เขตสัตวภูมิศาสตร์ของโลก
เขตสัตวภูมิศาสตร์ของโลก
เขตสัตวภูมิศาสตร์ของโลก
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
สัตวปกเพื่อการอนุรักษ<br />
(E-Learning โดย ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย)<br />
ถิ่นที่อยูอาศัยของนก<br />
(เขตสัตวภูมิศาสตรของโลก)<br />
บทนํา<br />
ลักษณะภูมิศาสตรของผิวโลกสวนใหญเปนมหาสมุทร มีพื้นผิวที่เปนแผนดินเพียงประมาณ<br />
29% และพื้นผิวโลกที่เปนดินนี้ประมาณ<br />
70% จะอยูเหนือเสนศูนยสูตรขึ้นไป<br />
นกสวนใหญบนโลกจะ<br />
เปนนกที่อาศัยอยูบนแผนดินหรือในแหลงน้ําจืด<br />
แผนดินซึ่งเปนที่อยูอาศัยของนกจะมีลักษณะทาง<br />
ภูมิศาสตรแตกตางกันมาก บางสวนอาจเปนพื้นราบ<br />
เปนภูเขา ลักษณะของพื้นดินอาจเปนดินทราย<br />
หิน หรือดินที่มีแรธาตุอุดมสมบูรณ<br />
มีพรรณไมแตกตางกันแลวแตอุณหภูมิและความชื้น<br />
เทือกเขาที่<br />
ทอดยาวในแนวทิศทางที่ตางกันก็มีอิทธิพลตอการแพรกระจายและการอพยพยายถิ่นของนก<br />
ดวยเหตุ<br />
นี้การแพรกระจายของนกตามเขตภูมิศาสตรจึงเปนเรื่องที่ซับซอนมาก<br />
นักสัตวภูมิศาสตรไดแบงพื้น<br />
ดินของโลกออกเปนเขตภูมิศาสตรตางกัน 7 เขตโดยใชลักษณะภูมิอากาศ แผนดินหรือแหลงน้ําเปน<br />
ขอบเขต<br />
เขตสัตวภูมิศาสตรของโลก<br />
เขตสัตวภูมิศาสตรของโลกแบงออกไดเปน 7 เขตตามลักษณะการกระจายพันธุสัตว<br />
พรรณ<br />
พืช สภาพภูมิอากาศ และสภาพภูมิประเทศ ดังนี้<br />
(วีรยุทธ, 2528 ข)<br />
1. เขตพาลีอารกติก (palearctic region) เปนเขตสัตวภูมิศาสตรที่ใหญที่สุดและเชื่อกันวาเปน<br />
สถานที่ซึ่งเปนจุดกําเนิดของนกทุกชนิดดวย<br />
เขตสัตวภูมิศาสตรนี้ไดแก<br />
ตอนเหนือของทวีปเอเชีย<br />
ทวีปยุโรปทั้งหมด<br />
และตอนเหนือของทวีปอัฟริกาตั้งแตทะเลทรายซาฮาราขึ้นไป<br />
นับเปนแหลงสัตว<br />
ภูมิศาสตรภาคพื้นดินที่ใหญที่สุด<br />
แหลงสัตวภูมิศาสตรแหงนี้สวนใหญมีภูมิอากาศอบอุน<br />
แตบางพื้นที่<br />
ก็หนาวจัด พืชพรรณสวนใหญเปนปาสนและปาผลัดใบ มีทะเลทรายกระจัดกระจายทั่วไปโดยเฉพาะ<br />
ทางตอนใตของพื้นที่<br />
ถึงแมวาเขตสัตวภูมิศาสตรนี้จะมีขนาดใหญแตก็มีจํานวนชนิดของนกนอย<br />
ทั้งนี้<br />
อาจเปนเพราะวาอากาศทางตอนเหนือของเขตนี้เย็นจัดมาก<br />
นกที่ปรากฏอยูในเขตนี้สวนใหญจะเปน<br />
นกที่มีนิสัยอพยพยายถิ่นและสวนมากเปนนกที่กินแมลงเปนอาหารหลัก<br />
นกในเขตนี้มีประมาณ<br />
1,026<br />
ชนิด ในทั้งหมดนี้เปนนกอันดับนกเกาะคอน<br />
(Passeriformes) ประมาณ 55% และเปนนกน้ําประมาณ<br />
20% นกที่พบในเขตสัตวภูมิศาสตรนี้จะพบในเขตใกลเคียงดวย<br />
สําหรับนกที่พบเฉพาะในเขตนี้เทานั้น<br />
ไดแก<br />
นกในวงศ Gaviidae คือ นกลูน (Loons)<br />
นกในวงศ Tetraonidae คือ นกเกราส (Grouse)<br />
นกในวงศ Alcidae คือ นกอั๊ค<br />
(Auks)<br />
นกในวงศ Bombycillidae คือ นกปกขี้ผึ้ง<br />
(Waxwing)<br />
1
สัตวปกเพื่อการอนุรักษ<br />
(E-Learning โดย ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย)<br />
ถิ่นที่อยูอาศัยของนก<br />
(เขตสัตวภูมิศาสตรของโลก)<br />
ภาพที่<br />
4.1 แสดงการแบงเขตสัตวภูมิศาสตรโลก<br />
ที่มา<br />
:Welty (1982) หนา 491<br />
2. เขตนีอารติก (nearctic region) ไดแกทวีปอเมริกาเหนือทั้งหมด<br />
พืชพรรณของแหลงสัตว<br />
ภูมิศาสตรนี้มีหลายสภาพตั้งแตปาหนามเขตกึ่งรอนไปจนถึงปาหญาขั้วโลก<br />
(arctic tundra) ภูมิอากาศ<br />
มีตั้งแตกึ่งรอนจนถึงอบอุนและหนาว<br />
มีทะเลทรายกระจายอยูบางสวน<br />
มีเทือกเขาทอดยาวในแนวทิศ<br />
เหนือ-ใต นกที่อยูในเขตนี้สวนใหญจะเปนนกที่มีนิสัยอพยพยายถิ่นและสวนใหญเปนนกน้ํา<br />
นกชาย<br />
เลนและนกกินแมลง นกที่พบในเขตนี้มีแหลงที่มาแบงออกเปน<br />
3 แหลงคือ<br />
1. นกที่คาดวาจะกําเนิดภายในเขตนี้<br />
ไดแก นกในวงศนกเรน (Wren; Troglodytidae) นก<br />
มอคคิงเบิรด (Mocking bird; Minidae) นกวิริโอ (Vireos; Vireonidae) และนกกระจอยดง (American<br />
Wood Warblers; Paruridae)<br />
2. นกที่แพรกระจายมาจากยุโรปและเอเชีย<br />
ไดแก นกในวงศนกพิราบและนกเขา<br />
(Columbidae) วงศนกกระเรียน (Gruidae) วงศนกคัคคู (Cuculidae) วงศนกเคา (Strigidae) วงศอีกา<br />
(Corvidae) และวงศนกกางเขน (Turdidae)<br />
3. นกที่แพรกระจายมาจากอเมริกาใต<br />
ไดแก วงศนกฮัมมิมเบิรด (Trochilidae) และ<br />
วงศนกทัยแรนท (Tyranidae)<br />
2
สัตวปกเพื่อการอนุรักษ<br />
(E-Learning โดย ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย)<br />
ถิ่นที่อยูอาศัยของนก<br />
(เขตสัตวภูมิศาสตรของโลก)<br />
3. เขตนีโอทรอปก (neotropic region) ไดแกทวีปอเมริกาใตทั้งหมด<br />
เริ่มจากประเทศเม็กซิ<br />
โกลงไป แหลงสัตวภูมิศาสตรนี้มีพื้นที่สวนใหญเปนที่ราบลุม<br />
มีแหลงน้ํามากและอากาศรอน<br />
มีสภาพ<br />
ภูมิอากาศไมคอยแนนอนมักมีการเปลี่ยนแปลงอยูเสมอ<br />
สภาพพืชพรรณก็แตกตางกัน มีทั้งปาเขตรอน<br />
ทุงหญาเขตรอน<br />
ทางตอนใตมีทะเลทราย ทางตะวันตกมีปาเขาสูง และทุงหญาเขาสูง<br />
(alpine tundra)<br />
สภาพพื้นที่ไมมีสิ่งกีดขวางธรรมชาติที่ขัดขวางการแพรกระจายของนก<br />
เขตสัตวภูมิศาสตรนี้จึงมี<br />
จํานวนชนิดและจํานวนประชาการของนกมากแตมีนกในอันดับนกเกาะคอนนอยกวาเขตอื่น<br />
นอกจาก<br />
นี้ยังมีนกโบราณอาศัยอยูมากกวาเขตอื่นอีกดวย<br />
นกที่พบเฉพาะในเขตนี้มี<br />
23 วงศคือ<br />
1. วงศนกรี (Rheas; Rheidae)<br />
2. วงศนกตินามัส (Tinamous; Tinamidae)<br />
3. วงศนกสครีมเมอร (Screamers; Anhimidae)<br />
4. วงศนกคูราสโซว (Curassows; Cracidae)<br />
5. วงศนกฮอทซิน (Hoatzin; Opisthocomidae)<br />
6. วงศนกทรัมเปเตอร (Trumpeters; Psophiidae)<br />
7. วงศนกซันบิทเทิรน (Sun bitterns; Eurypygidae)<br />
8. วงศนกคาเรียมา (Cariamas; Cariamidae)<br />
9. วงศนกปากซอมกินเมล็ดพืช (Seedsnipes; Thinocoridae)<br />
10. วงศนกน้ํามัน<br />
(Oil birds; Steatornithidae)<br />
11. วงศนกโพตู (Potoos; Nyctibiidae)<br />
12. วงศนกฮัมมิ่งเบิรด<br />
(Hummingbirds; Trochilidae)<br />
13. วงศโทดี (Todies; Todidae)<br />
14. วงศนกมอทมอท (Motmots; Momotidae)<br />
15. วงศนกจาคามา (Jacamas; Galbulidae)<br />
16. วงศนกพัฟเบิรด (Puffbirds; Bucconidae)<br />
17. วงศนกทูแคน (Toucans; Ramphastidae)<br />
18. วงศนกไตไมโลกใหม (Woodcreepers; Dendrocolaptidae)<br />
19. วงศนกเตาอบ (Ovenbirds, Miners; Furnariidae)<br />
20. วงศนกกินมด (Taoaculos; Rhinocryptidae)<br />
21. วงศนกมานาคิน (Manakins; Pipridae)<br />
22. วงศนกโคทิงกา (Cotingas; Cotingidae)<br />
23. วงศนกตัดใบ (Plant-cutters; Phytotomidae)<br />
3
สัตวปกเพื่อการอนุรักษ<br />
(E-Learning โดย ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย)<br />
ถิ่นที่อยูอาศัยของนก<br />
(เขตสัตวภูมิศาสตรของโลก)<br />
4. เขตเอทิโอเปยน (ethiopian region) เขตสัตวภูมิศาสตรนี้ไดแกเกาะมาดากัสการ<br />
ทวีปอัฟริ<br />
กาตั้งแตทะเลทรายซาฮาราลงมาและอาระเบียใตโดยแยกจากเขตพาลีอารกติกบริเวณคลองสุเอซ<br />
สภาพภูมิอากาศคอนขางแหงแลง ปริมาณน้ําฝนมีนอย<br />
ภูมิประเทศสวนใหญเปนทะเลทราย พืชพรรณ<br />
สวนใหญเปนปาเขตรอน ปาเขาสูง ทุงหญาเขตรอน<br />
และทุงหญาเขาสูง<br />
นกที่พบในเขตนี้สวนใหญเปน<br />
นกในอันดับนกเกาะคอนที่กินเมล็ดพืชเปนอาหาร<br />
นกกลุมที่มีมากในเขตนี้คือ<br />
นกกระจาบและนกจาบ<br />
ฝน (Larks) นกที่พบเฉพาะในเขตสัตวภูมิศาสตรนี้คือ<br />
1. วงศนกกระจอกเทศ (Ostrich; Struthionidae)<br />
2. วงศนกหัวฆอน (Hammerhead; Scopidae)<br />
3. วงศนกเลขานุการ (Secretary Bird; Sagittaridae)<br />
4. วงศนกเมาส (Mousebirds; Coliidae)<br />
5. วงศนกทูราโค (Touracos; Musophagidae)<br />
6. วงศนกอีเสือเฮลเมต (Helmet Shrike; Prionopidae)<br />
5. เขตโอเรียนทอล (oriental region) เขตสัตวภูมิศาสตรนี้ไดแกประเทศอินเดีย<br />
เอเชียตะวัน<br />
ออกเฉียงใต จีนตอนใต อินโดนีเซีย ฟลิปปนส และหมูเกาะตาง<br />
ๆ ในมหาสมุทรอินเดียและมหาสมุทร<br />
แปซิฟก พรรณไมเปนปาดิบชื้น<br />
ดิบแลง ปาเต็งรังและทุงหญา<br />
มีทะเลทรายเล็กนอย แยกจากเขตพาลี<br />
อารกติกโดยเทือกเขาหิมาลัย นกที่พบเฉพาะในเขตนี้คือ<br />
วงศนกเขียวกานตอง (Leafbird;<br />
Chloropseidae)<br />
6. เขตออสเตรเลียน (australian region) ไดแกทวีปออสเตรเลียทั้งหมดซึ่งประกอบดวย<br />
ประเทศออสเตรเลีย นิวซีแลนด เกาะแทสเมเนีย เกาะนิวกินี บางเกาะของประเทศอินโดนีเซีย และหมู<br />
เกาะแปซิฟก พืชพรรณสวนใหญเปนปาเขตรอน ทุงหญา<br />
และบางสวนเปนทะเลทราย ชนิดของนกที่<br />
พบในเขตนี้มีความคลายคลึงกับเขตโอเรียลทอลมาก<br />
นกที่ไมปรากฏในเขตนี้เลยคือ<br />
นกฟลามิงโก แรง<br />
โลกใหม นกกรีดน้ํา<br />
นกแซนเกราส นกขุนแผน นกโพระดก นกหัวขวาน นกพญาปากกวาง และนก<br />
จาบปกออน อยางไรก็ตาม ในเขตนี้ก็มีนกที่ไมพบในเขตอื่น<br />
ๆ เลย คือ<br />
1. วงศคัสโซวารี (Cassowaries; Casuariidae)<br />
2. วงศนกอีมู (Emus; Dromiceidae)<br />
3. วงศนกกีวี (Kiwis; Apterygidae<br />
4. วงศนกเมกาพอด (Megapodes; Megapodiiae)<br />
5. วงศนกตบยุงแคระ (Owlet Nightjars; Aegothelidae)<br />
6. วงศนกเรนนิวซีแลนด (New Zealand Wrens; Xenicidae)<br />
7. วงศนกลัยร (Lyrebirds; Menuridae)<br />
4
สัตวปกเพื่อการอนุรักษ<br />
(E-Learning โดย ผศ.ดร.ประภากร ธาราฉาย)<br />
ถิ่นที่อยูอาศัยของนก<br />
(เขตสัตวภูมิศาสตรของโลก)<br />
8. วงศนกสครับ (Scrub-birds; Atrichornithidae)<br />
9. วงศนกพอคาเนื้อ<br />
(Bell Magpies; Cracticidae)<br />
10. วงศนกปนดิน<br />
(Magpie Larks; Grallinidae)<br />
11. วงศนกแหงสวรรค (Birds of Paradise; Paradisaeidae)<br />
12. วงศนกซุมไม<br />
(Bower-birds; Ptilonorhynchidae)<br />
13. วงศนกกินน้ําผึ้ง<br />
(Honey-eaters; Meliphagidae)<br />
7. เขตโอเชียนิก (oceanic region) ไดแกหมูเกาะตาง<br />
ๆ ในมหาสมุทรทั่วโลก<br />
ยกเวนหมูเกาะ<br />
ในเขตโอเรียนทอลและเขตออสเตรเลียนดังกลาวแลว เปนบริเวณที่อยูหางจากแผนดินใหญ<br />
ภูมิอากาศ<br />
และสภาพพืชพรรณแตกตางกันแลวแตพื้นที่<br />
5
Change language