f s a l m u n n i fsalmunni

eZRvneba wm. giorgi mTawmidlis dabadebis
1000 wlisTavs
f s a l m u n n i
f s a l m u n n i

f s a l m u n n i
paraleluri teqstebi
Zveli qarTuli kanonikuri
– mxedruli da nusxuri –
da Tanamedrove qarTuli adaptacia
saqarTvelos sapatriarqo
Tbilisi
2012

daibeWda
uwmidesisa da unetaresis, sruliad saqarTvelos
kaTolikos-patriarqis ilia meoris locva-kurTxeviT
fsalmunis am gamocemaze muSaobdnen:
profesori irine meliqiSvili, Zveli qarTuli teqstis Targmna- adaptacia
Tanamedrove qarTulze;
guram doCanaSvili, Tanamedrove teqstis stilisturad gamarTva;
dekanozi miqael galdava, Tanamedrove teqstis Teologiuri redaqtori;
salome zviadaZe, Tanamedrove teqstis aprobacia da koreqtura;
asocirebuli profesori, mRvdeli levan maTeSvili, nusxuri teqstis
koreqtura;
profesori lela xaCiZe, † profesori TinaTin cqitiSvili, recenzentebi;
filolog. mecn. kand. qeTevan gadilia, mTavari redaqtori da
koordinatori.
fsalmunTa kanonikuri teqsti miekuTvneba me-11 saukunes. miuxedavad
qarTuli enis konservatiulobisa, TiTqmis aTsaukunovani teqsti
enobrivi TvalsazrisiT aRaraa srulad gasagebi Tanamedrove mkiT xvelisaTvis.
Zveli qarTuli da misi Tanamedrove adaptaciis paralelur
teqstebad gamocemis konceptualur qvakuTxeds warmoadgens dednis,
anu wmida giorgi mTawmidliseuli teqstis erTguleba da Tanamedrove
qarTuli adaptaciis gamarTuli ena. wignSi warmodgenili sami paralelurad
ganlagebuli teqsti – Zveli qarTuli mxedruli, Zveli qar-
Tuli nusxuri da Tanamedrove qarTuli adaptacia – erTnairad sasargeblo
iqneba ara marto mlocvelebisaTvi, aramed mkiTxvelTa farTo
wrisa da student-maswavleblebisaTvis.
dizaineri da damkabadonebeli TinaTin berberaSvili
©
©
fsalmunebis Tanamedrove qarTul enaze adaptirebuli teqsti, bibliis
Targmnis instituti, moskovi, 2010, 2012.
gaformeba, bibliis Targmnis instituti, moskovi, 2010.
garekani gaformebulia lukas saxarebis 1054 wlis xelnaweris TavsamkauliT.
ISBN 978-9941-0-4047-4

wi na si ty va o ba ................................................................................. 7
fsalmunTa kiTxvis wesi ........................................................ 12
qarTuli anbani ............................................................................. 15
fsalmunni
s a r C e v i
kanoni pirveli ......................................................................... 16
kanoni meore ............................................................................... 30
kanoni mesame ............................................................................... 47
kanoni meoTxe ............................................................................ 67
kanoni mexuTe ............................................................................ 86
kanoni meeqvse ............................................................................ 103
kanoni meSvide ........................................................................... 126
kanoni merve ................................................................................ 148
kanoni mecxre ............................................................................ 166
kanoni meaTe ................................................................................ 183
kanoni meTerTmete .................................................................. 203
kanoni meTormete .................................................................... 227
kanoni mecamete ......................................................................... 245
kanoni meToTxmete .................................................................. 263
kanoni meTxuTmete .................................................................. 280
kanoni meTeqvsmete .................................................................. 297
kanoni meCvidmete .................................................................... 312
kanoni meTvramete ................................................................... 332
kanoni mecxramete ................................................................... 348
kanoni meoce ............................................................................... 368
bibliis wignTa Semoklebani ................................................ 384
axsna-ganmartebebi ....................................................................... 387

wi na si ty va o ba
fsal mun Ta ka no ni ku ri teq s tis Zve li qar Tu li eni dan Ta na med ro ve qar-
Tu lad ga mar T va ze anu adap ti re ba ze mu Sa o ba bib li is Tar g m nis in s ti tutma
da iw yo 2004 wels, uw mi de si sa da une ta re sis, sru li ad sa qar T ve los
ka To li kos-pat ri ar qis ilia meoris loc va-kur T xe vi Ta da sa qar T ve los
ek le si is aq ti u ri mo na wi le o biT. es uaR re sad sa Wi ro er Tob li vi pro eqti
gan xor ci el da re a lu rad ar se bu li si tu a ci is gaT va lis wi ne biT. mi si
auci leb lo ba em ya re bo da, ker Zod, Sem deg mo saz re bebs:
1. sa qar T ve lo Si ar se bobs fsal mu nis ki Tx vis mra val sa u ku no va ni
tra di cia;
2. fsal mu nTa wigns gan sa kuT re bu lad mniS v ne lo va ni ad gi li uWiravs
Ta na med ro ve qar Tu li sa zo ga do e bis su li er Ri re bu le ba Ta
sis te ma Si;
3. fsal mu nTa ka no ni ku ri teq s ti mi e kuT v ne ba me-11 sa u ku nes da miu
xe da vad qar Tu li enis kon ser va ti u lo bi sa, bu neb ri via, war moud
ge ne li iq ne bo da, rom TiT q mis aT sa u ku no va ni teq s ti enob ri vi
Tval saz ri siT iyos sru li ad ga sa ge bi Ta na med ro ve mkiT x ve li saTvis;
4. pro eq tis da wye bis wi na etap ze Ca ta re bul ma ga mok v le vam ga mo avli
na mrev lis na wil Si fsal mu nis Si na ar sis ara swo ri aR q misa da
ga az re bis faqti.
bib li u ri teq s tis ga ge ba Zi ri Ta dad xor ci el de ba or do ne ze: er Ti
mxriv, Te o lo gi u r da her me nev ti kul (da fa ru li, Se uc no be li), xolo meo
re mxriv, enob riv do ne eb ze.
fsal mu nis Zve li qar Tu li ka no ni ku ri teq s tis Ta na med ro ve qar Tu lad
adap ti re bis mi za nia, mox s nas enob riv do ne ze ar se bu li sir Tu le, da ubru
nos bib li as, ker Zod ki fsal mu ne bis wigns, Ta vi si Tav da pir ve li da
upir ve le si da niS nu le ba – iyos mloc ve li sa da mkiT x ve li saT vis RvTi u ri
mad lis zi a re bi sa da bib li u ri sib r Z nis Sec no bis uS re ti wya ro. Zve li
qar Tu li da Ta na med ro ve qar Tu li teq s te bis pa ra le lu rad da beW d va SesaZ
leb lo bas aZ levs mloc vels wa i ki Txos Zve li qar Tu li teq s ti da imavd
ro u lad, mi si enob ri vi Tval saz ri siT ukeT ga ge bis miz niT, isar geb los
ag reT ve adap ti re bu li, Ta na med ro ve teq s tiT.
adap ta ci a ze mu Sa o bi sas erT-er Ti um Tav re si da ur Tu le si amo ca na iyo
Zve li da Ta na med ro ve qar Tu lis ise Ser wy ma, rom mig ve Ro er Ti or ga nuli
teq s ti, rad gan pro eq tis kon cep tu a lur qva kuT xeds ded ni sad mi, anu
7

winasityvaoba
wmi da gi or gi mTaw mid li se u li teq s ti sad mi er T gu le ba da Ta na med ro ve
qar Tu li teq s tis ga mar Tu li ena war mo ad gens.
bib li is ka no ni ku ri wig ne bi ek le si is mi er da ka no ne bul RvTiv su li er
wig nebs ewo de baT. fsal mu nis ka no ni kur teq s t Si igu lis x me ba is teq s ti,
ro me lic ek le si is mi er dad ge ni lia sa kiT xa vad da sa lo ca vad. fsal mu nis
qar Tu li Tar g ma nis me a Te sa u ku ne ze ad rin de li xel na we re bi Cve nam de moRwe
u li ar aris. ef rem mci ris cno biT, gi or gi mTaw mi del ma or g zis Tar g m na
fsal mu ni. swo red gi or gi se u li me o re re daq cia aris sa qar T ve los ek lesi
a Si dRes mi Re bu li ka no ni ku ri teq s ti.
2009 wels Sesrul da 1000 we li wmi da gi or gi mTaw mid lis da ba debi
dan (10 iv li si mi si xse ne bis dRea). fsalmunis paraleluri teqstebis
2010 wlis ga mo ce ma swo red am Ta riRs mieZ R v na.
fsal mun Ta qar Tu li Tar g ma nis is to ria da mi si teq s to lo gi u ri wyaro
mec ni er Ta in ten si u ri kvle vis sa ga nia. is, rac dRes vi ciT qar Tu li
fsal mu nis Se sa xeb, mok led ase Se iZ le ba Ca mo ya lib des:
1. mog ve po ve ba mwi ri in for ma cia gi or gi mTaw mid l am de ar se bu li
qar Tu lenovani fsal mu ne bisa da fsalmunTa Tar g ma ne bis wya ros
(si ri u li, ber Z nu li, som xu ri) Se sa xeb;
2. da zus te biT ar vi ciT, gi or gi mTaw mi del ma Ta vi dan Tar g m na Tu
mxolod sa fuZ v li a nad ga da a mu Sa va ar se bu li Tar g ma ne bi;
3. da zus te biT vi ciT, rom gi or gi mTaw mi del ma qar Tu li fsal mu nis
teq s ti ga mar Ta ma Sin ar se bu li mis T vis xel mi saw v do mi berZnuli
xel na we re bis mi xed viT.
pro eq t ze mu Sa o bi sas Zvel qar Tul teqsts sa fuZ v lad da e do mze qa la
Sa ni Zis mi er dad ge ni li gi or gi mTaw mid li se u li teq s ti (gamoica 1960
wels). Cven vi sar geb leT ele ne do Ca naS vi lis mi er 1983 wels ga mo ce muli
mcxe Tu ri xel na we ris eleq t ro nu li ver si iT, ro me lic sa fuZ v lia
nad Se u jer da mze qa la Sa ni Zis mi er dad ge nil teqsts. im Sem Tx ve va Si,
ro de sac Zve li qar Tu li teq s tis ga ge ba Wir da an teq s ti prob le mu rad
gve sa xe bo da, adap ta ci is av to ri mi mar Tav da ber Z nul sep tan tas (LXX) da
eb ra ul (ma so re tul) teq s tebs. zog Sem Tx ve va Si ber Z nul teq s t ze day rd
no ba auci le be li xde bo da ga da wy ve ti le bis mi sa Re bad. ma ga li Tad, qar-
Tu li cxo ne ba/mac xo va re ba, ro mel sac ber Z nul Si Se e sa ba me ba xan so te ria
[soteria] „ga dar Ce na“, xan Zoe [Zoe] „si co cx le“, adap ti re bul teq s t Si
gan s x vav de ba ber Z nu lis Se sa ba mi sad. sity vebi cxo ne ba/macxo va re ba xSir
Sem Tx ve va Si Se nar Cu ne bu lia da mxo lod zog jer ic v le ba uf ro ga sa ge bi
eq vi va len tebiT ga dar Ce na, xsna, ra Ta az ri uf ro ga sa ge bi iyos.
qar Tu li ena cno bi lia Ta vi si kon ser va tiu lo biT, xo lo Zve li qar-
Tu li ena Ta na med ro ve TaT vis araa sru li ad ga u ge ba ri, rac gviq m nis imis
ilu zi as, rom Zve li qar Tu li ga sa ge bia Ta na med ro ve qar T ve li saT vis. si-
8

winasityvaoba
nam d vi le Si, Se iZ le ba iT q vas, rom sxva o ba Zvel sa da Ta na med ro ve qar Tuls
So ris sak ma od se ri o zu lia. ker Zod:
1. Se ic va la sity va Ta ri gi. Zvel qar Tul Si ga ba to ne bu li iyo msaz Rv
rel-saz R v ru lis pos t po zi ci u ri wyo ba, axal qar Tul Si ki ufro
pre po zi cia aris gav r ce le bu li (Tum ca sti lis tu ri Tvalsaz
ri siT da saS ve bia pos t po zi ci ac). sity va Ta ri gi adap ti re bul
teqstSi kon teq s tis mi xed viT Se ir Ce o da;
2. Se ic va la mrav lo bi Ti ric x vis aR niS v nis Zi ri Ta di we si, eb-ian ma
mrav lo biT ma Sec va la nar-Ta ni a ni mrav lo bi Ti. Ta na med ro ve qar-
Tul Si nar-Ta ni an mrav lo biTs mxo lod sti lis tu ri dat vir T va
aqvs;
3. di di cvli le be bi mox da leq si ku ri Tval saz ri siT: zo gi sity vis
ma gi er sxva er Te u li gaC n da; zo gi isev aris ena Si, mag ram mniS vne
lo ba aqvs Sec v li li. zo gi sity vis mniS v ne lo ba Ta ri gi ga far-
Tov da sxva mniS v ne lo be biT, zo gi sa ki – da viw rov da. ma ga li Tad,
sity va eri Zvel qar Tul Si niS nav da erTi mxriv, war marTs, xolo
meore mxriv, xalxs, eT noss. Ta na med ro ve qar Tul Si mi si mniS v nelo
ba da viw rov da da mxo lod xalxs, eT noss aR niS navs;
4. yve la ze rTu li cvli le ba mox da zmnur pa ra dig ma Si, rac ga mo ric
xavs Zve li qar Tu li zmnu ri for me bis gad mo ta nas Ta na med ro ve
qar Tu lad. yo vel cal ke ul Sem Tx ve va Si un da ga ir k ves, ro mel
as peq t Tan, dros Tan da ki los Tan gvaqvs saq me, rac yve la ze did
Za lis x me vas mo iT xovs teq s tis swo rad ga ge bis Tval saz ri siT:
a) Ta na med ro ve qar Tul Si sru li as peq ti Zi ri Ta dad zmnis wi niT
aris ga mo xa tu li: da-we ra (sru li) – wers (us ru li); Zvel qar-
Tul Si ki as peq tur Si na arss mwkri vi ga mo xa tav da;
b) Zvel qar Tul Si ar iyo mo ma va li dro is cal ke for ma, igi kav Sire
bi Ti ki los for me biT gad mo i ce mo da, ami tom mu dam ga sar k ve via,
ras ga mo xa tavs zmna: mo ma val dros, kav Si re biTs anu sa sur vel
moq me de bas Tu Se saZ le bel moq me de bas. ma ga li Tad: cxon de bis –
acxo nos Tu acxo nebs? va qeb de – va qo Tu va qeb? ixa reb des – ga ixa
ros Tu ga i xa rebs?
ga da saw y ve ti iyo ar qa iz me bis prob le mac: ro me li ar qa u li leq si kisa
da for mis Se nar Cu ne bis uf le bas iZ le va Ta na med ro ve qar Tu li ena da
ro me li uk ve ga u ge ba ri aR moC n de bo da ri gi Ti mkiT x ve li saT vis. ga da wy da,
rom ise Ti ar qa iz me bi, ro go ri caa rva li, sko re, ar ga ni da sxva, sti listu
ri Tval saz ri siT dar Ce ni li yo adap ti re bul teq s t Si da ax s ni li yo
ax s na-gan mar te ba Ta si a Si. sxva Sem Tx ve veb Si ki ar qa u li sity va da mi si
Ta na med ro ve si no ni mi ix ma re ba pa ra le lu rad, ro gorc, ma ga li Tad, sa so e ba
da ime di.
9

winasityvaoba
Zve li qar Tu lis gav le nis daZ le va sak ma od Zne lia iseT Sem Tx ve veb Si,
ro de sac Zvel sa da axal qar Tuls So ris sxva o ba mci rea da TiT qos stilis
tu ria, si nam d vi le Si ki ena Si mom x dar sis te mur cvli le bas asa xavs.
ase, ma ga li Tad: nac val sa xe li mi si axal qar Tul Si sis te ma tu rad Se ic vala
nac val sa xe liT Ta vi si (ar ga na So ra mi si wya lo ba – ar ga na So ra Ta vi si
wya lo ba).
Ta na med ro ve teq s t Si Se mo ta nil iq na ag reT ve ele men ti dae, ro me lic
sxva fun q ci eb Tan er Tad ga mo xa tavs ag reT ve sa sur ve lis mniS v ne lo bas da
uf ro aR q mads xdis mas.
fsal mu ne bis da mux l va da da sa Ta u re ba far Tod cno bi li teqstologiuri
prob le maa. pro eq t ze mu Sa o bi sas ga da wy da, am etap ze ar Cav-
R r ma ve bo diT am sa kiTxs da ni mu Sad avir Ci eT sa pat ri ar qos 2001 wlis
ga mo ce ma (fsal mun ni. wm. gi or gi mTaw mid lis Tar g ma nis kri ti ku lad dadge
ni li teq s tis me sa me ga mo ce ma. sa qar T ve los sa pat ri ar qos ga mom cem lo ba,
Tbi li si).
Zve li qar Tu li fsal mu ne bis ga mo ce mi sas pun q tu a cia mci red aris gamo
ye ne bu li: araa brWya le bi mi mar T vis teq s tis ga mo sa yo fad da Za xi lis
ni Sa ni eq s p re si u li ad gi le bis ga mo sav le nad; Cve u leb riv, ar ga mo i ye ne ba
ti re ori fra zis ga er Ti a ne bi sas da az ris uke Te sad ga mo sak ve Tad da a. S.
Ta na med ro ve qar Tu li teq s tis sti lis tu ri re daq ti re bis etap ze, sas ve ni
niS ne bis uf ro mra val fe ro va ni ga mo ye ne biT, gam did r da teq s tis ga mom saxve
lo bi Ti mxa re. SevinarCuneT gansxvaveba aRniSvnaSi kanonis Zvel – anbanur
(kanoni a) da axal – cifrul (kanoni 1) sistemebs Soris.
sa ku Ta ri da ge og ra fi u li sa xe le bi gad mo ta ni lia Zve li qar Tu li
for me bis Se nar Cu ne biT. Zve li qar Tu li tra di ci u li fo ne ti ku ri forma
Zi ri Ta dad ber Z nuls ey r d no ba, ax s na-gan mar te ba Ta si a Si war mod ge nili
er Te u le bis gan mar te be bi ki – Ta na med ro ve Tar g mans, ker Zod, 1989
wlis saqarTvelos sa pat ri ar qos mi er ga mo ce mul bib li as, sa dac sa ku Tari
sa xe le bi mi ax lo e bu lia de dan Tan (eb ra ul teq s t Tan). ga da wy da, rom
Seg ve nar Cu ne bi na sa ku Tar sa xel Ta gad mo ce mas Tan da kav Si re bu li sxva o ba.
ax s na-gan mar te ba Ta si aSi Sesuli sakuTari da geografiul saxelebi warmodgenilia
ise, rogorc isini gvxvdeba sakuTriv fsalmunSi, xolo frCxilebSi
miTiTebulia maTi Sesabamisobebi bibliis 1989 wlis TargmanSi
arsebul formebTan. magaliTad, ahroni (aaroni), madiami (midiani).
teqstebi ganlagebulia Semdegi TanamimdevrobiT: Zveli qarTuli mxedruli
teqsti, Zveli qarTuli nusxuri teqsti da Ta na med ro ve qarTuli
adap t acia. wi na si ty va o bas mos devs fsal mun Ta ki Tx vis we si da qarTuli
an ba ni. wigns bo lo Si er T vis bibliis wignTa Semoklebani da ax s na-ganmar
te ba Ta sia (axsna-ganmartebebi Seadgina q. gadiliam); am si a Si Se su li
er Te u le bi adap ti re bul teq s t Si aR niS nu lia var s k v la viT, ro de sac is
pir ve lad gvxvde ba fsalmunSi.
10

winasityvaoba
2010 wlis mciretiraJianma gamocemam gviCvena, rom fsalmunebis am
wesiT wardgena – saqarTvelos marTlmadideblur eklesiaSi miRebuli
Zveli qarTuli kanonikuri da misi maqsimalurad zustad da literaturulad
gamarTuli Tanamedrove qarTuli teqstebis paralelurad gamocema
– gamarTlebulia. 2012 wlis gamocemis momzadebaSi didi wvlili
Seitana wm. daviT winaswarmetyvelis monastris berdiakonma, mama miqael
bregvaZem. misi didi Sromis Sedegad teqsti ufro metad daixvewa enobrivi
da stilisturi TvalsazrisiT, dazustda zogierTi adgili, risTvisac
man gamoiyena fsalmunebis berZnuli gamocema ALTHRION, Aqhvna,
Kevdroz, 1998 9h evkdosh, Adelfovthz Qeolovgwn h “Zwhv”. aRsaniSnavia, rom
is ikiTxvisebi, romlebic gaxdida Tanamedrove teqsts ufro gasagebs,
mag ram daaSo rebda giorgiseuls, ar iqna gaTvaliswinebuli, radgan es
daarRvevda Tavdapirvel Canafiqrs – ara giorgiseuli teqstis teqstolo
giur gamarTvasa da daxvewas, aramed Tanamedrove mkiTxvelisaTvis
gior gi seuli kanonikuri teqstis aRqmis gaadvilebas.
daixvewa teqstis gaformeba da formatireba: gaizarda nusxuri Sriftis
zoma, saTaurebi da yoveli muxlis dasawyisi gaformda asomTavruliT,
rogorc es Zvel qarTul xelnawerebSi iyo miRebuli.
teqsts daemata diafsalmebi (aRniSnulia arfis simboloTi ). diafsalmi
ebrauli terminis Selah-is berZnuli eqvivalentia da niSnavs Se-
Cerebas, Sesvenebas. diafsalmi miuTiTebs fsalmunis kiTxvis procesSi
mgaloblis, an intonaciis, emociurad gansxvavebul ganwyobis Secvlas,
an azrobrivi aqcentis cvlilebas teqstis struqturaSi. SesaZloa,
diafsal mi miuTiTebda sakravis Secvlas. diafsalmebis Setanas wminda informaciuli
xasiaTi aqvs da fsalmunis kiTxvis dros mlocvels arafriT
avaldebulebs.
teqstis daxvewa-gamarTva aisaxa axsna-ganmartebebzec (ix. gv. 387).
zogi sityva (magaliTad, Rawvi, Sesakrebeli) amoviReT, magram CavumateT
sxva leqsema (magaliTad, kanjari).
vi me dov nebT, rom fsal mu nTa wig nis es gamocema sa Su a le bas mis cems
qar T vel kacs, sa qar T ve lo Si mcxov reb yve la sxva eris war mo mad ge nels,
uke Te sad aRiq vas fsal mu ni da ga i gos mi si Si na ar si, rad gan mis gan kargu
le ba Si iq ne ba adek va tu ri, giorgiseuli fsalmunis er T gu li da stilis
tu rad ga mar Tu li, Ta na med ro ve qar TuliT gadmocemuli da gasagebi
teqsti.
bibliis Targmnis instituti madlobas uxdis yvelas, vinc monawileoba
miiRo wignis momzadebasa da gamarTvaSi.
qeTevan gadilia, bibliis Targmnis instituti
11

fsalmunTa kiTxvis wesi
mloc ve li jer wa i ki Txavs da saw yis loc vebs da fsal mu nis ki Tx vis win
saT q mel loc vebs, Sem deg ki uSu a lod fsal mu nis ki Tx vas da iw yebs.
da saw yi si loc ve bi
loc vi Ta wmi da Ta ma ma Ta Cven Ta Ta, ufa lo ieso qris te, Rmer To Cve no, Segviw
ya len Cven, amin.
di de ba Sen da, Rmer To Cve no, di de ba Sen da!
me u feo ze ca Tao, nu ge Si nis m ce me lo, su lo WeS ma ri te bi sao, ro me li yo velgan
xar da yo vel sa ve aRav seb mad li Ta Se ni Ta, sa un jeo ke Til Tao, mom ni-
We be lo cxov re bi sao, mo ved da da em k vid re Cvens So ris da wmi da myven Cven
yov li sa gan bi wi sa da acxov nen, sa xi e ro, sul ni Cven ni.
wmi dao Rmer To, wmi dao Zli e ro, wmi dao uk v da vo, Seg viw ya len Cven
(3-gzis).
di de ba ma ma sa da Ze sa da wmi da sa sul sa, aw da ma ra dis da uku ni Ti uku nisam
de, amin.
yov lad w mi dao sa me bao, Seg viw ya len Cven; ufa lo, gvix sen da gvil xi nen
cod va Ta Cven Ta gan; me u feo, Seg vin dev us ju lo e ba ni Cven ni; wmi dao, mo i xile
da gan kur nen uZ lu re ba ni Cven ni sa xe li sa Se ni saT vis.
ufa lo, Seg viw ya len (3-gzis).
di de ba ma ma sa da Ze sa da wmi da sa sul sa, aw da ma ra dis da uku ni Ti uku nisam
de, amin.
ma mao Cve no, ro me li xar ca Ta Si na, wmi da iyavn sa xe li Se ni, mo ve din su feva
Se ni, iyavn ne ba Se ni, vi Tar ca ca Ta Si na, eg re ca qve ya na sa ze da; pu ri Cveni
ar so bi sa mo mec Cven dRes da mo mi te ven Cven Ta na na deb ni Cven ni, vi Tar ca
Cven mi vu te vebT Ta nam deb Ta maT Cven Ta da nu Se miy va neb Cven gan sac del sa,
ara med mix sen Cven bo ro ti sa gan, amin.
12

fsalmunTa kiTxvis wesi
fsal mu nis ki Tx vis win saT q me li loc ve bi
miw ya len Cven, ufa lo, Se miw ya len Cven, ra me Tu yov li sa ve sity vis mi ce misa
gan uRo no varT, gar na amas ved re ba sa Sen, me u fi sa sa xi e ri sa, cod vil ni
ese Sev s wi ravT: miw ya len Cven, ufa lo, Seg viw ya len Cven.
di de ba ma ma sa da Ze sa da wmi da sa sul sa.
pa ti os ni sa wi nas war me ty ve li sa Se ni sa, ufa lo, ca ek le si ad ga mo a Ci ne, ra-
Ta kac ni an ge loz Ta Ta na vi xa reb deT; mi si Ta ved re bi Ta, qris te, Rmer To
Cve no, so fel sa mSvi do ba gar da mo uv li ne da cxov re ba ese Ce mi mSvi do biT
ga na ge, ra Ta gi ga lob deT Sen, ali luia.
aw da ma ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, amin.
aurac xel ari an sim rav le ni cod va Ta Cven Ta ni, wmi dao RvTis m So be lo; Senda
mo vil t vi, qal wu lo ubi woo, da viT xov wya lo ba sa. mo xe den wylu leba
sa ze da su li sa Ce mi sa sa, eved re Ze sa Sen sa da Rmer T sa Cem sa mo te ve bad
uri cx v Ta maT bral Ta Cem Ta, mxo loo kur T xe u lo.
ufa lo, Seg viw ya len (40-gzis).
yov lad w mi dao sa me bao, er Tar se bao, er T R v Ta e bao, Se moq me do yov li sa sofli
sao, Sem we me yav me Jam sa amas, ga nax ven go ne ba ni Cem ni gu lis x mis yo fad,
ra Ta go ni e rad da guls mod gi ned viw yo aR s ru le bad ke Til Ta saq me Ta da
aR mov s T q v ne RvTis met y ve le ba ni amis wig ni sa ni, ro me li sTqven su li Ta Seni
Ta wmi di Ta pi ri Ta da vi Ti si Ta, ro mel aw mne bavs Tqmad me uRir s sa, ra Ta
go ni er viq m na da vscna Zli e re ba Se ni. amis T vis Se giv r de bi da ge ved re bi
Sen, ra Ta mo mi tev ne us ju lo e ba ni Cem ni, ra me Tu Sen mi er viT xov Se wev na sa.
ufa lo, ga nab r Z v ne go ne ba Ce mi da da am t ki ce gu li Ce mi SiS sa Sen sa, ra Ta
da ucx ro me lad ga qeb de da gi ga lob de ba gi Ta Ce mi Ta da vscna sa i dum lo ni
ese sity va ni da si xa ru liT gan vem za do ke Til Ta saq me Ta ze da, da vis wav lne
mcne ba ni Sen ni, da aR vas ru lo ne ba Se ni da saq mi Ta ke Ti li Ta gan b r w yinve
bu li Rirs viq m ne war d go mad sam s jav ro sa mas sa Si nel sa, dgo mad wmi da Ta
rCe ul Ta Sen Ta Ta. aw, me u feo, ma kur Txe, ra Ta sul T viT q v ne go ne bi Ta da
gi ga lob de eni Ta Ce mi Ta.
mo ve diT, Tay va ni vceT... (3-gzis)
amis Semdeg mlocveli daiwyebs fsalmunis kiTxvas.
13

fsalmunTa kiTxvis wesi
fsal mun Ta kre bu li Sed ge ba 150 (151) fsal mu ni sa gan, ro me lic ga yo fi lia
oc na wi lad anu oc ka no nad. yo ve li ka no ni mo i cavs sam qve ga na yofs da
Ti To e u li ga na yo fis bo los mi we ri lia sity va di de ba. ro de sac fsal mu ni
di de biT mTav r de ba, iq mloc ve li am bobs Sem degs:
di de ba ma ma sa da Ze sa da wmi da sa sul sa, aw da ma ra dis da uku ni Ti uku nisam
de, amin.
ali luia, ali luia, ali luia, di de ba Sen da, Rmer To (3-gzis).
ufa lo, Seg viw ya len (3-gzis).
di de ba ma ma sa da Ze sa da wmi da sa sul sa.
acxov ne, ufa lo, da Se i wya len RvTiv da cu li eri Cve ni, mTav ro ba da mxedro
ba mi si; uw mi de si da une ta re si, sru li ad sa qar T ve los ka To li kos-patri
ar qi, mcxe Ta-Tbi li sis mTa va re pis ko po si, biWvinTisa da cxum-afxazeTis
mitropoliti, di di me u fe, ma ma Cve ni ilia; sa qar T ve los ek le si is wmi da
si no di, su li er ni da ni da Zma ni Cven ni (sa xe le bi) da yo vel ni mar T l ma dide
bel ni qris ti a ne ni. mi a ni We maT mSvi do ba Se ni da aRav sen igi ni yov li Ta
ke Ti li Ta.
ga nus ve ne, qris te Rmer To, sul Ta gar dac va le bul Ta mo na Ta da mxe val Ta
Sen Ta (sa xe le bi); ga nus ve ne maT, sa da igi mi xe davs na Te li pi ri sa Se ni sa,
sa da igi ar ars Wi ri, mwu xa re ba, ara ur va, ar ca sul T q ma, ara med si xa ruli
da cxov re ba igi da us ru le be li da mi u te ve maT yo vel ni Se co de ba ni
maT ni da mi ec maT sa u ku no xse ne ba.
aw da ma ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, amin.
Sem deg mloc ve li agr Ze lebs mom dev no fsal mu nis an mom dev no ka no nis ki-
Tx vas.
14

q a r T u l i
a n b a n i
asomTavruli nusxuri mxedruli asomTavruli
nusxuri mxedruli
a a a
b b b
g g g
d d d
e e e
v v v
z z z
À H F
T T T
i i i
k k k
l l l
m m m
n n n
Á Á M
o o o
p p p
J J J
r r r
15
s s s
t t t
  D
u u u
f f f
q q q
R R R
y y y
S S S
C C C
c c c
Z Z Z
w w w
W W W
x x x
à à U
j j j
h h h
Ä Ä L