30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

adamiania, `vaJkaci saxelovania~, romelic am qveynadve ewafeba ukvdavebis wyaros. znesruli<br />

adamianis, `marTali sulisa da wrfeli gulis~ Semcvel mrwamss ki siyvaruli cxovelhy<strong>of</strong>s.<br />

mxolod aseT saxelovan vaJkacs aqvs bazaleTis tbaSi Casvlis RvTiuri ufleba da<br />

Zalmosileba; mxolod mas SeuZlia mieaxlos da xeli Seaxos udides siwmindes, `did saunjes~.<br />

Tamar mefis epoqis Semdeg oqros akvnis `yrma~ saukuneTa manZilze elis am misiiT aRWurvil<br />

gmirs, raTa kvlav aRdges da gamobrwyindes. `vaJkaci saxelovani~ qristes siyvarulsa da<br />

sarwmunoebas ganuaxlebs saukuno cxovrebis damviwyebel ers.<br />

g.qiqoZe aRniSnavs, rom `misi (ilias — n. g.) patriotizmi asketuri xasiaTisa iyo.<br />

samSoblos samsaxuri mas ise hqonda warmodgenili rogorc msxverplT Sewirva~ (qiqoZe 1985:<br />

339). aseTive unda iyos ilias `vaJkaci saxelovani~, `oqros akvnis~ pirveli mimaaxlebeli da<br />

`damwvdomi~:<br />

rom win waruZRves WeSmariteba<br />

ukan rCes kvali ganaTebuli.<br />

(`qarTlis dedas~)<br />

amrigad, `bazaleTis tbis~ guldasmiT wakiTxva gviCvenebs im erovnuli gmiris saxesa da<br />

RvTaebriv misias, romelsac, ilias TqmiT, mTeli eri Sehnatris. igi `vaJkaci saxelovania~,<br />

oqros akvnis pirveli mimaaxlebeli da `damwvdomi~, bazaleTis tbis Ziridan `ymis~ amomyvani.<br />

tradiciuli mosazreba ki leqsSi ugulebely<strong>of</strong>s erovnuli gmiris saxes da mas oqros akvnis<br />

`yrmas~ uTavsebs, masSi moiazrebs. leqsSi ki ilia garkveviT gamohy<strong>of</strong>s da ganasxvavebs am or<br />

saxe-xats, `vaJkacsa saxelovansa~ da `yrmas~, maT adgilsa (eris wiaRs da bazaleTis tbis<br />

walkots) da daniSnulebas. amdenad, maTi gaigiveba, urTierTCanacvleba mizanSeuwonlad<br />

migvaCnia.<br />

leqsSi gmiris saxesTan erTad Semodis sasurveli dedis xati:<br />

Tu ese aris, neta mas,<br />

dedasa saxeldebulsa<br />

vinc im yrmas pirvel miawvdis<br />

Tvis ZuZus madliT cxebulsa.<br />

es deda `saxeldebulia~ da amdenad is ar SeiZleba iyos konkretuli pirovneba, realuri<br />

adamiani, ise viT `yrma~. amis Tqmis safuZvels qmnis is, rom kacobrioba bibliur evas<br />

sayovelTao dedad saxelsdebs. `dabadebaSi~ pirveladamianTa saxeldebasTan dakavSirebiT<br />

ikiTxeba: `da uwoda adam saxeli colsa TÂssa: cxovrebaÁ. rameTu igi ars deda yovelTa<br />

macxovrebelTa~ (dab. 3,20).<br />

pirveldedis — evas saxes axal aRTqmaSi RvTismSoblis xati iTavsebs: `kurTxeul xar Sen<br />

dedaTa Soris, da kurTxeul ars nay<strong>of</strong>i muclisa Senisa, rameTu macxovari gviSev sulTa<br />

CvenTa~ (`locva RvTismSoblisa~).<br />

`ikonografiuli tradiciis Tanaxmad, `deda-RvTismSobeli~ mravalsaxovania: `dedaaRmzrdeli~<br />

(`alma mater~), `deda-gzismkvlevi~ (`odgitria~), `deda-moalerse~ (`eleusa~) da a.<br />

S.~ _ aRniSnavs r. siraZe (siraZe 1987: 102).<br />

bazaleTis walkotiT aRmdgar `yrmas~ `madliT cxebuli~ masazrdoebeli deda sWirdeba.<br />

aq gvaxsendeba `ninos cxovrebaSi~ daba `bodidan~ mcxeTis `sions~ mimavali, mdinare aragvTan<br />

my<strong>of</strong>i soji ded<strong>of</strong>lis mimarT Tqmuli: `xolo ded<strong>of</strong>ali tiriliT iareboda kidesa<br />

mdinarisasa, viTarca yrmaÁ ZuZuÁsTvis dedisa TÂsisa, egreT surviel iyo xilvisaTÂs<br />

sasurvelisa TÂsisa~ (~ninos cxovreba~ 1963: 99). es epizodi Tavad iZleva simbolur wakiTxvas:<br />

axladmoqceuli ded<strong>of</strong>ali soji — qristes, `yrmis~ savane iswrafvis deda-masazrdoebelTan _<br />

`sionTan~ Sexvedras da `saxlSi~ misvlas, rogorc yrma — dedis ZuZusken.<br />

`bazxaleTis tbis~ `saxeldebuli deda~ RvTismSoblis _ `deda-aRmzrdelis~<br />

analogiidan momdinare `deda-masazrdoeblis~ mxatvruli saxea. imavdroulad igi SesaZloa<br />

simboluri datvirTviT warmoCndes, `dedav RvTisao! es qveyana Seni xvedria~ (WavWavaZe 1983:<br />

121), _ ambobs ilia da saqarTvelos `jvarcmuli RvTisTvis TviT jvarcmul da wamebul~<br />

(WavWavaZe 1983: 117) miwad saxavs. amdenad, mxatvrul saxeSi _ `deda saxeldebuli~<br />

SesaZlebelia saqarTvelo — qveyana da eri moviazroT. mamulis xsnas erTi pirovnebis,<br />

wiamZRoli gmiris znesruloba ver ganapirobebs. mTelma qveyanam unda Seisisxlxorcos,<br />

erovnuli Rirsebebi rwmenad aqcios, `sacnobelni ege yurni gulisa da gonebisa~ `ganhmartos~<br />

(ioane sabanisZe 1963: 49) da `saxelovani vaJkacis~ sityva sakuTar sulis Zaxilad esmas:<br />

`ganiRÂZe didebao Cemo, ganiRÂZe fsalmuniTa da ebniTa~ (fsalm. 50,9). imavdroulad,<br />

TiToeulma adamianma sakuTari Tavi qristes `monad da megobrad~ unda Seicnos, `monad amis<br />

gamo rameTu `patiosanTa sisxliTa misiTa syidul xarT~ Tquen, xolo megobrad amisTÂs,<br />

rameTu misni Seqmnulni varT da dabadebulni da siyvaruliTa misiTa naTel gÂRebies~<br />

(WavWavaZe 1983: 49).<br />

saqarTvelom, uZvelesi droidan `dedad wmidaTa~ saxeldebulma qveyanam, RvTis mimarT<br />

erTxel ukve dadebuli aRTqma unda ganaaxlos, raTa Tavad ganaxldes. `SeiwynareT karavsa<br />

20

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!