30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

energiuli moRvaweobiT amtkicebda Tavis erTgulebas ilia WavWavaZis xelmZRvanelobiT<br />

warmarTuli moZraobisadmi. igi aqtiurad iyo Cabmuli kulturul-saganmanaTleblo<br />

saqmianobaSi (samcxe-javaxeTSi moRvaweobisas gansakuTrebiT didi kvali daamCnia man<br />

ganaTlebis saqmes), publicistikaSi, farmacevtul sferoSi, aseve, mogvianebiT ekonomikur<br />

saqmianobaSic... is mwuxarebas gamoTqvamda Tanamedrove saqarTvelos (mometebulad samcxejavaxeTis)<br />

dacemis gamo da qarTvel xalxs mouwodebda aqtiuri Sromisken, ganaTlebisken,<br />

kulturis Zeglebis, sakuTari erovnuli interesebis dacvisken da a. S 1 . amis praqtikul<br />

magaliTs ki TviTonac iZleoda.<br />

ilia WavWavaZisa da mis did TanamoRvaweTa ideebi 1880-1890-ian wlebSi warmatebiT<br />

vrceldeboda samcxe-javaxeTis inteligenciaSi, Tumca cnobebi iliasa da adgilobriv<br />

moRvaweebs Soris piradi kavSirebis Sesaxeb iSviaTad Segvxvda imdroindel dokumentebSi,<br />

aseve, specialur samecniero literaturaSi. amgvari urTierTobidan gansakuTrebiT<br />

aRsaniSnavia ivane gvaramaZis urTierToba ilia WavWavaZesTan 1890-iani wlebis Sua xanebSi.<br />

ilia, rogorc Cans, icnobda ivanes, rogorc patriot moRvawes, mis SemoqmedebiT da<br />

pedagogiur saqmianobas, rogorc `iveriis~ publicists, sadac i. gvaramaZe xSirad aqveynebda<br />

Tavis statiebsa da werilebs. rogorc i. gvaramaZe gadmogvcems, 1895 wels is piradad<br />

Sexvedria ilias, miulocavs misTvis mis mowinaaRmdege dasze gamarjveba da Tavisi<br />

gulistkivili gauziarebia qarTuli enis Seviwroebis gamo. iliam ki daamSvida ivane gvaramaZe.<br />

ivanes xelawerSi vkiTxulobT: `1895 w. rogorme SeviZel naxva iliasi daRamebisa, miuloce<br />

gamarjveba Tavis mowinaaRmdege mwerlebzed, gulian gadamkocna, iyvnen masTan orni Cemi<br />

ucnobni pirni, hqondaT sja mwerlebzeda, samduravi vTqvi qarTuli enis Sesaxeb, rom<br />

swunobdnen zogi erTni da ucxo enebs etrfian. gamierTa guli da manugeSa, qarTulsac<br />

eSveleba amas iqiT Caigonebeno~ 2 .<br />

ilias TanagrZnobiT gamxnevebulma ivane gvaramaZem 1896 wlis 20 marts Sehbeda mas<br />

werili, rogorc `iveriis~ redaqtors 3 . aq man Sewuxeba gamoTqva imaze, rom ar daibeWda gazeTSi<br />

axalcixis qarTul biblioTekaSi wakiTxuli samgloviaro sityva gabriel episkoposis Sesaxeb.<br />

amasTanave aqve man mwuxarebiT aRniSna samcxe-javaxeTSi Seqmnili mZime mdgomareoba, wamyvani<br />

erovnuli moRvawis aryola; aseve man ilias auwya Tavisi didi survili aqauri qarTvelebis<br />

erovnuli gam<strong>of</strong>xizlebisa da sinanulic gamoxata, rom ar gaaCnda saamisod nay<strong>of</strong>ieri<br />

moRvaweobis saSualeba. `dRemdis velodi mis dabeWdas (gabriel episkoposis Sesaxeb<br />

warmoTqmuli samgloviaro sityvis _ g. m.) da ar daibeWda, miT rom Cvensken sxva ara vin aris<br />

sazogado saqarTvelos Wir-lxinis gulSematkivari, rom mudam Tanaziar iyos yovels<br />

SemTxvevaSi momaval Tavobis samagaliTod. me xom moxucebul var da vera mirgia ra<br />

samSoblosaTvis da axla raRas vargeb? TiTo orola Tu krints vhsZram, imasac imisTvis, rom<br />

egeb gaiRviZon Cveni mxaris Rrmad miZinebulTa da Tavs uSvelon rame, keTili mwyemsi hsWiriaT<br />

da sad aris?<br />

mander saqarTvelos yovel mxriTgan wardgnen arCeulni pirni TavianT sazogadoebisagan<br />

da axalcixiTgan da javaxeTidgan ara vin gaCnda pativ sacemlad. didi xania me es mawuxebs da<br />

mklavs saSinlad guls, rom samesxeTo ase didad dacemulia da xelis mxlebeli da<br />

aRmadginebeli ki ara vin ara hyavT. gana dasaviwyia gansvenebuli gabriel episkoposisTana kaci<br />

visganme, merme Cveneburis qristianebisgan, rom ramdeni Rvawli miuZRvian win dResac misgan<br />

dawyobili!~<br />

marTalia, ilias XIX saukunis bolos xSiri urTierToba ar hqonda samcxe-javaxeTis<br />

qarTvel moRvaweebTan, magram igi erkveoda mxareSi mimdinare movlenebSi, mkvidri<br />

qarTvelobis mZime mdgomareobaSi da mcdelobas ar aklebda aqauri qarTvelobis ganaTlebis,<br />

maTSi erovnuli interesebis dacvisa da maTSi erovnuli TviTSegnebis amaRlebis saqmes. misi<br />

xelmZRvanelobiT moqmedi `qarTvelTa Soris wera-kiTxvis gamavrcelebeli sazogadoeba~<br />

aqtiurad moRvaweobda mosaxleobaSi qarTuli wignebis gasavrceleblad 4 , saxalxo<br />

biblioTekebis Sesaqmnelad samcxe-javaxeTSic. `sazogadoebam~ 1895 da 1897 wlebSi gaxsna<br />

saxalxo biblioTeka axalcixesa da udeSi adgilobrivi inteligenciis TanamonawileobiT, 1903<br />

wels ki xizabavraSic cdilobda igives 5 . `sazogadoeba~ da adgilobrivi moRvaweebi Zal-Rones<br />

ar iSurebdnen maTi nay<strong>of</strong>ieri saqmianobisaTvis.<br />

adgilobrivi inteligenciac kargad icnobda ilias Semoqmedeba-moRvaweobas da Tavis<br />

mxriv popularizebas uwevdnen mas. axalcixis biblioTekaSi TvalsaCino adgilze iyo<br />

gamokruli ilias foto 6 , biblioTekaze mzrunvelni ki xels uwyobdnen ilias wignebis xalxSi<br />

1 gaz. `iveria~, 1893, 227, 230, 233; 1894, 259, 260 265, 266; 1897, 46; ilia alxaziSvili, buneba da cxovreba (mgzavris<br />

dRiuridan), Tb., 1897; ilia alxaziSvili, javaxuri legendebi, Tb., 1978.<br />

2 g. leoniZis sax. literaturuli muzeumi, 10589-x, ivane gvaramaZe, ilia grigolis Ze WavWavaZe, gv. 35.<br />

3 baTumis saxelmwifo universiteti (saqarTvelos istoriis kaTedra), saistorio macne, 8, 2000, baTumi, giorgi<br />

maisuraZe, ivane gvaramaZis werili iliasadmi, gv. 75-78; ak. k. kekeliZis sax. xelnawerTa insituti, ilia WavWavaZis<br />

fondi 479.<br />

4 gaz. `droeba~, 1882, 87; sscsa, f. 481, aRw. 2, saq. 64; sscsa, f. 481, aRw. 1, saq. 537, f. 15-17.<br />

5 sscsa, f. 481, aRw. 1, saq. 4491; iveria, 1904, 210.<br />

6 iveria, 1901, 47.<br />

53

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!