fizikis kursi

fizikis kursi fizikis kursi

01.03.2013 Views

zogierTi erTgvarovani m masis sxeulebis inerciis momentebis tabula sxeuli RerZebis mdebareoba inerciis momenti Rru Telkedliani R radiusiani cilindri mTliani cilindri an R radiusiani diski simetriis RerZi simetriis RerZi l sigrZis Txeli Rero RerZi marTobia Rerosi da gadis mis Sua wertilSi l sigrZis Txeli Rero RerZi marTobTa Rerosi da gadis mis boloSi R radiusiani sfero RerZi centrSi gadis sferos mR 2 1 mR 2 1 ml 12 1 ml 3 siCqariT, maSin misi inerciis momenti I z igive RerZis mimarT 45 2 2 mR 5 myari sxeulis brunviTi moZraobis dinamikis ZiriTadi gantoleba brunviTi moZraobis dros dinamikis ZiriTadi sidideebia Zalis momenti M , impulsis momentis L da inerciis momenti I . dinamikis ZiriTadi kanoni warmoadgens urTierTkavSirs maT Soris. • Tu materialuri wertili brunavs uZravi 0 RerZis mimarT, maSin impulsis momentis droiT warmoebuli 0 wertilis mimarT tolia amave 0 wertilis mimarT Zalis momentis: d L = dt M i • Tu myari sxeuli brunavs uZravi RerZis garSemo, maSin dinamikis ZiriTadi kanoni Rebulobs saxes: d L dt ∑ gare = M i sadac ∑ i M -gare Zalebis momentebis jamia (mTavari momenti). • Tu myari sxeuli brunavs Oz uZravi RerZis garSemo ω kuTxuri 2 2 2

ar icvleba droSi ( I z = const). impulsis momenti am RerZis mimarT L z = I ω z uZravi RerZis garSemo mbrunavi sxeulis myari sxeulis dinamikis ZiriTadi kanoni miiRebs saxes: I z an dω = dt ε = 46 gare M 1 M sadac ε − sxeulis kuTxuri aCqarebaa. I z uZravi sxeulis garSemo mbrunavi sxeulis brunvis diferencialuri gantolebaa: I z 2 d ϕ = dt gare gare M sadac I z - inerciis momentia igive RerZis mimarT, ϕ - kuTxuri gadaadgileba, gare M _ gare Zalebis mTavari momenti. zogad SemTxvevaSi Tavisufali myari sxeulis moZraoba akmayofilebs or diferencialur gantolebas: siCqare, d dt gare ( mvc ) = F , d L = dt gare M sadac m sxeulis masaa, v c − masaTa centris gadataniTi moZraobis gare F - sxeulze modebuli gareSe ZalTa mTavari veqtori, gare M _ gare Zalebis mTavari momenti brunvis wertilis mimarT, L − sxeulis impulsis momenti imave wertilis mimarT. mbrunavi myari sxeulis kinetikuri energia m i masis materialuri wertilis kinetikuri energia, romelic brunavs ω = const mudmivi kuTxuri siCqariT, tolia (nax. 28): 2 i k miv 1 2 W = = miω R R 2 2 i

ar icvleba droSi ( I z = const).<br />

impulsis momenti am RerZis<br />

mimarT L z = I ω<br />

z<br />

uZravi RerZis garSemo mbrunavi sxeulis myari sxeulis dinamikis<br />

ZiriTadi kanoni miiRebs saxes:<br />

I z<br />

an<br />

dω<br />

=<br />

dt<br />

ε =<br />

46<br />

gare<br />

M<br />

1 <br />

M<br />

sadac ε − sxeulis kuTxuri aCqarebaa.<br />

I z<br />

uZravi sxeulis garSemo mbrunavi sxeulis brunvis diferencialuri<br />

gantolebaa:<br />

I z<br />

2<br />

d ϕ<br />

=<br />

dt<br />

gare<br />

gare<br />

M<br />

sadac I z - inerciis momentia igive RerZis mimarT, ϕ - kuTxuri<br />

gadaadgileba,<br />

gare<br />

M _ gare Zalebis mTavari momenti.<br />

zogad SemTxvevaSi Tavisufali myari sxeulis moZraoba<br />

akmayofilebs or diferencialur gantolebas:<br />

siCqare,<br />

d<br />

dt<br />

gare<br />

( mvc<br />

) = F ,<br />

d L<br />

=<br />

dt<br />

gare<br />

M<br />

sadac m sxeulis masaa, v c − masaTa centris gadataniTi moZraobis<br />

gare<br />

F - sxeulze modebuli gareSe ZalTa mTavari veqtori, gare<br />

M _<br />

gare Zalebis mTavari momenti brunvis wertilis mimarT, L − sxeulis<br />

impulsis momenti imave wertilis mimarT.<br />

mbrunavi myari sxeulis kinetikuri energia<br />

m i masis materialuri wertilis kinetikuri energia, romelic<br />

brunavs ω = const mudmivi kuTxuri siCqariT, tolia (nax. 28):<br />

2<br />

i<br />

k miv<br />

1 2<br />

W =<br />

= miω<br />

R<br />

R 2<br />

2<br />

i

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!