qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
araqaTi Semdegi arabul-sparsuli leqsikuri er- Teulia — ﺔآﺮﺑ [barakat] mr. — تﺎﮐﺮﺑ [barakât]. misi mniSvnelobaa — kurTxeva, wyaloba; bedniereba, keTildReoba. siuxve [wereTeli 1951]. baraqaTi qarTulSi damkvidrebulia formiT — baraqa. baraqala baraqala — `yoCaR! (arabulad dalocva yofila: RmerTma gakurTxos!). `kargaTa sTqvi, baraqala~!... SeqebiTi sityva — yoCaR! vaSa!~ [griSaSvili 1997]. baraqala — [arab] Sorisdebuli; gamoxatavs mowonebas, waqezebas, — yoCaR! vaSa! [q e g l 1986]. qarTul enaSi aris xatovani Tqma — baraqala dedakaci Semdegi mniSvnelobiT: yoCaRi, xelgamomavali, xelfurCi, gamrje [saxokia 1979]. baraqala arabuli warmoSobis Sorisdebulia — كرﺎﺑ ﷲا [bârak allâh] mniSvnelobiT — gakurTxos RmerTma, romelic Sedgeba ori elementisgan — ﮎرﺎﺑ [bârak] — kur- Txeva da ﷲا [allâh] — RmerTi. analogiuri formiTa da SinaarsiT es rTuli sityva Sesulia sparsul enaSi. bayali bayali — `1. mexile; mwvanileulobiT movaWre. lixs iqiTelebi `bayals~ xSirad ase xmaroben `mebayle~ — rac sruliad damaxinjebaa am sityvis swori warmoebisa (rogorc ar SeiZleba `yasabi~ `meyasbed~ iTqvas)...~ [griSaSvili 1997]. bayali — [arab.] xiliT, bostneuliT, saneleblebi- Ta da tkbileuliT movaWre. saerTod mza sanovagiTa da wvrilmaniT movaWre [q e g l 1986]. bayali arabul-sparsulad iwereba da ikiTxeba ase — لﺎﻘﺑ [baqqâl]. misi mniSvnelobaa — bayali. لﺎﻘﺑ [baqqâl]-i miRebulia saxelidan — ﻞﻘﺑ [baql] — mwvanili. 148
d د davriSi davriSi — `saca unda Sevides fulis saTxovnelad, Tu ar misces maSinaTve aiRebs gverdze Camokidebul rkinis duduks (nafiri) da Cahberavs: es aris misi wyevla~ (`kvali~, 1893., 35)~ [griSaSvili 1997]. darviSi — aRmosavleTis qveynebSi moxetiale muslimani beri [q e g l 1986]. davriSi modis arabul-sparsuli leqsemidan — ﺶﻳورد [darvīš], romlis mniSvnelobebia: 1. Rataki; maTxovari; 2. muslimi beri; 2. gandegili... davriSi metaTezisiT aris miRebuli darviSidan. daira daira — `zogs daira naRara hgonia. Даира — горшок обтянутый кожею (Jurn. `Природа и люди~, 6, 1879 w., gv. 41)~ [griSaSvili 1997]. daira — xis rkalze cal mxares tyavgadakruli sakravi, romelsac xelis TiTebis cemiT ukraven [q e g l 1986]. daira arabul—sparsuli sityvaa — ﻩﺮﻳاد (arab. [dâyira], spars. [dâyera/e/ // dâera/e/]) Semdegi mniSvnelobebiT: 1. wre; 2. ganyofileba; 3. sfero; 4. daira; 5. rgoli (sasroli). daira qarTulSi daviwroebuli semantikiT — mxolod sakravi instrumentis mniSvnelobiT Semosula. damaRi `qalaqur leqsikonSi~ damaRi asea ganmartebuli: `qer-naCvev cxens Tu droze ar miutanes qeri, damaRa Camouva, e.i. qvemo tuCze SigniT ZiZibo amouva, romelsac Semdeg mosWrian xolme. Tu kacs bevrs alodineben, 149
- Page 97 and 98: gamoxatuli emblema~. `visaca gsurs
- Page 99 and 100: fiSqari fiSqari — `Rvinis dalali,
- Page 101 and 102: qalanTari sparsuli warmoqmnili sity
- Page 103 and 104: qargali — [sp.] xelosani, romelma
- Page 105 and 106: ﺶﮐ ﻪﻨﺷﺎﭘ [pâšnakaš
- Page 107 and 108: amdenadac qarTulSi labialuri da vel
- Page 109 and 110: tikuri varianti — gufTa da miTiTe
- Page 111 and 112: SevniSnavT, rom `qalaqur leqsikonSi
- Page 113 and 114: Samaia — [sp.] Tevzi kobrisebrTa
- Page 115 and 116: vuwodebT, amiT gvinda misi uaRresi
- Page 117 and 118: Silaflavi `qalaqur leqsikonSi~ es s
- Page 119 and 120: C چ Cadri Cadri — `TeTri wamosas
- Page 121 and 122: Cara sparsulad iwereba da ikiTxeba
- Page 123 and 124: sawev-gadmosawevi iaraRi~) CvenTvis
- Page 125 and 126: es sityva Sedgeba ori elementisagan
- Page 127 and 128: xamxalaTi xamxalaTi — `axali, ubr
- Page 129 and 130: xatqeSi aris sparsuli kompoziti —
- Page 131 and 132: xuruSi xuruSi — `1. flavis yovelg
- Page 133 and 134: jamadari jamadari — `mosamsaxurea
- Page 135 and 136: jomard-i — [sp.] (Zv.) guladi yoC
- Page 137 and 138: arabul-sparsuli lqsika ﯽﺳرﺎ
- Page 139 and 140: a ا abanozi abanozi — `magari da
- Page 141 and 142: ambali momdinare Cans arabul-sparsu
- Page 143 and 144: es polisemanti sityva qarTulSi mono
- Page 145 and 146: am sityvis erT-erTi ganmarteba —
- Page 147: azazi xom ar iqneba? bazazi — far
- Page 151 and 152: daxli — winidan daxuruli grZeli v
- Page 153 and 154: e eqiaTi eqiaT — `zRapari. `Caere
- Page 155 and 156: zinaTi // zineTi arabul-sparsuli Se
- Page 157 and 158: Triaq-i — [sp.] igivea, rac opium
- Page 159 and 160: qarTuli da Turquli iStas fonetikuri
- Page 161 and 162: arabul-sparsulSi aris leqsema ﺐ
- Page 163 and 164: 2. arena; 3. adgili, sadac quCis ms
- Page 165 and 166: ad aqvs ganmartebuli (unda iyos —
- Page 167 and 168: spromti... `ra rostom mefem am rigi
- Page 169 and 170: muRami — (imer.) saidumloeba [Rlo
- Page 171 and 172: mosalodneli iyo, baxuss dawyvilebod
- Page 173 and 174: naxaSi naxaSi — `CuqurTma, mxatvr
- Page 175 and 176: ahmi rahmi — `Rirseba. gamigonia:
- Page 177 and 178: `qalaqur leqsikonSi~ ganmartebis ga
- Page 179 and 180: arabul enaSi aris sityva عﺎﻤ
- Page 181 and 182: funjebiviT Camokidebuli. `qaTibi mx
- Page 183 and 184: f ف faida `qalaquri leqsikonis~ av
- Page 185 and 186: qisa qisa — `abanosTvis. droa `ma
- Page 187 and 188: `qalaquri leqsikonis~ mixedviT yaza
- Page 189 and 190: arabul-sparsulad yiamaT-is ﺖﻣ
- Page 191 and 192: SerTi SerTi — `1. piroba. 2. SarT
- Page 193 and 194: `qalaqur leqsikonSi~ calkea ganmart
- Page 195 and 196: ﻪﺻﺎﺧ [xâsse]es meore mniSv
- Page 197 and 198: javzi javzi — `xe. Camohgavs Txil
d د<br />
davriSi<br />
davriSi — `saca unda Sevides fulis saTxovnelad,<br />
Tu ar misces maSinaTve aiRebs gverdze Camokidebul<br />
rkinis duduks (nafiri) da Cahberavs: es aris misi<br />
wyevla~ (`kvali~, 1893., 35)~ [griSaSvili 1997].<br />
darviSi — aRmosavleTis qveynebSi moxetiale<br />
muslimani beri [q e g l 1986].<br />
davriSi modis arabul-<strong>sparsuli</strong> leqsemidan —<br />
ﺶﻳورد [darvīš], romlis mniSvnelobebia: 1. Rataki; maTxovari;<br />
2. muslimi beri; 2. gandegili...<br />
davriSi metaTezisiT aris miRebuli darviSidan.<br />
daira<br />
daira — `zogs daira naRara hgonia. Даира — горшок<br />
обтянутый кожею (Jurn. `Природа и люди~, 6, 1879 w., gv. 41)~<br />
[griSaSvili 1997].<br />
daira — xis rkalze cal mxares tyavgadakruli<br />
sakravi, romelsac xelis TiTebis cemiT ukraven<br />
[q e g l 1986].<br />
daira arabul—<strong>sparsuli</strong> sityvaa — ﻩﺮﻳاد (arab.<br />
[dâyira], spars. [dâyera/e/ // dâera/e/]) Semdegi mniSvnelobebiT:<br />
1. wre; 2. ganyofileba; 3. sfero; 4. daira;<br />
5. rgoli (sasroli).<br />
daira <strong>qarTulSi</strong> daviwroebuli semantikiT —<br />
mxolod sakravi instrumentis mniSvnelobiT Semosula.<br />
damaRi<br />
`qalaqur leqsikonSi~ damaRi asea ganmartebuli:<br />
`qer-naCvev cxens Tu droze ar miutanes qeri, damaRa<br />
Camouva, e.i. qvemo tuCze SigniT ZiZibo amouva, romelsac<br />
Semdeg mosWrian xolme. Tu kacs bevrs alodineben,<br />
149