br />

saswavlo <strong>ge</strong>gmis Semd<strong>ge</strong>neli adamianebi<br />

am cnebaSi vgulisxmobdiT.<br />

naTia nacvliSvili: vfiqrob, nebismier<br />

sazogadoebaSi, ganviTarebis<br />

ra etapzec ar unda iyos igi,<br />

yovelTvis iarsebebs garkveuli<br />

acdenebi Tu disonansi Rirebulebebis<br />

definiciisas. Tumca am fonze<br />

mainc bevri sakiTxia, rac yvelasTvis<br />

calsaxa da misaRebia. aseve<br />

calsaxaa skolis umniSvnelo-<br />

vanesi roli mozardis RirebulebaTa<br />

sistemis CamoyalibebaSi. am<br />

sakiTxze muSaoba ki iwyeba imiT,<br />

rom skolam unda gaacnobieros<br />

es roli da Sesabamisad, pasuxism<strong>ge</strong>blobac<br />

aiRos sakuTar Tavze.<br />

magaliTad, am mxriv CemTvis Zalian<br />

saintereso iyo ucxouri saskolo<br />

programebis gacnoba (saubaria<br />

sajaro skolebze). isini sakmaod<br />

sayuradRebo gamocdilebas gvTavazoben.<br />

yoveli wlis an semestris<br />

samuSao <strong>ge</strong>gmaSi irCeven ramdenime<br />

Rirebulebas, rogorc orientirs,<br />

magaliTad, cxovrebis janmrTeli<br />

wesis damkvidrebas, TanamSromlobiTi<br />

unaris ganviTarebas,<br />

an garemos dacvaze zrunvas da<br />

Semdeg, mTeli wlisa Tu semestris<br />

ganmavlobaSi, am mimarTulebiT<br />

<strong>ge</strong>gmaven sxvadasxva aqtivobasa Tu<br />

RonisZiebas. es gamocdileba Cvenc<br />

SegviZlia gaviziaroT. sxva sakiTxia,<br />

skolis paralelurad rogor<br />

erTveba mozardis cnobierebis<br />

CamoyalibebaSi ojaxi Tu garemo.<br />

ramdenad uTmobs yuradRebas<br />

skola am problemas? rCeba<br />

STabeWdileba, rom skolebi<br />

ZiriTadad sxva sakiTxebze<br />

arian orientirebulni da<br />

aRmzrdelobiTi muSaoba<br />

gverdze rCeba.<br />

ana laRiZe: Rirebulebebi ar<br />

iswavleba, isini yalibdeba. sa-<br />

gia murRulia<br />

N2, 2009 15<br />

zogadoebas Tavisi Rirebulebebi<br />

ukve aqvs, arsebobs individualuri<br />

Rirebulebebi, an ojaxis<br />

Rirebulebebi, rasac tradicia<br />

hqvia da eris Rirebulebebi, rasac<br />

kultura hqvia. roca gvinda,<br />

rom bavSvs es Rirebulebebi CavunergoT,<br />

is yvela dones unda<br />

moicavdes. sxva sakiTxia, unda<br />

iswavlebodes Tu ara is skolaSi.<br />

swavlebis mTeli Sinaarsi swored<br />

Rirebulebebs emyareba da amas<br />

ar sWirdeba xelovnurad damatebiTi<br />

sagnobrivi datvirTva. yvela<br />

didi nawarmoebi, rac skolaSi<br />

iswavleba, mxolod inteleqtis<br />

amaRlebas ar emsaxureba.<br />

samoqalaqo cnobierebas ki marTlac<br />

sWirdeba gazrda. buneba unda<br />

davicvaT da es bavSvma skolaSi<br />

unda iswavlos. samoqalo cnobierebis<br />

amaRleba da masTan dakav-<br />

Sirebuli Cvevebis gamomuSaveba<br />

skolaSi SesaZlebelia. roca<br />

sazogadoebaSi SeTanxmebul<br />

Rirebulebebze vsaubrobT, unda<br />

gaviTvaliswinoT, rom epoqis cvla<br />

avtomaturad iwvevs ganwyobebisa<br />

da Rirebulebebis cvlas. aris<br />

garkveuli periodebi, roca Cvenc<br />

vkargavT Zvel orientirebs da<br />

epoqis Sesabamisis Ziebas viwyebT.<br />

dRevandeli epoqa materialur<br />

platformas efuZneba da misi<br />

umaRlesi Rirebuleba fulia.


16<br />

irakli kakabaZe<br />

irakli kakabaZe: unda aRvniS-<br />

noT, rom mozardis pirovnebis<br />

formirebaSi skolas is gadamwyveti<br />

funqcia aRar aqvs, rac saukunis<br />

dasawyissa da SuaxanebSi<br />

hqonda. igi mxolod erT-erT<br />

instrumentad darCa. bolodroindeli<br />

kataklizmebis procesSi<br />

man, garda imisa, rom Zveli funqcia<br />

daTmo, orientiric dakarga.<br />

qarTulma skolam ver upasuxa<br />

Tanamedrove gamowvevebsa da XXI<br />

saukunis saganmanaTleblo sivrcis<br />

gareT aRmoCnda. rac Seexeba Rirebulebebs,<br />

romlebic erovnul<br />

saswavlo <strong>ge</strong>gmaSi Sevida, es Rirebulebebic<br />

bewvis xidze gadis da<br />

unda vecadoT, isini Cveni da momavali<br />

Taobis cxovrebis ganmsaz-<br />

Rvrel faseulobad darCes da<br />

ideologiur iaraRad ar iqces.<br />

aSkarad TvalSisacemia is<br />

problemebi, romlebic mozardebis<br />

qcevaSi vlindeba:<br />

momatebuli agresia, damaxinjebuli<br />

metyveleba, erTmaneTTan<br />

damokidebuleba...<br />

mSoblebsac awuxebT es<br />

yvelaferi da amas mainc<br />

skolas ukavSireben.<br />

ana laRiZe: mozardisTvis mTavari<br />

sakuTari mes gamorkvevaa,<br />

Sesabamisad, mas is Rirebulebebi<br />

uyalibdeba, rac TviTidentifikaciis<br />

gamyarebaSi uwyobs xels.<br />

problemac esaa. TviTidentifikacias<br />

bavSvi axdens misi Tanamedrove<br />

cnobadi saxeebis magaliTze.<br />

mas dRes ar hyavs xati, visac<br />

surs, rom mibaZos, an hgavdes.<br />

Zveli kumirebi daimsxvra,<br />

axlebi jer ar Cans. darCenen<br />

mxolod maradiulebi. aq problema<br />

ar gvaqvs, radgan is Sinaarsi,<br />

romelzec bavSvebs vzrdiT, verasodes<br />

SeuSlis xels maTSi<br />

maRali Rirebulebebis Camoyalibebas.<br />

erTi da imave televiziis,<br />

metyvelebis, skolis sivrceSi<br />

izrdebian znekeTilebic da<br />

gzaareulebic. ase rom, ZaRlis<br />

Tavi skolaSi ar aris.<br />

sofo gorgoZe: skolebSi SeiZleba<br />

imaves vaswavliT, rasac wlebis<br />

win, magram garemo Secvlilia.<br />

ojaxSi bavSvebi gacilebiT did<br />

dros atareben televizorTan<br />

da kompiuterTan. vin arian maTi<br />

telekumirebi? uamravi Sous monawile<br />

gmirebi, romlebic xSirad<br />

bilwsityvaoben, Tumca mayurebels<br />

axaliseben. isini maRali<br />

Rirebulebebis Camoyalibebas<br />

namdvilad ar uwyoben xels. roca<br />

televizorSi viRac xumrobs,<br />

Tundac Zalian arakoreqtulad,<br />

irgvliv ki yvela icinis, bavSvsac<br />

avtomaturad uyalibdeba<br />

ganwyoba, rom es cudi ar aris<br />

da TviTonac imeorebs imaves.<br />

sofo britanCuki: sazogadoebrivi<br />

mauwyeblis Seqmnis mizani<br />

swored is iyo, rom mayureblis<br />

<strong>ge</strong>movnebis daxvewisa da mozardebis<br />

aRzrdis sakiTxSi garkveuli<br />

wvlili Seetana. gadacemebs, romlebic<br />

maRal Rirebulebebs ar<br />

qada<strong>ge</strong>bs, reitingi aqvs da kargi<br />

Semosavalic moaqvs. amis gamo<br />

xSirad mqonia kamaTi damfuZneb-<br />

lebTan. mpasuxoben, rom maTi movaleoba<br />

finansebis mozidva da<br />

TanamSroblebTan nakisri finansuri<br />

valdebulebebis Sesrulebaa.<br />

pirveli nabiji gadadgmulia,<br />

sazogadoebrivi mauwyebeli arsebobs<br />

da albaT, droTa ganmavlobaSi<br />

kidev ufro daixveweba.<br />

amasTan dakavSirebiT, miviReT<br />

mauwyeblebis qcevis kodeqsi. is<br />

TviTregulirebis meqanizmia da<br />

savaldebulo dokuments ar<br />

warmoad<strong>ge</strong>ns. arasrulwlovnebis<br />

mavne zegavlenisagan dacva am<br />

sofo gorgoZe<br />

kodeqsSi erT-erT Tavad Sevida.<br />

principebis da wesebis doneze<br />

gawerilia, ra unda gauSvas<br />

mauwyebelma eTerSi.<br />

mozardis RirebulebaTa<br />

sistemis CamoyalibebaSi<br />

rom skola did rols<br />

asrulebs, vfiqrob, amaze<br />

SevTanxmdiT. rogor unda<br />

Seasrulos man es funqcia?<br />

ra konkretuli gzebi<br />

SevTavazoT skolebs?<br />

gia murRulia: moswavleebi kacobriobis<br />

kulturis memkvidreebad<br />

unda aRvzardoT, radgan<br />

isini kacobriobis nawili arian.<br />

maT unda hqondeT Tavisi mimar-


Teba sazogadoebasTan, ojaxTan<br />

da sakuTar TavTan, samSoblos-<br />

Tan, saxelmwifosTan, rac samoqalaqo<br />

cnobierebas da kanonmorCilebas<br />

gulisxmobs. skolas<br />

gaazrebuli aqvs, ra unda gavake-<br />

ToT, rom es mimarTebebi sworad<br />

CamovayaliboT. didi sevdiT minda<br />

aRvniSno, rom am yvelafris realizebis<br />

kultura dabalia, ris<br />

gamoc es mizani jerjerobiT miuRwevelia.<br />

sxvaTaSoris, umaRlesi<br />

saswavleblebi saerTod ar<br />

fiqroben, rogor aswavlon momaval<br />

pedago<strong>ge</strong>bs aRmzrdelobiTi<br />

funqciis Sesruleba.<br />

aRiniSna, rom skolaSi Rirebulebebis<br />

Camoyalibebas<br />

mniSvnelovnad Seuwyobs<br />

xels literatura, xelovneba.<br />

ramdenad aris wigniereba<br />

gza am faseulobebis<br />

Camoyalibebisken?<br />

levan bregaZe: swavla da wigni<br />

yvela Rirebulebis safuZvelia.<br />

veraferi ise ver ayalibebs<br />

azrovnebasa da Rirebulebebs,<br />

rogorc teqstze muSaoba. amas<br />

is masala ganapirobebs, riTic<br />

literatura iqmneba _ sityvas<br />

aqvs es Zala.<br />

rac Seexeba Rirebulebebis skolebSi<br />

swavlebas, arcerTi didi<br />

nawarmoebi zneobis Sesaswavlad<br />

ar gamod<strong>ge</strong>ba, Tu mas Sesabamisi<br />

interpretacia ar mieca. literatura<br />

maswavleblebis mier sworad<br />

interpretirebuli unda iyos.<br />

fati firuaSvili: yvela adamiani,<br />

visac sityvis <strong>ge</strong>mos SegrZneba<br />

aqvs, ukve garkveuli Rirebulebebis<br />

matarebelia. vcdilob<br />

es bavSvebsac gavunawilo da Cemi<br />

misia am saxiT Sevasrulo.<br />

sofo gorgoZe: Cvenc gvaqvs iniciativa,<br />

romelsac Tanxa ar sWirdeba.<br />

es sapilote proeqtia _ student<br />

da ufrosklasel moxaliseebs<br />

viwvevT. isini dawyebiTi klasis<br />

moswavleebs gakveTilebis Semdeg<br />

moTxrobebs da zRaprebs waukiTxaven.<br />

sxvaTaSoris, msurvelebi<br />

pirvelive dReebSi gamoCndnen.<br />

levan gaxelaZe, naTia nacvliSvili<br />

sofo britanCuki<br />

N2, 2009 17<br />

qeTi msxilaZe: mozardebSi kiTxvisadmi<br />

interesi televiziamac<br />

SeiZleba gaaRvivos. `bi-bi-si~-s<br />

ramdenime wlis win hqonda gadacema,<br />

romelic sazogadoebaSi<br />

dafasebuli adamianebis gamokiTxvas<br />

gulisxmobda. saubrobdnen<br />

sayvarel nawarmoebebsa da<br />

avtorebze. saubrobdnen personaJebze,<br />

maT gancdebze, ra moswondaT,<br />

ratom da amis safuZvelze<br />

reitin<strong>ge</strong>bi d<strong>ge</strong>boda. mzaddeboda<br />

gadacemebi, dokumenturi<br />

filmebi... sazogadoebriv mauwyebelsac<br />

SeuZlia moamzados<br />

amgvari gadacemebi, magram amaze<br />

dakveTa unda arsebobdes. sazogadoebas<br />

ki dRes mxolod politikuri<br />

figurebis gadayenebis<br />

sakiTxi aRelvebs. sazogadoebriv<br />

mauwyebelSi isini unda muSaobdnen,<br />

visac es Rirebulebebi<br />

gaazrebuli aqvs.<br />

martivi gamosavali iqneba,<br />

Tu vityviT, rom skolas<br />

minimaluri roli eniWeba<br />

mozardis RirebulebaTa<br />

sistemis SeqmnaSi. marTalia,<br />

bevri gare faqtori arsebobs,<br />

magram skolac xom<br />

garemos mniSvnelovani nawilia.<br />

rogor fiqrobT, kidev<br />

risi SeTavazeba SeuZlia mas?


18<br />

levan bregaZe<br />

giorgi gaxelaZe: SeiZleba<br />

wavaxalisoT skolebi, raTa maT<br />

Riaobis kultura daamkvidron.<br />

skolas Tavad unda hqondes Rirebulebebis<br />

sistema Camoyalibebuli<br />

da SesTavazos mSobels, romelic<br />

gaiziarebs an ar gaiziarebs<br />

mas. am urTierTobis damkvidrebas<br />

didi Zalisxmeva ar sWirdeba. SesaZlebelia<br />

wavaxalisoT Semdegi<br />

samaswavleblo praqtika _ roca<br />

maswavlebeli andobs moswavles<br />

raime sakiTxze sakuTari emociebis<br />

da STabeWdilebebis struqturirebul<br />

aRweras. magaliTad,<br />

isini avseben dRiurebs, romelsac<br />

Semdeg erTmaneTs aCveneben.<br />

aseTi gzebiT da saSualebebiT<br />

yalibdeba RirebulebaTa sistema.<br />

garda amisa, unda gaqres mkafio<br />

zRvari saswavlo da aRmzrdelobiT<br />

process Soris. ritorikis<br />

donezec ki ar unda iyos gamijnuli<br />

saswavlo da aRmzrdelobiTi<br />

procesi.<br />

gia murRulia: skolam xSirad<br />

unda daafiqros bavSvebi Rirebulebebze,<br />

xSirad alaparakos<br />

da amsjelos am Temaze sxvadasxva<br />

formiT _ individualurad,<br />

prezentaciis an debatebis saxiT.<br />

kargia, Tu saubars cxovrebisul<br />

sibrtyezec gadaitanen. roca<br />

raRac Rirebulebebs vunergavT,<br />

xeli unda SevuwyoT, rom maT Tvi-<br />

Tonve gamoavlinon es Tvisebebi.<br />

Cvens ubanSi martoxela moxucebi<br />

aRvnusxeT, bavSvebma Seagroves<br />

sxvadasxva nivTebi da Tavadve<br />

miutanes maT. Zneli aRsaweria is<br />

aRfrTovaneba, rac bavSvebma<br />

ganicades am sikeTis CadeniT.<br />

sofo gorgoZe: saseqtembrod<br />

skolebs mivawvdiT Zalian saintereso<br />

dokuments. es aris saxelmZRvanelo,<br />

romelic aRwers yvela<br />

maswavleblisTvis aucilebel<br />

samoqalaqo ganaTlebis kompetenciebs.<br />

imedi maqvs, maT es masala<br />

garkveul daxmarebas gauwevs.<br />

naTia nacvliSvili: roca skolis<br />

mniSvnelobaze vsaubrobT, unda<br />

aRvniSnoT, rom aranakleb mniSvnelovania<br />

konkretuli maswavleblis<br />

sistemuri xedva. mgonia,<br />

rom yvela maswavlebels SeuZlia,<br />

ama Tu im Rirebulebis Camoyalibebis<br />

kuTxiT, raRac dadebiTi<br />

iniciativa moZebnos da wlis an<br />

trimestris samuSao <strong>ge</strong>gma konkretul<br />

Rirebulebasa Tu iniciativaze<br />

aagos. iyos Tundac isev<br />

jansaRi cxovrebis wesi an garemos<br />

dacvaze zrunva. yvela skolam<br />

rom yovel wels erTi Rirebulebis<br />

garSemo itrialos, erTi<br />

safexuriT mainc waviwevT<br />

win.


interviu<br />

skolidan saministrosken -<br />

reformis axali veqtori<br />

ganaTlebisa da mecnierebis ministri nika gvaramia<br />

maswavleblebTan Sexvedrebs ajamebs<br />

ukve ramdenime Tvea, maswavleblebs<br />

xvdebiT dedaqalaqsa<br />

da regionebSi. ra Sedegi<br />

gamoiRo am Sexvedrebma?<br />

ganaTlebis sistemaSi axali adamiani<br />

var da am sferos bevr problemas<br />

ar vicnobdi. garkveuli<br />

problemebis identificireba saministroSive<br />

SevZeli, Tumca, am<br />

TvalsazrisiT, pirvelwyaros maswavleblebi<br />

warmoad<strong>ge</strong>nen. ganaTlebis<br />

reformis pirveli nawili,<br />

romelic Zalian mniSvnelovani<br />

iyo, warmatebiT ganxorcielda,<br />

magram _ xarvezebiT. es procesi<br />

veqtorulad rom warmovidginoT,<br />

reforma mimarTuli iyo saministrodan<br />

skolisken. meore etapi,<br />

romliTac miRwevebi unda gavamyaroT<br />

da reforma win wavwioT,<br />

veqtorulad piriqiT gamoisaxeba,<br />

anu skolidan saministrosken.<br />

zustad am veqtoris gaaqtiurebas<br />

emsaxureba aseTi Sexvedrebi.<br />

Cveni mizania, skolebidan maqsimaluri<br />

informacia miviRoT da<br />

yvela resurscentri movicvaT.<br />

TiTo SexvedraSi 200-dan 500-mde<br />

maswavlebeli monawileobda. viyaviT<br />

regionebSic, Tumca yvelgan<br />

ara. es Sexvedrebi aucileblad<br />

gagrZeldeba.<br />

ra problemebi gamoikveTa<br />

Sexvedrebisas?<br />

problemebi gansxvavebulia,<br />

dawyebuli infrastruqturiT,<br />

erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gmis SinaarsiT<br />

da damTavrebuli maswavlebelTa<br />

sertificirebasTan<br />

dakavSirebuli sakiTxebiT. infrastruqturis<br />

problema, romelsac<br />

ZiriTadad direqtorebi<br />

aRniSnaven, skolebis remonts,<br />

gaTbobas, SemoRobvas da saskolo<br />

qonebis registrirebas exeba.<br />

problemaTa yvelaze mwvave segmenti<br />

ki socialuri xasiaTisaa.<br />

miuxedavad imisa, rom maswavlebelTa<br />

socialuri mdgomareoba<br />

mniSvnelovnad gaumjobesda, is<br />

mainc Zalian Sorsaa sasurvelisgan.<br />

vcdilobT, pedago<strong>ge</strong>bis<br />

xelfasi nabij-nabij gavzardoT<br />

da 2012-2013 wlisTvis iseT niSnulamde<br />

aviyvanoT, romelic metnaklebad<br />

Seesabameba am profesiis<br />

mniSvnelobasa da sirTules.<br />

saxelmwifo Tu <strong>ge</strong>gmavs<br />

maswavleblebis anazRaurebis<br />

gazrdas axlo momavalSi?<br />

ganviTarebul qveynebSi ganaTlebis<br />

sferosTvis erTiani Sida<br />

produqtis 5%-ia gamoyofili.<br />

Cvenc saxelmwifoebriobis ganvi-<br />

Tarebis romeliRac etapze ganaTlebis<br />

sferosTvis erTiani Sida<br />

produqtidan optimalur procentze<br />

unda gavideT. maSin sru-<br />

manana xidaSeli<br />

N2, 2009 19<br />

,,mTavaria,<br />

adgilobrivma<br />

TviTmmarTvelobebma,<br />

Tundac<br />

regionulma<br />

mmarTvelobebma,<br />

gaacnobieron,<br />

rom skola ar aris<br />

mxolod centralurixelisuflebis<br />

problema.<br />

es Zalian<br />

mniSvnelovani<br />

adgilobrivi<br />

problemac<br />

aris.,<br />

,


20<br />

liad realuri iqneba aseTi xelfasebi.<br />

imedi maqvs, saqarTvelos<br />

ekonomika daubrundeba ganviTarebis<br />

im temps, romelic SarSan<br />

da SarSanwin iyo. rom ara ekonomikuri<br />

krizisi, saomari moqmedebebi<br />

da calkeuli politikuri<br />

procesebi, romlebic sakmaod<br />

mniSvnelovan zarals ayenebs<br />

ekonomikas, SesaZlebeli iqneboda<br />

xelfasebis gazrda ufro moklevadian<br />

perspeqtivaSi. axla es segmenti<br />

Cveni SesaZleblobebis<br />

kvaldakval unda ganvaviTaroT.<br />

maswavlebelTa kontin<strong>ge</strong>nti imdenad<br />

didia, rom 5-lariani matebac<br />

ki Zalian mniSvnelovan sabiujeto<br />

cvlilebas iwvevs. mesmis maswavlebelTa<br />

pretenziebi, magram xelfasebis<br />

erTianad gazrda saxelmwifos<br />

am etapze ar SeuZlia.<br />

maswavlebelTa sertificireba<br />

axseneT. cnobilia, rom<br />

savaldebulo sertificireba<br />

ramdenime wliT gadaido.<br />

rodis daiwyeba es procesi<br />

da ras akeTebs saministro,<br />

raTa maswavleblebs sertificirebisTvis<br />

momzadebis<br />

saSualeba hqondeT?<br />

Cemi azriT, sjobda, sertificireba,<br />

rac SeiZleba, swrafad<br />

momxdariyo. Tumca subieqturi<br />

faqtorebidan gamomdinare, axla<br />

amis moTxovna usamarTlo iqneboda.<br />

saxelmwifom maswavlebeli<br />

sertificirebisTvis erTxel<br />

mainc unda gadaamzados ufasod.<br />

Cven ar SegviZlia, maswavleblebi<br />

im unarebSi SevamowmoT, risi<br />

miRebis adekvaturi saSualebac<br />

maT ar hqoniaT. es profesia dinamiuri<br />

da ganviTarebadia. Cveni<br />

amocanaa, maswavlebelTa korpusi,<br />

codnis TvalsazrisiT, mudmivad<br />

ganaxlebadi iyos. amas ki saxelmwifos<br />

mxridan organizaciuli<br />

uzrunvelyofa sWirdeba. SeiZleba<br />

kerZo seqtormac uzrunvelyos<br />

es, magram am procesSi<br />

saxelmwifo mTavari koordinatori<br />

unda iyos. maswavleblebs,<br />

miuxedavad imisa, rom codnis<br />

gaRrmavebis survili aqvT, amis<br />

adekvaturi saSualeba ar gaaCniaT.<br />

aqedan gamomdinare, didi riskia,<br />

bevr maswavlebels Seeqmnas<br />

problemebi, rac maT deficits<br />

gamoiwvevs. ar unda dagvaviwydes,<br />

rom nebayoflobiTi sertificireba<br />

ar gauqmebula. 20<strong>10</strong> wels<br />

nebayoflobiTi sertificireba<br />

pirvelad moxdeba.<br />

ra upiratesoba eqnebaT sertificirebagavlilmaswavleblebs?<br />

aisaxeba es maT anaz-<br />

Raurebaze?<br />

_ jerjerobiT amaze pirdapiri<br />

pasuxis gacema ar SemiZlia, radgan<br />

es sabiujeto saxsrebs exeba<br />

da sxvadasxva doneebze SeTanxmeba<br />

sWirdeba. vmuSaobT imaze,<br />

,,vcdilobT,<br />

2012-2013 wlisTvis<br />

pedago<strong>ge</strong>bis xelfasi<br />

iseT niSnulamde<br />

aviyvanoT, romelic<br />

met-naklebad Seesabameba<br />

am profesiis<br />

mniSvnelobasa da<br />

sirTules.,<br />

,<br />

rom aseTi maswavlebeli raRac<br />

formiT mainc waxalisdes.<br />

maswavlebelTa kvalifikaciis<br />

sakiTxzec gkiTxavT. kanoni<br />

sabazo safexuris maswavleblebisgan<br />

magistris xarisxs<br />

iTxovs. am SemTxvevaSi,<br />

xom ar gaCndeba maswavlebel-<br />

Ta deficitis problema?<br />

magistris xarisxis moTxovna<br />

saerTaSoriso standartebs Seesabameba,<br />

magram Cveni realobidan<br />

gamomdinare, araTanazomadi<br />

moTxovnaa. es moTxovna maswavlebelTa<br />

korpusSi axali kadrebis<br />

Semodinebis simcires ganapirobebs.<br />

miTumetes, es profesia<br />

maincdamainc mimzidveli xelfasiT<br />

ar gamoirCeva.<br />

gamosavali ra aris?<br />

am moTxovnis, sakanonmdeblo<br />

TvalsazrisiT, moxsna da bakalavriatSi<br />

pedagogikis kursis integrireba<br />

garkveuli kreditebis<br />

odenobiT. aseve SesaZlebeli unda<br />

iyos bakalavriatis Semdgom etapze<br />

pedagogikaSi kreditebis dagroveba,<br />

raTa msurvels SeeZlos<br />

maswavleblad muSaoba magistraturis<br />

damTavrebis gareSec. wels<br />

pirvelad vafinansebT magistraturas<br />

da pedagogikis mimarTulebiTac<br />

vapirebT mniSvnelovani<br />

Tanxebis mimarTvas.<br />

adgilobriv TviTmmarTvelobas<br />

did pasuxism<strong>ge</strong>blobas<br />

akisrebT. rogor unda Caer-<br />

Tos municipaliteti skolis<br />

cxovrebis procesSi?<br />

municipalitetis valdebulebaa<br />

saTemo samuSaoebis gaweva, romlis<br />

ganuyofeli nawilia skola.<br />

sxvaTaSoris, zogierTi municipaliteti<br />

Tavisi iniciativiT


sakmaod mniSvnelovan saqmes ake-<br />

Tebs. mTavaria, adgilobrivma<br />

TviTmmarTvelobebma, Tundac<br />

regionulma mmarTvelobebma, gaacnobieron,<br />

rom skola ar aris<br />

mxolod centraluri xelisuflebis<br />

problema. is Zalian mniSvnelovani<br />

adgilobrivi problemac<br />

aris. saskolo proceseb-<br />

Si monawileoba maT araerTi<br />

mimarTulebiT SeuZliaT.<br />

skolebis sameurveo<br />

sabWoebSi resurscentris<br />

warmomad<strong>ge</strong>nlis CarTvas<br />

apirebT. ratom miiReT es<br />

gadawyvetileba?<br />

miuxedavad imisa, rom sameurveo<br />

sabWoebi instituciurad kargi wamowyebaa,<br />

mowodebis simaRleze jer<br />

ver dgas. erTi iseTi adamianis damateba,<br />

romelsac sameurveo sab-<br />

Wos ufleba-movaleobebi kargad<br />

ecodineba, gaacocxlebs sabWos mu-<br />

Saobas, romelic ufro metad moaxerxebs<br />

skolaSi mimdinare procesebis<br />

gakontrolebasa da sakuTari<br />

uflebamosilebis ganxorcielebas.<br />

garda amisa, es iqneba adamiani, romelic<br />

resurscentramde adekvaturi<br />

informaciis mitanas SeZlebs.<br />

aseTi xalxisTvis trenin<strong>ge</strong>bis Catarebas<br />

vapirebT. momavalSi ki<br />

isini Tavad Cautareben trenings<br />

axladarCeul sameurveo sabWoebs.<br />

maT davuri<strong>ge</strong>bT saxelmZRvaneloebs,<br />

raTa meti informacia hqondeT<br />

sakuTar uflebamosilebebsa<br />

da valdebulebebze. Cveni iniciativa<br />

sameurveo sabWoebis, rogorc<br />

instituciis, gamyarebisken<br />

aris mimarTuli.<br />

sabunebismetyvelo sagnebSi<br />

trimestruli swavlebis gauqmeba<br />

ratom gaxda aucilebeli?<br />

amasTan dakavSirebiT maswavlebelTa<br />

mxridan safuZvliani SeniSvnebi<br />

gamoiTqva. proeqts garkve-<br />

uli pozitiuri mxareebi hqonda,<br />

magram mniSvnelovania, rogor<br />

iner<strong>ge</strong>ba esa Tu is idea. erovnuli<br />

saswavlo <strong>ge</strong>gmebis centrTan<br />

erTad SevcvaleT aRniSnuli mimarTeba,<br />

radgan vaRiareT, rom<br />

problemas qmnida. Sesabamisad,<br />

daaxloebiT orjer gaizrdeba<br />

sabunebismetyvelo sagnebis<br />

saaTobrivi bade.<br />

aRarc integrirebuli<br />

swavleba iqneba?<br />

am ideasac aqvs Tavisi pozitivi,<br />

Tumca vfiqrobT, rom am etapze<br />

integrirebuli swavleba _<br />

istoria, <strong>ge</strong>ografia, sazogadoebaTmcodneoba<br />

_ amoviRoT. es<br />

gadawyvetilebac maswavleblebis<br />

rCevis safuZvelze miviReT.<br />

Tqveni moswavleobis dros<br />

Tu gagCeniaT skolaSi<br />

raimes Secvlis survili?<br />

moswavle rom viyavi, mindoda<br />

xelovnebaTmcodneoba da kul-<br />

N2, 2009 21<br />

turis istoria meswavla. dRes<br />

es elementebi skolaSi aris. mifiqria<br />

imazec, rom ufros klasebSi<br />

msoflios istoria maRali<br />

datvirTviT eswavlebinaT. Cemi<br />

azriT, zogadi ganaTlebis mxriv,<br />

es erT-erTi sabaziso sagania. me<br />

sakmaod warmatebul da karg skolaSi<br />

vswavlobdi soxumSi. bolo<br />

erTi weli ki TbilisSi, 57-e skolaSi<br />

viswavle. sasiamovno mogonebebi<br />

maqvs _ devnili viyavi da<br />

sakmaod martivad movaxerxe integrireba<br />

axal klasSi. es ra<br />

Tqma unda, maTi damsaxureba iyo,<br />

vinc aq damxvda. kargi maswavleblebi<br />

myavda. bunebrivia, ufro<br />

xSirad soxumis me-11 saSualo<br />

skola maxsendeba, romelmac Zalian<br />

mniSvnelovani roli Seasrula<br />

Cems CamoyalibebaSi, rogorc<br />

codnis, aseve pirovnuli<br />

Tvisebebis TvalsazrisiT.


22 problema<br />

irma kaxuraSvili<br />

goris erT-erTi<br />

sajaro skolis<br />

meaTeklaselis,<br />

levan xeCikaSvilis<br />

gvami erTi Tvis<br />

win mtkvarSi ipoves.<br />

Tanaskolelebs<br />

Soris konfliqti<br />

mobiluri telefonis<br />

gamo moxda _<br />

levanma giorgi g.<br />

daniT daWra,<br />

radgan is kuTvnil<br />

telefons ar<br />

ubrunebda, Semdeg<br />

ki Tavi moikla.<br />

skolaSi am nivTis<br />

gamoyenebas<br />

Sinaganawesi<br />

aregulirebs,<br />

magram akrZalva<br />

xSirad ufro<br />

formaluria,<br />

vidre realuri.<br />

mobilomania<br />

skolaSi<br />

aranairi mobiluri gakveTilze!<br />

maswavleblebi skolaSi bavSvebisTvis mobiluri<br />

telefonebiT sar<strong>ge</strong>blobis uflebis SezRudvas iTxoven<br />

mSoblebi bavSvebisTvis mobilur<br />

telefons ZiriTadad ori mizniT<br />

iZenen _ rogorc Svilis gasakontrolebel<br />

saSualebas an<br />

rogorc Zvirfas saTamaSos.<br />

`maswavlebelTan~ saubrisas ramdenime<br />

umcrosklaselis mSobelma<br />

aRiara, rom es nivTi Svilis<br />

daJinebuli moTxovnis Sedegad<br />

SeiZina, raTa `bavSvs telefoniani<br />

Tanaklaselebis fonze<br />

Tavi daCagrulad ar egrZno~.<br />

rusudan murjikneli, Tbilisis<br />

me-11 sajaro skolis moswavlis mSobeli:<br />

`Cems orive qaliSvils mobilur<br />

telefons skolaSi imitom vatan,<br />

rom nebismier momentSi maTTan<br />

dakavSireba SevZlo. Tumca vici,<br />

rom mecadineobis dros bavSvebi<br />

xSirad `emesijebian~ megobrebs,<br />

Tavs irToben TamaSebiTa da<br />

foto-videos gadaRebiT. iZulebuli<br />

var, yovelTviurad balansi<br />

Sevuvso da bevr celqobaze<br />

Tvalic davxuWo~.<br />

maswavleblebi mobiluri telefonis,<br />

rogorc kontrolisa da<br />

komunikaciis saSualebis auci-<br />

leblobas ver xedaven, gansakuTrebiT<br />

dawyebiT klasebSi,<br />

sadac bavSvebi ZiriTadad mSoblebs<br />

mihyavT gakveTilebze, mecadineobis<br />

dasrulebis Semdeg<br />

ki saxlSi wasayvanad akiTxaven.<br />

`umcrosklasels mSoblebi<br />

utelefonodac akontroleben~,<br />

_ acxadeben isini. pedago<strong>ge</strong>bi<br />

bolo Taobis mobilurebiT<br />

`SeiaraRebul~ bavSvebSi ufro<br />

TviTdamkvidrebisa da socialuri<br />

moTxovnebis dakmayofilebis<br />

survils xedaven, vidre<br />

gardauval aucileblobas.<br />

`unda naxoT, rogor iwoneben<br />

Tavs bolo Taobis telefonebiT<br />

8-9 wlis moswavleebi! maTTvis is<br />

Cveulebrivi saTamaSoa. vfiqrob,<br />

am SemTxvevaSi, mSobels Tavad<br />

marTebs meti yuradReba. swored<br />

man unda gadawyvitos, ramdenad<br />

saWiroa bavSvisTvis am asakSi fufunebis<br />

nivTi~, _ ambobs manana nadiraZe,<br />

Tbilisis me-11 sajaro skolis<br />

dawyebiTi klasebis pedagogi.<br />

saqarTveloSi fiWuri kavSiriT<br />

800 aTasamde momxmarebeli sar


<strong>ge</strong>blobs, pirvelklaselebiT<br />

dawyebuli da xandazmulebiT<br />

damTavrebuli. fiWuri<br />

kavSirgabmulobis popularobis<br />

zrdas qarTveli fsiqolo<strong>ge</strong>bi<br />

imiT xsnian, rom ZviradRirebuli<br />

mobiluri telefoni<br />

adamianis, maT Soris bavSvebis,<br />

TviTSefasebas amaRlebs. mSoblebis<br />

nawili acxadebs, rom Svil-<br />

Tan mudmivi kontaqti sazogadoebrivi<br />

transportiT sar<strong>ge</strong>blobisas<br />

aucilebelia da bavSvebs,<br />

saWiroebis SemTxvevaSi, mSobel-<br />

Tan dakavSireba Seuferxeblad<br />

unda SeeZloT. meore mxriv, bolo<br />

Taobis telefonebi mozardebSi<br />

Surisa da Cxubis mizezic<br />

xSirad xdeba _ fsiqolo<strong>ge</strong>bi<br />

mSoblebs ZviradRirebuli modelebis<br />

SeZenisgan Tavis<br />

Sekavebas urCeven. aseTi<br />

nivTi samarTaldamrRvevTayuradRebas<br />

iqcevs,<br />

ris gamoc bavSvisusafrTxoebasac<br />

safrTxe<br />

eqmneba.<br />

sajaro skolebis<br />

warmomad<strong>ge</strong>nlebi<br />

amboben, rom mobiluritelefonis<br />

Tema skolasa<br />

da mSoblebs Soris<br />

ganxeTqilebis vaSlad<br />

iqca _ orive<br />

mxares sakuTari<br />

argumentebi aqvs.<br />

skola mSoblebs SvilebisTvis<br />

mobiluri<br />

telefonis SeZenas ver<br />

aukrZalavs, radgan<br />

kanoni momxmarebelTa<br />

asaks ar zRudavs. Tumca<br />

maswavleblebica da<br />

administraciis warmomad<strong>ge</strong>nlebicaRiareben,<br />

rom am sakiTxs<br />

meti yuradReba unda daeTmos<br />

da mobiluri<br />

telefonebis gamoyeneba<br />

unda SeizRudos.<br />

pedago<strong>ge</strong>bis azriT, es<br />

nivTi saswavlo process<br />

seriozul zians<br />

ayenebs. skolebis did<br />

nawilSi misi gamoyeneba<br />

SinaganawesiT ikrZaleba,<br />

magram miuxedavad amisa,<br />

am wesis dacva dRemde ver<br />

xerxdeba, risi mizezic, erTi<br />

mxriv, skolebis inertuloba,<br />

meore mxriv ki, mSoblebis<br />

naklebi dainteresebaa.<br />

gia murRulia, Tbilisis 24-e<br />

sajaro skolis direqtori: `Cveni<br />

SinaganawesiT mobiluri te-<br />

N2, 2009 23


24<br />

lefoni skolaSi akrZalulia.<br />

maswavlebels ufleba aqvs,<br />

moswavles mobiluri CamoarTvas<br />

da mSobels daubrunos, an<br />

direqtoris kabinetSi Seinaxos<br />

semestris bolomde. Tumca, rogorc<br />

wesi, aRelvebuli mSoblebi<br />

acxadeben, rom es bavSvis uflebebis<br />

darRvevaa, telefoni piradi<br />

nivTia da misi CamorTmeva<br />

skolis administracias ar SeuZlia.<br />

mobiluri telefonebis<br />

Tema TvalsaCinod gamoxatavs damokidebulebas<br />

skolis mimarT,<br />

rogorc moswavleTa erTi nawilis,<br />

ise mSoblebis mxridan. gamodis,<br />

rom isini bolomde ver acnobiereben<br />

sawavlo dawesebulebis<br />

sazogadoebriv mniSvnelobis,<br />

ar cnoben imas, rom individis<br />

uflebebis miRma sxva Rirebulebebic<br />

arsebobs, romlebsac piradi<br />

interesebi ar unda daupirispirdes.<br />

arsebobs skolis kanoni<br />

da am kanons moswavle unda<br />

emorCilebodes~.<br />

maswavleblebi amboben, rom mobiluri<br />

bavSvs mudmivad ufantavs<br />

yuradRebas da musikis mosmenis,<br />

TamaSis da `mesijobis~ cdunebas<br />

uqmnis. es ki araerTi<br />

konfliqtis mizezi xdeba.<br />

skolaSi mobiluris akr-<br />

Zalvis momxreebi amboben,<br />

rom ufrosebSic<br />

ki ar arsebobs sajaro<br />

adgilas, Tundac<br />

kulturul RonisZiebebze<br />

telefonis<br />

gamorTvis kultura<br />

da mxolod skolis<br />

Sinaganawesi am problemas<br />

ver gadaWris.<br />

`cxadia, bevri ram mSobelzea<br />

damokidebuli. man kargad<br />

unda auxsnas Svils, Tu ratom<br />

yidulobs telefons. bavSvma ki<br />

mxolod aucileblobis SemTxvevaSi<br />

unda isar<strong>ge</strong>blos da ara<br />

roca garToba moesurveba. gakveTilze<br />

mobilurebis motana<br />

udisciplinobis gamovlenad<br />

migvaCnia,~ _ amboben erTxmad<br />

maswavleblebi.<br />

irma g., Tbilisis erT-erTi sajaro<br />

skolis me-8 klasis moswavle: `32 mos-<br />

wavlidan Cems klasSi mxolod<br />

oTxs ar aqvs mobiluri telefoni.<br />

Tu maswavlebeli naklebad<br />

mkacria, mis gakveTilze yvela<br />

TamaSobs an `mesijobs~. me mSoblebma<br />

dabadebis dReze maCuqes.<br />

Zalian mindoda, bolo Taobis<br />

mobiluri mqonoda, rom sxvebs<br />

ar daecinaT~.<br />

mraval qveynaSi skolaSi bavSvis<br />

mier mobiluri telefonis gamoyeneba<br />

kanoniT aris akrZaluli.<br />

pirveli evropuli qveyana, romelmac<br />

moswavleebs mobiluri<br />

telefonebiT sar<strong>ge</strong>bloba kanonmdeblobiT<br />

aukrZala, italia iyo.<br />

amis mizezi moswavleebis mier<br />

gadaRebuli da internetiT<br />

gavrcelebuli videoCanaweri<br />

gaxda, romelic maTi mxridan<br />

SezRuduli SesaZleblobebis<br />

mqone Tanaklaselis umowyalo<br />

Cagvras asaxavda. kanonmdeblobis<br />

darRvevis SemTxvevaSi, italiel<br />

moswavleebs telefonis konfiskacia<br />

an skolidan garicxva emuqrebaT.<br />

am qveynis gamocdileba<br />

SeerTebuli Statebis saxelmwifo<br />

skolebmac gaiziares _ skolaSi<br />

misuli amerikeli moswavle valdebulia,<br />

telefoni pirad karadaSi<br />

datovos. saswavlo dawesebulebebSi<br />

fiWuri kavSiriT sar<strong>ge</strong>bloba<br />

tajikeTis parlamentmac<br />

akrZala. mizezad mobiluri telefonebis<br />

zuzunis gamo CaSlili<br />

saswavlo procesi dasaxelda.<br />

sajaro skolebSi fiqroben, rom<br />

mkacri wesebi unda amoqmeddes,<br />

romlebic mozardTa mier mobiluri<br />

telefonebis gamoyenebas<br />

daaregulirebs. yvela maswavlebels<br />

unda hqondes ufleba, es<br />

nivTi gakveTilzeve CamoarTvas<br />

moswavles da igi mSobels daubrunos,<br />

an direqtoris kabinetSi<br />

Seinaxos. pedagogTa didi nawilis<br />

azriT, mobiluri telefonebiT<br />

sar<strong>ge</strong>bloba skolaSi<br />

maqsimalurad unda<br />

SeizRudos.


RKFCB<br />

N2, 2009 25<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

gakveTilis Tema:<br />

ekaterine gabaSvilis<br />

miznebi:<br />

`magdanas lurja~<br />

`qarTul enasa da literaturaSi ekaterine gabaSvilis `magdanas lurja~, me-4 klasSi<br />

iswavleba. nawarmoebis gacnoba da Seswavla saintereso rom gamexada, paralelurad<br />

moswavleebs vaCvene Tengiz abulaZis amave saxelwodebis filmi. Semajamebeli gakveTili<br />

sakmaod saintereso da mravalferovani gamovida~, _ gamocdilebas gviziarebs<br />

Tbilisis 144-e sajaro skolis dawyebiTi klasebis maswavlebeli marine gamcemliZe.<br />

gaimdidreben leqsikur marags,<br />

teqstSi mocemul sityvebsa da<br />

frazebs gamoiyeneben Txrobisa<br />

da diskusiis, faqtebisa da<br />

movlenebis aRweris dros;<br />

naxaven amave saxelwodebis qar-<br />

Tul mxatvrul films (winaswari<br />

gamokiTxviT dadginda, rom<br />

filmi nanaxi hqonda mxolod<br />

or moswavles) da gamoxataven<br />

sakuTar emociebsa da STabeWdilebebs,<br />

monawileobas miiReben<br />

gamarTul diskusiaSi da gamoxataven<br />

sakuTar damokidebulebas<br />

ama Tu im personaJTan<br />

dakavSirebiT;<br />

werisas mieCvevian azris sworad<br />

da lakonurad Camoyalibebas,<br />

gamoiyeneben sakuTari damokide-<br />

bulebis gamomxatvel Sefasebebs,<br />

gramatikuli TvalsazrisiT<br />

swor formebs da daicaven<br />

punqtuaciis ZiriTad wesebs.<br />

moswavleebs ganuviTardebaT<br />

informaciis Segrovebisa da daxarisxebis,<br />

sakuTari azris gamoTqmis<br />

da argumentaciis, monacemebis<br />

analizis safuZvelze<br />

logikuri daskvnebis gake-


26 RKFCB<br />

Tebisa da gadawyvetilebis mi-<br />

Rebis unarebi.<br />

roluri TamaSi xels Seuwyobs<br />

sakiTxis gaazrebis, Semoqmedebi-<br />

Ti azrovnebis da roluri qcevisa<br />

da sakomunikacio unar-Cvevebis<br />

ganviTarebas.<br />

aqtivobebi:<br />

saSinao davalebis Semowmeba _<br />

2 wT<br />

nawarmoebis <strong>ge</strong>gmis Sed<strong>ge</strong>na da<br />

kiTxva-pasuxiT ganvlili masalis<br />

gamokiTxva _ <strong>10</strong> wT.<br />

gakveTilis Txroba _ 3 wT.<br />

weriTi samuSao, `Cemi azriT~ _<br />

3 wT.<br />

mxatvruli filmis finalis Cveneba<br />

_ 4 wT.<br />

diskusia, `sasamarTlos sxdoma~<br />

_ 7 wT.<br />

venis diagrama _ filmisa da nawarmoebis<br />

Sedareba-analizi _<br />

8 wT.<br />

refleqsia _ 3 wT.<br />

saSinao davalebis micema _ 2<br />

wT.<br />

gakveTilisa da moswavleTa Sefaseba<br />

_ 3 wT.<br />

moswavleTa organizeba: individualuri,<br />

mTeli klasi<br />

dro: erTi gakveTili _ 45 wT<br />

saWiro resursebi: saxelmZRvanelo,<br />

kalami, feradi baraTebi,<br />

dafa, carci, televizori, videomagnitofoni,<br />

videomasala, stikerebi.<br />

gakveTilis <strong>ge</strong>gma<br />

gakveTilis Tanmimdevroba<br />

1. saSinao davalebis Semowmeba<br />

moswavleebs davalebuli hqondaT<br />

naxatebi `magdanas lurjas~<br />

bolo Tavis mixedviT. na-<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

muSevrebi Sefasda zepiri komentarebiT<br />

dasvenebaze Tematur<br />

gamofenas Seemata.<br />

2. ganvlili masalis gameoreba<br />

moswavleebs vTxove TanmimdevrobiT<br />

daesaTaurebinaT nawarmoebis<br />

calkeuli epizodebi,<br />

am epizodebis Sesabamisad ki<br />

kiTxva-pasuxiT gavimeoreT ganvlili<br />

masala.<br />

<strong>ge</strong>gma moswavlem dawera dafaze:<br />

magdanas daqvriveba<br />

_ rodis daqvrivda magdana?<br />

_ ramdeni Svili darCa mas?<br />

ojaxis gaWirveba<br />

_ ratom cxovrobdnen<br />

gaWirvebulad?<br />

_ ratom ver exmareboda<br />

sofeli gaWirvebul ojaxs?<br />

magdanas gadawyvetileba<br />

_ ra gamosavali naxa man?<br />

_ vin uvlida am dros ojaxs?<br />

magdanas imedi<br />

_ ra gaxda ojaxis imedi?<br />

_ vin ipova saxedari?<br />

_ rogor mouares mas?<br />

SemTxveva qalaqSi<br />

_ aRwereT dilis qalaqi.<br />

_ ra moxda qalaqSi?<br />

_ rogor dasrulda dava?<br />

damwuxrebuli ojaxi<br />

_ aRwereT magdanas<br />

da misi Svilebis gancdebi.<br />

3. gakveTilis Txroba _ 2 an 3<br />

moswavle gadmoscems bolo Tavis<br />

Sinaarss.<br />

4. weriTi samuSao _ moswavleebs<br />

davuri<strong>ge</strong> winaswar momzadebuli<br />

patara baraTebi, vTxove,<br />

sakuTari Tavi warmoedginaT<br />

magdanas an menaxSires damcvelad<br />

da daesabuTebinaT saku-<br />

Tari Tvalsazrisi. drois amowurvisTanave<br />

Sevkribe baraTebi.<br />

am baraTebiT me ukve winaswar<br />

gavarkvie, savaraudod, vin<br />

ras fiqrobda.<br />

me var ——————————————————_<br />

vTvli, rom saxedari ekuTvnis<br />

____________, radgan ______<br />

__________________________


5. filmis finali _ mxatvruli<br />

filmi wina dRes vnaxeT, Tumca<br />

ar davasruleT da SevCerdiT im<br />

kadrze, sadac mosamarTlem unda<br />

gamoitanos ganaCeni. gakve-<br />

Tilze gavagrZeleT filmi adgilidan,<br />

sadac irkveva, rom<br />

saxedars menaxSires ubruneben.<br />

moswavleebSi aman uaryofiTi<br />

reaqcia gamoiwvia, amitom, Cemi<br />

TxovniT, gadavinacvleT `sasamarTlo<br />

sxdomaze~, avirCieT<br />

mosamarTle, damcvelebi, gavixseneT<br />

diskusiis wesebi da<br />

warvmarTeT procesi. (am dros<br />

me ukve vicodi weris Sede<strong>ge</strong>bi,<br />

vin daicavda menaxSires (1) da<br />

magdanas (25). im SemTxvevaSi,<br />

Tu menaxSires ar gamouCndeboda<br />

damcveli, me SeviTavsebdi<br />

am funqcias).<br />

diskusiis mSvidad warmarTvisaTvis<br />

moswavleebs SevTavaze<br />

sadiskusio wesi _ anu laparakis<br />

ufleba eZleoda im moswavles,<br />

romelsac mikrofons gadascemdnen.<br />

diskusiis dros moswavleebi<br />

cdilobdnen, TavianTi mosaz-<br />

saSinao davaleba<br />

gakveTilis Txroba<br />

naxati<br />

ganvlili masalis codna<br />

aqtiuri monawileoba<br />

gakveTilze<br />

CarTuloba msjelobis dros<br />

logikuroba da argumentacia<br />

qceva gakveTilis msvlelobis<br />

dros<br />

reba argumentirebulad daesabuTebinaT<br />

da emsjelaT faqtebis<br />

mixedviT. me Tvalyurs vadevnebdi<br />

mis msvlelobas, raTa<br />

kamaTi sxva kuTxiT ar warmar-<br />

Tuliyo. saboloo sityva mosamarTles<br />

mivandeT, romelmac<br />

gadawyvetileba magdanas sasar<strong>ge</strong>blod<br />

gaakeTa (ra Tqma unda,<br />

aqac dasabuTebuli msjeloba<br />

movismineT), rasac moswavleTa<br />

dadebiTi emociebi mohyva.<br />

6. venis diagrama _ moswavleebma<br />

moaxdines nawarmoebisa da filmis<br />

Sedareba-analizi, CamoTvales<br />

msgavseba-gansxvaveba, daasaxeles<br />

mwerali, reJisori,<br />

scenaris avtori, kompozitori,<br />

mxatvari.<br />

7. aqtivobis dasrulebis Semdeg<br />

moswavleebs vTxove, ferad stikerebze<br />

daeweraT sakuTari saxeli<br />

da dafaze im mxares miekraT,<br />

romelsac aniWebdnen upiratesobas,<br />

anu Tu wigni moewonaT<br />

_ marcxena mxares rgolSi<br />

moeTavsebinaT, Tu filmi _ marjvena<br />

mxares. ramdenime moswavlem<br />

zepiradac gamoTqva saku-<br />

Tari azri.<br />

moswavlis Sefasebis furceli<br />

moswavlis gvari, saxeli ———————————————_______<br />

aqtivoba warmatebulad kargad damakmayofileblad<br />

SeniSvna<br />

N2, 2009 27<br />

amis Semdeg miveci davaleba: momdevno<br />

gakveTilisTvis moifiqron,<br />

ras aniWeben upiratesobas yoveldRiurad<br />

_ wignis kiTxvas Tu filmebis<br />

yurebas da ratom (am sakiTxze<br />

SeiZleba saklaso saaTis Catarebac).<br />

8. Sefaseba:<br />

gakveTilis bolos moswavleebma<br />

Seafases gakveTili da Tanaklaselebisa<br />

da sakuTari monawileoba<br />

sagakveTilo procesSi.<br />

Sefasebis am tipis efeqtiani<br />

gamoyenebis mizniT moswavleebs<br />

davusvi winaswar momzadebuli<br />

kiTxvebi:<br />

_ mo<strong>ge</strong>wonaT Tu ara gakveTili?<br />

_ ra iyo yvelaze saintereso?<br />

_ vis gamoarCevdiT aqtiurobiT<br />

Tanaklaselebidan?<br />

_ rogor Seafaseb Sens<br />

monawileobas gakveTilSi?<br />

_ ras moimoqmedeb imisaTvis,<br />

rom SemdgomSi SeZlo gakveTilSi<br />

ukeT monawileoba?<br />

garda zepiri komentarebisa, winaswar<br />

mqonda gamzadebuli Sefasebis<br />

furceli ramdenime moswavlisTvis,<br />

romlebic gakveTilis<br />

Semdeg Sevavse.


28 RKFCB<br />

gakveTilis saswavlo miznebi<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

gakveTilis Tema:<br />

veqtorebis praqtikuli gamoyeneba<br />

Cxorowyus raionis Cixis sajaro skola;<br />

gakveTilis <strong>ge</strong>gma mogvawoda saCxeris resurscentris direqtorma<br />

swavlebis safexuri da klasi _ saSualo safexuri XIb klasi<br />

integrirebuli sagnebi: maTematika _ nona abramiSvili; fizika _ zeinab iakobaSvili;<br />

saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba _ gia WiRlaZe;<br />

informaciul sakomunikacio teqnologiebi (ist) _ aleqsandre doliZe<br />

1. veqtorebis Tvisebebisa da veqtorebze moqmedebaTa<br />

gamoyenebis unar-Cvevebis gamomuSaveba.<br />

2. veqtorebis gamoyenebiT daxril sibrtyeze sxeulis<br />

moZraobis Seswavla dakvirvebis, aRweris,<br />

monacemTa interpretaciis unar-Cvevebis ganvi-<br />

Tarebis mizniT.<br />

3. umartivesi <strong>ge</strong>ometriuli a<strong>ge</strong>bani sibrtyeSi da<br />

maTi gamoyeneba brtyeli figurebis xazvisas.<br />

4. informaciul-sakomunikacio teqnologiebis,<br />

ZiriTadi saswavlo disciplinebis erTmaneTTan<br />

efeqturi integracia miznad isaxavs moswavle-<br />

TaTvis im saSualebebis gacnobas, romlis saSualebiTac<br />

isini gamoavlenen da ganaxorcieleben<br />

sakuTar SesaZleblobebsa da interesebs.<br />

erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gmiT gansazRvruli<br />

misaRwevi Sedegi _ indikatorebi<br />

maTematika: XI b moswavle asrulebs operaciebs veqtorebze<br />

da iyenebs veqtorebs <strong>ge</strong>ometriuli da<br />

sabunebismetyvelo problemebis gadaWrisas.<br />

fizika: eqsperimentebis saSualebiT, veqtoruli sidideebis<br />

gamoyenebiT moswavle ikvlevs sxeulTa<br />

wonasworobis pirobebs daxril sibrtyeze, adarebs<br />

maT erTmaneTs da aanalizebs, akeTebs saku-<br />

Tari mosazrebebis prezentacias.<br />

saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba: moswavle flobs<br />

grafikuli a<strong>ge</strong>bis <strong>ge</strong>ometriul safuZvlebs da<br />

naxazis Sesrulebis standartul pirobebs.<br />

informaciul-sakomunikacio saSualebebi: moswavle<br />

SearCevs da iyenebs ist-is saSualebebs saswav-<br />

lo disciplinebSi kvlevis, informaciis analizis,<br />

problemebis gadaWris mizniT.<br />

Tanmimdevroba _ (aqtivoba da dro)<br />

aqtivoba 1. _ kiTxva-pasuxi<br />

aqtivobis mizani: kiTxvis dasmis, kiTxvaze pasuxis<br />

gacemisa da dasabuTebis, daskvnis gamotanis unar-<br />

Cvevebis ganviTareba.<br />

aqtivobis aRwera: maswavlebeli svams kiTxvebs.<br />

5 wT.<br />

1. ra aris veqtori?.<br />

moswavle pasuxobs kiTxvas. am dros ekranze Cans<br />

veqtori, romelsac meore moswavle aCvenebs.<br />

2. Tu SegiZliaT daasaxeloT iseTi sidideebi,<br />

romelTac aqvT mxolod ricxviTi mniSvneloba?<br />

pasuxobs erT-erTi moswavle.<br />

3. ra ewodebaT aseT sidideebs?<br />

pasuxobs sxva moswavle.<br />

4. ra moqmedebebs vicnobT veqtorebze?<br />

moswavle pasuxobs. am dros ekranze gamodis<br />

naxazebi da Semdegi kiTxva ismis.<br />

5. veqtorebis Sekrebis romel wess vicnobT?


asaxeleben wesebs da erT-erT mosawvles eZleva<br />

davaleba veqtorebis Sekrebis grafikuli<br />

gamosaxulebis safuZvelze, Camoayalibos<br />

veqtorebis Sekrebis samkuTxedis wesi, agreTve<br />

aCvenos, romel suraTzea gamosaxuli<br />

veqtorebis sxvaoba da veqtorebis Sekrebis<br />

paralelogramis wesi.<br />

6. ras ewodeba veqtoris daSla sakoordinacio<br />

RerZebis mimarT?<br />

moswavle pasuxobs zepirad da Semdeg dafaze<br />

warmoadgins pasuxs.<br />

aqtivoba 2. _ saSinao davalebis prezentacia<br />

aqtivobis mizani: veqtorebze moqmedebebis analizis,<br />

pasuxis SerCevis, dasabuTebis, prezentaciis<br />

unar-Cvevebis ganviTareba.<br />

aqtivobis aRwera: 7 wT.<br />

saSinao davalebad micemul testebi da amocana mowmdeba<br />

wakiTxviT. pirveli testis wakiTxvis dros ekranze<br />

Cans testi Tavis savaraudo pasuxebiT.<br />

3)<br />

(-4;<strong>10</strong>)<br />

(-3;2)<br />

moswavle asaxelebs pasuxis nomers, maswavlebeli<br />

ekiTxeba moswavleebs: xom ar aqvT gansxvavebuli pasuxi?<br />

Semdeg ambobs: `aba, vnaxoT ekranze swori pasuxi<br />

da SevasworoT rveulebSi, Tu es saWiroa. aseve<br />

SevamowmoT danarCeni testebi~.<br />

aqtivoba 3. _ aqtiuri leqcia<br />

N2, 2009 29<br />

aqtivobis mizani: veqtoruli analizis Teoriis<br />

Seqmnisa da gamoyenebis mokle istoriuli eqskursi.<br />

aqtivobis aRwera: 3 wT.<br />

maswavlebeli mokled acnobs moswavleebs veqtoruli<br />

da skalaruli sidideebis Seqmnis istorias, aRniSnavs<br />

rom terminis `veqtori~ damkvidreba dakav-<br />

Sirebulia irlandieli mecnieris hamiltonis saxelTan.<br />

aseve acnobs moswavleebs, rom veqtoruli<br />

analizis Teoriis ganviTarebaSi wvlili miuZRvis<br />

qarTvel maTematikoss ilia vekuas.<br />

fizikis maswavlebeli asabuTebs, rom veqtoruli<br />

analizis ganviTareba meqanikisa da fizikis kanonebma<br />

ganapiroba da mas Tanamedrovre saxe misca amerikelma<br />

fizikosma jozai gibzma.<br />

aqtivoba 4. _ gonebrivi ieriSi<br />

aqtivobis mizani: dakvirvebis, aRweris, miRebuli<br />

codnis Sejamebis, klasifikaciis unar-Cvevebis ganviTareba.<br />

aqtivobis aRwera: 8 wT.<br />

ekranze warmod<strong>ge</strong>nilia fizikuri sidideebi, TiToeuli<br />

jgufisaTvis. maswavlebeli sTxovs maT daajgufon<br />

calke veqtoruli da calke skalaruli sidideebi.<br />

TvalsaCinoebisaTvis iyeneben ori Teoriuli<br />

amocanis gaanalizebas, romlis Sedegic iqneba sxeulis<br />

moZraobis daxasiaTeba veqtoruli da skalaruli<br />

fizikuri sidideebiT. amocanebi warmod<strong>ge</strong>nilia<br />

ekranze da pasuxs asabuTeben moswavleebi individualurad,<br />

zepiri prezentaciiT.<br />

amocanis pirobidan gamomdinare, moswavle iyenebs<br />

veqtorebis Sekrebis wess gavlili manZilis gamosaTvlelad<br />

da piTagoras Teoremas, gadaadgilebis<br />

sapovnelad. klasi warmoad<strong>ge</strong>ns dasrulebuli amocanis<br />

pasuxebs.<br />

aqtivoba 5. _ damoukidebeli muSaoba<br />

aqtivobis mizani: SeZenili codnis konkretul sakiTxebTan<br />

dakavSirebis, kvlevis, analizisa da daskvnis<br />

gamotanis, drois limitis dacvis, prezentaciis<br />

unar-Cvevebis ganviTareba.<br />

aqtivobis aRwera: 9 wT.


30 RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

TiToeul jgufs eZleva damoukidebeli samuSao. ekranze<br />

warmod<strong>ge</strong>nilia daxril sibrtyeze sxeulis<br />

moZraobis sxvadasxva SemTxvevebi sxeulze moqmedi<br />

ZalebiT. moswavleebma unda SeZlon warmoadginon<br />

TavianTi mosazreba da daskvnebi, ris Sedegad TiToeuli<br />

jgufis lideri akeTebs Catarebuli samuSaos<br />

prezentacias, adarebs sxeulze moqmedi Zalebis veqtorul<br />

mniSvnelobebs, gamoTqvams jgufis azrs maTi<br />

moqmedebis principis Sesaxeb, msjelobs maTi dadebiTi<br />

da uaryofiTi mxareebis Sesaxeb.<br />

aqtivoba 6. _ diskusia, varaudis gamoTqma<br />

aqtivobis mizani: moZiebuli informaciis warmod<strong>ge</strong>nis,<br />

sakuTari azris gamoTqmis da argumentaciis,<br />

sxvisi mosmenisa da azris gaTvaliswinebis, daskvnis<br />

gamotanis, prezentaciis unar-Cvevebis ganviTareba.<br />

aqtivobis aRwera: 8 wT.<br />

moswavleebi warmoad<strong>ge</strong>nen veqtorebis praqtikuli<br />

gamoyenebis magaliTebs TavianTi xedviT. (ist.-is<br />

saSualebiT).<br />

aqtivoba 7. _ `saxaliso wuTi~<br />

aqtivobis mizani: SeZenili codnis gamoyenebiT drois<br />

limitis zusti dacva.<br />

1 wT.<br />

aqtivoba 8. _ saSinao davaleba<br />

Sefaseba _ 2 wT.<br />

viyenebT Sefasebis tipebs: ganmsazRvreli, ganmavi-<br />

Tarebeli, individualuri.<br />

moswavleTa Sefaseba moxdeba gakveTilze CarTulobis<br />

xarisxiT: saSinao davalebis Sesrulebis<br />

xarisxi, gakveTilze aqtiuroba, SemoqmedebiToba,<br />

SeZenili unar-Cvevebis, azrovnebis, prezentaciis,<br />

TviTSefasebisa da TanaSefasebis aqtivobis mixedviT.<br />

maswavlebeli warud<strong>ge</strong>ns winaswar gamzadebuli<br />

Sefasebis rubrikas: TviTSefasebis kiTxvari jgufis<br />

TiTeuli wevrisaTvis<br />

1. ra gaakeTeT an TqviT iseTi, rac Tqven jgufs<br />

daexmareba samuSaos SesrulebaSi?<br />

2. ra iyo yvelaze mniSvnelovani erToblivi<br />

muSaobisas?<br />

3. ras gaakeTebdiT momavalSi, rom gundis gundis<br />

efeqturoba ufro amaRlebuliyo.<br />

gundis TviTSefasebis kiTxvari<br />

1. ra iyo erToblivi muSaobis nakli?<br />

2. ra iyo gundis yvelaze didi miRweva?<br />

saklaso menejmenti _ saganmanaTleblo resursebi:<br />

saxelmZRvanelo, samuSao rveuli, furclebi, avtokalami,<br />

carci, dafa, kompiuteri, proeqtori.


saswavlo miznebi: gaazrebuli<br />

kiTxvis, msjelobisa da mosmenis unaris<br />

ganviTareba.<br />

moswavleebi SeZleben teqstis gaazrebul<br />

kiTxvas, personaJis metyvelebaze<br />

dakvirvebas, misi sulieri mdgomareobis<br />

ga<strong>ge</strong>basa da sakuTari damokidebulebis<br />

gamoxatvas.<br />

saWiro resursebi: saxelmZRvanelo<br />

_ qarTuli ena da literatura V I I I<br />

klasi (l. TuSuri, m. inasariZe, n. Sara-<br />

SeniZe); l. bregaZe `qarTuli Jargonis<br />

leqsikoni~, 2005 w. rveulebi, markerebi,<br />

dafa.<br />

gakveTilis msvleloba:<br />

aqtivoba I. maswavlebeli moswavleebs<br />

sTxovs, gaixsenon jerom deivid<br />

selinjerze yvelaferi, rac ician da<br />

gaugiaT.<br />

moswavleebi SeZlebisdagvarad ixseneben.<br />

ZiriTadad ician, rom amerikeli<br />

mweralia, dawerili aqvs romani<br />

`TamaSi Wvavis yanaSi~, wers axalgazrdebze,<br />

romani qarTulad aris Targmnili<br />

da a.S.<br />

organizeba: muSaoba mTel klasTan.<br />

dro 5 wT.<br />

aqtivoba II. minileqcia. atarebs<br />

moswavle. mas winaswar davalebad<br />

hqonda micemuli informaciis moZieba<br />

(ZiriTadad biografiuli xasiaTis)<br />

internetSi. infomenejeris meSveobiT<br />

Semdegi saitebidan: http://en.wikipedia.org/wiki/J.D.Salin<strong>ge</strong>r,<br />

http://www.kirjasto.<br />

sci.fi/salin<strong>ge</strong>r.htm, http://www.salin<strong>ge</strong>r.su/<br />

moiZia informacia, gaecno mas da daamuSava.<br />

organizeba: individualuri. dro: 5 wT.<br />

Sefaseba. moswavle Sefasda zepiri<br />

gamosvlis Sefasebis kriteriumebiT,<br />

romlebic winaswar aris SemuSavebuli<br />

da klasis erT kedelze gamofenili.<br />

es kriteriumebia:<br />

saintereso dasawyisi da dasasruli;<br />

kargad organizebuli gamosvla;<br />

auditoriis gaTvaliswineba;<br />

auditoriasTan kontaqti;<br />

metyveleba (gamarTuli, mkafio)<br />

aqtivoba III. kiTxva-pasuxi. moswavleebi<br />

SekiTxvebs usvamen gamomsvlels,<br />

azusteben zogierT detals mwerlis<br />

biografiidan.<br />

organizeba. muSaoba mTel klasTan.<br />

dro 5 wT.<br />

aqtivoba IV. maswavlebeli moswavleebs<br />

acnobs gakveTilis Temas, miznebs<br />

da aZlevs davalebas: waikiTxon<br />

saxelmZRvaneloSi mocemuli romanis<br />

nawyveti Semdegi konkretuli miTiTebebis<br />

gaTvaliswinebiT:<br />

moniSnon adgilebi, romlebic personas<br />

_ jein <strong>ge</strong>lexers _ axasiaTebs<br />

da mis warmoCenas emsaxureba;<br />

daukvirdnen mTavari gmiris _ holden<br />

kolfildis _ metyvelebasa da<br />

gancdebs;<br />

rveulebSi amoweron maTTvis ucnobi<br />

Jargonebi da `qarTuli Jargonebis<br />

leqsikonis~ meSveobiT ganmarton.<br />

gansazRvron holdenis ganwyobileba,<br />

misi gancdebi jeinis mimarT<br />

da sakuTari damokidebuleba am personaJis<br />

mimarT.<br />

organizeba. individualuri, muSaoba<br />

wyvilebSi. dro 15 wT.<br />

aqtivoba V. saklaso davalebis prezentacia.<br />

ramdenime wyvili warmoad<strong>ge</strong>ns<br />

sakuTar mosazrebebs, Sexedulebebs.<br />

Sefaseba. prezentacia fasdeba winaswar<br />

SemuSavebuli kriteriumebis<br />

mixedviT. es kriteriumebia:<br />

teqstis adekvaturi ga<strong>ge</strong>ba;<br />

argumentireba;<br />

pasuxebis originaluroba;<br />

metyveleba;<br />

auditoriasTan kontaqti;<br />

kiTxvebze pasuxis gacema;<br />

drois limiti. dro <strong>10</strong> wT.<br />

N2, 2009 31<br />

gakveTilis Tema:<br />

`kldis piras Wvavis yanaSi~<br />

(nawyveti romanidan)<br />

gakveTilis <strong>ge</strong>gma qarTul enasa da literaturaSi, VIII klasi. gakveTilis xangZlivoba: 45 wT.<br />

gamocdilebas gviziarebs marine sexniaSvili, Telavis me-9 sajaro skolis qarTuli enisa da<br />

literaturis maswavlebeli<br />

saSinao davaleba:<br />

1. teqstis xelaxla gadaxedvis Semdeg<br />

personaJis daxasiaTebis sqemis<br />

mixedviT daweron mTavari gmiris<br />

daxasiaTeba.<br />

mizani<br />

fiqrobs<br />

personaJi<br />

grZnobs<br />

Sedegi<br />

akeTebs<br />

ambobs<br />

2. Seadginon mcire leqsikoni im sityvebisagan,<br />

romlebsac xSirad iyeneben<br />

maTi Tanatolebi.<br />

SeniSvna:<br />

1. moswavleebi periodul individualur<br />

davalebebs surviliT Tavad<br />

irCeven;<br />

2. Sefasebis rubrikebi winaswar aris<br />

SemuSavebuli da klasis erT kuTxeSi<br />

gamokruli;<br />

3. leqsikonebi: qarTuli enis ganmartebiTi,<br />

orTografiuli, sulxan _<br />

sabas `sityvis kona~, ucxo sityva-<br />

Ta, qarTuli Jargonebisa da a.S.<br />

klasSi Tarozea ganTavsebuli;<br />

4. personaJTa daxasiaTebisa da nawarmoebis<br />

analizis sqemebic Tarozea<br />

ganTavsebuli.


32 RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

saxaliso davalebebi moswavleebisaTvis<br />

mogvawoda qarTuli enisa da literaturis maswavlebelma, marine uklebam (quTaisi)<br />

galaktionvordi<br />

Tarazulad1. avtori leqsisa `Warxali~. 6. SeSlili kompozitori, romelsac galaktioni xSirad edareboda. 9. vin ambobs,<br />

rom `qveyanaze vinc ki kvdeba, im wuTSive misi Crdili yvela Cvengans aviwydeba?~ 11. `atmis... daRalulo...~ 12. vinme mogzauri<br />

meleqse. 14. sarkmlis win mocekvave yvavili. 16. sofeli, sadac daibada galaktioni. 18. rogori iyo ca? (me da Rame) 19. romeli<br />

qarTveli poetiT iwyeba qarTuli poeziis Svideuli? 21. RamenaTevi da namTvralevi galaktionis sulis Sesaferi. 23. vin aris<br />

is, visi mkvlelobiTac damTavrda `epoqa didi~? 24. ras Slida Tmagawewili qari? 28. da... ocnebis lurji ialqnebi. 29. romeli<br />

epiTetiT moixseniebs galaktioni cxenebs? 30. rogori ferisaa yinvis Tasebi? 32. simfonia, romelSic galaktionma qarTuli<br />

motivi aRmoaCina. 33. ras evedreba locvad muxlmoyrili poeti? 34. ris gareSe ar arsebobs TviT ukvdavebac?<br />

Sveulad 2. poeti, romlis sapativcemulodac atarebda galaktioni wvers. 3. romeli xis rtoa qariSxalSi daRaluli? 4.<br />

galaktionis biZaSvili, cnobili poeti. 5. galaktionis sayvareli Tovlis feri. 6. vin ambobs: `Trobis saaTia, Rvinis saaTia?~<br />

7. baRSi SeSliliviT momakvdavi Tve. 8. mkvidrad na<strong>ge</strong>bi taZari. <strong>10</strong>. SoTa, ilia, ..., vaJa da galaktioni. 12. romel leqsSi atirda<br />

poeti, `viT mefe liri?~ 13. sad moxvda vardi, romelsac galaktionma Tavisi cxovreba Seadara? 15. `mdumarebis gareSe da ...<br />

TareSSi. 17. romeli adgilia jer ar Sobili mTvaris mSobeli?~ 20. mkerdze daudevrad midebuli sakravi. 22. xevis beThoveni<br />

24. verxvis rogor foTlebs aSrialebda qari? 25. SoTa, ilia, akaki,... da galaktioni. 26. rogor balaxze unda gaiaro, rom mamulis<br />

siyvaruli igrZno? 27. bnel xveulebSi mZinare gamoucnobebi. 31. romeli Tvis mzis win loculobda galaktioni?<br />

galaktionvordi Tarazulad: 1. galaktioni 6. beThoveni 9. mesaflave 11. rtoo 12.<br />

mesxi 14. iasamani 16. WyviSi 18. mtredisferi 19. SoTa 21. sioni 23. ilia 24. bairaRebs 28<br />

gaSala 29 lurja 30. ivlisisferi 32. mecxre 33. graals 34. siyvarulis Sveulad: 2. akaki<br />

3. atmis 4. ticiani 5. iisferi 6. bodleri 7. Tebervali 8. nikorwminda <strong>10</strong>. akaki 12. meri 13.<br />

silaSi 15. sicivis, 17. mTawminda 20. qnari 22. yazbegi 24. bnelxmians 25. vaJa 26. cvrian 27.<br />

qimerebi 31. TibaTvis.


fotoreportaJi<br />

sami welia, 166-e sajaro skolaSi Tanamedrove teqnologiebs<br />

aqtiurad iyeneben. internetis daxmarebiT moswavleebi<br />

kvlevebs atareben da aqtiurad ekontaqtebian ucxoel<br />

Tanatolebs. kompiuteri, proeqtori, Power-Point-Si damuSavebuli<br />

prezentaciebi pedago<strong>ge</strong>bisTvisac yoveldRiuri sagakveTilo<br />

procesis nawilia. aq moswavleebs da maswavleblebs oTxi<br />

kompiuteruli laboratoria da asamde kompiuteri emsaxureba.<br />

`skolaSi Tanamedrove teqnologiebis<br />

gamoyeneba mniSvnelovania,<br />

radgan bavSvis motivacia, aseT<br />

SemTxvevaSi, ufro maRalia, vidre<br />

mxolod carcisa da dafis gamoyenebisas~,<br />

_ ambobs 166-e sajaro<br />

skolis direqtori irma omanaZe.<br />

am skolaSi britaneTis sabWos daxmarebiT<br />

ganxorcielda proeqti<br />

saxelwodebiT: `kulturuli<br />

gansxvavebebi~. agreTve erT-erT<br />

britanul skolasTan partniorobiT<br />

momzadda <strong>ge</strong>gma orive skolis<br />

maswavleblebisaTvis. `proeqti<br />

moswavleebis daxmarebiT ganvaxorcieleT<br />

da SevqmeniT blogi, romelzec<br />

Cvens mier Sesrulebuli<br />

namuSevrebi ganvaTavseT. bavSvebma<br />

blo<strong>ge</strong>bis momzadeba da inter-<br />

<strong>ge</strong>la bedianaSvili<br />

irakli kopaleiSvili<br />

N2, 2009 33<br />

informaciul-sakomunikacio teqnologiebi<br />

saswavlo procesis nawilia


34<br />

net-sivrceSi informaciis ganTavseba<br />

iswavles. axla moswavleebi<br />

Tavis namuSevrebsa da masalas internetSi<br />

tvirTaven, me ki vamowmeb~,<br />

_ mogviTxrobs 166-e skolis<br />

maswavlebeli anano baRdavaZe.<br />

me-7 klasis moswavle mariam<br />

comaia ambobs, rom kompiuterul<br />

teqnologiebs, pirvel rigSi, in-<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri<br />

maswavlebelTa informaciul-sakomunikacio<br />

teqnologiebSi (ist) trenin<strong>ge</strong>bis programas axorcielebs.<br />

programis farglebSi pedago<strong>ge</strong>bi aimaRleben kvalifikacias<br />

aRniSnuli teqnologiebis saswavlo procesSi gamoyenebis<br />

kuTxiT da monawileobas miiReben qarTuli<br />

saganmanaTleblo eleqtronuli resursebis gamdidrebaSi.<br />

maswavlebelTa trenin<strong>ge</strong>bis<br />

programa _ kompiuterTan<br />

muSaobis sabazo kursi _ sami<br />

wlis win daiwyo fond `irmis<br />

naxtomis~ mxardaWeriT.<br />

maswavlebleTa profesiuli<br />

trening-kursi maswavleblebs daexmareba, ufro mravalferovani<br />

da efeqturi gaxadon saswavlo procesi informaciulsakomunikacio<br />

teqnologiebis gamoyenebiT; xels Seuwyobs<br />

maT, teqnologiebis mimarT moswavleTa interesi<br />

saganmanaTleblo mniSvnelobiT gamoiyenon, gazardon<br />

mozardebis motivacia da daintereseba. grZelvadian perspeqtivaSi,<br />

programa Tanamedrove, globaluri samuSao bazris<br />

moTxovnebis Sesabamisi momavali Taobis aRzrdas<br />

,,<br />

emsaxureba~.<br />

eka jelaZe<br />

proeqtis koordinatori<br />

formaciis mosaZieblad iyeneben.<br />

is proeqtSi monawileobasac ixsenebs:<br />

`blo<strong>ge</strong>bis Seqmnaze mTeli<br />

klasi vmuSaobdiT. moviZieT informacia<br />

qarTul kulturaze:<br />

kulinariaze, qudebze... CavwereT<br />

da internetSi ganvaTavseT interviuebi.<br />

gvindoda, sxva qveynebis<br />

moswavleebs Cveni kulturis<br />

Sesaxeb gaegoT~.<br />

ganviTarebis centri, sabazo<br />

kursTan erTad, meore donis<br />

trenin<strong>ge</strong>bsac iwyebs. pedago<strong>ge</strong>bi<br />

kompiuteruli teqnologiebis<br />

gamoyenebas srulfasovnad iswavlian.<br />

meore donis trening-kursis<br />

ganxorcieleba seqtembridan<br />

daiwyeba da masSi im skolebis<br />

maswavleblebi miiReben monawileobas,<br />

romlebic internet-kavSiriT<br />

arian uzrunvelyofili.


avtorTa vrceli siis gacnobam,<br />

SesaZloa, maswavleblebSi dabneuloba<br />

da SiSic ki gamoiwvios. bunebrivia,<br />

rom maT aqvT survili, ufro amomwuravi<br />

informacia hqondeT imis Sesaxeb,<br />

Tu romeli avtorebis da nawarmoebebis<br />

codnas mosTxoven maT sasertifikacio<br />

gamocdaze da ra formiT. sasertifikacio<br />

gamocdis Cabarebisas maswavlebels<br />

ar moeTxoveba CamonaTvalSi<br />

warmod<strong>ge</strong>nili yvela avtoris mTliani<br />

Semoqmedebis (magaliTad, aleqsandre<br />

yazbegis, konstantine gansaxurdias,<br />

galaktion tabiZis, akaki baqraZisa da<br />

sxvaTa mravaltomeulebis, an kidev<br />

Tanamedrove qarTvel mweralTa nawarmoebebis)<br />

wakiTxva da, miTumetes,<br />

zedmiwevniT codna. uTuod SeamCnevdiT,<br />

rom maswavleblis profesiuli stan-<br />

pasuxebi<br />

Tqven mier<br />

dasmul SekiTxvebze<br />

qarTuli enisa da literaturis sabazo da saSualo<br />

safexuris maswavlebelTa profesiul standartSi,<br />

`profesiuli codnis~ nawilSi warmod<strong>ge</strong>nilia qarTvel<br />

mweralTa sakmaod vrceli CamonaTvali. gTxovT, ufro<br />

konkretulad gangvimartoT, ra doneze da rogori<br />

formiT moeTxovebaT maswavleblebs am avtorTa<br />

Semoqmedebis codna sasertifikacio gamocdisaTvis?<br />

darti imave principiTaa a<strong>ge</strong>buli, rogoriTac<br />

moswavlis standarti, garda<br />

meTodikis nawilisa. es imas niSnavs,<br />

rom maswavlebels unda hqondes saTanado<br />

kompetencia, anu unar-Cvevebi da<br />

codna imisaTvis, rom uzrunvelyos<br />

moswavleTa im Sede<strong>ge</strong>bis miRweva,<br />

romelTac erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gma<br />

iTvaliswinebs. avtorTa es CamonaTvali<br />

srulad emTxveva moswavlis standartSi<br />

warmod<strong>ge</strong>nil rekomendebul mweralTa<br />

CamonaTvals. es ki imas niSnavs,<br />

rom am CamonaTvalSi Sesuli nebismieri<br />

avtoris nebismieri nawarmoebi, rogorc<br />

mxatvruli, ise aramxatvruli, SeiZleba<br />

iqnas Setanili sabazo da saSualo safexurisTvis<br />

gankuTvnil grifirebul<br />

saskolo saxelmZRvaneloebSi. Sesabamisad,<br />

saswavlo procesSi maswavlebels<br />

N2, 2009 35<br />

qarTuli enisa da literaturis pedago<strong>ge</strong>bma<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris<br />

inciativiT gamarTul Sexvedrebze, araerTi SekiTxva<br />

dasves profesiul standartTan, sasertifikacio<br />

gamocdasa da damxmare literaturasTan dakavSirebiT.<br />

yvelaze xSirad dasmul da saintereso SekiTxvebs Cveni<br />

centris, gamocdebis erovnuli centrisa da erovnuli<br />

saswavlo <strong>ge</strong>gmebisa da Sefasebis centris eqspertebi<br />

pasuxoben. gaqvT SekiTxva? _ mogvwereT: info@tpdc.<strong>ge</strong><br />

mayvala goguaZe<br />

baTumis #16 saSualo skolis qarTuli enisa<br />

da literaturis maswavlebeli<br />

mouwevs jer Tavad waikiTxos, gaiazros<br />

da daamuSavos sxvadasxva saxisa da<br />

sirTulis teqstebi da mxolod amis<br />

Semdeg miawodos igi moswavleebs. cxadia,<br />

maswavlebeli mxolod im SemTxvevaSi<br />

gaarTmevs Tavs am amocanas, Tu mas<br />

eqneba nebismieri teqstis, Tundac mis-<br />

Tvis ucnobis, rogorc Sinaarsis, ise<br />

formisa da struqturis, enobrivi<br />

saSualebebis siRrmiseulad gaazrebisa<br />

da gaanalizebis unari. cxadia isic,<br />

rom qarTuli enisa da literaturis<br />

maswavlebelma maRal doneze unda<br />

icodes is gansakuTrebuli mxatvrulesTetikuri<br />

da ideuri Rirebulebis<br />

mqone nawarmobebi, romelTac umniSvnelovanesi<br />

adgili ukavia qarTul<br />

literaturaSi da romlebic tradiciulad<br />

iswavleboda kidec skolebSi.


36<br />

maswavleblis profesiul<br />

standartSi aris qveTavi<br />

`enisa da teqstis urTierTmimarTeba~.<br />

maswavleblebi<br />

am sakiTxze gansakuTrebiT<br />

ganvicdiT saTanado literaturis<br />

naklebobas. iqneb<br />

migviTiToT, romeli literaturiT<br />

visar<strong>ge</strong>bloT?<br />

manana maWavariani,<br />

zestafonis #2 saSualo skolis<br />

qarTuli enisa da literaturis<br />

maswavlebeli<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis<br />

centris iniciativiT iqmneba damxmare<br />

saxelmZRvanelo qarTuli enisa<br />

da literaturis pedago<strong>ge</strong>bisaTvis,<br />

romelSic es qveTavi da masSi warmod<strong>ge</strong>nili<br />

sakiTxebi detalurad iqneba<br />

ganxiluli. saxelmZRvanelo miewodeba<br />

saqarTvelos yvela skolis biblioTekas<br />

ufasod da survilis SemTxvevaSi pedago<strong>ge</strong>bi<br />

damatebiT mis SeZensac SeZleben.<br />

maswavleblis profesiul<br />

standartSi, qarTul enasa<br />

da literaturaSi Sesulia<br />

qarTulis, rogorc meore<br />

enis swavlebis specifika.<br />

mogveTxoveba Tu ara gamocdaze<br />

am sakiTxis Cabareba?<br />

manana kapanaZe<br />

goris raionis sofel saqaSeTis<br />

skolis qarTuli enisa da<br />

literaturis maswavlebeli<br />

gardamaval etapze, anu 20<strong>10</strong>-2014 wlebis<br />

CaTvliT qarTuli enisa da literaturis<br />

pedago<strong>ge</strong>bs qarTulis, rogorc meore<br />

enis swavlebis specifikis Cabareba<br />

ar mouwevT.<br />

maswavleblis profesiuli<br />

standartis ZiriTadi nawili<br />

saerToa yvela sagnisa<br />

da sagnobrivi jgufisaTvis.<br />

ra saxiT Catardeba<br />

sasertifikacio gamocda<br />

maswavleblis profesiul<br />

unar-Cvevebsa da qarTul<br />

enasa da literaturaSi?<br />

nino beraZe<br />

Tbilisis #126 skolis qarTuli<br />

enisa da literaturis<br />

maswavlebeli<br />

maswavlebeli abarebs erT gamocdas profesiul<br />

unar-CvevebSi da meore gamocdas<br />

_ qarTul enasa da literaturaSi.<br />

maswavlebeli iTvleba sertificirebulad,<br />

Tu man orive gamocda warmatebiT<br />

Caabara.<br />

maswavlebelebi yvela Sexvedraze gvTxovdnen migvewodebina maTTvis<br />

im damxmare literaturis sia, romelic maT sasertifikacio gamocdis<br />

Cabarebisas gamoad<strong>ge</strong>baT. gamosacemad ukve mzadaa da male gamova<br />

gamocdebis erovnuli centris mier momzadebuli xuTtomeuli<br />

`maswavleblis biblioTeka~. gamocema maswavleblebs qarTul enasa<br />

da leteraturaSi sasertifikacio gamocdisaTvis momzadebisas<br />

mniSvnelovan daxmarebas gauwevs. xuTtomeuli qronologiuri principiT<br />

aris Sed<strong>ge</strong>nili da moicavs qarTveli avtorebis rogorc<br />

enaTmecnierul naSromebs, aseve werilebs, statiebsa da esseebs<br />

qarTuli literaturis Sesaxeb. garda amisa, gamocdisaTvis<br />

mosamzadeblad Semdegi damxmare literatura dagWirdebaT:<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris gamocema<br />

maswavleblis profesiuli standarti<br />

(ZiriTadi nawili da maswavleblis profesiuli<br />

standarti qarTul enasa da literaturaSi<br />

(sabazo-saSualo safexuri)<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris mier<br />

gamocemuli samtomeuli<br />

a) ganviTarebisa da swavlis Teoriebi<br />

b) saswavlo da profesiuli garemo<br />

g) swavleba da Sefaseba<br />

gamocdebis erovnuli<br />

centris mier gamocemuli<br />

sainformacio broSurebi<br />

a) rogor movemzadoT sasertifikacio<br />

gamocdisaTvis, qarTuli ena da literatura<br />

b) rogor movemzadoT sasertifikacio<br />

gamocdisaTvis, profesiuli unar-<br />

Cvevebi<br />

damatebiTi sarekomendacio<br />

literaturia qarTuli enisa<br />

da literaturis<br />

maswavleblebisaTvis<br />

1. avTandil arabuli, qarTuli metyvelebis<br />

kultura, Tb., 2004.<br />

2. Suqia afridoniZe, Cveni ena qarTuli,<br />

Tb., 2002.<br />

3. giorgi axvlediani, zogadi fonetikis<br />

safuZvlebi, Tb., 1999.<br />

4. elene babunaSvili, Tedo uTurgaiZe,<br />

anton pirvelis `qarTuli Rrammatika~<br />

da misi erovnul-istoriuli<br />

mniSvneloba, Tb., 1989.<br />

5. korneli danelia, zurab sarjvela-<br />

Ze, qarTuli paleografia, Tb., 1997.<br />

6. mariam TalakvaZe, qarTuli enis gramatikis<br />

swavlebis meTodika, Tb., 1959.<br />

7. Tanamedrove qarTuli saliteraturo<br />

enis normebi, I, Tb., 1989.<br />

8. varlam Tofuria, qarTuli ena da<br />

marTlweris zogierTi sakiTxi, Tb.,<br />

1965; Tb., 2005.<br />

9. leo kvaWaZe, Tanamedrove qarTuli<br />

enis sintaqsi, Tb., 1977.<br />

<strong>10</strong>. JuJuna feiqriSvili, qarTuli enis<br />

morfologia, quTaisi, 1992.<br />

11. JuJuna feiqriSvili, qarTuli enis<br />

sintaqsi, quTaisi, 1996.<br />

12. biZina foCxua, qarTuli enis leqsikologia,<br />

Tb., 1974.<br />

13. qarTuli sityvis kulturis sakiTxebi,<br />

VII, Tb., 1985.<br />

14. akaki SaniZe, qarTuli enis gramatikis<br />

safuZvlebi, Tb., 1980.<br />

15. akaki SaniZe, Zveli qarTuli enis<br />

gramatika, Tb., 1976.<br />

16. arnold Ciqobava, enaTmecnierebis<br />

Sesavali, Tb., 1952.<br />

17. arnold Ciqobava, qarTuli enis zogadi<br />

daxasiaTeba, qarTuli enis ganmartebiTi<br />

leqsikoni, I, Tb., 1950 (calke<br />

gamocema, Tb., 1998).<br />

18. SoTa ZiZiguri, qarTuli enis Tavgadasavali,<br />

Tb., 1969; an misive: saenaTmecniero<br />

saubrebi, Tb., 1975.<br />

19. zurab WumburiZe, qarTuli saliteraturo<br />

enisa da stilis sakiTxebi,<br />

Tb., 1956.<br />

20. besarion jorbenaZe, balavari mwerlobisa,<br />

Tb., 1987.<br />

leqsikonebi<br />

1. qarTuli enis ganmartebiTi leqsikoni,<br />

I-VI I I , Tb., 1950-1954.<br />

2. varlam Tofuria, ivane gigineiSvili,<br />

qarTuli enis orTografiuli<br />

leqsikoni, Tb., 1998.<br />

3. ilia abulaZe, Zveli qarTuli enis<br />

leqsikoni (masalebi), Tb., 1973.<br />

4. zurab sarjvelaZe, Zveli qarTuli<br />

enis leqsikoni (masalebi), Tb., 1995.<br />

5. sulxan-saba orbeliani, leqsikoni<br />

qarTuli, I, Tb., 1991; I I , Tb., 1993.<br />

6. Tamar berozaSvili, qarTuli enis<br />

ganmartebiTi leqsikoni, Tb., 2007.<br />

7. Jurnalistis stilistikuri cnobari,<br />

Tb., 2002.<br />

8. enciklopedia `qarTuli ena~, Tb.,<br />

2008.


gamocdileba<br />

institutis damTavrebis Semdeg<br />

skolaSi <strong>ge</strong>rmanul enasa da literaturas<br />

vaswavlidi da mec viyavi<br />

damri<strong>ge</strong>beli. mec gaviare gza<br />

damri<strong>ge</strong>blobidan momri<strong>ge</strong>blobamde.<br />

`vadvokatobdi~ Cems bavSvebs<br />

direqtorTan, sxva sagnis<br />

maswavleblebTan, erTmaneTTan,<br />

mSoblebTan da zogjer samarTaldamcavebTanac.<br />

`es luka bazaZea _ leqsebs wers,<br />

CvenTan sxva skolidan gadmovida.<br />

es avTandil adeiSvilia _ friadosani,<br />

es ki nino oqropiriZea<br />

_ mReris~, _ ase saubrobs TiToeul<br />

moswavleze Tbilisis 67-e<br />

sajaro skolis me-5 a klasis<br />

damri<strong>ge</strong>beli irma qenqaZe.<br />

skolisken mimavals uamravi kiTxva<br />

mimqonda Tanamedrove skolis<br />

damri<strong>ge</strong>belTan. mindoda mekiTxa:<br />

axsovda Tu ara Tavisi damri<strong>ge</strong>beli,<br />

ramdenad uZneldeboda am<br />

misiis Sesruleba, sad iwyeboda da<br />

rodis mTavrdeboda misi damri<strong>ge</strong>bloba,<br />

mihyveboda Tu ara saxlSi<br />

Tavisi sadamri<strong>ge</strong>blo klasis<br />

bavSvebze fiqri da rogor umklavdeboda<br />

saqmes, romelic ase<br />

rTulia da sapasuxism<strong>ge</strong>blo...<br />

damri<strong>ge</strong>beli<br />

Cems damri<strong>ge</strong>bels ira erqva, fizikas maswavlida. me ar<br />

miyvarda fizika, magram miyvarda ira damri<strong>ge</strong>beli, romelic<br />

miuxedavad imisa, rom pasuxi yovelTvis icoda, xSirad<br />

mekiTxeboda: `fizika Tu lirika?~<br />

man Cems sxva mraval kiTxvazec icoda pasuxi. maSin ase<br />

meCveneboda, dRes ki mjera, rom icoda.<br />

igi iyo momsmeni, momTmeni da momri<strong>ge</strong>beli Cvensa da<br />

direqcias, Cvensa da maswavleblebs, Cvensa da mSoblebs<br />

Soris. masTan vaRiare, rom saskolo dRiurs mSoblis<br />

nacvlad xels me vawerdi. roca ukan vixedebi da bavSvobas<br />

vibruneb, iq ira damri<strong>ge</strong>belicaa.<br />

`Znelia, iyo misabaZi adamiani~, _<br />

ambobs irma, magram cdilobs, gaxdes<br />

bavSvebisTvis samagaliTo da<br />

arcTu iSviaTad _ Tanatolic. misi<br />

azriT, mozardebaTan Ria da<br />

gaxsnili urTierTobebi, damri<strong>ge</strong>blisTvis<br />

da bavSvisTvis mniSvnelovanicaa<br />

da saWiroc.<br />

irmas damri<strong>ge</strong>blobis 12 wliani<br />

gamocdileba aqvs. man icis, rom<br />

unda daexmaros moswavles akademiuri<br />

Tu sxva problemis gadaWraSi,<br />

unda iyos Suamavali moswavles,<br />

mSoblebsa da maswavleblebs<br />

Soris problemebis warmoqmnis Sem-<br />

TxvevaSi; mSoblebs Svilis miRwevebs<br />

unda acnobdes droulad,<br />

individualuri Sexvedrebisas,<br />

radgan, erTi moswavlis yofaqcevisa<br />

da akademiuri moswrebis Sesaxeb<br />

meoris mSobelTan an misi<br />

TandaswrebiT saubari ar aris<br />

mizanSewonili. klasis saaTis garda,<br />

romelsac TveSi orjer mainc<br />

atareben, erTmaneTTan daaxloebasa<br />

da keTilganwyobis mopovebaSi<br />

Zalian exmarebaT eqskursiebi,<br />

laSqrobebi da sxvadasxva<br />

saskolo RonisZiebebi.<br />

nato ingoroyva<br />

N2, 2009 37<br />

,,Tu gvinda, kargi<br />

damri<strong>ge</strong>beli<br />

viyoT, saqmisa da<br />

bavSvebis<br />

siyvarulTan<br />

erTad arasodes<br />

unda davkargoT<br />

samarTlianobis<br />

grZnoba da ar<br />

unda gagviWirdes,<br />

gavxdeT maTi<br />

Tanatoli.<br />

vecadoT, bavSvebs<br />

erTmaneTi<br />

uyvardeT da<br />

sxva Rirsebebs,<br />

Sromis da urTierTpativiscemis<br />

Sedegad aucilebladCamovuyalibebT.<br />

,


38<br />

irma da misi klasi morigi laSqrobisTvis<br />

emzadeba. 67-e skola<br />

Tbilisis Zvel, istoriul uban-<br />

Sia. isini mogzaurobas swored<br />

am ubnidan daiwyeben, marSrutiT:<br />

metexis taZari-abanoebi-nariyala.<br />

aq gidobas maTive skolis ufrosklaselebi<br />

gauweven, romlebic<br />

fakultaturi wris xarjze<br />

cdiloben, kargad Seiswavlon<br />

kulturuli turizmi.<br />

`Tu gvinda, kargi damri<strong>ge</strong>beli<br />

viyoT, saqmisa da bavSvebis<br />

siyvarulTan erTad arasodes<br />

unda davkargoT samarTlianobis<br />

grZnoba da ar unda gagviWirdes,<br />

gavxdeT maTi Tanatoli. vecadoT,<br />

bavSvebs erTmaneTi uyvardeT da<br />

sxva Rirsebebs, Sromis da urTierTpativiscemis<br />

Sedegad aucileblad<br />

CamovuyalibebT. Cems<br />

klasSi sxvadasxva aRmsareblobis<br />

bavSvebi swavloben. es xels ar<br />

uSliT maT, kargi megobrebi iyvnen.<br />

isini erTad dadian kinosa<br />

da TeatrSi. erTmaneTs siyvaruliT<br />

da pativiscemiT epyrobian.<br />

CemTvis maTze zrunva dilidan iwyeba<br />

da gvian Ramemde grZeldeba.<br />

dRes ramdenimes koncerti aqvs da<br />

vfiqrob, ras izams, rogor Seasrulebs?<br />

zogs _ sportuli Sejibri<br />

da vdardob, ra SedegiT dam-<br />

Tavrdeba? zogsac rTuli socialuri<br />

garemo aqvs ojaxSi da...<br />

mokled, sazrunavs ra gamolevs~,<br />

_ gviambobs irma damri<strong>ge</strong>beli.<br />

Tu moswavle skolas acdens, damri<strong>ge</strong>beli<br />

valdebulia, yoveli<br />

aseTi SemTxvevisas gaarkvios gacdenis<br />

mizezi. is unda ekiTxebodes<br />

sagnebis maswavleblebs misi<br />

sadamri<strong>ge</strong>blo klasis moswavleebis<br />

akademiuri moswrebis, qceviTi<br />

problemebisa Tu zogadi<br />

warmatebebis Sesaxeb.<br />

damri<strong>ge</strong>beli moiazreba moswavlis<br />

mrCevlad, romelic xels uwyobs<br />

misi midrekilebebisa Tu interesebis<br />

ganviTarebas klubebisa da<br />

wreebis meSveobiT, exmareba mas<br />

momavali profesiis arCevaSi,<br />

konfliqtebis mSvidobianad<br />

mogvarebaSi da sxva.<br />

`rTulia, sakuTari Svilis sulieri<br />

samyaros daxvewa, misi Rirebulebebis<br />

Camoyalibeba, mSobelma<br />

sxva adamians miandos. amitom,<br />

mSobeli yovelTvis mRelvarebiT<br />

ekideba imas, Tu vin iqneba misi<br />

Svilis damri<strong>ge</strong>beli. mSobels<br />

surs, mis Svils damri<strong>ge</strong>blis<br />

saxiT ufrosi megobari hyavdes.<br />

bavSvebis ndobas ki mopoveba<br />

sWirdeba~, _ ambobs 5 a klasis<br />

moswavlis avTandil basilaSvilis<br />

deda, qalbatoni mzia.<br />

TiToeul damri<strong>ge</strong>bels Tavisi<br />

sadamri<strong>ge</strong>blo programa aqvs,<br />

romelic ganmartavs imas, Tu ra<br />

RonisZiebebs atarebs igi sadamri<strong>ge</strong>blo<br />

klasis moswavleebis<br />

dasaxmareblad (magaliTad, aqvs<br />

Tu ara gamoyofili dro moswavleebTan<br />

Sesaxvedrad, xvdeba Tu<br />

ara is mSoblebs regularulad,<br />

problemebze an miRwevebze sasaubrod,<br />

agrovebs Tu ara sagnis<br />

maswavleblebisgan informacias<br />

misi sadamri<strong>ge</strong>blo jgufis moswrebisa<br />

Tu qcevis Sesaxeb da sxv.).<br />

da mainc, `damri<strong>ge</strong>bloba pasuxism<strong>ge</strong>blobaa<br />

da mas, didi Zalisxmeva<br />

da Taviseburi alRoc sWirdeba.<br />

is mSobels anacvlebs skolaSi.<br />

me ki miadvilebs, davuaxlovde<br />

bavSvebs, ukeT gavecno maT<br />

socialur garemos, martivad gamovnaxo<br />

maTTan sasaubro ena. Ti-<br />

Toeul damri<strong>ge</strong>bels Tavisi xelwera<br />

aqvs. mTavaria, usmendnen<br />

mas da endobodnen~, _ ganacxada<br />

67-e skolis direqtorma giorgi<br />

anjafariZem.<br />

`vecdebi, misi amagi gadavixado~,<br />

_ RimiliT meubneba devi giorga-<br />

Ze. `samarTlianad gvebuteba~, _<br />

ambobs nino oqropiriZe. `minda,<br />

viyo misi msgavsi~,_ es avTandil<br />

adeiSvilis survilia. `advilad<br />

Semodis kontaqtSi da Cveni esmis~,<br />

_ gamimxila Tornike gumeriZem.<br />

`me masze moTxrobas davwer~, _ es<br />

ki luka bazaZis samomavlo Canafiqria.<br />

saklaso oTaxidan gamosuls<br />

mexuTeklaselTa survilebi<br />

mogyveba da gixaria: damri<strong>ge</strong>beli<br />

sWirdebaT da uyvarT.


problema<br />

maTematika _ 1kg, istoria _ 800 gr,<br />

ucxo ena _ 400 gr... kidev rveulebi,<br />

fanqrebi da saxazavebi _ meeqvseklaseli<br />

gogona, romelic 39<br />

kilograms iwonis, oTxkilogramiani<br />

CanTiT midis skolaSi. ambobs,<br />

rom xandaxan weli stkiva.<br />

`mZimea, masw!~ _ zaridan zaramde<br />

am frazis mosmena maswavleblebs<br />

xSirad uwevT. rogorc wesi, ase<br />

pasuxoben bavSvebi kiTxvebs:<br />

`dRes wigni ratom ar moitane?~,<br />

`rveuli ratom ar gaqvs?~...<br />

wignebi, romlebic bavSvebs skolaSi<br />

daaqvT, mZime, magram xarisxiani<br />

da saWiroa.<br />

ramdens iwonis<br />

xarisxiani ganaTleba?<br />

saxelmZRvanelo _ kargi da mZime Tu msubuqi da uxarisxo?<br />

axali saskolo saxelmZRvaneloebi, romlebsac bavSvebi<br />

yoveldRiurad atareben gakveTilebze, sakmaod mZimea. erTi<br />

mxriv, ilustrirebuli, xarisxiani saxelmZRvanelo kargi<br />

ganaTlebisTvis aucilebeli faqtoria. meore mxriv, mZime<br />

CanTa bavSvebis janmrTelobas safrTxes uqmnis. SeuZlia Tu<br />

ara skolas am problemis gadaWra? specialistebi amboben,<br />

rom gamosavali arsebobs, rac saswavlo procesis,<br />

gakveTilebis swor marTvasa da da<strong>ge</strong>gmvas gulisxmobs.<br />

elene g., Tbilisis me-11 sajaro<br />

skola, me-6 klasi (misi CanTa oTx<br />

kilograms iwonis): `wigni rom ar<br />

mivitano, gveCxubebian. SeiZleba<br />

niSanic dagvaklon. Zalian mZimea<br />

amdeni wigni. Tu fizkultura<br />

an xatva gvaqvs da wigni ar<br />

mimaqvs, maSin fizkulturis forma<br />

da saxatavi rveulebi unda<br />

waviRo da mainc igive gamodis~.<br />

specialistebi amboben, rom mxolod<br />

mZime CanTa bavSvis janmTelobas<br />

safrTxes ver Seuqmnis.<br />

Tumca Tu gaviTvaliswinebT, rom<br />

xSirad moswavleebi merxTan wel-<br />

Si moxrilebi sxedan da umeteso-<br />

Tea Tofuria<br />

N2, 2009 39


40<br />

ba sports ar misdevs, am yvelaferma<br />

SeiZleba mogvianebiT<br />

xerxemlis gamrudebis an sxva<br />

daavadebis saxiT iCinos Tavi.<br />

Tamar berulava, skola-liceum<br />

`aias~ direqtoris moadgile: `saxelmZ-<br />

Rvaneloebi marTlac mZimea da<br />

bavSvebic sul wuwuneben. bevrs<br />

wignebi daSlili aqvs da nawilnawil<br />

daaqvs. an or moswavles<br />

erTi wigni moaqvs da merxze erTad<br />

udevT. SedarebiT patarebs borblebiani<br />

CanTebic aqvT da moagoreben<br />

xolme. adre amxela wignebi<br />

ar iyo, Tumca axlandeli saxelmZRvaneloebi<br />

bevrad ukeTesia~.<br />

kargi da mZime Tu cudi da msubuqi?<br />

gamomcemelma bakur sulakaurma<br />

Tavis droze arCevani<br />

pirvelze SeaCera da axla saxelmZRvaneloebs<br />

swored am principiT<br />

beWdavs. misi azriT, meore<br />

varianti rom aerCia, wigns ganaTlebis<br />

saministro saxelmZRvanelos<br />

grifs ar mianiWebda. rogorc<br />

ambobs, saskolo wignebis<br />

wona mTeli msoflios problemaa.<br />

Zveli saxelmZRvaneloebi dabali<br />

xarisxis qaRaldze ibeWdeboda.<br />

amgvari furclebiT wignis akinZva<br />

dResac SeiZleba, magram masze feradi<br />

ilustraciebis datana SeuZlebelia.<br />

saxelmZRvanelos grifirebis<br />

erT-erTi kriteriumi ki ase-<br />

Tia: `saxelmZRvaneloSi informaciis<br />

miwodebis mravali saSualebaa<br />

gamoyenebuli (teqsti, ilustracia,<br />

sqema, cxrili, grafiki da<br />

sxv.) saxelmZRvanelos Sinaarsi (teqsti,<br />

ilustracia) Tanamedrovea<br />

da <strong>ge</strong>movnebiTaa SerCeuli~.<br />

bakur sulakauri, gamomcemeli:<br />

`Tu gazeTis qaRaldze wvrili<br />

SriftiT Sav-TeTrad dabeWdav,<br />

wigni marTlac msubuqi iqneba,<br />

magram gvinda aseTi wigni? ra<br />

gvirCevnia, uxarisxo ganaTleba<br />

Tu mZime CanTa? arsebobs gamosavali:<br />

magaliTad, merxze erTad<br />

msxdomi bavSvebi SeiZleba SeTanxmdnen<br />

da sami wigni erTma ataros,<br />

sami _ meorem. SesaZlebelia<br />

aseve saxelmZRvaneloebis nawilebad<br />

dabeWdva, Tumca es mSoblebs<br />

ufro Zviri daujdebaT. er-<br />

Txel davbeWdeT ase, magram yvelam<br />

mxolod pirveli nawili iyida,<br />

meore ki _ ara. visac saSualeba<br />

aqvs, SeuZlia, bavSvs ori wigni<br />

uyidos. erTiT saxlSi imecadinebda,<br />

meoreTi _ skolaSi~.<br />

erovnuli saswavlo <strong>ge</strong>gmebisa da<br />

Sefasebis centris warmomad<strong>ge</strong>neli<br />

dodo salayaia ambobs, rom<br />

arasrulwlovans sakuTari wonis<br />

15%-is simZimis tvirTis tareba<br />

SeuZlia. garda amisa, Zalian<br />

didi mniSvneloba aqvs imasac, Tu<br />

rogor marTavs maswavlebeli<br />

gakveTils. misi azriT, jgufuri<br />

muSaobis dros wigni yvelas ar<br />

sWirdeba. aris iseTi SemTxvevebic,<br />

roca pedago<strong>ge</strong>bi gakveTilze<br />

wignis uqonlobis gamo moswavleebs<br />

niSnis daklebiT emuqrebian.<br />

dodo salayaias TqmiT,<br />

amis gamo bavSvs niSani ar unda<br />

daakldes: `maswavleblebi xSirad<br />

ar iTvaliswineben erovnuli saswavlo<br />

<strong>ge</strong>gmis moTxovnas: sagnis<br />

niSani gamoxatavs moswavlis akademiur<br />

moswrebas. amitom arasa-<br />

Tanado saqcielisaTvis moswavle<br />

sagnis niSniT ar unda daisajos~.<br />

maswavleblebs wignebis wonasTan<br />

dakavSirebuli problemebis mogvareba<br />

ganaTlebis xarisxisTvis<br />

safrTxis Seqmnis gareSec SeuZliaT.<br />

specialistebi skolebs<br />

konkretul rekomendaciebs<br />

sTavazoben:<br />

klasSi da/an skolaSi wignebis<br />

fondis Seqmna, sadac<br />

garkveuli raodenobis<br />

saxelmZRvaneloebi iqneba<br />

Tavmoyrili _ fondis wignebiT<br />

moswavleebi gakveTilebze<br />

isar<strong>ge</strong>bleben;<br />

Tu skolas saSualeba aqvs,<br />

maswavlebels SeuZlia im masalis<br />

qseroasli gadaiRos,<br />

romelic uSualod gakveTilze<br />

sWirdebaT moswavleebs;<br />

maswavlebelma gverdigverd<br />

msxdom moswavleebs erTi<br />

wigniT sar<strong>ge</strong>blobis neba<br />

unda darTos;<br />

sasurvelia wyvilebsa da<br />

mcire jgufebSi muSaoba,<br />

romelic SeiZleba ise dai<strong>ge</strong>gmos,<br />

rom TiTo jgufis-<br />

Tvis erTi an ori wignis motana<br />

iyos sakmarisi. moswavleebi<br />

maswavlebelTa daxmarebiT<br />

Tanxmdebian, romelma<br />

romeli sagnis saxelmZRvanelo<br />

unda ataros;<br />

Tu saswavlo procesis<br />

da<strong>ge</strong>gmvisas maswavleblebi<br />

sistematurad iTanamSromleben,<br />

isini am problemis<br />

gadaWras SeZleben _ Tundac<br />

gakveTilebis dawyvilebiT,<br />

rac satarebeli saxelmZRvaneloebis<br />

ricxvs Seamcirebs.<br />

mSoblebma unda ecadon, bavSvs<br />

misi simaRlisa da wonis Sesaferisi,<br />

xarisxiani zurgCanTa<br />

SeurCion. CanTa maqsimalurad<br />

moxerxebuli unda iyos<br />

wignebis satareblad.<br />

mSoblebic da maswavleblebic<br />

unda ecadon, bavSvs merxTan<br />

gamarTulad jdomis<br />

Cveva ganuviTaron.


interviu<br />

Wola<br />

- reJisori da maswavlebeli<br />

`tansacmlisa da saWmlis garda, bavSvebs sulieri<br />

sakvebic sWirdebaT~ _ levan wulaZe<br />

Tamar kacitaZe<br />

N2, 2009 41<br />

`plexanovze, 24-e skolaSi vswavlobdi. friadosani ara,<br />

magram mTlianobaSi oTxnaxevriani Sefaseba mqonda. ,,mjera, rom<br />

miuxedavad imisa, rom cudi moswavle ar viyavi, aseTi<br />

maswavlebloba<br />

`sporti~ mqonda _ bevrs davdiodi `Sataloze~, martoc ki.<br />

dedamiwis zurgze<br />

sxva didi danaSaulebi ar mqonda. vswavlobdi gacilebiT<br />

yvelaze<br />

mets, vidre dRevandeli bavSvebi~. _ moswavleobis xanas<br />

keTilSobiluri<br />

kote marjaniSvilis saxelobis Teatris mTavari<br />

reJisori levan wulaZe (Wola) ixsenebs. dRes igi Tavadac<br />

maswavlebelia, am sityvis pirdapiri da gadataniTi<br />

mniSvnelobiT: Teatralur institutSi aswavlis da qmnis<br />

speqtaklebs _ Wola is reJisoria, romelmac axalgazrda<br />

mayurebeli TeatrSi daabruna.<br />

saqmianobaa.,<br />

,


42<br />

rogori iyo skola, maSin,<br />

roca Tqven swavlobdiT?<br />

dRes mgonia, rom meTodi, romli-<br />

Tac gvaswavlidnen, kargi iyo.<br />

Cvens dros gacilebiT rTuli<br />

iyo swavla. SeiZleba mSurs Cemi<br />

Svilis, imitom rom cotas swavlobs,<br />

me ki mis asakSi Zalian datvirTuli<br />

viyavi da Tavisufali<br />

dro, faqtobrivad, ar mqonda.<br />

meorea is uaryofiTi mxare, rac<br />

maSindel skolas hqonda. im periodSi<br />

skolaze imaze met cud raRaceebs<br />

vi<strong>ge</strong>bdiT, vidre saWiro iyo.<br />

imis gamo, rom umaRlesSi Cabarebisas<br />

yuradReba eqceoda atestats,<br />

moswavleebi damokidebuli<br />

viyaviT maswavleblebze, rom<br />

niSani ar gaefuWebinaT. iyo amaze<br />

nerviuloba, zedmeti Rimilebi<br />

da saCuqrebi. magaliTad, qrTamebi,<br />

romelsac pirdapir, Riad<br />

iRebdnen pedago<strong>ge</strong>bi. mSoblebi<br />

maSinac zedmetad zrunavdnen<br />

Svilebze da niSnebSi fuls ixdidnen.<br />

Cems mSoblebs am yvelafris<br />

Zalian rcxvenodaT, sul mixsnidnen,<br />

rom aseTi moswavleebi ucodinrebi<br />

rCebodnen. bebiaCems<br />

,,adamians, romelic<br />

skolas amTavrebs,<br />

aucileblad unda<br />

hqondes<br />

ganaTlebis<br />

safuZvlebi, rom<br />

ganaTlebul kacad<br />

CaTvalos Tavi da<br />

ara ubralod<br />

adamianad,<br />

romelmac skolaSi<br />

merxTan jdoma<br />

iswavla, asoebs<br />

arCevs da sakuTar<br />

jibeSi fulis<br />

SeuZlia.,<br />

daTvla<br />

,<br />

gimnazia hqonda damTavrebuli<br />

da qarTulis garda, sami ena<br />

icoda: laTinuri, franguli da<br />

rusuli. kargad icoda filosofia,<br />

maTematika. visac gimnazia<br />

hqonda damTavrebuli, ganaTlebul<br />

adamianad iTvleboda da ara<br />

ubralod wera-kiTxvis mcodned<br />

_ CemTvis idealuri skola aseTia.<br />

ramdenad gakmayofilebdaT<br />

maSin Tqveni maswavleblebis<br />

done?<br />

gaaCnia sagans. zogierTi maswavlebeli<br />

Zalian momwonda da<br />

miyvarda, zogi _ ara. inglisuris<br />

maswavlebeli lia burWulaZe<br />

araCveulebrivi qalbatoni iyo<br />

da miyvarda, ara mxolod rogorc<br />

maswavlebeli, aramed rogorc<br />

adamiani. es Zalian mniSvnelovania.<br />

kargi maswavleblebi myavdnen<br />

fizikaSi, qimiaSi, astronomiaSi<br />

da ase Semdeg. rusulis maswavlebeli<br />

ufro susti iyo, SeiZleba<br />

imitom, rom me TviTon bevrs vkiTxulobdi<br />

da miyvarda literatura.<br />

erTxel maxsovs, klasidanac<br />

ki gamagdo. Cvens dros literaturisadmi<br />

Zalian arasasiamovno<br />

ideologiuri midgoma iyo. gvaswavlidnen,<br />

TiTqos lev tolstoim<br />

`omi da mSvidoba~ imitom dawera,<br />

rom xazi gaesva samamulo omSi<br />

xalxis rolisaTvis. arada, am nawarmoebSi<br />

xalxis aranair rolze<br />

ar aris aqcenti. iq yvela oficeria,<br />

mxolod erTi fatalisti<br />

glexia, romelic swored imitom<br />

kvdeba, rom xels ar anZrevs _ es<br />

Cemi mosazreba vuTxari maswavlebels<br />

da meCxuba. mere pirdapir<br />

vuTxari, rogorc Cans, Tqven ar<br />

gaqvT wakiTxuli `omi da mSvidoba~-meTqi.<br />

albaT, marTali aRmov-<br />

Cndi da klasidan gamagdo. es iyo<br />

Cemi pirveli dapirispireba maswavlebelTan.<br />

,,bavSvisTvis<br />

TeatrSi wasvla<br />

gansakuTrebuli<br />

movlena,<br />

amaRlebuli<br />

gancda unda iyos<br />

da ara ubralod<br />

gakveTilebis<br />

gacdenis<br />

Tqveni Svilis magaliTze,<br />

rogor afasebT dRevandel<br />

skolas? isic <strong>ge</strong>TanxmebaT,<br />

rom swavla axla advilia?<br />

sixaruli.,<br />

,<br />

Cemma Svilma rom miTxras, swavla<br />

adviliao, albaT gavgiJdebi. igi<br />

meSvide klasSia da Cveulebrivad<br />

swavlobs, xan zarmacobs, xan ara.<br />

jer pataraa da misTvis ufro<br />

mniSvnelovania megobrebi, gogoebis<br />

ambebi. axla gadmoviyvane<br />

24-e, anu Cems skolaSi da Zalian<br />

momwons. sxva skolaze cuds arafers<br />

vityvi, Tumca amaze bevri<br />

kargis Tqma SemiZlia. magaliTad,<br />

bavSvma ori dRe gaacdina skola,<br />

maswavlebelma maSinve dagvireka<br />

da gvisayvedura, skolas nu acdeninebTo.<br />

mokled, mSoblebi<br />

gagvlanZRes. Zalian gamixarda.<br />

dedaTqveni skolaSi ar<br />

aswavlida, magram<br />

umaRles saswavlebelSi<br />

leqtori iyo. ras niSnavs,<br />

iyo pedagogis Svili?<br />

dedaCemi uxucesi pedagogia, igi<br />

80 wlamde ucxo enebis institut-<br />

Si kiTxulobda leqciebs. misTvis<br />

Zalian mniSvnelovania pedagogika<br />

da mec mjera, rom maswavlebloba<br />

dedamiwis zurgze yvelaze<br />

keTilSobiluri saqmianobaa.


dedaCemi dRemde nerviulobs, Tu<br />

institutSi leqciebs ar vkiTxulob.<br />

Teatralur institutSi ar<br />

xdeba ise, leqcia waikiTxo da<br />

waxvide. dRe da Rame sul studentebTan<br />

unda iyo. studentebis<br />

Ralati ar SeiZleba. axla vkiTxulob<br />

leqciebs, reJisorebTan<br />

gavbede. pirvel kursze kidev ara<br />

uSavs, Teoriuli saubrebi gvaqvs<br />

da Tan sul aq, marjaniSvilis<br />

TeatrSi arian repeticiebze.<br />

studentebi umaRlesSi<br />

metwilad skolis damTavrebisTanave<br />

xvdebian.<br />

Tqven maTTan uSualo Sexeba<br />

gaqvT. rogoria maTi<br />

ganaTlebis done, arian<br />

mzad damoukidebeli<br />

cxovrebisaTvis?<br />

SeiZleba Zalian Zvelmoduri gamovCnde,<br />

magram ar viqnebi pirveli,<br />

vinc amas ambobs _ ganaTlebis<br />

TvalsazrisiT aranairi Sedareba<br />

ar SeiZleba Cveni da axali Taobis.<br />

Zalian dabali donea. gansakuTrebiT<br />

im TaobebSi, romelTa bavSvobis<br />

zurgzec gadaiara omebma,<br />

areulobebma da qveynis politikurma<br />

kataklizmebma. am period-<br />

Si, faqtobrivad, yvelaferi moiSala.<br />

garda imisa, rom maT aSkarad<br />

naklebi codna da ganTleba aqvT,<br />

me vxedav da ufro metad ganvicdi<br />

imas, rac yvelaze saSiSia. maT<br />

ar sjeraT, rom ganaTleba saWiroa.<br />

yvelaze cudia, rodesac adamiani<br />

ar grZnobs codnis aucileblobas.<br />

reformirebuli skolis<br />

moswavleebze am etapze verafers<br />

vityvi, radgan es Taoba<br />

jer ar mosula instututSi, yovel<br />

SemTxvevaSi _ CemTan. isini jer<br />

kidev skolaSi swavloben. am Taobaze<br />

albaT sam-oTx weliwadSi<br />

SegveZleba laparaki. ganaTlebis<br />

reformas vuyureb mxolod Cemi<br />

Svilidan gamomdinare. mixaria,<br />

rom skolaSi igi saqarTvelos<br />

istorias swavlobs. Cvens dros es<br />

sagani kviraSi erTxel iswavleboda,<br />

damatebis saxiT da atestat-<br />

Sic ki ar iyo Setanili.<br />

Teatrs garkveuli saganmanaTleblo<br />

roli aqvs.<br />

komunistebis periodSi<br />

arsebobda mozardmayurebelTa<br />

Teatri, Tumca man<br />

mayurebeli ver SeinarCuna.<br />

Tqven saqarTveloSi<br />

axali tipis `sardafis<br />

Teatris~ Seqmna da am<br />

Taobis speqtaklebisken<br />

Semobruneba SeZeliT.<br />

`sardafSi~ ufro Tineijerobasa<br />

da mozrdilebs Soris Taoba<br />

dadioda _ daaxloebiT xuTi<br />

wlis win Cveni Teatris mayurebeli<br />

axalgazrdoba iyo. qveyanaSi<br />

momxdari kataklizmebis dros<br />

Teatrs aSkarad gauwyda kavSiri<br />

Tavis mayurebelTan. Cemi bavSvobis<br />

dros bevr ojaxSi tradicia<br />

iyo, rom TveSi samjer, oTxjer<br />

mainc unda wavsuliyaviT TeatrSi.<br />

Cemi mSoblebi, mezoblebi da<br />

saerTod, TiTqmis mTeli Tbilisi<br />

Tvlida, rom premieraze daswreba<br />

aucilebeli iyo. nebismieri fenis<br />

Tu socialuri mdgomareobis<br />

mSobeli Svils uSvebda TeatrSi<br />

da bavSvic sixaruliT midioda.<br />

maSin kargad esmodaT, rom bavSvebs<br />

marto saWmeli da tansacmeli<br />

ar sWirdebaT. maTTvis aucilebelia<br />

sulieri sakvebi. yvelam kargad<br />

icis da yvela qveyanaSi asea.<br />

TeatrSi aristokratia da elita<br />

mxolod premieraze dadis, es fena<br />

ar aris Teatris mayureblis bir-<br />

Tvi. Teatris marili aris Cveulebrivi<br />

ganaTlebuli xalxi, xolo<br />

elitaSi ganaTlebul adamians<br />

iSviaTad naxavT, ra Tqma unda, in-<br />

N2, 2009 43<br />

teleqtualur elitas ar vgulisxmob.<br />

dRevandeli Teatris<br />

saganmanaTleblo misia<br />

raSi mdgomareobs?<br />

dRevandel Teatrs igive misia<br />

aqvs, rac ilia WavWavaZis dros.<br />

qarTul TeatrSi araferi Secvlila,<br />

es aris adgili, sadac<br />

`qarTvel kacs qarTuli sityva<br />

qarTulad esmis”, _ rogorc ilia<br />

ambobda. Tumca axla mxolod<br />

enis SenarCunebaze aRar aris saubari.<br />

dRes sulierebis SenarCunebaze,<br />

<strong>ge</strong>movnebis, azrovnebis<br />

aucileblobaze vsaubrobT. am<br />

,,qarTul TeatrSi<br />

araferi<br />

Secvlila, es aris<br />

adgili, sadac<br />

`qarTvel kacs<br />

qarTuli sityva<br />

qarTulad esmis~,<br />

_ rogorc ilia<br />

ambobda.,<br />

,<br />

droSi mSoblebs urCevniaT, Svili<br />

kalaTburTze Seiyvanon, maRali<br />

gaizrdebao, an curvaze, mxrebi<br />

ganuviTardebao da am Sedegs<br />

isini, savaraudod, or TveSi xedaven.<br />

Teatridan bavSvi maSinve<br />

sulierad gazrdili da galamazebuli<br />

ar modis. aranakleb mniSvnelovania<br />

misi kulturuli aRzrda,<br />

rac iolad SesamCnevi ar<br />

aris. adamiani Tu wydeba qveynis<br />

sulier majiscemas, is wyvets kav-<br />

Sirs Tavis qveyanasTan da xdeba<br />

mxolod da mxolod amomrCeveli<br />

an momxmarebeli. anu misi funqciaa<br />

Seasrulos is, rasac karnaxobs<br />

teleeTeri an reklama. amis


44<br />

miRma rac aris adamianis funqcia<br />

samyaroSi, veRar acnobierebs. samwuxarod,<br />

dRes Teatric veRar<br />

bedavs imis Tqmas, rasac adre bedavda.<br />

Teatri axla ufro epran-<br />

Weba mayurebels, rom moizidos<br />

igi. ra qnas, es iseTi organizmia,<br />

romelic mayureblis gareSe ver<br />

iarsebebs.<br />

sabWoTa periodSi arsebobda<br />

skolis moswavleebis<br />

<strong>ge</strong>gmiuri svlebi TeatrSi.<br />

amas, rasakvirvelia,<br />

sxva mizani hqonda da ara<br />

axalgazrdebis sulieri<br />

aRzrda. rogor fiqrobT,<br />

dRes ra roli SeuZlia<br />

iTamaSos Teatrma bavSvebis<br />

aRzrdisa da ganaTlebis<br />

kuTxiT? skolisa da<br />

Teatraluri samyaros<br />

TanamSromlobas aqvs<br />

perspeqtiva?<br />

kuTxiT. momavalSi Tu<br />

gaqvT msgavsi proeqtebi<br />

<strong>ge</strong>gmaSi?<br />

amJamad giorgi mazniaSvilze<br />

vmuSaobT, rac swored ColoyaSvilis<br />

gzis gagrZelebaa. es Cem-<br />

Tvisac sainteresoa, radgan saqarTvelos<br />

istoria arc me vici<br />

kargad. samwuxarod, partistoria<br />

ukeTesad maswavles.<br />

ras urCevdiT maswavleblebs?<br />

Tqveni azriT, rogor<br />

unda miviRoT ukeTesi,<br />

ufro xarisxiani<br />

saskolo ganaTleba?<br />

me ganaTlebis specialisti ar var.<br />

erTaderTi rCevaa, iqneb ufro<br />

metad datvirTon moswavleebi,<br />

radgan bavSvobaSi Tu ara, mere<br />

aRarafers iswavlian. moswavleebs<br />

ki codnisadmi met siyvaruls<br />

Teatrisadmi <strong>ge</strong>gmiuri midgomaa<br />

is, rom abonementebi arsebobda.<br />

abonementis sistema aris<br />

gaWirvebis sistema, es ar aris,,yvelaze<br />

cudia<br />

is, rodesac<br />

kulturuli qveynis niSani.<br />

adamiani ar<br />

kargia, mozards Tundac am gziT<br />

rom miiyvan TeatrSi, magram es ar<br />

unda iyos iZuleba. sasurvelia,<br />

iniciativa pirdapir skolebidan<br />

grZnobs codnis<br />

wamovides. sxvaTaSoris, gvaqvs vurCev. mxolod am asakSi da mere<br />

praqtika, rodesac skola winas- ramdenime weli institutSi iZen<br />

war gviTanxmdeba da speqtaklze codnas da Semdeg xdebi adamiani.<br />

bavSvebi mohyavT. fasdaklebac ganaTlebuli adamiani yovelT-<br />

gvaqvs. aseTi SemTxveva gansakuTvis sjobs gaunaTlebels. es drom<br />

rebiT xSiria `qaquca ColoyaS- moitana, rom gaunaTlebeli, cudi<br />

vilze~. bavSvisTvis TeatrSi adamiani xandaxan xdeba warmate-<br />

wasvla gansakuTrebuli movlena, buli. magram rac drom moitana,<br />

amaRlebuli gancda unda iyos da drove waiRebs. cota Sors<br />

ara ubralod gakveTilebis gaixedeT _ `codna sikvdimde<br />

gacdenis sixaruli.<br />

Senia, mudam SenTana myofeli, mas<br />

<strong>ge</strong>cilebis veravin, ar aris gasa-<br />

speqtakli `qaquca Coloyofeli~. biWebma gansakuTrebuyaSvili~<br />

marTlac iyo movlad unda Seisminon, radgan<br />

lena saganmanaTleblo ucodinari mamakaci saSinelebaa.<br />

aucileblobas.,<br />

,<br />

CvenTan skolas `bavSvebi~ amTavreben.<br />

swored es gangvasxvavebs<br />

dasavluri skolisagan. ucxoeT-<br />

Si abiturienti ukve pirovnebaa,<br />

romelic Tavis momavalze fiqrobs<br />

da icis, ra unda. Cveni skoladamTavrebuli<br />

ki `jer bavSvia~<br />

da bavSvobaSic swored ucodinrobis<br />

gamo rCeba.


gakveTili<br />

TixaSi gacocxlebuli<br />

fantazia<br />

xelovnebis gakveTilis xelovneba _<br />

roca Semoqmedeba saswavlo procesis nawilia<br />

rogor vaswavloT xelovneba ise, rom gakveTili saintereso<br />

gaxdes, miRebuli codna ki praqtikulad gamoyenebadi iyos?<br />

baTumis #2 sajaro skolaSi am mimarTulebiT saintereso<br />

gamocdileba aqvT. skolis kursdamTavrebulebi atestatTan<br />

erTad saxelobo sertifikatsac iReben. aq gakveTili ara<br />

mxolod saswavlo, aramed SemoqmedebiTi procesia.<br />

skolis ezoSi patara saxelosnoa.<br />

mwvaned SeRebili karis miRma<br />

moswavleebi sakuTar fantazias<br />

TixaSi, xesa da qsovilSi acocxleben.<br />

baTumis #2 sajaro skolis<br />

maswavlebelma, lia kaspelaSvilma<br />

xelovnebis gakveTilebis sak-<br />

laso oTaxSi Catarebaze uari<br />

Tqva, moswavleebi SemoqmedebiT<br />

procesSi CarTo da am garemoSi<br />

maT moqmedebis Tavisufleba misca.<br />

mis gakveTilebze bavSvebi<br />

ara mxolod swavloben, aramed<br />

qmnian.<br />

marine kupreiSvili<br />

N2, 2009 45<br />

xelovneba, rogorc sagani zogadsaganmanaTleblo<br />

skolebSi ukve<br />

sami welia, me-7 klasidan iswavleba.<br />

lia maswavleblis TqmiT,<br />

Tu bavSvi TeoriasTan erTad<br />

praqtikiTac aris dakavebuli,<br />

misTvis swavla ufro saintereso


46<br />

xdeba. lia maswavlebelma sami<br />

wlis win skolis administracias<br />

Sromis gakveTilebis gamoyenebiTi<br />

xelovnebiT Canacvlebis<br />

winadadebiT mimarTa.<br />

lia kaspelaSili, baTumis #2<br />

sajaro skolis maswavlebeli: `Seveca-<br />

de, Sroma xelovnebis doneze<br />

ameyvana. ra Tqma unda, bavSvebis<br />

namuSevrebi Sors aris xelovnebis<br />

nimuSebisagan, magram isini<br />

namdvilad saavtoro da eqskluziuria.<br />

vaJebma upiratesoba keramikas<br />

mianiWes, Tumca am mxriv<br />

dainteresebas gogonebic iCenen.<br />

maTi didi nawili sakuTari Zalebis<br />

mosinjvas xalxuri rewvis<br />

iseT dar<strong>ge</strong>bSi cdilobs, rogoricaa:<br />

qsova, mcire qargvis elementebi,<br />

qsovilze muSaoba _ Teqa,<br />

batika da gobeleni. rodesac<br />

profesiad xelovnebaTmcodneoba<br />

avirCie, gadavwyvite, am sakiTxs<br />

seriozulad mivdgomodi. bevrs<br />

vkiTxulobdi da veZebdi, internetSi<br />

viqeqebodi, vcdilobdi,<br />

gavrkveuliyavi, rogor memoqmeda.<br />

dRemde vswavlob da viRrmaveb<br />

codnas. CemTvis sainteresos xSirad<br />

vubrundebi, radgan bevri axali<br />

_ kargad daviwyebuli Zvelia~.<br />

swavlebis meTodi lia kaspelaSvilma<br />

pirad gamocdilebasa da<br />

praqtikaze dayrdnobiT, saTanado<br />

literaturis gamoyenebiT da adgi-<br />

lobrivi specifikis gaTvaliswinebiT,<br />

Tavad SeimuSava. imis gamo,<br />

rom me-12 klasisaTvis specialuri<br />

literatura ar arsebobs,<br />

cdilobs bavSvebs teqnologiis<br />

sakiTxebze mis mierve Sed<strong>ge</strong>nili<br />

konspeqtebi miawodos. aq ukve<br />

kargad ician, ramden gradusze<br />

iwveba Tixa, rogor xdeba misi<br />

gamoSroba da a.S.<br />

qalbatoni lia Tavis droze ganaTlebis<br />

saministros veb-gverdze<br />

ganTavsebul sakonkurso gancxadebas<br />

gadaawyda: `saxelobo<br />

swavlebis integrireba saskolo<br />

swavlebisTvis me-11-12 klasebSi~.<br />

man proeqti moamzada da saxelosnos<br />

ukeT mosawyobad ori saswavlo<br />

granti moipova. skolam damatebiTi<br />

masalebi SeiZina, teqnikuri<br />

Rumelic daamontaJa. moiwvies<br />

qsovilebis specialistic _<br />

xelovnebis institutis kursdam-<br />

Tavrebuli nestan niJaraZe.<br />

me-12 klasis moswavleebi gamoyenebiT<br />

xelovnebas, mopovebuli<br />

grantis wyalobiT, ufro safuZvlianad<br />

swavloben. es aris eqsperimenti<br />

_ sapilote swavleba ufrosklaselTaTvis,<br />

romlebmac<br />

gamoyenebiTi xelovnebis dawyebi-<br />

Ti kursi gaiares. isini xalxuri<br />

rewvis dar<strong>ge</strong>bs kargad icnoben<br />

da me-11-12 klasSi ukve Tavisi<br />

nebiT irCeven am sagans. proeqtis<br />

mixedviT, ori wlis Semdeg, keramikisa<br />

da qsovilebis ganyofilebis<br />

Seswavlis dasrulebisas, es<br />

axalgazrdebi atestatTan<br />

erTad sertifikatsac miiReben.<br />

lia kaspelaSvili ambobs, rom<br />

mozardebi im xelobas swavloben,<br />

rac SesaZloa, maTTvis damatebiTi<br />

Semosavalisa da damoukideblad<br />

arsebobis wyarod iqces.<br />

`bavSvebisTvis didi stimulia,<br />

roca sakuTari namuSevrebi gamofena-gayidvebze<br />

gaaqvT da isini<br />

mowonebiT sar<strong>ge</strong>bloben. maT<br />

Semosavlis sakuTari wyaro uCndebaT<br />

da dainteresebac izrdeba~,<br />

_ ambobs lia maswavlebeli.<br />

levan jiblaZe, baTumis #2 sajaro<br />

skolis moswavle: `bavSvobaSi kar-<br />

gad vxatavdi. roca sagnebis ar-<br />

Cevis dro dadga, SemTxveviT<br />

movxvdi xelovnebis gakveTilze.<br />

pirvelad rom Sevexe Tixas da<br />

Zerwva daviwye, metis gakeTeba<br />

mominda. ukve ramdenime nakeToba<br />

davamzade. amJamad sakanfete<br />

larnakze vmuSaob. dRes `gavlaqav~.<br />

male yvela samuSaos davasruleb<br />

da minda saxlSi waviRo,<br />

ojaxis wevrebs vaCveno Cemi naxelavi.<br />

aq mTeli klasi interesiT<br />

movdivarT. garda imisa, rom<br />

kargi garemoa, xelovnebis istoriaze<br />

bevr saintereso da sasar<strong>ge</strong>blo<br />

ambavsac vi<strong>ge</strong>bT~.


egioni<br />

skola,<br />

romelsac TeTr saxlSic icnoben<br />

gavazis skolis moswavleebi sxva sagnebTan erTad<br />

soflis meurneobasac euflebian<br />

skolas saswavlo programis adgilobriv specifikaze mor<strong>ge</strong>ba<br />

SeuZlia _ yvarlis raionis gavazis sajaro skolaSi soflis<br />

meurneoba saswavlo programis erT-erTi mTavari elementia.<br />

aq donor organizaciebTan TanamSromlobisa da saerTaSoriso<br />

proeqtebis warmatebiT ganxorcielebis gamocdilebac aqvT.<br />

momaval saswavlo wels ki gavazelebi amerikuli standartebiT<br />

aSenebul axal skolaSi Sexvdebian.<br />

dRe gavazis skolaSi saqmiani<br />

fusfusiT iwyeba: skolis ezoSi<br />

arsebuli sasaTbure meurneoba,<br />

sadac moswavleebi sasoflosameurneo<br />

kulturebis moyvanas<br />

euflebian, unda moirwyas da<br />

gaimarglos. kitris da pomidvris<br />

maRalproduqtiul jiSebTan<br />

erTad mozardebi yvavilovani da<br />

Cinuri kombostos CiTilebsac<br />

uvlian da mwvanilic mohyavT.<br />

mizani erTia _ soflis meurneobisaTvis<br />

saWiro gamocdilebis<br />

SeZena da sxva proeqtebisTvis<br />

saWiro Tanxebis moZieba sakuTari<br />

produqciis realizebis gziT.<br />

paata beriaSvili, gavazis skolis<br />

direqtori: „gvindoda, momavali<br />

Taoba aqtiurad CagverTo<br />

soflis meurneobis Seswavlis<br />

procesSi da paralelurad mos-<br />

nino koSaZe<br />

specialurad „maswavleblisaTvis~,<br />

kaxeTidan<br />

N2, 2009 47


48<br />

wavleTaTvis biznes-saqmianobis,<br />

liderobis elementaruli unar-<br />

Cvevebi gagveviTarebina. amerikis<br />

SeerTebuli Statebis soflis<br />

meurneobis saxelmwifo departamentis<br />

xelmZRvaneli robert persiko<br />

Cveni proeqtiT dainteresda,<br />

romlis mizanic am dargis<br />

skolaSi Setana iyo. aTkaciani<br />

jgufi aSS-Si, kaliforniis Statis<br />

sofel espatoSi gavemgzavreT,<br />

sadac axalgazrda amerikel<br />

fermerTa organizaciis saqmianobas<br />

gavecaniT. msgavsi tipis<br />

organizaciis CvenTan, gavazSi<br />

dafuZnebis ideac gagviCnda~.<br />

gavazelebis mier Seqmnili FFG-s,<br />

anu `saqarTvelos momaval fermerTa<br />

organizaciis~ proeqti<br />

raionis farglebs ukve gascda _<br />

amerikulma mxarem misi ganxorcieleba<br />

mTeli saqarTvelos mas-<br />

StabiT gadawyvita. SeirCa Svidi<br />

sapilote skola, romlebSic<br />

momaval fermerTa organizaciebi<br />

Camoyalibda. amerikis soflis<br />

meurneobis warmomad<strong>ge</strong>nlobam,<br />

am organizaciis xelSewyobis<br />

mizniT, saqarTvelos sazogadoebriv<br />

saqmeTa institutTan (GIPA)<br />

xelSekruleba gaaforma. muSaoba<br />

am saswavleblis soflis meurneobis<br />

ganviTarebis ganyofilebis<br />

xelmZRvanelobiT gagrZelda.<br />

ganxorcielda proeqtebi partnior<br />

skolebSic _ aSenda sasaTbure<br />

meurneobebi, SeiZines fut-<br />

kari da gaiyvanes Tanamedrove<br />

sarwyavi sistemebi.<br />

laSa giorgaSvili, gavazis skolis<br />

me- 11 klasis moswavle: `FFG-m saSu-<br />

aleba momca Zalian bevri gamego<br />

soflis meurneobis Tanamedrove<br />

teqnologiebisa da miRwevebis<br />

Sesaxeb da Sromis fasic meswavla.<br />

axlaxans vimyofebodiT sasoflosameurneo<br />

institutSi treningze,<br />

sadac axali teqnika gagvacnes<br />

da saWiro rCevebic mogvces~.<br />

ganxorcielebulma proeqtebma<br />

gavazis skolas sxva mniSvnelovani<br />

kontaqtebis damyarebis sa-<br />

Sualeba misca. 2003 wels kaxeTSi<br />

stumrobis Semdeg mark perkinsma<br />

sakuTar das, qeTi perkinss<br />

STabeWdilebebi gauziara. kairos<br />

universitetis TanamSromelma,<br />

qeTi perkinsma gavazis skolis<br />

gamocdilebiT egviptelebi daainteresa<br />

da gacvliTi programac<br />

dai<strong>ge</strong>gma: 2008 wlis gazafxulze<br />

17 egviptelma studentma da orma<br />

profesorma ori kvira gavazSi<br />

gaatara, Semodgomaze ki qarTuli<br />

soflidan Svidkaciani jgufi<br />

erTi kviriT kairoSi gaemgzavra.<br />

nino xuciSvili, gavazis skolis 11-e<br />

klasis moswavle: `egvipteSi mogza-<br />

uroba CemTvis didi cxovrebiseuli<br />

gamocdileba iyo. TiToeul<br />

maTganTan, vinc egvipteSi gavicani,<br />

dRemde maqvs urTierToba<br />

da momavalSi araerTi proeqtis<br />

ganxorcielebas vapirebT~.<br />

Semodgomaze axal saswavlo wels<br />

gavazelebi 600 moswavleze gaTvlil,<br />

amerikuli standartebiT<br />

a<strong>ge</strong>bul axal skolaSi Sexvdebian,<br />

romlis mSeneblobac 2006 wels,<br />

proeqt „iakob go<strong>ge</strong>baSvilis~ farglebSi,<br />

msoflio bankis finansuri<br />

mxardaWeriT daiwyo. skola<br />

dRemde orcvlian reJimSi muSaobs.<br />

direqtori acxadebs, rom<br />

farTi mcirea da pirobebic sakmaod<br />

arasaxarbieloa. `gavazis<br />

saSualo skola 1968 wlidan arsebobs.<br />

sofeli didia, moswavleTa<br />

raodenoba ki _ mzardi. axal Senobaze<br />

arc miocnebia. 2005 wels<br />

vauCeruli sistema Semovida da<br />

skolas Semosavali gauCnda.<br />

ganaTlebis saministros 8 axali<br />

saklaso oTaxis miSenebis nebarTva<br />

vTxove, Tumca ministris moadgilem,<br />

Temur samadaSvilma<br />

gavazSi axali skolis aSeneba<br />

SemogvTavaza. es udidesi<br />

saCuqaria Cveni skolisTvis~, _<br />

ambobs gavazis skolis direqtori<br />

paata beriaSvili.<br />

qeTi WipaSvili, yvarlis saganmanaTleblo<br />

resurscentris ufrosi: „gava-<br />

zis skola erT-erTi aqtiuri<br />

skolaa aramarto yvarlis municipalitetSi,<br />

aramed mTels<br />

regionSi. mis mier ganxorcielebulma<br />

FFG proeqtma mTeli qveynis<br />

maStabiT CarTo moswavleebi<br />

soflis meurneobis Seswavlis<br />

saqmeSi. swored es aris am proeqtis<br />

arsi _ siaxle ar unda darCes<br />

Caketili, aramed unda ganzogaddes<br />

da soflis meurneobis Seswavlis<br />

interesi ufro met moswavles<br />

unda gauCndes~.<br />

resurscentris xelmZRvaneli<br />

ambobs, rom gavazis skola erTerTi<br />

TvalsaCino magaliTia imisa,<br />

Tu rogor SeiZleba saswavlo<br />

procesis warmarTva moswavleebis<br />

interesebisa da adgilobrivi<br />

specifikis gaTvaliswinebiT.


klasi<br />

gakveTili<br />

ormxrivi moZraobiT<br />

avtomobili, SuqniSani da `zebra~ gadasasvlelze<br />

_ sagzao usafrTxoebis wesebi maTTvis, visac marTvis<br />

mowmoba jer ar sWirdeba<br />

raze fiqrobs TvaldaxuWuli moswavle<br />

gakveTilze? zaris darekvaze<br />

ocnebobs, swor pasuxs ixsenebs,<br />

an ubralod eZineba. varaudebi<br />

arasworia, viTareba ki gansxvavebuli<br />

_ es bavSvi axla avtomobilia<br />

da mZRolis niSans elodeba.<br />

es 9 wlis avtomobili klas-<br />

Si marto ar aris _ gakveTilze<br />

aseTi ramdenimea. 24-e sajaro<br />

skolis mesame klasSi sagzao<br />

usafrTxoebis wesebs swavloben.<br />

bavSvebma ician, rom avtomobili<br />

xmas gamoscems, signali aqvs, qalaqis<br />

quCebSi dadis da mas mZRoli<br />

marTavs. gakveTilze yvela<br />

avtomobils mZRoli hyavs. mZRolebma<br />

ician Tavisi ufleba-movaleobebi:<br />

unda Seikran Rvedebi,<br />

yuradReba miaqcion da daemor-<br />

Cilon sagzao niSnebs da avariis<br />

Tavidan asacileblad manqana<br />

yuradRebiT marTon. klasSi arian<br />

fexiT mosiaruleebic da SuqniSnebic.<br />

rolebi danawilebulia,<br />

yvela mzadaa da moZraoba iwyeba,<br />

datvirTuli da Tanac ormxrivi.<br />

es roluri TamaSia, lia bedinaZe<br />

ki am klasis damri<strong>ge</strong>belia. gakveTilze<br />

is sagzao moZraobis zedamxedvelis<br />

funqcias iTavsebs<br />

da bavSvebs rolebs unawilebs.<br />

interaqtiuli meTodi da saswavlo<br />

TamaSebi patarebs gansakuTrebiT<br />

moswonT da mcire asakis<br />

miuxedavad, isini sagnis mniSvnelobas<br />

kargad acnobiereben:<br />

9 wlis aleqsandre danelia: `me<br />

yovelTvis viyeneb aq naswavl wesebs,<br />

gansakuTrebiT maSin, roca<br />

zebraze gadavdivar, an roca SuqniSani<br />

anTia. es TamaSebi usafr-<br />

Txoebas exeba da Cven vxvdebiT,<br />

ra aris cudi, araswori da ra ar<br />

unda gavakeToT~.<br />

aleqsandre da misi Tanaklaselebi<br />

sapilote proeqtis `usafrTxo<br />

gzebi~ monawileebi arian.<br />

lia bedinaZe, 24-e sajaro skolis<br />

maswavlebeli, klasis damri<strong>ge</strong>beli: `sag-<br />

zao usafrTxoebis kursi bavSvebs<br />

Zalian moswonT. Cven vaswavliT<br />

maT fexiT mosiaruleTa valdebulebebs,<br />

sagzao moZraobis<br />

wesebs, agreTve _ ra aris Suqni-<br />

Sani da rogor unda moviqceT<br />

quCaze gadasvlisas. sagani integrirebulad<br />

iswavleba da saxelm-<br />

ZRvaneloc mesame klasis bavSvebisTvis<br />

martivad dasaZlevia~.<br />

saqarTveloSi sagzao usafrTxoebis<br />

problemis gadaWras Tanmimdevruli<br />

da sistemuri midgomiT<br />

saxelmwifo da arasamTavrobo<br />

seqtori erToblivad cdilobs.<br />

arasamTavrobo organizacia<br />

`partnioroba sagzao usafrTxoebisaTvis~<br />

ganaTlebis saminis-<br />

irakli kopaleiSvili<br />

N2, 2009 49<br />

,,`me vfiqrob, rom usafrTxoebis<br />

wesebis dacva aucilebelia<br />

imisaTvis, rom ar<br />

davSavdeT. pirvel rigSi,<br />

saWiroa qveiTad mosiarulem<br />

imoZraos sworad.<br />

Rvedic aucileblad unda<br />

Seikra, mniSvneloba ar<br />

aqvs, win zixar Tu ukan.<br />

Torem avariis dros<br />

SeiZleba rame daiziano.<br />

me moZraobis wesebs Cems<br />

patara Zmasac vaswavli,<br />

romelic sami wlisaa~.<br />

luka verulaSvili, 9 wlis<br />

,<br />

,,`me gakveTilze davwere, ra<br />

ar SeiZleba gavakeToT:<br />

avtobuss ar unda SemovuaroT<br />

arc winidan da arc<br />

ukana mxridan. avtobusSi<br />

ar SeiZleba avideT wina<br />

karidan. aucilebelia,<br />

avideT ukana an Sua karidan.<br />

12 wlamde ar SeiZleba<br />

avtomobilSi win jdoma.<br />

miwisqveSa gadasasvleliT<br />

unda gadavideT maSinac,<br />

roca gzaze manqana ar<br />

moZraobs. es yvelaferi<br />

viswavle Cemi wignidan<br />

`Cven vicavT sagzao<br />

wesebs~.<br />

salome gulordava, 8 wlis<br />

,


50<br />

trosTan erTad gasuli wlis noembridan<br />

axorcielebs sapilote<br />

proeqts `usafrTxo gzebi~. pirvel<br />

etapze Catarda pedago<strong>ge</strong>bis,<br />

ZiriTadad klasis damri<strong>ge</strong>blebis<br />

trenin<strong>ge</strong>bi, Semdeg ki daiwyo sagzao<br />

usafrTxoebis kursis pilotireba<br />

skolebSi. saqarTvelos<br />

masStabiT, proeqtSi 48 skolis<br />

<strong>10</strong> 000 bavSvia CarTuli. skolebi<br />

ki, sadac axali sagani iswavleba,<br />

eqvs did qalaqSi SeirCa (Tbilisi,<br />

rusTavi, Telavi, gori, quTaisi da<br />

baTumi). Cvens qveyenaSi msgavsi<br />

proeqti pirvelad xorcieldeba.<br />

literatura da TvalsaCino masala,<br />

romliTac skolebSi swavleba<br />

mimdinareobs, ucxouri gamocdilebis<br />

gaTvaliswinebiT, qarTveli<br />

bavSvebisaTvis specialurad momzadda.<br />

saxelmZRvaneloSi martivad<br />

aris axsnili Tu rogor unda<br />

imoZraon moswavleebma roca saxlidan<br />

skolaSi modian da uwevT<br />

gzis gadakveTa iq sadac transporti<br />

moZraobs, bavSvisTvis<br />

gasa<strong>ge</strong>b enaze ganmartebulia Ti-<br />

Toeuli sagzao niSani. saswavlo<br />

kursi ToTxmeti gakveTilisagan<br />

Sed<strong>ge</strong>ba, kviraSi erTxel tardeba<br />

da sxva sagnebTan erTad, integrirebulad<br />

iswavleba.<br />

ekaterine laliaSvili, proeqtis<br />

xelmZRvaneli: `usafrTxo moZraobis<br />

kultura, usafrTxoebis<br />

wesebis dacva sazogadoebis Ti-<br />

Toeuli wevrisaTvis Cveulebriv<br />

yoveldRiurobad unda iqces.<br />

Cvens qveyanaSi es kultura faqtobrivad<br />

ar arsebobs. adekvaturad<br />

ar vafasebT im risks, romelic<br />

avtosagzao SemTxvevis dros<br />

Cndeba. Cveni mizania adreul<br />

asakSi usafrTxoebis wesebis swavleba,<br />

am kulturis danergva,<br />

raTa mozardebi informirebulni<br />

iyvnen da swori qceva hqondeT<br />

SeTvisebuli. monitoringma aCvena,<br />

rom bavSvebi advilad iTviseben<br />

sagans~.<br />

programis msvlelobis paralelurad<br />

moxda partniori organizaciebis<br />

erT struqturul erTeulad<br />

Camoyalibeba. organizaciis<br />

`partnioroba sagzao usafrTxoebisaTvis~<br />

iniciativiT Seiqmna<br />

aliansi `usafrTxo gzebisTvis~,<br />

romelSic TerTmeti saerTaSoriso,<br />

saxelmwifo, arasamTavrobo<br />

da kerZo organizacia gaerTianda:<br />

amerikis SeerTebuli Statebis<br />

saerTaSoriso ganviTarebis<br />

saa<strong>ge</strong>nto (USAID), BP-saqarTvelo,<br />

ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministro, erovnuli saswavlo<br />

<strong>ge</strong>gmebisa da Sefasebis centri,<br />

`partnioroba sagzao usafrTxoebisaTvis~,<br />

niderlandebis samefos<br />

saelCo saqarveloSi, aSS-s<br />

saelCo saqarTveloSi, Jurnali<br />

“AutoBild – saqarTvelo”, gadacema<br />

`saimedo avto~ da saqarTvelos<br />

saavtomobilo federacia.<br />

proeqtis mxardamWeria saqarTvelos<br />

pirveli ledi sandra elisabed<br />

rulovsi.<br />

simon janaSia, erovnuli saswavlo<br />

<strong>ge</strong>gmebisa da Sefasebis centris direqtori:<br />

`bavSvebs vaswavliT, Tu rogor<br />

unda moiqcnen manqaniT mgzavrobisas<br />

an fexiT gadaadgilebisas.<br />

proeqti sainteresoa imiTac, rom<br />

xels uwyobs mozardebis samoqalaqo<br />

ganviTarebas da maT pasuxism<strong>ge</strong>bel<br />

moqalaqeebad Camoyalibebas.<br />

am bavSvebs ar aqvT manqanebi<br />

da ar marTaven, magram mniS-<br />

vnelovania, rom maT aiTvison da<br />

Tavadac gaavrcelon usafrTxo<br />

moZraobis kultura _ ufrosebsac<br />

miscen swori magaliTi da<br />

Tundac SeniSvnebi~.<br />

proeqti sapilotea da warmatebis<br />

SemTxvevaSi, sxva zogadsaganmanaTleblo<br />

skolebSic dainer<strong>ge</strong>ba.<br />

organizacia `partnioroba<br />

sagzao usafrTxoebisaTvis~<br />

<strong>ge</strong>gmavs axali literaturisa<br />

da TvalsaCinoebebis momzadebasac.


saskolo iniciativebi<br />

mogzauroba<br />

ocnebidan realobaSi<br />

`gza zugdididan mestiamde Zalian gagvigrZelda, megona veRar<br />

CavaRwevdiT. kiTxvaze: `male CavalT?~, pasuxi erTi iyo:<br />

`naxevar saaTSi~. gzis bolos ulamazesi sanaxaoba gveloda _<br />

mestia! garSemo uzarmazari mTebi, win daTovlili banguriani,<br />

dalayora, svanuri koSkebi, mdinare mestiis Wala, beTqiliswyaro.<br />

svaneTi marTlac SesaniSnavia!~ _ wers viviana babilaSvili<br />

svaneTamde ki iyo gza tao-klarjeTisaken.<br />

22-e sajaro skolis moswavleebisa da maswavleblebis mogzaurobis<br />

Sesaxeb skolis direqtori guliko xorbalaZe da qarTuli<br />

enisa da literaturis maswavlebeli giuli Ca<strong>ge</strong>liSvili<br />

mogviTxroben.<br />

`Tanamedrove pedagogs, warmatebis<br />

misaRwevad, mozardis fsiqologiis,<br />

misi interesebis Sesatyvisi<br />

midgomebis gamoyeneba mar-<br />

Tebs. amitomac vcdilobT, iseT<br />

individualur gzebs mivakvlioT,<br />

romlebic moswavleebs aqtiurobisa<br />

da iniciativis gamoCenisken<br />

ubiZ<strong>ge</strong>ben, motivacias aumaRleben,<br />

nebelobiT Zalebs ganumtkiceben.<br />

saskolo iniciativebis ganviTarebaSi<br />

Zalian dagvexmara skolis<br />

avtonomiuri uflebebis gazrda,<br />

rac finansuri damoukideblobis<br />

mopovebaSi gamoixata. ukve ori<br />

welia, Cvens skolaSi ufrosklasel<br />

moswavleTa Soris gunduri<br />

proeqtebis konkursi tardeba.<br />

2007 wlis ivnisSi, saqarTvelos<br />

istoriisa da sazogadoebrivi<br />

mecnierebebis kaTedris mxarda-<br />

WeriT (xelmZRvaneli da proeqtis<br />

Tanaavtori m. zaqariaSvili), Catarda<br />

pirveli konkursi: `fiqrebi<br />

tao-klarjeTze~. raionis mewarmeebsa<br />

da mSoblebTan Tanam-<br />

SromlobiT gamarjvebulTa wasa-<br />

N2, 2009 51


52<br />

xaliseblad saWiro Tanxac gamoi-<br />

Zebna. konkursis farglebSi sami<br />

etapi gamoiyo: kvlevis, prezentaciisa<br />

da mogzaurobis. ase rom, monawileebs<br />

sami sxvadasxva davaleba<br />

unda SeesrulebinaT:<br />

pirvel etapze moswavleebi<br />

mkvlevarebi iyvnen. maT Temebi<br />

SearCies da muzeumebis, sajaro<br />

biblioTekis resursisa da internetis<br />

gamoyenebiT tao-klarjeTis<br />

Sesaxeb saintereso masala Seagroves.<br />

warmod<strong>ge</strong>nil namuSevrebs<br />

Soris iyo: `tao-klarjeTis <strong>ge</strong>ografiuli<br />

mdebareoba da ekologia~,<br />

`qarTvelTa samefos Camoyalibeba~,<br />

`didi samonastro mSenebloba~,<br />

`istoriul samxreT-dasavleT<br />

saqarTvelos bedi XX saukuneSi~,<br />

`qarTuli miwa Turqe-<br />

Tis Semad<strong>ge</strong>nlobaSi~ da sxva. naSromebs<br />

Tan erTvoda moswavleTa<br />

mier Sesrulebuli ilustraciebi.<br />

meore etapze mozardebma sakuTari<br />

naSromebi Jiuris warudgines,<br />

romlis Semad<strong>ge</strong>nlobaSic skolis<br />

pedago<strong>ge</strong>bi da mowveuli eqspertebi<br />

Sediodnen. konkursis gamarjvebulma<br />

saukeTeso aTma avtorma,<br />

saqarTvelos sapatriarqos<br />

daxmarebiT, tao-klarjeTSi imogzaura.<br />

moswavleebma moiares: oSki,<br />

xanZTa, parxali, bana, iSxani,<br />

Satberdi. grigol xanZTelis, misi<br />

mowafeebis, aSot kurapalatis<br />

mier aRorZinebuli mTeli regio-<br />

ni. wignebidan kargad nacnob<br />

taZrebs isini xeliT exebodnen,<br />

aRtacebulni iyvnen maTi arqiteqturiT<br />

da winaparTa xelovnebiT.<br />

proeqtis gagrZeleba iyo konkursi:<br />

`fiqrebi samegrelo-zemo svaneTze”,<br />

romelic 2008 wels qar-<br />

Tuli enisa da literaturis pedago<strong>ge</strong>bis<br />

giuli Ca<strong>ge</strong>liSvilis,<br />

marina TiTberiZis da cicino mJavanaZis<br />

xelmZRvanelobiT Catarda.<br />

ufrosklasel moswavleebs axali<br />

davaleba unda SeesrulebinaT _<br />

SeeswavlaT samegrelosa da svaneTis<br />

istoria, <strong>ge</strong>ografia, kultura,<br />

ekologia, da folklori.<br />

maT gunduri principiT SearCies<br />

sasurveli Temebi. wina proeqtisgan<br />

gansxvavebiT, konkursSi monawileobis<br />

msurvelTa raodenoba<br />

gaormagda. registracia <strong>10</strong>0-ze<br />

metma moswavlem gaiara.<br />

saskolo Jiurim Temebis Sefasebis<br />

kriteriumebi SeimuSava da moswavleebs<br />

gaacno. daskvniT etapze<br />

15 gamarjvebuli gamovlinda,<br />

romlebic skolam samegrelosa<br />

da zemo svaneTSi oTxdRiani mogzaurobiT<br />

dajildova.<br />

mogzaurobis programis Sed<strong>ge</strong>na-<br />

Si didi daxmareba gagviwia turistulma<br />

firmam (`big futi~), agreTve<br />

zugdidis me-2 sajaro skolis<br />

direqtorma qalbatonma ma-<br />

rine qicxiam da qalbatonma nato<br />

naverianma. dav<strong>ge</strong>gmeT saintereso<br />

Sexvedrebi zugdidisa da mestiis<br />

sajaro skolebis moswavleebTan<br />

erTad, aseve erToblivi eqskursia-laSqrobac.<br />

mogzauroba 19 ivniss zugdidis<br />

matarebliT daiwyo. 20 ivniss dilis<br />

7 saaTze rkinigzis sadgurSi<br />

zugdidis #2 sajaro skolis maswavleblebi<br />

da moswavleebi dagvxvdnen<br />

da skolaSi migvpatiJes.<br />

SevisveneT, Tan iqauroba davaTvaliereT.<br />

zugdidelebma sakuTari<br />

Teatris repertuari gagvacnes.<br />

stumrebma da maspinZlebma erTad<br />

movinaxuleT dadianebis sasaxle,<br />

botanikuri baRi, zugdidis centri.<br />

imave dRes mikroavtobusiT<br />

gavudeqiT gzas svaneTisken. moviareT<br />

uzarmazar mTebSi dakarguli<br />

svaneTis soflebi: jorkvali,<br />

laxamula, qveda luxa, fari,<br />

eceri, beCo, latali, lenjeri,<br />

mulaxi, ifari da kala.<br />

mogzaurobam yovelgvar molodins<br />

gadaaWarba. yoveli dRe axali<br />

aRmoCenebiTa da saintereso<br />

TavgadasavlebiT ivseboda. mogzaurobidan<br />

dabrunebulma proeqtis<br />

monawileebma sakuTari xeliT<br />

Seqmnes eklesia-monastrebis<br />

maketebi, TvalsaCinoebebi, foto<br />

da video masala, romelTa gamoyenebac<br />

kidev ufro Sinaarsians<br />

gaxdis gakveTilebs.


esursebi<br />

aswavle da...<br />

aCvene istoria<br />

uZvelesi qarTuli xelnaweri wignebis gacnoba<br />

moswavleebs xelnawerTa erovnul centrSi SeuZliaT<br />

`miniaturebze oqrosferi saRebavi marTla oqrosia?~, `vin iyo<br />

is kaci, vinc wignis gadawera pirvelma moifiqra da daafinansa?~<br />

_ am kiTxvebs skolis moswavleebi xelnawerTa centrSi<br />

maTTvis gamarTul sajaro leqciebze svamen. es swored is<br />

adgilia, sadac isini istorias ara mxolod swavloben,<br />

aramed sakuTari TvaliT xedaven da exebian. xelnawerTa<br />

Seqmna, gadawera da Semkoba _ ras uamboben uZvelesi<br />

qarTuli xelnaweri wignebi Tanamedrove moswavleebs?<br />

ufrosklaselebi saintereso da<br />

uCveulo garemoSi aRmoCndnen.<br />

saqarTvelos xelnawerTa erovnuli<br />

centris ganaTlebis departamentma<br />

skolis moswavleebis-<br />

Tvis saganmanaTleblo programebi<br />

erTi wlis win Seadgina da bav-<br />

Svebi xelnawerTa centrSi miiwvia.<br />

aq gakveTilebsa da leqciebs<br />

dialogis forma aqvs, departamentis<br />

mier momzadebuli prezentacia<br />

ki mozardebs informaciis<br />

aRqmas uadvilebs. `codnis<br />

miwodebis garda, am programis<br />

bela CekuriSvili<br />

N2, 2009 53


54<br />

mizania, axalgazrdebi im profe-<br />

siebiT daainteresos, rac wignis<br />

kvlevas, dacvas, eqspertizasa<br />

da restavracias ukavSirdeba.<br />

dRevandel pragmatul epoqaSi<br />

es arapopularul profesiebad<br />

iTvleba~, _ ambobs xelnawerTa<br />

centris ganaTlebis departamentis<br />

xelmZRvaneli nestan<br />

CxikvaZe.<br />

qarTuli xelnaweri wignebi inaxaven<br />

codnas astrologiis, medicinis,<br />

<strong>ge</strong>ografiis, qimiisa da sxva<br />

saintereso sferoebis Sesaxeb.<br />

nestan CxikvaZe, xelnawerTa<br />

centris ganaTlebis departamentis<br />

xelmZRvaneli: `am saubrebis dros<br />

axalgazrdebi acnobiereben, rom<br />

wigni mxolod dawerili furclebi<br />

ar aris da igi qveynis kulturasTan<br />

kavSirSi aRiqmeba. Cveni<br />

programa gankuTvnilia saskolo<br />

programis dasaxmareblad,<br />

literaturisa da istoriis ukeT<br />

Sesaswavlad da gasaazreblad~.<br />

centris mier momzadebuli saganmanaTleblo<br />

programebis magali-<br />

Tia `tao-klarjeTi~, romlisTvisac<br />

departaments fotomasala<br />

xelnawerTa centris direqtorma<br />

buba kudavam miawoda. ornawiliani<br />

programa Zeglebis daTvalierebiT<br />

iwyeba da leqcias slaid-<br />

Souc axlavs. moswavleebi agreTve<br />

ecnobian xelnawerTa istorias<br />

_ vin romeli wigni SeiZina, romeli<br />

wigni rodis da sad daikarga<br />

da a.S. yoveli gakveTili dialogiT<br />

sruldeba. meore programa,<br />

romelic `vefxistyaosnis~<br />

astrologiur da astronomiul<br />

aspeqtebs exeba, 21-e skolis pedagogis,<br />

nino imnaiSvilis winadadebiT<br />

momzadda. programis<br />

avtori ambobs, rom `avTandilis<br />

anderZi~ sakmaod rTuli Tavia<br />

`vefxistyaosanSi~ da misi aRqma<br />

moswavleebs uWirT. xelnawerTa<br />

centris mier momzadebuli programiT<br />

bavSvebi vizualurad ecnobian<br />

astrologiuri Sinaarsis<br />

xelnawerebs da ciuri mnaTobebis<br />

amsaxvel miniaturebs, iReben informacias<br />

imis Sesaxeb, Tu saidan<br />

gaCnda astronomiuli codna<br />

saqarTveloSi da rogor aisaxa<br />

igi qarTul folklorSi, xuroTmoZRvrebasa<br />

da sasuliero krebulebSi.<br />

xelnawerTa centrma moamzada<br />

programebi qarTvel korifeebzec.<br />

yuradReba gamaxvilda ivane<br />

javaxiSvilisa Tu korneli kekeliZis<br />

cxovrebis iseT detalebze,<br />

romlebic bavSvebs maT mimarT<br />

interess gauRvivebda: rogori<br />

moswavle iyo ivane javaxiSvili,<br />

rogor dadioda arqeologiur<br />

gaTxrebze, rogor uyvarda siZveleebis<br />

qeqva da Segroveba...<br />

departamentis TanamSromelma,<br />

nestan bagaurma bavSvebs nusxis<br />

saxiT Camouwera, ramdeni ram<br />

icoda ivane javaxiSvilma. piradi<br />

werilebisa da fotomasalis<br />

gamoyenebiT Sedga programa<br />

korneli kekeliZesa da eqvTime<br />

TayaiSvilzec.<br />

nestan CxikvaZe: `eleqtronuli<br />

fostiT davukavSirdiT maswavleblebs<br />

da SevTavazeT, mogvweron<br />

winadadebebi: rogori programa<br />

surT, risi mosmena iqneba aqtualuri<br />

moswavleebisaTvis... aseve<br />

mogvawodon bavSvebis nawerebi,<br />

naSromebi. maswavleblebis iniciativaze<br />

bevri ram aris damokidebuli~.<br />

xelnawerTa erovnuli centris<br />

saganmanaTleblo programebis<br />

Sesaxeb dawvrilebiTi<br />

informaciisaTvis ixileT:<br />

http://www.manuscript.<strong>ge</strong>/index.php?m=447


erTi istoria<br />

maswavlebeli<br />

fereidanSi<br />

fereidunSahris ispahanis universitetis filialis<br />

profesorma said mulianma igive giorgi mulaSvilma,<br />

qarTuli `dedaenis~ analogi Seqmna da fereidnel<br />

qarTvelebs qarTulad wera-kiTxvas aswavlis.<br />

fereidani iranis centraluri<br />

zegnis, baxTiaris SiSvel mTebSi<br />

mdebareobs da administraciulad<br />

ispahanis olqs eqvemdebareba.<br />

oTxi saukunis win saqarTvelodan<br />

tyved wayvanili qarTvelebis<br />

STamomavlebiT dasaxlebul soflebs<br />

qarTuli saxelebi dRemde<br />

SemorCa: zemo martyofi, qvemo<br />

martyofi, CuRureTi (CoRiureTi),<br />

afusi (ruispiri), sibaji (vaSlovani).<br />

aq axsovT winaparTa gvarebic:<br />

gugunaSvili, gogoCaSvili,<br />

aspaniSvili, ioseliani, xuciSvili,<br />

molaSvili, zubitaSvili,<br />

onikaSvili, aslaniSvili, miqelaSvili,<br />

baTiaSvili. dRes isini<br />

metwilad sparsul gvarebs atareben<br />

da saqarTveloSi mogzaurobaze<br />

ocneboben.<br />

fereidani erTaderTi iranuli<br />

raionia, sadac iZulebiT gadasaxlebulma<br />

qarTvelobam ena da<br />

qarTuli adaT-wesebi SeinarCuna.<br />

aq im sityvebsac gaigonebT, romlebsac<br />

saqarTveloSi aRaravin<br />

xmarobs. maTi ena Zalian hgavs<br />

Zveli herebis enas, dRes rom<br />

ingilour dialeqts veZaxiT. am<br />

bela CekuriSvili<br />

N2, 2009 55


56<br />

xalxisTvis qarTuli reliqviad<br />

ar qceula _ enas isev qarTulad<br />

idgamen. eTnikuri qarTvelebi<br />

fereidnis 14 sofelSi cxovroben,<br />

aqedan <strong>10</strong> sofelSi ki isini<br />

umravlesobas warmoad<strong>ge</strong>nen. maTi<br />

saerTo ricxvi 15-30 aTass aRwevs.<br />

said muliani, ispahanis universitetis<br />

fereidunSahris filialis profesori:<br />

qarTuli enis da tradiciebis<br />

mimarT interesi maSin gamimZafrda,<br />

roca ispahanis universitetis<br />

istoriis fakultetis studenti<br />

viyavi. Cemi disertaciis Tema iyo<br />

qarTvelTa roli iranis istoriaSi,<br />

kulturasa da civilizaciaSi.<br />

es iyo 200 sando wyaroze dayrdnobili<br />

naSromi da didad daafases<br />

iranelma istorikosebma.<br />

Semdeg is wignadac gamovida da<br />

qarTvelTa da iranelTa yurad-<br />

Reba miipyro. samwuxarod, es naSromi<br />

qarTulad Targmnili ar<br />

aris, rom yvelam icodes iranSi<br />

mcxovreb qarTvelebs rogori<br />

mniSvnelovani adgili hqoniaT<br />

saukuneebis manZilze. am wignma<br />

didi roli iTamaSa iranSi mcxovreb<br />

qarTvelebSi erovnulobis<br />

gacocxlebis saqmeSi. imisaTvis<br />

rom xalxma qarTuli wera-kiTxva<br />

iswavlos, saWiroa hqondeT Zalian<br />

Zlieri motivacia, unda<br />

gaigon, vin yofilan, vin arian<br />

da vin unda iyvnen. swored amis<br />

Semdeg gaxda SesaZlebeli qar-<br />

Tul-sparsuli TviTmaswavlebeli<br />

dedaenis Seqmna, rac Zalian<br />

rTuli iyo, radgan qarTuli ena<br />

Tavadac kargad ar vicodi.<br />

amitom jer erTi weli TviTon<br />

viswavle, rogorc SemeZlo.<br />

rodis daiwyeT am `dedaenaze~<br />

muSaoba da ramden<br />

xans gagrZelda es<br />

procesi?<br />

es iyo 2003 weli. gavakeTe iakob<br />

go<strong>ge</strong>baSvilis `dedaenis~ safuZvelze<br />

da qseroqsiT gavavrceleT.<br />

es sakmaod rTuli saqme iyo, erTi<br />

mxriv, ekonomikuri mdgomareobis<br />

gamo, meorec, qseroaslebis uxarisxobis<br />

gamo. magram amazec ki<br />

Zalian didi moTxovnileba iyo.<br />

dainteresdnen fereidneli<br />

qarTvelebi am wigniT?<br />

kiTxuloben?<br />

2004 wlidan 2008 wlamde mqonda<br />

sazafxulo qarTuli enis skola,<br />

riTac Zalian bevrma iswavla<br />

qarTuli wera-kiTxva. magram<br />

saWiro iyo kargi TviTmaswavleblis<br />

Seqmna. Zvel gamocdilebaze<br />

dayrdnobiT, axali meTodebisa<br />

da cnobebis mixedviT da Cemi<br />

Zmis, kaxas daJinebuli TxovniT<br />

da daxmarebiT Sevqmeni axali<br />

qarTul-sparsuli `dedaena~.<br />

iakob go<strong>ge</strong>baSvilis wignidan<br />

ra datoveT da ra SecvaleT?<br />

TviTmaswavlebeli, iranuli<br />

wesisamebr, iwyeba citatiT yuranidan<br />

alahis saxeliT da qarTul<br />

anbans sparsulic misdevs. sparsulSi<br />

ar arsebobs aso-b<strong>ge</strong>rebi:<br />

k, p, t, R, c, J, w, W, amitom am<br />

asoebs iqve miwerili aqvs sityvebi.<br />

magaliTad, w-s _ `wiwila~,<br />

rogorc sparsulad, aseve qar-<br />

Tulad. mocemulia agreTve ganmartebebi,<br />

Tu rogor unda waikiTxo<br />

es aso-b<strong>ge</strong>rebi. TviTmaswavlebeli<br />

qarTuli anbanis garda<br />

moicavs mcire gramatikas,<br />

andazebs da sasaubros:<br />

misalmeba-gacnobas, weliwadis<br />

droebs, kviris dReebs, saaTs,<br />

mgzavrobis Temas. Sesulia ramdenime<br />

leqsi da patara leqsikonic.<br />

TviTmaswavlebeli ZiriTadad<br />

iakob go<strong>ge</strong>baSvilis `dedaenis~<br />

safuZvelzea Sed<strong>ge</strong>nili, magram<br />

teqstSi bevri ram aris Secvlili<br />

_ iranuli Sinarsisaa, raTa ufro<br />

gasa<strong>ge</strong>bi yofiliyo. am wignze<br />

muSaobisas CemTvis Zalian mniSvnelovani<br />

iyo, rom rogorme patriotizmi<br />

da saqarTvelos mTlianobis<br />

idea Camedo. magaliTad,<br />

ramdenjerme ixsenieba teqstSi<br />

soxumi, afxazeTi, cxinvali da<br />

bevri sxva aseTi <strong>ge</strong>ografiuli<br />

saxeli.<br />

rodis gamovida wigni da<br />

visi mxardaWeriT?<br />

es wigni 2008 wels gamosca<br />

saqarTvelos diasporis saministrom<br />

da Tavisi srulyofilebis<br />

da maRali xarisxis gamo male<br />

gavrcelda fereidanSi da Zalian<br />

didi moTxovnilebaa masze. mar-<br />

Talia, kulturuli saqmis keTeba<br />

Zalian Znelia, gansakuTrebiT<br />

Cems viTarebaSi, magram Tavs bednierad<br />

vgrZnob, rom SemiZlia<br />

vemsaxuro Cems enas da ers, Tundac<br />

patara nabijebiT. Cemi cxovrebis<br />

ubednieresi wami maSin iyo,<br />

roca quCaSi saxlis safexurTan<br />

vnaxe 8 wlis bavSvi, romelic<br />

Cemi gakeTebuli TviTmaswavlebliT<br />

sxva bavSvebs aswavlida<br />

qarTul enas.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!