qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
aRvniSnavT, rom Cven xelT arsebul sparsul leqsikonebSi rTuli sityva firuzqari ver davadastureT. fistia fistia — `fsta, fustuRi — xmeli xilTagani~ [gri- SaSvili 1997]. sabas mixedviT, fistias fonetikurad saxecvlili forma fista `(xe) TurqT(a) enaa, qarTulad b u s t u R i hqvian~ [orbeliani 1991]. d. CubinaSvilic ase ganmartavs am sityvas, oRond mas sparsulidan momdinared miiCnevs [CubinaSvili 1984]. fistia aris momdinare analogiuri semantikuri datvirTvis mqone sparsuli leqsikuri erTeulidan ﻪﺘﺴﭘ [pesta/e/ — (mcen.) (Pistacia). misi marcvlis guli saWmelad gamoiyeneba... fonetikuri gza aseTi Cans: fesTe—> fisTa—> fis- Ti—> fisTia. rac Seexeba qarTul leqsikonebSi fistias Semdeg ganmartebebs: fustuRi [griSaSvili 1977] da bustuRi [orbeliani 1992], isini momdinarea analogiuri mniSvnelobis mqone sparsuli — ﻪﺘﺴﭘ [pesta/e/]-s arabizirebuli formidan — ﻖﺘﺴﻓ [fostoq]: fosToy—> fustuy —> bustuR. fiSbuxari fiSbuxari — `patara Tone~ [griSaSvili 1997]. fiSbuxari sparsuli Txzuli sityvaa — ﯼرﺎﺨﺑ ﺶﻴﭘ [pīšboxârī]. misi mniSvnelobaa — Rumelis gisosi [rubin- Ciki 1983]. (ﺶﻴﭘ [pīš] — win, ﯼرﺎﺨﺑ [boxârī] — Rumeli). CvenTvis gaugebaria Tu saidan gaCnda `qalaqur leqsikonSi~ am sityvis ganmarteba — `patara Tone.~ (ix. fiiSbuxari). 98
fiSqari fiSqari — `Rvinis dalali, spec. davalebiT gagzavnili savaWros sayidlad. sirajis (Rvinis patronis) mosamsaxure. es sityva `mejRanuSvilSic~ aris moxseniebuli ase: fiskali (t. IV). xolo zog saxelmZRv. fiskali axsnilia SuSad, rac gaugebrobaa~ [griSaSvili 1997]. fiSqari sparsuli Txzuli sityvaa — رﺎﮑﺸﻴﭘ [pīškâr]. misi mniSvnelobaa — saqmeTa mmarTveli; gamanawilebeli; rwmunebuli. es sityva Sedgeba ori elementisgan, windebuli — ﺶﻴﭘ [pīš] — win da رﺎﮐ [kâr] — saqme. qalaqur metyvelebaSi fiSqars, Rvinis dalalis saxiT, konkretuli semantikuri datvirTva miuRia. fiStaxti fiStaxti — `rumbebis dasawyobi nari, taxti. erTerTi daraba taxtad gadebuli~ [griSaSvili 1997]. sparsul enaSi aris Txzuli sityva — ﻪ ﺘﺨﺗ ﺶﻴﭘ [pīštaxta/e/] Semdegi mniSvnelobebiT 1. daxli; 2. yuTi (fulis Sesanaxi savaWroSi); 3. tramplini; 4. sadgari (yuranis, wignis wasakiTxad) [rubinCiki 1983]. (ﺶﻴﭘ [pīš] — win, ﻪﺘﺨﺗ [taxta/e/] — dafa). aSkaraa, garkveuli semantikuri da fonetikuri cvlilebiT, fiStaxti momdinareobs sparsuli rTuli sityvidan ﻪﺘﺨﺗ ﺶﻴﭘ [pīštaxta/e/]. foSimani es sityva `qalaqur leqsikonSi~ ganmartebuli ar aris. moyvanilia mxolod magaliTi, sadac naxmaria igi — `im dros, roca yvela azielni foSimanSi iyvnen da elodnen did ist. SemTxvevas~ (`iv~., 1891w., 133.)~ [griSaSvili 1997]. sparsul enaSi aris leqsikuri erTeuli — نﺎﻤﻴﺸﭘ [pašīmân], romlis mniSvnelobaa — momnaniebeli. 99
- Page 47 and 48: dilxori momdinarea Semdegi sparsuli
- Page 49 and 50: Tuli sityvis pirveli komponentia و
- Page 51 and 52: aRvniSnavT, rom CvenTvis xelmisawvd
- Page 53 and 54: sparsul enaSi aris leqsema ﮏﺷر
- Page 55 and 56: zizmzimi — CoCqoli, Jriamuli, zri
- Page 57 and 58: T ط , ت Talari Talari — 1. vazi
- Page 59 and 60: Tarsi Tarsi — `Tarsi saqme! Tarsi
- Page 61 and 62: meti sizustiT aris ganmartebuli es
- Page 63 and 64: kisadari Semdegi sparsuli rTuli sit
- Page 65 and 66: [va] — kavS. da da mesame — ت
- Page 67 and 68: maza — sanukvari saWmeli sanukvar
- Page 69 and 70: Cangali sparsulad iwereba da ikiTxe
- Page 71 and 72: marTlac, sparsul enaSi aris Txzuli
- Page 73 and 74: warmoqmnili sityvis pirveli element
- Page 75 and 76: elementisgan — دﺮﻧ [nard]
- Page 77 and 78: niazi niazi — `interesi. `wawalma
- Page 79 and 80: ojaxqori Txzuli sityvaa — رﻮآ
- Page 81 and 82: asti anlogiuri formisa da Sinaarsis
- Page 83 and 84: arab. spars. خﻼﺳ [sallâx] —
- Page 85 and 86: simqaSi analogiuri mniSvnelobis mqo
- Page 87 and 88: farebeli; kedelze Camosakidi moqarg
- Page 89 and 90: sabas ganmartebiT tarxuna-s tegani
- Page 91 and 92: fandi fandi — `toli. Sesaferi. `s
- Page 93 and 94: farfari farfari — `imosebi zariTa
- Page 95 and 96: aSkaraa, rom fexambari modis ﺮﺒ
- Page 97: gamoxatuli emblema~. `visaca gsurs
- Page 101 and 102: qalanTari sparsuli warmoqmnili sity
- Page 103 and 104: qargali — [sp.] xelosani, romelma
- Page 105 and 106: ﺶﮐ ﻪﻨﺷﺎﭘ [pâšnakaš
- Page 107 and 108: amdenadac qarTulSi labialuri da vel
- Page 109 and 110: tikuri varianti — gufTa da miTiTe
- Page 111 and 112: SevniSnavT, rom `qalaqur leqsikonSi
- Page 113 and 114: Samaia — [sp.] Tevzi kobrisebrTa
- Page 115 and 116: vuwodebT, amiT gvinda misi uaRresi
- Page 117 and 118: Silaflavi `qalaqur leqsikonSi~ es s
- Page 119 and 120: C چ Cadri Cadri — `TeTri wamosas
- Page 121 and 122: Cara sparsulad iwereba da ikiTxeba
- Page 123 and 124: sawev-gadmosawevi iaraRi~) CvenTvis
- Page 125 and 126: es sityva Sedgeba ori elementisagan
- Page 127 and 128: xamxalaTi xamxalaTi — `axali, ubr
- Page 129 and 130: xatqeSi aris sparsuli kompoziti —
- Page 131 and 132: xuruSi xuruSi — `1. flavis yovelg
- Page 133 and 134: jamadari jamadari — `mosamsaxurea
- Page 135 and 136: jomard-i — [sp.] (Zv.) guladi yoC
- Page 137 and 138: arabul-sparsuli lqsika ﯽﺳرﺎ
- Page 139 and 140: a ا abanozi abanozi — `magari da
- Page 141 and 142: ambali momdinare Cans arabul-sparsu
- Page 143 and 144: es polisemanti sityva qarTulSi mono
- Page 145 and 146: am sityvis erT-erTi ganmarteba —
- Page 147 and 148: azazi xom ar iqneba? bazazi — far
fiSqari<br />
fiSqari — `Rvinis dalali, spec. davalebiT gagzavnili<br />
savaWros sayidlad. sirajis (Rvinis patronis)<br />
mosamsaxure. es sityva `mejRanuSvilSic~ aris moxseniebuli<br />
ase: fiskali (t. IV). xolo zog saxelmZRv. fiskali<br />
axsnilia SuSad, rac gaugebrobaa~ [griSaSvili<br />
1997].<br />
fiSqari <strong>sparsuli</strong> Txzuli sityvaa — رﺎﮑﺸﻴﭘ [pīškâr].<br />
misi mniSvnelobaa — saqmeTa mmarTveli; gamanawilebeli;<br />
rwmunebuli.<br />
es sityva Sedgeba ori elementisgan, windebuli —<br />
ﺶﻴﭘ [pīš] — win da رﺎﮐ [kâr] — saqme.<br />
qalaqur metyvelebaSi fiSqars, Rvinis dalalis<br />
saxiT, konkretuli semantikuri datvirTva miuRia.<br />
fiStaxti<br />
fiStaxti — `rumbebis dasawyobi nari, taxti. erTerTi<br />
daraba taxtad gadebuli~ [griSaSvili 1997].<br />
sparsul enaSi aris Txzuli sityva — ﻪ ﺘﺨﺗ ﺶﻴﭘ<br />
[pīštaxta/e/] Semdegi mniSvnelobebiT 1. daxli; 2. yuTi<br />
(fulis Sesanaxi savaWroSi); 3. tramplini; 4. sadgari<br />
(yuranis, wignis wasakiTxad) [rubinCiki 1983]. (ﺶﻴﭘ [pīš]<br />
— win, ﻪﺘﺨﺗ [taxta/e/] — dafa).<br />
aSkaraa, garkveuli semantikuri da fonetikuri<br />
cvlilebiT, fiStaxti momdinareobs <strong>sparsuli</strong> rTuli<br />
sityvidan ﻪﺘﺨﺗ ﺶﻴﭘ [pīštaxta/e/].<br />
foSimani<br />
es sityva `qalaqur leqsikonSi~ ganmartebuli ar<br />
aris. moyvanilia mxolod magaliTi, sadac naxmaria igi<br />
— `im dros, roca yvela azielni foSimanSi iyvnen da<br />
elodnen did ist. SemTxvevas~ (`iv~., 1891w., 133.)~<br />
[griSaSvili 1997].<br />
sparsul enaSi aris leqsikuri erTeuli — نﺎﻤﻴﺸﭘ<br />
[pašīmân], romlis mniSvnelobaa — momnaniebeli.<br />
99