Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ilia WavWavaZis poetur TemaTa vaJa fSavelaseuli<br />
reminiscencia<br />
Teimuraz qurdovaniZe<br />
ilias mkvlelobas vaJa fSavela ramdenjerme gamoexmaura. pirveli emociurad<br />
datvirTuli werili `ver mohkles!~ (gaz. `isari~, 1907, 195) dawerilia mRelvarebis<br />
mdgomareobaSi da, marTalia, vaJas tkivilisa da ZmaTa danaSaulis miutevleblobis gancda<br />
asazr-doebs, xazgasmulad igrZnoba, rom qarTvel xalxs elaparakeba didi ilias Rvawlis<br />
WeSmariti Semfasebeli da Tavad saqarTvelos bedze dafiqrebuli Svili. werili kiTxviTi<br />
winadadebebiT gawyobili xma-maRali fiqrebia. poeti antiTezisis mxatvruli xerxis<br />
gamoyenebiT mRelvared warmoaCens uRirs qarTvelTa qmedebis Semzaraobas. vaJasTvis ilias<br />
mkvleloba scildeba fizikuri mkvlelobis sta-tuss, igi ideis mkvlelobis cdadaa<br />
moazrebuli. poeti Tvlis, rom iliaze xelis amwevebs Tavad saqarTvelos mkvlelobis<br />
survilic amoZravebT da swored amaSi xedavs poeti gangaSis mizezs.<br />
am werilSi Zalian mniSvnelovani is aris, rom poeti cdilobs swor gzaze daayenos<br />
sazogadoeba, damoZRvros igi. erTi mxriv, vaJa gaxazavs ilias moRvaweobis mniSvnelobas<br />
qarTveli erisTvis, ganamtkicebs Tvalsazriss, rom iliam mamulis winaSe srulad da<br />
umwikvlod moixada vali. meore mxriv, vaJa darwmu-nebulia, rom ilia isev saqarTvelosa da<br />
qarTvelebze fiqriT mama-papaTa winaSe damalavs Tavisi samarcxvino Zmebis `sasiqadulo<br />
ZRvens~ _ tyviebsac da wylulebsac _ raTa winaprebs Cvenze cudi ar aTqmevinos da arc<br />
afiqrebinos, ar gaajavros Cvens saqcielze. im mZime Jams zemoxsenebuli konteqstebis Seqmnas<br />
vaJa fSavela, Cans, sagangebo mniSvnelobas aniWebda.<br />
sainteresoa kidev erTi aspeqti: ilias mkvlelobis pirvelive dReebSi vaJa uars ambobs,<br />
Suri iZion mkvlelebze. poetis motivaciis Tanaxmad, mkvlelebi pirutyvebi arian, romlebsac<br />
adamianebiviT ver dasji. am mxatvruli Sedarebis paralelurad vaJas fiqris warmmar-Tvelia<br />
qristianuli Sendobis logika: `sisxli sisxlisTvis? codva mivumatoT codvas? sircxvils _<br />
sircxvili?~ _ kiTxulobs poeti da askvnis, rom maTi dasja `Cvenive sircxvilia, Cvenis<br />
adamianobis damcirebaa~.<br />
dakrZalvis dRes warmoTqmul sityvaSi (`sityva ilia WavWavaZis cxedarze~, `isari~, 1907,<br />
198) poeti axasiaTebs ilias, rogorc mwe-rlisa da sazogadoebis winamZRolis, Rvawls: `mTeli<br />
50 weli, -wers vaJa,- gansvenebulma saqarTvelos bedi kalTiT atara, iyo misi daraji; rogorc<br />
deda erTaderT Cvils Svilsa, ise... dahkankalebda, an ar Semicivdes, ar momiSivdeso. moseuls<br />
mters, vinc saqarTvelos isrebs esroda, igi pirveli agebebda Tavis mkerds, Semoqneuls xmals<br />
pirveli ufarebda farsa~.<br />
ilias mkvlelebs vaJa fSavela saqarTvelos mkvlelebis, enis, erovnebisa da teritoriis<br />
uarmy<strong>of</strong>lebis kvalifikacias aZlevs, upirispirebs maT ilias anderZis mimdevrebs, riTac<br />
niadags amzadebs momavalSic ilias saqmisadmi erTgulebis ficis warmosaTqmelad.<br />
mesame, avtografis saxiT SemorCenili werili `yvav-yornebi ilias aCrdilis garSemo~<br />
(Txz. t. IX, 1964, gv. 274), Tavisi SinaarsiT, wamoWrili sakiTxebis xasiaTiTa da SefasebiT, gvian,<br />
1908-1909 wlebSia dawerili. masSi ilias mkvlelobisa da saqarTvelos bedisadmi vaJas<br />
mimarTeba ucvlelia.<br />
da bolos, leqss `ilia WavWavaZis saxsovrad~, romelic poetis mkvlelobisadmia<br />
miZRvnili, vaJa fSavela agebs saqarTvelos mTaSi didi tradiciebis mqone `xmiT tirilis~,<br />
kerZod, `daTvliT~ tiri-lis kompoziciuri kanonis gaTvaliswinebiT. sazogadod, tradiciuli<br />
`daTvliT~ tirilis esTetika motirals avaldebulebs `kai ymis~ yvelasaTvis cnobili<br />
`sagmiro saqmeebis~ gaxseneba-CamoTvlas, anu daTvlas. es gardacvlilis sicocxleSi<br />
namoRvawaris Sexsenebis garda, miznad isaxavda vaJkacis saxelis ukvdavy<strong>of</strong>aze zrunvas.<br />
vaJa ilias `sagmiro saqmed~ saqarTvelosa da qarTvelebze zrunvas miiCnevs da ixsenebs<br />
poetis mxatvruli Semoqmedebis ZiriTad Temebs. raki iliasa da vaJasdroindeli saqarTvelos<br />
umTavresi satkivari erovnuli da socialuri Tavisuflebis sakiTxebi iyo, amitom vaJa ilias<br />
naazrevidan mkiTxvelis yuradRebas aCerebs im problemebze, romlebsac mgosani mTeli<br />
SemoqmedebiTi cxovreba utrialebda da sxvadsxva kuTxiT warmosaxavda.<br />
leqsSi am Temebze saubris dawyebamde vaJa saerTo glovis suraTs xatavs. avtori axlo<br />
warsulis istorias mimarTavs da ambobs, rom ilias naTel saxes daukocnian aragvis saxelovani<br />
gmirebi, Tanamedroveobas ki Svilze mgloviareebad damsxdari alaznis napirebiT warmoadgens.<br />
amis Semdeg vaJa ukve awinaurebs socialur Temas. poeti qmnis konteqsts, romlis Tanaxmad,<br />
ilia usamarTlod CagrulTa qomagadaa gamoyvanili. amitom warmoidgens poeti, rom ilias<br />
dastirian poema `ramdenime suraTi...~-s gmiri kako yaCaRi da mis bedSi my<strong>of</strong>i glexkacebi.<br />
ilias mkvlelobam ufro gaamZafra Zveli problemebi. vaJa wuxs, rom ilias Zalisxmeva<br />
moakldeba tkivilian erovnul sakiTxs, konkretulad, Tavisuflebis mopovebis imeds. vaJa<br />
ixsenebs ilias mier gacocxlebul xalxur legendas eris cremliT warmoqmnili bazaleTis<br />
tbis Ziras Cadgmuli oqros akvnis Sesaxeb. vaJa Tavis wuxilian saubars oqros akvanze<br />
48