Grammatica d'instrucziun dal rumantsch grischun - chattà.ch

35 L’object direct pon ins eruir sequentamain:
a) la gruppa nominala ch’è object direct na reagescha betg sin midadas dal predicat:
Quest pensum fa in bun scolar en tschintg minutas.
Quest pensum fan buns scolars en tschintg minutas.
b) l’object direct daventa subject sche la frasa activa vegn messa en il passiv (§ 94).
Gion ha montà la stgaffa activ
La stgaffa è vegnida montada da Gion. passiv
26
Remartga:
La transposiziun en il passiv na funcziuna betg tar tut ils verbs ch’han in object direct,
p.ex. ils verbs ch’inditgeschan ina relaziun da possess:
Gion ha survegnì in bel cudesch d’animals.
*In bel cudesch d’animals è vegnì survegnì da Gion.
36 Il cumplement predicativ è dependent dal verb. Cuntrari als auters cumplements sa
referescha el dentant a medem temp er al subject u a l’object direct e s’accorda cun
quels en numer e genus:
Ella è daventada scolasta.
Ellas en daventadas scolastas.
La suprastanza ha elegì sia figlia sco scolasta.
La suprastanza ha elegì sias figlias sco scolastas.
37 Il cumplement predicativ stat be suenter paucs verbs, ch’èn dentant vaira frequents
(vesair glista § 130) Ils verbs ils pli impurtants cun in cumplement predicativ che sa
referescha al subject èn esser, vegnir, daventar, restar e parair; cun in cumplement
predicativ che sa referescha ad in object direct ils verbs numnar, eleger, considerar sco,
prender per, tegnair per. El po esser ina gruppa nominala, adjectivala, adverbiala u
preposiziunala.
Aita è ina buna scolasta. (gruppa nominala)
Ella è fitg amicabla. (gruppa adjectivala)
Sia abitaziun è là. (gruppa adverbiala)
Ella vala per ina dunna fitg intelligenta. (gruppa preposiziunala)
Remartga:
La medema funcziun sco la preposiziun per po er la particla sco avair en questas proposiziuns:
La giuria ha considerà l’examen sco reussì.
38 Il cumplement preposiziunal po vegnir furmà mo d’ina gruppa preposiziunala. La preposiziun
vegn determinada dal verb. Ella è per ordinari fixa e na po betg vegnir remplazzada
cun autras preposiziuns.
Jau hai dà in tschincun al camarier.
Ella sa referescha a Cla Biert.
Il tat sa regorda anc da lez temp.
Ti t’interessas mo per ballape.