qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
nareobs sparsuli Txzuli sityvidan — بﻮﭼ رﺎﻬﭼ [čahârčūb] // بﻮﭼرﺎﭼ [čârčūb] — xis CarCo. (رﺎﻬﭼ [čahâr] — oTxi, بﻮﭼ [čūb] — joxi). x خ xabarda xabarda — 1. `ganze Camodeqi, Camomecale, gza momeci. `mas exlac saxlidan saxlze gaurboda Tvalebi da sxvadasxva sanaxaobiT gatacebuls TavisTavic daaviwyda — xabarda, xabarda! — Zlivs gaagona mas meetlem~ (p. loria, bedn. deda~, 1941 w., 12). am saTauriT werilic ki aqvs `molaybes~ `ciskarSi~ (1960 w., 6, gv. 134) 2. krinolini. Zv. Tbilisis aivnidan Camovarda rva Tvis orsuli qali, romelsac `xabarda~ ecva da gadarCa. `xabarda~ gaibera paraSutiviT... xabardiani kaba iyo ganieri kaba, romlis qobac mavTulis rkalze iyo gake- Tebuli~... [griSaSvili 1997]. xabarda — [arab.-sp] meetleebisa da misT. SeZaxili. Camodeqi, gadadeqi gzidan. 2. (saub.) igivea, rac krinolini [q e g l 1986]. qalaqur metyvelebaSi `xabardas~ ori Sinaarsobrivi datvirTva hqonia: 1. gza momeci... da 2. ganieri kaba. rogorc T. saxokia aRniSnavs `Zvel TbilisSi yovel nabijze gaismoda es sityva (xabarda n. b.) quCebSi, roca undodaT meore, pirdapir momavali, gansakuTrebiT cxeniani an urmiani gzidan CamoecilebinaT. suraTxatovnad ixmareboda, roca undodaT metoqisaTvis eTqvaT: veras damakleb, tyuilad nu modixar Cems winaaRmdego~ [saxokia 1979]. xabarda momdinareobs sparsuli kompozitidan — رادﺮﺒﺧ [xabardâr], romlis mniSvnelobebia: 1. saqmes gacnobili; 2. samx. smena! 3. Sorisd. frTxilad! ei! [rubinCiki 1983]. 124
es sityva Sedgeba ori elementisagan arab.spars. ﺮﺒﺧ [xabar] — ambavi da spars. راد [dâr] — ﻦﺘﺷاد [dâštan] — `qona~, `yola~ zmnis awmyo drois fuZe. qarTuli xabardas pirveli ganmarteba (ganze Camodeqi, Camomecale, gza momeci), romelic gamafrTxilebeli Sinaarsis matarebelia, Sinaarsobrivad em- Txveva sparsuli رادﺮﺒﺧ [xabardâr]-is mesame ganmartebas (smena! frTxilad! ei!), romelic aris Sorisdebuli. rac Seexeba xabardas meore mniSvnelobas (ganieri kaba), msgavsi ganmarteba Cven xelT arsebul sparsul leqsikonebSi ar dasturdeba. rogorc Cans, Sorisdebulma qarTulSi SeiZina nominaciuri datvirTvac. es semantikuri gadaazreba, albaT, asociaciiTaa motivirebuli — ganierkabiani qalis gavla, etyoba, iwvevda gzis micemis asociacias. xaTrijami xaTrijami — `arxeinoba, xaTrianoba. `dedaTqvenis megobroba da xaTrijami rom magondeba...~ (ilia). `Tqven xaTrijamad brZandebodeT~ (d. maCx. `Zmuri sityva~, 1991 w., gv. 87). xaTrijamiani — `rac unda xaTrijamiani damfasebeli iyo, kargs veras ityvi~ (i. gogeb. `rC. naw.,~ 1910 w., gv. 143) [griSaSvili 1997]. xaTrijami Semdegi sparsuli kompozitia — ﻊﻤﺟﺮﻃﺎﺧ [xâterğam‘]. misi mniSvnelobebia: 1. mSvidi; mSvidad yofna; 2. gawonasworebuloba; 3. simtkice; mtkice [rubin- Ciki 1983]. kompozitis wevrebia arabul-sparsuli sityvebi ﺮﻃﺎﺧ [xâter] — 1. fiqri; 2. warmodgena; 3. mogoneba; 4. ganwyoba; 5. guli; suli da ﻊﻤﺟ [ğam‘] — erToblioba [baranovi 1957; rubinCiki 1983]. xali xali — `didi fardagi, orxova noxi...~ [griSaSvili 1997]. 125
- Page 73 and 74: warmoqmnili sityvis pirveli element
- Page 75 and 76: elementisgan — دﺮﻧ [nard]
- Page 77 and 78: niazi niazi — `interesi. `wawalma
- Page 79 and 80: ojaxqori Txzuli sityvaa — رﻮآ
- Page 81 and 82: asti anlogiuri formisa da Sinaarsis
- Page 83 and 84: arab. spars. خﻼﺳ [sallâx] —
- Page 85 and 86: simqaSi analogiuri mniSvnelobis mqo
- Page 87 and 88: farebeli; kedelze Camosakidi moqarg
- Page 89 and 90: sabas ganmartebiT tarxuna-s tegani
- Page 91 and 92: fandi fandi — `toli. Sesaferi. `s
- Page 93 and 94: farfari farfari — `imosebi zariTa
- Page 95 and 96: aSkaraa, rom fexambari modis ﺮﺒ
- Page 97 and 98: gamoxatuli emblema~. `visaca gsurs
- Page 99 and 100: fiSqari fiSqari — `Rvinis dalali,
- Page 101 and 102: qalanTari sparsuli warmoqmnili sity
- Page 103 and 104: qargali — [sp.] xelosani, romelma
- Page 105 and 106: ﺶﮐ ﻪﻨﺷﺎﭘ [pâšnakaš
- Page 107 and 108: amdenadac qarTulSi labialuri da vel
- Page 109 and 110: tikuri varianti — gufTa da miTiTe
- Page 111 and 112: SevniSnavT, rom `qalaqur leqsikonSi
- Page 113 and 114: Samaia — [sp.] Tevzi kobrisebrTa
- Page 115 and 116: vuwodebT, amiT gvinda misi uaRresi
- Page 117 and 118: Silaflavi `qalaqur leqsikonSi~ es s
- Page 119 and 120: C چ Cadri Cadri — `TeTri wamosas
- Page 121 and 122: Cara sparsulad iwereba da ikiTxeba
- Page 123: sawev-gadmosawevi iaraRi~) CvenTvis
- Page 127 and 128: xamxalaTi xamxalaTi — `axali, ubr
- Page 129 and 130: xatqeSi aris sparsuli kompoziti —
- Page 131 and 132: xuruSi xuruSi — `1. flavis yovelg
- Page 133 and 134: jamadari jamadari — `mosamsaxurea
- Page 135 and 136: jomard-i — [sp.] (Zv.) guladi yoC
- Page 137 and 138: arabul-sparsuli lqsika ﯽﺳرﺎ
- Page 139 and 140: a ا abanozi abanozi — `magari da
- Page 141 and 142: ambali momdinare Cans arabul-sparsu
- Page 143 and 144: es polisemanti sityva qarTulSi mono
- Page 145 and 146: am sityvis erT-erTi ganmarteba —
- Page 147 and 148: azazi xom ar iqneba? bazazi — far
- Page 149 and 150: d د davriSi davriSi — `saca unda
- Page 151 and 152: daxli — winidan daxuruli grZeli v
- Page 153 and 154: e eqiaTi eqiaT — `zRapari. `Caere
- Page 155 and 156: zinaTi // zineTi arabul-sparsuli Se
- Page 157 and 158: Triaq-i — [sp.] igivea, rac opium
- Page 159 and 160: qarTuli da Turquli iStas fonetikuri
- Page 161 and 162: arabul-sparsulSi aris leqsema ﺐ
- Page 163 and 164: 2. arena; 3. adgili, sadac quCis ms
- Page 165 and 166: ad aqvs ganmartebuli (unda iyos —
- Page 167 and 168: spromti... `ra rostom mefem am rigi
- Page 169 and 170: muRami — (imer.) saidumloeba [Rlo
- Page 171 and 172: mosalodneli iyo, baxuss dawyvilebod
- Page 173 and 174: naxaSi naxaSi — `CuqurTma, mxatvr
es sityva Sedgeba ori elementisagan arab.spars. ﺮﺒﺧ<br />
[xabar] — ambavi da spars. راد [dâr] — ﻦﺘﺷاد [dâštan] — `qona~,<br />
`yola~ zmnis awmyo drois fuZe.<br />
qarTuli xabardas pirveli ganmarteba (ganze Camodeqi,<br />
Camomecale, gza momeci), romelic gamafrTxilebeli<br />
Sinaarsis matarebelia, Sinaarsobrivad em-<br />
Txveva <strong>sparsuli</strong> رادﺮﺒﺧ [xabardâr]-is mesame ganmartebas<br />
(smena! frTxilad! ei!), romelic aris Sorisdebuli.<br />
rac Seexeba xabardas meore mniSvnelobas (ganieri<br />
kaba), msgavsi ganmarteba Cven xelT arsebul sparsul<br />
leqsikonebSi ar dasturdeba. rogorc Cans, Sorisdebulma<br />
<strong>qarTulSi</strong> SeiZina nominaciuri datvirTvac. es<br />
semantikuri gadaazreba, albaT, asociaciiTaa motivirebuli<br />
— ganierkabiani qalis gavla, etyoba, iwvevda<br />
gzis micemis asociacias.<br />
xaTrijami<br />
xaTrijami — `arxeinoba, xaTrianoba. `dedaTqvenis<br />
megobroba da xaTrijami rom magondeba...~ (ilia).<br />
`Tqven xaTrijamad brZandebodeT~ (d. maCx. `Zmuri<br />
sityva~, 1991 w., gv. 87). xaTrijamiani — `rac unda xaTrijamiani<br />
damfasebeli iyo, kargs veras ityvi~ (i. gogeb.<br />
`rC. naw.,~ 1910 w., gv. 143) [griSaSvili 1997].<br />
xaTrijami Semdegi <strong>sparsuli</strong> kompozitia — ﻊﻤﺟﺮﻃﺎﺧ<br />
[xâterğam‘]. misi mniSvnelobebia: 1. mSvidi; mSvidad yofna;<br />
2. gawonasworebuloba; 3. simtkice; mtkice [rubin-<br />
Ciki 1983].<br />
kompozitis wevrebia arabul-<strong>sparsuli</strong> sityvebi<br />
ﺮﻃﺎﺧ [xâter] — 1. fiqri; 2. warmodgena; 3. mogoneba; 4. ganwyoba;<br />
5. guli; suli da ﻊﻤﺟ [ğam‘] — erToblioba [baranovi<br />
1957; rubinCiki 1983].<br />
xali<br />
xali — `didi fardagi, orxova noxi...~ [griSaSvili<br />
1997].<br />
125