1 saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis Sesaxeb gazeTi ...

1 saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis Sesaxeb gazeTi ... 1 saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis Sesaxeb gazeTi ...

30.01.2013 Views

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis Sesaxeb gazeTi “alia” – 6-12 seqtemberi, # 36, 2010 `qronikis~ erT-erT wina nomerSi Cven vwerdiT imaze, rom saqarTvelos mecnierebaTa akademiaSi arian mxcovani adamianebi, anu akademikosebi, romlebic dRes faqtobrivad arafers qmnian, magram biujetidan gamoyofil Tanxebs mainc iReben. bunebrivia, ismeba SekiTxva: raSi vxarjavT amden fuls, Tuki qveyana ver iRebs realur Sedegs? am Temaze `qronikas~ esaubreba ekonomikis mecnierebaTa doqtori, mecnierebaTa akademiis wevr-korespondenti, lado papava. _ batono lado, Tqven pirad saubarSi miTxariT, mecnierebaTa akademias rom SeexeT amas winaT, es am xelisuflebis wisqvilze wylis dasxma iyoo. mainteresebs, ratom fiqrobT ase? _ Tqven gqondaT saubari imaze, Tu ratom vaZlevT xelfasebs mecnierebaTa akademiis mxcovan wevrebs, anu akademikosebs. jer erTi, mecnierebaTa akademiis wevrebi ar iReben xelfass, is sargo, romelic aris kanoniT gansazRvruli, aris im damsaxurebisTvis, rac aqvT mecnierebs wlebis ganmavlobaSi. me tragikuli istoria minda gavixseno, 1990-iani wlebis dasawyisSi, roca saqarTveloSi duxWiri cxovreba iyo, zogierTi Cveni mxcovani akademikosi SimSiliT da saWiro medikamentebis gareSe gardaicvala. erTi saintereso faqtic minda, rom giTxraT. msoflioSi mecnierebiT gamdidrebuli kaci ar arsebobs, magaliTad, nobelis premia mxolod 1 milioni dolaria, am premiis laureati arc ise bevria da dRes es fuli zogisTvis erTi wlis xelfasia, metsac iReben biznesSi. magaliTad, cnobilia, rom lado gurgeniZe saqarTvelos bankis xelmZRvanelobis periodSi weliwadSi 2 milionze metsac ki iRebda. exla warmoidgineT rogori anazRaureba aqvT biznes- struqturebis xelmZRvanelebs Cvenze ufro mdidar qveynebSi. amitom unda vicodeT, rom ara marto saqarTveloSi, aramed mTel msoflioSi mxolod 1

<strong>saqarTvelos</strong> <strong>mecnierebaTa</strong> <strong>erovnuli</strong> <strong>akademiis</strong> <strong>Sesaxeb</strong><br />

<strong>gazeTi</strong> “alia” – 6-12 seqtemberi, # 36, 2010<br />

`qronikis~ erT-erT wina nomerSi Cven vwerdiT imaze, rom<br />

<strong>saqarTvelos</strong> <strong>mecnierebaTa</strong> akademiaSi arian mxcovani adamianebi, anu<br />

akademikosebi, romlebic dRes faqtobrivad arafers qmnian, magram<br />

biujetidan gamoyofil Tanxebs mainc iReben. bunebrivia, ismeba SekiTxva:<br />

raSi vxarjavT amden fuls, Tuki qveyana ver iRebs realur Sedegs? am<br />

Temaze `qronikas~ esaubreba ekonomikis <strong>mecnierebaTa</strong> doqtori,<br />

<strong>mecnierebaTa</strong> <strong>akademiis</strong> wevr-korespondenti, lado papava.<br />

_ batono lado, Tqven pirad saubarSi miTxariT, <strong>mecnierebaTa</strong><br />

akademias rom SeexeT amas winaT, es am xelisuflebis wisqvilze wylis<br />

dasxma iyoo. mainteresebs, ratom fiqrobT ase?<br />

_ Tqven gqondaT saubari imaze, Tu ratom vaZlevT xelfasebs<br />

<strong>mecnierebaTa</strong> <strong>akademiis</strong> mxcovan wevrebs, anu akademikosebs. jer erTi,<br />

<strong>mecnierebaTa</strong> <strong>akademiis</strong> wevrebi ar iReben xelfass, is sargo, romelic<br />

aris kanoniT gansazRvruli, aris im damsaxurebisTvis, rac aqvT<br />

mecnierebs wlebis ganmavlobaSi. me tragikuli istoria minda gavixseno,<br />

1990-iani wlebis dasawyisSi, roca saqarTveloSi duxWiri cxovreba iyo,<br />

zogierTi Cveni mxcovani akademikosi SimSiliT da saWiro medikamentebis<br />

gareSe gardaicvala. erTi saintereso faqtic minda, rom giTxraT.<br />

msoflioSi mecnierebiT gamdidrebuli kaci ar arsebobs, magaliTad,<br />

nobelis premia mxolod 1 milioni dolaria, am premiis laureati arc<br />

ise bevria da dRes es fuli zogisTvis erTi wlis xelfasia, metsac<br />

iReben biznesSi. magaliTad, cnobilia, rom lado gurgeniZe <strong>saqarTvelos</strong><br />

bankis xelmZRvanelobis periodSi weliwadSi 2 milionze metsac ki<br />

iRebda. exla warmoidgineT rogori anazRaureba aqvT biznes-<br />

struqturebis xelmZRvanelebs Cvenze ufro mdidar qveynebSi. amitom unda<br />

vicodeT, rom ara marto saqarTveloSi, aramed mTel msoflioSi mxolod<br />

1


mecnierebiT gamdidrebuli kaci ar arsebobs. Tumca arian iseTi<br />

mecnierebic, romlebic gamdidrdnen, magram ara mecnierebiT, aramed imiT,<br />

rom TavianTi codniT isini biznes-kompaniebs uweven konsultirebas.<br />

amitom qarTuli saxelmwifo garkveul Tanxas gamoyofs, rom am xalxs<br />

SeeZlos Riseuli cxovreba. imavdroulad, es aris signali<br />

axalgazrdebisaTvis, raTa Sesabamisi niWis mqoneni ara marto<br />

bankirobasa da iuristobaze ocnebobdnen, aramed mecniereba airCion<br />

Tavisi moRvaweobis ZiriTad sferod. sxvaTa Soris, vardebis revoluciis<br />

Semdeg mTavrobas <strong>mecnierebaTa</strong> <strong>akademiis</strong> gauqmeba undoda. ambobdnen,<br />

msoflioSi araerTi akademiaa, romlis wevrobac Zalian prestiJulia,<br />

magram iq fuls ar uxdiano. ki, magram ucxoeTSi mecnierebs mTeli<br />

cxovreba kargi xelfasebic aqvT, da Tu ver mdidrdebian TavianT siberes<br />

mainc Rirseulad uzrunvelyofen. saqarTveloSi aseve undodaT<br />

institutebis gatana am akademiidan da amas kidec miaRwies. metsac<br />

getyviT, <strong>mecnierebaTa</strong> <strong>akademiis</strong> im Senobis gayidvac undodaT, romelic<br />

ganTavsebulia rusTavelze, kempinsks SesTavazes da man daiwuna erTi<br />

mizeziT – mand parkings ver gavakeTebo da mis sanacvlod `imelis~<br />

Senoba moiTxova. ai, aqac gamoCnda <strong>akademiis</strong> mimarT mTavrobis udieri<br />

damokidebuleba.<br />

_ Cven ramdeni wevri gvyavs axla akademiaSi?<br />

_ Tu mexsiereba ar mRalatobs, dRes <strong>akademiis</strong> namdvili wevri -<br />

akademikosi aris 46.<br />

_ es 46 adamiani ras qmnis dRes?<br />

_ is, vinc aris Rrmad moxucebuli, dRes verafers ver qmnis.<br />

_ ramdenia Rrmad moxucebuli, naxevari?<br />

_ zustad ver getyviT... magaliTad, akademikosi ekonomikis dargSi<br />

bolo 30 wlis ganmavlobaSi ar gvyolia, dRemde ar arCeula. axla gvyavs<br />

sami wevr-korespondenti. ki, garkveuli nawili aris Rrmad moxucebuli,<br />

magram zogi muSaobas mainc warmatebiT agrZelebs. zogi ar aris didad<br />

asakovani, magram janmrTelobis mdgomareobis gamo verafers akeTebs.<br />

vinc aqtiurad moRvaweobs arian axalgazrda mecnierebis xelmZRvanelebi,<br />

aqveyneben naSromebs JurnalebSi. axla Cven rom movyveT, vin sad da ras<br />

aqveynebs, es Sors wagviyvans, mkiTxvelisTvis ar iqneba saintereso.<br />

2


_ modiT, sakiTxs mivudgeT praqtikulad, simarTles gavusworoT<br />

Tvali... me vixdi biujetSi fuls, es fuli midis mecnierTan, axla<br />

mainteresebs, ra Sedegs viReb am mecnierisgan?<br />

_ mecnieris Sedegi yovelTvis rodia imTaviTve TvalSisacemi,<br />

magram qarTuli maTematikuri skolis miRwevebma biZgi misces axal<br />

gadawyvetilebebs teqnikis ganviTarebaSi, qarTuli fsiqologiuri skola<br />

msoflioSi aRiarebulia, rogorc erT-erTi magistraluri,<br />

enaTmecnierebis skolam ki araerTi aqamde ucnob istoriul sakiTxs<br />

axada farda, da a.S. dRes qarTveli fizikosebis saqmianoba msoflio<br />

mecnierTa yuradRebis centrSia... es mecnierebi wlebis ganmavlobaSi<br />

iyvnen axaligazrda Taobebis aRmzrdelebi.<br />

_ ki, batono, davufasoT, mivceT igive raodenobis pensia, ratom<br />

vawvalebT, mxolod imitom, rom xelisuflebis sawinaaRmdegod xma ar<br />

amoiRos?<br />

_ ara, amas pensia ar hqvia...<br />

_ es aris satyuara.<br />

_ araferi satyuara ar aris, rogor gekadrebaT?<br />

_ xom SeuZlia xelisuflebas, rom xval am Tanxis micema<br />

Seuwyvitos?<br />

_ SeuZlia.<br />

_ hoda, mec mand var, xval saakaSvils wamouvlis axali idea,<br />

mouxsnis am 1600 lars da mSiers amyofebs isev. amas im SemTxvevaSi<br />

gaakeTebs, Tu xmas amoiRebs.<br />

_ me getyviT, 2007 wlis noembris movlenebi rom ar yofiliyo,<br />

<strong>mecnierebaTa</strong> <strong>akademiis</strong> wevrebisTvis sargos namdvilad gaauqmebdnen. im<br />

droisTvis xelisuflebaSi Seiqmna garkveuli SiSi da miiRes axali<br />

kanoni, sadac Caiwera am gazrdili Tanxebis <strong>Sesaxeb</strong>, manamde sargoebi<br />

samjer-oTxjer naklebi iyo.<br />

_ magas sargos davarqmevT Tu xelfass, ra miniSvneloba aqvs? me<br />

ukeTes rames vambob, davafasoT akademikosi sicocxlis bolomde da<br />

Tanac ise, rom maTxovariviT xeli ar hqondes gaSverili<br />

xelisuflebisken.<br />

_ pensias aqvs sxva funqcia.<br />

3


_ sxva saxiT mivceT, oRond es sayvareli mecnieri nu iqneba<br />

xelisuflebaze damokidebuli.<br />

_ es imitom ver iqneba pensia, rom <strong>akademiis</strong> wevroba arCeviTia –<br />

TviT <strong>akademiis</strong> wvrebi irCeven Tavis swors. ase, rom pensia ekuTvnis<br />

yvelas vinc garkveul asaks miaRwevs, xolo xsenebuli sargo mxolod<br />

imaT visac Tavad akademikosebi airCeven.<br />

_ ara, me vlaparakob im adamianebze, romlebic Rrmad moxucebulebi<br />

arian da arafers ar akeTeben.<br />

_ Cven gvyavs ara <strong>akademiis</strong> wevri profesorebi, romlebsac aRar<br />

SeuZliaT muSaoba. metsac getyviT, universitetebSi aris aseTi wesi,<br />

roca profesors aRar SeuZlia leqciebis kiTxva, mas aZleven emeritusis<br />

wodebas, rac am wodebis mimRebs aZlevs uflebas leqcia ar waikiTxos<br />

da sruli profesoris xelfasi miiRos.<br />

_ sad, CvenTan?<br />

_ ara marto CvenTan! es wesi TiTqmis mTel msoflioSi moqmedebs.<br />

rac Seexeba faqts, rom xom ar aris es sargo imisTvis, raTa kaci<br />

gaaCumon? aq adamianebis gaCumeba-argaCumeba miRebul Tanxaze ar aris<br />

damokidebuli. me mogiyvanT ramdenime magaliTs. Tamaz gamyreliZe jer<br />

kidev sabWoTa kavSiris arsebobisas Ria kritikiT gamovida imdroindeli<br />

sakavSiro uzenaesi sabWos yriulobaze da 9 aprilis gamo amxila<br />

kremlis imperialisturi politika. maSin misTvis sakavSiro <strong>akademiis</strong><br />

akademikosobas xeli ar SeuSlia... batoni Tamazi axali arCeuli iyo<br />

Cveni <strong>akademiis</strong> prezidentad, rodesac universitetze wavida Seteva. am<br />

dros batonma Tamazma oTxi-xuTi brwyinvale statia dawera, erT-erTi<br />

iyo aseTi saTauriT: `ivane javaxiSvilis meore sikvdili~. es iyo cikli<br />

statiebisa, sadac cdilobda universitetis damoukideblobis ideis<br />

dacvas. maSin man miswera evropis <strong>mecnierebaTa</strong> akademiebis asociacias<br />

daaxloebiT aseTi Sinaaris werili _ `sos~, anu ar yofila es kaci<br />

gaCumebuli. sazogadoebas Sevaxseneb fsiqolog SoTa nadiraSvils,<br />

maTematikos vano kiRuraZes, fizikos Tengiz sanaZes, biologs malxaz<br />

zaaliSvils. arc erTi maTgani arasodes yofila gaCumebuli! me<br />

marTalia ar gaxlavarT <strong>akademiis</strong> namdvili wevri, wevr-korespondenti<br />

var, magram ra vinme gana ityvis rom gaCumebuli var? marTalia CemTvis<br />

4


Zalian didi mniSvneloba aqvs im Tanxas, rasac viReb, magram amis gamo<br />

rom gavCumde guli gamiskdeba... me arc momavalSi vapireb gaCumebas ara<br />

imitom, rom opoziciaSi var – ara, me aravis opoziciaSi ara var, me var<br />

moqalaqe, romelsac uyvars Tavisi samSoblo da maqvs garkveuli<br />

Sexedulebebi. me ara marto Tqveni <strong>gazeTi</strong>s furclebze, roca saWiro iyo,<br />

opoziciis warmomadgenlebic gamikritikebia. dResac gavimeoreb, rom<br />

<strong>akademiis</strong> da zogadad samecniero dawesebulebaTa dangrevaSi lomis<br />

wili dRevandel opozicioners, yvelasaTvis kargad cnobil zurab<br />

noRaidels miuZRvis, xolo roca saWiro iyo jerovani principuloba<br />

verc qalbatonma nino burjanaZem gamoiCina... akademiaSic arian iseTi<br />

wevrebi, romelTagan zogs ara aqvs garkveuli poziciis gamoxatvis<br />

unari, zogic Cumadaa... es Cveulebrivi adamianuri ramaa. akademiaSic<br />

xdeba is, rac xdeba yvelgan, nebismier sferoSi. me araerTi akademikosi<br />

vnaxe mitingebzec, isini iyvnen xalxis gverdiT, Tumca sityviT ar<br />

gamosulan. sxvaTa Soris, akademia gadaarCina <strong>saqarTvelos</strong> kaTalikos-<br />

patriarqis, misi uwmindesobis ilia meoris mxardaWeram. dRes misi<br />

uwmindesoba ilia meore <strong>mecnierebaTa</strong> <strong>akademiis</strong> sapatio wevria da Cven<br />

<strong>akademiis</strong> wevrebs es didad gveamayeba. Cven yvelam kargad viciT, rom<br />

revoluciur xelisuflebas yvela epoqasa da yvela saxelmwifoSi<br />

inteleqtualuri sazogadoeba ar awyobs da erT-erTi rgoli mravalTa<br />

Soris, romelic masze gamaRizianeblad moqmedebs, aris <strong>mecnierebaTa</strong><br />

akademia, ubralod iq jerjerobiT ver moaxerxes kvitaSvilisnairi kacis<br />

dasma prezidentad, Tamaz gamyreliZes xom Zalzed didi saerTaSoriso<br />

avtoriteti aqvs. rom ara gamyreliZe, aucileblad gamoaCendnen xubuebsa<br />

da kvitaSvilebs... finansuri kuTxiT akademia seriozul mxardaWeras<br />

iRebs cnobili biznesmenisagan, batoni biZina ivaniSvilisagan. ar unda<br />

davukargoT <strong>akademiis</strong> vece-prezidents fridon Toduasac, romelic<br />

cdilobs xelisuflebis mxridan mosalodneli safrTxeebi maqsimalurad<br />

aaridos akademias.<br />

_ ki magram araerTi cnobili mecnieri swored fridon Toduas<br />

adanaSaulebs mecnierebis winaaRmdeg xelisuflebis mier gadadgmul<br />

nabijebSi...<br />

5


_ me, ra Tqma unda, ver mivcem Tavs uflebas vinmes advokatad an<br />

mrCevelad davudge, Tumca vfiqrob, rom dumili batoni fridonis<br />

mxridan mis mimarT gamoTqmul kritikaze namdvilad ar asxams mis<br />

wisqvilze wyals. Tu ki Tqveni, an romelime sxva <strong>gazeTi</strong>T Seecddeba<br />

pasuxis gacemas es, Cemi azriT, misTvisve, misi xvalindeli saxelisaTvis<br />

iqneba ukeTesi. Tanac dRes is akademias ise sWirdeba, rogorc<br />

arasadros...<br />

_ me mainc mgonia, rom <strong>mecnierebaTa</strong> akademia faqtobrivad<br />

daSlilia, yvela instituti gamoacales, raRa darCa?<br />

_ Zalian kargi SekiTxvaa! sxvaTa Soris, aseTi rame moxda<br />

safrangeTSi revoluciis Semdeg, ramdenime weliwadi akademia daxuruli<br />

iyo, magram Semdeg cota ufro damSvidebul viTarebaSi aRadgines. me<br />

maxsovs, jer kidev 2004 wels, roca akademiaze daiwyo Semoteva,<br />

akademiaSi saerTo kreba gaimarTa. maSin mec gamovedi da vTqvi: nu<br />

gagvikvirdeba, Cven win gvelodeba Zalian mZime dro, iqneba Semoteva<br />

akademiaze, iqneba Semoteva institutebze, moindomeben daSlas, magram es<br />

boroteba sabolood mainc ver gaimarjvebs... me mjera, rom gava dro da<br />

Cemi qveynis inteleqtualuri nawili yvelafers gaakeTebs saqarTveloSi<br />

mecnieruli kvlevebis sistemis asaRorZineblad da mecnieris profesiis<br />

prestiJis asamaRleblad! ase rom, Tu dRes saqarTveloSi mecniereba<br />

araprestiJulia, dakninebulia da gaubedurebulia, es ar niSnavs imas,<br />

rom xvalac ase iqneba. me ar minda davijero, rom qarTveli iqneba<br />

mxolod turistebis momsaxure eri. me minda mjerodes, rom iseTi<br />

cnobili fizikosi, rogoric batoni dvali gaxlavT, ara marto<br />

dasavleTSi imoRvawebs, aramed aqac Camova, qarTvel mecnierebTan<br />

erTadac ganaxorcielebs garkveul proeqtebs da qarTvel studentebsac<br />

waukiTxavs leqciebs.<br />

_ batono lado, me vlaparakob ara mecnierebis gauqmebaze, aramed<br />

imaze, rom Cven miviRoT realuri Sedegi – akademiaSi aRar aris<br />

institutebi.<br />

_ dRes midis institutebis SeerTeba universitetebTan, raTa<br />

Senobebi gayidon. me am process mxars namdvilad ar vuWer. modiT,<br />

vTqvaT, zogadad, abstraqtulad es procesi sworia, ra Tqma unda,<br />

6


mecniereba da ganaTleba unda iyos erTad, magram gadmovideT qarTul<br />

sinamdvileSi. ivane javaxiSvilis saxelobis universitetSi iyo<br />

samecniero seqtori, maSin ratom gaanadgures, Tuki mecniereba da<br />

ganaTleba erTad unda yofiliyo? axla ratomRa davijero, rom dRes<br />

rasac akaeTeben amas ki keTili bolo eqneba... samwuxarod samecniero<br />

sazogadoebaSi aris imis gancda, rom daclili Senobebi gasayidaa<br />

saWiro da amitom SeyavT samecniero institutebi universitetebSi.<br />

_ ki, batono, me kidev swored magitom mgonia, rom am umsgavsobas<br />

akademikosebi xedaven da xmas ar iReben.<br />

_ aba, me ras vakeTeb axla? Cemze bevrad ukeT ki vano kiRuraZem,<br />

SoTa nadiraSvilma, Tengiz sananaZem da bevrma sxva mecnierma aimaRla<br />

xma!<br />

gela zedelaSvili<br />

7

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!