30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

wilxvdomili~ qveyana Tamaris madliT, misi mefobiTa da RvawliT `samoTxed~ ixilveba. es<br />

mrwamsi `vefxistyaosanSic~ ganfenilia. Tamaris `qebiT~ mematiane, rusTvelis darad<br />

RvTismSoblis sagalobels warmoTqvams.<br />

Tu beTlemi gadaganZuli sakraluri ganZTsacavia, klde-yinulebSi, `bazaleTis tba~<br />

wylis wiaRSi CanTqmul saidumlos ifaravs. iliaseuli xedviT (rac xalxur legendebSi ar<br />

dasturdeba), Tamar mefes Caudgams Tavisi xeliT tbis ZirSi `is oqros akvani~.<br />

vfiqrobT, ilia WavWavaZe am tradiciuli gansaxovnebis `gasaRebs~ gvTavazobs: `oqros<br />

xanis~ RvTivkurTxeuli mefe-gvirgvinosani `oqros akvans~ _ asaidumloebs, sakralur<br />

adgilad amkvidrebs, gadaganZavs saunjes. Tu Tamar mefis saqarTvelos ruqas davakvirdebiT,<br />

bazaleTis tba `Suaguls~, Suacentrs qmnis.<br />

ilia WavWavaZe `qarTlis cxovrebis~ darad, qarTvel mefes moiazrebs eris sazRvarTa<br />

`mcvelad~, eris winamZRolad, RvTivrCeul gvirgvinosnad. iliam sami RvTaebrivi saunjis<br />

`mamuli, ena, sarwmunoebis~ ???? qarTveli saxelmwifoebriv saZirkvlad gamoacxada sami saxexati:<br />

`gvirgvini, guTani da xmali~.<br />

gvirgvini _ mefis insignia, simbolo mziurobisa da maradiulobisa miTosuri<br />

cnobierebidan... guTani _ glexis umTavresi sameurneo iaraRi, simbolo miwaTmoqmedi eris<br />

arsebobisa da xmali _ simbolo Tavdacvis, mterTan orTabrZolis, mxedruli suliskveTebisa.<br />

vfiqrobT, leqsSi `bazaleTis tba~ ilia WavWavaZe ganasaxovnebs bagrationis yrma<br />

ufliswulis dabadebas, samefo xelisuflebis aRdgenas saqarTveloSi.<br />

ilias, taxtdakargul saqarTveloSi realurad daekisra mefobis, eris winamZRolobis<br />

misia, man ganvlo golgoTa, ufalTan mimsgavsebiT qarTveli mefe-mowameni rom vlidnen. Rrmad<br />

hqonda gancdili qarTvel bagrationTa xvedri `erTmorwmune~ dampyrobis maxvilqveS ruseTSi<br />

gadasaxlebuli da mim<strong>of</strong>antuli erekle mefis STamomavalni Tu iranSi gadaxvewili<br />

aleqsandre batoniSvilis `ganwiruli suliskveTeba~.<br />

amrigad, i. WavWavaZe sagangebod arCevs xalxur tradiciaSi damkvidrebul xatovan<br />

formulad qceul, Rrmadsulieri SinaarsiT gamorCeul motivebs. unarCunebs maT<br />

gansaxovnebis tradicias da axleburad acocxlebs mxatvrul naazrevSi.<br />

eris molodini safarveldadebuli, gadaganZuli saidumlos gacxadebis Jamis<br />

molodinia. `vefxistyaosnis~ saxismetyvelebis darad, raindebs RvTiur Zalas `abjari<br />

sakvirveli~ aniWebT:<br />

`jaWvi, xrmali, muzaradi, sabarkuli maTi mgvani~,<br />

`jaWv-muzaradi almasi, xrmali basrisa mWrelio~.<br />

zRaprul epizods poemaSi qarTvel mefeTa istoriuli suraTebi mxatvruli<br />

ZalmosilebiT usworebs Tvals.<br />

sainteresoa, tradiciul azrovnebaSi gergetis samebis funqcia:<br />

`gergeti ZvelTaganve siwmidiT y<strong>of</strong>ila mosili qarTvelTa TvalSi. im adgilze, sadac<br />

dRes samebis taZari dgas, tradicia andria pirvelwodebulis kvals xedavs, mociquls aq jvari<br />

aRumarTavs, riTac dasabami miucia am aremaris sakraluri istoriisaTvis... Znelbedobis Jams<br />

samebis wmida taZarSi inaxeboda sveticxovlis ganZi, maT Soris wmida ninos jvari vazisa,<br />

gergeti mcxeTis sveticxovlis saufloSi Sedioda. isini TavianT istorias vaxtang<br />

gorgaslidan iwyeben, taZris aSenebas Tamaris andrezul xanas miaweren~. (z. kiknaZe)<br />

es andrezebi da gadmocemebi hqmnian saymos cnobierebas. saymos cnobiereba ki<br />

gamWvirvaled inaxavs mefis cxovelmy<strong>of</strong>el xats, eris damoukideblobis ideals, pirovnebis<br />

Rirsebisa da Tavisuflebis mrwams. vladikavkasidan momavali iliasa da moxevis saubarSi<br />

samebis taZarTan erTad TvalnaTliv cocxldeba `samyos~ tradiciuli azrovneba. lelT-Runia<br />

faqtobrivad `sakraluris mcvelis~ funqcias gulisxmobs.<br />

* * *<br />

TeleToba _ xatovan Tqmad qceuli sityva-formulaa, `areuloba, Rreoba, xmauroba,<br />

uwesoba. (T. saxokia). TeleTobiT aRiniSneba qaosi `erTi sityviT TeleTobaa~ (g. orbeliani).<br />

`TeleTis gorakze warmomdgaria qviTkiris eklesia wmida giorgis saxelobaze aSenebuli.<br />

dReobaze auarebeli mlocveli iyrida Tavs, ikvleboda xatisTvis Sesawiri saklavi. aTevdnen<br />

Rames, imarTeboda qeifi, drostareba, Cxubi... am uwesrigobas, xmaurobas suraTxatovnad<br />

daerqva TeleToba~.<br />

TeleToba, rogorc xatovani Tqma, aurzaurisa da Rreobis aRmniSvneli, gulisxmobs<br />

wmida giorgis dResaswaulis desakralizebas ilias epoqaSi: umTavresi funqcia dResaswauls<br />

dakarguli aqvs da TavSeyris, qeifoba-drostarebis alagad qceula. XIX s-is sasuliero pirTa<br />

qadagebebSi xSirad Cndeba mowodebebi imis Taobaze, rom did dResaswaulebze xalxi salocavad<br />

da wmidanTa pativsacemad rodi ikribeba, umetesad taZris ezoSi saklaviT modis da saero<br />

dResaswaulad aqcevs saeklesio tradicias. am epoqaSi TvalSisacemia sulier faseulobaTa<br />

gadafaseba da sasuliero wodebisadmi undobloba, rac ganapiroba saqarTveloSi ruseTis<br />

imperiulma politikam _ samefo taxtis gauqmebam da avtokefaliis dakargvam, rus egzarxosTa<br />

mier qarTvel sasuliero pirTa Seviwrovebas, sasuliero ganaTlebis mowyvetas<br />

Suasaukuneobriv tradiciasTan da rusulad wirva-locvis, zogadad rusifikaciis politikiT.<br />

31

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!