30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

SavTvalT wamwamebT isrebiTa guli glax mwve mwve ganmibasre,<br />

kvlav ficxelis surviliTa Semipyar miT ganmibasre,<br />

aw momxede Sensa mzesa mis droiT cremlni SemaSre.<br />

kidev maCvene eg saxe Cemis gonebis mimRebi,<br />

axlos Tu ar mainc SoriT, Svebi kari ganmeRebi,<br />

ar vin minda Senis meti, ras damxarian vicRebi,<br />

merme Tumc movkvde mzaTa var, SengniT mkvdari warviRebi!~ 1<br />

gvaramaZisve sityvebiT, `Zlier kargaT SeiZleba Tqmul iyos misi mosiyvarulisagan, am<br />

leqsis mimdgomi sityvebi mis dros Cven es xumrobiT CavagdeT. Ciqovanman sTqva: sCans<br />

axalcixes SoTa rusTavelis leqsebis kilo kidev y<strong>of</strong>ila darCenilio. vaxtang tulaSvilma ar<br />

daiwuna!~ 2<br />

rogorc irkveva, Tavidanve ivane gvaramaZes keTilganwyoba hqonda axalgazrda ilias<br />

mimarT. mas Tavisi adreuli leqsebi Sesafaseblad miutania iliasTan. TviTon ase gadmogvcems<br />

amis Sesaxeb: `es mikvirda didaT, raT Semiyvarda isre ymawvili kaci ilia. ar vicnobdi arc<br />

mWiroda da arca rame inTeresi mqonda me imasTan. umfros-umcrosoba Tu vTqvaT, pir iqiT me. 6.<br />

wliT umfrosi viyavi xniTa mas zeda... im xanebSi vswerdi raRac ubralo Txzulebas kavkasiis<br />

mTebis gmirebzeda, romelTagani erTic iyo, `ra aris kavkazis mTebo, ra ferxuli Cagibian.~<br />

merme droebaSi daibeWda. yvelani rom aqebdnen mis swavla maRal azrovnebasa, sacdelad Cemis<br />

avkargian jRabnis gasagebad, avdegi da me Cemis xeliT wavuRe ilias gadasaTvaliereblad is<br />

Cemi rveuli. vTqvi vnaxoT ra SeniSvnas miscems meTqi. masTan ufro misi gacnoba mindoda. maSin<br />

oberianebis ubanSi iyo stumrad Tavis siZesTan, samwuxarod ar damxvda saxlSi. miveci msaxurs<br />

is rveuli da vTxove mierTmia iliasaTvis gardasaTvaliereblad. erTi kviris Semdgom ukanve<br />

damibruna me is rveuli. vnaxe rom arsad ar Sexeboda Cems nawerebs. Tqma iyo ar moswoneboda<br />

arc azri da arc axalcixuli Zveli ena. rac davrCi TbilisSi 61-62 wels Cems sasuliero<br />

wodebis saqmezed, sxva da sxva mizezebis gamo sul ver SeviZel ilias naxva~. 3 amis Semdeg ivane<br />

sxvadasxva adgilebSi eweoda sasuliero-pedagogiur moRvaweobas.<br />

did qarTvel moRvaweebsa da samcxe-javaxeTis inteligencias Soris urTierToba<br />

myardeboda 1880-iani wlebis dasawyisidan, rac kulturul-saganmanaTleblo moRvaweoba<br />

iSleboda mTels saqarTveloSi. misTvis daxmarebisa da koordinaciis gawevas cdilobdnen<br />

saqarTvelos centrSi moRvawe erovnul-ganmaTavisuflebeli moZraobis liderebi. 1881 wels<br />

`qarTvelTa Soris wera-kiTxvis gamavrcelebeli sazogadoeba~ cdilobda samcxe-javaxeTSi<br />

Tavisi skolebis gaxsnas. 1881 wlis 9 oqtombers ivane gvaramaZem SeTavazeba miiRo mis mier<br />

xizabavraSi gaxsnili samrevlo skolis amave `sazogadoebis~ daqvemdebarebaSi gadasvlis<br />

Sesaxeb 4 . <strong>of</strong>icialur werils xels awerda aRniSnuli sazogadoebis Tavmjdomaris amxanagi ilia<br />

WavWavaZe. `sazogadoeba~ skolis mfarvelobasa da misTvis daxmarebas gawevis valdebulebas<br />

kisrulobda. ivanesac surda, Tavisi skola `qarTvelTa Soris wera-kiTxvis gamavrcelebeli<br />

sazogadoebas~ daqvemdebareboda. magram es gegma ar ganxorcielda am s<strong>of</strong>elSi ganaTlebis<br />

saministros daqvemdebarebuli skolis gaxsnis gamo. amis Sesaxeb ivane gvaramaZem 1881 wlis 23<br />

oqtombers acnoba aRniSnul `sazogadoebas~ weriliT. imave werilze `sazogadoebis~<br />

rezoluciaSi aRiniSna, rom xizabavris skolas daepatrona saxalxo skolebis direqciao 5 .<br />

1880-ian wlebis damdegs dawyebuli urTierToba TbilisSi my<strong>of</strong> moRvaweebsa da samcxejavaxeTis<br />

inteligentebs Soris ramdenime wliT Seferxda `qarTvelTa Soris wera-kiTxvis<br />

gamavrcelebeli sazogadoebaSi~ Seqmnili mZime viTarebis gamo, aseve, mxaris qarTveli<br />

inteligenciis mxriv kulturul-saganmanaTleblo sferoSi SesamCnevi pasiurobis gamo.<br />

Tumca calkeuli kavSirebi mainc myardeboda xolme maT Soris. 1889 wlis 21 ivliss<br />

axalqalaqSi moRvawe provizorma ilia alxaziSvilma TxovniT mimarTa ilia WavWavaZes 6 , rom<br />

daxmareboda da misi samedicino sferoSi dawerili wignis ganxilvis sakiTxi droulad<br />

gadawyvetiliyo, radgan is moskovis universitetSi saswavlad unda gamgzavrebuliyo male.<br />

werilSi i. alxaziSvilma ilias samSoblos bedis gamZRoli uwoda da iqve aRiara misi da misi<br />

mimarTulebis erTguleba: `momiteveT Cemo lmobiero xelmwifev ro ase gikadnierdebiT da<br />

bevrs gawuxebT, magram ravqnaT Tqvens mets vis mivmarToT? naxa gitvirTiaT Cveni sayvareli<br />

samSoblos bedis gaZRola Semwuxebelic bevri geyolebad...~ igi bolos ki ucxadebda i.<br />

WavWavaZes: `davSTebi Tqveni da Tqveni mimarTulebis guliTadi pativismcemeli il.<br />

alxaziSvili~. CvenTvis, samwuxarod ucnobia, ramdenad daexmara ilia i. alxaziSvils<br />

aRniSnuli naSromis pr<strong>of</strong>esiul doneze ganxilvaSi, magram, Cans, mas am saqmisaTvis<br />

<strong>of</strong>icialuri msvleloba miucia _ werils aqvs dasmuli `qarTvelTa Soris wera-kiTxvis<br />

gamavrcelebeli sazogadoebis~ beWedi. xolo ilia alxaziSvili Tavisi mravalmxrivi<br />

1 g. leoniZis sax. literaturuli muzeumi, 10589-x, ivane gvaramaZe, ilia grigolis Ze WavWavaZe, gv. 28.<br />

2 iqve, gv. 28-29.<br />

3 iqve, gv. 33-34.<br />

4 samcxe javaxeTis muzeumi, xelnawerTa fondi 3977.<br />

5 saqarTvelos saxelmwifo centraluri saistorio arqivi, fondi 481, aRw. I, saq. 10, f. 31.<br />

6 ak. k. kekeliZis sax. xelnawerTa insituti, ilia WavWavaZis fondi 443.<br />

52

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!