Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Zneli saTqmelia, icnobda Tu ara ilia volteris analogiur azrs _ ` TiTqmis yvelgan<br />
mxolod mefeebis istorias vxedav, me ki adamianebis istoriis dawera msurso~, magram<br />
sadReisod erTi ram garkveulia _ `qarTlis cxovrebisa~ da misi istoriuli sazrisis kritika<br />
axali, evropuli pozitivisturi istoriografiis poziciidan warmoebda (SoTa badriZe).<br />
ilias istoriulma koncefciam zegavlena moaxdina mis mxatvrul Semoqmedebaze. kerZod,<br />
poetma mniSvnelovnad Sekveca da Secvala istoriuli nawili `aCrdilis~ adrindeli<br />
variantisa, sadac didi adgili eTmoboda farnavazis, daviT aRmaSeneblis, Tamaris, demetre<br />
Tavdadebulis da sxva istoriul pirTa gaxsenebas (XXII-XXVIII Tavebi). dadgenilia, rom<br />
`aCrdilis~ saboloo redaqciaSi, `gadamuSavebuli saxiT, mxolod is adgilebia datovebuli,<br />
romlebic zogadad mianiSnebdnen Cveni xalxis qvelobaze, mis simamacesa da mamulisTvis<br />
Tavganwirulebaze. am variantSi ukve aRar gvxvdeba saxelovan qarTvel mefeTadmi mimarTuli<br />
aRtacebis striqonebi~ (lado minaSvili).<br />
iliam poema `aCrdilis~ istoriuli nawili im Tvalsazrisis Sesabamisad Seaswora, rac d.<br />
erisTavisadmi gagzavnil baraTSi gamoTqva: `eg oxeri Cveni istoria... marto omebisa da<br />
mefeebis istoriaa, eri arsada Cans, me ki aseTis agebulebis adamiani var, rom mefeebis da<br />
omebis saxe ar mimizidavs xolme. saqme xalxia da xalxi ki Cvens istoriaSi ara Cans. vwuxvar da<br />
vdrtvinav da gankiTxva arsaiT ari~.<br />
`bednieri eri~ TiTqmis imave xanebSi Seiqmna, rodesac es baraTi daiwera, amitom<br />
dabejiTebiT SeiZleba iTqvas, rom leqsis Temis _ gansjis obieqtis SerCeva ilias axali<br />
istoriuli sazrisidan gamomdinare gadawyvetileba iyo: ara mefeTa istoria, aramed `xalxi,<br />
rogorc momqmedi piri istoriisa~!<br />
istoria iliasaTvis eris saganZe iyo, `sadac eri poulobs Tavisis sulis Rones~, magram<br />
misTvis aseve mniSvnelovani iyo `winaparTa cdomilebani~, istoriis gakveTilebi. `istoriis<br />
saZirkvelSi, magarTan erTad, bevri uvargisi da fxvieri qvaa Cadebuli~, amitom visac<br />
myoobadze pretenzia aqvs, mas unda SeeZlos warsulis misxlobiT awonva da gojiT gazomva _<br />
istoriisadmi kritikuli midgoma, fxizeli gansja.<br />
`bednier erSi~ gaerTianebulia ori umniSvnelovanesi ram _ istoriuli procesis<br />
axleburi xedva da kriticizmi. igi yuradRebis arealSi moaqcevs istoriis axal subieqts _<br />
ers da mis sulier wyobas, rogorc istoriuli procesis logikur Sedegs. ras warmoadgens, ra<br />
mdgomareobaSia qarTveli eri, rogorc sakuTari istoriis Semoqmedi? _ pasuxi am kiTxvaze<br />
istoriis siRrmeebSia ganfenili, daskvna ki, romelic iliam gamoitana, Tavzardamcemi<br />
aRmoCnda, diametrulad gansxvavebuli romantikuli xedvisagan.<br />
warsulisadmi mowiwebis miuxedavad, ilia Sors idga eris istoriis idealizaciisgan. eri<br />
da misi istoria realisti mwerlisTvis arasodes gamxdara Wvretisa da oden aRtacebis<br />
obieqti, rogorc es grigol orbelianis didebul striqonebSia:<br />
sxva saqarTvelo sad aris, romeli kuTxe qveynisa?<br />
eri _ guladi, puradi, mebrZoli Savis bedisa?!<br />
SavTa droT vera Sescvales mis guli andamatisa,<br />
igiv mxne, igiv mRerali, moyvare Tavis miwisa!..<br />
`bednieri eri~ erTgvari mxatvruli antiTezaa `sadRegrZelos~ mgznebare paTosisa _<br />
romantikul aRtyinebas da xotbas, idiliur Wvretas, ilias satiraSi, eris fizikuri da<br />
sulieri mdgomareobis realuri daxasiaTeba cvlis, kritikis mizani ki Semgueblobisa da<br />
inertulobis daZleva, moqmedebisaken waqezebaa. istoria, rogorc myari safuZveli momavlisa,<br />
magari qvebiT, `uvargisi da fxvieri qvebis~ gangdebiT unda amoSendes. es mizani aqvs ironias,<br />
kriticizms, e.w. siZulvils, romelic mamuliSvilis uangaro siyvarulis nay<strong>of</strong>ia.<br />
`bednier erSi~, satiruli Janris nawarmoebisaTvis, iliam sagangebod SearCia da<br />
gamoiyena mis mier uary<strong>of</strong>ili saxotbo Janris saleqso forma da stili, rac imis niSania, rom<br />
poetma-realistma Seqmna anti-`Tamariani~ _ parodia CaxruxaZis `Tamarianze~! Zvel,<br />
panegirikul tradiciasTan dakavSirebul formaSi man axali Sinaarsi _ axali esTetikuristoriuli<br />
sazrisi Seitana, ganaxorciela parodiuli Canacvleba struqturuli ierarqiis<br />
yvela doneze: odur Janrs cvlis satira, odis obieqts (mefe) _ eris koncepti, xotbas _<br />
ironia, maidealizebel stilistikas _ parodiuli Seferilobis zedSesrul-epiTetebi.<br />
ilia rom CaxruxaZis saxotbo odis parodirebas mimarTavs, amas mxars uWers erTi<br />
sagulisxmo detalic. SavTelurs da Caxruxauls, rogorc klasikuri qarTuli poeziis<br />
saleqso formebs, mxolod erTi ram ganasxvavebs: SavTelurSi gareriTma erTi str<strong>of</strong>iT<br />
Semoifargleba, erT str<strong>of</strong>ze vrceldeba, Caxruxauli ki _ mTeli oda! _ erT gareriTmazea<br />
agebuli anu monorimulia (pavle ingoroyva). ilias `bednieri eric~ monorimuli anti-odaa,<br />
romelic TaviT bolomde erT riTmazea agebuli: bednieri _ eri _ mSvenieri _ madlieri _<br />
wesieri _ Ronieri da a.S. gareriTmaSi gatanili `eri~ uwyvetad xmianobs da mkiTxvels<br />
gamudmebiT axsenebs konceptualurad umniSvnelovanes cnebas, romelsac miemarTeba<br />
satirul-ironiuli nakadi.<br />
`bednieri eris~ dasawerad, SemoqmedebiTi impulsi ilias, Cemi varaudiT, mefe-poetis _<br />
arCilis erTma ucnaurma str<strong>of</strong>ma misca, romelic, Tavis mxriv, `Tamarianis~ cnobili str<strong>of</strong>is<br />
150