30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

erovnuli cnobierebis asamaRleblad. yovelive es sazogadoebis did Zalsxmevas, farTo da<br />

nay<strong>of</strong>ier moRvaweobas moiTxovda.<br />

marTlac, 1870-iani wlebidan samcxe-javaxeTSi aSkarad SeimCneoda sxvadasxva saxis<br />

sazogadoebrivi moZraobebisa da erovnul-ganmaTavisuflebeli moZraobis gamococxleba da<br />

gaaqtiureba. mxareSi imravla inteligenciis ricxvma. maTSi mtkicdeboda erovnuli<br />

cnobiereba; mravali maTgani Tergdaleulebis ideebis momxreni da mimdevrebi xdeboda. isini<br />

ufro da ufro energiulad da nay<strong>of</strong>ierad iwyebdnen moRvaweobas sxvadasxva sferoSi: xsnidnen<br />

sazogado Tu saeklesio saswavlo dawesebulebebs da zrunavdnen arsebuli saswavleblebis<br />

muSaobis gasaumjobeseblad, udides yuradRebas aqcevdnen maTSi mSobliur enaze swavlebas an<br />

qarTuli enis Seswavlas (mag., axalcixeSi qalTa ufaso skolis gaxsna ana RoRoberiZemusxeliSvilisas<br />

iniciativiTa da xelmZRvanelobiT, sazogadoebis mier ki misi Senaxva,<br />

kaTolike mRvdlebis (i. gvaramaZe, s. aslaniSvili,...) mier da moRvaweebis (mag., al. mefisaSvili)<br />

daxmarebiT mxareSi samrevlo skolebis gaxsna); mxareSi moRvawe da aqedan sxvagan wasuli<br />

kaTolike mwignobrebis mier saswavlo-sasuliero literaturis gamocema konstantinepolsa<br />

da monTobanSi, 1880-iani wlebidan qarTuli wignebisa da Jurnal-gazeTebis gavrceleba<br />

mxareSi, 1890-iani wlebis Sua xanebidan saxalxo biblioTekebis gaxsna; qarTuli Teatraluri<br />

warmodgenebis gamarTva 1870-iani wlebidan, rasac 1900-ian wlebis Sua xanebSi mohyva qarTuli<br />

Teatraluri dasis Camoyalibeba; adgilobrivi inteligentebi dainteresebulni iyvnen<br />

kulturiT da TviTonac cdilobdnen literaturasa da kulturis zogierT dargSi muSaobas;<br />

adgilobrivi moRvaweebi TergdaleulTa organoSi, gazeT `droebaSi~, Semdeg ki `iveriaSi~<br />

iwyebdnen xangrZlivad TanamSromlobas da publicistur saqmianobas (gansakuTrebiT i.<br />

gvaramaZe, i. alxaziSvili), sadac ayenebdnen mosaxleobis ganaTlebis, maT mier sakuTari<br />

kulturisa da istoriis gacnobis, kulturis ganviTarebisa da mecnierebis safuZvlis Cayris<br />

saWiroebas, xalxis socialur-ekonomiuri mdgomareobis gaumjobesebis aucileblobas, maTSi<br />

erovnuli cnobierebis amaRlebis sakiTxs da a. S. am amocanebis gadawyvetisaTvis aRniSnulma<br />

moRvaweebma seriozuli wvlili Seitanes. Tavis nay<strong>of</strong>ier saqmianobasTan erTad adgilobrivi<br />

qarTveli inteligentebi xmas imaRlebdnen da iwyebdnen zrunvas erovnuli problemebis<br />

gadasaWrelad, rodesac mTavroba an romelime mxare aZlierebda adgilobriv qarTvelTa<br />

erovnul Seviwroebasa da Cagvras (mag., `marTlmadidebeli qristianobis aRmdgeneli<br />

sazogadoebis~ Tu ganaTlebis saministros daqvemdebarebul skolebsa da saswavleblebSi,<br />

ebrZodnen qarTul enas qarTvel kaTolikeTa eklesiebSi, zRudavdnen qarTveli mrevlisaTvis<br />

mSobliur enaze RvTismsaxurebas marTlmadidebel eklesiebSi da a. S.). droTa ganmavlobaSi es<br />

pirovnebebi (saukunis dasasrulisaTvis maTi ricxvi sagrZnoblad izrdeboda) yalibdebodnen<br />

adgilobriv erovnul moRvaweebad da sazogadoebriv saqmeebSi organizebulad moqmed<br />

inteligenciad.<br />

samcxe-javaxeTSi moqmedi mravali qarTveli moRvawisTvisac ilia WavWavaZe<br />

avtoritetuli da didi pirovneba iyo, romlis ideebsa da mimarTulebebs Tavidanve did pativs<br />

scemdnen da misi mimdevrebi xdebodnen. xolo zogierT maTgansa da eris mamas Soris piradi<br />

kavSirebic myardeboda, hqondaT masTan mimowera da Sexvedrebic.<br />

iliasTan rogorc Tanamoazreoba, aseve masTan pirovnuli kavSiris damyarebis survili<br />

XIX saukunis II naxevaris samcxe-javaxeTis moRvaweebs Soris adreve gaaCnda ivane gvaramaZes.<br />

rogorc i. gvaramaZis mier ilia WavWavaZisadmi miZRvnili biografiuli naSromidan irkveva 1 ,<br />

1860-iani wlebis dasawyisSi TbilisSi ivanes iliasTan garkveuli urTierToba hqonia. aq<br />

gvaramaZe xalisiT monawileobda sazogadoebriv SekrebebSi, sadac ukve gamorCeviT Canda<br />

axalgazrda ilia. ivanec did pativs scemda mas da moswonda misi Semoqmedeba. xolo ilias<br />

STagonebiT ivane gvaramaZes samijnuro leqsic dauweria. amis Sesaxeb Tavad ivane ase ixsenebs:<br />

`sityva rom movidoda Cvens SeyrilobaSi me yovelTvis vaqebdi xolme (ilias _ g. m.), erTxel<br />

miTxra Ciqoanman agre, rom mogwons aba erTi Seaqe vinme misi mosiyvarule ymawvil qalisagan,<br />

vnaxoT marTalia Tqveni misi qeba guliT aris Tu piradiao. mec davswere ori-sami muxli mis<br />

gulisad ase, rogorc Tu mis mosiyvarules enaxos erTxel da ar dascalebodes Tavis<br />

siyvarulis gamocxadeba misTvis am rigad:<br />

ax! rad damagde lamazis saxe badris wamwamo.<br />

giSris qoCor ulvaSTa saros zrdilo tano lerwamo<br />

tyve vqmnil var Senis survilis, ra meTqmis an ra viwamo?<br />

momxede wyalobis TvaliTa, satrfovo gulis sawamo!<br />

mfrinvelad gaxdi an jeiranad, gamomiqrole midamod,<br />

dRe Ram guli maqvs darajad, sul warsuli vkrTo mis gamod<br />

Suqi Seni TvalTa wina, jerac midgia saamod<br />

TvalT mibneldeba, naTeli, uSenod miTqvams midamod.<br />

vera vZleb Wiris daTmobas, neta ra meqmen es are,<br />

1 g. leoniZis sax. literaturuli muzeumi, 10589-x, ivane gvaramaZe, ilia grigolis Ze WavWavaZe;<br />

51

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!