Grammatica d'instrucziun dal rumantsch grischun - chattà.ch
Grammatica d'instrucziun dal rumantsch grischun - chattà.ch
Grammatica d'instrucziun dal rumantsch grischun - chattà.ch
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
17 I dat en frasas era singuls pleds u gruppas da pleds <strong>ch</strong>e na cuntegnan nagin verb. S<strong>ch</strong>e<br />
quests elements na pon betg vegnir integrads en ina proposiziun vis<strong>ch</strong>ina, valan els sco<br />
atgnas proposiziuns.<br />
Buna saira, sajas cordialmain bainvegnids. (1 frasa; 2 proposiziuns)<br />
Attenziun, el vegn! (1 frasa; 2 proposiziuns)<br />
Gea, mes bun, ti t’has sbaglià. (1 frasa; 3 proposiziuns)<br />
22<br />
2.3. Furmas da frasas e da proposiziuns<br />
18 Ina frasa <strong>ch</strong>e consista d’ina suletta proposiziun numn’ins frasa simpla. Ina frasa simpla<br />
cuntegna ina suletta furma verbala finita (§ 67).<br />
Jau vom a <strong>ch</strong>asa.<br />
Jau fats<strong>ch</strong> mes pensums.<br />
Jau taidlel in disc.<br />
Vegns era a kino?<br />
Va ussa a <strong>ch</strong>asa!<br />
Remartga:<br />
Tar las frasas simplas tutgan er las proposiziuns senza verb, s<strong>ch</strong>’ellas èn terminadas cun<br />
in segn d’interpuncziun correspundent.<br />
Buna saira.<br />
Nagina regla senza excepziun!<br />
Co?<br />
19 Ina frasa <strong>ch</strong>e consista da duas u pliras proposiziuns numn’ins frasa cumponida.<br />
Jau vom a <strong>ch</strong>asa, fats<strong>ch</strong> mes pensums e taidlel in disc.<br />
El è turnà a <strong>ch</strong>asa, cura <strong>ch</strong>’igl ha cumenzà a plover.<br />
20 Las proposiziuns d’ina frasa cumponida <strong>ch</strong>e pon furmar sulettas ina frasa, numn’ins<br />
proposiziuns principalas.<br />
Gea, quai è vair, el vegn era a kino.<br />
Jau sun turnà a <strong>ch</strong>asa, cura <strong>ch</strong>’igl ha cumenzà a plover.<br />
Has vesì l’um <strong>ch</strong>e vegniva da via giu?<br />
S<strong>ch</strong>e la proposiziun principala suonda la proposiziun subordinada, na po ella betg star<br />
suletta en quella furma. Per eruir la proposiziun principala en quels cas, ston ins midar la<br />
successiun da las proposiziuns. La proposiziun principala po alura star suletta.<br />
Cura <strong>ch</strong>’igl ha cumenzà a plover, sun jau turnà a <strong>ch</strong>asa.<br />
Na po betg star suletta: Sun jau turnà a <strong>ch</strong>asa. → transfurmar<br />
Jau sun turnà a <strong>ch</strong>asa, cura <strong>ch</strong>’igl ha cumenzà a plover.<br />
Po star suletta: Jau sun turnà a <strong>ch</strong>asa. → proposiziun principala<br />
21 Proposiziuns <strong>ch</strong>e dependan dad in’autra proposiziun e na pon betg star sulettas numna<br />
ins proposiziuns subordinadas.<br />
Jau vom a <strong>ch</strong>asa, perquai <strong>ch</strong>e jau stoss anc lavurar.<br />
El ha ditg <strong>ch</strong>’el vegnia damaun.<br />
Has vesì l’um <strong>ch</strong>e vegniva da via giu?
Change language