Grammatica d'instrucziun dal rumantsch grischun - chattà.ch
Grammatica d'instrucziun dal rumantsch grischun - chattà.ch
Grammatica d'instrucziun dal rumantsch grischun - chattà.ch
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
20<br />
2.1. Sorts da frasas e lur funcziuns expressivas<br />
10 Ins distingua trais sorts da frasas.<br />
– frasas communicativas<br />
Jau vom a <strong>ch</strong>asa.<br />
– frasas interrogativas<br />
Vas damaun a <strong>ch</strong>asa?<br />
– frasas affectivas<br />
Va immediat a <strong>ch</strong>asa!<br />
11 Frasas communicativas numn’ins frasas <strong>ch</strong>’han in punct a la fin en la lingua da scrittira.<br />
Il verb (la furma finita <strong>dal</strong> verb, § 67) è il bler en la segunda posiziun sintactica en<br />
quellas frasas. Ellas èn las frasas las pli frequentas en il linguatg.<br />
Jau vom a <strong>ch</strong>asa.<br />
Berna è la <strong>ch</strong>apitala da la Svizra.<br />
Damaun ha mia sora anniversari.<br />
Mia sora ha damaun anniversari.<br />
Alura fissan nus a la fin per oz.<br />
12 Frasas interrogativas numn’ins frasas <strong>ch</strong>’han in segn da dumonda a la fin en la lingua<br />
da scrittira. En quellas frasas stat il verb per regla avant il subject; ellas vegnan pia furmadas<br />
cun inversiun <strong>dal</strong> subject e <strong>dal</strong> predicat.<br />
Ins distingua frasas interrogativas nunintroducidas, <strong>ch</strong>e cumenzan directamain cun il<br />
verb, e frasas interrogativas introducidas, <strong>ch</strong>e cumenzan cun in pronom u in adverb<br />
interrogativ.<br />
– frasas interrogativas nunintroducidas<br />
Vegn Andri a ts<strong>ch</strong>aina questa saira?<br />
Èn ellas idas a <strong>ch</strong>asa?<br />
– frasas interrogativas introducidas<br />
Tge ha el fatg oz?<br />
Tgi è vegnì elegì?<br />
Tge figlia è la pli veglia?<br />
Pertge van els gia a <strong>ch</strong>asa?<br />
Cura va Marta a <strong>ch</strong>asa?<br />
13 Frasas affectivas numn’ins frasas <strong>ch</strong>’han in segn d’exclamaziun a la fin en la lingua da<br />
scrittira. Tenor lur funcziun expressiva pon ins distinguer frasas imperativas, frasas<br />
exclamativas e frasas desiderativas.<br />
– frasas imperativas<br />
Quellas expriman in cumond, in giavis<strong>ch</strong> u in cussegl. Il verb stat per ordinari al<br />
cumenzament da la frasa ed en la furma da l’imperativ.<br />
Va uss immediat a <strong>ch</strong>asa!<br />
Fa il bain e serra l’is<strong>ch</strong>!<br />
Prenda la via lunga!