qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
aTeSqaSi aTeSqaSi — 1. cecxlis saCxreki. 2. aqandazi. cecxlis gamosatani... [griSaSvili 1997]. aTeSqaSi sparsuli Txzuli sityvaa — ﺶﮐ ﺶﺗﺁ [âteškaš] — niCabi (naxSirisTvis); saCxreki. igi Sedgeba ori elementisgan — ﺶﺗﺁ [âteš] — cecxli da ﺶﮐ [kaš // keš ] — نﺪﻴﺸﮐ [kašīdan // kešīdan] — `gaweva~ zmnis awmyo drois fuZe, romelic Zalze nayofieri naxevrad afiqsia. alamdari alamdari — `medroSe, mebairaRe~ [griSaSvili 1997]. alamdari — [arab.-sp.] — medroSe [q e g l 1986]. es sityva qarTulSi alandaris formiTac gvxvdeba [CubinaSvili 1985]. alamdari sparsulad iwereba da ikiTxeba ase — راد ﻢﻠﻋ [alamdâr]. kompozitis pirveli wevria — arab. spars. ﻢﻠﻋ [‘alam] mniSvnelobebiT: 1. alami, droSa; 2. ni- Sani; simbolo, meore — spars. راد [dâr] — ﻦﺘﺷاد [dâštan] — `qona~, `yola~ zmnis awmyo drois fuZe. alibuxari alibuxari — aluCa buxaridan. qliavia yviTeli da mogrZo, Txelkana, romelsac kurka advilad Sordeba... [griSaSvili 1997]. alibuxari sparsuli rTuli sityvaa — ارﺎﺨﺑﻮﻟﺁ [âlūboxârâ]— buxaris qliavi, romlis pirveli Semadgeneli elementia ﻮﻟﺁ [âlū] — qliavi, meore — ارﺎﺨﺑ [boxârâ] — buxara (qalaqi Sua aziaSi). ambarCa ambarCa — `farRuli, Sibi, maniaki, gulqanda. `kvlav miarTva mis daniSnuls erTi xeli diba-farCa, fasudebi margalitis gadahkida yels ambarCa~ (s. gugun. `Tamariani~, 1912 w., gv. 21)~ [griSaSvili 1997]. 14
ambarCa — farRuli, maniaki [CubinaSvili 1961]. q e g l-i ar icnobs ambarCas, magram icnobs mis amosaval sityvas ambar, rogorc arabulidan momdinare leqsikur erTeuls. ambari arabulad iwereba da ikiTxeba ase: ﺮﺒﻨﻋ [‘anbar] gamoiTqmis [‘ambar]. misi mniSvnelobaa: surnelovani nivTiereba [baranovi 1957]. analogouri mniSvnelobiTa da formiT es sityva Sesulia sparsul enaSi, sadac misgan warmoqmnilia sityva ﻪﭼﺮﺒﻨﻋ [‘ambarča/e/] mniSvnelobiT — samkaulis saxeoba, romelSiac ambrs aTavseben [dehxoda 1372]. ambarCa Sedgeba ori elementisgan: ﺮﺒﻨﻋ [‘ambar] — ambri da kninobiTobis mawarmoebeli sufiqsi — ﻪﭼ [ča // če]. amfsoni `qalaquri leqsikoni~ ase ganmartavs am sityvas: amfsoni // afsoni // amsoni — 1. hamsoni — daaxloebuli megobari, dosti; amyoli, Tanamesufre... 2. warmoebulia sityvidaan fsoni, fsoniT puris Wama. amfsoni amxanagi sufraze. 3. puris mte anu amqari~... [griSaSvili 1997]. am leqsikur erTeuls icnobs qarTuli enis ganmartebiTi leqsikoni, sadac amfsonTan erTad Setanilia meore leqsema fsoni. maTi ganmartebebia: amfsoni — amxanagi, amyoli, avanCavani, Tanamesufre. fsoni — 1. monawileTa mier Tanabrad gaRebuli xarjiT gaweuli nadimi. 2. banqos zogierT TamaSSi — bolos asayvanad darCenili qaRaldi [q e g l 1986]. amfsons ar icnobs sabas `leqsikoni qarTuli~, magram icis fsoni Semdegi mniSvnelobiT: amxanagni Seyrilni [orbeliani 1991]. n. CubinaSvilis `qarTuli leqsikonis~ mixedviT, fsoni modis berZnuli sityvidan fsomi — puri, xolo misgan nawarmoebi Cans amfsoni [CubinaSvili 1961], ra- Sic eWvi gvepareba, radgan qarTulSi ar arsebobs 15
- Page 1 and 2: qarTulSi Semosuli sparsuli leqsika
- Page 3 and 4: ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilis
- Page 5 and 6: winasityvaoba cnobilia, Tu ra didi
- Page 7: sul ganxilulia 468 leqsikuri erTeul
- Page 11 and 12: a ا abiabrueben abiabrueben — `a
- Page 13: avara — [sp.] usaqmod moxetiale.
- Page 17 and 18: aSkaraa, rom qarTuli da sparsuli an
- Page 19 and 20: asxabadi `qalaqur leqsikonSi~ asxab
- Page 21 and 22: aqandaz-i — [sp.] patara niCabi n
- Page 23 and 24: ﺮﻴﮔدﺎﺑ [bâdgīr] — II
- Page 25 and 26: andi — 1. wvrili Toki an Tasma ri
- Page 27 and 28: asta basta — `am sityvas TuluxCeb
- Page 29 and 30: esas (`sadao mflobeloba~) mesamed s
- Page 31 and 32: eCara momdinareobs sparsuli warmoqm
- Page 33 and 34: iTuridan wrmoebuli biTuroba qarTuli
- Page 35 and 36: givrad qaRaldis TamaSoba Semovida (
- Page 37 and 38: `qalaquri leqsikonis~ avtori sworad
- Page 39 and 40: dagazuli dagazuli — `dakawruli~ [
- Page 41 and 42: fonetikuri procesi aseTi iqneba: da
- Page 43 and 44: Tuli sityvis pirveli elementia مد
- Page 45 and 46: Semdegi semantikuri datvirTviT —
- Page 47 and 48: dilxori momdinarea Semdegi sparsuli
- Page 49 and 50: Tuli sityvis pirveli komponentia و
- Page 51 and 52: aRvniSnavT, rom CvenTvis xelmisawvd
- Page 53 and 54: sparsul enaSi aris leqsema ﮏﺷر
- Page 55 and 56: zizmzimi — CoCqoli, Jriamuli, zri
- Page 57 and 58: T ط , ت Talari Talari — 1. vazi
- Page 59 and 60: Tarsi Tarsi — `Tarsi saqme! Tarsi
- Page 61 and 62: meti sizustiT aris ganmartebuli es
- Page 63 and 64: kisadari Semdegi sparsuli rTuli sit
ambarCa — farRuli, maniaki [CubinaSvili 1961].<br />
q e g l-i ar icnobs ambarCas, magram icnobs mis<br />
amosaval sityvas ambar, rogorc arabulidan momdinare<br />
leqsikur erTeuls. ambari arabulad iwereba<br />
da ikiTxeba ase: ﺮﺒﻨﻋ [‘anbar] gamoiTqmis [‘ambar]. misi<br />
mniSvnelobaa: surnelovani nivTiereba [baranovi 1957].<br />
analogouri mniSvnelobiTa da formiT es sityva<br />
Sesulia sparsul enaSi, sadac misgan warmoqmnilia<br />
sityva ﻪﭼﺮﺒﻨﻋ [‘ambarča/e/] mniSvnelobiT — samkaulis<br />
saxeoba, romelSiac ambrs aTavseben [dehxoda 1372].<br />
ambarCa Sedgeba ori elementisgan: ﺮﺒﻨﻋ [‘ambar] — ambri<br />
da kninobiTobis mawarmoebeli sufiqsi — ﻪﭼ [ča // če].<br />
amfsoni<br />
`qalaquri leqsikoni~ ase ganmartavs am sityvas:<br />
amfsoni // afsoni // amsoni — 1. hamsoni — daaxloebuli<br />
megobari, dosti; amyoli, Tanamesufre... 2. warmoebulia<br />
sityvidaan fsoni, fsoniT puris Wama.<br />
amfsoni amxanagi sufraze. 3. puris mte anu amqari~...<br />
[griSaSvili 1997].<br />
am leqsikur erTeuls icnobs qarTuli enis<br />
ganmartebiTi leqsikoni, sadac amfsonTan erTad<br />
Setanilia meore leqsema fsoni. maTi ganmartebebia:<br />
amfsoni — amxanagi, amyoli, avanCavani, Tanamesufre.<br />
fsoni — 1. monawileTa mier Tanabrad gaRebuli<br />
xarjiT gaweuli nadimi. 2. banqos zogierT TamaSSi —<br />
bolos asayvanad darCenili qaRaldi [q e g l 1986].<br />
amfsons ar icnobs sabas `leqsikoni qarTuli~,<br />
magram icis fsoni Semdegi mniSvnelobiT: amxanagni<br />
Seyrilni [orbeliani 1991].<br />
n. CubinaSvilis `qarTuli leqsikonis~ mixedviT,<br />
fsoni modis berZnuli sityvidan fsomi — puri, xolo<br />
misgan nawarmoebi Cans amfsoni [CubinaSvili 1961], ra-<br />
Sic eWvi gvepareba, radgan <strong>qarTulSi</strong> ar arsebobs<br />
15