30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

venera kavTiaSvili<br />

ilia WavWavaZisa da goThold efraim lesingis esTetikuri naazrevis<br />

tipologiisaTvis<br />

rodesac ori sxvadasxva qveynis Semoqmedis esTetikuri naazrevis tipologiurobaze<br />

vsaubrobT, pirvel rigSi yuradReba unda gamaxvildes im socialur-politikur da kulturul<br />

garemoze, romelSic maT uxdebaT moRvaweoba, radgan garemo pirobebis msgavseba problemaTa<br />

da azrovnebis msgavsebasac iwvevs da Semdeg — im komunikaciebze, romlebic am qveynebsa da<br />

pirovnebebs Soris arsebobs, Tu, rasakvirvelia, aseTsac aqvs adgili. is, rom germania<br />

imTaviTve saqmis kursSi iyo, Tu ra procesebi mimdinareobda saqarTveloSi, amas mowmobs is<br />

oTxi wigni, romelic me-18 saukuneSi saqarTvelos Sesaxeb germaniaSi gamoica. aqedan ori Cven<br />

movipoveT germaniis biblioTekebSi. esenia: `Geschichte des Unruhen in Persen und Georgien~<br />

(sparselebsa da saqarTvelos Soris SfoTis istoria), romelic 1755 wels frankfurtSi<br />

gamoica da `Kurze Geschichte des Prinzen Heraklius und des gegenwärtigen Zustandes von Georgien~ (princ<br />

ereklesa da Tanamedrove saqarTvelos viTarebis mokle istoria), gamocemuli laipcigSi 1793<br />

wels da kidev: Tavad lesingis cnobili drama `mina fon barnhelmi~, sadac metad saintereso<br />

miniSnebebia saqarTveloze. kerZod, piesis mTavari moqmedi gmiris, maior telhaimis msaxur<br />

iusts vaxmistri verneri ekiTxeba: `Hast du von Prinzen Heraklius gehört?~ (gsmenia rame princ<br />

erekleze?), xolo iustis pasuxze — araferio, metad mniSvnelovania vaxmistris replika:<br />

`etnsch, ich glaube, du liesest ebensowenig die Zeitungen als die Bibel~ (adamiano, vfiqrob, iseve iSviaTad<br />

kiTxulob gazeTebs, rogorc biblias) (lesingi 1954: 52). aqedan Cans, rom lesingisdroindel<br />

germanul presaSi xSirad ibeWdeboda cnobebi saqarTvelos Sesaxeb. amas adasturebs<br />

vernerisave momdevno msjeloba. igi mefe erekles moixseniebs, rogorc `groβen elden~-s — did<br />

gmirs, romelmac `daimorCila sparselebi~ (`den Persen weggenommen~) da `am dReebSi otomanTa<br />

portas karibWesac Selewavs (`nächsten Tage die ottomanische Pforte einsprengen wird~). mas gadauwyvetia<br />

aRmosavleTSi wasvla, `misi mefuri udidebulesobis~ (Seiner Königleichen Hoheit) (lesingi 1954: 52)<br />

armiaSi Caricxva da otomanTa winaaRmdeg brZola. verneris mTeli am msjelobidan naTlad<br />

ikveTeba dasavleTSi Seqmnili swori azri qarTvelTa ganmaTavisuflebel brZolebze<br />

aRmosavleTis Zlieri dampyrobluri qveynebis winaaRmdeg. am azrs axmianebs swored lesingi<br />

da es aris am SemTxvevaSi CvenTvis umTavresi.<br />

rac Seexeba ilia WavWavaZes, igi zedmiwevniT kargad icnobda Zveli da Tavisi<br />

Tanamedrove evropuli literaturis, filos<strong>of</strong>iis, ekonomikis, sociologiis da sxva sferos<br />

met-naklebad mniSvnelovani warmomadgenlebis naRvaws, magram xazgasmiT unda iTqvas, rom misi<br />

gansakuTrebuli interesis sagans germanuli klasikuri literatura warmoadgenda, rasac<br />

Tavisi obieqturi mizezebi hqonda. kerZod, me-19 saukuneSi germaniis klasikuri filos<strong>of</strong>ia da<br />

literatura mTeli evropisa da ruseTis mowinave moazrovneTa yuradRebis centrSi iyo<br />

moqceuli da gansazRvravda kidec axal mimarTulebebs. bunebrivia, es procesi SeumCneveli ar<br />

darCeboda peterburgSi ganaTlebamiRebuli iliasaTvis, magram am interess bunebrivad da<br />

SesaZlebelia, qvecnobieradac gansazRvravda ucxoel dampryrobTa mudmivi SemosevebiTa da<br />

ruseTis imperiis Zlieri wnexis qveS moqceuli saqarTvelosa da ocdaaTwliani omebiT<br />

gapartaxebuli germaniis politikur-ekonomikuri da kulturuli dakninebiT nasazrdoebi<br />

zneobrivi simdable, ramac am erebis Sinagani daSla-daqucmaceba gamoiwvia. swored<br />

analogiuri istoriuli konteqstiT gamowveuli sazogadoebrivi cxovrebis im tipologiuri<br />

SesabamisobiT unda aixsnas holderlinisa da ilia WavWavaZis mier sakuTari qveynebis<br />

mdgomareobis Sefasebis msgavseba. holderlinis hiperioni swers belarmins: `mware sityvaa,<br />

magram mainc unda vTqva, radgan WeSmaritebaa: me ver warmomidgenia sxhva xalxi, romelic ufro<br />

dafleTili (zerriβner) iyos, vidre germanelebia. xelosans xedav aq, magram ara adamianebs,<br />

moazrovneebs, magram ara adamianebs, moZRvrebs, magram ara adamianebs, batonebs da msaxurebs,<br />

axalgazrdebs da moxucebs, magram ara adamianebs. gana es ar hgavs brZolis vels, sadac sxeulis<br />

yvela nakvTi nakuwebad erTmaneTze hyria, maSin, roca macocxlebeli sisxli miwaSi Jonavs~<br />

(holderlini 1966: 635). aki iliac moTqvamda, rom saqarTveloSi `arian Tavadni, aznaurni,<br />

mRvdelni, vaWarni, glexni, Cinianni da uCinoni — yvelani arian da qarTveli ki arsad aris... vai<br />

im xalxs, romelsac saerTo ZarRvi gauwyda, vai im qveyanas, saca saerTo ZarRvSi sisxli<br />

gaSra...~ (WavWavaZe 1991: 163, 165). aseT viTarebaSi ilias Sexedulebebze ar SeiZleba Rrma kvali<br />

ar daeCnia germanul literaturas, romlis erT-erTi umTavresi sazrunevi swored erovnuli<br />

mTlianoba iyo. amitomac aqtiurad iyenebda igi germaneli korifeebis naazrevs da mxatvruli<br />

praqtikis gamocdilebebs. maT Soris ki, uwinares yovlisa, aRsaniSnavia misi mimarTeba<br />

germanuli ganmanaTleblobis uTvalsaCinoes warmomadgenelTan — lesingTan. lesings,<br />

rogorc `gonebis saukunis~ Svils, adamianobis umTavres ganmsazRvrelad azrovneba miaCnda da<br />

werda: `didxans icocxlo, ar niSnavs, rom mravali weli icxovro, xolo didxans Tu giazrovnia,<br />

didxansac gicocxliao~ (ritceli 1966: 320. amas unda daematos brZolis is uSreti vneba, ramac<br />

haines aTqmevina: `igi (lesingi v.k.) Tavisi drois cocxali kritika iyo da mTeli misi cxovreba<br />

160

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!