30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

`rodigunaSi~ kleopatras saxeze, axasiaTebs metismetad uary<strong>of</strong>iTad da ambobs, rom es ar aris<br />

tipuri saxe da madloba RmerTs, rom aseTi qalebi aTas weliwadSi erTi Tu daibadebiT. igi<br />

kleopatras `cTomil qmnilebas~ (Miβgeschopfte) uwodebs. iliac im azrs aviTareba, rom mweralma<br />

`rac ar unda zedmiwevniT da mSvenvrad dagvixatos erTi romelime calke aRebuli kaci — ivane<br />

Tu petre. yovelTvis upiratesoba unda daeTmos imas, vinc zogadis gamoxatvis SemZlebeliao.<br />

tipze gansakuTrebiT sainteresoa ilias msjeloba, roca igi akakis werils _ `vefxistyaosani~<br />

aanalizebs. igi swored imas uwunebs poets, rom man `vefxistyaosnis gmirebi<br />

eTnografiul gmirebad warmogvidginao da askvnis, rom homerosi, rusTaveli, Seqspiri,<br />

baironi da baraTaSvili imitom arian `ms<strong>of</strong>lio geniosebi, rom isini `kacad-kacobis vrcel<br />

mindors~ swvdebodnen da gamoxatavdnen `zogad tipebs, romlebic `erovnuli samkauliT~<br />

individualizebulni `zogadkacoboriul tipebs~ warmoadgeneno. es mosazreba man<br />

brwyinvaled ganaxorciela sakuTari SemoqmedebiTi praqtikiTac. man iseTi cocxali da<br />

metyveli tipebi Seqmna garkveuli Tvisebebis da xasiaTebis matarebeli adamianebisa, rom<br />

mkiTxvelis mexsierebaSi samudamod aRibeWdnen luarsab TaTqariZe, rogorc uqnarobis,<br />

uvicobis, sibnelis, uZraobis; oTaraanT qvrivis, rogorc garjis, azrianobis, patiosnebis,<br />

samarTlianobis; glaxa WriaSvili, rogorc gonebaSezRudulobis, uazro, Tavmoubmeli<br />

metyvelebis, cxovrebisagan fexqveSgaTelili adamianis simboluri saxeebi.<br />

lesingisa da ilias SexedulebaTa msgavseba gansakuTrebiT TvalsaCinoa maT nawerebSi<br />

Teatrze. rogorc cnobilia, lesingi 1767-69 wlebSi muSaobda hamburgis TeatrSi da<br />

sistematurad aqveynebda recenziebs warmodgenil speqtaklebze, romlebic erTad Sekrebili<br />

cnobilia `hamburgis dramaturgiis~ saxeliT. msgavsad lesingisa, iliac 1886-92 wlebSi<br />

qarTuli dramatuli sazogadoebis mier warmodgenili speqtaklebis Sesaxeb aqveynebda<br />

recenziebs, romlebic cnobilia cikluri saxeliT `werilebi qarTul Teatrze~ (sul oci<br />

werilia aseTi), romlebic Seexebian repertuars, msaxiobTa TamaSs da xalxis sulier Tu<br />

pirovnul daxvewaSi Teatris rols. lesingi werda, rom `Teatri moraluri aRzrdis kera unda<br />

iyos~ da amave dros mSobliuri enis siwmindis dacvasa da ganviTarebas unda emsaxurebodeso.<br />

am azrs TiTqmis sityva-sityviT gadmoscems ilia Tavis `Sinaur mimoxilvaSi~: `scena igive<br />

Skolaa, romelic cxovelis suraTebiT elaparakeba kacis gulsa da Wkuasa~ (WavWavaZe 1897: 275)<br />

da Semdeg: `Cven Cvens scenas or Rvawlsa vsTxovT. pirveli — rom marTla ganmwmendeli iyos<br />

Cvenis cxovrebisa, Cvenis Wkuis da gulis ganmanaTlebeli da mwvrTneli da meore — igi unda<br />

iqmnas im adgilad, sadac Cveni ena fexzed unda wamodges mTelis Tavisi mSvenebiTa da<br />

simdidriTa~ (WavWavaZe 1897: 276). Teatris mier am rolis Sesruleba ki mTlianad<br />

damokidebulia repertuarze, risTvisac orive moRvawis mTavar sazrunavs erovnuli<br />

repertuaris Seqmna Seadgenda da rogorc lesingi germaniaSi, ise ilia saqarTveloSi<br />

miiCnevda, rom vidre erovnuli dramaturgia fexs aidgamda, iseTi nawarmoebebi unda<br />

eTargmnaT, romlebic eris interesebs Seesatyvisebodnen da mayureblis zneobriv sruly<strong>of</strong>as<br />

xels Seuwyobdnen. aseve urTierTs Tanxvdeba maTi msjeloba dramatul nawarmoebebSi<br />

istoriuli faqtebis gamoyenebisa da personaJebis xasiaTebis Zerwvis Sesaxebac. lesingis<br />

azriT, tragedia ar aris dialogis formiT gadmocemuli istoria. istoriuli misTvis mxolod<br />

saxelebis nusxaa (Reportorium von Namen), romelSic Tuki Semoqmedi Tavisi siuJetisaTvis<br />

Sesatyvis situaciebs da individualizebisaTvis tipaJebs ipovis, ... SeuZlia gamoiyenos igi~.<br />

iliac Sesabamisad werda: `dramaturgi istorikosi xom ar aris, rom istoria gvaswavlos,<br />

istoriuli qronika gviweros... xolo Tu surs istoriuli Rirseba mianiWos Tavis dramas,<br />

usaTuod... suli epoqisa... unda gadagvixsnas~ (WavWavaZe 1991: 498). maTi azriT, raki Teatrma<br />

cxovreba unda asaxos Tavisi av-kargiT, xolo cxovrebaSi tragikuli momentebic gvxvdeba da<br />

komikuric, amitom komediac iseTsave rols asrulebs adamianims sulis ganwmendaze, rogorsac<br />

tragedia da amitom orives erTnairi ufleba unda hqondes scenaze, oRond es aris, rom<br />

komedia `farsad ar unda iqceso~ _ ambobda lesingi. igive azrs aviTarebs ilia, roca wers:<br />

`yvela sicili~ ver iqneba `sagani xelovnebisa~. qveynad bevri ram aris sasacilo, magram esTeti<br />

kuri grZnoba yvela sicils ver Seiwynarebs, Tavis Svilad ver gaixdiso~ (WavWavaZe 1991: 314) da<br />

mkacrad gmobs `lazRandarobad gardaqmnil~ sicils.<br />

dramatuli nawarmoebis sruly<strong>of</strong>ilad aRqmis sakiTxSi lesingi udides mniSvnelobas<br />

aniWebda msaxiobs. igi werda: `msaxiobi yovelTvis avtorTan erTad unda azrovnebdes da<br />

valdebulia, sadac avtori subieqturi mosazrebiT Secdomas uSvebs, mis magivrad ifiqroso<br />

(lesingi 1954: 273). ilia l. mesxiSvils swored imas uqebs, rom `SeSlilSi~ gmiris rolSi<br />

`Seavso, ganaviTara~ avtolris Canafiqrio. kerZod, eqimis winaSe, roca coli qmarze `erTi<br />

sityviTac ar mianiSnebs, es kaci SeSliliao, mesxiSvilma iseTi scena gaiTamaSa, rom `SesZra<br />

mayurebelio~ (WavWavaZe 1991: 285). rac Seexeba Jestikulacias, romelzec lesingi Zalian<br />

frTxil da zomier midgomas moiTxovs, `Warbi Jestikulacia afuWebs saqmeso~ _ ambobs igi,<br />

iliac, Tumca k. yifians uaRresad niWier da daxelovnebul msaxiobad miiCnevs, swored imas<br />

uwunebs, rom `metad xSirad da uadgilo adgilas icis xelebis da TiTebis moZraobao~<br />

(WavWavaZe 1991: 269).<br />

da bolos gvinda xazgasmiT aRvniSnoT, rom, rogorc ekonomikurad, politikurad da<br />

kulturulad daZabunebul germanias moevlina lesingi, romelmac ise gadmonerga Tavisi<br />

162

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!