qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf

qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf

22.02.2013 Views

sparsul enaSi aris Txzuli sityva ﺮﻴﮔ ﻩﺎﮔ [gâhgīr] Semdegi mniSvnelobebiT: 1) oCani, veluri (cxeni); 2. Jiniani, jiuti, Wirveuli, gauwonasworebeli [rubin- Ciki 1983]. gaqiri Sedgeba ori komponentisgan — ﻩﺎﮔ [gâh] — adgili da ﺮﻴﮔ [gīr], romelic aris ﻦﺘﻓﺮﮔ [gereftan] — `aReba~, `daWera~ zmnis awmyo drois fuZe, sityvasityviT — adgilis daWera anu gajiuteba. naTelia, rom gaqiri qarTulSi sparsulidan aris Semosuli. fonetikuri procesi aseTi Cans: gahgir —> gahqir —> gaqir. gonio gonio — `durglebis iaraRia; sworkuTxovani saxazavi~ [griSaSvili 1997]. gonio —sworkuTxa saxazavi, — mkuTxavi; ixmareba sadurglo-smSeneblo saqmeSi swori kuTxeebis gamosyvanad [q e g l 1986]. aseTive semantikuri datvirTviTa da mcire fonetikuri sxvaobiT sparsul enaSi aris leqsikuri erTeuli ﺎﻴﻧﻮﮔ [gūnīâ] — 1. kuTxedi, gonio; 2. Sveuli [rubinCiki 1983]. aSkaraa, gonio momdinareobs sparsuli sityvidan — ﺎﻴﻧﻮﮔ [gūnīâ]. gorxana gorxana — `1. TaTrebis sasaflao. ras niSnavs qar- Tuli `goroxi~? arxeolog d. p. furcelaZisaTvis miundviaT, gamoikvlios Zveli sasaflao gorxanebi da qalaqebi kaxeTSi~ (`iv~., 1886w.112). 2. sasaflao. `warmoadgines `xanuma~... avtorisaTvis Teatraluri xelovneba sityvebis qanaobas aris nacvalebi. sad amoukiTxavs avtors an romel scenaze unaxavs, rom erTmaneTs ded-mamis gorxanas aginebdnen da sxva bevrs amgvars?~ (i.kavTeli, `Teatri~, 1886 w. 7)~ [griSaSvili 1997]. 36

`qalaquri leqsikonis~ avtori sworad ganmartavs am sityvas, oRond misTvis bundovania misi warmomavloba. gorxanas igi akavSirebs qarTul sityvasTan — goroxi, Tumca amaSi TviTonve epareba eWvi da ganmartebisTvis kiTxviTi niSani dausvams. `gorxanas~ araferi aqvs saerTo qarTul enobriv samyarosTan. igi momdinareobs sparsuli kompozitidan — ﻪﻧﺎﺧ رﻮﮔ [gūrxâna/e/] — akldama [dehxoda 1372], romlis pirveli elementia رﻮﮔ [gūr] — saflavi, meore — ﻪﻧﺎﺧ [xâna/e/]. sparsuli kompoziti ﻪﻧﺎﺧ رﻮﮔ [gūrxâna/e/], mcire fonetikuri cvlilebiT (gurxana —> gorxana), sparsulidan Cans Semosuli qarTulSi. gulnara gulnara — `erTgvari yvavilia, romelic pirwavardnil broweuls Camohgavs~ [griSaSvili 1997]. gulnara momdinareobs sparsuli Txzuli sityvidan — رﺎﻨﻠﮔ [gōlnâr] — broweulis yvavili. kompozitis pirveli wevria — ﻞﮔ [gōl] — yvavili, meore — رﺎﻧ [nâr] — broweuli. gumani gumani _ `1. eWvad aRebuli azri, 2. eWvnarevi. meeqvse grZnoba. winaTgrZnoba~ [griSaSvili 1997]. guman-i — [sp.] azri, fiqri, varaudi, eWvi...[q e g l 1986]. aseTive semantikuri datvirTvis mqone sityva sparsulad iwereba da ikiTxeba ase: نﺎﻤﮔ [gamân // gomân]. gurzi gurzi – 1. sabrZolveli iaraRi: xelSi dasaWeri, TavburTiani... 2. dasartymeli iaraRi... [griSaSvili 1997]. 37

`qalaquri leqsikonis~ avtori sworad ganmartavs<br />

am sityvas, oRond misTvis bundovania misi warmomavloba.<br />

gorxanas igi akavSirebs qarTul sityvasTan —<br />

goroxi, Tumca amaSi TviTonve epareba eWvi da ganmartebisTvis<br />

kiTxviTi niSani dausvams.<br />

`gorxanas~ araferi aqvs saerTo qarTul enobriv<br />

samyarosTan. igi momdinareobs <strong>sparsuli</strong> kompozitidan<br />

— ﻪﻧﺎﺧ رﻮﮔ [gūrxâna/e/] — akldama [dehxoda 1372], romlis<br />

pirveli elementia رﻮﮔ [gūr] — saflavi, meore — ﻪﻧﺎﺧ<br />

[xâna/e/].<br />

<strong>sparsuli</strong> kompoziti ﻪﻧﺎﺧ رﻮﮔ [gūrxâna/e/], mcire fonetikuri<br />

cvlilebiT (gurxana —> gorxana), <strong>sparsuli</strong>dan<br />

Cans <strong>Semosuli</strong> <strong>qarTulSi</strong>.<br />

gulnara<br />

gulnara — `erTgvari yvavilia, romelic pirwavardnil<br />

broweuls Camohgavs~ [griSaSvili 1997].<br />

gulnara momdinareobs <strong>sparsuli</strong> Txzuli sityvidan<br />

— رﺎﻨﻠﮔ [gōlnâr] — broweulis yvavili.<br />

kompozitis pirveli wevria — ﻞﮔ [gōl] — yvavili, meore<br />

— رﺎﻧ [nâr] — broweuli.<br />

gumani<br />

gumani _ `1. eWvad aRebuli azri, 2. eWvnarevi. meeqvse<br />

grZnoba. winaTgrZnoba~ [griSaSvili 1997].<br />

guman-i — [sp.] azri, fiqri, varaudi, eWvi...[q e g l<br />

1986].<br />

aseTive semantikuri datvirTvis mqone sityva<br />

sparsulad iwereba da ikiTxeba ase: نﺎﻤﮔ [gamân //<br />

gomân].<br />

gurzi<br />

gurzi – 1. sabrZolveli iaraRi: xelSi dasaWeri,<br />

TavburTiani... 2. dasartymeli iaraRi... [griSaSvili<br />

1997].<br />

37

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!