30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ak. gawerelia s. dodaSvilis gramatikuli sistemis didi zegavleniT xsnis (gawerelia 1978: 168).<br />

s. dodaSvilis azriT, Sorisdebuli aris `sulis grZnobelobis anu moZraobis~ gamomxatveli<br />

`nawili sityvisa~. Cveni azriT ki, baraTaSvilis poeziaSi ufro himnografebis enisa da<br />

metyvelebis anarekli unda iyos es Sorisdebulebi da poeturi mimarTvebi.<br />

`qarTvlis deda~ ilias poeziaSi, xTonuri `didi dedis~ analogiurad, sicocxlis<br />

momniWebelic aris da sikvdilis ufalic, rogorc berZnul miTologiasa da literaturaSi<br />

heras saxeSi moiazreboda (canava 2005: 96).<br />

gmiri wminda msxverplia, xolo `qarTvlis deda~ _ am msxverplis aRmzrdeli — es aris<br />

Cveni eris uwmindesi tradicia da vali, romelsac ukve didi xania miTis mniSvneloba mieniWa.<br />

sulieri kavSiri ki enasa da miTs Soris swored metaforiT iqmneba. metaforis saTaves ki xan<br />

enaSi, xan ki miTologiis fantaziaSi eZieben, amitomac aRiarebdnen metaforis Seqmnis or gzas:<br />

logikur-diskursulsa da lingvo-miTologiurs (kasireri 1990: 8). `qarTvlis dedis~<br />

metaforis Seqmnis SemTxvevaSi orive gza igulisxmeba: logikur-sityvieri, semanti kuri<br />

Sinaarsi `dedisa~ gautolda mis uZveles, miTologiur, `didi dedis~ mniSvnelobas, rogorc<br />

sikvdil-sicocxlis gamaerTianebels, gmiris mSobels.<br />

80-ian wlebSi ilia, qarTul Teatrze saubrisas, sagangebod aRniSnavda: `gmiroba, ra<br />

saxisac unda iyos, sulis Ronea da ara xorcisa da amitom gmiris siyvaruli marto suliTve<br />

Roniers SeuZlian. aq xorciels Tvals ver gaaWrevinebT, sulieri Tvali unda~ (`qarTuli<br />

Teatri~, 1886). `poeziis mixvedra aris sulis saqme~, _ werda ilia, romelic `qarTlis dedis~<br />

metaforas ukavSirebda s<strong>of</strong>ios, qarTvel dedebs da amiT baraTaSvilis poeturi sulis<br />

Tanaziari xdeboda.<br />

1858 wlis 15 dekembriT aris daTariRebuli ilias leqsi `qarTvlis dedas~, xolo imave<br />

dRoT leqsi `s...s~ pirveli varianti: `leqsi `s...s~ daweridan male, 30 dekembers, imave<br />

saTauriT dawera man TiTqmis axali leqsi, romelic ilias akademiur gamocemaSi poetis mier<br />

dawunebul leqsebSia Setanili. am leqsis (`s...s~) qaragmis gaxsna da adresatis Zieba karga xania,<br />

sagonebelSi agdebs ilias lirikis mkvlevarT: zogi mas poetis imdroindeli satrfos<br />

aleqsandra (saSa) Caikovskaiasadmi (saSensakasadmi) miZRvnilad miiCnevs, maia niniZe ki ase ar<br />

fiqrobs, rasac savsebiT samarTlianad, damajereblad asabuTebs. misi azriT, es leqsi<br />

`samSoblos~, `saqarTvelos~ eZRvneba da ara satrfos, qaragmiTac am ori sityvidan erT-erTi<br />

unda iyos daqaragmebuli (niniZe 1997: 131).<br />

mogvianebiT mweralma am leqsis avtografi gadaxaza da miawera: `ritorika~. amgvarive<br />

minaweriT: `ritorika~ gadaxazulia 1858 wels dawerili: `pavlovskis parkisaTvis~; aseve<br />

uary<strong>of</strong>iTi konteqstiT moixseniebs sityva `ritorikas~ ilia 1864 wels kirile<br />

lorTqifaniZisadmi miweril baraTSi poema `qarTvlis dedis~ adreuli redaqciis Sefasebisas.<br />

`kacia-adamianSic?!~ axsenebs ilia `ritorikas~ da Tavis sadebiuto kritikul werilSic, 1861<br />

wlis `ciskris~ aprilis nomerSi. vfiqrobT, 1858-1861 wlebSi ilia intensiurad fiqrobs<br />

qarTvel mkiTxvelTan salaparako, saTqmeli masalis ara marto Sinaarsze (`ras vetyvi me Cems<br />

qveyanas?~), aramed — formaze. am formis Ziebisas `bedi qarTlisas~ sada metyveleba, sasaubro<br />

intonacia, dialoguroba, gadaWarbebuli ritorobisagan sruliad Tavisufali, kritikuli,<br />

miukerZoebeli gansja. 1858 wlis Semdeg, nik. baraTaSvilis `bedi qarTlisas~ teqstis<br />

STagonebasa da zemoqmedebas ilias sulze gvidasturebs `aCrdilis~ avtografi, romelic 1859<br />

wlis 26 ianvriT aris daTariRebuli.<br />

`aCrdilis~ cnobili, saboloo, II variantis avtografisagan gansxvavebiT, B avtografs<br />

axlavs `ZRvna~ da bolosityva: `qarTvelTadmi~, romelic Taviseburad exmianeba `bedi<br />

qarTlisas~ miZRvnas: `kaxTa mimarT~. versifikaciuli Tanxvedrac TvalsaCinoa orive<br />

teqstisa: ZiriTadi teqsti orive poemisa 5/4/5-iT aris Sesrulebuli: miZRvna `aCrdilSi~<br />

5/4/5-iT, `bedi qarTlisaSi~ ki _ 5/5/5-iT.<br />

aqve gvinda SevniSnoT sazomis 5/4/5-is Taobaze: ilias mier baraTaSvilisaTvis am erTerTi<br />

sayvareli sazomis, dramatuli SinarsiT datvirTvis Taobaze sagangebod miuTiTeben: ak.<br />

gawerelia, ak. xinTibiZe, T. doiaSvili. 5/4/5 — e. w. `besikuri~ sul sxva Sinaarsis gadmosacemad<br />

iyo momarjvebuli besarion gabaSvilis lirikaSi, baraTaSvilma ki mas sxva datvirTva mianiWa,<br />

magram iqneb isic vifiqroT, rom es sazomi besikis poeziaSic sasuliero mwerlobidan<br />

aRmoCnda: e. w. `abukurasa~ da `ninos sagaloblis~ striqonebis meSveobiT:<br />

`da abukura / axalnergi / sabawmidisaÁ~.<br />

an: `romelsa Sina / mgalobelni / ganmaZlieren~.<br />

an iqneb: baraTaSvilma, qarTuli himnografiisa da sasuliero mwerlobis saukeTeso<br />

mcodnem, TviTon miagno am sazoms besikisagan damoukideblad~?<br />

`aCrdilis~ B avtografSi ramdenimegzis meordeba striqonebi, romelic `bedi<br />

qarTlisas~ cnobili taepis `warvidnen welni mosvenebisa~ perifrazi unda iyos:<br />

`nu SiSob, velo! Sens mSvenier xalxs<br />

154

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!