30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

me-20 saukune: folklori da sabWoTa ideologia<br />

me-20 saukunis dasawyisidanve, folkloruli masalis fiqsaciis garda, aqtualuri gaxda<br />

misi mecnieruli Seswavla da sistemuri kvleva. 1901 wels saqarTveloSi Catarda pirveli<br />

samusiko folkloruli eqspedicia kompozitorisa da musikismcodne-eTnografis dimitri<br />

arayiSvilis (1873-1953) xelmZRvanelobiT, riTac safuZveli Caeyara qarTul musikalur<br />

folkloristikas. cnobilia, rom am da momdevno eqspediciebs saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi<br />

1908 wlamde mecenati daviT sarajiSvili afinansebda (xuWua 1980: 92).<br />

1921 wlis Semdeg sabWoTa xelisufleba aqtiurad muSaobda, rom folklori Tavisi<br />

ideologiis samsaxurSi Caeyenebina. folklori _ sityvieri da musikaluri _ saxelmwifos<br />

mier gansazRvrul iqna rogorc muSaTa da glexTa klasis xelovneba, rogorc „mSromeli<br />

xalxis Seqmnili“ da amdenad, mTel sabWoTa sazogadoebaSi popularuli unda gamxdariyo.<br />

mecnierebma yuradReba gadaitanes folkloris apolitikur mxareze, kvlevebi mTlianad<br />

orientirebuli iyo tradiciis Sinagan struqturaze, romelic xelSeuxebeli iyo<br />

politikisgan. 1926 wlidan Tbilisis saxelmwifo universitetSi daiwyo qarTuli<br />

zepirsityvierebis leqciebis kursis kiTxva. 1932 wels saqarTvelos muzeumSi folkloris<br />

gany<strong>of</strong>ileba daarsda. orive am wamowyebis moTave qarTveli folkloristi, literatori,<br />

xelovnebaTmcodne da moqandake vaxtang kotetiSvili (1893-1937) iyo. misi „sacdeli leqciebis<br />

brwyinvaled Catarebis Semdeg, romlebsac daswrebian cnobili mecnierebi i. javaxiSvili, k.<br />

kekeliZe da sxv., miandes folkloris kursis wakiTxva. [...] 1929 wlidan ki, misive iniciativiT,<br />

universitetis filologiis fakultetze SemoRebul iqna poetikis kursi“ (gamezardaSvili<br />

1969: 4-5).<br />

vaxtang kotetiSvili universitetSic moRvaweobda da imavdroulad saqarTvelos<br />

muzeumSi Tavisive daarsebul folkloris gany<strong>of</strong>ilebasa da folklorul arqivs<br />

xelmZRvanelobda. mogvianebiT, 1936 wels, am gany<strong>of</strong>ilebis bazaze enis, literaturisa da<br />

xelovnebis institutis (amJamad SoTa rusTavelis qarTuli literaturis instituti)<br />

folkloris gany<strong>of</strong>ileba da arqivi Seiqmna. vaxtang kotetiSvilma pirvelma Cauyara safuZveli<br />

folklorul samecniero eqspediciebs saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi winaswar<br />

SemuSavebuli marSrutiT (kotetiSvili 1961: 14).<br />

1936 wels TbilisSi xelovnebis saqmeTa sammarTvelosTan (maSin jer ar arsebobda<br />

kulturis saministro) xalxuri Semoqmedebis kabineti gaixsna. direqtoris movaleobis<br />

droebiT Semsruleblad dainiSna mixeil mgalobliSvili, konsultantad _ vaxtang<br />

kotetiSvili. 1937 wlidan dawesebulebas xalxuri Semoqmedebis saxli ewoda (misi pirveli<br />

direqtori iyo kompozitori, folkloristi, lotbari da sazogado moRvawe grigol<br />

kokelaZe).<br />

xalxuri Semoqmedebis saxlebi mTeli sabWoTa kavSiris masStabiT Seiqmna, centri<br />

moskovSi iyo, sadac mokavSire respublikebidan yovelwliurad igzavneboda Catarebuli<br />

muSaobis Sesaxeb angariSebi. saqarTveloSi xalxuri Semoqmedebis saxls filialebi hqonda<br />

soxumSi, baTumsa da cxinvalSi.<br />

xalxuri Semoqmedebis saxlis konsultanti vaxtang kotetiSvili iyo. man kompozitor<br />

grigol kokelaZesTan, musikos-folkloristebTan _ grigol CxikvaZesa da Tamar<br />

mamalaZesTan erTad Seqmna fondi, romelSic daculia qarTuli musikaluri folklorisa da<br />

zepirsityvierebis unikaluri masalebi (amJamad, saqarTvelos folkloris saxelmwifo<br />

centris arqivi).<br />

xalxuri Semoqmedebis saxlSi gaixsna lotbarTa, qoreografTa da xalxuri rewvis<br />

ostatTa kursebi. pirvelad saqarTveloSi Seiqmna saxviTi xelovnebis saswavlo kombinati,<br />

romlis damaarseblebi xalxuri Semoqmedebis saxlis direqtori grigol kokelaZe da xalxuri<br />

rewvis ostati artem gabunia iyvnen.<br />

xalxuri Semoqmedebis saxlSi gaixsna gamoyenebiTi xelovnebis muzeumi, romelic Semdeg<br />

qarTuli xalxuri saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis muzeumad Camoyalibda.<br />

xalxuri Semoqmedebis saxli sxvadasxva saxis RonisZiebis organizatori iyo _ saxalxo<br />

mTqmelTa konkursebis, qarTuli folkloris respublikuri daTvalierebebis, moyvarulTa<br />

Teatrebis (dramatuli, Tojinebis da sabavSvo) festivalebisa da sxva.<br />

1937 wlidan xalxuri Semoqmedebis respublikuri olimpiadebi xalxuri Semoqmedebis<br />

saxlis TaosnobiT da aqtiuri monawileobiT ewyoboda (1937, 1938, 1949, 1951, 1954, 1960-1961,<br />

1979, 1981, 1997, 2001 wlebSi).<br />

olimpiadebis momzadeba evaleboda saorganizacio komitetsa da sarepertuaro komisias.<br />

pirvelad koleqtivebs kulturis raionuli gany<strong>of</strong>ilebebi TbilisSi Camosvlamde adgilze<br />

amowmebdnen, Semdeg ki maT mier SerCeuli jgufebi xalxuri Semoqmedebis saxlidan wargzavnil<br />

komisias unda Seemowmebina. jer sarepertuaro komisia afasebda yvela SemoqmedebiT<br />

koleqtivs, mere — Jiuri.<br />

1959 wlidan moyvarulTa Teatrebisa da folkloruli ansamblebisaTvis „saxalxo<br />

wodebis“ miniWeba xalxuri Semoqmedebis saxlis wardginebiT xdeboda.<br />

45

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!