qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf qarTulSi Semosuli sparsuli leqsikaa.pdf
qamanCa daerqva qamanasagan, e. i. im Zuagamobmul joxisagan, romliTac ukraven. am joxs axla hqvian `ida~, qamana (rus. `smiCok~). `qamanCa pirvelyofili violinoa~ (iavorski)~ [griSaSvili 1997]. qamanCa — [sp.] aRmosavluri samsimiani sakravi, romelsac ukraven qamaniT (xemiT) [q e g l 1986]. sparsulad qamanCa iwereba da ikiTxeba ase — ﻪﭽﻧﺎﻤﮐ [kamânča/e/], romlis mniSvnelobebia: 1. violinos saxeoba; 2. patara mSvildi [rubinCiki 1983]. نﺎﻤﮐ [kamân] niSnavs mSvilds, xolo ﻪﭼ [ča/e/] aris kninobiTobis mawarmoebeli sufiqsi. qarTulSi es sityva mxolod erTi semantikuri datvirTviT (sakravi) Semosula. qarga qarga — `rkaliviT moxrili xea, romelzedac oqromkediT iqargeba sxvadasva Zvirfasi nivTebi, Tavsakravebi, sartyel-gulispiri~ [griSaSvili 1997]. qarga — [sp.] 1. mowyobiloba mosaqargavi qsovilis gadasaWimad. 2. gadat. (wign.) (ConCxi, ambavi (mxatvruli nawarmoebisa)... [q e g l 1986]. sparsulad qarga iwereba da ikiTxeba ase — ﻩﺎﮔرﺎﮐ [kârgâh], romlis mniSvnelobebia: 1. saxelosno; 2. samuSao adgili; 3. saqsovi dazga...[rubinCiki 1983]. ﻩﺎﮔرﺎﮐ [kârgâh] rTuli sityvaa, romlis pirveli elementia رﺎﮐ [kâr] — saqme, meore — ﻩﺎﮔ [gâh] — adgili. sparsuli ﻩﺎﮔرﺎﮐ [kârgâh]-is ganmarteba — saqsovi dazga emTxveva qarTuli qargas mniSvnelobas. amgvarad, qarTuli qarga momdinarea sparsuli sityvidan ﻩﺎﮔرﺎﮐ [kârgâh]: qargah —> qarga. qarTulSi nasesxebi sityvis semantikuri veli daviwroebula. qargali qargali — `noqari, xelosani, pirveli xelqveiTi ostatisa~ [griSaSvili 1997]. 102
qargali — [sp.] xelosani, romelmac Segirdoba daamTavra, magram jer ostatad ar iyo dalocvili da daqiravebul Sromas eweoda [q e g l 1986]. qargali aris warmoqmnili sparsuli sityva — ﺮﮔرﺎﮐ [kârgar] Semdegi semantikuri datvirTviT — 1. muSa; 2. xelosani. misi pirveli Semadgeneli elementia — رﺎﮐ [kâr] — saqme, meore — xelobis mawarmoebeli sufiqsi — ﺮﮔ [ga]. saxezea sonorTa (r/l) disimilacia. qarizi qarizi — `wyalsadeni, wylis sadeni mili (Turq. `qeRrizidan~) [griSaSvili 1997]. qarizi momdinarea amave mniSvnelobis mqone sparsuli sityvidan — ﺰﻳرﺎﮐ [kâriz] — qarizi (miwisqveSa sarwyavi arxi). qafqafa qafqafa — `qafqafa rZe, qafqafa cxovreba~ [griSa- Svili 1997]. es sityva miRebulia qaf-is gaormagebiT. qafi ki q e g l-Si ganmartebulia ase: qafi — [sp.] 1. wvrili buStebis TeTri gaumWvirvale masa, warmoqmnili siTxisgan... 2. TeTr buStebad qceuli ofli... 3. duJi, dorbli... miTiTebulia misi sparsuli warmomavloba. sabas mixedviT qafi TurqTa enaa da `qarTulad peri hqvian~ [orbeliani 1993]. qaf-i analogiuri mniSvnelobis mqone sparsuli leqsikuri erTeulia, romelic sparsulad iwereba da ikiTxeba ase — ﻒﮐ [kaf]. aRvniSnavT, rom Cvens xelT arsebul sparsul leqsikonebSi ver davafiqsireT qaf-idan miRebuli aliteraciuli kompoziti — qafqafa. qafqiri qafqiri // qafkiri — `qafis mosaxdeli, daxvretili brtyeli kovzi an CamCa~ [griSaSvili 1997]. 103
- Page 51 and 52: aRvniSnavT, rom CvenTvis xelmisawvd
- Page 53 and 54: sparsul enaSi aris leqsema ﮏﺷر
- Page 55 and 56: zizmzimi — CoCqoli, Jriamuli, zri
- Page 57 and 58: T ط , ت Talari Talari — 1. vazi
- Page 59 and 60: Tarsi Tarsi — `Tarsi saqme! Tarsi
- Page 61 and 62: meti sizustiT aris ganmartebuli es
- Page 63 and 64: kisadari Semdegi sparsuli rTuli sit
- Page 65 and 66: [va] — kavS. da da mesame — ت
- Page 67 and 68: maza — sanukvari saWmeli sanukvar
- Page 69 and 70: Cangali sparsulad iwereba da ikiTxe
- Page 71 and 72: marTlac, sparsul enaSi aris Txzuli
- Page 73 and 74: warmoqmnili sityvis pirveli element
- Page 75 and 76: elementisgan — دﺮﻧ [nard]
- Page 77 and 78: niazi niazi — `interesi. `wawalma
- Page 79 and 80: ojaxqori Txzuli sityvaa — رﻮآ
- Page 81 and 82: asti anlogiuri formisa da Sinaarsis
- Page 83 and 84: arab. spars. خﻼﺳ [sallâx] —
- Page 85 and 86: simqaSi analogiuri mniSvnelobis mqo
- Page 87 and 88: farebeli; kedelze Camosakidi moqarg
- Page 89 and 90: sabas ganmartebiT tarxuna-s tegani
- Page 91 and 92: fandi fandi — `toli. Sesaferi. `s
- Page 93 and 94: farfari farfari — `imosebi zariTa
- Page 95 and 96: aSkaraa, rom fexambari modis ﺮﺒ
- Page 97 and 98: gamoxatuli emblema~. `visaca gsurs
- Page 99 and 100: fiSqari fiSqari — `Rvinis dalali,
- Page 101: qalanTari sparsuli warmoqmnili sity
- Page 105 and 106: ﺶﮐ ﻪﻨﺷﺎﭘ [pâšnakaš
- Page 107 and 108: amdenadac qarTulSi labialuri da vel
- Page 109 and 110: tikuri varianti — gufTa da miTiTe
- Page 111 and 112: SevniSnavT, rom `qalaqur leqsikonSi
- Page 113 and 114: Samaia — [sp.] Tevzi kobrisebrTa
- Page 115 and 116: vuwodebT, amiT gvinda misi uaRresi
- Page 117 and 118: Silaflavi `qalaqur leqsikonSi~ es s
- Page 119 and 120: C چ Cadri Cadri — `TeTri wamosas
- Page 121 and 122: Cara sparsulad iwereba da ikiTxeba
- Page 123 and 124: sawev-gadmosawevi iaraRi~) CvenTvis
- Page 125 and 126: es sityva Sedgeba ori elementisagan
- Page 127 and 128: xamxalaTi xamxalaTi — `axali, ubr
- Page 129 and 130: xatqeSi aris sparsuli kompoziti —
- Page 131 and 132: xuruSi xuruSi — `1. flavis yovelg
- Page 133 and 134: jamadari jamadari — `mosamsaxurea
- Page 135 and 136: jomard-i — [sp.] (Zv.) guladi yoC
- Page 137 and 138: arabul-sparsuli lqsika ﯽﺳرﺎ
- Page 139 and 140: a ا abanozi abanozi — `magari da
- Page 141 and 142: ambali momdinare Cans arabul-sparsu
- Page 143 and 144: es polisemanti sityva qarTulSi mono
- Page 145 and 146: am sityvis erT-erTi ganmarteba —
- Page 147 and 148: azazi xom ar iqneba? bazazi — far
- Page 149 and 150: d د davriSi davriSi — `saca unda
- Page 151 and 152: daxli — winidan daxuruli grZeli v
qargali — [sp.] xelosani, romelmac Segirdoba<br />
daamTavra, magram jer ostatad ar iyo dalocvili da<br />
daqiravebul Sromas eweoda [q e g l 1986].<br />
qargali aris warmoqmnili <strong>sparsuli</strong> sityva — ﺮﮔرﺎﮐ<br />
[kârgar] Semdegi semantikuri datvirTviT — 1. muSa;<br />
2. xelosani. misi pirveli Semadgeneli elementia — رﺎﮐ<br />
[kâr] — saqme, meore — xelobis mawarmoebeli sufiqsi —<br />
ﺮﮔ [ga].<br />
saxezea sonorTa (r/l) disimilacia.<br />
qarizi<br />
qarizi — `wyalsadeni, wylis sadeni mili (Turq.<br />
`qeRrizidan~) [griSaSvili 1997].<br />
qarizi momdinarea amave mniSvnelobis mqone <strong>sparsuli</strong><br />
sityvidan — ﺰﻳرﺎﮐ [kâriz] — qarizi (miwisqveSa sarwyavi<br />
arxi).<br />
qafqafa<br />
qafqafa — `qafqafa rZe, qafqafa cxovreba~ [griSa-<br />
Svili 1997].<br />
es sityva miRebulia qaf-is gaormagebiT. qafi ki<br />
q e g l-Si ganmartebulia ase: qafi — [sp.] 1. wvrili buStebis<br />
TeTri gaumWvirvale masa, warmoqmnili siTxisgan...<br />
2. TeTr buStebad qceuli ofli... 3. duJi, dorbli...<br />
miTiTebulia misi <strong>sparsuli</strong> warmomavloba.<br />
sabas mixedviT qafi TurqTa enaa da `qarTulad<br />
peri hqvian~ [orbeliani 1993].<br />
qaf-i analogiuri mniSvnelobis mqone <strong>sparsuli</strong><br />
leqsikuri erTeulia, romelic sparsulad iwereba da<br />
ikiTxeba ase — ﻒﮐ [kaf].<br />
aRvniSnavT, rom Cvens xelT arsebul sparsul leqsikonebSi<br />
ver davafiqsireT qaf-idan miRebuli aliteraciuli<br />
kompoziti — qafqafa.<br />
qafqiri<br />
qafqiri // qafkiri — `qafis mosaxdeli, daxvretili<br />
brtyeli kovzi an CamCa~ [griSaSvili 1997].<br />
103