Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
idumalad jvari daiweron (59). (rogorc Cans, arc iliam da arc qarTvelma sazogadoebam<br />
imJamad jer ar icoda, rom marTalia, samcxeSi gauCinarda aRmosavlur-bizantiuri eklesiis<br />
kvali, magram osmaleTis SemadgenlobaSi aRmoCenil samxreT saqarTvelos miwebze mcxovrebTa<br />
didi wili mtkiced inarCunebda kaTolikur sarwmunoebas da adgilobriv, Tavis samkvidroSi,<br />
wesisamebr misdevda saeklesio cxovrebas 1 .)<br />
magram metad mniSvnelovania, rom aq teqstSi gamoCndeba Tema istoriuli xsovnisa, rac<br />
Taobebs Soris, winaprebTan, tradiciasTan kavSirs ganapirobebs da rac mexsierebismieri<br />
aqtualobis saxiT jer isev arsebobs. am xsovnas ki ueWveli Rirebuleba aqvs, radgan is<br />
erovnuli erTianobis ara marto warsuli sayrdenia, aramed momavali mTlianobis SesaZlo<br />
saZirkvelic. Tu realur sinamdvileSi sarwmunoebrivi tradiciis wyveta Tvalxilulia,<br />
istoriul xsovnaSi _ rogorc xelmisawvdomi faqti _ is isev cocxlad arsebobs. amis Sesaxeb<br />
ilia ase wers: “dResac ician iqaurma qarTvelebma, rom zogis deda, zogis mama, papa jer kidev<br />
maTs xsovnaSi qristianebi y<strong>of</strong>ilan” (59).<br />
raki aRmoCnda, rom, saxelmwifoebrivi daSorebis garda, osmalos saqarTveloSi<br />
mcxovrebTa udidesi nawili sarwmunoebrivadac dascilda danarCen saqarTveloSi mcxovrebT,<br />
bunebrivia, wamoiWreba sakiTxi: SeZlebs Tu ara eris es ori gay<strong>of</strong>ili nawili _ erTmaneTTan<br />
xelaxali SeerTebis Semdeg _ erovnuli erTianobis safuZvlis mopovebas? am sakiTxs ilia<br />
mkafiod upasuxebs, da es pasuxi dadebiTia!<br />
es dasayrdeni ki, ilias TvalsazrisiT, saerTo istoriaa, istoriuli erToba, _<br />
erovnuli cnobierebis is xsovnismieri memkvidreoba, rom saukuneebis ganmavlobaSi<br />
sazRvarsaqeTa da sazRvarsiqiTa qarTvelnic iyvnen “erTad sisxlis mRvrelni, erTad Rvawlis<br />
damdebni, erTad tanjulni da erTad molxineni” (60).<br />
rac Seexeba eris or nawils Soris sarwmunoebriv gansxvavebas, aris da iqneba Tu ara is<br />
xelisSemSleli dabrkoleba erovnuli erTianobisaTvis? SeZlebs Tu ara qarTvelobis<br />
qristiani umravlesoba qarTvelobis im nawilis SeTavsebas, romelic islams aRiarebs? sakiTxi<br />
mwvavea da XIX-XX saukunis ganmavlobaSi analogiurma mdgomareobam ms<strong>of</strong>lios sxvadasxva<br />
mxareSi araTu erovnuli erTianoba, aramed mravali gadauWreli da sisxliani konfliqti<br />
warmoSva (saxeldaxelod gasaxseneblad indoeT-pakistanis damokidebulebis magaliTic kmara:<br />
muslimi indoelebi emijnebian indoeTs da brZoliT qmnian TavianT saxelmwifos _ pakistans,<br />
romelic aTwleulebis manZilze mtrul urTierTobaSia Tavis dedasamSoblosTan; anda<br />
SeuZlebelia imis daviwyeba, Tu saqarTvelosTvis ufro axlos, bizantiur samyaroSi, rogor<br />
gaemijnen balkaneli muslimi bosnielebi qristian serbebsa da xorvatebs).<br />
ilias miaCnia, rom sarwmunoebrivi gansxvaveba araviTar saSiSroebas ar warmoadgens<br />
erovnuli erTianobisaTvis, da misi argumentebi isev istoriulia: “sarwmunoebis<br />
sxvadasxvaoba Cven ar gvaSinebs. qarTvelma, Tavisis sarwmunoebisaTvis jvarcmulma 2 , icis<br />
pativi sxvis sarwmunoebisac. amitomac Cvens istoriaSi ar aris magaliTi, rom qarTvels<br />
survebiyos odesme sxvisa sarwmunoebis daCagvra da devna” (60), magaliTad ki ilia<br />
saqarTveloSi mcxovreb gansxvavebuli konfesiis mimdevrebs _ somxebs, ebraelebsa da<br />
muslimebs imowmebs, romlebic, saukunebis manZilze swored saqarTveloSi poulobdnen,<br />
mwerliseuli gamoTqmiT, “sinidisis Tavisuflebasa” (60).<br />
swored am “sinidisis” xelSeuxeblobas anu srul konfesiur SeuzRudvelobas pirdeba<br />
ilia qarTveli sazogadoebis saxeliT muslim Zmebs, “oRond movides kvlav is bednieri dRe,<br />
rom Cven erTmaneTs kidev SevuerTdeT, erTmaneTi viZmoT” (60).<br />
ra daskvnebi SegviZlia da unda gavakeToT am mcire zomis, magram umniSvnelovanesi<br />
teqstidan, sadac ilia mkafiod ayalibebs erovnuli erTianobis sakuTar koncefcias? rogorc<br />
naTlad Cans, ilia am erTianobis safuZvels istoriul erTobaSi xedavs da TviT im<br />
SemTxvevaSic ki, Tuki erovnuli mTlianoba nawilebad daiSala, xolo es nawilebi moswyda<br />
erTmaneTs da maT Soris aRar arsebobs aRarc saxelmwifoebrivi, aRarc enobrivi, aRarc<br />
sarwmunoebrivi erToba, maSinac ki is duRabi, rac eris TviT am gaxleCil nawilebsac aerTebs,<br />
aris istoriis saerTo grZnoba. xolo Tu am erToblivi istoriuli msvlelobis Jams am<br />
nawilebs erTnairi, erTi sarwmunoeba hqoniaT, es xelisSemwyobi safanelia saerTo istoriis<br />
gancdisaTvis, magram Semdgomi xanis mier motanili sarwmunoebrivi gansxvaveba aramc da aramc<br />
ar iqceva xelisSemSlel dabrkolebad erovnuli erTianobis SesanarCuneblad. amdenad,<br />
sarwmunoebrivi erTobis ganmsazRvreli Zala danaxulia isev istoriuli da ara religiuri<br />
Tvalsawieridan.<br />
ilias amgvari pozicia uCveulod ar Cans, Tuki gaviTvaliswinebT, erTi mxriv, epoqisa da<br />
garemos sekularul damokidebulebas sarwmunoebis mimarT (sxvaTa Soris, isic aRsaniSnavia,<br />
rom qveynis istoriis mokle mimoxilvisas qristianuli saqarTvelos istoriuli movlenebic<br />
1 zaqaria WiWinaZis mravali narkvevi am Temaze mxolod 1890-iani wlebidan ibeWdeba, xolo fundamenturi<br />
wyaroebi samxreT saqarTveloSi kaTolikuri sarwmunoebis gavrcelebis Sesaxeb kidev ufro mogvianebiT<br />
gamoqveynda (TamaraSvili 1902: 410 Smd.; Sdr. lomsaZe 1979).<br />
2 Sdr. “aCrdili”: “qarTvlis samkvidrov, [...] jvarcmulis RvTisTvis TviT jvarcmulo da wamebulo” (WavWavaZe<br />
1987: 193).<br />
88