qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
aSkaraa, rom qarTuli uSiari da sparsuli رﺎﻴﺷﻮه [hūšiyâr], Tavkiduri h-s dakargviT, erTi da igive leqsikuri erTeulebia. f پ faTeraki faTeraki — `1. marcxi. xalxuri gamoTqmaa: gavida dRe da ara faTeraki, e. i. dRe miilia da marcxi ar momxdarao.~ 2. xifaTi, mavnebloba, `kaci gaufrTxilebeli faTeraks waekideba~. 3. ucabedi, usiamovno SemTxveva, uecari gnsacdeli `regveni sqmes axdens, faTeraks daabralebsa~... [griSaSvili 1997]. es sityva cnobilia qarTuli leqsikonebisTvis. misi mniSvnelobaa — moulodneli ubeduri SemTxveva. ubedureba, xifaTi [q e g l 1986]. igi qarTulSi falauridan Semosuli leqsikuri erTeulia. misi falauri formaa — pityârak [faSangi 1377], xolo axali sparsuli — ﻩرﺎﻴﺘﭘ [patiyâra/e/] mniSvnelobiT — ahrimanis mier Seqmnili, bilwi, umsgavso; mtroba; cbiereba [rubin- Ciki 1983]. falasi falasi — `WuWyiani tilo, warm. flasidan (ZaZa)~ [griSaSvili 1997]. falasi: [sp.] 1. matylis fardagi; 2. igivea, rac Cvari [q e g l 1986]. sparsulad falasi iwereba da ikiTxeba ase — سﻼﭘ [palâs]. misi mniSvnelobebia: 1. uxeSi Salis xaliCa; 2. uxeSi Salis samosi (derviSTa); 3. jvalo [rubinCiki 1983]. SevniSnavT, falasi, rogorc es `qalaqur leqsikonSia~ aRniSnuli, flasidan ki ar aris momdinare, aramed piriqiT — falasidan, romelic qalaqelTa warmodgenaSi WuWyian tilosTan asociirebula. 90
fandi fandi — `toli. Sesaferi. `sad mosZebnidnen TavianT fand qaliSvilebs~ (l. metr., `cxraTvala mze~, 1939., gv. 1350)~ [griSaSvili 1997]. fandi — [sp.] 1. Widaobis xerxi. ileTi; 2. xerxi, xriki... [q e g l 1986]. sparsul enaSi ﺪﻨﭘ [pand]-is mniSvnelobebia: rCevadarigeba; eSmakoba; Widaobis xerxi. fandi, garkveuli semantikuri cvlilebiT aris damkvidrebuli qarTul enaSi. fardaxti fardaxti — (spars., niSnavs ganadgurebas), aqedan: 1. partaxi. `vardebi fardaxtnakravi kidev sadm gaiSlebao~... (al. yazb. leqsidan. ix. CemTan dac. misi daubeW. leqsebis davTari)...2. kedlis piris alamazeba. `fardaxtisa da ficris nageboba iseve Zvelia, rogorc TviT qveyana~ e.zola `wisqvilis darbeva~, `mnaT.~, 1943., 4-5, gv. 115)... 3. Wonebis mier xuWuWa tyavis danamva matylis mxriv (wyals pirSi Caigubeben) [griSaSvili 1997]. qarTul kilo-TqmaTa sityvis kona ase ganmartavs am sityvas: fardaxt-i 1. (mox. qiziy.) — wylis misxureba `fardaxtiT namavda balaxs~ (a. yazb.., I, S. ZiZ.); tyavisaTvis balnis mxares wylis misxureba (s. menTeS.). fardaxt-i 2. (qiziy.) msxmo; aso-tanze wiTlad nayari, `sicxisagan aso-tanze fardaxti daayara~, aqedan: fardaxtian-i partaxiani (s. menTeS.) [Rlonti 1984]. i. griSaSvili sworad miuTiTebs fardaxtis sparsul warmomavlobaze. axal sparsulSi aris zmna ﻦﺘﺧادﺮﭘ [pardâxtan] Semdegi mniSvnelobebiT: gaprialeba; momzadeba; mowyoba; mor- Tva; dacarieleba, mogleja, gadagdeba, moSoreba... [moini 1382]. misi namyo drois fuZea ﺖﺧادﺮﭘ [pardâxt], 91
- Page 39 and 40: dagazuli dagazuli — `dakawruli~ [
- Page 41 and 42: fonetikuri procesi aseTi iqneba: da
- Page 43 and 44: Tuli sityvis pirveli elementia مد
- Page 45 and 46: Semdegi semantikuri datvirTviT —
- Page 47 and 48: dilxori momdinarea Semdegi sparsuli
- Page 49 and 50: Tuli sityvis pirveli komponentia و
- Page 51 and 52: aRvniSnavT, rom CvenTvis xelmisawvd
- Page 53 and 54: sparsul enaSi aris leqsema ﮏﺷر
- Page 55 and 56: zizmzimi — CoCqoli, Jriamuli, zri
- Page 57 and 58: T ط , ت Talari Talari — 1. vazi
- Page 59 and 60: Tarsi Tarsi — `Tarsi saqme! Tarsi
- Page 61 and 62: meti sizustiT aris ganmartebuli es
- Page 63 and 64: kisadari Semdegi sparsuli rTuli sit
- Page 65 and 66: [va] — kavS. da da mesame — ت
- Page 67 and 68: maza — sanukvari saWmeli sanukvar
- Page 69 and 70: Cangali sparsulad iwereba da ikiTxe
- Page 71 and 72: marTlac, sparsul enaSi aris Txzuli
- Page 73 and 74: warmoqmnili sityvis pirveli element
- Page 75 and 76: elementisgan — دﺮﻧ [nard]
- Page 77 and 78: niazi niazi — `interesi. `wawalma
- Page 79 and 80: ojaxqori Txzuli sityvaa — رﻮآ
- Page 81 and 82: asti anlogiuri formisa da Sinaarsis
- Page 83 and 84: arab. spars. خﻼﺳ [sallâx] —
- Page 85 and 86: simqaSi analogiuri mniSvnelobis mqo
- Page 87 and 88: farebeli; kedelze Camosakidi moqarg
- Page 89: sabas ganmartebiT tarxuna-s tegani
- Page 93 and 94: farfari farfari — `imosebi zariTa
- Page 95 and 96: aSkaraa, rom fexambari modis ﺮﺒ
- Page 97 and 98: gamoxatuli emblema~. `visaca gsurs
- Page 99 and 100: fiSqari fiSqari — `Rvinis dalali,
- Page 101 and 102: qalanTari sparsuli warmoqmnili sity
- Page 103 and 104: qargali — [sp.] xelosani, romelma
- Page 105 and 106: ﺶﮐ ﻪﻨﺷﺎﭘ [pâšnakaš
- Page 107 and 108: amdenadac qarTulSi labialuri da vel
- Page 109 and 110: tikuri varianti — gufTa da miTiTe
- Page 111 and 112: SevniSnavT, rom `qalaqur leqsikonSi
- Page 113 and 114: Samaia — [sp.] Tevzi kobrisebrTa
- Page 115 and 116: vuwodebT, amiT gvinda misi uaRresi
- Page 117 and 118: Silaflavi `qalaqur leqsikonSi~ es s
- Page 119 and 120: C چ Cadri Cadri — `TeTri wamosas
- Page 121 and 122: Cara sparsulad iwereba da ikiTxeba
- Page 123 and 124: sawev-gadmosawevi iaraRi~) CvenTvis
- Page 125 and 126: es sityva Sedgeba ori elementisagan
- Page 127 and 128: xamxalaTi xamxalaTi — `axali, ubr
- Page 129 and 130: xatqeSi aris sparsuli kompoziti —
- Page 131 and 132: xuruSi xuruSi — `1. flavis yovelg
- Page 133 and 134: jamadari jamadari — `mosamsaxurea
- Page 135 and 136: jomard-i — [sp.] (Zv.) guladi yoC
- Page 137 and 138: arabul-sparsuli lqsika ﯽﺳرﺎ
- Page 139 and 140: a ا abanozi abanozi — `magari da
fandi<br />
fandi — `toli. Sesaferi. `sad mosZebnidnen TavianT<br />
fand qaliSvilebs~ (l. metr., `cxraTvala mze~,<br />
1939., gv. 1350)~ [griSaSvili 1997].<br />
fandi — [sp.] 1. Widaobis xerxi. ileTi; 2. xerxi, xriki...<br />
[q e g l 1986].<br />
sparsul enaSi ﺪﻨﭘ [pand]-is mniSvnelobebia: rCevadarigeba;<br />
eSmakoba; Widaobis xerxi.<br />
fandi, garkveuli semantikuri cvlilebiT aris<br />
damkvidrebuli qarTul enaSi.<br />
fardaxti<br />
fardaxti — (spars., niSnavs ganadgurebas), aqedan:<br />
1. partaxi. `vardebi fardaxtnakravi kidev sadm gaiSlebao~...<br />
(al. yazb. leqsidan. ix. CemTan dac. misi daubeW.<br />
leqsebis davTari)...2. kedlis piris alamazeba.<br />
`fardaxtisa da ficris nageboba iseve Zvelia, rogorc<br />
TviT qveyana~ e.zola `wisqvilis darbeva~, `mnaT.~,<br />
1943., 4-5, gv. 115)... 3. Wonebis mier xuWuWa tyavis danamva<br />
matylis mxriv (wyals pirSi Caigubeben) [griSaSvili<br />
1997].<br />
qarTul kilo-TqmaTa sityvis kona ase ganmartavs<br />
am sityvas: fardaxt-i 1. (mox. qiziy.) — wylis misxureba<br />
`fardaxtiT namavda balaxs~ (a. yazb.., I, S. ZiZ.); tyavisaTvis<br />
balnis mxares wylis misxureba (s. menTeS.).<br />
fardaxt-i 2. (qiziy.) msxmo; aso-tanze wiTlad nayari,<br />
`sicxisagan aso-tanze fardaxti daayara~, aqedan:<br />
fardaxtian-i partaxiani (s. menTeS.) [Rlonti<br />
1984].<br />
i. griSaSvili sworad miuTiTebs fardaxtis sparsul<br />
warmomavlobaze.<br />
axal sparsulSi aris zmna ﻦﺘﺧادﺮﭘ [pardâxtan] Semdegi<br />
mniSvnelobebiT: gaprialeba; momzadeba; mowyoba; mor-<br />
Tva; dacarieleba, mogleja, gadagdeba, moSoreba...<br />
[moini 1382]. misi namyo drois fuZea ﺖﺧادﺮﭘ [pardâxt],<br />
91