qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
ogorc SesavalSi aRvniSneT, saukunebia, rac sparsul enaSi damkvidrebulia didZali arabuli leqsika, romelic ukve sparsuli enis leqsikuri fondis sakuTrebas warmoadgens. igi, ZiriTadad, XI—XII saukuneebSi, roca mWidri politikuri da kulturuli ur- TierTobani damyarda qarTul da sparsulenovan samyaros Soris, didi raodenobiT Semovida qarTulSi. Cveni mizani ar aris nasesxobaTa gzebis dadgena, magram Tu am problemas SevexebiT, viTvaliswinebT mzia andronikaSvilisa (andronikaSvili 1965) da apolon silagaZis (silagaZe 2006) kvlevis Sedegebs da mosazrebebs, romlebic eyrdnoba fonetikur, semantikur da qronologiur kriteriumebs. vinaidan, arabuli leqsika aseve didi raodenobiT aris Sesuli Turqul enaSi, romelsac aseve axlo ur- TierToba hqonda qarTulTan, nasesxobis gzis gamovlenis mizniT, saWiroebis SemTxvevaSi, maTi Turquli variantebic mogvaqvs. ZiriTadad visargebleT baranovis [baranovi 1957], dehxodasa [dehxoda 1372] da rubinCikis [rubinCiki 1983] leqsikonebiT. 138
a ا abanozi abanozi — `magari da Savi xe. ekalmuxa. gansakuTrebiT avejis gasakeTeblad xmarobdnen. CvenSi `abanozis kamods~ kaklis kamods uwodeben...~ [griSaSvili 1997]. sabas mixedviT abanozi `sxvaTa enaa da qarTulad ekalmuxa hqvian~ [orbeliani 1991]. d. CubinaSvili miuTiTebsa am terminis sparsulidan momdinareobaze [CubinaSvili 1985]. abanozi — سﻮﻨﺑﺁ [âbnūs] sparsulSi arabulidan Sesuli terminia, niSnavs — Sav xes (Diospyros ebenum). azani `qalaqur leqsikonSi~ es sityva ganmartebis gareSea darCenili. igi arabulidan momdinare saerTo muslimuri terminia — ناذا [azân]. misi mniSvnelobaa — salocavad mowodeba (mueZinis mier). azizi azizi `saTuTi, nazi, narnari, nebieri; sakuTriv: Zvirfasi, sayvareli~... [griSaSvili 1997]. azizi - [arab.] azizi — nazi, saTuTi, nebieri [q e g l 1986]. arabulsa da sparsul enebSi aziz-s (ﺰﻳﺰﻋ [‘azīz]) ori mniSvneloba aqvs 1. Zvirfasi, keTilSobili... 2. SemZle, Zlieri... [arab.spars. leqsikoni 1375; rubinCiki 1983]. qarTulSi ki igi erTi mniSvnelobiT (nazi...) Semosula. alafi alafi — `xorbleuliT movaWre. a l a v a yofila pirutyvis saWmeli balaxeuloba. a l a f i — 1. xorble- 139
- Page 87 and 88: farebeli; kedelze Camosakidi moqarg
- Page 89 and 90: sabas ganmartebiT tarxuna-s tegani
- Page 91 and 92: fandi fandi — `toli. Sesaferi. `s
- Page 93 and 94: farfari farfari — `imosebi zariTa
- Page 95 and 96: aSkaraa, rom fexambari modis ﺮﺒ
- Page 97 and 98: gamoxatuli emblema~. `visaca gsurs
- Page 99 and 100: fiSqari fiSqari — `Rvinis dalali,
- Page 101 and 102: qalanTari sparsuli warmoqmnili sity
- Page 103 and 104: qargali — [sp.] xelosani, romelma
- Page 105 and 106: ﺶﮐ ﻪﻨﺷﺎﭘ [pâšnakaš
- Page 107 and 108: amdenadac qarTulSi labialuri da vel
- Page 109 and 110: tikuri varianti — gufTa da miTiTe
- Page 111 and 112: SevniSnavT, rom `qalaqur leqsikonSi
- Page 113 and 114: Samaia — [sp.] Tevzi kobrisebrTa
- Page 115 and 116: vuwodebT, amiT gvinda misi uaRresi
- Page 117 and 118: Silaflavi `qalaqur leqsikonSi~ es s
- Page 119 and 120: C چ Cadri Cadri — `TeTri wamosas
- Page 121 and 122: Cara sparsulad iwereba da ikiTxeba
- Page 123 and 124: sawev-gadmosawevi iaraRi~) CvenTvis
- Page 125 and 126: es sityva Sedgeba ori elementisagan
- Page 127 and 128: xamxalaTi xamxalaTi — `axali, ubr
- Page 129 and 130: xatqeSi aris sparsuli kompoziti —
- Page 131 and 132: xuruSi xuruSi — `1. flavis yovelg
- Page 133 and 134: jamadari jamadari — `mosamsaxurea
- Page 135 and 136: jomard-i — [sp.] (Zv.) guladi yoC
- Page 137: arabul-sparsuli lqsika ﯽﺳرﺎ
- Page 141 and 142: ambali momdinare Cans arabul-sparsu
- Page 143 and 144: es polisemanti sityva qarTulSi mono
- Page 145 and 146: am sityvis erT-erTi ganmarteba —
- Page 147 and 148: azazi xom ar iqneba? bazazi — far
- Page 149 and 150: d د davriSi davriSi — `saca unda
- Page 151 and 152: daxli — winidan daxuruli grZeli v
- Page 153 and 154: e eqiaTi eqiaT — `zRapari. `Caere
- Page 155 and 156: zinaTi // zineTi arabul-sparsuli Se
- Page 157 and 158: Triaq-i — [sp.] igivea, rac opium
- Page 159 and 160: qarTuli da Turquli iStas fonetikuri
- Page 161 and 162: arabul-sparsulSi aris leqsema ﺐ
- Page 163 and 164: 2. arena; 3. adgili, sadac quCis ms
- Page 165 and 166: ad aqvs ganmartebuli (unda iyos —
- Page 167 and 168: spromti... `ra rostom mefem am rigi
- Page 169 and 170: muRami — (imer.) saidumloeba [Rlo
- Page 171 and 172: mosalodneli iyo, baxuss dawyvilebod
- Page 173 and 174: naxaSi naxaSi — `CuqurTma, mxatvr
- Page 175 and 176: ahmi rahmi — `Rirseba. gamigonia:
- Page 177 and 178: `qalaqur leqsikonSi~ ganmartebis ga
- Page 179 and 180: arabul enaSi aris sityva عﺎﻤ
- Page 181 and 182: funjebiviT Camokidebuli. `qaTibi mx
- Page 183 and 184: f ف faida `qalaquri leqsikonis~ av
- Page 185 and 186: qisa qisa — `abanosTvis. droa `ma
- Page 187 and 188: `qalaquri leqsikonis~ mixedviT yaza
a ا<br />
abanozi<br />
abanozi — `magari da Savi xe. ekalmuxa. gansakuTrebiT<br />
avejis gasakeTeblad xmarobdnen. CvenSi `abanozis<br />
kamods~ kaklis kamods uwodeben...~ [griSaSvili<br />
1997].<br />
sabas mixedviT abanozi `sxvaTa enaa da qarTulad<br />
ekalmuxa hqvian~ [orbeliani 1991].<br />
d. CubinaSvili miuTiTebsa am terminis <strong>sparsuli</strong>dan<br />
momdinareobaze [CubinaSvili 1985].<br />
abanozi — سﻮﻨﺑﺁ [âbnūs] sparsulSi arabulidan Sesuli<br />
terminia, niSnavs — Sav xes (Diospyros ebenum).<br />
azani<br />
`qalaqur leqsikonSi~ es sityva ganmartebis gareSea<br />
darCenili. igi arabulidan momdinare saerTo<br />
muslimuri terminia — ناذا [azân]. misi mniSvnelobaa —<br />
salocavad mowodeba (mueZinis mier).<br />
azizi<br />
azizi `saTuTi, nazi, narnari, nebieri; sakuTriv:<br />
Zvirfasi, sayvareli~... [griSaSvili 1997].<br />
azizi - [arab.] azizi — nazi, saTuTi, nebieri [q e g l<br />
1986].<br />
arabulsa da sparsul enebSi aziz-s (ﺰﻳﺰﻋ [‘azīz]) ori<br />
mniSvneloba aqvs 1. Zvirfasi, keTilSobili... 2. SemZle,<br />
Zlieri... [arab.spars. leqsikoni 1375; rubinCiki 1983].<br />
<strong>qarTulSi</strong> ki igi erTi mniSvnelobiT (nazi...) Semosula.<br />
alafi<br />
alafi — `xorbleuliT movaWre. a l a v a yofila<br />
pirutyvis saWmeli balaxeuloba. a l a f i — 1. xorble-<br />
139