30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ilia WavWavaZis poetur TemaTa vaJa fSavelaseuli<br />

reminiscencia<br />

Teimuraz qurdovaniZe<br />

ilias mkvlelobas vaJa fSavela ramdenjerme gamoexmaura. pirveli emociurad<br />

datvirTuli werili `ver mohkles!~ (gaz. `isari~, 1907, 195) dawerilia mRelvarebis<br />

mdgomareobaSi da, marTalia, vaJas tkivilisa da ZmaTa danaSaulis miutevleblobis gancda<br />

asazr-doebs, xazgasmulad igrZnoba, rom qarTvel xalxs elaparakeba didi ilias Rvawlis<br />

WeSmariti Semfasebeli da Tavad saqarTvelos bedze dafiqrebuli Svili. werili kiTxviTi<br />

winadadebebiT gawyobili xma-maRali fiqrebia. poeti antiTezisis mxatvruli xerxis<br />

gamoyenebiT mRelvared warmoaCens uRirs qarTvelTa qmedebis Semzaraobas. vaJasTvis ilias<br />

mkvleloba scildeba fizikuri mkvlelobis sta-tuss, igi ideis mkvlelobis cdadaa<br />

moazrebuli. poeti Tvlis, rom iliaze xelis amwevebs Tavad saqarTvelos mkvlelobis<br />

survilic amoZravebT da swored amaSi xedavs poeti gangaSis mizezs.<br />

am werilSi Zalian mniSvnelovani is aris, rom poeti cdilobs swor gzaze daayenos<br />

sazogadoeba, damoZRvros igi. erTi mxriv, vaJa gaxazavs ilias moRvaweobis mniSvnelobas<br />

qarTveli erisTvis, ganamtkicebs Tvalsazriss, rom iliam mamulis winaSe srulad da<br />

umwikvlod moixada vali. meore mxriv, vaJa darwmu-nebulia, rom ilia isev saqarTvelosa da<br />

qarTvelebze fiqriT mama-papaTa winaSe damalavs Tavisi samarcxvino Zmebis `sasiqadulo<br />

ZRvens~ _ tyviebsac da wylulebsac _ raTa winaprebs Cvenze cudi ar aTqmevinos da arc<br />

afiqrebinos, ar gaajavros Cvens saqcielze. im mZime Jams zemoxsenebuli konteqstebis Seqmnas<br />

vaJa fSavela, Cans, sagangebo mniSvnelobas aniWebda.<br />

sainteresoa kidev erTi aspeqti: ilias mkvlelobis pirvelive dReebSi vaJa uars ambobs,<br />

Suri iZion mkvlelebze. poetis motivaciis Tanaxmad, mkvlelebi pirutyvebi arian, romlebsac<br />

adamianebiviT ver dasji. am mxatvruli Sedarebis paralelurad vaJas fiqris warmmar-Tvelia<br />

qristianuli Sendobis logika: `sisxli sisxlisTvis? codva mivumatoT codvas? sircxvils _<br />

sircxvili?~ _ kiTxulobs poeti da askvnis, rom maTi dasja `Cvenive sircxvilia, Cvenis<br />

adamianobis damcirebaa~.<br />

dakrZalvis dRes warmoTqmul sityvaSi (`sityva ilia WavWavaZis cxedarze~, `isari~, 1907,<br />

198) poeti axasiaTebs ilias, rogorc mwe-rlisa da sazogadoebis winamZRolis, Rvawls: `mTeli<br />

50 weli, -wers vaJa,- gansvenebulma saqarTvelos bedi kalTiT atara, iyo misi daraji; rogorc<br />

deda erTaderT Cvils Svilsa, ise... dahkankalebda, an ar Semicivdes, ar momiSivdeso. moseuls<br />

mters, vinc saqarTvelos isrebs esroda, igi pirveli agebebda Tavis mkerds, Semoqneuls xmals<br />

pirveli ufarebda farsa~.<br />

ilias mkvlelebs vaJa fSavela saqarTvelos mkvlelebis, enis, erovnebisa da teritoriis<br />

uarmy<strong>of</strong>lebis kvalifikacias aZlevs, upirispirebs maT ilias anderZis mimdevrebs, riTac<br />

niadags amzadebs momavalSic ilias saqmisadmi erTgulebis ficis warmosaTqmelad.<br />

mesame, avtografis saxiT SemorCenili werili `yvav-yornebi ilias aCrdilis garSemo~<br />

(Txz. t. IX, 1964, gv. 274), Tavisi SinaarsiT, wamoWrili sakiTxebis xasiaTiTa da SefasebiT, gvian,<br />

1908-1909 wlebSia dawerili. masSi ilias mkvlelobisa da saqarTvelos bedisadmi vaJas<br />

mimarTeba ucvlelia.<br />

da bolos, leqss `ilia WavWavaZis saxsovrad~, romelic poetis mkvlelobisadmia<br />

miZRvnili, vaJa fSavela agebs saqarTvelos mTaSi didi tradiciebis mqone `xmiT tirilis~,<br />

kerZod, `daTvliT~ tiri-lis kompoziciuri kanonis gaTvaliswinebiT. sazogadod, tradiciuli<br />

`daTvliT~ tirilis esTetika motirals avaldebulebs `kai ymis~ yvelasaTvis cnobili<br />

`sagmiro saqmeebis~ gaxseneba-CamoTvlas, anu daTvlas. es gardacvlilis sicocxleSi<br />

namoRvawaris Sexsenebis garda, miznad isaxavda vaJkacis saxelis ukvdavy<strong>of</strong>aze zrunvas.<br />

vaJa ilias `sagmiro saqmed~ saqarTvelosa da qarTvelebze zrunvas miiCnevs da ixsenebs<br />

poetis mxatvruli Semoqmedebis ZiriTad Temebs. raki iliasa da vaJasdroindeli saqarTvelos<br />

umTavresi satkivari erovnuli da socialuri Tavisuflebis sakiTxebi iyo, amitom vaJa ilias<br />

naazrevidan mkiTxvelis yuradRebas aCerebs im problemebze, romlebsac mgosani mTeli<br />

SemoqmedebiTi cxovreba utrialebda da sxvadsxva kuTxiT warmosaxavda.<br />

leqsSi am Temebze saubris dawyebamde vaJa saerTo glovis suraTs xatavs. avtori axlo<br />

warsulis istorias mimarTavs da ambobs, rom ilias naTel saxes daukocnian aragvis saxelovani<br />

gmirebi, Tanamedroveobas ki Svilze mgloviareebad damsxdari alaznis napirebiT warmoadgens.<br />

amis Semdeg vaJa ukve awinaurebs socialur Temas. poeti qmnis konteqsts, romlis Tanaxmad,<br />

ilia usamarTlod CagrulTa qomagadaa gamoyvanili. amitom warmoidgens poeti, rom ilias<br />

dastirian poema `ramdenime suraTi...~-s gmiri kako yaCaRi da mis bedSi my<strong>of</strong>i glexkacebi.<br />

ilias mkvlelobam ufro gaamZafra Zveli problemebi. vaJa wuxs, rom ilias Zalisxmeva<br />

moakldeba tkivilian erovnul sakiTxs, konkretulad, Tavisuflebis mopovebis imeds. vaJa<br />

ixsenebs ilias mier gacocxlebul xalxur legendas eris cremliT warmoqmnili bazaleTis<br />

tbis Ziras Cadgmuli oqros akvnis Sesaxeb. vaJa Tavis wuxilian saubars oqros akvanze<br />

48

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!