qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf

qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf

22.02.2013 Views

Saqardani Saqardani — `saSaqre~ [griSaSvili 1997]. Saqardani sparsuli sufiqsiani saxelia — نادﺮﮑﺷ [šakardân] — saSaqre, romlis komponentebia ﺮﮑﺷ [šâkar] — Saqari da ZiriTadad WurWlis saxelebis mawarmoebeli sufiqsi ناد [dân]. Saqardani ara, magram jer kidev `vefxistyaosanSi~ gvxvdeba Saqari: `xma Saqris-ferad gauxda vardsa, xSir-xSirad pobilsa~ [rusTveli 1966; 1336/4]. Saxi es sityva `qalaqur leqsikonSi~ asea ganmartebuli — spars. xexilis toti. gadat. CvenSi amboben: Saxs ar itexso, e. i. isev farTifurTobso. `Zeni xarT haosqarTlosis, nu gaitexamT Saxsao~ (hazira, `beladi~, 1904 w. gv. 15)... Saxad — yoCaRaT, kargad, Snoianad, lazaTianad, Tamamad. `Tqven Saxad iyaviT~ (`cn~. f.~ damat., 1903 w. 102)... Saxiani — `alioni, malioni, galaqtion xmalioni, koxta aris, Saxiani, RmerTo im dros nu momaswref, yofiliyo qaliani~ (xalx.)... amis mere leqsikonis avtori wers, rom misTvis wigni miuZRvniaT Semdegi warweriT — `i. griSaSvils, romelmac Semayvara qarT. leqsi da Saxiani qarTuli ena~... [griSaSvili 1997]. Sax-i — (saub.) eSxi, lazaTi. Saxs ar gaitexs (saub.) igivea, rac ixtibars ar gaitexs [q e g l 1986]. Saxiani (gur) eSxiani [Rlonti 1984]. xatovan Tqmas Saxs ar itexs T. saxokia aseT axsnas aZlevs: `sparseTis Sahis saxeli Zvelad, sparseTis Zlierebis dros, mTel aRmosavleTSi sinonimi iyo Zlevamosilebis, simdidris, simSvenieris, keTildReobis, sve-svianobis, gulmagrobis, SemmarTeblobis, Tavmoyvareobisa. amitom iyo, rom qarTulSi `Saxs ar itexs~ iqca gamomxatvelad adamianis mier gulmagrad yofnisa, mtrisTvis dauTmoblobisa, roca ama Tu im banovans Saxs 114

vuwodebT, amiT gvinda misi uaRresi simSveniere sacnaur vqnaT yvelasaTvis~ [saxokia 1989]. rogorc `qalaquri leqsikoni~ miuTiTebs, Saxi sparsuli sityvaa, romelic sparsulad iwereba da ikiTxeba ase — خﺎﺷ [šâx]. misi mniSvnelobebia: 1. rqa; 2. ﻪﺧﺎﺷ [šâxe] toti; 3. wamonazardi...[rubinCiki 1983] ramdenadac `qalaqur leqsikonSi~ `Saxi~ niSnavs `yoCaRs~, `kargs~, `Snoians~... igi am sityvis erT-erTi sparsuli mniSvnelobis — rqa semantikur ganviTarebas unda warmoadgendes da mis jadosnur ZalasTan dakav- Sirebul uZveles rwmena warmodgenebs unda ukavSirdebodes. rac Seexeba T. saxokias mier Saxis gaigivebas SahTan igi am ori sxvadasxva leqsikuri erTeulis bgerobrivi urTierTmsgavsebidan unda gamomdinareobdes. SevniSnavT, rom Cven xelT arsebuli sparsuli lesikonebis mixedviT, am sityvas qarTulis msgavsi gadataniTi mniSvnelobebi (Saxiani, Saxis gatexva) ar gaaCnia. Saxini Saxini — `Tavmomwone~ (griSaSvili 1997). CvenTvis saintereso leqsikuri erTeuli fonetikurad axlos dgas sparsul leqsemasTan — ﻦﻴهﺎﺷ [šâhīn] — Sevardeni, romelic Sinaarsobrivad SeiZleba `TavmowonebasTan~ asociirdebodes. Sahini, yru napralovan TanxmovanTa (h —> x) monacvleobiT, saxecvlili forma Cans sityvisa — Sahin. Saxsei-vaxsei Saxsei-vaxsei — `Semoklebulad warm. sityvidan `Sax-husein, vai, husein~. am sityvas imeorebs yoveli kaci, roca Tavs ibegvams jinjiliT~ [griSaSvili 1997]. 115

vuwodebT, amiT gvinda misi uaRresi simSveniere sacnaur<br />

vqnaT yvelasaTvis~ [saxokia 1989].<br />

rogorc `qalaquri leqsikoni~ miuTiTebs, Saxi<br />

<strong>sparsuli</strong> sityvaa, romelic sparsulad iwereba da<br />

ikiTxeba ase — خﺎﺷ [šâx]. misi mniSvnelobebia: 1. rqa;<br />

2. ﻪﺧﺎﺷ [šâxe] toti; 3. wamonazardi...[rubinCiki 1983]<br />

ramdenadac `qalaqur leqsikonSi~ `Saxi~ niSnavs<br />

`yoCaRs~, `kargs~, `Snoians~... igi am sityvis erT-erTi<br />

<strong>sparsuli</strong> mniSvnelobis — rqa semantikur ganviTarebas<br />

unda warmoadgendes da mis jadosnur ZalasTan dakav-<br />

Sirebul uZveles rwmena warmodgenebs unda ukavSirdebodes.<br />

rac Seexeba T. saxokias mier Saxis gaigivebas SahTan<br />

igi am ori sxvadasxva leqsikuri erTeulis bgerobrivi<br />

urTierTmsgavsebidan unda gamomdinareobdes.<br />

SevniSnavT, rom Cven xelT arsebuli <strong>sparsuli</strong> lesikonebis<br />

mixedviT, am sityvas qarTulis msgavsi gadataniTi<br />

mniSvnelobebi (Saxiani, Saxis gatexva) ar gaaCnia.<br />

Saxini<br />

Saxini — `Tavmomwone~ (griSaSvili 1997).<br />

CvenTvis saintereso leqsikuri erTeuli fonetikurad<br />

axlos dgas sparsul leqsemasTan — ﻦﻴهﺎﺷ [šâhīn] —<br />

Sevardeni, romelic Sinaarsobrivad SeiZleba `TavmowonebasTan~<br />

asociirdebodes.<br />

Sahini, yru napralovan TanxmovanTa (h —> x) monacvleobiT,<br />

saxecvlili forma Cans sityvisa — Sahin.<br />

Saxsei-vaxsei<br />

Saxsei-vaxsei — `Semoklebulad warm. sityvidan<br />

`Sax-husein, vai, husein~. am sityvas imeorebs yoveli<br />

kaci, roca Tavs ibegvams jinjiliT~ [griSaSvili 1997].<br />

115

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!