Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
dasturdeba imiT, rom saqarTveloSi ar y<strong>of</strong>ila mwvave wodebriv-qonebrivi dapirispireba,<br />
`ekonomiuri Zali ki, romelic dRes CvenSi marto miwismflobelobidan warmosdgeba, da,<br />
yovelive, rac am Zalis Sedegi odesme iqneba, CvenSi verc erTma wodebam, RvTis madliT, ver<br />
gaisakuTra da dRes CvenSi glexic imisTana mflobelia miwisa, rogorc Tavadi, aznauri,<br />
eklesia; dRes CvenSi glexi memkvidreobiT binadaria im mamulzed, romelic yovel glexs mamapapiT<br />
daCemebuli aqvs. TiTon baton-ymobis uflebac ki ar y<strong>of</strong>ila CvenSi kuTvnilebad erTisa<br />
da imave wodebisa: glexTac, rogorc Tavad-aznaurTa da eklesias, SeeZloT ymebis yola. ...raki<br />
eseni iyo, raki ufleba qveynis gamgeobisa marto xelmwifes hqonda da aravis sxvas, _ erTsa ra<br />
unda SehSureboda meoreSi, erTi imisTanas ras daexarbeboda meores, rom amiT erTi wyoba<br />
meores ganzed gasdgomoda da Caenerga is ganTviTeulebis, gancalkevebis grZnoba wodebaTa<br />
Soris, romelic exlandelis evropis mwvavs tkivils Seadgens. ...CvenSi glexTa da sxva wodebaTa<br />
Soris keTili midrekileba sufevs; rom erTmaneTs aramc Tu eucxoebian, aramed erTmaneTisken<br />
miizidebian~ (WavWavaZe 1956a: 55-56).<br />
iuridiul-ekonomikuri, wodebriv-qonebrivi, organizaciul-mmarTvelobiTi da<br />
sas<strong>of</strong>lo-sameurneo sakiTxebis Teologiur-istoriuli analizis safuZvelze wm. ilia<br />
marTali miiCnevs, rom `...Cvens cxovrebaSi aris imisTana fesvni, romelTa zedac SeiZleba<br />
amovides sikeTe erTobisa da yvelasaTvis saxeirod gaiSalos. amas unda davtrfodeT da<br />
SevxarodeT da ara vTakilobdeT da vmtrobdeT. amas xelis Sewyoba hmarTTebs da ara xelis<br />
SemarTva~ (WavWavaZe 1956a: 56).<br />
aseTi garemoebebis gaTvaliswinebiT wmindani daaskvnis, rom sayovelTao socialurekonomikuri<br />
keTildReobis miRweva mxolod saerTo, SeerTebuli ZalisxmeviT aris<br />
SesaZlebeli.<br />
yovelgvari gaWirvebis, maT Soris, socialur-ekonomikuri problemebis daZlevis<br />
saSualebad wmindans swavla, codna da mecniereba miaCnia. sazogadoebis `umTavres senad~ igi<br />
umecrebas, gaunaTleblobas asaxelebs da aRniSnavs, rom imisaTvis, rom sxvas ar SevyurebdeT<br />
xelSi da Cvens Tavs Cvenve virCendeT, swavla-ganaTlebaa saWiro, amisaTvis araferi ar unda<br />
davzogoT _ `Raribni Tu varT, swavla-ganaTlebis uqonlobis mizezia. swavla-ganaTleba<br />
TiTon aris saTave simdidrisa, maSasadame, aq arafris dazogva ar unda, rom am saTavidam<br />
simdidris wyaro movadinoT~ (WavWavaZe 1955a: 357).<br />
wm. ilia marTlis socialur-ekonomikuri kvleva, misi azrovneba eyrdnoba obieqturi<br />
istorizmisa da istoriis RvTismetyvelebis kanonzomierebebsa da principebs. dRevandeli<br />
movlenebis analizs igi iwyebs warsulis SefasebiT, saidanac gamokveTs saTanado paradigmas,<br />
koncepcias, magistralur gzas, romelic awmyos waiyvans win momavlisaken. wmindani<br />
gvisabuTebs, rom xangrZlivi istoriis manZilze saqarTvelos swori gzebiT uvlia, sakuTari<br />
rwmeniT da imediT ucxovria. Cveni sazogadoebrivi mowyobis mravali mxare, maT Soris<br />
sameurneo-mmarTvelobiTi saqmianoba didi xnis nacadi da Semowmebulia. es aris fasdaudebeli<br />
ganZi, ganuzomeli sulier-xorcieli faseuloba, romelsac aucileblad unda vuwevdeT<br />
angariSs. saWiroa istoriulad Camoyalibebuli Cveni arseboba yovelmxriv `gamoviZioT~,<br />
`gamovikvlioT~, `mecnierebamde aviyvanoT~, konceptualur safuZvlad davisaxoT da win<br />
wavimZRvaroT samomavlo warmatebebis mosapoveblad.<br />
sazogadoebrivi cxovrebis ganviTarebis kanonzomierebaTa obieqturi kvlevis Sedegad<br />
wm. ilia marTalma gamokveTa s<strong>of</strong>lis meurneobis upiratesi roli qveynis ekonomikuri<br />
aRorZineba-gaZlierebisa da sulier-xorcieli winsvlis saqmeSi: `s<strong>of</strong>lis meurneobas, adgilmamulis<br />
patronobis warmoebas didi mniSvneloba aqvs xalxis simdidrisaTvis yvelgan da CvenSi<br />
ufro gansakuTrebiT. imitom, rom CvenSi sxva TvalsaCino ekonomiuri warmoeba ara aris ra,<br />
Tvinier s<strong>of</strong>lis meurneobis warmoebisa. Tavi da bolo xalxis cxovrebisa, sazrdoebisa,<br />
simdidrisa, magazed aris damyarebuli. ...xalxis simdidrezed kidev dafuZnebulia yovelis<br />
mTavrobis sulieri da xorcieli keTildReoba. aqedam advilad misaxdomia, rom mTels<br />
evropaSi yovelis xalxis mTavrobas didi yuradReba, didi zrunva aqvs miqceuli Tvisis xalxis<br />
s<strong>of</strong>lis meurneobazed da did fulsac xarjven, rom mag umTavress wyaros xalxis simdidrisas<br />
farTo, rigiani da Seuferxebeli dena hqondes~ (WavWavaZe 1956b: 257-258). sazogadoebis<br />
upirvelesi zrunvisa da dacvis obieqtad wmindanma s<strong>of</strong>lis meurneoba da, kerZod,<br />
miwaTmoqmedeba aRiara, radgan xedavda, rom `erTaderTi Rone Cvenis qonebis gaZlierebisa jer<br />
xanad marto mowaTmoqmedebaa CvenSi~. `...Telavis Tavad-aznaurobas es saWiroeba ugrZvnia da<br />
sagnad Semdgar amxanagobisa daudvia gankargeba da gaZliereba miwaTmoqmedebisa. gankargeba da<br />
gaZliereba swored im mxares unda mieqces, rom miwaTmoqmedebas CvenSi sxva gza da mimarTuleba<br />
auCinon, gaumravalgvaron kultura havisa da miwis Sesaferad, yovelive axlad SemosaRebi<br />
saWirnaxulo Seuwonon saSinao da sagareo bazris moTxovnilebas, Zvirfasi ram Wirnaxuli<br />
daudvan sagnad miwismomqmeds da iefis fasis Wirnaxulze xeli aaRebinon, an gauadvilon xarji<br />
da muSaoba~ (WavWavaZe 1956b: 40,42).<br />
wmindani xazgasmiT aRniSnavda: `...Cveni Zal-Rone, Cvenis cxovrebis da vinaobis burji,<br />
Cveni mkvidri da utyuari Semnaxveli, Cveni sikeTe da simdidre, _ miwa da guTania. romels<br />
ersac es ori sagani xelT SerCenia, imas Tavi imodenad kidev Seunaxavs, rom SeuZlian<br />
TavmowonebiT sTqvas: me eri var da mkvidri bina maqvs sadReisodac da samermisodac. sxva<br />
95