30.01.2013 Views

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

Shota Rustaveli Institute of Georgian Literature

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Zneli saTqmelia, icnobda Tu ara ilia volteris analogiur azrs _ ` TiTqmis yvelgan<br />

mxolod mefeebis istorias vxedav, me ki adamianebis istoriis dawera msurso~, magram<br />

sadReisod erTi ram garkveulia _ `qarTlis cxovrebisa~ da misi istoriuli sazrisis kritika<br />

axali, evropuli pozitivisturi istoriografiis poziciidan warmoebda (SoTa badriZe).<br />

ilias istoriulma koncefciam zegavlena moaxdina mis mxatvrul Semoqmedebaze. kerZod,<br />

poetma mniSvnelovnad Sekveca da Secvala istoriuli nawili `aCrdilis~ adrindeli<br />

variantisa, sadac didi adgili eTmoboda farnavazis, daviT aRmaSeneblis, Tamaris, demetre<br />

Tavdadebulis da sxva istoriul pirTa gaxsenebas (XXII-XXVIII Tavebi). dadgenilia, rom<br />

`aCrdilis~ saboloo redaqciaSi, `gadamuSavebuli saxiT, mxolod is adgilebia datovebuli,<br />

romlebic zogadad mianiSnebdnen Cveni xalxis qvelobaze, mis simamacesa da mamulisTvis<br />

Tavganwirulebaze. am variantSi ukve aRar gvxvdeba saxelovan qarTvel mefeTadmi mimarTuli<br />

aRtacebis striqonebi~ (lado minaSvili).<br />

iliam poema `aCrdilis~ istoriuli nawili im Tvalsazrisis Sesabamisad Seaswora, rac d.<br />

erisTavisadmi gagzavnil baraTSi gamoTqva: `eg oxeri Cveni istoria... marto omebisa da<br />

mefeebis istoriaa, eri arsada Cans, me ki aseTis agebulebis adamiani var, rom mefeebis da<br />

omebis saxe ar mimizidavs xolme. saqme xalxia da xalxi ki Cvens istoriaSi ara Cans. vwuxvar da<br />

vdrtvinav da gankiTxva arsaiT ari~.<br />

`bednieri eri~ TiTqmis imave xanebSi Seiqmna, rodesac es baraTi daiwera, amitom<br />

dabejiTebiT SeiZleba iTqvas, rom leqsis Temis _ gansjis obieqtis SerCeva ilias axali<br />

istoriuli sazrisidan gamomdinare gadawyvetileba iyo: ara mefeTa istoria, aramed `xalxi,<br />

rogorc momqmedi piri istoriisa~!<br />

istoria iliasaTvis eris saganZe iyo, `sadac eri poulobs Tavisis sulis Rones~, magram<br />

misTvis aseve mniSvnelovani iyo `winaparTa cdomilebani~, istoriis gakveTilebi. `istoriis<br />

saZirkvelSi, magarTan erTad, bevri uvargisi da fxvieri qvaa Cadebuli~, amitom visac<br />

myoobadze pretenzia aqvs, mas unda SeeZlos warsulis misxlobiT awonva da gojiT gazomva _<br />

istoriisadmi kritikuli midgoma, fxizeli gansja.<br />

`bednier erSi~ gaerTianebulia ori umniSvnelovanesi ram _ istoriuli procesis<br />

axleburi xedva da kriticizmi. igi yuradRebis arealSi moaqcevs istoriis axal subieqts _<br />

ers da mis sulier wyobas, rogorc istoriuli procesis logikur Sedegs. ras warmoadgens, ra<br />

mdgomareobaSia qarTveli eri, rogorc sakuTari istoriis Semoqmedi? _ pasuxi am kiTxvaze<br />

istoriis siRrmeebSia ganfenili, daskvna ki, romelic iliam gamoitana, Tavzardamcemi<br />

aRmoCnda, diametrulad gansxvavebuli romantikuli xedvisagan.<br />

warsulisadmi mowiwebis miuxedavad, ilia Sors idga eris istoriis idealizaciisgan. eri<br />

da misi istoria realisti mwerlisTvis arasodes gamxdara Wvretisa da oden aRtacebis<br />

obieqti, rogorc es grigol orbelianis didebul striqonebSia:<br />

sxva saqarTvelo sad aris, romeli kuTxe qveynisa?<br />

eri _ guladi, puradi, mebrZoli Savis bedisa?!<br />

SavTa droT vera Sescvales mis guli andamatisa,<br />

igiv mxne, igiv mRerali, moyvare Tavis miwisa!..<br />

`bednieri eri~ erTgvari mxatvruli antiTezaa `sadRegrZelos~ mgznebare paTosisa _<br />

romantikul aRtyinebas da xotbas, idiliur Wvretas, ilias satiraSi, eris fizikuri da<br />

sulieri mdgomareobis realuri daxasiaTeba cvlis, kritikis mizani ki Semgueblobisa da<br />

inertulobis daZleva, moqmedebisaken waqezebaa. istoria, rogorc myari safuZveli momavlisa,<br />

magari qvebiT, `uvargisi da fxvieri qvebis~ gangdebiT unda amoSendes. es mizani aqvs ironias,<br />

kriticizms, e.w. siZulvils, romelic mamuliSvilis uangaro siyvarulis nay<strong>of</strong>ia.<br />

`bednier erSi~, satiruli Janris nawarmoebisaTvis, iliam sagangebod SearCia da<br />

gamoiyena mis mier uary<strong>of</strong>ili saxotbo Janris saleqso forma da stili, rac imis niSania, rom<br />

poetma-realistma Seqmna anti-`Tamariani~ _ parodia CaxruxaZis `Tamarianze~! Zvel,<br />

panegirikul tradiciasTan dakavSirebul formaSi man axali Sinaarsi _ axali esTetikuristoriuli<br />

sazrisi Seitana, ganaxorciela parodiuli Canacvleba struqturuli ierarqiis<br />

yvela doneze: odur Janrs cvlis satira, odis obieqts (mefe) _ eris koncepti, xotbas _<br />

ironia, maidealizebel stilistikas _ parodiuli Seferilobis zedSesrul-epiTetebi.<br />

ilia rom CaxruxaZis saxotbo odis parodirebas mimarTavs, amas mxars uWers erTi<br />

sagulisxmo detalic. SavTelurs da Caxruxauls, rogorc klasikuri qarTuli poeziis<br />

saleqso formebs, mxolod erTi ram ganasxvavebs: SavTelurSi gareriTma erTi str<strong>of</strong>iT<br />

Semoifargleba, erT str<strong>of</strong>ze vrceldeba, Caxruxauli ki _ mTeli oda! _ erT gareriTmazea<br />

agebuli anu monorimulia (pavle ingoroyva). ilias `bednieri eric~ monorimuli anti-odaa,<br />

romelic TaviT bolomde erT riTmazea agebuli: bednieri _ eri _ mSvenieri _ madlieri _<br />

wesieri _ Ronieri da a.S. gareriTmaSi gatanili `eri~ uwyvetad xmianobs da mkiTxvels<br />

gamudmebiT axsenebs konceptualurad umniSvnelovanes cnebas, romelsac miemarTeba<br />

satirul-ironiuli nakadi.<br />

`bednieri eris~ dasawerad, SemoqmedebiTi impulsi ilias, Cemi varaudiT, mefe-poetis _<br />

arCilis erTma ucnaurma str<strong>of</strong>ma misca, romelic, Tavis mxriv, `Tamarianis~ cnobili str<strong>of</strong>is<br />

150

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!