qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
x خ xabari xabari — `axali ambavi. es sityva ar unda iyos wm. somx. warmoSobis, Tumca qalaqSi ambavi somx. niSnavs xabars... amas winaT J. `murzilkSi~ daibeWda erTi patara moTx. saTauriT `xabar~ da iq es sityva naxmaria ZRvenis, mosakiTxis mniSvnelobiT (` murz~., 1941 w., 5) [griSaSvili 1997]. xabari — [arab.] (Zv. saub.) (Cveulebriv ambav sityvasTan erTad). ra ambavia, ra xabaria [q e g l 1986]. sworad Seaqvs eWvi leqsikonis avtors am sityvis somxuridan warmomavlobaSi. xabari rogorc fonetikurad, ise semantikurad analogiuria arabul-sparsuli leqsemisa — ﺮﺒﺧ [xabar] im gansxvavebiT, rom aRniSnul enebSi igi niSnavs ara axal ambavs, aramed, zogadad — ambavs. aqve aRvniSnavT, rom i. griSaSvilis miTiTebiT qar- TulSi xabars — ZRvenis, mosakiTxis mniSvnelobac hqonia, rac qarTulSi am sityvis semantikuri velis gafarToebaze metyvelebs. xaTa-bala xaTa-bala — `ubedureba. amboben; va, ar minda raRa wamogyve, xaTaa! `kniazjan, es ra xaTaa~! (r. erisT., `iv.,~ 1887 w., gv. 14). `mis azrsa da wrfelsa grZnobas eZaxis xaTa-balasa~ (vaJa, t. 1, gv. 126)~ [griSaSvili 1997]. xaTabala — [arab.] davidaraba, ubedureba [q e g l 1986]. arabulsa da sparsul enebSi aris leqsikuri erTeulebi: ءﺎﻄﺧ [xatâ‘] — Secdoma, marcxi; codva da ءﻼﺑ [balâ‘] —1. ubedureba; mwuxareba; 2. Zaldataneba... qarTuli xaTabala maTi SeerTebiT aris miRebuli. aRvniSnavT, rom Cven xelT arsebul arabulsa da sparsul leqsikonebSi kompoziti xaTabala ar dasturdeba. 192
`qalaqur leqsikonSi~ calkea ganmartebuli bala, romlis erT-erTi mniSvnelobaa — xaTa-bala, davidaraba (ix. bala). Turqul enaSic cal-calkea orive arabuli leqsikuri erTeuli ( hata, bela). xadumi xadumi — `mxevali, moaxle qali, mosamsaxure~ [griSaSvili 1997]. es sityva analogiuri formiTa da SinaarsiT aris arabulsa da sparsul enebSi ( موﺪﺧ [xadūm]). xalaTi xalaTi — `saxsovari. Segirds rom aswavlian da gaaostateben, maSin Segirdi ostatisTvis ixdis xalaTs, an Tu qali gaaTxove, dedas siZem unda misces xalaTi, e.i. saxsovrad, saCuqrad oqrouli nivTi an sxva ram~ [griSaSvili 1997]. xalaTi 1. saSinao grZeli da farTo tansacmeli... [q e g l 1986]. xalaTi arabul-sparsuli leqsikuri erTeulia — ﺖﻌﻠﺧ [�el‘at // xal‘at]. misi mniSvnelobaa — xalaTi, sapatio samosi. xalali xalali — `nebadarTuli~ [griSaSvili 1997]. es sityva qarTul enaSi damkvidrebulia formiT alali. misi mniSvnelobaa — marTali, patiosani [q e g l 1986]. xalali fonetikurad saxecvlili formaa arabul-sparsuli leqsemisa — لﻼﺣ [halâl]. misi mniSvnelobebia: 1. nebadarTuli; 2. patiosani; 3. patiosani gziT mopovebuli. 193
- Page 141 and 142: ambali momdinare Cans arabul-sparsu
- Page 143 and 144: es polisemanti sityva qarTulSi mono
- Page 145 and 146: am sityvis erT-erTi ganmarteba —
- Page 147 and 148: azazi xom ar iqneba? bazazi — far
- Page 149 and 150: d د davriSi davriSi — `saca unda
- Page 151 and 152: daxli — winidan daxuruli grZeli v
- Page 153 and 154: e eqiaTi eqiaT — `zRapari. `Caere
- Page 155 and 156: zinaTi // zineTi arabul-sparsuli Se
- Page 157 and 158: Triaq-i — [sp.] igivea, rac opium
- Page 159 and 160: qarTuli da Turquli iStas fonetikuri
- Page 161 and 162: arabul-sparsulSi aris leqsema ﺐ
- Page 163 and 164: 2. arena; 3. adgili, sadac quCis ms
- Page 165 and 166: ad aqvs ganmartebuli (unda iyos —
- Page 167 and 168: spromti... `ra rostom mefem am rigi
- Page 169 and 170: muRami — (imer.) saidumloeba [Rlo
- Page 171 and 172: mosalodneli iyo, baxuss dawyvilebod
- Page 173 and 174: naxaSi naxaSi — `CuqurTma, mxatvr
- Page 175 and 176: ahmi rahmi — `Rirseba. gamigonia:
- Page 177 and 178: `qalaqur leqsikonSi~ ganmartebis ga
- Page 179 and 180: arabul enaSi aris sityva عﺎﻤ
- Page 181 and 182: funjebiviT Camokidebuli. `qaTibi mx
- Page 183 and 184: f ف faida `qalaquri leqsikonis~ av
- Page 185 and 186: qisa qisa — `abanosTvis. droa `ma
- Page 187 and 188: `qalaquri leqsikonis~ mixedviT yaza
- Page 189 and 190: arabul-sparsulad yiamaT-is ﺖﻣ
- Page 191: SerTi SerTi — `1. piroba. 2. SarT
- Page 195 and 196: ﻪﺻﺎﺧ [xâsse]es meore mniSv
- Page 197 and 198: javzi javzi — `xe. Camohgavs Txil
- Page 199 and 200: hadida, mcire fonetikuri cvlilebiT
- Page 201 and 202: haji haji — `mlocveli~ [griSaSvil
- Page 203 and 204: Turqul-sparsuli leqsika ﯽﺳرﺎ
- Page 205 and 206: alaCuxi 1 alaCuxi — `naucbaTevad
- Page 207 and 208: analogiuri formiTa da SinaarsiT es
- Page 209 and 210: sparsul enaSi aris leqsikuri erTeul
- Page 211 and 212: daskvna ﯼﺮﻴﮔ ﻪﺠﻴﺘ
- Page 213 and 214: sityvaTa saZiebeli نﺎﮔژاو
- Page 215 and 216: g گ gaTangva [gatangva] ﮓﻨﺗ
- Page 217 and 218: T ط،ت Talari [talari] رﻻﺎ
- Page 219 and 220: niazi [niazi] زﺎﻴﻧ [niyâz]
- Page 221 and 222: fexambari [pexambari] ﺮﺒﻣﺎ
- Page 223 and 224: C چ Cadri [čadri] ردﺎﭼ [č
- Page 225 and 226: arabul-sparsuli leqsika ﯽﺳرﺎ
- Page 227 and 228: i ﯼ ilaTi [ilati] ﺖﻠﻋ [‘e
- Page 229 and 230: salavaTi [salavati] تﻮﻠﺻ [sa
- Page 231 and 232: j ج jabani [ğabani] نﺎﺒﺟ [
- Page 233 and 234: literatura: ﻊﺑﺎﻨﻣ: 1. abu
- Page 235 and 236: 29. karabadini 1978 — z. fanasker
- Page 237 and 238: sarCevi ﺖﺳﺮﻬﻓ winasityvao
- Page 239 and 240: gamomcemlobis redaqtori marine gior
x خ<br />
xabari<br />
xabari — `axali ambavi. es sityva ar unda iyos wm.<br />
somx. warmoSobis, Tumca qalaqSi ambavi somx. niSnavs<br />
xabars... amas winaT J. `murzilkSi~ daibeWda erTi patara<br />
moTx. saTauriT `xabar~ da iq es sityva naxmaria<br />
ZRvenis, mosakiTxis mniSvnelobiT (` murz~., 1941 w., 5)<br />
[griSaSvili 1997].<br />
xabari — [arab.] (Zv. saub.) (Cveulebriv ambav sityvasTan<br />
erTad). ra ambavia, ra xabaria [q e g l 1986].<br />
sworad Seaqvs eWvi leqsikonis avtors am sityvis<br />
somxuridan warmomavlobaSi. xabari rogorc fonetikurad,<br />
ise semantikurad analogiuria arabul-<strong>sparsuli</strong><br />
leqsemisa — ﺮﺒﺧ [xabar] im gansxvavebiT, rom aRniSnul<br />
enebSi igi niSnavs ara axal ambavs, aramed,<br />
zogadad — ambavs.<br />
aqve aRvniSnavT, rom i. griSaSvilis miTiTebiT qar-<br />
TulSi xabars — ZRvenis, mosakiTxis mniSvnelobac<br />
hqonia, rac <strong>qarTulSi</strong> am sityvis semantikuri velis<br />
gafarToebaze metyvelebs.<br />
xaTa-bala<br />
xaTa-bala — `ubedureba. amboben; va, ar minda raRa<br />
wamogyve, xaTaa! `kniazjan, es ra xaTaa~! (r. erisT., `iv.,~<br />
1887 w., gv. 14). `mis azrsa da wrfelsa grZnobas eZaxis<br />
xaTa-balasa~ (vaJa, t. 1, gv. 126)~ [griSaSvili 1997].<br />
xaTabala — [arab.] davidaraba, ubedureba [q e g l<br />
1986].<br />
arabulsa da sparsul enebSi aris leqsikuri erTeulebi:<br />
ءﺎﻄﺧ [xatâ‘] — Secdoma, marcxi; codva da ءﻼﺑ [balâ‘]<br />
—1. ubedureba; mwuxareba; 2. Zaldataneba...<br />
qarTuli xaTabala maTi SeerTebiT aris miRebuli.<br />
aRvniSnavT, rom Cven xelT arsebul arabulsa da<br />
sparsul leqsikonebSi kompoziti xaTabala ar dasturdeba.<br />
192