30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

igavuri metyvelebis bibliuri principi<br />

ilia WavWavaZis SemoqmedebaSi<br />

mariam niniZe<br />

sxvadasxva religiur-kulturul arealSi esTetikac sxvadasxvagvari yalibdeba.<br />

qarTuli mwerlobis mravalsaukunovan istorias safuZvlad qristianuli tradiciebi da<br />

Rirebulebebi udevs. es exeba rogorc Zvel, ise axal literaturas. sabWoTa periodSi am<br />

faqtis ugulvebely<strong>of</strong>a xdeboda, `realizmi~ lamis `materializmTan~ igivdeboda, XIX saukunis<br />

mwerlebis, maT Soris ilia WavWavaZis Semoqmedeba ki aTeisturi poziciidan ganixileboda. es<br />

mniSvnelovnad akninebda imdroindeli literaturaTmcodneobis mecnierul Rirebulebas.<br />

dResdReobiT sarwmunoebriv sakiTxTa kvlevas tabu aexsna magram Zveli kliSeebi mainc<br />

moqmedebs. amis gamo mamuliSviluri siyvarulis iliaseul koncefciaSi, mis mier gatarebul<br />

orTografiul reformasa da qristianuli suliskveTbiT gajerebul mxatvrul simbolikaSi<br />

zogjer kvlav sarwmunoebis desakralizaciasa da sekularizacias vxedavT.<br />

RmerTis Canacvleba amqveyniuri, miwieri faqtorebiT (sekularizacia) _ ar esadageba<br />

ilia WavWavaZis mrwamss. miuxedavad aSkara sakralizaciisa, mamuls mis gulsa da gonebaSi<br />

RmerTis adgili arasodes daukavebia. piriqiT, ilias nawerebSi yvelgan igrZnoba, rom qveynis<br />

siyvaruli RvTisgan naswavlebi, misTvis misaRebi, da ara masTan dapirispirebuli, grZnobaa.<br />

`eha, mamulo, Senis trfobis Zalsa RvTiursa, ra daudgeba?~ (WavWavaZe 1987: 206); `mamuls migca<br />

zecama~ (WavWavaZe 1987: 86); `sazrdod xmarobde qristesa mcnebas~(WavWavaZe 1987: 68) wers igi.<br />

mamuli da ena mis triadaSi sarwmunoebiT aris Sekruli da dagvirgvinebuli (WavWavaZe 1991: 30).<br />

sekularizaciis kvali ar Cans arc mwerlis sazogadoebriv wamowyebebSi, maT Soris<br />

orTografiul reformaSi. Tavisufali neba, romelic RmerTma adamians mianiWa, gulisxmobs<br />

yovel wuTs alternativis winaSe dgomas. es dilema xSirad rTuli gadasawyvetia, magram<br />

orTagan ufro mniSvnelovanze arCevanis gakeTebac macxovarma gvaswavla. miuxedavad imisa,<br />

rom adamianebs SabaTi uqmed ganuwesa, maTTvis sasikeTod (maT gansaswavlad, gansakurneblad<br />

da sxv.) am SezRudvis darRvevac Tavad dauSva, imitom, rom wesebze ufro mniSvnelovani<br />

misTvis adamiani iyo. macxovris TqmiT: `taZrisa ufrois ars aqa... ufal ars Ze kacisai<br />

SabaTisaca~ (m. 12. 6-8). davufiqrdeT, aso-niSanTa sistemaSi cvlilebis ganxorcielebisas ra<br />

unda y<strong>of</strong>iliyo mniSvnelovani iliasaTvis.<br />

xmarebidan amoRebul asoebs, rogorc grafikul da ara semantikur elementebs, araTu<br />

religiasTan, arcerT konkretul TemasTan an SinaarsTanac ar hqonia raime kavSiri. imis gamo,<br />

rom maT ar gaaCnda sityvaTganmasxvavebeli, distinqturi funqcia, salaparako enam maTze<br />

TavisTavad Tqva uari da ilias drois zepir metyvelebaSi isini aRar ixmareboda. arc am<br />

faqtobrivi viTarebiT da arc ilias mier maTze uaris Tqmis dakanonebiT Cveni enis<br />

gamomsaxvelobiTi SesaZleblobebi, maT Soris religiuri Sinaarsis gamoxatvis unari,<br />

odnavadac ar dakninebula, dadebiTi mxare ki am movlenas namdvilad hqonda.<br />

XIX saukunis meore naxevris dasawyisSi wera-kiTxva ar icoda saqarTvelos mosaxleobis<br />

sakmaod didma nawilma da, rogorc imdroindel dokumentur da mxatvrl masalebSi, Tundac<br />

ilias moTxroba `glaxis naambobSi~ Cans, bevrs misi swavla miuRwevladac ki eCveneboda<br />

(WavWavaZe 1988: 143-145, 148-152). ufunqcio asoebis arseboba saqmes arTulebda,<br />

orTografiulma reformam ki qarTuli wera-kiTxva gacilebiT ufro xelmisawvdomi gaxada<br />

yvela wodebis, asakisa da gonebrivi SesaZleblobis adamianisaTvis. es wamowyeba konkretuli,<br />

praqtikuli interesebidan gamomdinareobda da araviTari kavSiri ar hqonia<br />

sekularizaciasTan.<br />

ilia WavWavaZis dapirispireba ufros TaobasTan religiur niadagze ar momxdara, igi<br />

literaturis sakiTxebze paeqrobiT daiwyo. marTalia, `mamebs~ Tavdapirvelad moeCvenaT, rom<br />

axalgazrdebi ufrosebis esTetikuri principebis saxiT sarwmunoebas upirispirdebodnen,<br />

magram Tavis pasuxSi iliam garkveviT ganmarta, rom misTvis miuRebeli farisevloba iyo da<br />

ara qristianoba (WavWavaZe 1987: 142,143). es ganacxadi movlenaTa Semdgomma ganviTarebamac<br />

daadastura. samocianelebma formalobamde dayvanili rwmena gamoacocxles da mamulis<br />

droSasTan erTad qristes jvaric Rirseulad atares. saintereso faqtia, rom vaxtang da<br />

grigol orbelianebis lirikaSi, religiuri Tematika ilia WavWavaZis `mamao Cvenos...~ Semdeg<br />

gaCnda. axali Taobis gulwrfeloba da simarTle mogvianebiT `mamebmac~ gaacnobieres. amis<br />

dasturia Tundac is, rom grigol orbelianma Tavisi axali leqsi _ `fsalmuni~, udidesi<br />

pativiscemis gamomxatvel pirad werilTan erTad, swored ilias gaugzavna Sesafaseblad da<br />

dasabeWdad.<br />

pirovnebis mrwamsi SesaZloa ara mxolod Teoriul naazrevSi, aramed calkeuli<br />

principebis, struqturebisa da elementebisadmi damokidebulebaSic gamomJRavndes, magram es<br />

yovelive garkveuli Sinaarsis matarebeli unda iyos da maT mowonebas Tu uary<strong>of</strong>as Sesabamisi<br />

axsna unda gaaCndes. amis demonstrireba SegviZlia leqsikisadmi ilias damokidebulebis<br />

CvenebiT. sityvieri maragis gasamdidreblad mas saukeTeso gzad swored bibliuri wyaroebiT<br />

sargebloba miaCnda. amas mowmobs mwerlis gamonaTqvami: `ueWvelia, Zriel gonivrad iqceva isa,<br />

vinc mudam Jams kiTxulobs saRmrTo werilsa. imis wamkiTxavi ornairad aris sargeblobaSi,<br />

71

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!